Polityka handlowa Unii Europejskiej - zmiany po wprowadzeniu jednolitego rynku europejskiego.
Polityka Handlowa i celna Unii Europejskiej.
W systemie światowej gospodarki Unia Europejska występuje jako samodzielna jednostka.Wymiana handlowa zewnętrzna UE jest oparta obecnie na dwóch filarach.Pierwszym jest Wspólna Polityka Handlowa -WPH , drugim Wspólna Taryfa Celna-WTC.Głównym celem polityki handlowej jest zapewnienie ochrony krajowej produkcji i zatrudnienia oraz bilansu płatniczego.Ogólny zarys Wspólnej polityki handlowej określa Traktat Rzymski , czyniąc z niej mechanizm współpracy wewnątrz Wspólnoty i ważny element stosunków zewnętrznych. Instrumenty polityki handlowej służą zarówno do osiagnięcia celów wewnętrznych jak i zewnętrznych , tworząc współzależność między wewnętrzną a zagraniczną polityką ekonomiczną.Pierwsza z tych polityk ma aspekt wolnohandlowy a druga dość restrykcyjny , gdyż jej celem jest eliminowanie i korygowanie za pomocą pewnych mechanizmów ujemnych efektów wolnego rynku i konkurencji , czyli ochrona wspólnotowej produkcji , zatrudnienia i bilansu płatniczego.
Traktat Rzymski w swoich założeniach miał się przyczynić do harmonijnego rozwoju dzialalności gospodarczej na terenie całej Wspólnoty poprzez utworzenie wspólnego rynku i stopniowe ujednalicanie polityki gospodarczej państw członkowskich poprzez:
Znoszenie między państwami członkowskimi ceł , ograniczeń ilościowych oraz innych środków o podobnych skutkach,
Ustanowienie wspólnej taryfy celnej oraz wspólnej polityki handlowej wobec państw trzecich ,
Liberalizację przepływu osób , usług i kapitału pomiędzy krajami członkowskimi ,
Wprowadzenie wspólnej polityki rolnej,
Wspólna polityka handlowa opiera się na ujednoliconych zasadach , zwłaszcza w stosunku do zmian stawek celnych , zawierania umów celnych i handlowych , ujednolicania działań liberalizacyjnych , polityki eksportowej i działań chroniących handel , podejmowanych w przypadku dumpingu lub subwencji.Określenie Wspólna polityka handlowa ozn. , że tylko Wspólnota ma wyłączne kompetencje do prowadzenia tej polityki.
Wspólnota ma także kompetencje do zawierania międzynarodowych układów celnych i układów handlowych.Obecnie te kompetencje posiada UE.Najważniejszym elementem tej polityki jest ochrona taryfowa za pomocą ceł , mimo zmniejszającego się znaczenia tego elementu w wyniku Rundy Urugwajskiej.W związku z eliminowaniem zakazanych przez WTO środków pozataryfowych , coraz ważniejszą rolę odgrywają środki dotyczące nieuczciwego eksportu , a także szczegółowe reguły związane z określeniem pochodzenia towarów.Wspólna polityka handlowa jest oparta na jednolitych zasadach w szczególności:
Modyfikacjach taryf celnych,
Zawieraniu umów celnych i handlowych,
Liberalizacji dostępu do rynku ,
Stosowaniu instrumentów ochrony handlowej ,
Harmonizacji środków polityki eksportowej.
Od momentu powstania Wspólnota Europejska , a następnie UE, funkcjonuje jako unia celna.Unia celna była wprowadzana w życie stopniowo , wg postanowień Traktatu Rzymskiego.Formalnie została zakończona 1 lipca 1968 roku.Wszystkie cła i ograniczenia pomiędzy sześcioma członkami zostały wyeliminowane oraz została wprowadzona wspólna zewnętrzna taryfa celna , która ma zastosowanie do krajów trzecich.Wspólna taryfa celna została ustanowiona na podstawie średniej arytmetycznej stawek celnych stosowanych na terenie RFN, Francji, Włoch oraz państw Beneluksu w dniu 1 stycznia 1957 roku.
Ustawodawstwo celne , oprócz uregulowań istotnych dla unii celnej , było rozwijane w celu zapewnienia , że towary importowane do Wspólnoty nie tylko będą podlegać tym samym regułom taryfowym ale też tym samym zabezpieczeniom celnym. Wspólne reguły pochodzenia , procedury magazynowania i wszystkie inne instrumenty zostały ujednolicone.
Podczas gdy swobodne krążenie towarów w granicach Unii Europejskiej jest wewnętrznym aspektem unii celnej , to Wspólna Zewnętrzna Taryfa Celna jest aspektem zewnętrznym .Ma zastosowanie do importu towarów z krajów trzecich , w związku z czym jest stosowana na granicach zewnętrznych Unii.WSH ustala stawki celne potrzebne do pobierania opłat celnych za towary importowane do UE , wyjątki do tych opłat oraz zakazy i ograniczenia.Wszystko to jest monitorowane i kontrolowane przez służby celne.
Wspólna Zewnętrzna Taryfa Celna jest taka sama dla szystkich członków UE , ale stawki celne różnią się w zależności od rodzaju importu. Zależą od rodzaju i pochodzenia danego towaru.Stawki zależą od wrażliwości ekonomicznej produktu i są środkiem ochrony interesów gospodarczych UE. Za pomocą WZTC UE stosuje zasadę , że krajowi producenci powinni w taki sam sposób i na takich samych warunkach uczestniczyć w rynku unijnym jak przedsiębiorstwa eksportujące na ten rynek z krajów trzecich. Surowce i półfabrykaty , których UE nie produkuje , a których potrzebuje do produkcji , są zwykle clone na korzystnych warunkach . Są także dostępne tymczasowe lub całkowite wyłączenia dla producentów , którzy wykorzystuja materiały lub komponenty spoza Unii w celu wytworzenia nowych produktów przeznaczonych na eksport. To umożliwia producentom unijnym dostęp do tanich surowców i półproduktów , a tym samym konkurencyjności jakie mają zagraniczne spółki przetwarzające.
Eksportowane i importowane towary muszą być deklarowane w odpowiedniej nomenklaturze. To decyduje jaka stawka celna zostanie zastosowana i jakie dobro będzie traktowane do celów statystycznych.Ten instrument jest decydujacy , kiedy dokładny opis i klasyfikacja towaru jest wykorzystywana do ustawodawstwa handlowego.Jest wykorzystywany do identyfikowania towarów objętych miarami nietaryfowymi , kwotami importowymi , nadzorem i zapobieganiem importu niektórych towarów .Jest używany do formułowania i stosowania reguł pochodzenia towarów kiedy produkt finalny jest obciażony inną stawką celną aniżeli produkt importowany wykorzystywany w produkcji tego dobra.
Cła Wspólnej Taryfy Celnej są to tzw. cła konwencyjne , tj. stawki celne wynikające z porozumień wielostronnych ( na forum GATT/WTO) i stosowane wobec wszystkich krajów które korzystają na rynku Unii Europejskiej z klauzuli największego uprzywilejowania - KNU (członkowie WTO oraz państwa , z którymi Unia Europejska zawarła dwustronne umowy w tej sprawie , np. Rosja)
Poziom stawek celnych jest podany w trojaki sposób :
Jako procentowa część wartości towaru - tzw. cła ad valorem, zwane także cłami od wartości,
Cła obliczane od wagi , ilości , sztuki lub zawartości procentowej składnika (np. od każdego procenta gęstości soku) - tzw. cła specyficzne,
Stawki celne mieszane ( zwane też kombinowanymi ), tj. liczone jako suma stawki cła ad valorem oraz cła specyficznego;
Unia Europejska stanowi unię celną - jednolity obszar celny z jednolitą zewnętrzną taryfą celną . W związku z tym posiada również wspólne instrumenty ochrony handlowej wspólnego rynku. Stosowanie tych instrumentów jest poddane uregulowaniom Światowej Organizacji Handlu . Wszystkie państwa członkowskie WTO mogą stosować instrumenty ochrony skodyfikowane w ramach tej organizacji .Ewentualne konflikty co do sposobu interpretowania tych przepisów , niewłaściwego stosowania są rozpatrywane w ramach WTO.
W sprawie ochrony przed importem towarów po cenach dumpingowych z państw nie będących członkami UE RUE przyjęła Rozporządzenie 22 grudnia 1995 roku.(znaleźć)
Postępowanie antysubwencyjne
Porozumienie WTO zostało przeniesione do prawa unijnego w Rozporządzeniu RUE z 6 października 1997 roku.W zależności od szkody dla importera subsydia zostały podzielone na zakazane , podlegające sankcjom oraz nie podlegające sankcjom . Dla kazdego rodzaju subwencji zostały określone środki i odpowiednie procedury postępowania . Za najbardziej szkodliwe zostały uznane subsydia eksportowe oraz te , których przyznanie jest uwarunkowane użyciem towarów pochodzenia krajowego zamiast towarów importowanych . Za mniej szkodliwe ale podlegające również sankcjom uznane zostały subsydia wyrządzajace szkodę przemysłowi krajowemu partnera , naruszające lub eliminujące korzyści innych partnerów i powodujace poważny uszczerbek interesów innego kraju.
Argumenty na rzecz stosowania ceł
Stosowanie ceł budziło i nadal budzi wiele dyskusji i kontrowersji. Mają one podstawę w rozbieżności interesów producentów i konsumentów państw rozwiniętych i rozwijających się oraz interesów obywateli jako konsumentów i interesów obywateli jako pracowników.
Argumenty ekonomiczne stosowania ceł dotyczą tych sfer gospodarki krajowej , które mogą się rozwijać ?( utrzymywać przy życiu) pod warunkiem zapewnienia im mozliwosci stopniowego dochodzenia do konkurencyjności międzynarodowej.
Argument ten jest szczególnie istotny w odniesieniu do gospodarki byłych panstw socjalistycznych . Zmiany ustroju polityczno- gospodarczego w tych krajach zburzyły system ochrony instytucjonalnej jednostek gospodarczych . W nowej sytuacji są one osłabione i wymagają odpowiedniego dostosowania działalności do warunków rynkowych. Różne przedsiębiorstwa w różnym stopniu były powiązane z rynkiem zagranicznym. Te , które wcześniej zetknęły się z przedsiębiorstwami gospodarki rynkowej , łatwiej znosiły zmiany ; inne , które nie były do tego przygotowane , odczuwały je bardzo dotkliwie. Brak ochrony może spowodować , że osłabione jednostki gospodarcze ulegną konkurencji zewnętrznej.
Niezależnie od argumentów ekonomicznych , mniej lub bardziej przemawiających za ochroną celną gospodarki , istnieje jeszcze wiele innych , jak polityczne , kulturalne i socjalne. Dotyczą one przede wszystkim utrzymania określonego poziomu:
Produkcji krajowej ( także ze względów militarnych ),
Konsumpcji (zazwyczaj przy równoczesnym ograniczeniu konsumpcji dóbr luksusowych ), wysokich stawek celnych na dobra luksusowe i niskich na podstawowe,
Samowystarczalności ( bezpieczeństwo ekonomiczne) , redukcja zależności od importu ze względów politycznych , militarnych itp.,
Wykorzystania czynników produkcji, zwłaszcza pracy , utrzymanie narodowego charakteru i tradycyjnej formy życia;
Pozaekonomiczne preferencje polityki handlowej mogą powodować zakłócenia gospodarcze. Istnieje więc konieczność dokładnego wyważenia uzyskiwanych korzyści pozaekonomicznych i strat ekonomicznych . Często w dłuższym okresie pozaekonomiczne korzyści doraźne mogą mieć pozytywny wpływ na gospodarkę , dając efekt ekonomiczny. Brak takiego efektu , nawet w perspektywie , powinien skłaniać do dużej ostrożności. Przy rozwiązywaniu niektórych problemów doraźnych (np. rozwijanie określonej produkcji ze względów militarnych ) jest możliwe i celowe stosowanie rozwiązań nie tylko celnych.Bardziej właściwe może okazać się subwencjonowanie tego typu produkcji.
Stosowanie ceł powoduje określone skutki , jak, np. :
Cła importowe mogą powodować przemieszczanie środków z przemysłu eksportowego na antyimportowy,
Powodują utrzymanie lub wzrost cen krajowych , obniżają efekt niższych kosztów wytwarzania i zakupów w innych krajach, mogą także stymulować dalsze obniżanie kosztów światowych i w konsekwencji , jako efekt wtórny , obniżanie cen,
Chronią producentów krajowych przed konkurencją zewnętrzną ,
Wpływają na kurs wymiany walut,
Wpływają na zmniejszenie produkcji światowej,
Zmniejszają konsumpcję krajową , ale chronią miejsca pracy,
Stanowią źródło dochodów budżetowych,
Wpływają na zmianę dystrybucji dochodów , tworząc możliwości ich redystrybucji przez budżet.
Oddziaływanie ceł na światowy handel jest zależne od wysokości stawek celnych : im wyższe stawki celne , tym wpływ wyższy i odwrotnie . Stawka celna redukująca wolumen handlu do zera nazywa się prohibicyjną ;
Duże rozbieżności interesów ekonomicznych producentów różnych państw mogą wpływać na ich żądania zwiększenia ochrony celnej, a w konsekwencji do załamania handlu. Żądanie ochrony celnej zakładanej przez państwo na rzecz producentów krajowych może być obosieczne : producenci innych państw mogą żądać tego samego , przez co eksporterzy państwa , które taką ochronę stosuje , mogą stracić rynki zbytu.
Zintegrowana Taryfa Celna (Taric) obejmuje zakodowany system postanowień odnośnie ochrony rynku wewnętrznego , jak:
zawieszenia taryf;
kwot taryfowych;
preferencji taryfowych;
Generalnego Systemu Preferecji(GSP) dla krajów rozwijających się;
ceł antydumpingowych i wyrównawczych;
opłat wyrównawczych;
składników rolnych;
wartości jednostkowej;
standardowych wartości importowych;
cen referencyjnych i minimalnych;
zakazów importu;
restrykcji importowych;
nadzoru importu;
zakazów eksportu;
restrykcji eksportowych;
nadzoru eksportu;
zwrotów eksportowych;
Nie ma takiej dziedziny produkcji we Wspólnocie Europejskiej , która byłaby objęta tak wysokim stopniem protekcji jak rolnictwo.
Stworzony system barier z jednej strony skutecznie chroni rynek produktów rolnych i spożywczych przed konkurencją z krajów trzecich a z drugiej daje możliwość ekspansji eksportowej.
Cele polityki rolnej zostały określone w Traktacie Rzymskim są to :
zwiększenie wydajności produkcji rolnej;
zapewnienie odpowiedniego poziomu życia ludności rolniczej , w szczególności przez podniesienie indywidualnego poziomu dochodów;
stabilizacja rynków;
zapewnienie bezpieczeństwa zaopatrzenia;
utrzymania cen dla konsumentów na umiarkowanym poziomie;
Wspólny rynek produktów rolnych rozpoczęto realizować w 1968 roku a sześć lat później wprowadzono jednolite ceny na te produkty.Dzisiaj obejmuje swoim zasięgiem ponad 90% produkcji rolnej.WPR oparta jest na zasadach:
zasada jednolitości rynku - oznacza swobodny przepływ produktów rolnych między państwami członkowskimi ( czyli nie zakłóconym przez cła lub bariery pozataryfowe) w myśl reguły, że handel w ramach Wspólnoty powinien być równie nieskrępowany jak w granicach kraju członkowskiego;określenie wspólnych cen i reguł konkurencji oraz jednakowych przepisów prawnych , sanitarnych i weterynaryjnych; zasada ta oznacza także przyjęcie wspólnych reguł w handlu produktami rolnymi z krajami trzecimi;
zasada preferencji dla Wspólnoty- oznacza pierwszeństwo zbytu na jej rynku własnych produktów rolnych; dla realizacji tej zasady stworzono rozbudowany system ochrony przed importem na terenie WE produktów rolnych z krajów trzecich;
zasada finansowej solidarności - polega na finansowaniu kosztów WPR solidarnie przez wszystkie państwa członkowskie , niezależnie od zakresu rzeczywistych uprawnień do korzystania ze środków finansowych w ramach tej polityki; zasada ta jest realizowana za pośrednictwem Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej ;Środki tego funduszu pochodzą z budżetu Wspólnoty Europejskiej , z wpływów z ceł i opłat wyrównawczych oraz podatków od producentów;
Dla osiągnięcia celów polityki rolnej na mocy Traktatu WE postanowiono utworzyć wspólną organizację rynków rolnych, która w zależności od rodzaju produktu może przyjmować jedną z trzech następujących form , różniących się poziomem zaawansowania:
wspólne zasady w dziedzinie konkurencji ;
obowiązkowa koordynacja różnych krajowych organizacji rynków;
europejska organizacja rynków;
Wspólna organizacja rynków rolnych może obejmować następujące środki , służące osiągnięciu celów polityki rolnej:
regulacje cen;
subwencję na produkcję i komercjalizację poszczególnych wyrobów;
system składowania i zbytu produktów rolnych;
wspólną technikę stabilizacji przywozu lub wywozu;
Głownym instrumentem organizacji poszczególnych rynków rolnych stały się ceny.
Wspólny rynek rolny oznacza zniesienie wszelkich ograniczeń w handlu wzajemnym produktami gleby , lasu i morza. Obowiązuje na tym rynku zakaz stosowania ceł oraz innych barier , a także subsydiowania rolnictwa wbrew zasadom równej konkurencji. Warunkiem funkcjonowania wspólnego rynku rolnego są wspólne ceny i wspólne reguły konkurencji , stałe kursy walutowe w obrotach artykułami rolnymi oraz harmonizacja przepisów administracyjnych , weterynaryjnych , fitosanitarnych i dotyczących ochrony zdrowia.Wspólny rynek jest zarządzany centralnie przez Wspólnotę.
Wspólna organizacja branżowych rynków rolnych zawiera następujące mechanizmy stabilizacji:
Interwencja na rynku wewnętrznym i ochrona zewnętrzna , obejmująca większość produkcji rolnictwa WE , w tym m.in. zboża , cukier , oliwa, masło i in.W ramach tego mechanizmu działają instytucje interwencyjne na rynku wewnętrznym oraz system przeciwdziałania napływowi produktów spoza Wspólnoty;
Ochrona zewnętrzna bez interwencji , obejmująca m.in. rzepak, jaja, drób, przetworzone owoce i warzywa , wino markowe , chmiel i in.Obejmuje około 25% produkcji rolej Wspólnoty;
Zwroty eksportowe w formie subsydiów stosowanych dla zrekompensowania różnicy między wyższymi cenami wewnętrznymi i nizszymi cenami rynku światowego. Obejmują one zboża ,cukier, produkty mleczne , wołowinę , wieprzowinę i inne produkty;
Zwroty produkcyjne w formie subsydiów , neutralizujące różnicę między wyższymi wewnętrznymi cenami instytucjonalnymi i niższymi cenami surowców importowanych. Obejmują one m. In. Zboża i cukier;
Rada Wspólnoty ustala jednolite dla całego ugrupowania ceny wskaźnikowe na określone produkty rolne .Nie są to ceny gwarantowane , lecz orientacyjne , które ułatwiają podejmowanie decyzji przez producentów i innych uczestników rynku.Natomiast system skupu nadwyżek artykułów rolnych przekraczających zapotrzebowanie na rynku po cenach interwencyjnych gwarantuje rolnikom zbyt produkcji po cenach korzystniejszych niż wolnorynkowe.
Bardzo duże znaczenie ma eksport produktów rolnych jest on możliwy dzięki subwencjonowaniu .Wspólnota przeznacza na ten cel 40 % środków pochodzących z sekcji gwarancji z EFOGA.
Ochrona Rynku rolnego UE
Ochrona rynku rolnego UE przed konkurencją z krajów trzecich jest realizowana poprzez opłaty wyrównawcze , certyfikaty, licencje importowe, cła, dobrowolne ograniczenia eksportu, klauzule ochronne oraz subwencje eksportowe.
Najważniejszym intrumentem są opłaty wyrównawcze , których celem jest przeciwdziałanie oferowaniu na rynku towarów rolnych pochodzących spoza Wspólnoty po cenach niższych od obowiązujących na jej rynku.Mechanizm tego instrumentu jest zróżnicowany w odniesieniu do poszczególnych grup produktów oraz sposobu organizacji okreslonego rynku branżowego.
Kolejnym instrumentem są certyfikaty , które muszą posiadać importerzy i eksporterzy w handlu z krajami trzecimi .Nie mają na celu wprowadzenia ograniczeń co do ilości i pochodzenia towarów, lecz mają zapewnić większą przejrzystość na rynkach.
Licencje importowe mogą być wymagane na niektóre artykuły rolne.Określają one dopuszczalne rozmiary przywozu danego artykułu rolnego do WE a także minimalną cenę importową oraz okres realizacji transakcji.Jeśli chodzi o cła to obłożona jest nimi przeważająca część sprowadzanych do Wspólnoty produktów rolnych.
Artykuły nie produkowane we Wspólnocie lub produkowane w małych ilościach są zwolnione z cła bądź korzystają z obniżonej stawki celnej. Natomiast na artykuły podstawowe są nałożone zarówno cła jak i opłaty wyrównawcze.
Klauzule ochronne są stosowane w sytuacji wystąpienia poważnych zakłóceń rynkowych lub w razie groźby ich wystąpienia i mogą dotyczyć zarówno eksportu jak i importu.Klauzula stanowi najostrzejszą formę protekcjonizmu , a jej zastosowanie wiązało się z ograniczeniem bądź zakazem importu lub eksportu pewnych produktów.
Natomiast subwencje eksportowe stosuje Wspólnota w odniesieniu do eksportu własnych artykułów , których cena na światowym rynku jest niższa od tej obowiązującej na rynku WE. Mają za zadanie wyrównanie różnicy między w/w cenami i tym samym przyczyniają się do zwiększenia konkurencyjności eksportu towarów pochodzących z rynku WE. Kwoty subsydiów zależą od faktycznych różnic cen , ale mogą być modyfikowane.
Niewielu mieszkańców Europy Zachodniej wie ,że ceny żywności w UE są o 44 proc. wyższe niż byłyby , gdyby nie stosowano dopłat rolniczych i programów interwencyjnych . Wg wyliczeń OECD z powodu obowiązywania całej masy ceł i kontyngentów mleko kosztuje o 70 proc. więcej niż gdyby nie prowadzono takiej polityki , wołowina o 221 proc. , a cukier o 94 proc. więcej. Oprócz wyższych cen żywności obywatele Unii finansują brukselski budżet rolny sięgający 45 miliarda euro rocznie.
CAP dotuje farmerów , a następnie wypłaca subsydia eksportowe , by móc sprzedać za granicę płody rolne zbyt drogie wobec cen światowych.Ta polityki sprzyja zamożnym , wielkotowarowym gospodarstwom europejskim , co podważa argument , że dotacje są niezbędne dla utrzymania tradycyjnych gospodarstw rodzinnych.Duże ,wydajne gospodarstwa wykorzystują mniejze do prowadzenia politycznej gry , mającej na celu utrzymanie dopłat.
Ponieważ UE jest największym importerem żywności w świecie , ta polityka zakłóca funkcjonowanie światowych rynków żywnościowych i szkodzi rolnikom w uboższych krajach, którzy nie są w stanie konkurować z dotowaną europejską produkcją masową.Zdaniem Stefana Tangermanna , szefa wydziału agrarnego w OECD , w przypadku mleka CAP zniekształca światowe ceny o 15-20 proc..
W Europie CAP jest broniona jako gwarancja „ bezpieczeństwa żywnościowego „ Europejczyków i sposób na zachowanie chłopskiego dziedzictwa.Urzędnicy w Brukseli mówią o „ dostosowaniu” , mając na myśli zniesienie subwencji. „Modulacja” to nakładanie ograniczeń na ilość środków , które mogłyby otrzymywać poszczególne regiony lub rolnicy . Pojawiła się propozycja „ponownej nacjonalizacji” pomocy rolniczej , czyli doprowadzenie do sytuacji , w której rządy narodowe bezpośrednio finansowałyby subsydia , bez udziału UE.
Handel preferencyjny WE z krajami rozwijającymi się
Najważniejszym instrumentem w wymianie handlowej WE z krajami rozwijającymi sią stanowią preferencje handlowe. Ze względu na stopień uprzywilejowania przy wwozie towarów na teren Wspólnoty ogół krajów rozwijających się można podzielić na cztery grupy:
Kraje AKP , czyli grupa 69 krajów -byłych koloni i terenów powierniczych Francji , Belgii ,Holandii, Włoch i Wielkiej Brytanii położonych w Afryce oraz w obszarze Karaibów i Pacyfiku;mają zagwarantowany bezcłowy i nie podlegający ograniczeniom ilościowym dostęp do rynku Wspólnoty wszystkimi produktami przemysłowymi i większością produktów rolnych;
Państwa położone w rejonie Morza Śródziemnego -korzystają one z bezcłowego i w zasadzie z bezcłowego i w zasadzie bezkontyngentowego wwozu na rynek WE większości produktów przemysłowych i części produktów rolnych;
Kraje objęte GSP (system powszechnej preferencji) -ograniczenia w preferncyjnym traktowaniu odnoszące się do towarów wrażliwych ; w odniesieniu do towarów niewrażliwych możliwości stosowania środków ochronnych w przypadku przekroczenia określonych rozmiarów importu ;reguły pochodzenia bardziej restrykcyjne niż w odniesieniu do krajów AKP i krajów śródziemnomorskich, ale możliwa kumulacja regionalna;
Najsłabiej rozwinięte kraje objęte GSP- krajów tych nie dotyczy ogólna klauzula ochronna stosowana w stosunku do innych beneficjentów GSP;reguły pochodzenia nie różnią się od stosowanych wobec innych krajów;
Subwencje w krajach UE
Zgodnie z artykułem Traktatu rzymskiego wszelka pomoc udzielana przez państwo lub ze źródeł państwowych jest nie do pogodzenia ze wspólnym rynkiem , jeśli prowadzi do wypaczenia konkurencji między państwami członkowskimi w wyniku uprzywilejowania pewnych przedsiębiorstw lub pewnych rodzajów produkcji. Możliwe są wyjątki od tej zasady,mianowicie dopuszcza się pomoc na cele socjalne , zapobieganie skutkom klęsk żywiołowych , na rozwój regionów o szczególnie niskiej stopie życiowej lub wysokim poziomie bezrobocia , na realizację inwestycji lub projektów o znaczeniu europejskim i pomoc dla małych i średnich przedsiębiorstw udzielana m.in. w celu wsparcia przedsięwzięć o wysokim stopniu ryzyka oraz na projekty innowacyjne i inwestycje w produkcję oszczędzającą zasoby naturalne.
Komisja Wspólnoty została wyposażona w daleko idące kompetencje w zakresie kontroli i przeciwdziałania niedozwolonym subwencjom. Kraje członkowskie mają obowiązek informowania komisji o zamiarze wprowadzenia nowych form pomocy dla przedsiębiorstw lub o zmianach w zakresie pomocy już udzielonej.Komisja wszczyna wówczas specjalną proceduę badawczą i w jej wyniku rekomenduje lub zabrania udzielania określonych subwencji . Zainteresowanym państwom nie wolno podejmować żadnych środków, a zwłaszcza dokonywać żadnych wypłat ,dopóki komisja nie podejmie ostatecznej decyzji.
Z porównań międzynarodowych wynika natomiast, że kraje WE przeznaczają na subwencje kilkakrotnie większy odsetek PKB niż USA czy Japonia.
Szeroki zakres subwencjonowania w WE od dawna spotyka się z krytyką zwolenników liberalizmu ekonomicznego. Subwencje podtrzymują bowiem w wielu wypadkach przestarzałe dziedziny wytwarzania i opóźniają konieczną ich restrukturyzację. Subwencjonowanie jest również źródłem licznych konfliktów międzynarodowych i wzajemnych oskarżeń o nieuczciwą konkurencję między WE a innymi państwami rozwiniętymi.