Dr n. med. A. Domeracka-

Kołodziej

1

Zaburzenia połykania

w chorobach neurologicznych

Dr n. med. A. Domeracka-

Kołodziej

2

Kategoria podziału

• Anatomiczne miejsce szkodzenia

• Proces patologiczny

• Czynnik przyczynowy

• Kliniczne objawy

Dr n. med. A. Domeracka-

Kołodziej

3

Choroby CUN powodujące dysfagię

Niedegeneracyjne
• Naczyniowe

– udar

• Urazowe
• Nowotworowe
• Wrodzone

– MPDz

• Jatrogenne

– Polekowe dyskinezy
– Pooperacyjne [tt szyjne]

Degeneracyjne
Przebieg postępujący
• Z demencją

– Choroba Alzheimera
– Demencja naczyniowa

• Z zaburzeniami

ruchowymi

– Choroba Parkinsona
– Choroba Huntingtona
– Choroba Wilsona
– SLA

Przebieg fluktuacyjny

– SM

Dr n. med. A. Domeracka-

Kołodziej

4

Demencja

• Upośledzenie pamięci

• Zaburzenia funkcji poznawczych

• Zaburzenia połykania [zaburzenia transferu

kęsa]

• Problemy z przyjmowaniem pokarmów

[apraksja kończyn]

• Zaburzenia rozpoznawania/akceptowania

pokarmów [agnozja]

Dr n. med. A. Domeracka-

Kołodziej

5

Choroba Parkinsona

• Drżenie spoczynkowe
• Bradykineza
• Sztywność mięśniowa
• Zaburzenia funkcji

poznawczych

• Zmiany behawioralne

• Drżenie spoczynkowe

języka

• Ruchy dodatkowe

języka

• Upośledzenie

unoszenia krtani

• Upośledzenie relaksacji

UES

• Zaleganie pokarmu i

ś

liny w jamie ustnej

• Aspiracja

Dr n. med. A. Domeracka-

Kołodziej

6

Choroba Huntingtona

• Zaburzenia chodzenia
• Dyzartria
• Dysfonia
• Dysfagia

• Pląsawicze ruchy

języka

• zaburzenie

koordynacji
oddechowo-połykowej

• Stałe zmiany postawy

i pozycji głowy

• Szybkie, nieregularne

połykanie

• Nasilone odbijanie

Dr n. med. A. Domeracka-

Kołodziej

7

Choroba Wilsona

• Dysfunkcja wątroby

• Tremor
• Sztywność mięśniowa

• Dystonia

• Ataksja
• Dyzartria

• Zaburzeni psychiczne

• Zaleganie gardłowe

• Aspiracja

Dr n. med. A. Domeracka-

Kołodziej

8

Stwardnienie boczne zanikowe

• Drogi korowo-opuszkowe

– Dyzartria

– Dysfonia

– Dysfagia
– Ślinotok

– Zaniki mięśniowe

– Drżenia pęczkowe

• Drogi korowo-jądrowe

– Osłabienie kończyn

– Spastyczność

Dr n. med. A. Domeracka-

Kołodziej

9

Objawy wskazujące na ryzyko aspiracji

w świeżym udarze wg Danielsa i wsp.

• Nieprawidłowy kaszel uświadomiony

• Nieprawidłowy odruch obronny

• Dyzartria

• Dysfonia

• Kaszel po przełknięciu

• Zmiany w głosie po przełknięciu

Dr n. med. A. Domeracka-

Kołodziej

10

Zaburzenia połykania

w chorobach mięśniowych

Dr n. med. A. Domeracka-

Kołodziej

11

Choroby mięśni powodujące dysfagię

• Infekcyjne/zapalne/immunizacyjne

– Zapalenie wielomięśniowe

– Zapalenie skórno-mięśnio

– Prionowe zapalenie mięśni
– Włośnica

– Sarkoidoza

– MG

Dr n. med. A. Domeracka-

Kołodziej

12

• Degeneracyjne/metaboliczne

– Dystrofia oczno-gardłowa
– Dystrofia Duchenne’a

– Miopatie hormonalne

• Pourazowe

• Jatrogenne

– Następstwa zabiegów chirurgicznych
– Napromienianie

– Miopatia sterydowa

Dr n. med. A. Domeracka-

Kołodziej

13

Zmiany w mechanizmie połykania

związane ze starością

• Podwyższenie progów czuciowych

• Podwyższenie progów wyzwalających

odruchy obronne

• Zmniejszenie ciśnienia spoczynkowego

UES

• Pogorszenie otwierania UES w czasie

połykania