7

PODSTAWA PROGRAMOWA

MUZYKA

Cele kształcenia – wymagania ogólne

I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji.

Uczeń poznaje podstawowe pojęcia i terminy muzyczne, rozumie ich znaczenie i wyko-
rzystuje w wykonywaniu i słuchaniu muzyki, prowadzeniu rozmów o muzyce oraz po-
szukiwaniu informacji o muzyce.

II. Tworzenie wypowiedzi.

Uczeń tworzy wypowiedzi – wykonuje utwory muzyczne i tańce, improwizuje i kompo-
nuje proste struktury dźwiękowe i układy taneczno-ruchowe, przedstawia cechy i cha-
rakter słuchanych i wykonywanych utworów słowami lub innymi środkami ekspresji.

III. Analiza i interpretacja tekstów kultury.

Uczeń interpretuje wykonywane utwory zgodnie z tekstem, charakterem i funkcją. Słu-
cha muzyki, rozpoznaje, rozróżnia i omawia jej cechy, przedstawia własny stosunek do
słuchanego i wykonywanego repertuaru.

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

1. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji.
Uczeń:

1) stosuje podstawowe pojęcia muzyczne (melodia, akompaniament, rytm, dźwięk,

akord, gama, tempo);

2) wykorzystuje w śpiewie oraz w grze na instrumentach znajomość pojęć i terminów

muzycznych określających podstawowe elementy muzyki (melodię, rytm, harmonię,
agogikę, dynamikę, artykulację);

3) odczytuje i zapisuje elementy notacji muzycznej (nazwy siedmiu dźwięków gamy

oraz ich położenie na pięciolinii, klucz wiolinowy, znaki grafi czne pięciu wartości ryt-
micznych nut i pauz, podstawowe oznaczenia metryczne, agogiczne, dynamiczne
i artykulacyjne);

4) poprawnie używa nazw podstawowych instrumentów muzycznych, głosów ludzkich

(sopran, alt, tenor, bas) i zespołów wykonawczych (np. chór, orkiestra);

5) określa charakterystyczne cechy polskich tańców narodowych (poloneza, krakowia-

ka, mazura, kujawiaka i oberka);

6) wymienia nazwy epok w dziejach muzyki i potrafi wskazać kompozytorów reprezen-

tatywnych dla baroku, klasycyzmu, romantyzmu i muzyki XX w.;

7) korzysta z multimedialnych źródeł muzyki i informacji o muzyce.

2. Tworzenie wypowiedzi.
Uczeń:

1) poprawnie śpiewa z pamięci polski hymn narodowy oraz hymn Unii Europejskiej;
2) śpiewa ze słuchu (powtarza wzór lub powtarza i wykonuje z pamięci) lub z wyko-

rzystaniem nut (w zespole, solo, a cappella, z towarzyszeniem instrumentu) piosenki

8

z repertuaru dziecięcego i popularnego, wybrane pieśni patriotyczne, kanony (mini-
mum 10 różnorodnych utworów wokalnych w roku szkolnym);

3) śpiewa, dbając o higienę głosu (stosuje ćwiczenia oddechowe, dykcyjne i emisyjne);
4) gra na instrumentach ze słuchu i z wykorzystaniem nut (solo i w zespole) melodie,

schematy rytmiczne, proste utwory i akompaniamenty (uczeń gra na jednym lub kil-
ku instrumentach, do wyboru: dowolny instrument klasyczny lub elektroniczny, np.
fl et prosty, instrument klawiszowy, dzwonki, instrumentarium perkusyjne Orfa);

5) odtwarza ruchem i gestodźwiękami proste rytmy i schematy rytmiczne, wykonuje

kroki, fi gury i układy taneczne poloneza i krakowiaka, tańców ludowych (szczególnie
własnego regionu) oraz podstawowe kroki wybranych tańców towarzyskich;

6) tworzy proste struktury rytmiczne, sygnały dźwiękowe, swobodne akompaniamen-

ty, prosty dwugłos (burdon, nagłos), ilustracje dźwiękowe do scen sytuacyjnych, tek-
stów literackich i obrazów (samodzielnie i pod kierunkiem nauczyciela);

7) tworzy improwizacje ruchowe do muzyki;
8) tworzy według ustalonych zasad improwizacje wokalne i instrumentalne (ćwiczenie

wykonuje samodzielnie i pod kierunkiem nauczyciela z wykorzystaniem instrumen-
tów wskazanych w pkt 4 lub wykonanych przez uczniów);

9) tworzy wypowiedzi o muzyce za pomocą środków pozamuzycznych – odzwierciedla

grafi cznie cechy muzyki i form muzycznych, rysuje, maluje i układa teksty do muzyki,
opisuje słowami cechy i charakter słuchanych utworów.

3. Analiza i interpretacja tekstów kultury.
Uczeń:

1) świadomie odbiera muzykę – słucha (słuchanie analityczne, ukierunkowane przez na-

uczyciela na wybrane cechy utworu) wybranych dzieł literatury muzycznej (w całości
lub fragmentów) reprezentatywnych dla kolejnych epok (od średniowiecza do XX w.)
oraz dla muzyki jazzowej i rozrywkowej, słucha polskich pieśni patriotycznych oraz
utworów ludowych w postaci oryginalnej i stylizowanej;

2) rozpoznaje cechy i budowę utworu muzycznego – określa nastrój, tempo, dynamikę,

fakturę jednogłosową i wielogłosową, rozróżnia podstawowe formy muzyczne (A, AB,
ABA1, rondo, wariacje);

3) rozróżnia podstawowe głosy ludzkie (sopran, alt, tenor, bas), rodzaje zespołu wyko-

nawczego (soliści, orkiestra symfoniczna, różne typy chórów i zespołów), określa gru-
py instrumentów (strunowe - smyczkowe, szarpane, uderzane; dęte drewniane i bla-
szane; perkusyjne) i główne instrumenty z tych grup;

4) rozpoznaje charakterystyczne cechy polskich tańców narodowych (poloneza, krako-

wiaka, mazura, kujawiaka i oberka);

5) charakteryzuje wybrane utwory muzyczne wysłuchane i omówione na zajęciach oraz

inne, określając cechy muzyki, które decydują o charakterze utworu;

6) porządkuje chronologicznie postacie kompozytorów – J.S.Bach, W.A.Mozart, L.van

Beethoven, F. Chopin, S. Moniuszko, W. Lutosławski;

7) interpretuje (gra i śpiewa) utwory zgodnie ze wskazówkami wykonawczymi umiesz-

czonymi w nutach oraz własnym odczuwaniem muzyki.

9

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU MUZYKA

W SZKOLE PODSTAWOWEJ

CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU

Program nauczania muzyki przeznaczony jest do realizacji w klasach IV–VI szkoły podsta-

wowej. W programie zawarte zostały treści nauczania realizujące wymagania nowej pod-
stawy programowej, przykładowe działania edukacyjne nauczyciela oraz przewidywane
osiągnięcia uczniów.

Treści nauczania obejmują wiadomości z zakresu zasad muzyki, podstawowych form

muzycznych, klasyfi kacji instrumentów, wybrane zagadnienia z zakresu historii muzyki,
folkloru ludowego, tańców narodowych i towarzyskich oraz uwzględniają różne formy ak-
tywności muzycznej uczniów, takie jak:

• śpiew,
• gra na instrumentach,
• taniec i ruch przy muzyce,
• słuchanie

muzyki,

• twórczość

muzyczno-ruchowa.

Ujęcie tabelaryczne treści nauczania nadaje przejrzystości konstrukcji programu

i w znacznym stopniu ułatwia nauczycielowi odszukanie interesujących zagadnień. Do
każdej formy aktywności zaproponowany został repertuar muzyczny, na który składają
się: pieśni i piosenki o różnym charakterze i urozmaiconej tematyce, utwory do grania, wy-
kaz utworów do słuchania reprezentatywnych kompozytorów polskich i światowych oraz
utworów literackich wykorzystywanych do wspomagania działań muzycznych, np. rytmi-
zacji tekstów, ćwiczeń dykcyjnych, tworzenia muzycznych ilustracji. W tabelach szarym ko-
lorem treści, działania i przewidywane osiągnięcia ucznia wykraczające ponad podstawę
programową.

W programie zamieszczony został również przykładowy rozkład tematów zajęć na każdy

rok nauczania.

Program nauczania muzyki w klasach IV-VI wyposaża ucznia w niezbędny zakres wiado-

mości i umiejętności, który potrzebny jest do jego ogólnego rozwoju oraz dalszego kształ-
cenia na II etapie edukacji. Rozwija jego zdolności i zainteresowania, odkrywa przed nim
świat muzycznej kultury polskiej i europejskiej oraz zachęca do czynnego uczestnictwa
w życiu artystycznym szkoły i środowiska.

Program daje nauczycielowi możliwość dostosowania wymagań edukacyjnych do całe-

go zespołu klasowego, ale również zindywidualizowania procesu kształcenia przez doko-
nywanie wyboru zagadnień szczegółowych, procedur osiągania celów i stopnia trudności
repertuaru muzycznego. Mając na uwadze pracę z uczniem zdolnym, w programie zostały
wyróżnione treści, które wymagają od uczniów wykazania się własną inwencją twórczą lub
poszerzają jego wiadomości w danym zakresie.

10

WARUNKI REALIZACJI PROGRAMU

Zajęcia z uczniami powinien prowadzić nauczyciel o pełnych kwalifi kacjach zawodo-

wych, który posiada wykształcenie w zakresie edukacji muzycznej.

Sala muzyczna powinny być wyposażona w:
• instrument

klawiszowy

• tablicę z pięciolinią
• instrumenty perkusyjne, dęte (fl ety podłużne), strunowe (gitary), keyboard
• dobrej jakości odtwarzacz płyt CD
• aparaturę do nagrywania i nagłaśniania dźwięku
• fonotekę

muzyczną

• komputer z dostępem do Internetu i z oprogramowaniem muzycznym
• rzutnik

multimedialny

• plansze

dydaktyczne

• dobrze wyposażoną biblioteczkę w literaturę muzyczną i zasoby multimedialne.

Szkoła powinna stwarzać uczniom warunki do publicznej prezentacji nabytych umiejęt-

ności muzycznych.

SZCZEGÓŁOWE CELE KSZTAŁCENIA I WYCHOWANIA

1. Rozwijanie zdolności twórczych i zaspokajanie potrzeb ekspresyjnych dziecka.
2. Rozwijanie indywidualnych zamiłowań i zdolności artystycznych przez czynne upra-

wianie muzyki.

3. Rozwijanie inwencji twórczej i wyobraźni muzycznej uczniów.
4. Zapoznanie uczniów z repertuarem piosenek dziecięcych, pieśni historycznych i pa-

triotycznych, pieśni i przyśpiewek ludowych, kanonów.

5. Doskonalenie umiejętności śpiewu poprzez ćwiczenia emisyjne, dykcyjne, oddecho-

we.

6. Nauka i doskonalenie umiejętności gry na instrumencie melodycznym (np. fl ety po-

dłużne, dzwonki).

7. Zapoznanie z utworami kompozytorów reprezentatywnych dla poszczególnych epok

muzycznych.

8. Tworzenie improwizacji ruchowych, nauka podstawowych kroków i fi gur tanecznych

wybranych tańców polskich i innych narodów.

9. Kształcenie muzykalności uczniów, poczucia rytmu oraz słuchu wysokościowego i har-

monicznego.

10. Rozwijanie wrażliwości na tempo, dynamikę, artykulację oraz ich zmiany w muzyce.
11. Kształcenie percepcji słuchowej uczniów, umiejętności aktywnego słuchania muzyki.
12. Rozwijanie słuchu harmonicznego, wrażliwości na współbrzmienie głosów.
13. Kształcenie poczucia formy muzycznej, rozpoznawanie formy A, AB, ABA, ABA1, kano-

nu, ronda, wariacji.

14. Zapoznanie uczniów z polską kulturą ludową i narodową oraz kulturą innych narodów.
15. Kultywowanie obrzędów i zwyczajów ludowych.
16. Zapoznanie uczniów z podstawowymi wiadomościami z zakresu zasad muzyki, klasy-

fi kacji i budowy instrumentów muzycznych oraz historii muzyki.

11

17. Kształtowanie umiejętności tworzenia wypowiedzi na temat poznanego dzieła mu-

zycznego lub innego kontaktu ze sztuką.

18. Wdrażanie do samodzielnego korzystania z przekazów medialnych, technologii infor-

macyjnej, w celu poszerzania wiadomości o muzyce oraz wzbogacania własnej aktyw-
ności artystycznej.

19. Kształtowanie wrażliwości estetycznej uczniów, umiejętności postrzegania, przeżywa-

nia i rozumienia dzieł sztuki.

20. Kształcenie postawy patriotycznej wobec dóbr kultury polskiej oraz poczucia tożsa-

mości narodowej.

21. Rozwijanie postawy szacunku wobec kultury ludowej jako praźródła i genezy naszej

narodowej kultury.

22. Uczenie szacunku i tolerancji dla odmienności innych kręgów kulturowych.
23. Rozwijanie umiejętności pracy zespołowej, kształtowanie poczucia współodpowie-

dzialności za efekty podejmowanych działań.

24. Kształcenie dyscypliny zespołowej w czasie wspólnego muzykowania.
25. Zachęcanie uczniów do podejmowania działań muzycznych na rzecz środowiska

szkolnego i lokalnego.

12

TREŚCI

NA

UCZ

ANIA

, DZIAŁ

ANIA

EDUK

A

C

Y

JNE

I

PRZE

WID

Y

W

ANE

OSIĄ

GNIĘCIA

UCZNIA

Akt

y

wność muz

yczna

Śpiew

Tr

eści nauczania

Działania eduk

ac

yjne

P

rz

ewidy

wane osiąg

nięcia ucznia

•

śpiewanie pieśni patriot

yczn

ych i hi-

st

or

yczn

yc

h

•

śpiewanie piosenek o t

emat

yc

e

szkol-

nej

, z r

eper

tuaru dziecięc

ego

, popular-

nego

•

śpiewanie k

anonó

w dwu-, tr

zy

głoso

-

w

ych

•

śpiewanie pieśni i pr

zy

śpiew

ek ludo

-

wy

ch

•

śpiewanie piosenek opar

ty

ch na r

y

t-

mach taneczn

yc

h

•

śpiewanie pieśni ar

ty

st

yczn

ych w

y

-

bran

ych kompo

zy

to

ró

w (

W

.A. M

o

zar

t,

F. Chopin, S. M

oniuszko)

•

śpiewanie solmizacją melodii piose

-

nek i inn

ych jednogłoso

w

ych ut

w

o

ró

w

wo

k

a

ln

yc

h

•

w

ykon

y

w

anie ć

wicz

eń głoso

w

ych

•

analiza mat

e

riału dź

więko

w

ego pieśni i pio

-

senek (ok

reślenie nastr

oju

, t

empa i dynamik

i)

•

rytmiczna r

e

c

ytacja t

ekstu piosenek

•

śpiew z obser

wacją linii melody

cznej

•

w

y

stuk

iwanie trudniejsz

ych r

ytmicznie tak

-

tów

•

śpiewanie piosenek z takt

o

w

aniem

•

śpiewanie pieśni i piosenek a cappella

i z akompaniament

em naucz

yciela lub

to

war

zy

sz

eniem nag

rania z płyt

y CD

•

śpiewanie z

e

słuchu oraz nut wz

or

ó

w

melody-

czn

ych z zast

oso

waniem zmian t

empa, dyna-

mik

i i ar

ty

kulacji

•

w

ykon

y

w

anie ć

wicz

eń emisyjn

ych, dyk

-

c

yjn

ych i oddecho

w

ych

•

w

ykon

y

w

anie ć

wicz

eń r

o

zwijając

ych słuch

w

y

sokościo

w

y

i harmoniczn

y

•

zast

oso

wanie pr

og

ramu

V

anBasc

o K

a

raoke

Pla

yer do śpiewania popularn

ych piosenek

w w

ersji k

a

raoke

•

śpiewa z pamięci

Mazurk

a

D

ąbr

o

wsk

iego

i O

dę do r

adości,

zacho

wując ur

ocz

y

st

y

charakt

er pieśni

oraz właściwą posta

w

ę

w czasie ich

w

ykon

y

w

ania

•

zna genez

ę h

ymnu państ

w

o

w

ego

•

śpiewa pieśni patriot

yczne

, ok

reśla ich

hist

or

yczną r

olę

•

pra

widło

w

o

pr

o

w

adzi linię melody

czną

w k

anonie dwu-, tr

zy

głoso

w

y

m

•

śpiewa piosenk

i i pr

zy

śpiewk

i ludo

w

e

•

w

ykonuje pra

widło

w

o

ć

wicz

enia emi-

syjne

, dykc

yjne i oddecho

w

e

•

ro

zumie potr

ze

b

y

st

oso

wania zasad

hig

ien

y głosu i słuchu

,

•

odcz

ytuje głosy w par

tytur

ze

w

o

k

alnej

•

w

y

k

azuje umiejętność śpiewu w z

espo

-

le

13

P

rz

y

k

łado

w

y

r

e

per

tuar do śpie

w

ania zapr

opono

w

a

n

y

w podr

ęczniku

Muz

y

czn

y świat

Mazur

ek D

ąbr

o

wsk

iego

(sło

wa: J

. Wybick

i, muz

yk

a: melodia ludo

wa)

O

da do r

adości

(sło

wa: F

. S

chiller

, muz

yk

a: L. van Beetho

v

en)

P

rząśniczk

a

(sło

wa: J

.Cz

ecz

ot, muz

yk

a: S. M

oniuszko)

P

ier

wsza Br

ygada

(sło

wa:

T.

Biernack

i, A.T

. Hałacińsk

i, muz

yk

a: aut

or nieznan

y)

P

iechota

(sło

wa i muz

yk

a: L. Ł

usk

ino)

Rota

(sło

wa: M. Konopnick

a, muz

yk

a: F

. No

w

o

wiejsk

i)

W

o

jenk

o

, w

o

jenk

o

(sło

wa: aut

or nieznan

y,

muz

yk

a: melodia ludo

wa)

P

rz

yb

yli ułani pod ok

ienk

o

(sło

wa: F

. Gwiż

dż, muz

yk

a: melodia ludo

wa)

O mój r

o

zmar

ynie

(sło

wa:

W

. Denhoff

-

C

zarnock

i i aut

or

zy

nieznani, muz

yk

a: melodia ludo

wa)

S

er

ce w plec

aku

(sło

wa i muz

yk

a: M. Zielińsk

i)

Ż

eglar

z

(sło

wa i muz

yk

a: aut

or nieznan

y)

G

aik

(pieśń ludo

wa)

Uciek

ła mi pr

zepiór

eczk

a

(pieśń ludo

wa z M

a

zo

w

sza)

C

zer

w

one jabłuszk

o

(pieśń ludo

wa z K

uja

w)

Kanon

no

w

o

ro

czn

y

(sło

wa: J

. Stank

iewicz, muz

yk

a:

T.

Gummesson)

Gor

e gwiazda Jezuso

wi

(past

orałk

a besk

idzk

a)

Noc

sr

ebrna

(sło

wa i muz

yk

a: aut

or nieznan

y)

P

rz

yb

yw

aj pięk

na wiosno

(sło

wa: aut

or nieznan

y,

muz

yk

a:

W

.A. M

o

zar

t)

O

b

er

ek zak

rę

co

n

y

(sło

wa: J

. Koczano

w

sk

a, muz

yk

a: M. Ziąber)

P

oloneza tańczm

y

(sło

wa: J

. Koczano

w

sk

a, muz

yk

a P

. S

ęko

w

sk

i)

Lajk

oniku

, pr

o

w

adź nas

(sło

wa: J

. Koczano

w

sk

a, muz

yk

a: M. Ziąber)

Jesienne w

ędr

o

w

anie

(sło

wa: J

. Koczano

w

sk

a, muz

yk

a: M. Ziąber)

C

zar ognisk

a

(sło

wa:

W

. F

iw

e

k

, muz

yk

a: Z. P

iaseck

i)

Taniec w deszczu

(sło

wa i muz

yk

a: H. Hampel)

Biała dama, sr

oga zima

(sło

wa: J

. Koczano

w

sk

a, muz

yk

a: M. Ziąber)

Dzień jeden w r

oku

(sło

wa: K

. Dziko

w

sk

i, muz

yk

a: S. K

rajew

sk

i)

Maleńk

a gwiazdk

a

(sło

wa:

W

. Andr

zejew

sk

i, muz

yk

a: A.

W

olsk

i)

Noc nad Utr

atą

(sło

wa: J

. Koczano

w

sk

a, muz

yk

a: M. Ziąber)

W

iosenne pr

zebudzenie

(sło

wa: J

. Koczano

w

sk

a, muz

yk

a: M. Ziąber)

14

Str

aszn

y dw

or

ek

(sło

wa: J

. Koczano

w

sk

a, muz

yk

a: M. Ziąber)

Smak

w

a

kacji

(sło

wa: J

. Koczano

w

sk

a, muz

yk

a: M. Ziąber)

W

oła nas szk

oła

(sło

wa: J

. Koczano

w

sk

a, muz

yk

a: M. Ziąber)

K

olor

o

w

a jesień

(sło

wa: J

. Koczano

w

sk

a, muz

yk

a: M. Ziąber)

Choink

a

(sło

wa: J

. Koczano

w

sk

a, muz

yk

a: M. Ziąber)

W pr

ac

o

wni mistr

za zegarmistr

za

(sło

wa: J

. Koczano

w

sk

a, muz

yk

a: M. Ziąber)

Nadzieja – siostr

a wiatru

(sło

wa:

W

. Stachursk

i, muz

yk

a: M. Ziąber)

R

ytm i melodia

(sło

wa: M. Jeż

o

w

sk

a, muz

yk

a: J

. C

ygan)

Żyj do pr

zodu

(sło

wa: M. S

ochack

i, muz

yk

a: J

. P

iątko

w

sk

i)

P

rzek

ażm

y sobie znak pok

o

ju

(sło

wa: K

. Jaślar

, K

. Ł

ojan, muz

yk

a: Z. Górn

y)

Lato w k

aloszach

(sło

wa i muz

yk

a: H. Hampel)

Nadzieja – siostr

a wiatru

(sło

wa:

W

. Stachursk

i, muz

yk

a: M. Ziąber)

Gra na instrumentach

Tr

eści nauczania

Działania eduk

ac

yjne

P

rz

ewidy

wane osiąg

nięcia ucznia

•

g

ranie w

ybran

ych gam major

o

w

ych

i minor

o

w

yc

h

•

g

ranie ut

w

o

ró

w z r

ó

żn

ych epok

muz

yczn

yc

h

•

g

ranie popularn

ych melodii i mot

y-

w

ó

w muz

yczn

yc

h

•

g

ranie melodii opar

ty

ch na r

ytmach

taneczn

ych

•

g

ranie w

st

ępó

w i zakończ

eń do

piosenek

•

g

ranie akompaniament

ó

w r

ytmicz-

n

ych i melody

czn

ych do pieśni

i piosenek

•

analiza r

ytmiczno

-melody

czna zapisu

ut

w

oru

•

pok

az mo

żliw

ości br

zmienio

w

o

-t

ech-

niczn

ych instrument

ó

w

•

w

ykon

y

w

anie ć

wicz

eń doskonaląc

ych

technikę g

ry na instrumencie

•

nag

ry

wanie na r

ó

żne nośnik

i dź

więku

ut

w

o

ró

w w w

ykonaniu ucznió

w

•

or

ganiz

o

w

anie ucznio

w

sk

ich pok

az

ó

w

i konc

er

tó

w muz

yczn

ych

•

słuchanie nag

rań ut

w

o

ró

w instrumen-

taln

ych na r

ó

żne instrument

y

solo

w

e

i z

espoły w

ykona

w

cz

e

•

zna sposób w

ydob

y

w

ania dź

więkó

w z instru-

ment

ó

w perkusyjn

ych niemelody

czn

ych oraz

technikę g

ry na nich

•

g

ra na w

ybran

ym instrumencie melody

cz-

n

ym, np

. fl

ecie podłużn

ym, dz

w

onk

ach, key-

boar

dzie

, instrumencie struno

w

y

m

•

g

ra z

e

słuchu oraz zapisu nut

o

w

ego pr

ost

e

mot

y

w

y

r

ytmiczne i melody

czne

, ut

w

o

ry

taneczne

, ut

w

o

ry

instrumentalne z r

ó

żn

ych

epok muz

yczn

ych

•

odt

war

za na instrumencie w

ybrane r

ytm

y

tańc

ó

w

nar

odo

w

ych i t

o

war

zy

sk

ich

•

st

osuje w czasie g

ry t

empo

, dynamikę i ar

ty

-

kulację zgodnie z podan

ymi o

znacz

eniami

•

w

ykonuje popra

wnie par

tię instrumentalną

z par

tytur

y muz

ycznej

15

W

y

kaz w

ybr

an

y

ch utw

o

ró

w instrumen

taln

y

ch zapr

opono

w

a

n

y

ch w podr

ęczniku

Muz

y

czn

y świat

Menuet

(J

.S. Bach)

Jesień

z c

y

k

lu

C

zter

y por

y r

oku

(A. V

ivaldi)

Zima

z c

y

k

lu

C

zter

y por

y r

oku

(A. V

ivaldi)

W

iosna

z c

y

k

lu

C

zter

y por

y r

oku

(A. V

ivaldi)

A

ndante c

antabile

z

K

w

ar

tetu F-

dur

(J

. Ha

ydn)

A

ndante

z S

ymf

onii

Z uder

zeniem w k

o

cioł

(

J. Ha

ydn)

S

er

enada

G-

dur Eine k

leine Nachtmusik

, cz

ęść

Allegr

o

(W

. A. M

o

zar

t)

Taniec pastuszk

ó

w

z suit

y

Dziadek do or

zechó

w

(P

. Czajko

w

sk

i)

K

ołysank

a

(J

. Brahms)

P

o

ranek z Suit

y P

eer Gynt

(E. Grieg)

Uw

er

tur

a

do oper

y

W

ilhelm T

ell

(G. Rossini)

Nad pięk

n

ym, modr

ym D

unajem

(J

. Strauss)

Menuet

G-

dur

(I.J

. P

ader

ew

sk

i)

W

alc łyż

wiar

zy

(E. W

aldt

euf

el)

kolędy i past

orałk

i

Furman

(melodia ludo

wa)

K

urk

i tr

zy

(melodia ludo

wa)

P

o

czk

aj

, poczk

aj

(melodia ludo

wa)

Szew

c (melodia ludo

wa)

Rock and r

oll

(melodia popularna)

Karnaw

ał w

eneck

i (włosk

a melodia ludo

wa)

Jingle bells

(melodia amer

yk

ańsk

a)

C

zter

y por

y r

oku

(australijsk

a melodia ludo

wa)

K

ukułk

a

(M. K

lechnio

w

sk

a

)

P

rzepiór

eczk

a

(melodia ludo

wa)

Tr

epak

(P

. Czajko

w

sk

i)

Menuet

(

W

.A. M

o

zar

t)

16

Taniec i ruch pr

zy

muz

yc

e

Tr

eści nauczania

Działania eduk

ac

yjne

P

rz

ewidy

wane osiąg

nięcia ucznia

•

odt

war

zanie ruchem i gest

odź

więk

ami

pr

ost

ych r

ytmó

w i schemat

ó

w r

ytmicz-

nyc

h

•

realizacja rucho

wa pr

ost

ych f

o

rm

muz

yczn

yc

h

•

tańcz

enie tańc

ó

w

ludo

w

ych i r

e

g

io

-

naln

yc

h

•

insc

eniz

o

w

anie ruchem obr

zędó

w

ludo

w

ych

•

tańcz

enie w par

ze

podsta

w

o

w

ych

k

rokó

w i fi

gur w

ybran

ych tańc

ó

w

towa

rz

ys

k

ic

h

•

tańcz

enie uk

ładó

w chor

eog

rafi

czn

ych

do piosenek

•

analiza rucho

w

ej struktur

y tańca: k

rok

taneczn

y,

ruch taneczn

y,

fi

gura

tane

-

czna, t

emat taneczn

y

•

ok

reślanie k

ierunkó

w i linii tańca

• w

ykon

y

w

anie

ć

wicz

eń

koor

dynując

ych ruch z muz

yk

ą

• w

ykon

y

w

anie

ć

wicz

eń

uwrażliwiając

ych na muz

ykę i jej ele

-

ment

y

(r

ytm, akc

ent, t

empo

, dynami-

k

a), oraz r

o

zwijając

ych orientację

w pr

zestr

zeni

•

oglądanie pok

az

ó

w

taneczn

ych na

ży

w

o

i nag

ran

ych na pły

cie DVD

•

st

war

zanie mo

żliw

ości pr

ez

entacji

taneczn

ych ucznió

w w szkole

i śr

odo

wisku

•

odt

war

za ruchem i gest

odź

więk

ami pr

ost

e

rytm

y i schemat

y

r

ytmiczne

•

realizuje ruchem f

o

rmę ABA, k

anonu

, r

onda,

wariacji

•

w

ykonuje w par

ze

k

rok podsta

w

o

w

y

i w

ybrane

fi

gur

y taneczne tańc

ó

w

nar

odo

w

ych ( polonez,

kuja

wiak

, k

rako

wiak)

•

koor

dynuje ruch z muz

yk

ą

•

w

ykonuje w z

espole w

ybran

y taniec ludo

w

y

(r

eg

ionaln

y)

•

w

y

k

azuje znajomość tańc

ó

w

sw

ojego r

e

g

ionu

•

w

ykonuje w par

ze

k

rok podsta

w

o

w

y

tańc

ó

w

to

war

zy

sk

ich, np

. samb

y,

cha cha

•

dostr

zega wzajemne zależności element

ó

w

muz

yczn

ych i rucho

w

ych

•

w

y

k

azuje w tańcu orientację czaso

w

o

-pr

ze

-

str

zenną

•

insc

enizuje ruchem w

ybrane obr

zędy ludo

w

e

•

dba o w

y

raz ar

ty

st

yczn

y tańca

17

Słuchanie muz

yk

i

Tr

eści nauczania

Działania eduk

ac

yjne

P

rz

ewidy

wane osiąg

nięcia ucznia

•

słuchanie ut

w

o

ró

w o r

ó

żnej faktur

ze

głoso

w

e

j

•

słuchanie ut

w

o

ró

w z r

ó

żn

ych epok

muz

yczn

ych w

ybitn

ych kompo

zy

to

-

ró

w polsk

ich i obc

ych

•

słuchanie ut

w

o

ró

w na r

ó

żne z

espoły

w

ykona

w

cz

e

•

słuchanie ut

w

o

ró

w na r

ó

żne instru-

ment

y

•

słuchanie w

ybran

ych f

o

rm muz

yk

i

w

o

k

alnej i instrumentalnej

•

słuchanie muz

yk

i ludo

w

ej i st

yliz

o

-

wanej

•

słuchanie ut

w

o

ró

w muz

yczn

ych

opar

ty

ch na r

ytmach polsk

ich tańc

ó

w

nar

odo

w

ych i tańc

ó

w

t

o

war

zy

sk

ich

inn

ych nar

odó

w

•

słuchanie ut

w

o

ró

w o charakt

er

ze

ilustrac

yjno

-pr

og

ramo

w

y

m

•

słuchanie muz

yk

i fi

lmo

w

ej i adapt

o

-

wanej do fi

lmu

•

słuchanie frag

ment

ó

w oper

o

w

ych

(uw

er

tur

y,

arii, duet

ó

w

)

•

słuchanie ut

w

o

ró

w z gatunku muz

yk

i

ro

zr

y

wko

w

ej

•

dy

skusja na t

emat kultur

y w

y

sok

iej

i kultur

y maso

w

e

j

•

pr

ez

entacja ur

ządz

eń służąc

ych do

odt

war

zania muz

yk

i, np

. g

ramof

on,

mag

net

of

on, odt

war

zacz CD

, odt

wa-

rzacz mp3

•

odt

war

zanie muz

yk

i z r

ó

żn

ych ur

zą-

dz

eń t

echniczn

yc

h

•

dy

skusja na t

emat war

tości ar

ty

st

ycz-

nej w

y

słuchanego ut

w

oru

•

słuchanie ut

w

o

ró

w w

ykon

y

w

an

ych

„na ż

y

w

o

” w czasie szkoln

ych konc

er-

tó

w muz

yczn

ych i konc

er

tó

w fi

lhar-

moniczn

yc

h

•

omó

wienie r

y

su hist

or

ycznego i cha-

rakt

er

y

st

yczn

ych c

ech epok

i muz

ycz-

nej

, z kt

ór

ej pochodzi słuchan

y ut

w

ó

r

•

oma

wianie słuchan

ych ut

w

o

ró

w pod

względem faktur

y głoso

w

e

j, z

espołu

w

ykona

w

cz

ego

•

analiz

o

w

anie budo

w

y

f

o

rmalnej

ut

w

oru

• pr

zybliż

enie

biog

rafi

i

kompo

zy

to

ró

w

w

y

słuchan

ych ut

w

o

ró

w muz

yczn

yc

h

•

akt

y

wne słuchanie muz

yk

i met

odą

Batii Strauss

•

ro

zpo

znaje ut

w

o

ry

jedno

- i wielogłoso

w

e

•

podaje t

ytuły ut

w

o

ró

w w

y

słuchan

ych na lekcji

oraz naz

wisk

a ich kompo

zy

to

ró

w

•

ok

reśla nastr

ój i charakt

er słuchanego ut

w

oru

•

ro

zr

ó

żnia w ut

w

o

rach bar

w

ę

instrument

ó

w

muz

yczn

ych, naz

y

w

a instrument

y

solo

w

e

•

ro

zr

ó

żnia w słuchan

ych ut

w

o

rach r

odzaje apa-

ratu w

ykona

w

cz

ego: soliści, ork

iestra symf

o

-

niczna, r

ó

żne t

y

p

y

chór

ó

w

•

ro

zr

ó

żnia w słuchan

ych ut

w

o

rach podsta

w

o

w

e

głosy ludzk

ie: sopran, alt, t

enor

, bas w charak

-

te

ry

st

yczn

ych br

zmieniach (sk

alach)

•

zw

raca uwagę na kunszt i ar

tyzm w

ykona

w

cz

y

pieśni ar

ty

st

yczn

ych

•

ro

zpo

znaje popularne arie i charakt

er

y

st

yczne

mot

y

w

y

muz

yczne w

ybran

ych oper

•

w

y

raża sw

oją opinię na t

emat war

tości ar

ty

-

st

ycznej w

y

słuchanego ut

w

oru

•

int

e

rpr

etuje r

ó

żn

ymi śr

odk

ami w

y

razu tr

eść

po

zamuz

yczną ut

w

o

ró

w pr

og

ramo

w

ych

•

w czasie słuchania w

ybran

ych ut

w

o

ró

w z li-

te

ratur

y w

ykonuje r

ytmiczną par

tię na instru-

mentach perkusyjn

ych pr

zy

pomoc

y g

rafi

cznej

par

tytur

y

•

słucha muz

yk

i ludo

w

ej r

ó

żn

ych r

e

g

ionó

w

w w

ykonaniu k

apel ludo

w

ych, w

o

k

aln

ych

zespołó

w f

olk

lor

y

st

yczn

ych

18

•

pr

zy

got

o

w

anie pr

zez ucznió

w list

y

ulubion

ych ut

w

o

ró

w z muz

yk

i po

waż-

nej i r

o

zr

y

wko

w

e

j

•

or

ganizacja szkolnego k

lubu melomana

•

pr

zepr

o

w

adz

enie quiz

ó

w

, konkursó

w

muz

yczn

ych utr

walając

ych znajomość

tytułó

w dzieł i naz

wisk kompo

zy

to

ró

w

•

dostr

zega w ut

w

o

rach war

tość ar

ty

st

yczną

i kultur

o

w

ą

•

ro

zpo

znaje w ut

w

o

rach r

ytm

y r

ó

żn

ych tańc

ó

w

•

w

ymienia naz

wisk

a polsk

ich i zag

raniczn

ych

w

ykona

w

có

w

muz

yk

i r

o

zr

y

wko

w

e

j

P

rz

y

k

łado

w

a

liter

a

tur

a muz

y

czna do słuchania zamiesz

cz

ona na płytach CD

Muz

y

czn

y świat

Anonim

– Bogur

odzic

a

W

inc

ent

y

z K

ielcz

y –

G

aude Mater P

olonia

M

ikołaj Gomółk

a – psalm

K

leszczm

y r

ęk

oma

Taniec

Rex

z tabulatur

y Jana z L

ublina

J.

S. Bach –

In

w

encja dwugłoso

w

a

F-

dur

nr 8

J.S. Bach –

To

cc

ata i fuga

d-moll

J.

S. Bach –

Suita angielsk

a A-

dur

J.

S. Bach –

K

onc

er

t br

andenbursk

i

B

-dur

nr 6, cz

ęść III

Allegr

o

J.

S. Bach –

A

ria na strunie G

z Suit

y D

-dur

nr 3

G. F

. Handel –

K

onc

er

t or

gano

w

y nr 1

, cz

ęść

Allegr

o

, op

.4

A. V

ivaldi

– K

onc

er

t nr 3 F-

dur Jesień,

cz

ęść I

Allegr

o

A. V

ivaldi

–

Szcz

ygieł

A. V

ivaldi

–

K

onc

er

t Nr 1 E-

dur

z c

y

k

lu

C

zter

y por

y r

oku

, op

.8 cz

ęść I

Allegr

o

A. V

ivaldi

–

K

onc

er

t na obój d-moll

, cz

ęść

Allegr

o

L.C. Daquin –

K

ukułk

a

L. M

o

zar

t –

S

anna

L. M

o

zar

t

– S

ymfonia dziecięc

a

W

. A. M

o

zar

t –

Marsz tur

eck

i z

S

onat

y A-

dur

, K

V

331

W

. A. M

o

zar

t –

K

onc

er

t k

larneto

w

y A-

dur

, cz

ęść

A

dagio

, K

V

622

W

. A. M

o

zar

t –

K

w

ar

tet sm

yczk

o

w

y G-

dur

, K

V

156

W

. A. M

o

zar

t –

K

onc

er

t na r

ó

g i ork

iestr

ę Es

-dur

, cz

ęść III

Allegr

o

19

W

. A. M

o

zar

t –

D

uet P

apagena i P

apagen

y z I aktu oper

y

C

zar

odziejsk

i fl

et

W

. A. M

o

zar

t –

S

er

enada G-

dur

nr 13

Eine k

leine Nachtmusik

, cz

ęść

Allegr

o

W

. A. M

o

zar

t –

Symfonia C-

dur

nr 41,

cz

ęść

Molto allegr

o

, K

V

551

J.

Ha

ydn –

Allegr

etto

z II cz

ęści

Symfonii nr 100 G-

dur W

o

jsk

o

w

a

J.

Ha

ydn –

K

onc

er

t na tr

ąbk

ę Es

-dur

, cz

ęść III

Allegr

o

J.

Ha

ydn –

Symfonia fi

s

-moll

nr 45

P

o

żegnalna

, cz

ęść

P

resto – A

dagio

J.

Ha

ydn –

Symfonia G-

dur

nr 94

Z uder

zeniem w k

o

cioł

, cz

ęść

A

ndante

L. van Beetho

v

en –

V S

ymfonia c-moll P

rzeznaczenia,

cz

ęść

Allegr

o c

on brio

, op

. 67

L. van Beetho

v

en –

S

onata for

tepiano

w

a

C-

dur

, op

. 53

L. van Beetho

v

en –

D

la Eliz

y

L. van Beetho

v

en –

Rondo a c

apric

cio G-

dur

(

Złość z po

w

o

du zgubionego gr

osza),

op

.129

L. van Beetho

v

en –

S

onata cis

-moll

Księż

yc

o

w

a

nr 2, cz

ęść III

P

resto agitato

, op

.27

M. K

. O

g

ińsk

i –

P

olonez a-moll P

o

żegnanie Ojcz

yzn

y

F.

Chopin –

P

olonez cis

-moll

, op

. 26 nr 1

F.

Chopin –

W

alc cis

-moll

, op

. 64 nr 2

F.

Chopin

– P

reludium D

es

-dur D

eszczo

w

e,

op

. 28 nr 15

F.

Chopin –

Mazur

ek B

-dur

, op

. 7 nr 1

F.

Chopin –

P

olonez A-

dur

, op

. 40 nr 1

F.

Chopin –

Mazur

ek a-moll

, op

. 68 nr 2

F.

Chopin –

Nokturn Es

-dur

, op

.9 nr 2

F.

Chopin –

Rondo a la K

rak

o

wiak

F-

dur

, op

. 14

F.

Chopin –

Mazur

ek e

-moll

, op

.17 nr 2

E. Grieg –

W gr

ocie K

róla Gór

z I suit

y

P

eer Gynt

C.M. W

eber

–

Z

apr

oszenie do tańc

a

S. M

oniuszko –

Mazur

z I aktu oper

y

Halk

a

S. M

oniuszko –

A

ria z kur

antem

z oper

y

Str

aszn

y dw

ór

S. M

oniuszko –

A

ria Sk

ołub

y z III aktu oper

y

Str

aszn

y dw

ór

S. M

oniuszko –

P

rząśniczk

a

S. M

oniuszko –

K

rak

o

wiaczek

S. M

oniuszko – Aria Halk

i Gdyb

ym r

ann

ym słonk

iem

z II aktu oper

y

Halk

a

J.

Brahms –

Taniec w

ęgiersk

i g-moll

nr 5

20

P.

Czajko

w

sk

i –

Kapr

ys włosk

i, op

. 45

P.

Czajko

w

sk

i –

Tr

epak

z baletu

Dziadek do or

zechó

w

P.

Czajko

w

sk

i –

W

alc

z baletu

Dziadek do or

zechó

w

P.

Czajko

w

sk

i –

Marsz

z baletu

Dziadek do or

zechó

w

P.

Czajko

w

sk

i –

Taniec W

ieszczk

i C

u

k

ro

w

ej

z baletu

Dziadek do or

zechó

w

P.

Czajko

w

sk

i – T

aniec neapolitańsk

i z baletu

Jezior

o łabędzie

P.

Czajko

w

sk

i –

W

alc

z baletu

Śpiąc

a k

rólewna

R. S

chumann –

Mar

zenie

z c

y

k

lu

S

cen

y dziecięc

e

R. S

chumann –

Baśń zimo

w

a

R. S

chumann –

Symfonia B

-dur

nr 1

, W

iosenna,

cz

ęść IV

Allegr

o

animato

, op

. 38

G. Rossini –

D

uet k

o

tó

w

z oper

y

C

yrulik sewilsk

i

G. Rossini –

D

uet na wiolonczelę i k

ontr

abas D

-dur

G. Doniz

etti – frag

ment oper

y

D

on P

asquale

C. Saint-Saëns –

Słoń

z c

y

k

lu

Karnaw

ał z

wier

ząt

C. Saint-Saëns –

Łabędź

z c

y

k

lu

Karnaw

ał z

wier

ząt

N. R

imsk

i-Korsako

w

– L

ot tr

zmiela

z oper

y

Bajk

a o c

a

rz

e S

ałtanie

A. Chaczaturian –

W

alc

z baletu

Mask

ar

ada

J.

Strauss –

O

dgłosy wiosn

y

J.

Strauss –

P

olk

a tik-tak

z oper

etk

i Z

emsta nietoper

za

J.

Strauss –

P

olk

a tritsch-tr

atsch,

op

. 214

J.

Strauss –

P

izzic

ato

-P

olk

a

H. W

ienia

w

sk

i –

K

ujawiak

K

. Sz

ymano

w

sk

i –

Źr

ódło A

retuz

y

C. Debussy –

Taniec pajac

a

z c

y

k

lu

Kącik dziecięc

y

C. Debussy –

Światło księż

yc

a

M. R

a

v

el –

Boler

o

G. Bac

ewicz –

O

b

er

ek

E. Humper

dinck –

Modlit

w

a

wieczorna

z oper

o

w

ej bajk

i Jaś i Małgosia

S. P

rokofi

ew

–

P

iotruś i W

ilk

L. Anderson –

Masz

yna do pisania

W

. L

u

tosła

w

sk

i –

Mała suita

21

Tw

ór

cz

ość muz

yczno

-rucho

wa

Tr

eści nauczania

Działania eduk

ac

yjne

P

rz

ewidy

wane osiąg

nięcia ucznia

•

impr

o

wizacje w

o

k

alne i instrumen-

talne

•

impr

o

wizacje rucho

w

e

do muz

yk

i

•

impr

o

wizacje i eksper

yment

y

z uż

y-

ciem muz

yczn

ych pr

og

ramó

w kom-

put

er

o

w

yc

h

•

impr

o

wiz

o

w

anie głosem melodii do

wiersz

y

•

tw

or

zenie głosem i na instrumentach

muz

yczn

ych p

ytań i odpo

wiedzi

•

uk

ładanie instrumentalnego w

st

ępu

i zakończ

enia do w

ybranej piosenk

i

•

uk

ładanie na instrumentach ilustracji

muz

yczn

ych do t

ekst

ó

w

wiersz

y,

ilu-

stracji plast

yczn

yc

h

•

tw

or

zenie na instrumentach r

ó

żno

-

rodn

ych ef

ekt

ó

w

br

zmienio

w

ych

•

uk

ładanie na instrumentach perkusyj-

n

ych akompaniament

ó

w do piosenek

•

sw

obodne impr

o

wizacje rucho

w

e

do

w

ybranej muz

yk

i

•

uk

ładanie ruchu sc

enicznego do pio

-

senek

•

pr

zedsta

wianie sc

enek t

emat

yczn

ych

z zast

oso

waniem element

ó

w dram

y

•

tw

or

zenie struktur pr

zestr

zenno

-ru-

cho

w

ych: miniatur

y i kompo

zy

cje

taneczne

•

edyt

o

w

anie i pr

ze

tw

ar

zanie mat

e

riału

dź

więko

w

ego

•

tw

or

zenie pr

ez

entacji multimedial-

n

ych w pr

og

ramie P

o

w

erP

oint z w

y

-

bran

ych zagadnień muz

yczn

ych

•

tw

or

zy

na instrumentach r

ó

żne sy

g

nały dź

wię

-

ko

w

e

, ef

ekt

y dź

więkonaślado

w

cz

e

•

tw

or

zy

pr

ost

e struktur

y (schemat

y) r

ytmiczne

,

ostinat

o

, r

ytm

y uzupełniając

e i kontrast

o

w

e

•

tw

or

zy

ilustracje dź

więko

w

e

do sc

en sytuac

yj-

n

ych, t

ekst

ó

w

lit

erack

ich, obraz

ó

w

•

uk

łada melodię do frag

mentu wiersza

•

tw

or

zy

impr

o

wizacje r

ytmiczno

-melody

czne

w

edług w

sk

azan

ych zasad

•

tw

or

zy

na instrumentach sw

obodne akompa-

niament

y

do piosenek

•

uk

łada kompo

zy

cje r

ytmiczne w f

o

rmie AB

,

ABA, r

onda i wariacji

•

w

y

raża ruchem sw

oje emocje

•

impr

o

wizuje ruch do w

ybran

ych ut

w

o

ró

w mu-

zy

czn

ych, np

. Słoń

(C. Saint-Saëns),

Marsz

z baletu

Dziadek do or

zechó

w

(P

. Czajko

w

sk

i),

Szew

c (melodia ludo

wa)

•

pr

zedsta

wia ruchem t

emat

yczne sc

enk

i dramo

-

w

e

, np

. W

a

kacje

, K

laso

w

a

ork

iestr

a,

W

iz

yta

w zoo

, C

zas

•

tw

or

zy

uk

łady rucho

w

e

do śpiewan

ych piose

-

nek

•

po

znaje no

w

e

t

echnik

i nag

ry

wania i odbioru

muz

yk

i

•

po

znaje muz

yczne pr

og

ram

y

multimedialne

22

W

iadomości o muz

yc

e

Zasady muz

yk

i, wiadomości o instrumentach

Tr

eści nauczania

Działania eduk

ac

yjne

P

rz

ewidy

wane osiąg

nięcia ucznia

•

znak

i notacji muz

ycznej

• element

y

muz

yk

i

•

budo

wa ok

reso

wa ut

w

oru

• f

o

rm

y

muz

yczne

• instrument

y

perkusyjne

o ok

reślonej i nieok

reślonej

w

y

sokości dź

więku

• instrument

y

struno

w

e

sm

yczko

w

e

, szarpane

,

uder

zane

•

instrument

y

dęt

e dr

ewnia-

ne i dęt

e blaszane

• ork

iestra

symf

oniczna

i z

espoły k

ameralne

•

ok

reślanie znakó

w notacji muz

ycznej

w zapisie ut

w

o

ró

w

•

zapisy

wanie pr

ost

ych ug

rupo

wań r

ytmicz-

n

ych z zast

oso

waniem zasad budo

w

y

taktu

(o

znacz

enie takt

o

w

e

, war

tości r

ytmiczne nut

i pauz, k

resk

a takt

o

w

a)

•

g

rupo

wanie war

tości r

ytmiczn

ych w taktach,

•

zapisy

wanie na pięciolinii dź

więkó

w gam

y,

tr

ójdź

więkó

w

, wz

or

ó

w

melody

czn

ych, k

rót-

k

ich melodii

•

odt

war

zanie zapisu muz

ycznego ut

w

o

ró

w

głosem i na instrumentach

•

śpiewanie piosenek w r

ó

żn

ych r

odzajach

metrum z jednocz

esn

ym takt

o

w

aniem

•

odt

war

zanie głosem i na instrumentach

pr

ost

ych r

ytmó

w i melodii

•

ok

reślanie t

empa i dynamik

i w ut

w

o

rach

muz

yczn

yc

h

•

w

ykon

y

w

anie ć

wicz

eń na zmian

y t

empa,

dynamik

i i ar

ty

kulacji

•

analiz

o

w

anie budo

w

y

ok

reso

w

ej ut

w

o

ró

w

•

śpiewanie piosenek

, pieśni, k

anonó

w

•

g

ranie ut

w

o

ró

w o f

o

rmie AB

, ABA, ABA1,

ronda

•

słuchanie ut

w

o

ró

w o f

o

rmie AB

, ABA, k

ano

-

nó

w

, r

onda, wariacji

•

odcz

ytuje i zapisuje:

– znak

i g

rafi

czne war

tości r

ytmiczn

ych nut i pauz

(cała nuta, półnuta, ć

wier

ćnuta, ósemk

a, sz

esnastk

a)

– g

rup

y r

ytmiczne (synkopa, triola ósemko

wa)

– war

tości pr

zedłużane k

ropk

ą i łuk

iem

– k

lucz wiolino

w

y

i baso

w

y

– podsta

w

o

w

e

o

znacz

enia metr

yczne

– znak

i chr

omat

yczne

– o

znacz

enia agog

iczne

, dynamiczne

, ar

ty

kulac

yj-

ne i ich sk

ró

ty

piso

wni

•

zna naz

w

y

solmizac

yjne i lit

er

o

w

e dź

więkó

w oraz

ich poło

żenie na pięciolinii

•

zapisuje na pięciolinii gamę

, tr

ójdź

więk

, k

ilkutak

-

to

wą melodię

•

st

osuje w prakt

yc

e znak

i chr

omat

yczne

•

w

yjaśnia pojęcia muz

yczne: metrum, o

znacz

enie

takt

o

w

e

, k

resk

a takt

o

w

a, takt, pr

zedtakt, synkopa,

triola

•

g

ra i śpiewa zgodnie z umiesz

cz

on

ymi w ut

w

o

rz

e

o

znacz

eniami muz

yczn

ymi

•

odt

war

za schemat takt

o

w

ania na

„dwa

”, na

„tr

zy

”

i na

„czt

er

y

”

•

w

ymienia element

y

muz

yk

i: r

ytm, melodia,

harmonia, agog

ik

a, dynamik

a, ar

ty

kulacja i r

o

zu-

mie ich znacz

enie

23

•

słuchanie frag

ment

ó

w dzieł oper

o

w

ych

(uw

er

tura, aria, duet)

•

impr

o

wizacje muz

yczne i rucho

w

e

opar

te

na

ró

żn

ych f

o

rmach ut

w

o

ró

w

•

udział w konc

er

tach fi

lharmoniczn

yc

h

•

w

yjaśnia sposób w

ydob

y

w

ania dź

więkó

w z in-

strument

ó

w perkusyjn

ych, struno

w

ych i dęt

yc

h

•

zna podsta

w

o

w

e

ok

reślenia t

empa, dynamik

i

i ar

ty

kulacji st

oso

wane w muz

yc

e

•

w

ykor

zy

stuje element

y

muz

yk

i w śpiewie oraz

g

rz

e

na instrumentach: r

ó

żne r

odzaje melodii, r

y

t-

mó

w

, agog

ik

i, dynamik

i oraz sposob

y ar

ty

kulacji

muz

ycznej (stac

cat

o

, legat

o

, non legat

o

)

•

ro

zr

ó

żnia faktur

ę homof

oniczną i polif

oniczną

•

ro

zr

ó

żnia podsta

w

o

w

e

f

o

rm

y muz

yczne: ok

res

muz

yczn

y,

ABA, r

ondo

, wariacje

• k

lasyfi

kuje instrument

y

perkusyjne na melody

cz-

ne i niemelody

czne

•

dokonuje podziału instrument

ó

w struno

w

ych na

sm

yczko

w

e

, szarpane i uder

zane oraz w

ymienia

pr

zy

k

łady instrument

ó

w z t

ych g

rup

•

w

ymienia instrument

y

dęt

e blaszane i dęt

e dr

ew-

niane

24

Wybrane zagadnienia z zak

resu hist

orii muz

yk

i, f

olk

loru ludo

w

ego

, tańc

ó

w

nar

odo

w

ych i t

o

war

zy

sk

ich

Temat

y

k

a

i zak

res tr

eści

Działania eduk

ac

yjne

P

rz

ewidy

wane osiąg

nięcia ucznia

Z da

wn

y

ch dziejó

w muz

yk

i

•

ośr

odk

i kultur

y w śr

ednio

wieczu

•

najstarsz

e zab

ytk

i muz

yk

i polsk

iej

Renesanso

w

e

tańc

e i melodie

•

głó

wne nur

ty

muz

yk

i epok

i r

enesansu

•

„złot

y wiek

” muz

yk

i polsk

iej

Bar

o

k

o

w

e

muz

y

czne br

zmienia

•

głó

wne nur

ty

muz

yk

i bar

oku

•

tw

ór

cz

ość J

. S. Bacha

Muz

yka w epoc

e k

lasy

c

yzmu

•

głó

wne nur

ty

muz

yk

i

•

tw

ór

cz

ość w

ybran

ych k

lasykó

w wiedeń-

sk

ich: L. van Beetho

v

en,

W

. A. M

o

zar

t

Dzień dobr

y panie Chopinie

• biog

rafi

a F

. Chopina

• t

w

ór

cz

ość

kompo

zy

to

ra

Stanisła

w Moniuszk

o – tw

ór

ca polsk

iej

oper

y nar

odo

w

ej

• biog

rafi

a

kompo

zy

to

ra

• w

ybrane

pieśni

• libr

ett

o

oper

y

Str

aszn

y dw

ór

No

w

a

torsk

ie tr

endy w muz

y

ce polsk

iej

•

tw

ór

cz

ość K

. Sz

ymano

w

sk

iego

i W

. L

u

tosła

w

sk

iego

Muz

yka r

o

zr

y

w

k

o

w

a

•

głó

wne st

yle muz

yk

i r

o

zr

y

wko

w

e

j

•

popularni w

ykona

w

cy muz

yk

i r

o

zr

ywko

w

e

j

•

w

y

szuk

iwanie w r

ó

żn

ych źr

ódłach

(lit

eratura muz

yczna, enc

yk

lopedia

In

te

rnet) inf

ormacji na t

emat waż-

n

ych w

ydar

zeń z ż

ycia i t

w

ór

cz

ości

w

ybitn

ych kompo

zy

to

ró

w

, gatunkó

w

i f

o

rm muz

yczn

ych, aktualnego r

e

-

per

tuaru fi

lharmonii i t

e

atr

ó

w mu-

zy

czn

yc

h

•

pr

o

w

adz

enie dy

skusji na w

ybran

y

temat muz

yczn

y

•

słuchanie i oma

wianie ut

w

o

ró

w r

e

-

pr

ez

entat

y

wn

ych kompo

zy

to

ró

w pol-

sk

ich i obc

yc

h

•

po

znanie tr

eści lit

erack

iej w

ybran

ych

dzieł sc

eniczn

yc

h

•

pr

zegląd f

estiwali muz

yczn

yc

h

•

nauk

a w

ybran

ych pieśni ar

ty

st

ycz-

n

ych

•

or

ganiz

o

w

anie konkursó

w i quiz

ó

w

muz

yczn

yc

h

•

po

znanie miejsc z

wiązan

ych

z ż

yciem i t

w

ór

cz

ością kompo

zy

to

-

ró

w polsk

ich (np

. Ż

elaz

o

w

a

W

ola, Mu-

zeum K

. Sz

ymano

w

sk

iego

w Zakopanem, Muz

eum F

. Chopina

w 

W

arsza

wie

, Muz

eum H

ymnu Nar

o

-

do

w

ego w Będominie)

•

w

ymienia ośr

odk

i r

o

zw

oju kultur

y w r

ó

ż-

n

ych epok

ach muz

yczn

yc

h

•

ok

reśla głó

wne nur

ty

muz

yczne w

ybran

ych

epok

•

w

ymienia najstarsz

e zab

ytk

i muz

yk

i polsk

iej:

Bogur

odzic

a, G

aude Mater P

olonia, Br

ev

e

regnum

i doc

enia ich znacz

enie w r

o

zw

oju

polsk

iej kultur

y

•

zna ważne fakt

y biog

rafi

czne i w

ybitne

osiąg

nięcia kompo

zy

to

ró

w (

J.S. Bach,

W

. A. M

o

zar

t, L. van Beetho

v

en, F

. Chopin,

S. M

oniuszko

, W

. L

u

tosła

w

sk

i)

•

por

ządkuje chr

onolog

icznie naz

wisk

a kom-

po

zy

to

ró

w

•

pr

zypor

ządko

wuje t

ytuły ut

w

o

ró

w w

y

słu-

chan

ych i omó

wion

ych na lekcji do naz

wisk

ich kompo

zy

to

ró

w

•

pr

zedsta

wia tr

eść lit

erack

ą w

ybran

ych dzieł

sc

eniczn

yc

h

•

odr

ó

żnia w słuchan

ych ut

w

o

rach r

ó

żne st

yle

muz

yk

i r

o

zr

y

wko

w

e

j, np

.: pop

, r

ock

, r

eggae

,

hea

v

y

metal

, rap

, r

ock and r

oll

•

w

ymienia naz

wisk

a popularn

ych w

ykona

w-

có

w muz

yk

i r

o

zr

y

wko

w

ej

•

charakt

er

yzuje w

spółcz

esną polsk

ą sc

enę

muz

yczną

25

•

polsk

a sc

ena muz

yczna

P

olska muz

yka ludo

w

a

• t

w

ór

cz

ość

etnog

rafi

czna

Osk

ara

Kolber

ga

•

trady

cje i z

w

yczaje ludo

w

e

r

ó

żn

ych r

e

g

io

-

nó

w k

raju

•

tańc

e i muz

yk

a ludo

wa

P

olsk

ie tańc

e nar

odo

w

e

•

rodo

w

ód i charakt

er poloneza, k

rako

wia-

k

a, mazura, kuja

wiak

a i oberk

a

•

podsta

w

o

w

e

k

rok

i i fi

gur

y taneczne w

y

-

bran

ych tańc

ó

w

nar

odo

w

ych

T

ańc

e na r

ó

żn

y

ch k

o

n

tynen

tach

•

rodo

w

ód i charakt

er tańc

ó

w

t

o

war

zy

sk

ich

(samba, cha cha,walc

, r

ock and r

oll)

•

podsta

w

o

w

e

k

rok

i i fi

gur

y taneczne w

y

-

bran

ych tańc

ó

w

t

o

war

zy

sk

ich.

•

pr

zy

got

o

w

anie pr

ez

entacji multi-

medialn

ych z w

ybran

ych zagadnień

muz

yczn

yc

h

• oglądanie

fi

lmó

w o ż

yciu i t

w

ór

cz

ości

w

ybitn

ych kompo

zy

to

ró

w

•

oglądanie frag

ment

ó

w konc

er

tó

w

w

ykona

w

có

w

muz

yk

i r

o

zr

y

wko

w

e

j,

•

or

ganizacja szkoln

ych (k

laso

w

ych)

pok

az

ó

w

taneczn

yc

h

•

tw

or

zenie k

ącik

a r

e

g

ionalnego

, izb

y

re

g

ionalnej

.

•

w

ymienia gatunk

i muz

yk

i r

o

zr

y

wko

w

ej

i charakt

er

yzuje jej najważniejsz

e c

ech

y

•

w

y

k

azuje wiedz

ę na t

emat pra

w

aut

orsk

ich

i w

yd

a

wnicz

yc

h

• w

yjaśnia

pojęcie

etnogr

afi

a

muz

yczna

•

oma

wia t

w

ór

cz

ość etnog

rafi

czną

Osk

ara

Kolber

ga

•

w

ymienia polsk

ie tańc

e nar

odo

w

e

i charak

-

te

ryzuje ich najważniejsz

e c

ech

y

•

ok

reśla r

odo

w

ód i charakt

er poloneza, k

ra-

ko

wiak

a, mazura, kuja

wiak

a i oberk

a

•

opisuje trady

cje kultur

o

w

e własnego r

e

g

io

-

nu i k

raju

•

oma

wia charakt

er tańc

ó

w

t

o

war

zy

sk

ich

po

znan

ych na lekcji.

26

TEMATYKA ZAJĘĆ MUZYCZNYCH W KLASACH IV-VI

KLASA IV

1. Przywitajmy się piosenką Woła nas szkoła
2. Muzyczne kartki z podróży
3. Wartości rytmiczne nut i pauz
4. Muzycznie o jesieni
5. Tworzenie ilustracji muzycznej „Jesienny spacer”
6. O instrumentach perkusyjnych
7. Perkusja w zestawie
8. Czy muzyce potrzebny jest rytm?
9. Czar muzyki Mozarta
10. Polonez – taniec polski
11. Tańczymy poloneza
12. Polskie pieśni historyczne
13. Kilka dźwięków, a tyle melodii
14. Zimowe opowieści
15. Spotkanie przy choince, przy cichej kolędzie
16. Kolędy na fl et i dzwonki
17. Śpiewamy i gramy w kanonie
18. Muzyczny zwierzyniec
19. I przyszła do nas zima
20. Oberek,kujawiak, mazur
21. Tańczymy kujawiaka
22. Twórcy i wykonawcy muzyki
23. Dzień dobry panie Chopinie
24. Chopin – muzyczne inspiracje
25. Wiosenne melodie
26. Wiosenne obrzędy i zwyczaje ludowe
27. Muzyczne baśnie
28. Wolno – szybko, głośno – cicho
29. Zegarowa muzyka
30. Na krakowską nutę
31. Tańczymy krakowiaka
32. Dla młodych melomanów
33. Hej, lato, lato!

KLASA V

1. Jeszcze trochę letnich wspomnień
2. Muzyka na dobry początek
3. Melodie z krzyżykiem i bemolem
4. Jesienne

wędrowanie

5. Muzyczne

niespodzianki

6. Szkolne

przyjaźnie

27

7. Instrumenty strunowe szarpane
8. Jesienne spotkania przy ognisku
9. Listopadowe

tradycje

10. Deszczowa muzyka
11. Instrumenty smyczkowe
12. Wieczorna muzyka
13. Świąteczne melodie
14. Muzyczne rondo
15. Pod batutą dyrygenta
16. Klasowa orkiestra
17. Wielkie bale w karnawale
18. Uczymy się tańczyć sambę
19. Uderz w strunę, a rozlegnie się muzyka
20. Zimowa muzyka
21. Potęga muzyki Ludwiga van Beethovena
22. Raz durowo, raz molowo
23. Wiosna w muzyce
24. Pokochać operę
25. Triada harmoniczna
26. Zaproszenie do tańca
27. Tańczymy cza-czę
28. Stanisław Moniuszko
29. Nie taki straszny ten dwór
30. Na swojską nutę
31. Wakacje tuż, tuż

KLASA VI

1. Letnich wspomnień czar
2. O rytmie raz jeszcze
3. Z muzycznej przeszłości
4. Muzyczne impresje na temat jesieni
5. Muzyka z dedykacją
6. Renesansowe melodie i tańce
7. Historia wpisana w żołnierską piosenkę
8. Instrumenty dęte drewniane
9. Organy królem instrumentów
10. Mistrz Jan Sebastian Bach
11. Moja mała ojczyzna
12. Najpiękniejsza z kolęd
13. Na zimowe dni i świąteczne wieczory
14. Magia czarów
15. Tańce na różnych kontynentach
16. Tańczymy walca
17. Muzyczne batalie
18. Wariacje muzyczne

28

19. Muzyka dla dam
20. Jest w orkiestrze dętej jakaś siła
21. Kolorowy zawrót głowy
22. Smyczkowe ploteczki
23. Nieco więcej o fakturze w muzyce
24. Wielkie uwertury
25. Morskie opowieści
26. Nowatorskie trendy w muzyce polskiej
27. Okresowa budowa melodii
28. W rytmie rocka
29. Muzyka rozrywkowa
30. Muzyczne studio nagrań
31. Wakacyjna lista przebojów

OCENIANIE OSIĄGNIĘĆ EDUKACYJNYCH UCZNIÓW

Przy określaniu poziomu nabytych umiejętności i stopnia opanowania wiadomości prze-

widzianych w programie nauczania należy uwzględnić:

– poziom uzdolnień i indywidualne możliwości ucznia,

– wysiłek ucznia wkładany w wywiązywanie się z powierzonych zadań,

– stosunek ucznia do przedmiotu,

– aktywność i zaangażowanie ucznia w czasie zajęć,

– uzyskany poziom wiedzy i umiejętności ucznia w zakresie różnych form aktywności

muzycznej i wiadomości z teorii oraz historii muzyki,

– rozwijanie przez ucznia własnych umiejętności i zainteresowań muzycznych,

– podejmowanie przez ucznia dodatkowych zadań,

– włączanie się ucznia w życie artystyczne szkoły i środowiska,

– postawę ucznia wobec wytworów sztuki i dóbr kultury.

Uczeń powinien mieć możliwość wykazania się swoimi umiejętnościami w różnych for-

mach aktywności muzycznej. Ocena powinna wzbudzać w nim pozytywne nastawienie do
zajęć, aktywizować go do czynnego uczestnictwa w życiu szkoły, motywować do rozwija-
nia własnych umiejętności i zainteresowań muzycznych.

Podlegające ocenie osiągnięcia edukacyjne ucznia powinny być wskazówką dla nauczy-

ciela do weryfi kacji własnych form i metod pracy.

Wymagania edukacyjne i kryteria oceniania powinny uwzględniać różnorodność uzdolnień

muzycznych uczniów. W ocenie należy w równym stopniu brać pod uwagę stosunek do przed-
miotu, posiadaną wiedzę i umiejętności, jak i indywidualne osiągnięcia artystyczne. Nie należy
oceną dyskryminować uczniów o mniejszych zdolnościach muzycznych.

Komentarz do podstawy programowej Muzyka II etap edukacyjny klasy IV-VI

29

KRYTERIA OCENY Z PRZEDMIOTU MUZYKA

Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia wszystkie wymagania na ocenę bardzo

dobrą, a także:

– szczególnie interesuje się muzyką, posiada rozszerzone wiadomości z zakresu wiedzy

o muzyce oraz umiejętności z zakresu tworzenia i ekspresji muzycznej,

– ma wzorowo zorganizowany warsztat pracy,

– jest wyróżniająco aktywny na lekcjach,

– samodzielnie i twórczo rozwija indywidualne uzdolnienia artystyczne i zainteresowa-

nia muzyczne na zajęciach pozalekcyjnych, np. w zespole wokalnym, zespole instru-
mentalnym, zespole tanecznym,

– sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami w praktycznych i teoretycznych

zadaniach muzycznych,

– proponuje rozwiązania oryginalne i wykraczające poza materiał programowy,

– prezentuje swoje umiejętności muzyczne w szkolnych i środowiskowych uroczysto-

ściach, akademiach, imprezach artystycznych,

– reprezentuje szkołę w konkursach muzycznych,

– uczestniczy w życiu kulturalnym poprzez udział w koncertach i spektaklach muzycz-

nych.

Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który opanował na wysokim poziomie zakres

wiedzy i umiejętności określony programem nauczania muzyki, a ponadto:

– posługuje się w szerokim zakresie zdobytymi wiadomościami w praktycznych i teore-

tycznych zadaniach muzycznych,

– pewnie realizuje pomysły muzyczne rozwijając własne uzdolnienia i zainteresowania

muzyczne,

– ma bardzo dobrze zorganizowany warsztat pracy,

– wykazuje dużą aktywność na lekcji,

– starannie wykonuje zadania i ćwiczenia praktyczne,

– bardzo dobrze wywiązuje się z powierzonych zadań,

– potrafi bronić swojego poglądu,

– prezentuje twórczą postawę,

– jest zawsze przygotowany do zajęć.

Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który opanował zakres wiedzy w stopniu dobrym,

a także:

– potrafi wykorzystać zdobyte wiadomości i umiejętności w ćwiczeniach i zadaniach

muzycznych,

– stara się wywiązywać ze swoich obowiązków,

– ma dobrze zorganizowany warsztat pracy,

– samodzielnie rozwiązuje typowe zadania praktyczne i teoretyczne,

– zazwyczaj pracuje systematycznie i efektywnie (indywidualnie i w zespole),

– poprawnie formułuje wnioski,

– dobrze wywiązuje się z powierzonych zadań,

– bierze czynny udział w zajęciach lekcyjnych.

30

Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który częściowo opanował zakres wiedzy i umie-

jętności określony programem nauczania muzyki oraz:

– najczęściej uzyskuje dostateczne oceny cząstkowe,

– wykonuje typowe ćwiczenia i zadania muzyczne o średnim stopniu trudności, często

z pomocą nauczyciela,

– nie zawsze pracuje systematycznie,

– rzadko uczestniczy w dyskusjach i pracach zespołowo-grupowych,

– przejawia niezdecydowanie i powściągliwość w działaniach muzycznych,

– ma słabo zorganizowany warsztat pracy.

Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który na poziomie elementarnym opanował

zakres wiedzy i umiejętności określony programem nauczania muzyki, a także:

– z pomocą nauczyciela realizuje ćwiczenia i zadania muzyczne o łatwym stopniu trud-

ności,

– nie potrafi samodzielnie wykonać działań w poszczególnych formach aktywności,

– nie pracuje systematycznie,

– niestarannie wykonuje ćwiczenia,

– niechętnie podejmuje działania muzyczne,

– prezentuje bierną postawę podczas zajęć,

– z trudnością organizuje swój warsztat pracy,

– nie wywiązuje się z obowiązków i powierzonych zadań.

Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie opanował minimum wiadomości

określonych programem nauczania oraz:

– nie przejawia zainteresowania przedmiotem oraz żadną aktywnością muzyczną,

– wykazuje lekceważący stosunek do przedmiotu,

– nie opanował żadnych umiejętności muzycznych,

– jest nieprzygotowany do lekcji,

– nie prowadzi zeszytu przedmiotowego, nie uzupełnia ćwiczeń,

– nie wykazuje żadnej chęci poprawy oceny,

– ocena ta nie wynika z możliwości czy z braku uzdolnień ucznia, lecz z całkowitej nie-

chęci do przedmiotu oraz pracy na lekcjach muzyki.