LOGO

Żywienie dzieci w chorobach

przebiegających z gorączką

Konieczna Justyna

Gr. C3

Dietetyka rok III

www.themegallery.com

Company Logo

Gorączka

Gorączka to podwyższona temperatura ciała

powyżej granicy uznawanej za normę.

W przypadku pomiaru ciała pod pachą, za

powyższy próg uznaje się 38˚C.

Zakres wartości pomiędzy gorączką, a

wartościami prawidłowymi określany jest

mianem stanu podgorączkowego.

Hipertermia jest następstwem pojawienia się

endogennych pirogenów, takich jak

interleukina-1 (IL-1), czynnik martwicy

nowotworów – TNF, czy interferon.

www.themegallery.com

Company Logo

Gorączka u dzieci

Mimo, że jest jednym z podstawowych powodów

interwencji lekarskich, wywiera korzystny wpływ na

organizm. Hipertermia zmniejsza zachorowalność

na zakażenia bakteryjne oraz stymuluje aktywność

leukocytów. Dlatego uważa się, że można nie

podawać dzieciom leków przeciwgorączkowych przy

temperaturze ciała poniżej 39˚C. Jednakże szybki
wzrost temperatury ciała może wywołać napad

drgawek. Stąd postępowanie musi być

zindywidualizowane i uwzględniać bilans wodny.

www.themegallery.com

Company Logo

Gorączka u dzieci

Postępowanie przeciwgorączkowe powinno

obejmować przede wszystkim zwiększenie

efektywnej utraty ciepła przez skórę. Zabieg

ten jest możliwy poprzez zdjęcie zbędnej

odzieży, obniżenie temperatury otoczenia,

zapewnienie odpowiedniego nawodnienia,

lub przecieranie ciała gąbką nasączoną

letnią (ale nie zimną) wodą.

www.themegallery.com

Company Logo

Przyczyny

W większości przypadków przyczyną wzrostu

temperatury są infekcje, głównie wirusowe,

rzadziej bakteryjne. Jednakże skoki

temperatury u niemowląt mogą być

spowodowane przegrzaniem lub wysiłkiem,

co związane jest z brakiem dojrzałej

termoregulacji. Podwyższenie temperatury

ciała u niemowląt i małych dzieci może być

również spowodowane również przez

nadmiar wrażeń, ząbkowanie czy odczyn

poszczepienny.

www.themegallery.com

Company Logo

Etiologia

Przykłady

Zakaźna

- zakażenia bakteryjne,
- zakażenia wirusowe,

-

zakażenia pasożytnicze,

-

zakażenia grzybicze,

Nowotworowa

-

nowotwory złośliwe,

-

hemoblastozy szpikowy i pozaszpikowe,

Metaboliczna lub

hormonalna

-

przełom tarczycowy,

-

przełom nadnerczowy,

-

guz chromochłonny nadnerczy,

-

okres przedmiesiączkowy,

-

stan znacznego odwodnienia,

-

zatrucia metalami ciężkimi (np..: ołów)

www.themegallery.com

Company Logo

Etiologia

Przykłady

Immunologicza

-kolagenozy,
-zapalenie tarczycy,
-wrzodziejące zapalenie jelita grubego,
-przewlekłe zapalenie wątroby,
-gorączka polekowa,
-leukopenia, trombocytopenia, pancytopenia,

Inna

-gorączka okresowa dziedziczna,
-gorączka resorpcyjna lub w przebiegu hemolizy,
-”gorączka mózgowa”
-choroby ziarniakowe
-gorączka wywołana sztucznie dla celów

terapeutycznych,
-gorączka symulowana.

www.themegallery.com

Company Logo

Mimo postępu medycyny w niewielkiej liczbie

przypadków nie udaje się ustalić etiologii

gorączki (10-20% chorych dzieci). Taki stan

określany jest jako gorączka niewiadomego

pochodzenia. Należy pamiętać, że tzw.

Gorączka spowodowana jest w 1/3

przypadków przez infekcje, w 1/3 przez

nowotwory i w 1/3 przez choroby układowe

naczyń tkanki łącznej.

www.themegallery.com

Company Logo

Zapalenie oskrzeli



Zapalenie oskrzeli (bronchitis) występuje najczęściej u dzieci

poniżej 2 r. życia. Z badań wynika, że na 100 dzieci w tym

wieku corocznie na zapalenie oskrzeli choruje 5-7 małych

pacjentów. Mniej choruje w wieku 9-15 lat, kiedy układ

odpornościowy jest już w pełni dojrzały, gdyż na 100 dzieci

choruje średnio 4.



Zakażają głównie wirusy: RSV, rhinovirusy, wirusy

parainfluenzae, influenzae, adenovirusy, paramyxovirus,

wirusy różyczki, odry. Ostre zapalenie oskrzeli może być

czasem spowodowane nietypowym nadkażeniem bakteryjnym

(M. pneumoniae, C. pneumoniae) lub pałeczką ksztuśca.



Ostre zapalenie oskrzeli występuje zwykle po 3-4 dniach

kataru i zapalenia gardła, po których pojawia się gorączka.

Zwiastunem jest suchy kaszel zmieniający się następnie w
wilgotny, produktywny z obfitym odksztuszaniem wydzieliny.

www.themegallery.com

Company Logo

Zapalenie oskrzeli



Dzieci rzadko odksztuszają wydzielinę, a raczej ją

łykają, może więc dochodzić do wymiotów podczas

napadów kaszlu. W kulminacji choroby u małych

dzieci wysłuchać można świszczący oddech w

płucach, różne odgłosy typu delikatnego furczenia i

rzężenia. Ostre zapalenie oskrzeli trwa ok. 7-10 dni

i ma tendencję do samoograniczenia się.



Zapaleniu oskrzeli spowodowanemu wirusem grypy

towarzyszy często dość wysoką gorączka i bóle

mięśniowe. Objawy występują w ciągu całego roku,

ale najczęściej zimą. W przebiegu odry u dzieci

pojawia się zwykle ostre zapalenie oskrzeli, któremu

towarzyszy charakterystyczne zapalenie spojówek i
światłowstręt.

www.themegallery.com

Company Logo

Zapalenie oskrzeli



Leczenie zapalenia oskrzeli u dzieci :

W wirusowym zapaleniu oskrzeli nie są stosowane antybiotyki, a

leki mukolityczne i przeciwgorączkowe, ewentualnie

fenspiryd. Leczenie zapalenia oskrzeli zależy od drobnoustroju

wywołującego infekcję. Przy symptomach infekcji wirusowej,

na do wskazuje suchy kaszel podaje się choremu syrop o

działaniu bakteriostatycznym i mukolitycznym, tzn.

upłynniającym śluz. Ułatwia to odkrztuszanie, a następnie

odpluwanie śluzowej wydzieliny, która zawsze powinna być

usunięta z organizmu. Ponieważ niemowlęta nie potrafią tego

zrobić samodzielnie, trzeba im pomóc. Pomóc dziecku można

również samemu . Położyć malca na brzuchu z głową niżej niż

reszta ciała, najlepiej na własnych kolanach, i oklepywać

plecy, by w ten sposób mechanicznie oderwać śluz i usunąć

go. Zabieg powtarzać kilka razy w ciągu doby.

Zakażenie bakteryjne, oprócz leczenia objawowego, wymaga

terapii antybiotykami. Zakażenie oskrzeli wywołane bakteriami

atypowymi lub pałeczką krztuśca (kokluszu) wymaga

stosowania makrolidów.

www.themegallery.com

Company Logo

Grypa



Grypa jest ostrą, wirusową chorobą zakaźną.

Występuje zwykle epidemicznie najczęściej w

naszym klimacie w sezonie jesienno ­ zimowym i

wczesną wiosną.



To ostra infekcja dróg oddechowych, mijająca zwykle w

ciągu 7 dni. Jest również powodowana przez wirusy, są

to wirusy grypy typu A, B lub C.



Główne objawy można podzielić na dwie kolejno po sobie

występujące fazy. Pierwsza z nich obejmuje objawy

ogólne, po których można rozróżnić, że mamy do
czynienia z grypą, a nie chorobą przeziębieniową.

www.themegallery.com

Company Logo

Grypa



Faza objawów ogólnych (2-3 dni)

- gorączka powyżej 38°C

- silne, rozlane bóle głowy

- bóle mięśni i stawów

- brak łaknienia, uczucie rozbicia, wyczerpanie

- zapalenie spojówek i bóle mięśni gałki ocznej



Objawy ze strony dróg oddechowych (kolejne 3-4

dni po ustąpieniu gorączki)

- suchy, napadowy kaszel

- ból gardła

- katar bez niedrożności przewodów nosowych

- krwawienia z nosa

- nudności i wymioty (dzieci)

www.themegallery.com

Company Logo

Grypa



Leczenie grypy

Najczęściej jest identyczne jak w przypadku choroby

przeziębieniowej, daje podobne efekty i w

podobnym czasie prowadzi do wyleczenia. W

przypadku, gdy od początku choroba przebiega

burzliwie i szybko pogarsza się stan ogólny

pacjenta, lekarz może zapisać jeden z kilku

dostępnych obecnie leków przeciw wirusowi grypy.

W większości przypadków, takie leczenie nie jest

jednak wskazane, bo korzyści z leczenia łagodnie
przebiegającej choroby są znikome.

www.themegallery.com

Company Logo

Ospa wietrzna



Ospa należy do chorób wirusowych. Wywołuje ją ten

sam wirus co chorobę półpaśca. Okres wylęgania ospy

trwa od 14 do 21 dni, natomiast ona sama od 2 do 3

tygodni. Zachorowanie sprawia, że otrzymujemy trwałą

odporność na tę chorobę. Pamiętać należy jednak, że

osoby, które przeszły już ospę, a ich układ

odpornościowy w chwili zetknięcia się z jej wirusem jest

słaby, mogą zachorować na półpaśca.



Okres, w którym chory na ospę zaraża trwa do chwili

całkowitego zniknięcia wyprysków, a zakażenie odbywa

się drogą kropelkową oraz przez zetknięcie z wykwitami.

Najwięcej przypadków pojawia się w grupie dzieci od 1

do 15 roku życia. U młodszych dzieci ospa raczej nie

występuje, gdyż maluch korzysta jeszcze przez pewien

czas z odporności matki.

www.themegallery.com

Company Logo

Ospa wietrzna



Objawy ospy wietrznej to:

-gorączka

-ból głowy

-brak apetytu

-uczucie ogólnego rozbicia

-silnie swędzące czerwone plamki na skórze

dziecka, które następnie zamieniają się w małe

pęcherzyki wypełnione przezroczystą treścią,

później w krostę, a w ostatnim etapie w strupek

-wysypka we włosach, która pojawia się falowo (

jedne wykwity ustępują, a inne się tworzą)

-możliwe wypryski na błonie śluzowej jamy ustnej,

gardła i narządów moczowo-płciowych oraz gałce

ocznej

www.themegallery.com

Company Logo

Ospa wietrzna



Sposób leczenia:

Jedynie w ciężkich przypadkach lekarz może zalecić leczenie

antybiotykami. Leczenie ospy wietrznej jest jedynie objawowe i

polega na złagodzeniu dolegliwości dziecka takich jak gorączka i

uporczywe swędzenie.

Podczas ospy należy szczególnie zadbać o to, by dziecko nie

rozdrapywało powstałej wysypki, czy też pojawiających się w jej

miejsce strupków, gdyż może to doprowadzić do ropnych

powikłań, przeniesienia infekcji na oczy oraz do powstania

stałych, szpecących blizn.

Nie należy się bardzo niepokoić wyglądem dziecka, gdyż strupki,

które pozostają po krostkach, odpadną same w okresie od 1 do 3

tygodni, a pozostałe po nich przebarwienia z czasem znikną.

Podobnie, jak w innych przypadkach, gdy dziecko ma podwyższoną

temperaturę możemy podać mu lek przeciwgorączkowy, z

wykluczeniem jednak salicylanów np. aspiryny! Do czasu

odpadnięcia strupków zalecana jest również izolacja dziecka.

Ponadto dobrze będzi, jeśli pozostanie ono przez parę dni w

łóżku. Podczas trwania choroby pamiętajmy również o częstych

zmianach ubrania czy piżamki dziecka.

www.themegallery.com

Company Logo

Ospa wietrzna

www.themegallery.com

Company Logo

Zmiany metaboliczne w gorączce

Wzrost temperatury ciała o 1 stopień zwiększa ogólny

metabolizm o 12-13%. Konsekwencją tej zmiany

jest wzrost zużycia tlenu, wytwarzania dwutlenku

węgla oraz zapotrzebowania na płyny. Długotrwała

gorączka powoduje obniżenie łaknienia, nasila

procesy kataboliczne i może prowadzić do

niedożywienia. Dlatego w gorączkowej fazie choroby

zaleca się dietę papkowatą , półpłynną a nawet

płynną. W następnym okresie wskazana jest dieta

łatwo strawna. Ze względu na utratę ciepła

konieczne jest dostarczenie odpowiedniej ilości

energii oraz płynów.

www.themegallery.com

Company Logo

Zalecenia żywieniowe w stanach

gorączkowych



Bardzo ważne jest żywienie które powinno być

bogate w energię, białko, witaminy i składniki

mineralne oraz z dużą ilością pełnowartościowych

płynów podawanych co ½-1 godziny.



Dziecko gorączkujące musi otrzymywać

odpowiednią ilość płynów, ponieważ poci się i traci z

organizmu wodę i elektrolity. Oprócz przegotowanej

wody, słabej herbaty, naparu z rumianku, mięty czy

lipy wskazane są soki z owoców, warzyw, mleko i

jego przetwory oraz czyste zupy.



Stosowana dieta ma przyspieszyć powrót dziecka do

zdrowia oraz zapewnić jego prawidłowy rozwój.

Zależnie od natężenia choroby oraz od pracy

przewodu pokarmowego dieta może ulegać pewnym

modyfikacjom.

www.themegallery.com

Company Logo

Zalecenia żywieniowe w stanach

gorączkowych



W ostrym okresie choroby, jeśli występuje

biegunka, z diety należy:



na krótki okres wykluczyć mleko, zimne napoje, soki owocowe,
miód, ograniczyć cukier,



wskazane natomiast będą ryż, kisiele, gorzka herbata, dla
dzieci w wieku poniemowlęcym napar z suszonych czarnych
jagód, kawa żołędziowa.



Jeśli chorobie oprócz biegunki towarzyszą

wymioty, konieczne jest zapewnienie odpowiedniej

ilości płynów nawadniających z elektrolitami. Gdy

podanie płynów drogą doustną jest niemożliwe,

nawadnia się dożylnie. Posiłki należy podawać w

bardzo małych ilościach i często.

www.themegallery.com

Company Logo

Zalecenia żywieniowe w stanach

gorączkowych



Dzieciom z infekcją górnego odcinka

przewodu pokarmowego (zapalenie jamy

ustnej, gardła) potrawy można miksować,

aby nie podrażniać zmienionej chorobowo

błony śluzowej. Duże zastosowanie będą

miały jogurty, koktajle, kefir, soki owocowo-

warzywne, budynie, musy, galaretki.



Jeśli chorobie towarzyszą zaparcia,

wskazane są soki, woda przegotowana z

miodem, cukier mleczny, dzieciom starszym

fermentowane przetwory z mleka,

namoczone suszone śliwki.

www.themegallery.com

Company Logo

Zalecenia żywieniowe w stanach

gorączkowych



W przypadku podwyższonej temperatury

ciała wartość energetyczna posiłków należy

zwiększyć nawet o 50 %, ponieważ dochodzi

do wzmożonego katabolizmu oraz dużych

strat składników pokarmowych z powodu

biegunki, wymiotów i mniejszego łaknienia.

Dieta uboga w energie prowadzi do

wyniszczenia i zmniejszenia odporności

organizmu dziecka. Źródłem energii są

podawane w zwiększonej ilości cukry i

tłuszcze.

www.themegallery.com

Company Logo

Zalecenia żywieniowe w stanach

gorączkowych

Duże znaczenie w żywieniu dzieci z gorączką mają

produkty i potrawy pobudzające łaknienie, o

orzeźwiającym smaku. Cenne są:



fermentowane przetwory mleka,



ser twarogowy, z którego można sporządzić różnego rodzaju

pasty i wiele innych potraw,



jaja – najlepiej podawać gotowane na miękko lub w postaci

jajecznicy na parze,



mięsa białe z drobiu oraz cielęcina, wołowina w postaci

gotowanej, rozdrobnionej – pulpetów, budyniu,



wskazane są wywary mięsne, buliony zawierające związki

purynowe, poprawiające łaknienie,

www.themegallery.com

Company Logo

Zalecenia żywieniowe w stanach

gorączkowych



bardzo chętnie spożywane są przez chore dzieci

galaretki : owocowe, mięsne, drobiowe, rybne,



tłuszcze powinny być łatwo strawne, w postaci

masła, śmietanki, oleju (jeśli nie ma biegunki),

podaje się je na surowo, potrawy smażone,

pieczone w tłuszczu są źle tolerowane,



duże zastosowanie mają warzywa (z wyjątkiem

grochu, fasoli, bobu, ogórków). Nie wszystkie dzieci

dobrze tolerują kapustę, buraki ponieważ mogą

wystąpić po nich wzdęcia; wskazana natomiast jest

kapusta kwaszona; warzywa najlepiej podawać

gotowane z dodatkiem masła,



z pieczywa chore dzieci chętnie spożywają

biszkopty, sucharki, herbatniki, ewentualnie bułkę

pszenną,

www.themegallery.com

Company Logo

Zalecenia żywieniowe w stanach

gorączkowych



ważną rolę w zwalczaniu zakażenia wywołanego

przez drobnoustroje ma witamina C. Zwiększone

jest zapotrzebowanie na tę witaminę. Witamina C

wpływa pobudzająco na tworzenie się przeciwciał

skierowanych przeciwko mikroorganizmom

wywołującym chorobę, hamuje wzrost niektórych

bakterii i unieszkodliwia wydzielane przez nie

toksyny.



dziecko powinno otrzymywać 5-6 posiłków małych

objętościowo,



podaje się potrawy o temperaturze pokojowej,

napoje mogą być chłodne.

www.themegallery.com

Company Logo

BIBLIOGRAFIA:



Krawczyński Marian, Żywienie dzieci w zdrowiu i chorobie,

wyd. I, Kraków, Help Med, 2008



Woś Halina, Żywienie dzieci, wyd. I, Warszawa, PZWL, 2008



Ciborowska Helena, Dietetyka, wyd. III,Warszawa, PZWL,

2007