Leptyna –hamuje apetyt



przekazywanie informacji między

tkanką tłuszczową a centralnym
układem nerwowym

Zespół ciężkiej
otyłosci ob/ob)

leptyna

• 167 aminokwasów (16 kD; rodz. cytokin)
• wydzielana przez adipocyty i transportowana

do podwzgórza (receptor Ob-R; kodowany

przez gen db – inaktywacja receptorów -

otyłość)

• Synteza: komórki tkanki tłuszczowej (białej i

BAT), komórki nabłonkowe żołądka; mózg,

łożysko, mięśnie szkieletowe

• Propeptyd – odcięcie 21 aa (sekwencja

sygnałowa) – wydzielana do krwi – wiąże się z

rozpuszczalną formą receptora leptyny

• Wolna leptyna selektywnie kontroluje masę tkanki

tłuszczowej – leptyna związana z rozpuszczalna

formą receptora reguluje wydatkowanie energii

Doświadczenia na myszach

•

punktowa mutacja G T – otyłość

myszy

•

ob/ob – niskie stężenie leptyny

•

db/db – wysokie stężenie leptyny

•

Podanie leptyny myszom ob/ob –

zmniejszenie apetytu, spadek masy

ciała

•

Podanie leptyny myszom db/db –

nie zmniejszało łaknienia (niska

wrażliwość receptora leptyny)

Doświadczenia na myszach

• Myszy „prawidłowe”+pożywienie bogate w

tłuszcz – wzrost stężenia leptyny we krwi
proporcjonalny do przyrostu tkanki
tłuszczowej w organizmie

• Receptory leptyny w podwzgórzu i splocie

naczyniówkowym – hamowanie
neuropeptydu Y

Przyczyny otyłości u zwierząt

• Zaburzenia w wydzielaniu leptyny
• Niskie stężenie leptyny we krwi
• Mutacje receptora leptyny w

podwzgórzu, będące przyczyną
niewrażliwości na ten hormon

Leptyna

• Gen ob. – chromosom 7 (3 eksony 2

introny)

• Ekspresja genu ob. W komórkach żółtej

tkanki tłuszczowej

• Na biosyntezę leptyny wpływa także

wielkość komórek tłuszczowych

Postępy Biochemii 47, 01

Leptyna (hormon sytości)

Stężenie zalezy od pobierania pokarmu
• głodzenie - mRNA spada
•

karmienie - mRNA rośnie

•

zmiany dobowe ( godz. nocne
rośnie)

•

brak leptyny – utrata kontroli
spożycia pokarmu (ciągły głód)

Hormon uwalniający
kortykotropinę

Glukagono-podobny
peptyd

Transkrypt regulowany
przez kokaine i
amfetaminę

Neurotensyna

proopiomelanokortyna

Neuropeptyd Y

Melanin
concentrating
hormone

proopiomelanokortyn
a

h. melanotropowy

Wpływ na termogenezę (podwzgórze – przysadka – tarczyca).
Przejedzenie ( leptyna) --

Hormony tarczycy są
głównym regulatorem
homeostazy
energetycznej
organizmu

Hormon
uwalniający
tyreotropinę

tyreotropina

leptyna

• Informacja o zasobach energetycznych do ośrodkowego układu

nerwowego wpływają na:

– apetyt
– aktywność organizmu
– Stymuluje dojrzewanie płciowe
– Hematopoezę
– Angiogenezę
– lipogenezę i lipolizę
– Termogenezę
– kościotworzenie

Leptyna – efekty metaboliczne

• Wpływ na pobieranie pokarmu: obniżenie łaknienia

(NY)

• Wpływ na wydatkowanie energii (UCP 1- BAT
• Zwiększenie szybkości metabolizmu (wzrost

produkcji hormonów tarczycowych)

• Regulacja metabolizmu lipidów – stymulacja lipolizy

w tkance tłuszczowej, hamuje lipogenezę

• Hamuje syntezę triacylogliceroli
• Kieruje kwasy tłuszczowe do adipocytów

Leptyna a insulina i metabolizm

cukrów

• Leptyna aktywuje kanały potasowe w komórkach

trzustki – obniżenie stężenia jonów wapnia w
komórce – zahamowanie wydzielania insuliny

• Sprzężenie zwrotne –insulina – przyrost masy

tkanki tłuszczowej – równoległy wzrost stężenia
leptyny -↑leptyny - ↓insuliny

• Obniżenie wydzielania insuliny wpływa na proces

uwalniania glukozy z watroby



zmniejszenie wrażliwości na leptynę



przyspieszona degradacja leptyny (w

adipocytach lub we krwi)



nieprawidłowa budowa receptora

leptyny w podwzgórzu



Insulina może regulować

wytwarzanie leptyny w pewnych
komórkach tkanki tłuszczowej

Leptyna a bariery odchudzania

• Zastój w odchudzaniu jest efektem spowolnienia

metabolizmu i zmian hormonalnych

• Uproszczony mechanizm działania leptyny:
- wysoki poziom leptyny w organizmie –

przyspieszenie przemiany materii i spalania tkanki
tłuszczowej

- niski poziom leptyny w organizmie – spowolnienie

sprzemiany materii i spalania tłuszczu

Co wpływa na poziom leptyny?

• Ilość tkanki tłuszczowej w

organizmie

- Oporność leptynowa

• Ilość kalorii w diecie

Jak pokonać oporność

leptynową?

• Doprowadzić do spadku poziomu leptyny –

zwiększenie wrażliwości receptorów leptyny (obniżyć
poziom insuliny eliminując węglowodany) – około 3
tygodnie

• Cykliczne spożycie węglowodanów:
- cotygodniowy weekend z węglowodanami
- spożycie węglowodanów w 4 i 7 dniu tygodnia
- stopniowe zwiększanie indeksu glikemicznego i ilości

jedzonych węglowodanów w trakcie tygodnia

GENY OTYŁOŚCI

FIT1 FIT2

• FIT1 FIT2 odpowiedzialne za składowanie

tłuszczu w komórkach

• Zwiększenie ekspresji obu genów – wzrost

liczby kropli lipidowych (6 krotnie więcej)

• Usunięcie FIT2 z komórek myszy – spadek

liczby kropli lipidowych

Otyłość związana z

chemikaliami?

• Estrogeny – przeprogramowują tempo przemiany

materii

• Bisfenol A – zaburza gospodarkę lipidową organizmu –

przeprogramowuje komórki macierzyste tkanki łącznej:
z fibroblastów na adipocyty; pobudza komórki
tłuszczowe do rozmnażania

• TBT – większa ilość tkanki tłuszczowej u myszy;
• Obesogeny – substancje które mają zdolność

przeprogramowania losów komórki: ftalany (polimery
winylowe), perfluoroalkoxy (teflonowe garnki i

Polimorfizm genetyczny

• Polimorfizm dehydrogenazy alkoholowej i

aldehydowej – niska tolerancja napojów
alkoholowych przez Japończyków

• Różne następstwa żywienia dietą

wysokotłuszczową

• Wyzwanie przyszłości – projektowanie

diety z uwzględnieniem danych
genetycznych oraz ryzyka rozwoju choroby
nowotworowej???

Dziękuję za udział w kursie

Zaliczenie:

01.06.2011 środa

godz. 15:00

Sala D107