16 lutego 2010, 17:15

Autor: Redakcja SwiatObrazu.pl
czytano: 7083 razy

Fotografowanie w parkach etnograficznych

Fotografia zrodziła się z chęci szybszego,
prostszego i wierniejszego niż dzieło malarskie
uwiecznienia chwili. Niestety czas płynie
nieubłaganie, świat wokół nas ulega
przeobrażeniom i często tematy, które chcieliśmy
sfotografować, by zachować dany obraz dla
potomnych, na stałe przeszły do historii.
Wystarczy popatrzeć na przeobrażenia krajobrazu
polskiej wsi na przestrzeni ostatnich
kilkudziesięciu lat, by zobaczyć ogrom zmian, ale
też odkryć pewną pustkę po minionych widokach.

Uchronić od zapomnienia
Ponieważ przeszłość stanowi o tożsamości narodów, jest dowodem rozwoju społeczeństw, ludzkość
darzy ją szczególną atencją. By zapobiec zapomnieniu historii, uczy się o niej w szkołach, przypomina o
ważnych wydarzeniach pomnikami, upamiętnia istotne osoby poprzez nadawanie ich imienia ulicom czy
różnym obiektom. Celowi temu służą również wszelakie muzea – muzea techniki, muzea sztuki, muzea
historii naturalnej i tak dalej.

Fotografowanie w parkach etnograficznych

http://www.swiatobrazu.pl/fotografowanie-w-parkach-etnograficznych...

1 z 8

2015-08-15 17:35

Szczególnym przypadkiem muzeów są muzea etnograficzne znane też jako parki etnograficzne, a
potocznie nazywane skansenami. Ich cechą szczególną jest umieszczenie ekspozycji na wolnym
powietrzu, a celem jest zaprezentowanie kultury ludowej danego regionu. Przenosi się do nich typowe
bądź wyjątkowe przykłady architektury ludowej z danego obszaru, a wraz z budynkami ich
wyposażenie, sprzęty, narzędzia, wystrój, stroje ludowe i inne elementy folkloru.

Fotografowanie w parkach etnograficznych

http://www.swiatobrazu.pl/fotografowanie-w-parkach-etnograficznych...

2 z 8

2015-08-15 17:35

Nazwa tego typu muzeów wywodzi się od szwedzkiej nazwy własnej Skansen, użytej dla otwartej w
1891 roku przez Artura Hazeliusa ekspozycji 150 przykładów architektury drewnianej z terenu całego
kraju, na wyspie Djurgarden na terenie Sztokholmu, gdzie po raz pierwszy przygotowano tego typu
zbiór zabytków. Przeniesiono tam z różnych regionów kraju charakterystyczne dla nich budynki
wiejskie. Najstarszym skansenem w Polsce jest Kaszubski Park Etnograficzny we Wdzydzach
Kiszewskich.

Śladami pradziadków
Dzięki parkom etnograficznym mamy okazję niejako odbyć podróż w czasie, cofnąć się do czasów
naszych pradziadków i prababek. A czasem może się okazać, że nie jest to przeszłość tak odległa i
będzie to powrót do czasów dzieciństwa, gdy wyjazd do babci na wieś kojarzył się ze świeżym chlebem
prosto z pieca, czy własnej produkcji masłem ubitym w maselnicy. Warto skorzystać z tej okazji, by nie
zmarnować drugiej szansy danej przez los, co nie zdarza się często. A przy okazji oczywiście zabrać ze
sobą sprzęt fotograficzny i zapolować na ciekawe kadry. Jak się do takiej wycieczki przygotować? Na co
zwrócić uwagę? Chociaż odpowiedzi wydają się oczywiste postaram się w kilku punktach podzielić
swoimi doświadczeniami w tym temacie.

Fotografowanie w parkach etnograficznych

http://www.swiatobrazu.pl/fotografowanie-w-parkach-etnograficznych...

3 z 8

2015-08-15 17:35

Pierwsze kroki
Abstrahując od uwarunkowań prawnych i dyskusji, czy dyrekcja parku etnograficznego utrzymywanego
z budżetu może zakazywać fotografowania czy nie, przed przystąpieniem do fotografowania, szczególnie
wnętrz obiektów, dobrze jest zapytać przy zakupie biletów o zasady panujące w danym skansenie.
Zdjęcia ilustrujące ten tekst powstały w Muzeum Wsi Kieleckiej w Tokarni, gdzie zdjęcia wykonywane
na zewnątrz nie wymagają żadnych pozwoleń, jednakże fotografowanie wnętrz wiąże się z wniesieniem
dodatkowej opłaty (ostatnio bodajże w wysokości 10zł). Osobnym tematem, do którego jeszcze wrócę
jest fotografowanie na przykład w nietypowych godzinach lub w miejscach zazwyczaj niedostępnych –
wówczas każdorazowo trzeba zwrócić się do dyrekcji o wydanie zgody na wstęp do skansenu poza
godzinami jego otwarcia dla zwiedzających lub wstęp "za barierki". Nastawiając się na fotografowanie
warto też mieć na uwadze, iż w weekendy zazwyczaj natrafimy na największe tłumy zwiedzających
skutecznie utrudniających wykonywanie zdjęć. No i nie wolno zapomnieć, że często poniedziałek jest
dla muzealników dniem wolnym.

Fotografowanie w parkach etnograficznych

http://www.swiatobrazu.pl/fotografowanie-w-parkach-etnograficznych...

4 z 8

2015-08-15 17:35

Strona 1

Strona 2

Zabudowania
Najmniej kłopotliwe jest niewątpliwie wykonanie zdjęć zewnątrz. Pomijając przypadki szczególne
poradzimy sobie bez dodatkowego osprzętu, jak np. statyw. Dobór obiektywów będzie zależał od tego,
co planujemy uwiecznić. Jeśli zdjęcia mają obejmować cały budynek potrzebny będzie obiektyw
szerokokątny, natomiast do fotografowania detali konieczny może być teleobiektyw. Dlatego warto mieć
przy sobie oba. Ponieważ dawne zabudowania wiejskie były zazwyczaj parterowe nie powinna być
problemem tak zwana "waląca się" perspektywa. W poprawnie wykonanym zdjęciu linie, które w
rzeczywistości są równoległe takimi też powinny pozostać na odbitce. Jak tego błędu uniknąć? Otóż gdy
w powszechnym użyciu były kamery wielkoformatowe korzystano z pochyłów. Miniaturyzacja sprzętu
wymusiła inne rozwiązanie problemu i tak powstały obiektywy tilt&shift - te jednakże są zbyt drogie dla
fotoamatorów. Pozostaje zatem inna metoda jaką jest korekta w programach graficznych. Temat ten
jest powszechnie znany, dlatego w tym miejscu pozwolę sobie odesłać czytelników do innych lektur, np.

Jak poprawić perspektywę w GIMPie i Photoshopie?

Fotografowanie w parkach etnograficznych

http://www.swiatobrazu.pl/fotografowanie-w-parkach-etnograficznych...

5 z 8

2015-08-15 17:35

Wnętrza
Fotografowanie wnętrz jest bardziej kłopotliwe. Dawne zabudowania miały zazwyczaj nieliczne,
niewielkie okna, które sprawiają, iż nawet w słoneczny dzień musimy liczyć się z niedoborami światła,
dlatego niezbędnym elementem wyposażenia będzie statyw. Może się zdarzyć, iż obsługa skansenu
będzie temu przeciwna – zamiast awantury lepiej wówczas spokojnie porozmawiać, zapewnić o
dochowaniu ostrożności, warto też zawczasu zadbać by stopki naszego statywu miały miękkie gumowe
zakończenia zamiast ostrych szpiców. Jeśli jednak obsługa będzie nieugięta warto rozważyć użycie
monopodu lub wykorzystanie naturalnych oparć – np. framugi drzwi.

Ze względu na negatywny wpływ światła błyskowego na zabytki (między innymi przyspiesza rozwój
glonów) należy liczyć się z ograniczeniami w jego stosowaniu. Również ze względu na warunki
oświetleniowe dobrze jest wybrać na fotografowanie dzień pochmurny - może to wydawać się
niezrozumiałe, więc już wyjaśniam. Im bardziej słoneczny dzień i im jaśniejsze światło wpada do
wnętrza przez okna - tym większe będą kontrasty między miejscami nasłonecznionymi a zacienionymi i
tym trudniej będzie uzyskać prawidłową ekspozycję. Można sobie z tym radzić stosując bracketing i
składając zdjęcia, (mieszając warstwy lub łącząc zdjęcia w HDR) ale to wymaga już większej wiedzy i
dobrego opanowania programów graficznych. Niemniej jednak, jeśli trafił nam się słoneczny dzień
postarajmy się go wykorzystać – smugi światła mogą tworzyć bardzo malownicze obrazy. Jeśli chodzi o
obiektywy to ze względu na niewielką przestrzeń zabudowań przyda się głównie szeroki kąt pozwalający
obejmować wnętrza oraz zoom pracujący w zakresie średnich ogniskowych, który pozwoli wyłowić
detale.

Fotografowanie w parkach etnograficznych

http://www.swiatobrazu.pl/fotografowanie-w-parkach-etnograficznych...

6 z 8

2015-08-15 17:35

Co fotografować?
Najprościej byłoby odpowiedzieć – wszystko – ale oczywiście takie podejście nie daje gwarancji
zrobienia ciekawych zdjęć. Warto zatem jeszcze przed wyjazdem pomyśleć o jakimś temacie. Mogą to
być np. dawne narzędzia (zarówno te gospodarcze jak i domowe – wspomniana maselnica, prasa do
odciskania sera, żelazko z duszą), dawne zawody (dom zielarki, dom gonciarza, kuźnia, czy apteka
która jest moim ulubionym obiektem w Tokarni), sposób wykonania pokrycia dachu (gont, strzecha,
trzcina, …) ozdoby czy zabawki, i tak dalej. Wszystkie te elementy są często charakterystyczne dla
danego regionu, okresu, z którego pochodzą, zamożności gospodarzy i ich pozycji w lokalnej
społeczności. Warto pokusić się o wykonanie panoramy, gdy np. dom wraz z przyległymi
zabudowaniami gospodarczymi tworzył zamkniętą przestrzeń. Ciekawym pomysłem może być
uwiecznienie tego samego miejsca na przestrzeni zmieniających się pór roku. Albo wykonanie fotografii
w porach, gdy muzeum jest zazwyczaj niedostępne dla zwiedzających – nocą lub o świcie. Takimi
zdjęciami możemy zaskoczyć nawet osoby, które doskonale znają to miejsce, ale z dziennych eskapad.
Innym pomysłem na ciekawe zdjęcia mogą być organizowane w skansenach różne wydarzenia,
zazwyczaj mające związek z folklorem danego regionu. I długo bym tak mógł jeszcze wymieniać. Ale
liczę na waszą wyobraźnię drodzy czytelnicy.

Krzysztof Kania

Fotografowanie w parkach etnograficznych

http://www.swiatobrazu.pl/fotografowanie-w-parkach-etnograficznych...

7 z 8

2015-08-15 17:35

www.ckfoto.pl

www.swiatobrazu.pl

Fotografowanie w parkach etnograficznych

http://www.swiatobrazu.pl/fotografowanie-w-parkach-etnograficznych...

8 z 8

2015-08-15 17:35