Wydział Mechatroniki i Budowy Maszyn
Zakład Technik Komputerowych i Uzbrojenia
Rok I, sem. I, Podstawy Informatyki

Opracował: dr hab. inż. Zbigniew Koruba, prof. PŚk

Ćwiczenie laboratoryjne nr 2

E

DYCJA I URUCHAMIANIE PROSTYCH PROGRAMÓW W

T

URBO

P

ASCALU

Przykład 1.

Zredaguj i uruchom poniższy program wyznaczający pierwiastki trójmianu kwadratowego.

program Row_kwad;
uses
crt;
var
a, b, c, d, x0, x1, x2 : real; {typ rzeczywisty}
BEGIN
ClrScr;
GoToXY(15,10); {Ustawienie kursora w zadanym miejscu na ekranie}
Write('PROGRAM OBLICZA PIERWIASTKI ROWNANIA
KWADRATOWEGO!');
GoToXY(20,12); Write('Podaj a, b, c ');
Readln(a,b,c); {Dane oddziel spacjami, po zakończeniu naciśnij ENTER}
d:=sqr(b)-4*a*c; {sqr - kwadrat zmiennej b}
If d >= 0 then {Instrukcja warunkowa}
begin
if d = 0 then
begin
x0:=-b/(2*a);
GoToXY(20,14);
Write('Istnieje jeden pierwiastek rzeczywisty x0= ',x0:6:2); {Wynik sformatowany}
end
else {w przeciwnym przypadku, gdy warunek d=0 nie jest spełniony}
begin
x1:=(-b-sqrt(d))/(2*a); {sqrt - pierwiastek zmiennej d}
x2:=(-b+sqrt(d))/(2*a);
GoToXY(20,14); Write('Istnieją dwa pierwiastki rzeczywiste:');
GoToXY(20,16);
Write('x1= ',x1:6:2); {Wynik sformatowany z dokładnością do dwóch miejsc po

przecinku}

GoToXY(20,17); Write('x2= ',x2); {Wynik nie sformatowany}
end
end
else {W przeciwnym przypadku, gdy warunek d>=0 nie jest spełniony}
begin
GoToXY(20,14);
Write('Równanie nie posiada pierwiastków rzeczywistych!');
end;

1

Readkey
END.

• Zapisz program w pliku o nazwie ROW_KWAD.PAS
• Umieść w oknie WATCHES zmienne d oraz x1 i x2 (opcja Debug | Watch spowoduje otwarcie okna,

natomiast każdorazowe naciśnięcie klawisza Insert i wpisanie nazwy zmiennej w pojawiającym się okienku
dialogowym spowoduje umieszczenie tej zmiennej w oknie WATCHES).

• Prześledź jego działanie wykonując program krokowo (opcja Run | Trace into lub naciśnięcie klawisza F7

spowoduje jeden krok programu tj. wykonanie instrukcji z jednego wiersza programu i zaktualizowanie
wartości odpowiednich zmiennych w oknie WATCHES).

Przykład 2.

Zredaguj i uruchom program wykorzystujący instrukcję wyboru CASE. Zapisz poniższy tekst
programu w pliku o nazwie DNI_TYG.PAS

program Dni_tyg;
uses
crt;
var
d : char; {typ znakowy}
BEGIN
ClrScr;
GoToXY(15,10); Write('PROGRAM WYZNACZA DNI TYGODNIA!');
GoToXY(20,12);
Write('Podaj nr dnia tygodnia '); Readln(d);
Case d of {Instrukcja wyboru}
'1' : Write('Jest to poniedziaˆek!');
'2' : Write('Jest to wtorek!');
'3' : Write('Jest to środa!');
'4' : Write('Jest to czwartek!');
'5' : Write('Jest to piĄtek!');
'6'..'7' : begin
if d = '6' then
Write('Jest to sobota - dzień wolny od pracy!');
if d = '7' then
Write('Jest to niedziela - dzień wolny od pracy!');
end;
else
Write('Nie ma takiego dnia tygodnia!');
end;
Readkey
END.

2

Zadania do samodzielnego rozwiązania

1. Napisać i uruchomić program:

a) obliczający pole i objętość kuli o zadanym promieniu r;
b) wyznaczający liczbę minimalną spośród trzech liczb rzeczywistych zadanych przez

użytkownika;

c) obliczający kwadrat liczby ujemnej i pierwiastek liczby zawartej w przedziale

domkniętym <5, 10>. Liczba typu rzeczywistego podawana jest przez użytkownika.

Wyniki wyświetl na ekranie monitora z dokładnością do trzech miejsc po przecinku.

2. Napisać program obliczania i wyświetlania na ekranie monitora wartości funkcji f(x) dla

danej wartości rzeczywistej x wczytywane z klawiatury











≤

>

+

+

=

+

0

dla

0

dla

1

log

)

(

2

1

2

x

e

x

x

x

x

f

x

x

3. Napisać program wyświetlania na ekranie monitora równania prostej przechodzącej przez

dwa dane punkty

i

(

)

0

0

0

, y

x

P

(

)

1

1

1

, y

x

P

. Współrzędne punktów

i wczytywane są

z klawiatury komputera.

0

P

1

P

4. Napisać program czytania cyfry dziesiętnej i wyświetlania na ekranie monitora tej liczby

w zapisie rzymskim.

5. Napisać program czytania cyfry w zapisie rzymskim (zakres od I do X) i wyświetlania na

ekranie monitora odpowiadającej jej cyfrze w systemie dziesiętnym.

3