monter sieci komunalnych 713[03] z1 06 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Żaneta Łopuszyńska

Montaż sieci wodociągowej

713[03].Z1.06

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr inż. Elwira Krzemieniewska
mgr inż. Małgorzata Skowrońska

Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Żaneta Łopuszyńska

Konsultacja:
mgr inż. Mirosław Żurek

Korekta:
mgr inż. Mirosław Żurek

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 713[03].Z1.06

„Montaż sieci wodociągowej” zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu
monter sieci komunalnych.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Przepisy bhp i ochrony ppoż. przy montażu sieci wodociągowych

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Rodzaje sieci wodociągowych

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Źródła wody i jej ujęcia

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Urządzenia do oczyszczania i magazynowania wody

5.4.1. Ćwiczenia

5.5. Rurociągi sieci wodociągowych i ich montaż

5.5.1. Ćwiczenia

5.6. Uzbrojenie sieci wodociągowej

5.6.1. Ćwiczenia

5.7. Montaż sieci wodociągowych. Bloki oporowe

5.7.1. Ćwiczenia

5.8. Przyłącze wodociągowe

5.8.1. Ćwiczenia

5.9. Próba szczelności i odbiór techniczny sieci i przyłącza wodociągowego

5.9.1. Ćwiczenia

5.10. Eksploatacja sieci wodociągowej

5.10.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie Monter sieci komunalnych.

W poradniku zamieszczono:

−

Wymagania wstępne, stanowiące wykaz wiadomości i umiejętności, które uczeń
powinien mieć opanowane, aby mógł przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej.

−

Cele kształcenia jednostki modułowej, czyli wiadomości i umiejętności jakie uczeń
ukształtuje podczas pracy z poradnikiem.

−

Przykładowe scenariusze zajęć.

−

Przykładowe ćwiczenia, ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania-
uczenia się oraz środkami dydaktycznymi.

−

Ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego.

−

Wykaz literatury uzupełniającej.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania tj. tekstu przewodniego,
samokształcenia kierowanego, ćwiczeń praktycznych.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel

może posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym
różnego rodzaju zadania.

W tym rozdziale podano również:

−

plan testu w formie tabelarycznej,

−

punktacje zadań i uczenia się,

−

propozycje norm wymagań,

−

instrukcję dla nauczyciela,

−

instrukcję dla ucznia,

−

kartę odpowiedzi,

−

zestaw zadań testowych.

„Montaż sieci wodociągowych”, jest jednostką modułową w module „Technologia

montażu sieci komunalnych” – schemat 1.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

713[03].Z1/2/3/4.03

Montaż rurociągów stalowych

Moduł 713[03].Z1

Technologia montażu sieci wodociągowych

713[03].Z1/2/3/4.01

Prace przygotowawczo-zakończeniowe przy montażu sieci

komunalnych

713[03].Z1/2/3/4.02

Montaż instalacji z rur stalowych

713[03].Z1.06

Montaż sieci wodociągowej

713[03].Z1/2/3/4.04

Montaż rurociągów z tworzyw sztucznych

713[03].Z1/2/3/4.05

Montaż rurociągów żeliwnych kamionkowych

i innych

713[03].Z1.07

Montaż i instalacja urządzeń regulujących

ciśnienie wody w sieci

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć umieć:

−

posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu budownictwa,

−

posługiwać się dokumentacją techniczną,

−

rozróżniać rodzaje i zadania sieci komunalnych,

−

wykonywać roboty ziemne niezbędne do budowy sieci komunalnych,

−

rozróżniać materiały budowlane,

−

wykonywać roboty przygotowawczo-zakończeniowe przy montażu sieci,

−

wykonywać połączenia rur z tworzyw sztucznych, rur stalowych, żeliwnych,

−

dobrać sprzęt, narzędzia i materiały do wykonania prac przygotowawczo-
zakończeniowych oraz do wykonania montażu połączeń rur sieciowych,

−

organizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii,

−

przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska,

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

współpracować w grupie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

zastosować przepisy bhp, ochrony ppoż. i przeciwporażeniowej obowiązującej podczas
montażu i demontażu rurociągów i uzbrojenia sieci wodociągowych,

−

rozpoznać uzbrojenie sieci wodociągowej,

−

rozróżnić rodzaje sieci wodociągowej,

−

rozróżnić źródła wody i jej ujęcia ,

−

zaplanować kolejność wykonywanych robót przy montażu sieci,

−

dobrać i przygotować materiały, potrzebne do montażu rurociągów i uzbrojenia sieci
wodociągowej,

−

ocenić stan techniczny rur, kształtek i uzbrojenia,

−

dobrać narzędzia i sprzęt potrzebny do obróbki rur oraz montażu rurociągów i uzbrojenia,

−

dobrać środki do transportu elementów sieci wodociągowych na miejsce montażu,

−

przetransportować elementy sieci wodociągowych na miejsce montażu,

−

zmontować rurociągi wodociągowe oraz odgałęzienia do przyłączy ze spadkiem,
określonym w dokumentacji technicznej,

−

sprawdzić poprawność zachowania spadków rurociągów,

−

dokonać demontażu rurociągów i uzbrojenia,

−

zamontować urządzenia kontrolno-pomiarowe zabezpieczające i sygnalizacyjne na sieci,

−

zamontować uzbrojenie na sieci,

−

sprawdzić poprawność zamontowania uzbrojenia,

−

zdemontować uzbrojenie i wymienić uszkodzone elementy,

−

wykonać bloki oporowe na sieci,

−

sprawdzić poprawność wykonania bloków oporowych na sieci,

−

wykonać prace związane z konserwacją sieci wodociągowych,

−

zamontować i zdemontować wodomierze w sieciach wodociągowych,

−

wykonać połączenie przyłącza z rurociągiem sieciowym,

−

wykonać przyłącze wodociągowe zgodnie z dokumentacją,

−

sprawdzić poprawność wykonania przyłącza wodociągowego,

−

przeprowadzić próby szczelności, ciśnienia sieci oraz przyłączy wodociągowych,

−

przeprowadzić płukanie i dezynfekcję sieci i przyłączy wodociągowych,

−

przygotować sieć i przyłącza do odbioru technicznego,

−

wykonać prace związane z oznakowaniem uzbrojenia,

−

przygotować materiały potrzebne do montażu urządzeń oczyszczania i magazynowania
wody,

−

ocenić stań techniczny urządzeń do oczyszczania i magazynowania wody,

−

zamontować i zdemontować urządzenia do oczyszczania i magazynowania wody,

−

przeprowadzić próbę szczelności urządzeń do oczyszczania i magazynowania wody,

−

wykonać prace związane z konserwacją urządzeń do oczyszczania i magazynowania
wody,

−

sporządzić obmiar wykonanych robót,

−

zlokalizować awarie eksploatowanej sieci,

−

dobrać narzędzia i sprzęt potrzebny do eksploatacji i konserwacji sieci wodociągowej,

−

przeprowadzić konserwację sieci wodociągowej,

−

stosować przepisy bhp, ochrony ppoż. i przeciwporażeniowych obowiązujących podczas
eksploatacji i konserwacji sieci wodociągowych,

−

wykorzystać budowlaną dokumentację techniczną.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca:
Modułowy program nauczania:

Montaż sieci wodociągowej

Moduł:

Technologia montażu sieci wodociągowych.

Jednostka modułowa:

713[03].Z1.06

Temat: Charakterystyka ujęć wody

Cel ogólny: kształtowanie umiejętności rozpoznawania i charakteryzowania ujęć wody.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

podać cel ujmowania wody,

−

rozróżnić rodzaje ujęć wody w zależności od źródła wody,

−

omówić wady i zalety stosowanych ujęć wody,

−

omówić budowę poszczególnych rodzajów ujęć wody,

−

omówić zasadę działania poszczególnych rodzajów ujęć wody,

−

zdefiniować strefę ochronną ujęcia i podać jej rodzaje,

−

współpracować w grupie,

−

korzystać z różnych źródeł informacji.

Metody nauczania–uczenia się:

−

wykład, pokaz z objaśnieniem, dyskusja i ćwiczenia.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna,

−

praca w grupach,

−

wycieczka przedmiotowa.

Środki dydaktyczne:

−

foliogramy: rodzaje ujęć wody oraz elementy budowy,

−

foliogramy: obrazujące oznaczenie stref ochronnej ujęcia wody

−

modele przykładowych ujęć wody np. model ujęcia brzegowego, model studni wierconej,

−

zdjęcia przykładowych ujęć wody.

Czas trwania:
2 godziny dydaktyczne – 90 minut.

Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie i przedstawienie celów zajęć.
2. Plan zajęć:

A. Definicja ujęcia wody:

−

wstęp – nauczyciel omawia definicję ujęcia wody,

−

uczniowie razem z nauczycielem starają się ustalić zadanie ujęcia wody i cel
ujmowania wody.

B. Klasyfikacja ujęć wody:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

wstęp – rodzaje ujęć w zależności od miejsca ujmowania wody (pokaz
z objaśnieniem),

−

uczniowie razem z nauczycielem dobierają do poznanych już źródeł wody
odpowiednie rodzaje ujęć wody.

C. Budowa i zasada działania ujęć wód powierzchniowych:

−

wstęp – nauczyciel wyjaśnia budowę i zasadę działania i zastosowanie zależnie od
źródła ujęć wód powierzchniowych (ujęcia nurtowe, brzegowe, denne, szybowe,
wieżowe, zatokowe),

−

uczniowie otrzymują przykładowe modele i zdjęcia ujęć wód powierzchniowych
i w grupach rozpoznają je i charakteryzują.

D. Budowa i zasada działania ujęć podziemnych:

−

wstęp – nauczyciel wyjaśnia budowę, zasadę działania i zastosowanie zależnie od
warunków geologicznych różnych rodzajów ujęć wód podziemnych (systemy
drenażowe, studnie kopane, studnie wiercone i abisyńskie),

−

uczniowie otrzymują przykładowe modele i zdjęcia ujęć wód podziemnych
i w grupach rozpoznają je i charakteryzują.

E. Strefy ochronne ujęć wody:

−

wstęp – nauczyciel wyjaśnia definicję i cel stosowania strefy ochronnej ujęcia wody
oraz jej rodzaje i zakres występowania,

−

uczniowie razem z nauczycielem rozpoznają na schematach, zdjęciach
i foliogramach, zasięg i oznakowanie strefy ochrony bezpośredniej ujęcia oraz strefy
ochrony pośredniej ujęcia wody, zależnie od rodzaju ujęć wody.

3. Podsumowanie zajęć:

−

uczniowie określają zadanie ujęć wody, rozróżniają rodzaje i charakteryzują ujęcia
wody, oraz strefy ochronne ujęć wody,

−

uczniowie dobierają rodzaj ujęcia do konkretnego źródła wody na podstawie jego
charakterystyki.

Ocena poziomu osiągnięć uczniów i ocena ich aktywności:

−

metoda obserwacji aktywności, zaangażowania i zachowań indywidualnych uczniów
i grup podczas wykonywania ćwiczeń,

−

ocena prawidłowości wykonania ćwiczenia.

Uwagi:
Uzupełnieniem zajęć lub formą organizacyjną może być tematyczna wycieczka przedmiotowa
na miejscowe ujęcie wody.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca:
Modułowy program nauczania:

Montaż sieci wodociągowej

Moduł:

Technologia montażu sieci wodociągowych.

Jednostka modułowa:

713[03].Z1.06

Temat: Uzbrojenie czerpalne sieci wodociągowej

Cel ogólny: kształtowanie umiejętności rozróżniania i charakteryzowania elementów

uzbrojenia czerpalnego.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

podać zadanie uzbrojenia czerpalnego,

−

podać rodzaje uzbrojenia czerpalnego,

−

omówić budowę i zasadę działania hydrantów podziemnych i nadziemnych,

−

omówić rozmieszczenie i zasady oznakowania hydrantów na sieci wodociągowej,

−

omówić budowę i zasadę działania zdrojów ulicznych,

−

odczytać rozmieszczenie uzbrojenia czerpalnego na planach sytuacyjnych na podstawie
oznaczeń graficznych uzbrojenia,

−

współpracować w grupie,

−

korzystać z różnych źródeł informacji.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

metoda aktywizacji uczniów – JiGSAW (tzw. puzzle).

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna,

−

praca w grupach.

Środki dydaktyczne:

−

foliogramy: rodzaje uzbrojenia czerpalnego,

−

model elementu uzbrojenia,

−

foliogramy: miejsca lokalizacji na sieci wodociągowej,

−

schematy, zdjęcia elementów uzbrojenia czerpalnego,

−

dokumentacja techniczna dotycząca uzbrojenia czerpalnego,

−

katalogi uzbrojenia sieci wodociągowej,

−

tabliczki orientacyjne do oznaczania uzbrojenia czerpalnego.

Czas trwania:
2 godziny dydaktyczne – 90 minut.

Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie i przedstawienie celów zajęć.
2. Plan zajęć:

A. Cel stosowania uzbrojenia czerpalnego:

−

wstęp – nauczyciel przedstawia uczniom podstawowe informacje dotyczące zadań
uzbrojenia czerpalnego na sieci wodociągowej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

uczniowie razem z nauczycielem starają się ustalić cel stosowania uzbrojenia
czerpalnego.

B. Rodzaje uzbrojenia czerpalnego:

−

wstęp – nauczyciel przedstawia poszczególne rodzaje uzbrojenia czerpalnego
wykorzystując modele, schematy i foliogramy,

−

uczniowie w grupach rozpoznają na zdjęciach i rysunkach rodzaje uzbrojenia i robią
krótką notatkę na temat zadania i podziału uzbrojenia czerpalnego.

C. Budowa i zasada działania hydrantów pożarowych podziemnych i nadziemnych oraz

zdrojów ulicznych:

−

wstęp – nauczyciel dokonuje podziału uczniów na 3 grupy i przydziela każdej z nich
do opracowania w oparciu właściwą literaturę oraz dokumentację techniczną
materiał na temat budowy i zasady działania elementów uzbrojenia czerpalnego:
grupa I – opracowuje budowę zdroju ulicznego, grupa II – budowę hydrantu
podziemnego, grupa III – budowę hydrantu nadziemnego,

−

uczniowie sporządzają w grupach notatki na dany temat.

−

nauczyciel dokonuje ponownego podziału na grupy tak aby w każdej z grup byli
przedstawiciele trzech poprzednich grup,

−

uczniowie w grupach przekazują sobie informacje dotyczące charakterystyki
poszczególnych rodzajów uzbrojenia, ucząc się wzajemnie,

−

uczniowie robią samodzielnie notatkę w zeszycie na temat wszystkich elementów
uzbrojenia i następnie wspólnie korzystając z modeli, schematów i zdjęć omawiają
budowę i zasadę działania uzbrojenia czerpalnego.

D. Zasady rozmieszczenia uzbrojenia czerpalnego na sieci wodociągowej:

−

wstęp – nauczyciel omawia zasady rozmieszczenia poszczególnych elementów
uzbrojenia czerpalnego na sieci wodociągowej,

−

uczniowie w grupach odnajdują poszczególne elementy uzbrojenia czerpalnego na
planach sytuacyjnych sieci wodociągowej,

E. Oznakowanie uzbrojenia na sieci wodociągowej:

−

wstęp – nauczyciel wyjaśnia zasady oznakowania uzbrojenia na sieci wodociągowej,

−

uczniowie otrzymują przykładowe tabliczki orientacyjne dotyczące oznakowania
uzbrojenia na sieci wodociągowej i w grupach określają rodzaj uzbrojenia i jego
lokalizację.

3. Podsumowanie zajęć:

−

uczniowie rozróżniają i określają zadania poszczególnych elementów uzbrojenia
czerpalnego,

−

charakteryzują rodzaje, budowę i zasady działania tych urządzeń,

−

uczniowie określają zasady rozmieszczania i oznakowania uzbrojenia czerpalnego na
sieci wodociągowej,

−

uczniowie wspólnie wykonują plakat dotyczący porównania elementów uzbrojenia
czerpalnego pod względem zadania, budowy, zasady działania.

Ocena poziomu osiągnięć uczniów i ocena ich aktywności:

−

metoda obserwacji aktywności, zaangażowania i zachowań indywidualnych uczniów
i grup podczas wykonywania ćwiczeń,

−

ocena prawidłowości wykonania ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Przepisy bhp i ochrony ppoż. przy montażu i eksploatacji sieci

wodociągowej

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ skutki nieprzestrzegania przepisów bhp związanych z układaniem sieci

wodociągowej.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy przy

układaniu sieci wodociągowej

2) obejrzeć film, zdjęcia lub ilustracje przedstawiające układanie sieci wodociągowej

i stosowanie przepisów bhp,

3) przeanalizować uzyskane informacje,
4) wskazać dlaczego konieczne jest stosowanie przepisów bhp przy montażu sieci

wodociągowej,

5) zapisać wyniki swoich spostrzeżeń w zeszycie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

film przedstawiający montaż sieci wodociągowej,

–

zdjęcia lub ilustracje z miejsc budowy sieci wodociągowej,

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Określ skutki nieprzestrzegania przepisów bhp związanych z wykonywaniem prac

eksploatacyjnych na sieci wodociągowej.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy przy

eksploatacji sieci wodociągowej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2) obejrzeć film, zdjęcia lub ilustracje przedstawiające przebieg prac eksploatacyjnych na

sieci wodociągowej i stosowanie przepisów bhp,

3) przeanalizować uzyskane informacje,
4) wskazać dlaczego konieczne jest stosowanie przepisów bhp podczas eksploatacji sieci

wodociągowej,

5) zapisać wyniki swoich spostrzeżeń w zeszycie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

film przedstawiający prace eksploatacyjne na sieci wodociągowej,

–

zdjęcia lub ilustracje prac eksploatacyjnych na sieci wodociągowej,

–

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Rodzaje sieci wodociągowych

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ jakie zadanie spełnia sieć wodociągowa, na podstawie dokumentacji technicznej

określ układ sieci wodociągowej w miejscowości, w której mieszkasz.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z rodzajami sieci wodociągowej,
2) zapoznać się ze schematem układu wodociągowego na (plan, mapy geodezyjne danego

terenu) danym terenie,

3) odczytać informacje przedstawione na mapach geodezyjnych,
4) zidentyfikować układ wodociągowy zastosowany na danym terenie,
5) zapisać wyniki w zeszycie,
6) zaprezentować wyniki grupie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

zeszyt przedmiotowy,

–

mapy geodezyjne z naniesioną siecią wodociągową,

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Porównaj układy pierścieniowy i rozgałęziony sieci wodociągowej. Wybierz korzystniejszy

układ i uzasadnij wybór.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z wiadomościami dotyczącymi charakterystyki układów sieci wodociągowej,
2) zapoznać się ze schematami lub modelami sieci pierścieniowej i rozgałęzionej,
3) określić cechy sieci wodociągowej pierścieniowej i rozgałęzionej,
4) zestawić cechy układów sieci wodociągowej w formie porównania,
5) wyniki zapisać w zeszycie np. w formie tabeli,
6) zaprezentować wyniki grupie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

modele i schematy różnych układów sieci pierścieniowej i rozgałęzionej,

–

opracowania zawierające charakterystyki układów wodociągowych (literatura z rozdziału 7).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Źródła wody i jej ujęcia

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ jakie źródła wody występują na terenie Twojego miejsca zamieszkania.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z rodzajami źródeł wody,
2) określić rodzaj źródeł wody występujących na danym terenie,
3) scharakteryzować występujące źródła wody pod względem ich jakości i wykorzystania,
4) wyniki zapisać w zeszycie,
5) zaprezentować wyniki grupie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

mapa danego terenu,

–

opracowania dotyczące zasobów wodnych danego terenu,

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Określ z jakich rodzajów ujęć pobierana jest woda na cele wodociągowe na terenie

miejscowości, w której mieszkasz.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp

Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:

1) zapoznać się z rodzajami i charakterystyką ujęć wody,
2) określić rodzaj ujęć wody na danym terenie,
3) scharakteryzować występujące ujęcia wody,
4) zapisać wyniki w zeszycie,
5) zaprezentować wyniki grupie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

mapy terenu z naniesionymi ujęciami wodnymi na danym terenie,

−

opracowania dotyczące ujęć wody na danym terenie,

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Urządzenia do oczyszczania i magazynowania wody

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie dokumentacji technicznej, określ jakie rodzaje urządzeń do uzdatniania

wody stosuje się w SUW na terenie Twojego miejsca zamieszkania, omów ich działanie
i zasady montażu.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z rodzajami i zastosowaniem urządzeń do uzdatniania wody,
2) określić rodzaje urządzeń do uzdatniania wody stosowanych w miejscowych SUW,
3) scharakteryzować urządzenia pod względem budowy, zasady działania.
4) na podstawie dokumentacji technicznej określić zasady montażu i demontażu urządzeń

oraz dobrać odpowiednie materiały,

5) wyniki zapisać w zeszycie,
6) zaprezentować wyniki grupie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

film dotyczący technologii uzdatniania wody na danym terenie,

–

schemat technologiczny SUW na danym terenie,

–

dokumentacja przygotowana przez nauczyciela,

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Na podstawie modelu lub schematu określ rodzaj, budowę, przeznaczenie oraz zasadę

montażu i demontażu zbiornika wodociągowego.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z rodzajami i charakterystyką zbiorników wodociągowych,
2) przeanalizować budowę zbiornika wodociągowego na podstawie modelu, schematu

(ewentualnie filmu tematycznego),

3) określić rodzaj i zastosowanie danego zbiornika wodociągowego,
4) określić budowę i zasady montażu zbiornika,
5) zapisać wyniki w zeszycie,
6) zaprezentować wyniki grupie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

model, schemat, zdjęcie lub film dotyczący danego zbiornika wodociągowego,

–

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Rurociągi sieci wodociągowych i ich montaż

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przedstaw zalety i wady materiałów rurowych stosowanych do budowy sieci

wodociągowej zaprezentowanych przez prowadzącego (rur żeliwnych, stalowych i rur
z tworzyw sztucznych). Dokonaj oceny stanu technicznego materiałów.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

itechnikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z rodzajami materiałów rurowych do budowy sieci wodociągowej i ich

charakterystyką,

2) określić zalety i wady poszczególnych rodzajów rur,
3) zestawić cechy poszczególnych materiałów w tabeli stosując odpowiednie kryteria,
4) dokonać oceny stanu technicznego rur i kształtek zaprezentowanych przez prowadzącego,
5) zaprezentować efekty swojej pracy grupie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

fragmenty rur i kształtek wodociągowych z różnych materiałów,

–

zdjęcia i rysunki przewodów wodociągowych,

–

katalogi techniczne rur do budowy sieci wodociągowych,

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Określ rodzaje połączeń rur żeliwnych, stalowych i z tworzyw sztucznych używanych do

budowy sieci wodociągowej na podstawie dostępnych materiałów.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z rodzajami i charakterystyką materiałów rurowych do budowy sieci

wodociągowej,

2) przeanalizować modele, zdjęcia i rysunki przedstawiające połączenia rur żeliwnych,

stalowych i rur z tworzyw sztucznych,

3) wykonać zestawienie połączeń dla określonych rodzajów rur,
4) zaprezentować efekty swojej pracy grupie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

–

modele połączeń rur wodociągowych z różnych materiałów,

–

zdjęcia i rysunki połączeń rur wodociągowych,

–

katalogi techniczne rur do budowy sieci wodociągowej,

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Określ skutki niewłaściwego transportu i magazynowania rur żeliwnych, stalowych i rur

z tworzyw sztucznych.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z zasadami transportu i składowania rur do budowy sieci wodociągowej,
2) obejrzeć film, zdjęcia lub ilustracje przedstawiające zasady transportu oraz składowania

materiałów do budowy sieci wodociągowej,

3) określić skutki niewłaściwego transportu i magazynowania rur z poszczególnych

rodzajów materiałów,

4) wyniki swojej pracy zapisać w zeszycie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

film, zdjęcia ilustracje przedstawiające zasady transportu materiałów do budowy sieci
wodociągowej,

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.6. Uzbrojenie sieci wodociągowych

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Posługując się modelem lub schematem przedstaw budowę i zasadę działania zaworu

zwrotnego.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z rodzajami uzbrojenia sieci wodociągowej i ich charakterystyką,
2) przeanalizować budowę zaworu zwrotnego posługując się modelem lub schematem tego

urządzenia,

3) określić zasadę działania zaworu zwrotnego,
4) zapisać wyniki swojej w zeszycie,
5) zaprezentować efekty swojej pracy grupie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

model zaworu zwrotnego,

–

rysunki i zdjęcia przedstawiające budowę i zasadę działania zaworu zwrotnego,

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Posługując się dokumentacją techniczną określ zasady lokalizacji elementów uzbrojenia

na sieci wodociągowej.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z zasadami lokalizacji uzbrojenia na sieci wodociągowej,
2) przeanalizować lokalizację uzbrojenia sieci wodociągowej korzystając z przygotowanej

przez nauczyciela dokumentacji technicznej,

3) określić zasady lokalizacji uzbrojenia regulującego przepływ wody na sieci wodociągowej,
4) określić zasady lokalizacji uzbrojenia zabezpieczającego na sieci wodociągowej,
5) określić zasady lokalizacji uzbrojenia czerpalnego na sieci wodociągowej,
6) określić zasady lokalizacji uzbrojenia pomiarowego na sieci wodociągowej,
6) zapisać wyniki swojej w zeszycie,
7) zaprezentować efekty swojej pracy grupie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

dokumentacja techniczna sieci wodociągowej,

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Wykonaj oznaczenie hydrantu na sieci wodociągowej według dokumentacji technicznej.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z zasadami oznakowania uzbrojenia na sieci wodociągowej,
2) określić w kolejności czynności związane z oznakowaniem hydrantu,
3) dobrać materiały i narzędzia do wykonania oznaczenia,
4) wykonać prace związane z oznakowaniem hydrantu na sieci wodociągowej.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

tabliczki orientacyjne do oznakowania uzbrojenia,

–

narzędzia niezbędne do wykonania prac.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.7. Montaż sieci wodociągowych. Bloki oporowe

5.7.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie przedstawionej przez nauczyciela dokumentacji technicznej wykonaj

montaż, a następnie demontaż odcinka przewodu sieci wodociągowej z rur PE w gotowym
wykopie.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi montażu przewodów sieci wodociągowej

z rur PE,

2) zapoznać się z instrukcją zawierającą przepisy bhp na stanowisku do ćwiczeń oraz

czynności związane z przebiegiem i warunkami technicznymi montażu przewodów sieci
wodociągowej,

3) określić w kolejności czynności związane z montażem,
4) dobrać sprzęt i narzędzia potrzebne do montażu i demontażu fragmentu sieci

wodociągowej,

5) przygotować potrzebne do montażu materiały,
6) wykonać montaż odcinka przewodu sieci wodociągowej z rur PE,
7) wykonać demontaż odcinka przewodu sieci wodociągowej.

Zalecane metody nauczania–uczenia się: ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

stanowisko symulacyjne tzw. ”piaskownica” z wykonanym wykopem (najkorzystniej by
ćwiczenie zostało wykonane w warunkach rzeczywistych tj. na miejscu budowy sieci
wodociągowej),

–

dokumentacja techniczna odcinka sieci wodociągowej,

–

instrukcja dla ucznia obejmująca przepisy bhp oraz czynności związane z przebiegiem
i warunkami technicznymi montażu przewodów sieci wodociągowej z rur PE,

–

materiały potrzebne do montażu (rury i kształtki PE o odpowiedniej średnicy),

–

sprzęt i narzędzia potrzebne do montażu (zgrzewarka dostosowana do technologii
zgrzewania).

Ćwiczenie 2

Wykonaj montaż zasuwy żeliwnej kielichowej na przewodzie z PVC w gotowym

wykopie, posługując się przygotowaną dokumentacją techniczną. Następnie sprawdź
poprawność zamontowania uzbrojenia i zdemontuj zasuwę.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi montażu uzbrojenia sieci wodociągowej,
2) zapoznać się z instrukcją zawierającą przepisy bhp na stanowisku do ćwiczeń oraz

czynności związane z przebiegiem i warunkami technicznymi montażu i demontażu
uzbrojenia,

3) określić w kolejności czynności związane z montażem zasuwy,
4) dobrać sprzęt i narzędzia potrzebne do montażu,
5) przygotować potrzebne do montażu materiały,
6) wykonać montaż zasuwy na przewodzie wodociągowym w gotowym wykopie,
7) sprawdzić poprawność montażu uzbrojenia i zdemontować zasuwę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

stanowisko symulacyjne tzw. „piaskownica” z wykonanym wykopem (najkorzystniej by
ćwiczenie zostało wykonane w warunkach rzeczywistych tj. na miejscu budowy sieci
wodociągowej),

–

instrukcja dla ucznia obejmująca przepisy bhp oraz czynności związane z przebiegiem
i warunkami technicznym montażu i demontażu uzbrojenia sieci wodociągowej,

–

materiały potrzebne do montażu (króćce rur PVC o odpowiednich średnicach, zasuwa
żeliwna kielichowa),

–

sprzęt i narzędzia potrzebne do montażu i demontażu (przymiar taśmowy, narzędzia do
cięcia rur).

Ćwiczenie 3

Posługując się dokumentacją techniczną zamontuj zdrój uliczny na przewodzie sieci

wodociągowej wykonanym z rur żeliwnych.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi montażu uzbrojenia sieci wodociągowej,
2) zapoznać się z instrukcją zawierającą przepisy bhp na stanowisku do ćwiczeń oraz

czynności związane z przebiegiem i warunkami technicznymi montażu uzbrojenia sieci
wodociągowej,

3) określić w kolejności czynności związane z montażem uzbrojenia sieci wodociągowej,
4) dobrać sprzęt i narzędzia potrzebne do montażu,
5) przygotować potrzebne do montażu materiały,
6) wykonać montaż zdroju ulicznego na przewodzie sieci wodociągowej z rur żeliwnych,
7) sprawdzić poprawność montażu zdroju ulicznego.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

–

stanowisko symulacyjne tzw. ”piaskownica” z wykonanym wykopem (najkorzystniej by
ćwiczenie zostało wykonane w warunkach rzeczywistych tj. na miejscu budowy sieci
wodociągowej),

–

instrukcja dla ucznia obejmująca przepisy bhp oraz czynności związane z przebiegiem
i warunkami technicznym montażu uzbrojenia sieci wodociągowej,

–

sprzęt i narzędzia potrzebne do montażu (przymiar taśmowy, klucz do skręcania śrub),

–

materiały potrzebne do montażu (zdrój uliczny, trójnik kołnierzowy, rury żeliwne
kołnierzowe, materiały uszczelniające).

Ćwiczenie 4

Posługując się dokumentacją techniczną zamontuj hydrant przeciwpożarowy podziemny

na przewodzie sieci wodociągowej wykonanym z rur stalowych.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi montażu uzbrojenia sieci wodociągowej,
2) zapoznać się z instrukcją zawierającą przepisy bhp na stanowisku do ćwiczeń oraz

czynności związane z przebiegiem i warunkami technicznymi montażu uzbrojenia sieci
wodociągowej,

3) określić w kolejności czynności związane z montażem uzbrojenia sieci wodociągowej,
4) dobrać sprzęt i narzędzia potrzebne do montażu,
5) przygotować potrzebne do montażu materiały,
6) wykonać montaż hydrantu podziemnego na przewodzie sieci wodociągowej z rur

stalowych w gotowym wykopie,

8) sprawdzić poprawność montażu hydrantu podziemnego.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

stanowisko symulacyjne tzw. ”piaskownica” z wykonanym wykopem (najkorzystniej by
ćwiczenie zostało wykonane w warunkach rzeczywistych tj. na miejscu budowy sieci
wodociągowej),

–

instrukcja dla ucznia obejmująca przepisy bhp oraz czynności związane z przebiegiem
i warunkami technicznym montażu uzbrojenia sieci wodociągowej,

–

materiały potrzebne do montażu (hydrant podziemny, trójnik ze stopką kołnierzowy, rury
stalowe kołnierzowe, materiały uszczelniające i pomocnicze),

–

sprzęt i narzędzia potrzebne do montażu (przymiar taśmowy, klucz do skręcania śrub).

Ćwiczenie 5

Na podstawie dokumentacji technicznej przedstawionej przez nauczyciela wykonaj

montaż bloku oporowego na odcinku przewodu sieci wodociągowej w gotowym wykopie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi montażu przewodów sieci wodociągowej,
2) zapoznać się z instrukcją zawierającą przepisy bhp na stanowisku do ćwiczeń oraz

czynności związane z przebiegiem i warunkami technicznymi montażu przewodów sieci
wodociągowej,

3) określić w kolejności czynności związane z montażem,
4) dobrać narzędzia i materiały potrzebne do montażu i demontażu bloków oporowych,
5) wykonać montaż bloku oporowego na przygotowanym odcinku sieci wodociągowej,
6) sprawdzić poprawność montażu bloku oporowego.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

stanowisko symulacyjne tzw. ”piaskownica” z wykonanym wykopem (najkorzystniej by
ćwiczenie zostało wykonane w warunkach rzeczywistych tj. na miejscu budowy sieci
wodociągowej),

–

dokumentacja techniczna odcinka sieci wodociągowej,

–

instrukcja dla ucznia obejmująca przepisy bhp oraz czynności związane z przebiegiem
i warunkami technicznymi montażu przewodów sieci wodociągowej,

–

materiały i narzędzia potrzebne do montażu bloku oporowego (prefabrykowany blok
oporowy).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.8. Przyłącze wodociągowe

5.8.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Korzystając z dokumentacji technicznej przyłącza wodociągowego, przygotowanej przez

nauczyciela, wykonaj „wcinkę” na rurociągu z PVC w gotowym wykopie.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi montażu podłączenia wodociągowego,
2) zapoznać się z instrukcją zawierającą przepisy bhp na stanowisku do ćwiczeń oraz

czynności związane z przebiegiem i warunkami technicznymi montażu podłączenia
wodociągowego,

3) określić kolejność czynności związanych z montażem wcinki,
4) dobrać sprzęt i narzędzia potrzebne do wykonania wcinki,
5) przygotować potrzebne do montażu materiały,
6) wykonać wcinkę na przewodzie wodociągowym w gotowym wykopie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

stanowisko symulacyjne tzw. „piaskownica” z wykonanym wykopem (najkorzystniej by
ćwiczenie zostało wykonane w warunkach rzeczywistych tj. na miejscu budowy sieci
wodociągowej),

–

instrukcja dla ucznia obejmująca przepisy bhp oraz czynności związane z przebiegiem
i warunkami technicznym montażu podłączenia wodociągowego,

–

dokumentacja techniczna wykonania przyłącza wodociągowego,

–

materiały potrzebne do montażu (trójnik PVC, rury PVC o odpowiedniej średnicy),

–

sprzęt i narzędzia potrzebne do montażu (piłka ręczna do cięcia rur, przymiar taśmowy,
poziomnica).

Ćwiczenie 2

Wykonaj montaż przyłącza wodociągowego z rur PE za pomocą opaski w gotowym

wykopie zgodnie ze spadkiem określonym w dokumentacji technicznej. Sprawdź poprawność
wykonania przyłącza.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z zasadami układania i montażu przyłącza wodociągowego za pomocą

opaski,

2) zapoznać się z dokumentacją techniczną przyłącza wodociągowego,
3) dobrać materiały i narzędzia do montażu przyłącza,
4) zamontować przyłącze wodociągowe zgodnie z dokumentacją techniczną,
5) sprawdzić poprawność wykonania przyłącza wodociągowego.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

dokumentacja techniczna przyłącza wodociągowego,

–

materiały i narzędzia do montażu przyłącza wodociągowego (rury PE o odpowiedniej
długości i średnicy, opaska do wykonania podłączenia z zasuwą, zgrzewarka, przymiar
taśmowy),

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Na podstawie modelu wodomierza określ jego zastosowanie, budowę i zasadę działania.

Wykonaj montaż wodomierza skrzydełkowego na podstawie dokumentacji technicznej
i schematu montażowego, a następnie zdemontuj uzbrojenie.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z rodzajami wodomierzy i ich charakterystyką,
2) określić zastosowanie, budowę i zasadę działania wodomierza skrzydełkowego na

przykładowym modelu,

3) określić zasady montażu i demontażu wodomierza skrzydełkowego,
4) zamontować wodomierz zgodnie z przygotowanym schematem,
5) zdemontować wodomierz,
6) zapisać swoje spostrzeżenia w zeszycie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

wodomierz, rury stalowe ocynkowane i kształtki o odpowiednich średnicach,

–

narzędzia do montażu (klucze do skręcania połączeń gwintowanych, przymiar taśmowy),

–

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.9. Próba szczelności i odbiór techniczny sieci wodociągowej

5.9.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj próbę szczelności odcinka sieci wodociągowej zgodnie z warunkami

technicznymi badania szczelności i odbioru sieci wodociągowej.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi przeprowadzenia próby szczelności sieci

wodociągowej,

2) zapoznać się z instrukcją zawierającą przepisy bhp na stanowisku do ćwiczeń oraz

czynności związane z przebiegiem próby szczelności odcinka sieci i warunkami
technicznymi,

3) dobrać sprzęt do wykonania próby szczelności,
4) określić przebieg próby szczelności odcinka sieci,
5) wykonać próbę szczelności odcinka sieci wodociągowej,
6) określić wynik próby.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

stanowisko symulacyjne tzw. ”piaskownica” z zamontowanym odcinkiem sieci
wodociągowej (najkorzystniej by ćwiczenie zostało wykonane w warunkach
rzeczywistych tj. na miejscu budowy sieci wodociągowej),

–

urządzenie do wykonania próby szczelności z manometrem, zaślepki do rur,

–

instrukcja dla ucznia obejmująca przepisy bhp oraz czynności związane z przebiegiem
próby szczelności i warunkami technicznymi.

Ćwiczenie 2

Wykonaj płukanie i dezynfekcję wykonanego fragmentu sieci wodociągowej zgodnie

z warunkami technicznymi.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z warunkami płukania i dezynfekcji sieci wodociągowej,
2) zapoznać się z instrukcją zawierającą zasady płukania i dezynfekcji sieci wodociągowej

oraz przepisy bhp na stanowisku do ćwiczeń,

3) przygotować sprzęt i materiały do płukania i dezynfekcji,
4) wykonać płukanie oraz przeprowadzić dezynfekcję odcinka sieci wodociągowej zgodnie

z warunkami technicznymi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

sprzęt i materiały do płukania i dezynfekcji (środki chemiczne do dezynfekcji, pompa do
napełniania przewodu w czasie płukania),

–

instrukcja dla ucznia zawierająca zasady płukania i dezynfekcji sieci wodociągowej oraz
przepisy bhp na stanowisku do ćwiczeń,

–

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.10. Eksploatacja sieci wodociągowej

5.10.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ zakres robót ekipy eksploatacyjnej związane z przeglądem uzbrojenia sieci

wodociągowej.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z zasadami eksploatacji sieci wodociągowej,
2) opisać czynności jakie należy wykonać w ramach prac konserwacyjnych – przeglądów

hydrantów pożarowych, zdrojów ulicznych i zasuw,

3) zapisać wyniki swojej pracy w zeszycie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

modele, zdjęcia lub rysunki przedstawiające elementy uzbrojenia sieci wodociągowej,

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Określ w jaki sposób usuwa się osady przewodów sieci wodociągowej.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z metodami oczyszczania przewodów z osadów,
2) obejrzeć film, zdjęcia lub rysunki przedstawiające metody czyszczenia przewodów,
3) opisać czynności związane z czyszczeniem przewodów wodociągowych z osadów

różnymi metodami,

4) zapisać wyniki swojej pracy w zeszycie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

film przedstawiający czyszczenie przewodów,

–

zdjęcia lub rysunki przedstawiające czyszczenie przewodów,

–

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Montaż sieci wodociągowej”

Test składa się z 20 zadań jednokrotnego wyboru, z których:

−

zadania: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 12, 14, 16, 17, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania: 9, 10, 11, 13, 15 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie 9 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie co najmniej 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu
ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie co najmniej 18 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. b, 3. c, 4. b, 5. a, 6. d, 7. a, 8. b, 9. b, 10. b, 11. a,
12. c, 13. a, 14. d, 15. c, 16. c, 17. c, 18. c, 19. b, 20. b,

Plan testu

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Zidentyfikować rodzaj uzbrojenia sieci
wodociągowej, na podstawie oznaczenia
graficznego

Rozróżnić przewody sieci wodociągowej

Określić warunki techniczne
przeprowadzenia próby ciśnieniowej sieci
wodociągowej

Rozpoznać rodzaj sieci wodociągowej

Zaplanować kolejność robót przy budowie
sieci wodociągowej

Rozpoznać na schemacie rodzaj uzbrojenia
sieci wodociągowej

Dobrać narzędzia i sprzęt do opuszczania rur
do wykopu

Dobrać rodzaj połączenia do rodzaju rur

Wskazać zasady zabezpieczenia uzbrojenia
podczas montażu

Określić zagłębienie przewodu
wodociągowego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Obliczyć spadek przewodu wodociągowego
na podstawie rzędnych

Rozróżnić rodzaje prac eksploatacyjnych
zależnie od warunków robót

Wskazać skutki zamontowania materiałów
bez sprawdzenia ich jakości

Dobrać środki ochrony indywidualnej
niezbędne podczas montażu sieci
wodociągowej

Obliczyć rzeczywiste wymiary przewodu na
podstawie podanej skali

Rozpoznać na planie sytuacyjnym elementy
uzbrojenia czerpalnego sieci wodociągowej

Rozpoznać i zlokalizować uzbrojenie sieci
wodociągowej na podstawie tabliczek
orientacyjnych

Dobrać materiały rurowe do budowy sieci
wodociągowej

Dobrać zabezpieczenia wykonywanych
robót w zależności od miejsca ich
wykonywania

Wskazać zasady udzielania pierwszej
pomocy w razie wypadku

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniem termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
3. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
4. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
5. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
6. Nie przekraczaj przeznaczonego czasu na test.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego dołączone są 4 możliwości odpowiedzi. Tylko jedna

z nich jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi stawiając w odpowiedniej

rubryce znak X. W przypadku pomyłki błędną odpowiedź należy zakreślić kółkiem,
następnie ponownie zaznaczyć odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Gdy udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudność, odłóż jego rozwiązanie na

później i wróć do tego zadania, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 40 minut.

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

karta odpowiedzi,

−

zestaw zadań testowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Przedstawione na rysunku oznaczenie graficzne uzbrojenia sieci wodociągowej

przedstawia:
a) wodomierz.
b) zasuwę.

c) zawór zwrotny.
d) zawór bezpieczeństwa.

2. Odcinek przewodu łączący sieć wodociągową z instalacją w budynku to:

a) przewód rozdzielczy.
b) przyłącze wodociągowe.
c) przykanalik.
d) przewód magistralny.

3. Ciśnienie próbne podczas badania szczelności dla przewodów z rur PVC, PE, stalowych

i żeliwnych powinno wynosić nie więcej niż:
a) 0,2 MPa.
b) 0,1 MPa.
c) 1,0 MPa.
d) 0,01 MPa.

4. Który z układów sieci wodociągowej przedstawia schemat:

a) układ mieszany.
b) układ pierścieniowy (obwodowy)

c) układ rozgałęziony.
d) układ rozbudowany.

5. Jaka jest kolejność robót podczas budowy sieci wodociągowej:

a) wytyczenie trasy, wykonanie i zabezpieczenie wykopu, układanie i montaż przewodów,

próba szczelności, prace wykończeniowe.

b) wykonanie i zabezpieczenie wykopu, wytyczenie trasy, układanie i montaż przewodów,

prace wykończeniowe.

c) wykonanie i zabezpieczenie wykopu, wytyczenie trasy, układanie i montaż przewodów,

próba szczelności, prace wykończeniowe.

d) wykonanie i zabezpieczenie wykopu, układanie i montaż przewodów, próba szczelności,

prace wykończeniowe.

6. Jaki rodzaj uzbrojenia przedstawia rysunek:

a) hydrant podziemny.
b) hydrant nadziemny.
c) odpowietrznik.
d) zawór zwrotny.

7. Wielokrążki używane są przy opuszczaniu do wykopu rur o średnicy:

a) powyżej 250 mm.
b) powyżej 280 mm.
c) powyżej 150 mm.
d) powyżej 300 mm.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Za pomocą przedstawionego połączenia, łączy się rury:

a) żeliwne.
b) PE.
c) stalowe.
d) PVC.

9. Aby zabezpieczyć kształtki i uzbrojenie na przewodach wodociągowych przed

wysadzeniem i wyboczeniem złączy stosuje się:
a) rury ochronne.
b) bloki oporowe.
c) gniazda montażowe.
d) studzienki.

10. Ile wyniesie zagłębienie przewodu wodociągowego jeżeli głębokość przemarzania gruntu

wynosi 1,0 m:
a) 1,2 m.
b) 1,4 m.
c) 1,6 m.
d) 1,8 m.

11. Oblicz spadek przewodu sieci wodociągowej o długości 20 m jeżeli rzędna dna na

początku odcinka wynosi 123,15 m n.p.m., a na końcu 122,55 m n.p.m. :
a) 3 %

b) 5 %

c) 5 %.
d) 3%.

12. Prace eksploatacyjne wykonywane na sieci wodociągowej wymagające przerwania

dopływu wody do odbiorców to:
a) prace konserwacyjne.
b) przeglądy.
c) roboty naprawcze.
d) drobne remonty.

13. Przewody wodociągowe z PVC zostały ułożone i zamontowane w wykopie bez

sprawdzenia stanu technicznego, jakie będą skutki takiego postępowania:
a) pękanie przewodów.
b) odkształcenie przewodów.
c) korozja przewodów.
d) niedrożność przewodów.

14. Środki ochrony indywidualnej podczas montażu w sieci wodociągowej to:

a) okulary ochronne, tarcze, skórzany fartuch do ochrony ubrania.
b) rękawice gumowe, maska przeciwgazowa, kask ochronny.
c) odzież ochronna, okulary, nauszniki przeciwhałasowe.
d) odzież robocza, kask ochronny, rękawice ochronne, trzewiki ochronne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15. Podaj rzeczywisty wymiar fragmentu przewodu wodociągowego, który na rysunku

w skali 1:100 ma długość 55 mm:
a) 2,5 m.
b) 5 m.
c) 5,5 m.
d) 0,55 m.

16. Podaj liczbę hydrantów pożarowych na odcinku sieci wodociągowej przedstawionej na

planie sytuacyjnym:

a) 21.
b) 6.
c) 22.
d) 16.

17. Na podstawie przedstawionej tabliczki orientacyjnej określ rodzaj uzbrojenia i jego

lokalizację:
a) zasuwa

∅

100 w odległości od tabliczki w kierunku

prostopadłym 6,3 m i równoległym 3,0 m

b) hydrant

∅

150 w odległości od tabliczki w kierunku

prostopadłym 6,3 m i równoległym 3,0 m

c) zasuwa

∅

150 w odległości od tabliczki w kierunku

prostopadłym 6,3 m i równoległym 3,0 m

d) zasuwa

∅

150 w odległości od tabliczki w kierunku

prostopadłym 3,0 m i równoległym 6,3 m

18. Do budowy sieci wodociągowej stosuje się następujące materiały rurowe:

a) rury żeliwne, kamionkowe, PE, PP.
b) rury kamionkowe, betonowe, PVC.
c) rury żeliwne, stalowe, PE, PVC.
d) rury żelbetowe, kamionkowe, stalowe.

19. W czasie prowadzenia robót montażowych lub eksploatacyjnych należy zapewnić

bezpieczeństwo ruchu pieszego poprzez ustawienie:
a) znaków drogowych, mostków komunikacyjnych dla pojazdów.
b) barierek ochronnych, mostków komunikacyjnych nad wykopami dla pieszych.
c) barierek ochronnych, znaków ostrzegawczych.
d) teren nie musi być zabezpieczony.

20. Podczas wykonywania robót montażowych robotnik poważnie zranił się narzędziem

w nogę, w związku z czym wystąpiło duże krwawienie. Jakie działania należy podjąć
przed przybyciem lekarza:
a) zastosować sztuczne oddychanie.
b) założyć opatrunek uciskowy.
c) udrożnić drogi oddechowe.
d) unieść kończyny ku górze.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko.............................................................................................................................

Montaż sieci wodociągowych

Zakreśl poprawną odpowiedź

zadania

Odpowiedź

Punkty

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zadanie praktyczne „próba pracy”

Wykonaj, zgodnie z załączoną dokumentacją techniczną, montaż fragmentu sieci

wodociągowej z rur PVC tj. odcinka przewodu o długości 10 m wraz z zasuwą odcinającą, na
zadanym podłożu.

Zespół w składzie:

1. ................................................
2. ................................................
3. ................................................
4. ................................................

Czas wykonania: 8 godzin lekcyjnych

Zakres zadania:
1. Zaplanować czynności związane z wykonaniem zadania:

a) zapoznać się z dokumentacją techniczną przewidzianą do zadania praktycznego.
b) sporządzić plan działania związany z wykonaniem fragmentu sieci wodociągowej.
c) sporządzić wykaz niezbędnych materiałów montażowych.
d) sporządzić wykaz potrzebnego sprzętu, narzędzi oraz środków ochrony osobistej.
e) wykonać niezbędne szkice pomocnicze i obliczenia związane z wyznaczeniem

długości montażowej rur oraz rzędnych rurociągu.

2. Zorganizować stanowisko pracy:

a) zgromadzić i rozmieścić na stanowisku pracy materiały do montażu.
b) zgromadzić i rozmieścić na stanowisku pracy narzędzia i sprzęt zgodnie z zasadami

bhp.

c) sprawdzić stan techniczny sprzętu.
d) sprawdzić jakość materiałów do montażu.
e) dobrać odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej.

3. Wykonać montaż przewodów i uzbrojenia sieci wodociągowej zgodnie z warunkami

technicznymi i zasadami bhp:
a) przygotować podłoże pod rurociągi i uzbrojenie sieci wodociągowej.
b) odmierzyć właściwe długości rur, dociąć je i przygotować końce bose do montażu.
c) ułożyć rury w wykopie.
d) zamontować zasuwę podziemną z przedłużeniem teleskopowym, kielichową z PVC.
e) wykonać połączenia rur.
f) sprawdzić osiowość i spadek oraz zagłębienie wykonanego odcinka sieci

wodociągowej.

g) wykonać próbę szczelności.
h) wykonać płukanie i dezynfekcję wykonanego odcinka sieci wodociągowej.

4. Uporządkować stanowisko pracy, oczyścić narzędzia i sprzęt oraz wykonać obmiar

wykonanych robót.

5. Zaprezentować efekt wykonanego zadania uzasadniając sposób jego wykonania oraz

oceniając jakość wykonania.

Wyposażenie stanowiska roboczego

−

stanowisko symulacyjne do montażu sieci wodociągowej lub stanowisko robocze
w rzeczywistych warunkach budowy sieci wodociągowej, na którym jest wykonany
i zabezpieczony wykop, odpowiednio odwodniony, wymiary wykopu i spadek jego dna
powinny być zgodne z dokumentacją techniczną przewidzianą do tego zadania
praktycznego,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

dokumentacja techniczna fragmentu sieci wodociągowej przewidzianego do wykonania
w ramach zadania praktycznego,

−

materiały potrzebne do montażu przewodów – rury PVC o średnicy 160 mm i różnych
długościach, tak aby konieczne było docięcie do wymaganej długości montażowej,
zasuwa PVC kielichowa,

−

sprzęt potrzebny do montażu np. urządzenie do wciskania bosego końca w kielich
(wciskarka rur PVC), poziomica, przymiar, ołówek, piła brzeszczotowa, pilniki, liny
bawełniano-konopne,

−

sprzęt do sprawdzania osiowości, spadku i zagłębienia przewodów wodociągowych tj.
celowniki, krzyż niwelacyjny, piony.

Kryteria oceny i schemat punktowania
Proponuje się następującą punktacje za wykonanie poszczególnych części zadania
praktycznego:
1. W sumie 15 pkt:

a) – 3 pkt.
b) – 3 pkt.
c) – 3 pkt.
d) – 3 pkt.
e) – 3 pkt.

2. W sumie 10 pkt:

a) – 2 pkt.
b) – 2 pkt.
c) – 2 pkt.
d) – 2 pkt.
e) – 2 pkt.

3. W sumie 60 pkt:

a) – 5 pkt.
b) – 5 pkt.
c) – 5 pkt.
d) – 10pkt.
e) – 10 pkt.
f) – 10 pkt.
g) – 10pkt.
h) – 5pkt.

4. –

5 pkt.

5. –

10 pkt.

W sumie 100 punktów.

Aby zaliczyć zadanie praktyczne z wynikiem pozytywnym jego wykonanie powinno być

ocenione powyżej 75 pkt (zgodnie z CKE stosowanymi w odniesieniu do części praktycznej
egzaminów zawodowych).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Cieślowski S., Krygier K.: Instalacje sanitarne. Technologia. WSiP, Warszawa 2000.
2. Chudzicki J., Sosnowski.: Instalacje wodociągowe. Projektowanie, wykonanie

i eksploatacja. Wydawnictwo „Seidel – Przywecki” Sp. z o.o., Warszawa 2005.

3. Dindorf J.: Technologia robót sieci wodociągowej i kanalizacyjnej. WSiP, Warszawa

1998.

4. Furtak L., Rabiej St., Wild J.: Warunki techniczne wykonania i odbioru rurociągów

z tworzyw sztucznych. Polska Korporacja Techniki Sanitarnej, Grzewczej, Gazowej
i Klimatyzacji. Warszawa 1994.

5. Gabryszewski T.: Wodociągi.Arkady, Warszawa 1983.
6. Heidrich Z.: Wodociągi i kanalizacja cz. 1 i cz. 2.WSiP, Warszawa 1998.
7. Kowalczyk Z., Loska F., Czarkowski M.: Kosztorysowanie w budownictwie. Warszawa

1995.

8. Płaski H., Płaski J.: Sieci wodociągowe z tworzyw sztucznych, Arkady Warszawa 1976.
9. Roj-Chodacka A.: Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. KOWEZ, Warszawa 2002.

10. Warunki Techniczne Wykonania i Odbioru Robót Budowlano–Montażowych, Tom II.

Instalacje Sanitarne i Przemysłowe. Arkady, 1988.

11. Wymagania Techniczne COBRIT Instal Zeszyt nr 3 – Warunki techniczne wykonania

i odbioru sieci wodociągowych. Warszawa 2001.

Czasopisma:
1. Gaz, Woda i Technika Sanitarna
2. Polski Instalator
3. Rynek instalacyjny
4. Instalacje sanitarne

Wykaz norm
PN-87/B-01060

Sieć wodociągowa zewnętrzna – Obiekty i elementy wyposażenia
– Terminologia.

PN-B-01700:1999 Wodociągi i kanalizacja – Urządzenia i sieć zewnętrzna – Oznaczenia

graficzne.

PN-85/B-01705

Obiekty i urządzenia ujęć wody – Terminologia.

PN-86/B-09700

Tablice orientacyjne do oznaczania uzbrojenia na przewodach
wodociągowych

PN-91/B-10728

Studzienki wodociągowe.

PN-B-10702:1999 Wodociągi i kanalizacja – Zbiorniki – Wymagania i badania.
PN-92/B-10703

Wodociągi – Przewody z rur żeliwnych i stalowych układanych w ziemi
– Ochrona katodowa – Wymagania i badania.

PN-88/B-9192-07 Wodomierze. Zasady montażu i badań.
PN-B-10725:1997 Wodociągi – Przewody zewnętrzne – Wymagania i badania.
PN-EN 805:2002

Zaopatrzenie w wodę – Wymagania dotyczące systemów zewnętrznych
i ich systemów składowych.

PN-EN 545:2004 Rury, kształtki i wyposażenie z żeliwa sferoidalnego oraz ich połączenia

do rurociągów wodnych – Wymagania i metody badań.

PN-EN 640:2000

Rury ciśnieniowe żelbetowe i rury ciśnieniowe żelbetowe ze zbrojeniem
równomiernie rozłożonym (bez płaszcza blaszanego) oraz złącza i kształtki.

Katalogi techniczne producentów i dystrybutorów materiałów rurowych do budowy
sieci wodociągowych oraz informacje techniczne zawarte na stronach internetowych
tych firm.