O czym mówią rysunki dzieci?

... tłumaczył i ja tłumaczę

ale na obrazach inaczej

J.Twardowski

Dzieci w wieku przedszkolnym myślą w sposób magiczny. Znajduje
to odzwierciedlenie w ich rysunkach i obrazkach.
Dlaczego obrazek nie może być zamalowany na czarno, skoro
przedstawia czarną noc? Dlaczego na rysunku rodziny musi pojawić się
siostra, przecież to takie przyjemne, że choć raz można ją pominąć- i tak
zawsze znajduje się w centrum uwagi? Dlaczego nie można namalować
dziecka w brzuch mamy? To jasne, że maleństwa nie widać gołym
okiem, ale wszyscy i tak wiedzą, że ono się tam znajduje! Dlaczego cała
duża karta musi być zamalowana, przecież ten chłopiec w rogu czuje się
taki maleńki w obliczu wielkości otaczającego go świata?
W swojej pracy pedagogicznej często natrafiamy na spontanicznie
namalowane rysunki, które wzbudzają zainteresowanie oraz
przykuwają uwagę.
W pewnym sensie traktujemy rysunek dziecka jak życie młodego
człowieka: czy jest on wypełniony, czy też pusty, czy przestrzeń została
wypełniona w odpowiedni sposób?
Wypełniony obraz może ukazać radość życia albo wyrażać jej
pragnienie. Zapełnienie brzegów karki można porównać z
odgraniczeniem się, wahaniem, powściągliwością oraz z częściowym
tylko angażowaniem się. Wymazywanie i ścieranie mogą wskazywać na
konflikty i niespełnione życzenia.
Rysunki dzieci stanowią dokumenty opisujące marzenia, sny, lęki,
pragnienia. Poprzez swoje rysunki dzieci ukazują nam siebie, swoje
spojrzenie na świat.
Swobodne, spontaniczne malowanie ma ogromne znaczenie, którego
nie może pominąć w pracy pedagogicznej żaden nauczyciel.
Rysowanie było zawsze nieodłącznie związane z dziejami człowieka.
Już w czasach prehistorycznych ludzie za pomocą rysunku i rzeźby
wyrażali swoje uczucia i uwieczniali wydarzenia. Przed rozpoczęciem
języka fonetycznego ludzie komunikowali się za pomocą symboli
obrazkowych. Archeologowie zajmujący się badaniem rozwoju
społecznego od dawna gromadzą dzieła sztuki dowodzące, że człowiek

od niepamiętnych czasów wyrażał swoje myśli i emocje. Rysunek trzeba
traktować jako podstawę elementarnej komunikacji.
Rysunek jest językiem graficznym, za pomocą którego dziecko
wyraża swoje myśli zanim może to uczynić słowami. Jak każdy język,
rysunek zakłada istnienie rozmówcy i publiczności, posiada wartość
komunikatywną i zawiera w sobie pewien kod. Dzieci dają nam znaki!
Każdego dnia nowe. Czy jesteśmy w stanie rozpoznać choćby kilka z
nich? Dziecko nie odtwarza, lecz tworzy. Punktem wyjścia są raczej
przeżycia, a malowane przez dzieci znaki określają sens jego wiedzy na
temat swojego otoczenia, czego w nim doświadczył i czego się w nim
spodziewa. Dziecko przekłada rzeczywistość na swój język, ale nie
kopiuje jej.
Rysunek jest wypowiedzią bardzo osobistą, zawierającą treści
świadome i nieświadome. Zaszyfrowane wiadomości, płynące z głębi
dziecięcej duszy torują sobie drogę na zewnątrz, znajdując swój wyraz
na rysunku. Rysunek staje się znakomitą metodą oceny stanu
psychofizycznego dziecka, a także okazją do wyrażenia jego problemów
i konfliktów.

Osoba silnie defensywna zwykle odzwierciedla swój brak

spontaniczności w rysunkach, tworząc monotonne reprodukcje lub
przedkładając kopiowanie nad własną twórczość.
Rysunek pozwala znaleźć odpowiedzi, w jakim stopniu psychika
dziecka reaguje na agresję fizyczną czy psychiczną. Rozwód rodziców
jest jednym z przykładów takiego wstrząsu. Morval stwierdza, że
rysunek rodziny pozwala na sprecyzowanie wpływu, jaki wywiera brak
ojca na strukturę rodziny dziecka i jego reprezentację. Isaacs
przeprowadził badania rysunków rodziny dzieci, których rodzice byli
rozwiedzeni. Jeśli opieka nad dzieckiem została przyznana matce,
rysunek ojca miał tendencje do zanikania wraz z upływem czasu lub też
rozmiary matki rosły w stosunku do rozmiarów ojca. Inni autorzy
stwierdzili, że dzieci z rozbitych rodzin częściej rysują spontaniczne
rysunki domów niż inne dzieci. Interpretują oni to ciekawe
spostrzeżenie tym, że dom pełni w życiu dzieci symboliczną funkcję.
Dla większości ludzi rysunek stanowi rzadziej używany środek
wyrazu, taka forma wypowiedzi jest mniej kontrolowana i odsłania
więcej treści nieświadomych. Rysunek ułatwia uzyskanie wglądu w
ukryte konflikty, emocje. Pozwala rysującemu lepiej zrozumieć siebie i
docenić własną rolę zarówno jako jednostki, jak i członka rodziny oraz
środowiska.

Spójrzmy przez chwilę na dziecko w trakcie rysowania. Siedząc na
krześle pochyla się, robi różne miny, bierze jedną kredkę, potem
następną, kreśli linie proste, linie krzywe, potem je łączy, niekiedy w
zupełnie nieoczekiwany sposób. Cała jego osoba, jego ciało i umysł
starają się wyrazić jakąś ideę i uczestniczą w narodzinach nowego
przedmiotu: rysunku lub malunku. Jaka by nie była zawartość i jakość
tego rysunku, chodzi tu o osobiste dzieło, istniejące jeszcze przed
paroma chwilami jedynie w wyobraźni twórcy- małego dziecka.