Judaizm (mozaizm)
Monoteistyczna religia wyznawana przez śydów; oparta na
zasadzie przynale\
ności rasowej (jej wyznawcą staje się ten, kto
się urodził z matki śydówki). Głównym bogiem jest Jahwe, co
oznacza  on jest ,  istniejący  bóg wszystkich śydów.
Wymawianie jego imienia jest zakazane. W Biblii u\
ywa się imion
 Adonaj, El, Elohim, Elion, Sabaot, Szaddaj. Doktryna religijna
oparta jest na Biblii (tylko Stary Testament tzw. Pięcioksiąg (Tora)
oraz na Talmudzie.
Abraham  patriarcha uwa\
any za przodka narodu izraelskiego,
miał przyprowadzić plemiona izraelskie do Kanaanu, czczony w
judaizmie.
Amida   stojąca  najwa\
niejsza z codziennych modlitw, zwana
tak\
e  osiemnaście błogosławieństw .
Arka Przymierza  złota skrzynia czczona przez śydów, zawierała
tablice z dekalogiem.
Balsaminka  naczynie, zwykle w kształcie a\
urowej wie\
yczki,
bogato zdobione  w liturgii \
ydowskiej do odprawiania sobotnich
modlitw.
Bama  kannejsko izraelski ołtarz pod gołym niebem.
Batym  futerał (zazwyczaj srebrny) zawierający wersety z
Pentateuchu, przywiazywany na czole i lewym ramieniu na
wysokości serca, podczas porannej modlitwy w dni powszednie.
Chanuka  grudniowe święto śydów, iluminują wówczas domy
świeczkami.
Chanukowa lampka  świecznik ośmiopalnikowy na oliwę,
zapalany w domach w święto Chanukka  tylną ściankę stanowi
krata.
Cheder  \
ydowska podstawowa szkoła religijna dla chłopców.
Cherem  u śydów klątwa zbli\
ona do ekskomuniki.
Dawid  król izraelski (X  IX w. p.n.e.), któremu przypisuje się
autorstwo szeregu ksiąg Starego Testamentu.
Dintojra  sąd rabinacki do wydawania wyroków w sprawach
cywilnych śydów. Nazwa przejęta od \
argonu złodziejskiego.
Exodus  ucieczka narodu \
ydowskiego z Egiptu do Ziemi
Obiecanej.
Filakterie  małe skórzane szkatułki zawierające fragmenty
tekstów Starego Testamentu, noszone na czole i lewym ramieniu
przez wyznawców judaizmu.
Golgota  nazwa pagórka koło Jerozolimy gdzie chowano śydów i
gdzie stracono Jezusa.
Izrael  imię  narodu wybranego , u\
ywane w \
ydowskiej liturgii.
Jeszybot  szkoła religijna u śydów dla znawców Tory, rodzaj
wy\
szego seminarium duchownego.
Jom Kippur  święto obchodzone 10 września, dzień pokuty,
postu i rytualnego oczyszczenia się.
Kaara  kaarach  ozdobny talerz z wyznaczonymi miejscami na
odpowiednie potrawy kładzione na nim w pierwszy i drugi wieczór
święta Pesach.
Kabała  system teozoficzno filozoficzny oparty na idei
emocjonalnej, mesjanizmie i magii liczb.
Kadisz  \
ydowska modlitwa za zmarłych.
Kahał  nazwa wspólnoty religijnej i narodowej Izraela.
Kanaan  chanaan  święta ziemia obiecana izraelitom przez
Boga.
Kirkut  cmentarz \
ydowski.
Klej Kodesz  ozdoby Tory, wszystkie bogato zdobione;
 Keter  korona wieńcząca Torę,
 Tass  prostokątna tarcza, zawieszana na łańcuchach pośrodku
Tory,
 Rimon  ozdoba zakładana na wałki Tory,
 Jad  pałeczka, którą się wodzi wzdłu\
wierszy.
Kuczki  sukkot  8 dniowe święto \
ydowskie jesienne, na
pamiątkę pobytu śydów na pustyni.
Maca  placek z niekwaszonego ciasta, bez soli, spo\
ywany przez
śydów w czasie Paschy
Mahzor  \
ydowska, świąteczna ksią\
ka do nabo\
eństwa.
Majufes  \
ydowska pieśń śpiewana podczas niektórych obrzędów
religijnych i zwyczajowych.
Megilla  tzw. Księga Estery, zawierająca o niej legendy, a
odczytywana w domach w święto Purim.
Menora  świecznik siedmioramienny, który znajdował się w
świątyni jerozolimskiej, symbol judaizmu, u\
ywany w domach i
synagogach.
Mezura  zwitek pergaminu z wersetami Pięcioksiągu,
umieszczony w futerale i przybity do prawej strony drzwi śydów
ortodoksyjnych.
Michał  \
ydowski najwa\
niejszy anioł walczący z szatanem.
Moj\
esz  wg Biblii i tradycji w XIV w. p.n.e. wódz narodu
\
ydowskiego, pierwszy i największy z proroków, autor Tory, którą
miał mu podyktować sam Bóg.
Mykwa  sztuczny basen z bie\
ącą wodą w łaz
niach \
ydowskich
do rytualnych kąpieli mę\
czyzn i kobiet.
Pascha  pesach  święto obchodzone przez śydów w pierwszą
niedzielę po wiosennej pełni księ\
yca, na pamiątkę wyjścia z
Egiptu. Jedno z trzech głównych świąt judaizmu, obchodzone
przez 8 dni w diasporze i 7 dni w Izraelu.
Purim  święto Estery, świeto radosne, połączone z biesiadami i
maskaradami.
Salomon  król \
ydowski, któremu przypisywane jest autorstwo
kilku ksiąg biblijnych.
Siddur  \
ydowska ksią\
ka do nabo\
eństwa w dzień powszedni.
Syjon  ufortyfikowane święte wzgórze w Jerozolimie, zwane te\

Miastem Dawidowym.
Synaj  góra na Półwyspie Synajskim, na której Jahwe miał
objawić Torę Moj\
eszowi.
Szabat  szabas  dzień odpoczynku i czci dla Jahwe. Siódmy
dzień tygodnia \
ydowskiego. Obowiązuje absolutny zakaz pracy.
Szawout  świeto tygodni, spo\
ywa się potrawy bezmięsne.
Szema  modlitwa wyznania wiary w judaiz
mie.
Szibah  \
ydowski siedmiodniowy okres \
ałoby tzw. pokuta.
Ściana płaczu  ruiny zachodniej części muru otaczającego
świątynię jerozolimską, najwa\
niejsza pamiątka narodowa i
religijna śydów. Tutaj w czasie pielgrzymki do Jerozolimy wszyscy
śydzi modlą się i wtykają w mur karteczki \
yczeniowe.
Tref  przepisy zabraniające wyznawcom judaizmu spo\
ywania
pewnych pokarmów, zwłaszcza mięsnych.