17 lipca 2015, 10:58

Autor: Redakcja SwiatObrazu.pl
czytano: 5653 razy

ABC robienia dobrych zdjęć: kadrowanie

Wzrok człowieka potrafi bardzo selektywnie
postrzegać oglądane obiekty, początkujący
fotografowie robiąc zdjęcie mają zwyczaj zwracać
uwagę jedynie na jego temat, pomijając przy tym
takie elementy jak brzegi czy tło fotografii. Aparat
jednak zarejestruje wszystko to, co znajdzie się w
kadrze. W tym artykule przedstawimy w jaki
sposób należy studiować kadr i na co zwracać
uwagę, aby zdjęcie było udane.

Brzegi kadru

Fotografowana scena ograniczona jest brzegami kadru. Zarówno jego krawędzie, jak i rogi są miejscami
silnie przyciągającymi wzrok oglądającego. Z tego też względu zwróć uwagę na to, jak te elementy
współgrają z tematem zdjęcia. Przede wszystkim ważne jest, by główny temat nie został ucięty przez
brzegi kadru w niewłaściwym miejscu. Na przykład fotografując ludzi uważaj, by fragment ręki (zwykle
dłoń lub łokieć) nie wychodził poza boczną krawędź obrazu. Zobacz również, czy dolny brzeg nie ucina
stopy, a górna krawędź - fragmentu głowy modela. Aby fotografia była lepsza w odbiorze, staraj się
zostawić trochę odstępu między fotografowaną osobą a brzegami zdjęcia. Jeśli na przykład czubek
głowy znajdzie się zbyt blisko górnej krawędzi fotografii, wzrok oglądającego zdjęcie będzie przez tę
krawędź rozpraszany.

Przed naciśnięciem spustu migawki upewnij się, że istotne elementy fotografowanego tematu nie

zostały ucięte krawędziami zdjęcia. (Fot. Tambako the Jaguar, flickr.com)

Powyższe zasady nie oznaczają oczywiście, że fotografowany obiekt zawsze należy umieszczać w kadrze
w całości. Ucięcie mniej istotnych elementów tematu jest jak najbardziej dopuszczalne. Najczęściej ma
to miejsce w przypadku zbliżeń, gdy interesuje nas jedynie fragment fotografowanego obiektu. Jeśli na
przykład wykonując portret chcemy skierować uwagę na twarz modela, usunięcie fragmentu głowy czy
ramion może nam w tym pomóc.

ABC robienia dobrych zdjęć: kadrowanie

http://www.swiatobrazu.pl/abc-robienia-dobrych-zdjec-kadrowanie-3...

1 z 12

2015-08-15 21:48

Na fotografiach zbliżeniowych temat zdjęcia jest często świadomie ucinany brzegami kadru. (Fot. Kara

Allyson, flickr.com)

Krawędzie kadru pozwalają również rozszerzyć scenę ponad to, co widoczne jest na zdjęciu. Jeśli brzegi
kadru będą ucinały fragment powtarzającego się wzoru, wyobraźnia oglądającego będzie powtarzała ów
wzór poza obszarem zdjęcia. Taki zabieg nazywamy kompozycją otwartą (w przeciwieństwie do
kompozycji zamkniętej, gdzie temat zdjęcia jest w całości ograniczony ramami kadru). Kompozycja
otwarta pozwala fotografowi zwiększyć wrażenie wielości obiektów przedstawionych na zdjęciu lub
wzmocnić powtarzalność pojawiającego się wzoru.

ABC robienia dobrych zdjęć: kadrowanie

http://www.swiatobrazu.pl/abc-robienia-dobrych-zdjec-kadrowanie-3...

2 z 12

2015-08-15 21:48

Brzegi kadru powyższej fotografii ucinają sylwetki znadujących się na zdjęciu ludzi. Oglądając ten obraz

mamy wrażenie znalezienia się w tłumie, podczas gdy tak naprawdę nie wiemy, czy w przedstawionym

pokazie brało udział więcej osób. (Fot. Chuck Coker, flickr.com)

[kn_advert]

Aby dodatkowo odwrócić wzrok oglądającego od krawędzi zdjęcia i skupić jego uwagę na temacie,
często stosowanym zabiegiem jest stworzenie tak zwanego kadru w kadrze. Oznacza to, że
fotografowany obiekt jest dodatkowo obramowany przez inne elementy zdjęcia. Takim obramowaniem
mogą być na przykład drzewa czy otwarte drzwi lub okna. Zabieg ten pozwala na stworzenie naturalnej
krawędzi zdjęcia, nadając mu głębii oraz przyciągając wzrok oglądającego do wnętrza kompozycji.

ABC robienia dobrych zdjęć: kadrowanie

http://www.swiatobrazu.pl/abc-robienia-dobrych-zdjec-kadrowanie-3...

3 z 12

2015-08-15 21:48

Powyższa fotografia zamku w Osace została wykonana z uwzględnieniem znajdujących się w pobliżu

drzew. Gałęzie oraz liście otaczają temat zdjęcia, stanowiąc tak zwany kadr w kadrze. Dzięki temu

krawędzie fotografii nie przyciągają tak bardzo uwagi, obraz otrzymuje dodatkową głębię, a wzrok

oglądającego skupiony jest na temacie zdjęcia. (Fot. Chris Gladis, flickr.com)

Strona 1

Strona 2

Tło zdjęcia

Innym istotnym elementem każdej fotografii jest jej tło. O ile ludzkie oko doskonale radzi sobie z
selektywnym postrzeganiem oglądanej sceny, w przypadku zdjęcia interakcja tematu z tłem jest bardzo
wyraźna. Dwuwymiarowość obrazu powoduje, że wszelkie obiekty znajdujące się za fotografowanym
tematem zwracają na siebie uwagę. Jeśli tło jest zbyt kolorowe lub za dużo się w nim dzieje, temat
zdjęcia przestanie być wyraźny i fotografia będzie nieudana. Jeśli masz taką możliwość, znajdź miejsce,
w którym tło będzie jak najprostsze, o w miarę jednolitych barwach.

ABC robienia dobrych zdjęć: kadrowanie

http://www.swiatobrazu.pl/abc-robienia-dobrych-zdjec-kadrowanie-3...

4 z 12

2015-08-15 21:48

Proste, jednolite tło pozwala na wyraźne przedstawienie tematu. Jest idealne zwłaszcza wówczas, gdy

temat sam w sobie jest pełen kolorów i szczegółów. (Fot. Meena Kadri, flickr.com)

Fotografując unikaj zatem kontrastowych krawędzi tła przechodzących przez temat zdjęcia. Przykładem
może być głowa na tle linii horyzontu lub słupów ulicznych (często można mieć wtedy wrażenie
wyrastania tych słupów z głowy modela). W takich sytuacjach zwykle można poprawić kadr zmieniając
nieco perspektywę. Nie bój się eksperymentować. Czasem uniesienie aparatu w górę, przykucnięcie lub
wykonanie paru kroków w bok pozwoli na uzyskanie kompozycji, w której temat zdjęcia idealnie
komponuje się z tłem.

[kn_advert]

Aby pomóc wyizolować temat fotografii, dobrze jest zastosować takie parametry fotografowania, aby
głębia ostrości była jak najmniejsza (na przykład fotografując w trybie portretowym). Spowoduje to
rozmycie tła, dzięki czemu jego krawędzie będą mniej kontrastowe, a przejścia kolorystyczne mniej
gwałtowne. Należy jednak pamiętać, że mimo rozmazania tło nadal będzie stanowiło element zdjęcia –
kolorowe plamy również mogą odwracać uwagę od tematu.

ABC robienia dobrych zdjęć: kadrowanie

http://www.swiatobrazu.pl/abc-robienia-dobrych-zdjec-kadrowanie-3...

5 z 12

2015-08-15 21:48

Niska głębia ostrości na powyższej fotografii pomogła odizolować młodą żyrafę od całkiem

zróżnicowanego tła. (Fot. Tambako the Jaguar, flickr.com)

Czasem zdarza się, że tło stanowi istotną część zdjęcia i samo w sobie jest jego tematem. Przykładem
może być fotografia ludzi na tle zabytkowych budynków lub krajobrazu podczas wakacyjnej wycieczki.
W takich sytuacjach chcemy, aby zarówno fotografowane osoby, jak i tło były wyraźne i czytelne. Należy
wtedy uważać, aby elementy pierwszo- i drugoplanowe nie przeszkadzały sobie nawzajem. Konieczne
jest takie ustawienie osób, aby wszelkie kontrastowe krawędzie nie odwracały od nich uwagi, a przy
tym by osoby te nie zasłaniały istotnych elementów tła. Najlepiej, jeśli w tego typu przypadkach
poeksperymentujesz z różnymi punktami widzenia, aż uzyskasz zadowalającą kompozycję.

Strona 3

Kompozycja

Kompozycją w fotografii nazywamy układ elementów kadru, ich rozmieszczenie oraz wzajemną
interakcję. Od czasów powstania sztuk plastycznych powstało wiele teorii mówiących o tym, czym
charakteryzuje się dobra kompozycja obrazu. Przez lata wypracowano pewne zasady dotyczące doboru
kolorów oraz umieszczenia tematu tak, aby wywołać u oglądającego określone uczucia i reakcje.
Odkryto też, że pewne obszary płótna bardziej przyciągają wzrok niż inne. W niektórych epokach
traktowano zasady kompozycji bardzo rygorystycznie, uważając dzieła sprzeczne z tymi regułami za
nieudane. I choć w dzisiejszych czasach artyści mają wielką swobodę w tworzeniu obrazu wedle
własnego uznania, zasady kompozycji są ciągle aktualne i mają swoje zastosowanie zarówno w
plastyce, jak i w fotografii. Znajomość i stosowanie tych reguł pozwoli Ci wykonać zdjęcia, które nawet
przez nieznającego tych zasad odbiorcę będą uważane za dobre, choć może on nie być w stanie
stwierdzić, dlaczego tak jest. Należy jednak pamiętać, że zasady te istnieją po to, aby je łamać – lecz
jeśli już to robimy, musimy mieć tego świadomość i eksperymentować dopiero po opanowaniu reguł
kompozycji.

[kn_advert]

Trójpodział

Trójpodział to bardzo prosta zasada, pozwalająca na uzyskanie harmonijnego zdjęcia z tematem
przyciągającym wzrok odbiorcy. Aby zastosować tę regułę, należy podzielić kadr na dziewięć
jednakowych części za pomocą poziomych i pionowych linii.

ABC robienia dobrych zdjęć: kadrowanie

http://www.swiatobrazu.pl/abc-robienia-dobrych-zdjec-kadrowanie-3...

6 z 12

2015-08-15 21:48

Podział kadru zgodny z regułą trójpodziału. (Fot. MorgueFile)

Cztery miejsca przecięcia się linii trójpodziału nazywane są "silnymi punktami". Umieszczenie tematu w
jednym z tych punktów spowoduje, że kompozycja będzie bardziej harmonijna i przyjemniejsza w
odbiorze niż gdybyśmy temat ten umieścili w centrum kadru (zabieg często nadużywany przez
początkujących fotografów). Miejsca te są idealne do umieszczenia fotografowanej osoby lub
przedmiotu, oczu modela w fotografii portretowej czy też każdego innego obiektu, na który chcemy
zwrócić uwagę.

Kompozycja wykorzystująca zasadę trójpodziału do umieszczenia tematu zdjęcia. (Fot. Fang Guo,

flickr.com)

Istotnymi elementami trójpodziału są nie tylko punkty przecięcia siatki, ale również same osie. Są one
najczęściej wykorzystywane do umieszczenia linii dzielącej fotografowaną scenę, jak na przykład linii
horyzontu oddzielającej niebo oraz ziemię. Jeśli tematem fotografii jest krajobraz, horyzont należy

ABC robienia dobrych zdjęć: kadrowanie

http://www.swiatobrazu.pl/abc-robienia-dobrych-zdjec-kadrowanie-3...

7 z 12

2015-08-15 21:48

umieścić wzdłuż górnej, poziomej linii trójpodziału (lub wzdłuż dolnej, jeśli chcemy uwypuklić niebo).

Umieszczenie horyzontu wzdłuż górnej, poziomej linii trójpodziału pozwala na podkreślenie

fotografowanego krajobrazu. (Fot. Miguel Virkkunen Carvalho, flickr.com)

Jeśli umieścimy linię horyzontu wzdłuż dolnej, poziomej linii trójpodziału, podkreślimy niebo

fotografowanej sceny, co sprawdza się bardzo dobrze w przypadku ciekawie wyglądających chmur. (Fot.

Ilovebutter, flickr.com)

ABC robienia dobrych zdjęć: kadrowanie

http://www.swiatobrazu.pl/abc-robienia-dobrych-zdjec-kadrowanie-3...

8 z 12

2015-08-15 21:48

Przykładem świadomego złamania wymienionych zasad są kompozycje oparte na symetrii, tak jak w

przypadku powyższej fotografii przedstawiającej odbicie krajobrazu w jeziorze. (Fot. Gopal

Vijayaraghavan, flickr.com)

Wypełnianie kadru

Jednym z najczęstszych powodów powstania nieudanych zdjęć jest zbyt szerokie kadrowanie. Aby
temat zdjęcia był wyraźny, powinien zajmować jak największą część fotografii. Jeśli istotny jest dla
Ciebie jedynie fotografowany obiekt, podejdź do niego lub użyj takiego przybliżenia optycznego
(zoomu), aby obiekt wypełnił cały kadr, umieszczając ważne fragmenty tego obiektu (na przykład oczy
fotografowanej osoby) w mocnych punktach. W przypadku kiedy istotnym elementem zdjęcia jest
interakcja tematu z otoczeniem, postaraj się tak wypełnić kadr, żeby temat był na tyle duży i wyraźny,
by przyciągał uwagę odbiorcy. Czasem zdarza się, że proporcje otoczenia i tematu są duże, jak na
przykład w trakcie fotografowania osób na tle architektury. W takiej sytuacji możesz sobie pomóc
oddalając się od budynku wraz z modelem. Ponieważ pierwszoplanowe obiekty znajdujące się blisko
aparatu wydają się być większe niż obiekty w tle, powstanie złudzenie, dzięki któremu proporcje postaci
oraz budynku na zdjęciu będą zbliżone. Aby znaleźć punkt widzenia, który sprawi, że kompozycja
będzie udana, należy się przemieścić i obejrzeć daną scenę z innej perspektywy. Czas spędzony na
odpowiednim ustawieniu aparatu zaowocuje udanym zdjęciem, które będzie cieszyło przez całe życie.

Linie oraz orientacja kadru

Bardzo istotnym czynnikiem decydującym o odbiorze zdjęcia jest orientacja kadru. W większości
aparatów matryca światłoczuła jest prostokątem o stosunku boków 3:2 lub 4:3. Proporcje takie
pozwalają na wzmocnienie linii pionowych bądź poziomych, w zależności od orientacji kadru. Orientacja
horyzontalna wzmacnia linie poziome. Występowanie tych linii sprawia, że fotografia wydaje się być
bardziej stabilna i spokojna. Odpowiada ona również naszemu sposobowi postrzegania świata.
Ustawienie kadru w pozycji horyzontalnej jest idealne do fotografowania krajobrazów, wszędzie tam,
gdzie chcemy podkreślić przestrzeń. Linie pionowe są bardziej dynamiczne od linii poziomych i mogą
wprowadzić do fotografii wrażenie ruchu. Najczęściej fotografowaną linią poziomą jest sylwetka
człowieka, z tego też względu wertykalną orientację kadru często nazywa się portretową. Fotografując
warto eksperymentować i zmieniać ułożenie aparatu by zobaczyć, jak dana scena będzie się
prezentowała w pionie i poziomie.

ABC robienia dobrych zdjęć: kadrowanie

http://www.swiatobrazu.pl/abc-robienia-dobrych-zdjec-kadrowanie-3...

9 z 12

2015-08-15 21:48

Zdjęcia krajobrazowe zwykle kojarzone są z poziomą orientacją kadru. Jeśli jednak sfotografujemy

krajobraz w pionie, możemy dodać do niego trochę dynamiki oraz zwiększyć wrażenie głębi. (Fot.

digitalpimp., flickr.com)

Najbardziej dynamicznymi są linie ukośne. Kierują one wzrok oglądającego, wprowadzając do zdjęcia

ABC robienia dobrych zdjęć: kadrowanie

http://www.swiatobrazu.pl/abc-robienia-dobrych-zdjec-kadrowanie-3...

10 z 12

2015-08-15 21:48

wrażenie ruchu. Zbiegające się linie skośne odpowiadają również za perspektywę zdjęcia i wrażenie
głębi.

Linie skośne na fotografii powyżej wprowadzają do zdjęcia wrażenie ruchu oraz zwiększają jego głębię.

(Fot. Gianni Dominici, flickr.com)

Aby dodatkowo zwiększyć liczbę linii skośnych na zdjęciu, a co za tym idzie jego dynamikę, możemy
przechylić nieco kadr (przykładem jest ilustracja powyżej). Trzeba jednak uważać, jeśli w kadrze
znajdują się linie, które zwykle utożsamiamy z określoną orientacją (jak na przykład linia horyzontu) -
wtedy po przechyleniu obraz może wydawać się nienaturalny.

Przy okazji warto wspomnieć o innych wykorzystywanych proporcjach kadru. Choć najczęściej
używanymi są wspomniane wyżej formaty 3:2 oraz 4:3, część aparatów pozwala na zastosowanie kadru
kwadratowego lub popularnego formatu panoramicznego 16:9. Zdjęcia wykonane w kwadracie cechuje
równowaga. Ponieważ boki pionowe oraz poziome mają tę samą długość, żadne z odpowiadających im
linii nie zostaną dodatkowo zaakcentowane. Ponieważ mało obiektów nie posiada dominującej osi
pionowej lub poziomej, ciężko jest znaleźć temat pasujący do kwadratowych proporcji. Proporcje 16:9
kojarzone są natomiast przede wszystkim z kinem. Ich zastosowanie dodatkowo zwiększy poczucie
przestrzeni (format ten nazywany jest często panoramicznym) i nada zdjęciu filmowego charakteru.
Dobrym sposobem na eksperymentowanie z różnymi proporcjami kadru nieobsługiwanymi przez Twój
aparat jest wykorzystanie do tego celu programu do obróbki zdjęć. Większość tego typu aplikacji
zawiera narzędzie kadrowania, pozwalające na ręczne dostosowanie długości boków w kadrze.

Ćwiczenia do wykonania

1. Fotografując staraj się zawsze stosować regułę trójpodziału, znajdując takie punkty
widzenia, aby temat znalazł się w mocnych punktach kadru. Kiedy opanujesz kompozycję w
oparciu o trójpodział, zacznij eksperymentować wykonując dodatkowe zdjęcia łamiące te
zasady. Zobacz, jak zmieni się wtedy odbiór wykonanej fotografii.

2. Wykonaj po dwa zdjęcia tego samego tematu z dziedziny krajobrazu, architektury, portretu
oraz reportażu. W każdym przypadku zastosuj zarówno kadr poziomy, jak i pionowy. Porównaj
pary zdjęć i zastanów się, jak zmienia się odbiór obrazu w zależności od orientacji fotografii.

3. Robiąc zdjęcia wyszukaj linie krzywe znajdujące się w fotografowanej scenie. Sfotografuj
je w taki sposób, aby były pod kątem w stosunku do brzegów kadru oraz tak, by były
równoległe. Oceń, która z tych perspektyw cechuje się większą dynamiką i sprawia wrażenie
ruchu.

ABC robienia dobrych zdjęć: kadrowanie

http://www.swiatobrazu.pl/abc-robienia-dobrych-zdjec-kadrowanie-3...

11 z 12

2015-08-15 21:48

www.swiatobrazu.pl

ABC robienia dobrych zdjęć: kadrowanie

http://www.swiatobrazu.pl/abc-robienia-dobrych-zdjec-kadrowanie-3...

12 z 12

2015-08-15 21:48