PORTRETY ŚWIATA Sztandara
Fotografia w etnografii. Od XIXw. – obejmowała zewnętrzną stronę zjawisk z życia ludów. Amatorzy i produkty zawodowe właścicieli zakładów foto. Wartościowość informacji wizualnych i zapisu foto. Dla osób nie mających talentu do rysunku. Zmiany: sucha klisza negatywowa i możliwość przenoszenia sprzętu. Uzyskiwanie materiału analitycznego i porównawczego.
E. B. Tylor fotografia dowodzi większej prawdy od tekstów pisanych, niezbite dowody, zdaje relację o świecie, tworzy typy. Odwzorowuje rzeczywistość w skali, podlega naukowej analizie, więcej szczegółów, określenie kontekstu. W Polsce: fotografia etnograficzna od XIX/ XX w. status dokumentacji materialnych aspektów kultury, takich jakie uznawał za wartościowe etnograficznie. Naiwna wiara w poznawczy obiektywizm opisu i obrazowania. TEMATYKA zdjęć ludoznawczych:
1. Typy antropologiczne,
2. Ubiory ludowe,
3. Sceny z pracy,
4. Sceny obrzędowe,
5. Budynki,
6. Przedmioty, wnętrza
Merytoryczność nie opis! Etnografowie wspomagani przez turystów, amatorów. Kwestionowano wartość poznawczą. Dokumentaryzm. Przezroczystość. Sięganie do zasobów ludowych. Wyjście na wieś. Dotarcie do nieskalanego zmianami świata, źródła, ludowych korzeni. Specyficzna metodyka. 1909 – Metodyka wycieczek krajoznawczych i tekst Mikołaja Wisznickiego Fotografia i rysunek na wycieczce. Była też Komisja Fotograficzna. Dutkiewicz opracował przenośną pracownię fotograficzną z żelaza i szkła, w 3 skrzyniach.
Dokumentowanie grup przemijających, wiejskich. Towarzystwa i Kółka Fotograficznej, zbierające osobliwości. Fotogramy treść ludoznawczo – krajoznawcza. Tworzenie serii, typów wyobrażeń. Narzucanie formy i schematów. Zdjęcia ludoznawcze. Fotografia jako źródło wprowadzenie określonej i rygorystycznej metody, etnograf z przygotowaniem fotograficznym.
1. Fotogramy zdejmowane przez osoby mające profesjonalne wyposażenie i wiedzę etnograficzną.
2. Dokumenty czasów minionych i obecnych rejestrowane przez amatorów. Granica płynna. Naukowość fotografii próbowano wypracować i wpisać w paradygmat fotografię. Pozytywistyczna koncepcja, użycie jako danych źródłowych. Statyczność i nienaturalność obrazu. Oschły, ale modelowość, typizacja. Typy ujmowane z przodu i z boku. Budynki: z kilku stron, en face i dokładne proporcje. Osobno części charakterystyczne.
Inscenizacja fotografii neutralne tło, usadzenie na krześle lub prosto, wzniesienie głowy, patrzenie na horyzont, specyfika stroju, tak jak w atelier. Bezosobowość i podmiotowość. Obiektywizm, dokumentaryzm. Aparat fotograficzny chronił i gromadził zabytki kultury materialnej. [ Staszek Poniatowski--_ badania na Syberii, szukał podobnych Indiańcom]. Okresy: 1. Dokumentowanie naiwne,
2. Świadome używanie aparatu.
/ fotografowanie ogólnych widoków, rozmieszczenie wsi, rodzime zabytki, wnętrza sprzęty itd. Notatnik musi być! Etnograf ilustruje dokumenty i opisy. Musi umieć rysować.
FOTOGRAFIA osadzona w kontekście społeczno – kulturowym, obiektywizm, wpływ kolonializmu, znak i interpretacja. Aparat tworzy dane, nie tylko zapisuje. To narzędzie opowiadania. Widzenie wybiórcze w fotografii, przez wybór sam miejsca, ujęcia, formatu. Wpływ paradygmatu ale i kolonializmu. Fotograf nie jest wolny od wartościowania. Przeformułowania i korekty, wizualność jako propozycja obrazowego przedstawienia.
Mead i Bateson: historia o etnograficznych problemach tubylczego świata. Badacz jednak dokonuje wyboru pewnego fragmentu świata do przedstawienia.
Fotograf ma odtwórczą i twórczą rolę. Uwikłany w opowiadaną historię. Fotografia odzwierciedla relacje stosunkowo – przestrzenne kultury. Obrębski fotografie z Macedonii, 1932-33 – 500 fotografii na szklanych negatywach 8, 8 na 6,3 cm. Fotografie obrzędów, świątecznych zajęć, w ruchu, szczegóły stroju, szczególnie podpisy, precyzyjna selekcja zdarzeń, wybór sytuacji kulturowej. Dążył do realizmu, zdjęcia odzwierciedlały dominującą w danym czasie perspektywę teoretyczną. Model użycia zapisu fotograficznego był oparty o model Bronka.
Bronek fotografia jako pamięć etnografa, przypomnienie, potem źródło. Zapisuje się, przypomina szczegół, zapisuje sytuację kulturową krok po kroku, dynamicznie. Obecność aparatu nie jest niezauważalna i nieistotna, nie jest obiektywna, wymusza zatrzymanie, zapatrzenie obserwowanych, fragmentaryzuje otaczający świat. Każdy fotograf ma własny styl, głębokie mylne przekonanie o minimalnej ingerencji w zapis, posługiwanie się fotografią jest konwencjonalne. Realizm jest skonwencjonalizowany!
Moszyński odczytywanie dominujących trendów teoretycznych, kulturowych rządzących spojrzeniem badacza i je określających. Ekspozycja szczegółu. Zbierał obrazy z Polesia 1926 i Bułgarii 1927, dokładna i wierna dokumentacja przeszłości, wartości artystyczne. Wartość etnograficzna fotografii jest dyskusyjna i wieloznaczna. Objawia rozmaitość i rozległość widzenia.
Foto atelierowe życie rodzinne, obyczaje, kultura materialna miejska i wiejska, ubiory, architektura, hierarchia społeczna, autorytety, ludzie marginesu, zamknięte historie o kulturze. Fotografie dokumentalne o charakterze krajoznawczym i etnograficznym [K. Beyer, W. Rzewuski, I i N. Krieger, A. Szubert, W. E. Radzikowski] samodzielne obserwacje i zbiory, wykorzystane przez etnografów. Zbieranie obrazków z natury. Widoki miast w konwencji malarstwa rodzajowego, zwarta kompozycja, sceny z życia miasta, targowiska, studia sprzedawców, postaci świata wiejskiego i miejskiego, na drugim planie żywe postacie, serie upozowanych postaci zatrzymane nieprzypadkowo. Wzorcowe źródła ikonograficzne! Rzewuski - fotografowanie Tatr, typów ludowych. 1862 - Tygodnik Ilustrowany, rysunki tatrzańskie, wg Rzewuskiego. Też Szuber. Fotografowie tatrzańscy. Panoramy gór, dokumentacja fokloru, sceny z życia pasterzy. Fotografia krajoznawcza: opis krajobrazu, otoczenia, życie ludzi, serie typów. W. Eliasz: reżyserowanie foto. J Fischer: sceny z wycieczek i wspinaczek. PEJZAŻ WIEJSKI: tło dla typów wiejskich, wyjście poza atelier np Karol Beyer- zdjęcia typów ludowych zatrzymanych w ruchu, Kurpie, Podlasiaki. W. Rzewuski profesjonalny atelierowy, krajoznawczo Tatry, wychodził poza atelier, zwyczaje i lud w plenerze/ wnętrzach. Zdjęcia weselne, postacie. Razem z Kolbergiem — typy i stroje podkrakowskie. M. Greim: typy z Podola w plenerze, słowne informacje na temat postaci, komentarz, informacje socjologiczne i etnograficzne. Jego prace: wartość naukowa i walor etnograficzny z Kamieńca Podolskiego.
Postacie reprezentują rzeczywistość kulturową, przekrój społeczny, przedstawicieli mniejszości, pojedynczo, grupy, sceny rodzajowe. Pokusy reżyserowania. Eksponowanie całości postaci. Chwytanie momentów społecznie ważnych, przestrzeni m. ludzkich. Unowocześnienie foto: FOTOAMATORZY! Dzięki suchej płycie i małej wadze. Moda. Fotogramy, zainteresowania, sprawozdania o zdarzeniach, codzienność, zachowania, praca, wygląd. Inna estetyka, szczegółowość. PROFESJONALIŚCI: estetyczne i techniczne ograniczenia, AMATORZY: nie! Spontaniczność komunikatu. Wzór odkrycia, objawienie prawdy życia. Stylistyka: zadziwienie i szczerość w portretowaniu, nie sucha, intymna. Prywatne doświadczenia, wrażenia z podróży. Też badacze kultury! Kółka fotograficzne, grupy amatorów, ruch fotoamatorski, zadania społecznikowskie, zapotrzebowania krajoznawcze, prywatność, komunikat społeczny, dążenie do profesjonalizmu. Wzorce ogólnie podzielane, schematyzm.
etnograficzność fotografii fotograf jako światek rzeczywistości, notowanie wizerunku całych społeczeństw. Eugen Atget: wyszedł z aparatem na ulicę, foto otaczający świat, stragany, żebraków, brzydotę. Nastrój ciszy i bezruchu, atmosfera, typy uliczne: śmieciarze, prostytutki, kronika szarości i skromności, upozowanie, celowa kompozycja, Paryż. Fotogramy Louise Arner Boyd: podróżowała po Pomorzu, dokumentacja odchodzących Kresów, miejsce, praca, otoczenie, droga! Archaiczność, tradycja, tworzyła notatnik fotograficzny, nieostre dalsze plany, wiejskie chaty, studnie z wiatrakami, typy ludowe w strojach regionalnych, reporterskie kadrowanie, reprezentatywność ujęcia, statyczność. WPŁYWY MALARSTWA: u Gibińskiego. Tradycyjne stroje, na tle pejzażu, rzetelność, skrupulatność, szczegół etnograficzny. Akwarele - typy postaci, jednak fotografia to niepodważalny dokument. Dobry do fotografowania: wschód Polski. Fotografie zaginionych światów polskiej kultury ludowej, mniejszości etnograficznych, architektury, kultury.
Fotografia to komunikat! Zdjęcia w albumach, obrazy uliczek, jarmarków, portrety regionu, Polesie, Kazimierz nad Wisłą, komunikat zależy od programu, jaki przyjmie twórca. Fotografia jest tajemnicza bo do interpretowania, niekwestionowany dowód – tajemnica. Medium subiektywne, zdjęcia to rozwiązywanie zagadki. Narzuca odbiorcom sugestię o tym, że referuje coś. Zatrzymuje w dzianiu się zdarzenie. Prosta fotografia może być świetnym dokumentem. Pojemnik pamięci. Nakierowuje, twórca zmusza i prowokuje widza. Wrażenie śladu spotkania rzeczywistości. Odrealnienie świata w fotografii XIX/XX wieku. Swoiste obrazy, zanikanie granicy między światem rzeczywistym a nierzeczywistym. Świat jako swoje własne simulacrum. Robienie fotografii to przypominanie zapomnianego świata. Pamięć o przeszłości. Wydawnictwa albumowe fotogramy XIX i XXw fotografów zawodowych i amatorów, ożywające muzea, bo świat utrwalony już prawie całkiem zniknął. Fotografia jest etnograficzna jako narzędzie. To historia kultury w 1 ujęciu, fotograf to antropolog, ważna przypadkowość! Analizowanie serii i poszcz. Fotografowanie to zapisywanie ginących kultur. Wydobywanie użytecznych danych. Subiektywność. Jaki cel tworzenia, rodzaj informacji, czy opowiada historię kultury, zatrzymuje przeszłość. Fotografia to zatrzymana chwila i interpretacja przeszłości. Etnograficzna, bo dokumentuje szczegół, odtwarza relacje świat – człowiek, emocje, sposoby widzenia, stosunek do otaczającego świata. Zatrzymanie opowieści w kadrach. To przypomnienie, reaktualizacja świata, doświadczenie przeszłości, analiza obrazu innych, zachowań, symboliki, procesów obrazowania. Fotografia z ikonicznością i symbolicznością. Realizm fotograficznych ikon określany przez to, co się dostrzega. Użyteczne narzędzie badania świata, poznania, wiedzy, tworzenia obrazów, sądów i metafor kultury. Różne odczytania, interpretacje. Porządek subiektywny i obiektywny odbierania fotografii. W etnograficzności one ulegają zbliżeniu, bo foto ma dokumentować świat. Osobiste zaangażowanie i interpretacja twórcy, dążenie do ukazania świata, zatrzymania go, zapisu, redukcja chwytanych obiektów do wzorów i komunikatów. Przedstawienie ikoniczne poprzez jakąś konwencję. Fotografia to źródło wiedzy o wyobrażeniach, przedstawieniach, narracjach,. Między malarskością a obiektywizmem.

MOTYWY LUDOWEGO PEJZAŻU. Stereotypizacja, nostalgia, modele prezentacji typowe, zestandaryzowana ikona polskości. Uroda powszednia, typowe dziecko, starzec, hucuł, Żyd, chłopski wóz, droga. Obiektywny zapis odchodzącej rzeczywistości. Były nawoływania do zapisywania ginącej kultury, walor autentyczności, naukowy dokument, człowiek i jego lokalny krajobraz. Idea „fotografii ojczystej” wg Jana Bułhaka: pseudoimpresjonizm – fotografia ojczysta – fotografika [sztuka fotograficzna, obiektyw miękkorysujący, obraz jak malarskie płótno, rysunek pastelami, melancholia, 1 dom. Element, moda]. Syntetyczne ujecie tematu wybór motywów, interpretacja tematu: pejzaże, architektura, martwa natura, sceny rodzajowe, portrety. Wrażeniowość! Typowe widoczki, pełny opis rodzimego kraju, unarodowienie fotografii, pobudzanie wyobraźni. Malarskość fotografowania - koncepcje narodowościowe, neoromantyczne, regionalistyczne. Odpowiednia kompozycja, estetyka, treść – co polskie. Reprezentacyjność ujęć. Korzenie polskości, umiłowanie wiejskości, słowiańskość, wyidealizowany obraz ojczyzny, stereotypy i ikony, piękno ujęć. Połączenie emocji i poznawczości przez układ treści w foto. Zdejmowanie „krajowidoków”. Szkicowość, dokumentacyjność. Pouczanie, wzruszanie, pogłębianie wiedzy o kraju, samowiedza narodowa. Klasyczne motywy, stypizowane tematy, analogia do literatury, wyrazista poetyka. Stereotypowe wyobrażenia, zagrody, chaty, świątynie, cmentarze. Obrębski: fotografie Polesia, Moszyński i Bułhak.
OBRAZY POLESIA aranżacja, natura, sceny przy drodze, przy chałupach, na tle pól i wzniesień, wyostrzenie rysów istotnych, typowość, dobry punkt widzenia, temat, oświetlenie, harmonia, odbijanie człowieka w sobie, piękno tematu i odpowiedniość! Portrety postaci rutynowe, piękne działania, płasko,zbliżenie,1 plan.
PEJZAŻ LUDOWY perswazyjny przekaz, zmityzowana rzeczywistość.
KRAJOWIDOKI Z MOTYWEM DROGI. Droga-główny czynnik krajobrazu Polski. Ikona, element ludowego pejzażu. Rozpoznanie, wizualny stereotyp. Stereotyp krajobrazu czarnobiałe fotogramy, pejzaż zorganizowany przez drogę, oś kompozycji tła, walory estetyczne czarnobiałych zdjęć, siła oddziaływania stereotypów, podobne do obrazu literackiego, świadoma stylizacja, droga - element konstruujący obraz fotograficzny , pejzaż intymny. Generuje nostalgię, patriotyzm, emocje. Fotograficzne pejzaże: obrazy pamięci [młoda polska]. Stereotypowe wizerunki miejsc i rekwizytów. Musiała być znajomość kodu u odbiorcy, by odczytał stereotypowość obrazu. Pejzaż z drogą nawiązuje do emocji.
DROGA jako znak! -życia, wędrówki, czasu, trwania, kondycji ludzi, magii.
FOTOGRAFIE WIEJSKIE: człowiek w naturalnym otoczeniu, szablonowość, symboliczne rekwizyty, nowe sensy przez manipulację dawnymi, typ ludowy + krajobraz = stereotyp! Obraz ludu jako część kultury narodowej, narodowości. Dokumentacyjna wartość fotografii -bo odtwarza codzienność/rejestruje/wzrusza. Człowiek jako ”typ”.
Foto krajoznawcza: walory estetyczne, podtrzymują wyobrażenia o widoku, tło do scen ludowych, wyjaśnianie typów, sprawozdaje rzeczywistość., symbolizuje/mityzuje. Pejzaż ludowy rejestr wartości społ.
SPOSÓB PREZENTACJI TOPIKI LUDOWEJ odzwierciedlanie wyobrażenia na temat piękna i wartości narodowo-etycznych. Zawiera postulaty etyczne. Dobranie typów obiektów, postaci, aranżacji. Foto pośredniczy między odbiorcą a rzeczywistością. Odkrywa naturę, obnaża konwencje jej przedstawiania, technika dokumentacji i komunikacji! Estetyzacja nie wyklucza treści dokumentacyjnej! Fotografia umieszczona w kontekście kulturowo – historycznym.
FOTOGRAFIA DOKUMENTACYJNA redukuje, sugeruje, minimalizuje walory estetyczne. Proponuje jakąś lekturę, może być i estetyczność i dokumentacyjność! Biorą tu udział postacie, sceny, tło okr. typu. ludzie na fotografii jak metonimie świata ludowego. Oddanie krajobrazu i ludzi w fotografii ujawnia sposoby widzenia ich bycia w przestrzeni, wskazuje na ich znaczenia. Człowiek jako reprezentacja i metonimia wymaga upozowania. Tożsamość elem. i harmonia w pejzażu ludowym. Zesterotypizowana fabuła przedstawień z drogą w tle, niezmienność ludowego świata, pouczanie, wzruszanie.
POCZTÓWKI! Reprezentatywne, koncentracja na dziełach zestandaryzowanych, punkt widzenia ”marny”, tani ilustrowany sposób pokazania świata w kawałkach. 10x14,produkt a jedn. wizerunek kultury, masówka, oferta wizualna pewnych fragmentów świata, przyjęta, zinternalizowana, przezroczysta, naturalna, gotowe wzory, seryjność, typy polskie w strojach, żywe obrazy, wzorcowe portrety rodzinne, ilustracja do literatury, popularne ideały, dużo odbiorców, pomost, pomoc naukowa i dobry obrazek. Michał Greim – zbierał -typy ludowe i wsie Podola w 1900. Pocztówki z widokami Polski, pejzaż, typy, folklor, popularyzacja tematów, obrazy z życia, osobliwości kulturowe, zawody, charakterystyczne ujęcia scen, ręczne kolorowanie, reprodukcja scen rodzajowych, uwydatnianie, zatrzymanie postaci przed obiektywem, konwencjonalność, produkcje prywatne. Długi czas ekspozycji, jakaś idea, osobliwości etniczne, zaskakujące sceny, typy ludzkie!, psychofizyczność, byt idealny. Fotografie jako pocztówki to fakty społeczne. Upowszechniają mity, standaryzują wyobrażenia, stereotypizują, ukazanie innych jako kategorii antropologicznych, nostalgiczny dystans, seria sentymentalnych obrazów - pamiątek, moda retro, estetyzacja przedmiotu, wyobrażenie - ikoniczność, stereotypizacja krajobrazu, ludowości. Ukazują piękno, ideał, nasycenie sensem wartości, miejsc, ludzi. FOLKLOR: romantyzm/idealizacja, ludzie jak manekiny z muzeów, pocztówki o charakterze etnograficznym, piękności wiejskie, wg imion np. ”Zośka”, „Maryś”, z profilu/ en face, KANON: typy regionalne, architektoniczne, mieszczaństwo, lud, pełna info o kult. Regionie.
ODCZYTANIE POCZTÓWEK: nawykowe/narzucone/automat/stereotypowe/szablony obyczajowe/wzorce kulturowe/kicz/mieszanie wysokiego z niskim/sięganie do dramatów literackich/czytelność interpretacji. „Alegoria realna” mitologizuje, interpretacja, poszukiwanie idei. Szczegół zastępuje całość. Obraz epoki. Stereotypy postrzeżeniowe. ZAKOPANE + TATRY góry i ludzie jako element dyskursu narodowego, styl narodowy, zakopiańszczyzna = swojszczyzna. Od 1890 – 1930projekty w.E.Radzikowskiego: wyidealizowani górale, jasny układ kompozycji, konwencja atelier/ołówek/tusz/metoda litograficzna/ epizody z życia w Zakopcu/sztafaż/wyidealizowany jurny góra. Poprawiano rzeczywistość, retusz, estetyzacja, idealizacja, reżyserowanie, realizm i naturalność się miesza z konwencjonalnym upozowaniem/teatralizmem. Dokument epoki, źródło ikonograficzne do badania epoki. Mechanizm stereotypizacji i modelowego uproszczenia. Schematyzm ujęcia, dużo mówi o kulturze. Fotogram i zawodowy i amatorski. Zapis tworzony świadomie. Fotografie z podróży, notatki z codzienności[pamiętnik].
POCZTÓWKI: 1. Masowe [powielane] 2. Prywatne [1 egz]. Ujęcia zbieżne z fotografią chłopską. Typy regionalne/narodowe/tradycyjna wieś/scenki rodzajowe/źródło do badań historii idei/ pamiętnik - zamrożenie czasowe. To zasób ikonicznych informacji o kulturze, wyobrażeniach, percepcji. Technika przekazu informacji, ludowość, uchwycenie pozycji/sytuacji typowych. Oderwanie od kontekstu, jednak generują znaczenia. Element dyskursu patriotycznego i regionalizmu. Tematy ważne, forma społecznego obiegu informacyjnego. Ikoniczny język, ważniejszy niż kod niż komunikat! Gadżet! Fotografia zmieniona w pocztówkę zmienia kontekst! Trwałość p.
ILUZORYCZNOŚĆ I REALIZM 2 dyskursy:
1. Wytwarzania – amatorzy i profesjonaliści, rejestracja rzeczywistości, świat na pamiątkę
2. Odczytania „teraz” – czytelnik współczesny, orzeka o walorach dokumentalnych, nadaje status źródła, interpretuje.
Kartki pocztowe: wrażenie przylegania do minionej rzeczywistości. Aktualizacja schematów malarskich. Fotografia wygrywa ze sztuką, reprodukcja jest przystępniejsza, oswaja. To fotografia z fotografii. Zaświadcza o tym, co minęło. Żywa pamięć, „tak to wyglądało”, nie – „tak to było”. Filokartyści: kolekcje, układane w opowieść o stereotypach, historia idei i wyobrażeń. Możliwość reżyserowania świata. Estetyzowanie, powtarzanie rzeczywistości przez naśladowanie, przywołanie przeszłości. Uwiecznianie fragmentów, symbolizacja treści ogólnych. ATELIER akcesoria dzieł sztuki, banalizacja układu społeczno – osobowego/szablon ustawienia postaci/mitologizacja/manipulacja widokami/teatralizacja/wrażenie odchodzenia w przeszłość. Retusz, schematy, uproszczenie, konwencjonalizacja. Fotografia: wpisana w układ między widzem a odbiorcą. Fotografia redukuje, schematyzuje, wizerunek pożądany i wyobrażony ale uproszczony. Schemat = pozór istnienia. Zdejmowanie pozorów rzeczywistości, idealizacja, obiektywizm był tu postulatem twórczym. AMATORZY schematyzm/uproszczenia/własne ujmowanie/ odsłanianie obiektywnego porządku świata/indeksalny charakter - reprezentacja przeszłości. Rzeczywistość wymaga ukształtowania zgodnie z określoną poetyką, stylem, konwencją, zwyczajem, ma przynosić korzyść poznawczą. Fotografie studiowane przez malarzy i naśladowane. FOTOGRAFIAumowna/oscyluje między zmiennymi konwencjami/ oczywistość realizmu/ intencja znaczeniotwórcza/paradygmat reprodukcji fotograficznej/ wymóg trafności, reprezentatywności/dokładności opisów/ moc [+ ciężar] orzekania o całym świecie danej grupy etnograficznej i relacjach w nim/ wykazanie podobieństw/ prawo do głoszenia prawd naukowych ale też elementy Sztuki i estetyzacji. MUZEUM WYOBRAŹNI! Fotograficzna precyzja, malarskie zmiękczenia, upraszczanie, reprodukcje! Tworzy się muzeum wyobraźni, obrazy/freski/witraże/foto jak plansze, stare/odtwarzają przeszłość. Sama fotografia - nie jest dziełem sztuki, lecz formułuje i ogarnia przedstawienia i przeżycia. Reprodukowalność tutaj niszczy aurę dzieła, ingerencja we wzór malarski, upraszczanie/powierzchowność/jednorodność/powtarzalność/przezwyciężanie aury. Ważne! Poznanie przez reprodukcję, łatwość przyswojenia, treści przystosowane do uproszczonego świata, stereotypizacja przedstawień. Podporządkowanie ich czytelnemu kodowi, bo w fotografii liczy się wartość ekspozycyjna i przyswajania, zwalnia ona od kontemplacji. Przestrzeń wyobraźni – ahistoryczna, nieograniczone korzystanie z dokumentów i konsumowanie, realność zastąpiona przez jej obrazowe przedstawienie. Pocztówki przenoszą w inną rzeczywistość/mit. Estetyczny dystans to tu podstawa przekazu. Świat wyłączony - traci więź z pierwotnym miejscem prezentacji. Reprodukcja obrazu należy do innego porządku, traci „jedyność”, staje się powszechnie odczytywalna. Gra znaczeń między odbiorcą a „twórcą”. Zamknięcie w konwencji prezentacji/ staje się reprezentacją w „muzeum wyobraźni”. Spłycenie prezentowanej treści. Przybliża przedmiot/ podmiot. Powtarzalność/powierzchowność reakcji na świat. Powielana staje się stypizowanym obrazem rzeczywistości.
CHŁOPSKIE PORTRETY TRUMIENNE sytuacje obrzędowe ujęte podobnie, fotograficzne pozowanie przy zmarłych/ na zamówienie/ 20,30 i 40 lata/ robiono fotomontaże jak kogoś nie mogło być/ zapis na „wspólnej” fotografii. Hieratyczność/ wyniosłość/ płaskość malarska/ upozowanie/teatralizacja. Utrwalanie znaczenia i treści społecznie istotnych, ukazanie ludowego imago mundi. Fotografia posiada i przekazuje nadwyżkę znaczeń. Informacje o nawykach i stereotypach charakterystycznych dla danej grupy, myślenia o rzeczywistości i pamięci. Motyw prezentowany jak płaskorzeźba, odświętność, autentyzm. Myśl zachowania momentu, wyglądu chwili, siebie samych dla potomnych, niezniszczalności przekazywanej informacji jako prawdy o przeszłości. Zabalsamowanie pewnego typu i wizerunku. Potwierdza wizję chłopskiego świata, zasady wartościowania, ideały estetyczne, etyczne i moralne. Zdjęcia w konwencji, ukazują przemijanie, momenty ważne, zamrożenie sytuacji, unieruchomienie, pamiątka po chwili i osobach. Wrażenie umyślności i kreacji. Konwencja dokumentu - zapisu rzeczywistości. Utrwalony bezruch, dosłowność śmierci zbanalizowana! Nie szokuje obecnością trupa, ale zaspokaja posiadanie własnych ilustracji, reprodukcji rzeczywistości, seryjności, odrębności zdarzenia, ułatwiają cierpienie, chronią przed doświadczaniem przemijalności. Dystans do śmierci/ uprzedmiotowienie/ desakralizacja/ teatralizacja/ balsamowanie chwili/ zaklęcie czasu/ konwencja atelierowa/ pośredni kontakt ze zdarzeniem.

***FOTOGRAFIA to znak! Nie jest obojętna w trakcie odbioru, to kod. Jurij Łotman: rozumienie sztuki kanonicznej jako zjawiska charakterystycznego dla kultur nastawionych na kod/kulturowy kanon. Materiał ikonograficzny o społeczności, ilustracja relacji człowieka z otoczeniem. Nieskrywana reżyseria! Ludzie grają role, są reprezentatywnymi dla własnej społeczności, uogólnienie poznawcze. Nie wyraża się prywatnych przeżyć, ale grupy.