„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Paweł Pierzchalski

Przygotowanie

form

oraz

drukowanie

technikami

wypukłymi 311[28].Z3.01

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
dr inż. Henryk Godlewski
mgr inż. Maria Widawska

Opracowanie redakcyjne:
mgr Elżbieta Gonciarz

Konsultacja:
dr inż. Bożena Zając

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczn

ą

programu jednostki modułowej 311[28].Z3.01,

„Przygotowanie form oraz drukowanie technikami wypukłymi”, zawartego w modułowym
programie nauczania dla zawodu technik poligraf.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

5

3. Cele kształcenia

6

4. Przykładowe scenariusze zajęć

7

5. Ćwiczenia

11

5.1. Wykonywanie oraz charakteryzowanie form wypukłodrukowych

11

5.1.1. Ćwiczenia

11

5.2. Drukowanie techniką typograficzną i typooffsetową

14

5.2.1. Ćwiczenia

14

5.3. Drukowanie techniką fleksograficzną

16

5.3.1. Ćwiczenia

16

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

19

7. Literatura

34

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie technik poligraf, w obrębie jednostki
modułowej 311[28].Z3.01 Przygotowanie form oraz drukowanie technikami wypukłymi.
Jednostka modułowa zawarta jest w module Procesy drukowania (schemat układu jednostek
modułowych przedstawiony jest na stronie 4 tego poradnika).

W poradniku zamieszczono:

– wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,

aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

– cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy

z poradnikiem,

– przykładowe scenariusze zajęć,
– przykładowe ćwiczenia ze wskazaniami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania–uczenia

się oraz środkami dydaktycznymi,

– ewaluację osiągnięć ucznia – przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego,
– wykaz literatury.

Materiał nauczania jednostki modułowej zawiera podstawowe zagadnienia związane

z wykonywaniem form wypukłodrukowych dla różnych technik druku wypukłego oraz
zagadnienia dotyczące samego procesu druku w tych technikach.

Jednostka modułowa Przygotowanie form oraz drukowanie technikami wypukłymi

została podzielona na trzy rozdziały:
– wykonywanie form wypukłodrukowych,
– drukowanie typograficzne i typooffsetowe,
– drukowanie fleksograficzne.

Najwięcej

miejsca

poświecono

drukowaniu

fleksograficznemu,

oraz

formom

fleksograficznym, co w pełni odzwierciedla obecną sytuację na rynku poligraficznym
w zakresie technik drukowania wypukłego.

Zajęcia powinny odbywać się w odpowiednio wyposażonych laboratoriach szkolnych oraz

w zakładach poligraficznych, w grupach 15-osobowych, a ćwiczenia w zespołach 3–4-osobowych.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze szczególnym

uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej

pracy uczniów do pracy zespołowej.

Po zakończeniu realizacji programu, zaleca się zastosowanie testu dydaktycznego

wielostopniowego lub zadania typu próba pracy W tym celu, w poradniku zamieszczono
przykładowy test i zadanie typu próba pracy, razem z obudową metodyczną.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych

311[28].Z3.02

Przygotowanie form

oraz drukowanie

technikami płaskimi

311[28].Z3

Procesy drukowania

311[28].Z3.01

Przygotowanie form

oraz drukowanie

technikami wypukłymi

311[28].Z3.03

Przygotowanie form

oraz drukowanie

technikami wklęsłymi

311[28].Z3.04

Kontrolowanie procesów

drukowania

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

– posługiwać się terminologią poligraficzną,
– charakteryzować podstawowe działy poligrafii,
– określać podstawowe szeregi i formaty wyrobów poligraficznych,
– posługiwać się podstawowymi miarami poligraficznymi,
– charakteryzować papiery drukowe, papiery tzw. nowej generacji, papiery syntetyczne,
– klasyfikować oraz określić skład farb drukowych,
– określać mechanizmy utrwalania farb,
– określać drukowe i użytkowe właściwości farb,
– klasyfikować i charakteryzować formy drukowe różnych technik drukowania,
– klasyfikować maszyny drukujące,
– charakteryzować techniki drukowania,
– współpracować w grupie,
– formułować wnioski,
– oceniać swoje umiejętności,
– uczestniczyć w dyskusji,
– prezentować siebie i grupę w której pracujesz,
– przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3.

CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

– sklasyfikować formy typograficzne,
– scharakteryzować proces powstawania form typograficznych ze składu ręcznego

i maszynowego,

– dokonać klasyfikacji typograficznych maszyn drukujących,
– scharakteryzować budowę oraz wyjaśnić zasadę działania maszyny typooffsetowej,
– scharakteryzować proces powstawania formy drukowej typooffsetowej,
– scharakteryzować technikę drukowania fleksograficznego,
– scharakteryzować budowę oraz wyjaśnić zasadę działania zespołów maszyny

fleksograficznej,

– dokonać charakterystyki form fleksograficznych,
– scharakteryzować procesy powstawania form fleksograficznych,
– wykonać formę fleksograficzną,
– wykonać montaż formy fleksograficznej na cylindrze lub tulei formowej,
– określić zastosowanie techniki fleksograficznej,
– określić zagrożenia związane z obsługą maszyn drukujących technikami wypukłymi,
– zastosować terminologię dotyczącą technik wykonania form oraz drukowania technikami

wypukłymi,

– zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,
– zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz

ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

………...…………………………………………

Modułowy program nauczania:

Technik poligraf 311[28]

Moduł:

Procesy drukowania 311[28].Z3

Jednostka modułowa:

Przygotowanie

form

oraz

drukowanie

technikami wypukłymi 311[28].Z3.01

Temat: Klasyfikowanie form drukowych dla technik drukowania wypukłego.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności klasyfikowania form wypukłodrukowych, sposobów

ich wykonania i określania właściwości, w celu prawidłowego ich
wykorzystania do poszczególnych technik drukowania wypukłego.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń będzie umiał:
– sklasyfikować formy drukowe dla technik drukowania wypukłego,
– scharakteryzować różne rodzaje form wypukłodrukowych,
– dobrać odpowiedni rodzaj formy wypukłodrukowej do danej techniki drukowania

wypukłego,

– scharakteryzować

proces

technologiczny

wykonania

różnych

rodzajów

form

wypukłodrukowych,

– zidentyfikować formy drukowe technik wypukłych.

Metody nauczania–uczenia się:
– pogadanka,
– ćwiczenie praktyczne,
– dyskusja w grupie.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

w grupach 3–4-osobowych.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:
– przykładowe formy wypukłodrukowe różnych rodzajów,
– plansze ze schematami technologicznymi wykonywania form wypukłodrukowych.

Przebieg zajęć:
1. Powitanie uczniów, sprawdzenie listy obecności.
2. Nawiązanie do tematu, przedstawienie celów zajęć.
3. Zapis tematu do zeszytów.
4. Pogadanka na temat sposobów wykonania i charakterystyki poszczególnych rodzajów

form wypukłodrukowych.

5. Dyskusja w grupie na temat zastosowania poszczególnych rodzajów form do danych

technik drukowania wypukłego.

6. Rozdanie uczniom instrukcji do wykonania ćwiczeń i udzielenie odpowiedzi na pytania

dotyczące ćwiczenia.

7. Rozdanie materiałów do wykonania ćwiczenia.
8. Wykonywanie przez uczniów ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

9. Prezentowanie wyników pracy,
10. Dyskusja w grupie na temat trudności napotkanych przez uczniów podczas wykonywania

ć

wiczenia,

11. Podsumowanie zajęć.

Zakończenie zajęć

Praca domowa

Odpowiedz pisemnie na pytanie, jakie właściwości muszą posiadać formy

wykorzystywane w technice fleksograficznej?

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

Ankieta

Odpowiedz na poniższe pytania. Udzielone odpowiedzi pozwolą ocenić skuteczność zajęć

i dokonać ewentualnych zmian.

1) Czy potrafisz sklasyfikować formy dla technik drukowania wypukłego?

2) Czy wiesz, jak wykonuje się formy wypukłodrukowe?

3) Czy wiesz, jakie właściwości form drukowych decydują o ich wykorzystaniu

w poszczególnych technikach drukowania wypukłego?

4) Czy potrafisz identyfikować formy wypukłodrukowe?

5) Czy któraś z część zajęć była dla ciebie niezrozumiała? Jeżeli TAK, to która?

TAK NIE

TAK NIE

TAK NIE

TAK NIE

TAK NIE

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

………...…………………………………………

Modułowy program nauczania:

Technik poligraf 311[28]

Moduł:

Procesy drukowania 311[28].Z3

Jednostka modułowa:

Przygotowanie

form

oraz

drukowanie

technikami wypukłymi 311[28].Z3.01

Temat: Sposoby wykonywania fleksograficznych form drukowych z wykorzystaniem

stałych płyt fotopolimerowych na podłożu poliestrowym.

Cel ogólny: Charakteryzowanie zjawisk zachodzących w warstwie fotopolimerowej na

poszczególnych etapach procesu technologicznego wykonywania formy
fleksograficznej.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

−

scharakteryzować proces technologiczny wykonywania form fleksograficznych ze stałych płyt
fotopolimerowych,

−

scharakteryzować budowę stałej płyty fotopolimerowej do form fleksograficznych,

−

określić rodzaj formy kopiowej do wykonywania fotopolimerowej formy fleksograficznej,

−

scharakteryzować zjawiska zachodzące w warstwie fotopolimeru podczas naświetlania,

−

określić czynniki mające wpływ na proces technologiczny wykonywanie form
fleksograficznych ze stałych płyt fotopolimerowych.

Metody nauczania–uczenia się:
– wykład informacyjny,
– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenie praktyczne,
– dyskusja w grupie.

Formy organizacyjne pracy uczniów:
– w grupach 3–4-osobowych.

Czas: 3 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:
– kopiarka do płyt fotopolimerowych,
– płyta fotopolimerowa na podłożu poliestrowym,
– forma kopiowa w postaci negatywu czytelnego,
– wymywarka do płyt fotoutwardzalnych,
– suszarka do płyt,
– urządzenie doświetlające UVA, UVC.

Przebieg zajęć:
1. Faza wstępna:

– powitanie uczniów, sprawdzenie listy obecności,
– nawiązanie do tematu, przedstawienie celów zajęć,
– zapis tematu do zeszytów.

2. Faza właściwa:

– wykład

informacyjny

na

temat

budowy

stałych

płyt

fotopolimerowych

wykorzystywanych do form fleksograficznych, oraz zjawisk w nich zachodzących
podczas naświetlania,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

– dyskusja w grupie na temat procesu technologicznego wykonywania formy

fleksograficznej ze stałej płyty fotopolimerowej z przeźroczystym podłożem,

– rozdanie uczniom instrukcji do wykonania ćwiczenia i udzielenie odpowiedzi na

pytania dotyczące ćwiczenia,

– rozdanie materiałów do wykonania ćwiczenia,
– wykonywanie przez uczniów ćwiczenia.

3. Faza kończąca:

– prezentowanie wyników pracy,
– dyskusja w grupie na temat trudności w wykonaniu formy fleksograficznej z płyty

fotopolimerowej stałej z podłożem przeźroczystym,

– podsumowanie zajęć.

Zakończenie zajęć

Praca domowa

Odpowiedz pisemnie na pytanie, jakie zjawiska zachodzą w warstwie fotopolimerowej

stałych płyt o podłożu przeźroczystym, podczas naświetlania przez negatyw czytelny.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
– anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych

umiejętności.

Ankieta

Odpowiedz na poniższe pytania. Udzielone odpowiedzi pozwolą ocenić skuteczność zajęć

i dokonać ewentualnych zmian.

1) Czy potrafisz dobrać parametry naświetlania stałej płyty fotopolimerowej?

2) Czy wiesz, jak zbudowana jest stała płyta fotopolimerowa do fleksografii?

3) Czy potrafisz scharakteryzować proces wykonywania form fleksograficznych?

4) Czy potrafisz scharakteryzować zjawiska zachodzące w warstwie fotopolimeru

podczas naświetlania stałej płyty fotopolimerowej?

5) Czy któraś z część zajęć była dla ciebie niezrozumiała? Jeżeli TAK, to która?

TAK NIE

TAK NIE

TAK NIE

TAK NIE

TAK NIE

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

5. ĆWICZENIA

5.1. Wykonywanie oraz charakteryzowanie form

wypukłodrukowych

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie przykładowych form do druku wypukłego, dokonaj klasyfikacji form

wypukłodrukowych i określ ich właściwości.

Wskazówki do realizacji
Prawidłowe przeprowadzenie ćwiczenia wymaga od nauczyciela wcześniejszego

przygotowania pomocy dydaktycznych. Należy zadbać o to, żeby uczniowie mieli do
dyspozycji przynajmniej po jednej formie z każdego rodzaju form wypukłodrukowych.
Uczniowie powinni także, mieć możliwość wglądu do schematów technologicznych
wykonywania wszystkich rodzajów form wypukłodrukowych, najlepiej w formie schematów
ideowych. Wskazane jest także przeprowadzenie dyskusji na temat form do drukowania
wypukłego.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokładnie obejrzeć każdą z przykładowych form,
2) określić ich podstawowe właściwości fizyczne,
3) określić materiał z którego zostały wykonane,
4) scharakteryzować sposób wykonania poszczególnych form na podstawie schematów

technologicznych,

5) dokonać klasyfikacji przedstawionych form wypukłodrukowych.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– pogadanka,
– ćwiczenie praktyczne,
– dyskusja w grupie.

Ś

rodki dydaktyczne:

– przykładowe formy wypukłodrukowe różnych rodzajów,
– plansze ze schematami technologicznymi wykonywania form wypukłodrukowych,
– poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Przyporządkuj wypukłodrukowe formy drukowe różnych rodzajów, odpowiednim

formom kopiowym.

Wskazówki do realizacji
Wymagane jest wcześniejsze przygotowanie różnych form drukowych do drukowania

wypukłego tego samego obrazu po druku, oraz form kopiowych z których były wykonane.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokładnie obejrzeć dostępne formy drukowe,
2) określić rodzaj poszczególnych form drukowych,
3) dokładnie obejrzeć dostępne formy kopiowe,
4) scharakteryzować

rodzaje

form

kopiowych

wykorzystywanych

przy

formach

wypukłodrukowych,

5) dobrać odpowiednią formę drukową do właściwej formy kopiowej.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– pogadanka,
– ćwiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

– przykłady form wypukłodrukowych tego samego obrazu po druku,
– formy kopiowe w postaci diapozytywów i negatywów tego samego obrazu na formie,
– poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Wykonaj formę fleksograficzną z płyty fotopolimerowej stałej z przezroczystym

podłożem poliestrowym, z powierzonej formy kopiowej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczenia koniecznym jest zapoznanie uczniów

ze sposobami doboru czasu naświetlania zgodnymi z zaleceniami producenta konkretnej
płyty fotopolimerowej. Należy ponadto przygotować formy kopiowe w postaci negatywów
czytelnych, po jednej dla każdej z grup uczniowskich. Wskazane jest także przeprowadzenie
dyskusji na temat stałych płyt fotopolimerowych i ich wykorzystania do wykonywania form
drukowych. Ćwiczenie należy wykonywać w grupach maksymalnie 3–4-osobowych.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wstępnie naświetlić płytę bez negatywu od strony spodniej,
2) zdjąć folię ochronna z płyty fotopolimerowe,
3) położyć negatyw stroną czytelną od strony fotopolimeru,
4) naświetlić płytę fotopolimerową przez negatyw od strony wierzchniej,
5) wymyć powierzchnię nie naświetloną,
6) wysuszyć, formę fotopolimerową,
7) zanurzyć formę w roztworze wody bromowej,
8) doświetlić bez negatywu formę fotopolimerową UVA, UVC.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– wykład informacyjny,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenie praktyczne,
– dyskusja w grupie.

Ś

rodki dydaktyczne:

– kopiorama,
– płyta z fotopolimerem stałym o podłożu przezroczystym,
– forma kopiowa w postaci negatywu czytelnego,
– urządzenie dyszowe, szczotkowe, lub tamponowe do wymywania fotopolimeru,
– urządzenie suszące strumieniem nagrzanego powietrza,
– roztwór wody bromowej,
– poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

5.2. Drukowanie techniką typograficzną i typooffsetową

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj jednokolorową odbitkę jednotonalną, w kolorze czarnym, na papierze

offsetowym o gramaturze 80 g/m² z powierzonej formy fotopolimerowej z fotopolimeru
stałego na podłożu metalowym. Druk wykonaj na typograficznej maszynie dociskowej
z ręcznym nakładaniem.

Wskazówki do realizacji
Warunkiem koniecznym wykonania tego ćwiczenia jest posiadanie odpowiedniego

zaplecza maszynowego w laboratorium szkolnym w postaci typograficznej maszyny
dociskowej, lub możliwości wykonania go w zakładzie poligraficznym. Przed wykonaniem
ć

wiczenia koniecznym jest przeprowadzenie pokazu z objaśnieniem, ze szczególnym

uwzględnieniem zagrożeń jakie występują w czasie pracy na maszynach dociskowych.
Należy ponadto zwrócić uwagę na format powierzonej formy drukowej, aby odpowiednio
przygotować podłoże drukowe.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przykleić dwustronną taśmą samoprzylepną formę do podlewu (podstawki),
2) zamocować formę w ramie formowej,
3) zamocować ramę formową na płycie formowej maszyny,
4) zamocować obciąg na powierzchnię dociskową,
5) dostarczyć farbę do kałamarza farbowego,
6) uruchomić kontrolnie maszynę,
7) przymocować marki do obciągu powierzchni dociskowej (tygla),
8) nałożyć podłoże drukowe na powierzchnię dociskową maszyny,
9) wykonać odbitkę kontrolną,
10) dokonać regulacji zespołu farbowego,
11) skorygować położenie podłoża drukowego na tyglu,
12) skorygować siłę docisku tygla,
13) wykonać odbitkę nakładową,
14) umyć zespół farbowy,
15) wyjąć ramę formową wraz z formą,
16) uporządkować stanowisko pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

dociskowa maszyna typograficzna z ręcznym nakładaniem,

–

farba mazista w kolorze czarnym,

–

forma typograficzna z fotopolimeru stałego,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

–

podlewy (podstawki),

–

samoprzylepna taśma dwustronna,

–

kliny i materiał zecerski uzupełniający,

–

klucz do klinów,

–

marki,

–

papier offsetowy o gramaturze 80 g/m²,

–

szpachla,

–

czyściwo,

–

benzyna ekstrakcyjna,

–

instrukcja obsługi typograficznej maszyny dociskowej,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Dokonaj analizy działania poszczególnych zespołów typooffsetowej maszyny drukującej

i wykonaj schemat maszyny na podstawie filmu dydaktycznego.

Wskazówki do realizacji
Warunkiem koniecznym realizacji ćwiczenia jest wcześniejsze nagranie filmu

dydaktycznego na temat pracy typooffsetowej maszyny drukującej w warunkach
przemysłowych. Wskazane jest ponadto zorganizowanie wycieczki dydaktycznej do drukarni
drukującej techniką typooffsetową.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) uważnie obejrzeć film dydaktyczny,
2) dokonać analizy działania poszczególnych zespołów maszyny typooffsetowej,
3) wykonaj schemat maszyny na podstawie filmu dydaktycznego.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pogadanka,

–

pokaz z objaśnieniem.

Ś

rodki dydaktyczne:

– film dydaktyczny na temat: „Drukowanie typooffsetowe i budowa maszyny

drukującej tą techniką”,

– poradnik dla ucznia,
– urządzenie audio-wideo (magnetowid, DVD, komputer).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

5.3. Drukowanie techniką fleksograficzną

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zamocuj formę fleksograficzną na cylindrze formowym fleksograficznej maszyny

drukującej.

Wskazówki do realizacji
Ć

wiczenie powinno być realizowane w laboratorium szkolnym, lub w drukarni

fleksograficznej, w grupach maksymalnie 3–4-osobowych.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokładnie obejrzeć cylinder formowy pod kątem rowków służących do prawidłowego

umiejscowienia formy na cylindrze,

2) okleić cylinder dwustronną taśmą samoprzylepną,
3) przykleić formę fleksograficzną we właściwym miejscu na cylindrze formowym.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

– cylinder formowy maszyny fleksograficznej,
– forma fleksograficzna,
– dwustronna taśma samoprzylepna,
– poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Wykonaj na zwojowej maszynie fleksograficznej jednokolorową odbitkę w kolorze cyan,

z wykorzystaniem danej formy drukowej dla tego koloru, na papierze o gramaturze 90 g/m².

Wskazówki do realizacji
Ć

wiczenie typowo praktyczne, wykonywane powinno być w laboratorium szkolnym

wyposażonym w zwojową maszynę fleksograficzną, lub w zakładzie poligraficznym
dysponującym odpowiednim parkiem maszynowym.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przygotować stanowisko do wykonania zadania, poprzez zgromadzenie na nim: formy

fleksograficznej, farby, dwustronnej taśmy samoprzylepnej, zwoju papieru, zmywacza,
czyściwa, szpachli,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

2) kontrolnie uruchomić maszynę,
3) zdemontować zespół farbowy i wyjąć cylinder formowy,
4) przykleić formę do cylindra formowego,
5) założyć cylinder formowy i zmontować zespół farbowy,
6) założyć zwój papieru,
7) przeprowadzić wstęgę przez maszynę,
8) napełnić kałamarz farbą,
9) wykonać odbitkę kontrolną,
10) dokonać regulacji zespołu farbowego,
11) dokonać regulacji zespołu drukującego,
12) wykonać odbitkę nakładową,
13) zmyć formę drukową i zdjąć ją z cylindra formowego,
14) umyć zespół farbowy,
15) uporządkować stanowisko pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

– fleksograficzna maszyna zwojowa,
– forma fleksograficzna,
– dwustronna taśma samoprzylepna,
– farba fleksograficzna w kolorze cyan, wstępnie przygotowana do drukowania

(rozcieńczona),

– zwój papieru,
– zmywacz, czyściwo,
– instrukcja obsługi fleksograficznej maszyny zwojowej,
– poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Dokonaj analizy działania poszczególnych zespołów fleksograficznej zwojowej maszyny

drukującej, na podstawie schematu maszyny i wycieczki dydaktycznej.

Wskazówki do realizacji
Prawidłowe

przeprowadzenie

ć

wiczenia

wymaga

przeprowadzenia

wycieczki

dydaktycznej do drukarni fleksograficznej, oraz przygotowania planszy ze schematem
zwojowej maszyn fleksograficznej.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) uważnie obejrzeć pracującą zwojową maszynę fleksograficzną w czasie wycieczki

dydaktycznej,

2) wykonać notatki,
3) skonfrontować treść notatek i obserwacje ze schematem zwojowej maszyny

fleksograficznej,

4) dokonać analizy działania poszczególnych zespołów zwojowej maszyny fleksograficznej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– pogadanka,
– pokaz z objaśnieniem.

Ś

rodki dydaktyczne:

– fleksograficzna zwojowa maszyna drukująca,
– plansza ze schematem zwojowej maszyny fleksograficznej,
– poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Przygotowanie form oraz
drukowanie technikami wypukłymi”

Test składa się z dwudziestu zadań wielokrotnego wyboru z których:

−

zadania 1, 2, 4, 5, 6, 7, 8, 10, 12, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 3, 9, 11 i 13 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą poprawną odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie co najmniej 16 zadań, w tym przynajmniej jednego z poziomu
ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie co najmniej 19 zadań, w tym 3 z poziomu
ponadpodstawowego,

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. c, 3. a, 4. c, 5. a, 6. a, 7. b, 8. a, 9. d, 10. a, 11. c,
12. b, 13. d, 14. b, 15. a, 16. b, 17. a, 18. d, 19. b, 20. a.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia uczniów)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Rozpoznać przemysłową metodę
wykonywania metalowych klisz
chemigraficznych

A

P

b

2

Rozróżnić rodzaje warstw
kopiowych stosowanych do
wykonywania metalowych klisz
chemigraficznych

B

P

c

3

Dobrać technikę druku do
konkretnego podłoża

C

PP

a

4

Dobrać rodzaj roztworu do trawienia
klisz cynkowych

C

P

c

5

Określić zastosowanie roztworu
ochronnego

B

P

a

6

Określić materiał do produkcji form
fotoreliefowych

B

P

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

7

Określić sposób pobierania arkuszy
w samonakładakach
pneumatycznych strumieniowych

B

P

b

8

Określić zastosowanie
fotopolimerów w poligrafii

C

P

a

9

Znaleźć zastosowanie dla
samonakładaków pneumatycznych
strumieniowych

C

PP

d

10

Wskazał elementy zespołu
drukującego maszyn
fleksograficznych

A

P

a

11

Znaleźć zastosowanie dla walca
aniloks

C

PP

c

12

Określić kształt powierzchni
formowej i dociskowej
w maszynach płaskich

B

P

b

13

Dokonać analizy procesu
przyrządzania maszyny
typograficznej

D

PP

d

14

Znaleźć zastosowanie dla marek
i mierzycy

C

P

b

15

Określić rodzaj farb dla drukowania
fleksograficznego

B

P

a

16

Wymienić elementy zespołu
farbowego do farb mazistych

A

P

b

17

Sklasyfikować formy drukowania
wypukłego

B

P

a

18

Określić czynnik niszczący formę
typograficzną

B

P

d

19

Określić rodzaj podłoża w płytach
z fotopolimerami stałymi

B

P

b

20

Przewidzieć rolę procesu
doświetlenia form fotoreliefowych

C

P

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Przed rozpoczęciem sprawdzianu przedstaw uczniom zasady przebiegu testowania.
3. Podkreśl wagę samodzielnego rozwiązywania zadań testowych.
4. Rozdaj uczniom przygotowane dla nich materiały (instrukcję, zestaw zadań testowych,

kartę odpowiedzi).

5. Udziel odpowiedzi na pytania formalne uczniów.
6. Przypomnij o upływającym czasie na 10 i 5 minut przed zakończeniem sprawdzianu.
7. Po zakończeniu testu przed czasem uczeń podnosi rękę i czeka aż nauczyciel odbierze od

niego pracę.

8. Po upływie czasu sprawdzianu poproś uczniów o odłożenie przyborów do pisania.
9. Zbierz od uczniów karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 min.
9. Po zakończeniu testu podnieś rękę i zaczekaj aż nauczyciel odbierze od Ciebie pracę.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia

– instrukcja,
– zestaw zadań testowych,
– karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Przemysłową metodą otrzymywania metalowych klisz chemigraficznych jest

a)

metoda trawienia wielostopniowego.

b)

metoda trawienia jednostopniowego.

c)

naświetlanie płyt fotopolimerowych.

d)

naświetlanie płytek metalowych przez formę kopiową.

2. W technologii wykonywania metalowych klisz chemigraficznych stosuje się następujące

rodzaje warstw kopiowych
a)

fotorozpuszczalne, fotopolimerowe.

b)

fotoutwardzalne, syntetyczne.

c)

fotoutwardzalne, fotorozpuszczalne.

d)

fotopolimerowe, syntetyczne.

3. Opakowania z tektury falistej zadrukowuje się techniką

a)

fleksograficzną.

b)

typograficzną.

c)

offsetową.

d)

rotograwiurową.

4. Trawienie klisz cynkowych wykonuje się w roztworze kwasu

a)

solnego.

b)

siarkowego.

c)

azotowego.

d)

siarkawego.

5. Ochronny roztwór zapobiegający podtrawianiu stosuje się w technologii

a)

trawienia jednostopniowego.

b)

trawienia wielostopniowego.

c)

naświetlania fotopolimeru.

d)

wykonywania form wtórnych.

6. Formy fotoreliefowe uzyskuje się

a)

z fotopolimerów stałych i ciekłych.

b)

z klisz metalowych.

c)

z klisz cynkowych.

d)

z miedzi.

7. Samonakładaki pneumatyczne strumieniowe mają

a)

przednie pobieranie arkuszy.

b)

tylnie pobieranie arkuszy.

c)

przednie lub tylnie pobieranie arkuszy.

d)

boczne pobieranie arkuszy.

8. Fotopolimery mają zastosowanie w poligrafii jako

a)

formy drukowe.

b)

formy kopiowe.

c)

warstwy termoutwardzalne.

d)

substancje zabezpieczające.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

9. Samonakładaki pneumatyczne strumieniowe mają zastosowanie w maszynach

a)

drukujących arkuszowych i zwojowych.

b)

drukujących zwojowych.

c)

fotoreprodukcyjnych.

d)

drukujących arkuszowych.

10. Zespół drukujący w maszynach fleksograficznych składa się z cylindra

a)

formowego i cylindra dociskowego.

b)

formowego, cylindra pośredniego i cylindra dociskowego.

c)

pośredniego i cylindra formowego.

d)

pośredniego i cylindra dociskowego.

11. Walec aniloks znajduje zastosowanie w zespole

a)

farbowym maszyny typooffsetowej.

b)

drukującym maszyny fleksograficznej.

c)

farbowym maszyny fleksograficznej.

d)

suszącym maszyny fleksograficznej.

12. W maszynach drukujących płaskich

a)

powierzchnia formowa i dociskowa są płaskie.

b)

powierzchnia formowa jest płaska, a powierzchnia dociskowa jest cylindryczna.

c)

powierzchnia formowa i dociskowa są cylindryczne.

d)

forma znajduje się na taśmie, a powierzchnia dociskowa jest cylindryczna.

13. Przyrządzanie typograficznej maszyny do druku polega na

a)

zakładaniu obciągu na powierzchnie dociskową.

b)

zakładaniu formy do maszyny.

c)

nałożeniu farby do kałamarza farbowego.

d)

regulowaniu grubości obciągu.

14. Marki i mierzyca mają zastosowanie w procesie

a)

pobierania arkusza ze stosu.

b)

wyrównywania arkusza.

c)

wyprowadzania arkusza po zadrukowaniu.

d)

nakładania arkuszy na stół podający maszyny.

15. W technologii fleksograficznej używa się farb

a)

ciekłych.

b)

mazistych.

c)

ciekłych lub mazistych.

d)

akrylowych.

16. W zespole farbowym do farb mazistych występują następujące elementy kałamarza

a) duktor, walce rozcierające, walce nadające.
b) duktor, przybierak, walce rozcierające, walce nadające.
c) duktor, walec aniloks.

d) duktor, walec aniloks, rakiel.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

17. Formy drukowania wypukłego dzielimy na:

a)

wykonywane ręcznie, ze składu zecerskiego, chemigraficzne-trawione, fotoreliefowe
(fotopolimerowe), grawerowane, stereotypowe (wtórne).

b)

fotoreliefowe, metalowe odlewane, ręczne, głębokościowo-zmienne.

c)

grawerowane, fotoreliefowe, ze składu maszynowego, powierzchniowo-zmienne.

d)

stereotypowe, ręczne, grawerowane, głębokościowo-zmienne.

18. Formy typograficzne ulegają niszczeniu głównie przez

a)

rozpuszczanie.

b)

niekorzystne działanie farb drukarskich.

c)

utlenianie.

d)

ś

cieranie.

19. W płytach z fotopolimerami stałymi, podłoże może stanowić

a)

blacha cynkowa, folia aluminiowa.

b)

blacha aluminiowa, folia z tworzyw sztucznych.

c)

papier kredowany.

d)

guma.

20. Proces doświetlenia form fotoreliefowych ma na celu

a)

dodatkowe utwardzenie fotopolimeru.

b)

pozbycie się lepkości warstwy fotopolimeru.

c)

dodatkowe związanie fotopolimeru z podłożem.

d)

uplastycznienie warstwy fotoplimerowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………........………………………………

Przygotowanie form oraz drukowanie technikami wypukłymi

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

Zadanie typu „próba pracy”

Próba pracy ma w zamierzeniu spełnić dwa zadania:
1) sprawdzić stopień opanowania jednej z umiejętności praktycznych, jakie uczniowie

powinni zdobyć przy realizacji tego modułu,

2) przygotować uczniów do zdawania części praktycznej egzaminu zewnętrznego,

potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie technik poligraf.

W tym celu zadanie praktyczne musi być przygotowane w takiej formie, z jaką uczniowie
spotkają się na egzaminie. Oznacza to konieczność opracowania zadania w sposób
umożliwiający kryterialne ocenianie wykonywanych przez ucznia czynności w czterech
obszarach: planowania, organizowania, wykonywania i prezentowania. Próbę pracy
przeprowadza wybrany uczeń. Pozostali wspólnie z nauczycielem obserwują jego pracę. Po
pracy nauczyciel szczegółowo omawia wykonane zadanie.

Ocenianie:
niedostateczny

do 12 pkt.

dopuszczający

13–14 pkt.

dostateczny

15–16 pkt.

dobry

17–18 pkt.

bardzo dobry

od 19 pkt.

Wyposażenie stanowiska do przeprowadzenia próby pracy:

Wyposażenie na stanowisku

Ilość

Zwojowa maszyna fleksograficzna

1 szt.

Fleksograficzne formy drukowe

4 szt.

Komplet narzędzi do regulacji zespołów maszyny drukującej (klucze,
wkrętak)

1 kpl.

Triadowe farby fleksograficzne (CMYK) przystosowane do drukowania
(rozcieńczone)

4 szt.

Zwój podłoża drukowego nakładowego (papier o gramaturze 120 g/m²), oraz
zwój podłoża narządowego (papier niskiej jakości)

2 szt.

Dwustronna taśma samoprzylepna, zmywacz, rozcieńczalnik, zagęszczacz

farby, czyściwo, naczynia, czerpaki, szpachle

1 kpl.

Przyrządy kontrolno-pomiarowe: densytometr refleksyjny, suwmiarka, przymiar

liniowy, lupa, lepkościomierz – kubek Forda

1 kpl.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

Informacja dla ucznia

1. Sprawdź, czy otrzymałeś kompletny arkusz do wykonania zadania. Ewentualne braki
stron lub inne usterki zgłoś nauczycielowi.
2. Na arkuszu PLAN DZIAŁANIA wpisz swój numer ewidencyjny PESEL, datę urodzenia
i numer stanowiska.
3. Zapoznaj się z treścią zadania praktycznego, instrukcją do jego wykonania, stanowiskiem
roboczym i jego wyposażeniem. Masz na to 20 minut.
4. Czas rozpoczęcia i zakończenia zadania nauczyciel zapisze w widocznym dla Ciebie
miejscu ( czas wykonania zadania wynosi 180 minut).

Pamiętaj, że podczas wykonywania zadania jesteś oceniany przez nauczyciela, który
obserwuje wykonywane przez Ciebie czynności i nie będzie udzielać Ci żadnych wskazówek.
Nauczyciel interweniuje tylko w przypadku naruszenia przez Ciebie przepisów bhp, ochrony
przeciwpożarowej i może w takim przypadku przerwać wykonywanie zadania.

Powodzenia!

Zadanie
Wykonaj na zwojowej maszynie fleksograficznej 200 szt. odbitek wielobarwnych zgodnych
z odbitką wzorcową. Wykorzystaj formy drukowe dla poszczególnych kolorów CMYK. Jako
podłoża nakładowego użyj zwoju papieru o gramaturze 120 g/m². Jako podłoża narządowego
użyj dostępnego zwoju papieru niskiej jakości. Kontroluj wizualnie i densytometrycznie
zgodność barw odbitek z odbitką wzorcową. Zaprezentuj wykonane odbitki i oceń ich jakość.
Na wykonanie zadania masz 180 minut.

Instrukcja wykonania zadania

Aby bezpiecznie i poprawnie wykonać zadanie:
1. Przeanalizuj dokładnie treść zadania i zapoznaj się z odbitką wzorcową.
2. Zapisz w formularzu PLAN DZIAŁANIA:

a) czynności niezbędne do wykonania odbitek,
b) wykaz materiałów, narzędzi i maszyn niezbędnych do wykonania zadania,
c) wykaz sprzętu kontrolno-pomiarowego potrzebnego do wykonania zadania.

3. Przygotuj stanowisko do wykonania zadania, rozmieść wybrane materiały, narzędzia

i przyrządy kontrolno-pomiarowe.

4. Przeprowadź kontrolę maszyny i sprzętu oraz dokonaj niezbędnych regulacji.
5. Przeprowadź demontaż zespołów farbowych.
6. Wyjmij cylindry formowe.
7. Zamocuj formy drukowe na cylindrach formowych maszyny fleksograficznej.
8. Załóż cylindry formowe.
9. Zamontuj zespoły farbowe.
10. Załóż zwój podłoża narządowego i przeprowadź jego wstęgę przez maszynę.
11. Napełnij kałamarze farbowe i wykonaj czynności związane z przygotowaniem zespołów

farbowych maszyny.

12. Wykonaj odbitki kontrolne, dokonaj oceny zgodności pasowania kolorów.
13. Dokonaj regulacji położenia form drukowych w celu uzyskania właściwego pasowania

kolorów.

14. Dokonaj wklejki podłoża nakładowego we wstęgę podłoża narządowego, wykonaj

odbitkę na podłożu nakładowym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

15. Dokonaj densytometrycznego porównania zgodności barw uzyskanej odbitki z odbitką

wzorcową.

16. Dokonaj korekty barw, dokonując stosownych regulacji parametrów pracy maszyny.
17. Załóż zwój podłoża nakładowego i przeprowadź jego wstęgę przez maszynę.
18. Wykonaj druk nakładu zgodny z odbitką wzorcową.
19. Zmyj formy drukowe, zdejmij je z cylindra formowego i zabezpiecz.
20. Uporządkuj stanowisko pracy, zabezpiecz narzędzia, maszynę drukową i materiały

poligraficzne, zagospodaruj odpady.

21. Zgłoś gotowość do prezentowania wykonanego nakładu.
22. W czasie prezentowania:

a) uzasadnij sposób wykonania odbitek,
b) oceń jakość wykonanych odbitek.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

Zawód: technik poligraf
Symbol cyfrowy zawodu 311[28]
Oznaczenie tematu: …….
Oznaczenia zadania: ………

PESEL

Data urodzenia

Numer stanowiska

dzień miesiąc rok

PLAN DZIAŁANIA

1. Zapisz czynności prowadzące do wykonania wielobarwnych odbitek zgodnych z odbitką

wzorcową:

…………………………………………………………………………………….……………
…………………………………………………………………………………….……………
…………………………………………………………………………………….……………
…………………………………………………………………………………….……………
…………………………………………………………………………………….……………
…………………………………………………………………………………….……………
…………………………………………………………………………………….……………
………………………………………………………………………………….………………
………………………………………………………………………………….………………
………………………………………………………………………………….………………
………………………………………………………………………………………………….

2. Wykaz materiałów, narzędzi i maszyn niezbędnych do wykonania zadania:
………………………………………………………………………………….………………
………………………………………………………………………………….………………
…………………………………………………………………………………….……………
…………………………………………………………………………………….……………
…………………………………………………………………………………….……………
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….

3. Wykaz sprzętu kontrolno-pomiarowego do wykonania zadania:
………………………………………………………………………………………..…………
……………………………………………………………………………………..……………
……………………………………………………………………………………..……………
…………………………………………………………………………………...………………
………………………………………………………………………………………...…………
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

Zadanie praktyczne

Wykonaj na zwojowej maszynie fleksograficznej 200 szt. odbitek wielobarwnych zgodnych
z odbitką wzorcową. Wykorzystaj formy drukowe dla poszczególnych kolorów CMYK. Jako
podłoża nakładowego użyj zwoju foli o gramaturze 120 g/m². Jako podłoża narządowego użyj
dostępnego zwoju papieru niskiej jakości. Kontroluj wizualnie i densytometrycznie zgodność
barw odbitek z odbitką wzorcową. Zaprezentuj wykonane odbitki i oceń ich jakość.
Czas wykonania zadania wynosi 180 minut.

O

b

sz

ar

st

an

d

ar

d

CZYNNOŚCI OCENIANE I KRYTERIA WYKONANIA

Liczba

pkt

0–1

Czynność 1. Zapisanie kolejnych czynności niezbędnych do wykonania
odbitek.
Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeżeli uczeń uwzględnił w wykazie, co najmniej
8 z następujących czynności:

−

uruchomienie kontrolne maszyny,

−

przygotowanie i umocowanie form na cylindrach formowych,

−

zamocowanie podłoża narządowego i przeprowadzenie wstęgi przez
maszynę,

−

napełnienie kałamarzy farbowych, regulacja zespołów farbowych,

−

wykonanie odbitek kontrolnych,

−

regulacja położenia form drukowych (pasowanie kolorów),

−

wklejenie wstęgi podłoża nakładowego w podłoże narządowe,

−

wykonanie odbitek kontrolnych,

−

regulacja parametrów zespołów farbowych,

−

zamocowanie podłoża nakładowego i przeprowadzenie wstęgi przez
maszynę,

−

wykonanie odbitek nakładowych.

Czynność 2. Zapisanie wykazu materiałów, narzędzi i maszyn potrzebnych
do wykonania zadania.

P

L

A

N

O

W

A

N

IE

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeżeli uczeń uwzględnił w wykazie, co najmniej
9 z następujących elementów:

−

zwojowa maszyna fleksograficzna,

−

fleksograficzne formy drukowe,

−

narzędzia do regulacji poszczególnych zespołów maszyny drukującej,

−

naczynia,

−

czerpaki,

−

farby fleksograficzne triadowe (CMYK),

−

odbitka wzorcowa,

−

zwój podłoża narządowego,

−

zwój podłoża nakładowego,

−

dwustronna taśma samoprzylepna,

−

zmywacze,

−

rozcieńczalniki,

−

ś

rodki zagęszczające farbę,

−

czyściwo.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

Czynność 3. Zapisanie wykazu sprzętu kontrolno-pomiarowego potrzebnego do
wykonania zadania.
Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeżeli uczeń uwzględnił w wykazie, co najmniej
3 z następujących elementów:

−

densytometr,

−

suwmiarka,

−

przymiar liniowy,

−

lupa,

−

lepkościomierz – kubek Forda.

Suma punktów w obszarze - 1. Planowanie

Czynność 4. Zgromadzenie materiałów i narzędzi potrzebnych do
wykonania zadania.
Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeżeli uczeń zgromadził wokół fleksograficznej
maszyny drukującej:

−

4 fleksograficzne formy drukowe,

−

fleksograficzne farby triadowe (CMYK),

−

dwustronną taśmę samoprzylepną,

−

narzędzia do regulacji zespołów maszyny,

−

czerpaki, czyściwo,

−

podłoże drukowe narządowe,

−

podłoże drukowe nakładowe,

−

zmywacz, rozcieńczalnik, zagęszczacz farby,

Czynność 5. Zgromadzenie sprzętu kontrolno-pomiarowego.

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeżeli uczeń zgromadził na stanowisku,
co najmniej 3 z następujących elementów:

−

densytometr,

−

suwmiarka,

−

przymiar liniowy,

−

lupa,

−

lepkościomierz – kubek Forda.

Czynność 6. Dokonanie oględzin i kontrolnego uruchomienia maszyny.

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeżeli zdający uruchomił maszynę i sprawdził
poprawność działania poszczególnych jej zespołów.

O

R

G

A

N

IZ

O

W

A

N

IE

Suma punktów w obszarze II. Organizowanie

Czynność 7. Zamocowanie form drukowych.

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeżeli uczeń nakleił fleksograficzne formy
dla poszczególnych kolorów w odpowiednie miejsca na cylindrach
formowych maszyny, za pomocą dwustronnej taśmy samoprzylepnej,
po uprzednim demontażu zespołów farbowych i wyjęciu cylindrów
formowych, a następnie wykonaniu montażu zespołów w odwrotnej
kolejności.

W

Y

K

O

N

Y

W

A

N

IE

Czynność 8. Zamocowanie podłoża drukowego narządowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeżeli zdający założył zwój podłoża

narządowego na tuleje, prawidłowo przeprowadził wstęgę przez maszynę
i założył ją na nawijak.

Czynność 9. Zasilenie zespołów farbowych maszyny drukującej.

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeżeli zdający napełnił kałamarze farbami

właściwymi dla danych form drukowych poszczególnych agregatów bez
zabrudzenia maszyny, ustawił odległość między walcem kałamarzowym,
a walcem aniloks, oraz położenie noża zgarniającego (rakla) zespołu
farbowego, a także sprawdził lepkość farby lepkościomierzem.

Czynność 10. Wykonanie odbitek kontrolnych.
Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeżeli zdający zadrukował fragment podłoża
narządowego i sprawdził wizualnie oraz przy pomocy lupy zgodność
pasowania kolorów.

Czynność 11. Dokonanie korekty pasowania kolorów.

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeżeli uczeń przy pomocy regulacji położenia

osiowego i obwodowego cylindrów formowych uzyska zgodność
pasowania poszczególnych kolorów na odbitkach kontrolnych.

Czynność 12. Zamocowanie fragmentu podłoża nakładowego w maszynie.

Kryterium wykonania: 1 pkt. - jeżeli uczeń wklei we wstęgę podłoża

narządowego, fragment podłoża nakładowego.

Czynność 13. Wykonanie odbitek kontrolnych na podłożu nakładowym.

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeżeli uczeń zadrukował fragment podłoża

nakładowego i ocenił densytometrycznie zgodność barw odbitki kontrolnej
z odbitką wzorcową.
Czynność 14. Dokonanie korekty barwnej odbitek.

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeżeli uczeń przy pomocy regulacji
ilości lub gęstości podawanej farby, poprzez wymianę walca aniloks
na walec o innej liniaturze, albo rozcieńczanie lub zagęszczanie
farby, uzyska zgodność kolorów na odbitkach kontrolnych z odbitką
wzorcową.

Czynność 15. Zamocowanie podłoża drukowego nakładowego.

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeżeli zdający założył zwój podłoża
nakładowego na tuleje, prawidłowo przeprowadził wstęgę przez maszynę
i założył ją na nawijak.

Czynność 16. Wykonanie odbitek nakładowych.

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeżeli zdający wykonał 200 szt. odbitek
wielobarwnych na podłożu nakładowym zgodnych z odbitką wzorcową.

Czynność 17. Zabezpieczenie form drukowych.

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeżeli zdający zmył formy drukowe, odkleił
je z cylindrów formowych i zabezpieczył ich powierzchnie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

Czynność 18. Zabezpieczenie maszyny drukującej.

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeżeli zdający opróżnił i wyczyścił
kałamarze farbowe, umył duktor i walec anilox oraz odłączył zasilanie
maszyny.

Czynność 19. Uporządkowanie stanowiska pracy.

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeżeli zdający oczyścił narzędzia,
zagospodarował odpady i rozliczył materiały poligraficzne.

Suma punktów w obszarze III. Wykonywanie

Czynność 20. Uzasadnienie sposobu wykonania odbitek.

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeżeli zdający uzasadnił sposób i kolejność
wykonywanych operacji.

Czynność 21. Ocenienie jakości wykonanych odbitek.

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeżeli uczeń oceni jakość wykonanych odbitek
pod kątem pasowania kolorów i estetyki odbitek, wskaże na przyczyny
powstania ewentualnych błędów i określi sposoby ich uniknięcia.

Suma punktów w obszarze IV. Prezentowanie

P

R

E

Z

E

N

T

O

W

A

N

IE

RAZEM:

Czynność wykonana – 1 pkt., niewykonana – 0 pkt.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

7. LITERATURA

1. Cichocki L., Pawlicki T., Ruczka I.: Poligraficzny słownik terminologiczny. Polska Izba

Druku, Warszawa 1999

2. Ciupalski S.: Maszyny drukujące konwencjonalne. Oficyna Wydawnicza Politechniki

Warszawskiej, Warszawa 2001

3. Czichon H., Czichon M.: Formy fleksodrukowe. Oficyna wydawnicza Politechniki

Warszawskiej, Warszawa 2006

4. Czichon H., Magdzik S., Jakucewicz S.: Formy drukowe. WSiP, Warszawa 1996
5. Druździel M., Fijałkowski T.: Maszyny i urządzenia typograficzne. WSiP,

Warszawa 1978

6. Gruin I.: Materiały polimerowe. Wydawnictwa Naukowe PWN, Warszawa 2003
7. Gruszczyński Cz.: Farby graficzne. WSiP, Warszawa 1990
8. Jakucewicz S., Magdzik S.: Materiałoznawstwo dla szkół poligraficznych. WSiP,

Warszawa 2001

9. Jakucewicz S., Czichon M., Czichon H.: Materiałoznawstwo poligraficzne. Wydawnictwa

PW, Warszawa 1992

10. Jakucewicz S.: Materiałoznawstwo poligraficzne. Wydawnictwa PW, Warszawa 1993
11. Jakucewicz S., Magdzik S.: Podstawy poligrafii. WSiP, Warszawa 1997
12. Kołak J., Ostrowski J.: Maszyny i urządzenia – Maszyny drukujące. WSiP, Warszawa 1979
13. Podręcznik fleksografii. Zrzeszenie Polskich Fleksografów, Warszawa 1998
14. Poligrafia ogólna. WSiP, Warszawa 1982
15. Poligrafia procesy i technika. Tłumaczenie ze słowackiego. COBRPP, Warszawa 2005

Literatura metodyczna
1. Arends R. I.: Uczymy się nauczać. WSiP, Warszawa 1994
2. Moos J., Koludo A. (red.): Metody aktywizujące z uwzględnieniem technologii

informacyjnej w kształceniu dorosłych. Stowarzyszenie Dyrektorów i Nauczycieli
Centrów Kształcenia Praktycznego – Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli
i Kształcenia Praktycznego, Łódź 2006

3. Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia zawodowego. BKKK, Warszawa 1997