MIKROEKONOMIA Teoria decyzji konsumenta

background image

1

MIKROEKONOMIA

MIKROEKONOMIA

-

-

wykład

wykład

Dr Magdalena

Dr Magdalena

Rękas

Rękas

2

2

Kontakt

Kontakt

Konsultacje piątek 10:30

Konsultacje piątek 10:30

-

-

12:00 p.82

12:00 p.82

Tel. 75 38 311 lub 75 38 252 (sekr.

Tel. 75 38 311 lub 75 38 252 (sekr.

Katedry)

Katedry)

E

E

-

-

mail

mail

:

:

rekas@ae.jgora.pl

rekas@ae.jgora.pl

www.ae.jgora.pl

www.ae.jgora.pl

KATEDRA MIKROEKONOMII

KATEDRA MIKROEKONOMII

3

3

Literatura podstawowa:

Literatura podstawowa:

Red. Roman

Red. Roman

Milewski

Milewski

„Podstawy ekonomii”

„Podstawy ekonomii”

Wyd. PWN 2002

Wyd. PWN 2002

Hal R.

Hal R.

Varian

Varian

„Mikroekonomia”

„Mikroekonomia”

PWN 2005

PWN 2005

W.

W.

Samuelson

Samuelson

, S. Marks „Ekonomia

, S. Marks „Ekonomia

menedżerska” PWE Warszawa 1998

menedżerska” PWE Warszawa 1998

L.

L.

Balicki

Balicki

, W.

, W.

Tyc

Tyc

„Mikroekonomia” Wyd.

„Mikroekonomia” Wyd.

AFT Jelenia Góra 2001

AFT Jelenia Góra 2001

Elżbieta Czarny „Mikroekonomia” PWN

Elżbieta Czarny „Mikroekonomia” PWN

2006 r.

2006 r.

B. Czarny, R.

B. Czarny, R.

Rapacki

Rapacki

„Podstawy

„Podstawy

ekonomii” PWE Warszawa 2002

ekonomii” PWE Warszawa 2002

4

4

Zagadnienia:

Zagadnienia:

Blok 1: Teoria decyzji konsumenta

Blok 1: Teoria decyzji konsumenta

Blok 2: Teoria decyzji producenta

Blok 2: Teoria decyzji producenta

Blok 3: Rynek czynników produkcji

Blok 3: Rynek czynników produkcji

Blok 4: Rynek i efektywność

Blok 4: Rynek i efektywność

5

5

Decyzje publiczne a prywatne

Decyzje publiczne a prywatne

Decyzje publiczne

Decyzje publiczne

=>

=>

nastawione na wzrost

nastawione na wzrost

dobrobytu społeczeństwa

dobrobytu społeczeństwa

Decyzje prywatne

Decyzje prywatne

=>

=>

nastawione na realizacje

nastawione na realizacje

indywidualnych korzyści

indywidualnych korzyści

a)

a)

U konsumenta

U konsumenta

maks. korzyści

maks. korzyści

z konsumpcji;

z konsumpcji;

b)

b)

U producenta

U producenta

maks. zysku

maks. zysku

oraz rozwój i trwanie na rynku;

oraz rozwój i trwanie na rynku;

6

6

TEORIA

TEORIA

DECYZJI KONSUMENTA

DECYZJI KONSUMENTA

background image

2

7

7

KONSUMPCJA

KONSUMPCJA

zaspakajanie potrzeb

zaspakajanie potrzeb

KONSUMPCJA INDYWIDULANA

KONSUMPCJA INDYWIDULANA

dotyczy jednostki

dotyczy jednostki

KONSUMPCJA ZBIOROWA

KONSUMPCJA ZBIOROWA

dotyczy

dotyczy

grupy (np.: oświetlenie ulic, obrona

grupy (np.: oświetlenie ulic, obrona

narodowa, policja).

narodowa, policja).

8

8

Konsument i jego zachowanie

Konsument i jego zachowanie

Konsument

Konsument

jednostka (np.: gospodarstwo

domowe) podejmująca decyzję

o dokonaniu zakupu.

Funkcje gospodarstwa domowego:

Funkcje gospodarstwa domowego:

Konsumpcyjna

Konsumpcyjna

zaspokojenie potrzeb

Produkcyjna

Produkcyjna –

zdobycie środków

umożliwiających realizację konsumpcji.

9

9

Teoria racjonalnego zachowania

Teoria racjonalnego zachowania

konsumenta

konsumenta

-

-

podstawy modelu

podstawy modelu

1)

Zasoby są ograniczone, a potrzeby
nieograniczone.

2)

Konsument musi dokonywać wyboru,
a z każdym wyborem łączy się koszt
alternatywny.

3)

Konsument postępuje racjonalnie,
czyli zgodnie z:

preferencjami i umiejętnościami ich

uszeregowania,

możliwościami nabywczymi

(uwzględnia dochód i ceny dóbr).

10

10

Model człowieka (konsumenta) działającego

w gospodarce rynkowej

to tzw.

homo

homo

oeconomicus

oeconomicus

Cechy modelu „homo

Cechy modelu „homo

oeconomicus

oeconomicus

podmiot gospodarczy, które działa na rynku

jest wolny pod względem ekonomicznym
i może samodzielnie podejmować decyzje
w odniesieniu do celów i przedmiotów
swej własności

dąży do osiągania indywidualnych
korzyści

ponosi odpowiedzialność za skutki decyzji

dokonuje racjonalnych wyborów
(uwzględniając np. cenę dobra, dochód,
preferencje, walory użytkowe, jakość
dobra)

11

11

CEL KONSUMENTA

CEL KONSUMENTA

maksymalizacja korzyści

maksymalizacja korzyści

(użyteczności, satysfakcji)

(użyteczności, satysfakcji)

czerpanej z konsumpcji

czerpanej z konsumpcji

określonego koszyka dóbr.

określonego koszyka dóbr.

12

12

U

ś

YTECZNO

ŚĆ

U

ś

YTECZNO

ŚĆ

Użyteczność

Użyteczność określa

subiektywne zadowolenie,

pożytek, satysfakcję, korzyść

uzyskaną z tytułu konsumpcji

określonej ilości danego dobra.

background image

3

13

13

TEORIE U

ś

YTECZNO

Ś

CI

TEORIE U

ś

YTECZNO

Ś

CI

Teoria użyteczności kardynalnej

Teoria użyteczności kardynalnej – mierzy
użyteczność w sposób obiektywny
(ilościowy) posługując się jednostką zwaną

- UTYLE (w ekonomii),
- HEDONY (Stanisław Lem – od hedonizmu),
- W PIENIADZU (sporadycznie!).

Teoria użyteczności

Teoria użyteczności

ordynalnej

ordynalnej

(porządkowej)

(porządkowej)- rezygnuje z mierzenia
użyteczności opierając się na opisywaniu
i porządkowaniu subiektywnych preferencji

.

.

Bada kiedy konsument jest tak samo, mniej
lub bardziej zadowolony.

14

14

Rodzaje u

ż

yteczno

ś

ci:

Rodzaje u

ż

yteczno

ś

ci:

Użyteczność całkowita (

Użyteczność całkowita (

MUc

MUc

)

)

całkowite zadowolenie jakie osiąga

konsument z konsumpcji określonej

ilości danego dobra.

Użyteczność krańcowa (

Użyteczność krańcowa (

MUk

MUk

)

)

jest to przyrost użyteczności

całkowitej, wynikający z nabycia

i konsumpcji dodatkowej, jeszcze

jednej jednostki danego dobra,
ponad dotychczasową jego ilość.

Jest to więc użyteczność uzyskana

Jest to więc użyteczność uzyskana

z ostatniej jednostki tego dobra.

z ostatniej jednostki tego dobra.

15

15

Przykład

Przykład

pomiar u

ż

yteczno

ś

ci!

pomiar u

ż

yteczno

ś

ci!

Badaniu poddano konsumentów lodów

Badaniu poddano konsumentów lodów

-

-

9

9

11

11

6

6

0

0

20

20

5

5

+2

+2

20

20

4

4

+3

+3

18

18

3

3

+6

+6

15

15

2

2

-

-

9

9

1

1

MUk

MUk

MUc

MUc

Liczba

Liczba

lodów

lodów

16

16

Prawo malej

ą

cej u

ż

yteczno

ś

ci kra

ń

cowej

Prawo malej

ą

cej u

ż

yteczno

ś

ci kra

ń

cowej

(tzw. I prawo

(tzw. I prawo

Gossena

Gossena

)

)

W

W

miarę wzrostu konsumpcji danego

dobra użyteczność całkowita rośnie.

Wzrost ten jest jednak coraz

wolniejszy, co oznacza,

że użyteczność krańcowa kolejnych

jednostek dobra zmniejsza się

wraz ze wzrostem ilości
konsumowanego dobra.

17

17

I PRAWO GOSSENA

I PRAWO GOSSENA

wyja

ś

nia dwa problemy ekonomiczne:

wyja

ś

nia dwa problemy ekonomiczne:

PARADOKS WARTOŚCI

PARADOKS WARTOŚCI

NADWYśKĘ KONSUMENTA

NADWYśKĘ KONSUMENTA

18

18

PARADOKS WARTO

Ś

CI

PARADOKS WARTO

Ś

CI

A.

A.

Smith

Smith

w „Bogactwie narodów..”.

w „Bogactwie narodów..”.

zastanawiał się:

zastanawiał się:

Dlaczego woda, tak użyteczna

Dlaczego woda, tak użyteczna

i niezbędna dla życia, ma tak niską

i niezbędna dla życia, ma tak niską

cenę, a diamenty, wcale nie

cenę, a diamenty, wcale nie

konieczne dla życia, mają cenę

konieczne dla życia, mają cenę

znacznie wyższą ?

znacznie wyższą ?

background image

4

19

19

PARADOKS WARTO

Ś

CI (2)

PARADOKS WARTO

Ś

CI (2)

Zależy to od krzywych popytu i podaży

Zależy to od krzywych popytu i podaży

oraz ich punktu przecięcia (stan

oraz ich punktu przecięcia (stan

równowagi).

równowagi).

Diamenty są bardzo rzadkie i koszt

Diamenty są bardzo rzadkie i koszt

uzyskania dodatkowej jednostki jest

uzyskania dodatkowej jednostki jest

wysoki, tymczasem woda jest relatywnie

wysoki, tymczasem woda jest relatywnie

obfita, a zatem wymaga niższych kosztów.

obfita, a zatem wymaga niższych kosztów.

Konsumentów wody jest bardzo dużo i jej

Konsumentów wody jest bardzo dużo i jej

MUk

MUk

jest niska, a więc cena wody jest

jest niska, a więc cena wody jest

stosunkowo niska. Konsumentów

stosunkowo niska. Konsumentów

diamentów jest niewielu, stad

diamentów jest niewielu, stad

MUk

MUk

na

na

diamenty wysokie i ich cena wysoka.

diamenty wysokie i ich cena wysoka.

Użyteczność wody nie wpływa na jej cenę

Użyteczność wody nie wpływa na jej cenę

czy popyt, a tylko

czy popyt, a tylko

krańcowa użyteczność

krańcowa użyteczność

ostatniej jednostki

ostatniej jednostki

(np. 1litra) wody

(np. 1litra) wody

określa

określa

jej

jej

cenę.

cenę.

20

20

PARDOKS WARTO

Ś

CI - WNIOSEK

Podstawą ustalenia ceny

Podstawą ustalenia ceny

każdego towaru jest użyteczność

każdego towaru jest użyteczność

krańcowa ostatniej jednostki

krańcowa ostatniej jednostki

dobra, która znajdzie nabywcę

dobra, która znajdzie nabywcę

na rynku.

na rynku.

P =

P =

MUk

MUk

21

21

NADWY

ś

KA (RENTA) KONSUMENTA

NADWY

ś

KA (RENTA) KONSUMENTA

Jest to różnica między całkowitą

Jest to różnica między całkowitą

użytecznością uzyskaną z danej

użytecznością uzyskaną z danej

ilości dobra i jego całkowitą ceną.

ilości dobra i jego całkowitą ceną.

Powstaje ona wskutek tego, że

Powstaje ona wskutek tego, że

otrzymujemy więcej użyteczności niż

otrzymujemy więcej użyteczności niż

nas dane dobro kosztuje. Wynika to

nas dane dobro kosztuje. Wynika to

z faktu, iż płacimy taką samą cenę

z faktu, iż płacimy taką samą cenę

za każdą jednostkę dobra,

za każdą jednostkę dobra,

ale „wcześniejsze” jednostki dobra

ale „wcześniejsze” jednostki dobra

mają dla nas większą wartość

mają dla nas większą wartość

(użyteczność) niż ta ostatnia.

(użyteczność) niż ta ostatnia.

22

22

CEL KONSUMENTA

CEL KONSUMENTA

maksymalizacja korzyści

maksymalizacja korzyści

(użyteczności, satysfakcji)

(użyteczności, satysfakcji)

czerpanej z konsumpcji

czerpanej z konsumpcji

określonego koszyka dóbr.

określonego koszyka dóbr.

23

23

Optymalizacja celu konsumenta

Optymalizacja celu konsumenta

wymaga decyzji tj.:

wymaga decyzji tj.:

Określenie poziomu i struktury

Określenie poziomu i struktury

konsumpcji bieżącej.

konsumpcji bieżącej.

Wybór ilości czasu pracy i czasu

Wybór ilości czasu pracy i czasu

wolnego.

wolnego.

Podjęcie decyzji o wielkości

Podjęcie decyzji o wielkości

oszczędności jako warunek

oszczędności jako warunek

niezbędny dla optymalizacji

niezbędny dla optymalizacji

konsumpcji przyszłej.

konsumpcji przyszłej.

24

24

DECYZJA 1

DECYZJA 1

POZIOM I STRUKTURA

POZIOM I STRUKTURA

KONSUMPCJI BIE

śĄ

CEJ ZALE

ś

Y OD:

KONSUMPCJI BIE

śĄ

CEJ ZALE

ś

Y OD:

GUSTY I PREFERENCJE

GUSTY I PREFERENCJE

-

-

opisywane

opisywane

przez

przez

krzywe preferencji

krzywe preferencji

;

;

DOCHÓD KONSUMENTA

DOCHÓD KONSUMENTA

I

I

CENY

CENY

POSZCZEGÓLNYCH DÓBR

POSZCZEGÓLNYCH DÓBR

-

-

opisywane

opisywane

przez

przez

linie budżetową

linie budżetową

;

;

CZYNNIKI POZADOCHODOWE:

CZYNNIKI POZADOCHODOWE:

OBIEKTYWNE:

OBIEKTYWNE:

płeć, wiek, zawód,

płeć, wiek, zawód,

wykształcenie, miejsce pracy, miejsce

wykształcenie, miejsce pracy, miejsce

zamieszkania, zwyczaje, przyzwyczajenia,

zamieszkania, zwyczaje, przyzwyczajenia,

czynniki społeczno

czynniki społeczno

-

-

kulturalne;

kulturalne;

SUBIEKTYWNE:

SUBIEKTYWNE:

skłonność do oszczędzania

skłonność do oszczędzania

i inwestowania, przezorność, skąpstwo.

i inwestowania, przezorność, skąpstwo.

background image

5

25

25

PREFERENCJE

PREFERENCJE

KONSUMENTA

KONSUMENTA

Na co mam chęć?

Na co mam chęć?

Konsumpcja czego i ile powoduje

Konsumpcja czego i ile powoduje

moje zadowolenie?

moje zadowolenie?

26

26

Przedmiot wyboru konsumenta =>

Przedmiot wyboru konsumenta =>

to tzw.

to tzw. koszyk dóbr konsumenta

,

,

który obejmuję kompletną i zamkniętą

który obejmuję kompletną i zamkniętą

listę dóbr i usług wybieranych

listę dóbr i usług wybieranych

przez konsumenta.

przez konsumenta.

Preferencje konsumenta

Preferencje konsumenta

posiadają następujące cechy:

posiadają następujące cechy:

a)

a)

Zupełność

Zupełność

każde dwa koszyki dóbr

każde dwa koszyki dóbr

mogą być porównywalne.

mogą być porównywalne.

b)

b)

Zwrotności

Zwrotności

każdy koszyk dóbr jest

każdy koszyk dóbr jest

przynajmniej tak samo dobry jak on sam.

przynajmniej tak samo dobry jak on sam.

c)

c)

Przechodniości

Przechodniości

jeżeli koszyk X jest

jeżeli koszyk X jest

przynajmniej tak dobry jak Y, a koszyk

przynajmniej tak dobry jak Y, a koszyk

Y tak dobry jak Z to znaczy, że koszyk

Y tak dobry jak Z to znaczy, że koszyk

X jest przynajmniej tak dobry jak Z.

X jest przynajmniej tak dobry jak Z.

27

27

Preferencje konsumenta zało

ż

enia:

Preferencje konsumenta zało

ż

enia:

Konsument potrafi uporządkować różne

Konsument potrafi uporządkować różne

koszyki dóbr wg poziomu ich użyteczności

koszyki dóbr wg poziomu ich użyteczności

tzn. potrafi wskazać kombinacje dóbr „lepsza” (bardziej

cenioną) i „gorszą” (mniej cenioną).

Konsument woli mieć więcej niż mniej

Konsument woli mieć więcej niż mniej
(potrzeby są bowiem nieograniczone),
stad wybiera koszyki dóbr dające mu
wyższy poziom konsumpcji =>
mówimy wówczas, że jego

preferencje

preferencje

są monotoniczne (dobrze zachowujące się).

są monotoniczne (dobrze zachowujące się).

Gusty konsumenta charakteryzują się

Gusty konsumenta charakteryzują się

malejącą krańcową stopą substytucji.

malejącą krańcową stopą substytucji.

28

28

Jak zmierzy

ć

poziom substytucji?

Jak zmierzy

ć

poziom substytucji?

Miarą substytucji jest

Miarą substytucji jest

Krańcowa

Krańcowa

stopa substytucji (KSS

stopa substytucji (KSS

) =>

) =>

jest to takie zmniejszenie ilości

jest to takie zmniejszenie ilości

jednego dobra, które równoważy

jednego dobra, które równoważy

zwiększenie ilości drugiego

zwiększenie ilości drugiego

dobra o jednostkę, nie zmieniając

dobra o jednostkę, nie zmieniając

stopnia zaspokojenia łącznych potrzeb

stopnia zaspokojenia łącznych potrzeb

konsumenta ani poziomu użyteczności

konsumenta ani poziomu użyteczności

całkowitej.

całkowitej.

29

29

KSS to także nachylenie krzywej

obojętności i mierzy

„krańcową skłonność do płacenie”,

„krańcową skłonność do płacenie”,

gdyż informuje o tym ile konsument

„odda” dobra Y, aby zwiększyć

zakupy dobra X.

Prawo malejącej KSS

Prawo malejącej KSS

w miarę jak rośnie ilość dobra X to

w miarę jak rośnie ilość dobra X to

coraz mniejsze ilości dobra Y mogą

coraz mniejsze ilości dobra Y mogą

zastąpić jednostkę dobra X

zastąpić jednostkę dobra X

30

30

Krzywe preferencji (krzywe oboj

ę

tno

ś

ci)

Krzywe preferencji (krzywe oboj

ę

tno

ś

ci)

Krzywe obojętności

Krzywe obojętności

pokazują różne kombinacje dwu dóbr

pokazują różne kombinacje dwu dóbr

dające konsumentowi ten sam poziom użyteczności

dające konsumentowi ten sam poziom użyteczności

całkowitej.

całkowitej.

Własności krzywych preferencji:

Własności krzywych preferencji:

a)

Wszystkie kombinacje znajdujące się na
krzywej mają taką samą użyteczność,

a więc są to tzw.

kombinacje dóbr

kombinacje dóbr

obojętne.

obojętne.

b)

„Typowe krzywe preferencji” są

malejące, nie przecinają się nawzajem
i są wypukłe w stronę początku układu

współrzędnych.

c)

Krzywych preferencji jest nieskończenie

wiele (preferencje zmieniają się
w czasie) tworząc

mapę krzywych

mapę krzywych

obojętności.

obojętności.

background image

6

31

31

Dobro Y



Y

1

A


Y

2

B



Y

3

C

Y

4

D


O X

1

X

2

X

3

X

4

Dobro X

32

32

Przy

Przy

ruchu po krzywej

ruchu po krzywej

następuje zmiana

następuje zmiana

struktury konsumpcji (wystąpi zjawisko

struktury konsumpcji (wystąpi zjawisko

substytucji dóbr) ale poziom konsumpcji

substytucji dóbr) ale poziom konsumpcji

i użyteczność całkowita pozostaje nie

i użyteczność całkowita pozostaje nie

zmieniona.

zmieniona.

Przy

Przy

przejściu na wyżej położoną

przejściu na wyżej położoną

krzywą preferencji

krzywą preferencji

nastąpi zmiana

nastąpi zmiana

struktury konsumpcji oraz wzrost

struktury konsumpcji oraz wzrost

poziomu konsumpcji i wzrost

poziomu konsumpcji i wzrost

użyteczności całkowitej.

użyteczności całkowitej.

Przy

Przy

przejściu na niżej położoną

przejściu na niżej położoną

krzywą preferencji

krzywą preferencji

wystąpi zmiana

wystąpi zmiana

struktury konsumpcji oraz spadek

struktury konsumpcji oraz spadek

poziomu konsumpcji i spadek

poziomu konsumpcji i spadek

użyteczności całkowitej.

użyteczności całkowitej.

33

33

Rodzaje preferencji

Rodzaje preferencji

Substytuty doskonałe

Substytuty doskonałe

konsument

konsument

zastępuje jedno dobro drugim wg stałej

zastępuje jedno dobro drugim wg stałej

stopy (np.:1:1)

stopy (np.:1:1)

np. => architekt potrzebuje ołówek i nie dba o kolor

np. => architekt potrzebuje ołówek i nie dba o kolor

tzn. że tak samo będzie dla niego użyteczny czerwony

tzn. że tak samo będzie dla niego użyteczny czerwony

jak i niebieski ołówek

jak i niebieski ołówek

Doskonale komplementarne

Doskonale komplementarne

konsumowane zawsze razem w stałej

konsumowane zawsze razem w stałej

proporcji

proporcji

np. => 1 lewy i 1 prawy but / samochód

np. => 1 lewy i 1 prawy but / samochód

+ 5 kół (relacja 1:5), zegarek + bateria

+ 5 kół (relacja 1:5), zegarek + bateria

Dobra niechciane (złe)

– to takie,

których konsument nie lubi, ale aby
zwiększyć konsumpcję dobra „dobrego”
gotowy jest spożyć także pewną ilość
dobra „złego”

34

34

Rodzaje preferencji

Rodzaje preferencji

Dobra neutralne

Dobra neutralne

konsumentowi

na nich nie zależy. Albo ich wcale nie kupuje

np. => wegetarianin

np. => wegetarianin

ceni warzywa i owoce, obojętne jest

ceni warzywa i owoce, obojętne jest

nabycie mięsa.

nabycie mięsa.

Albo dodanie ilość dobra

neutralnego nie wpływa na konsumenta

np.. => zakup ryb i kiełbasy. Jeżeli konsumentowi zależy

np.. => zakup ryb i kiełbasy. Jeżeli konsumentowi zależy

na zakupie kiełbasy, to dododanie ilości ryb nie wpłynie na

na zakupie kiełbasy, to dododanie ilości ryb nie wpłynie na

konsumenta.

konsumenta.

Błogostan

Błogostan

– najlepszy z możliwych koszyk

dóbr, a im bliżej niego znajduje się

konsument tym większą odczuwa

satysfakcję.

np.=> lato

np.=> lato

zjedzenie 2 lodów w upalny dzień, określona

zjedzenie 2 lodów w upalny dzień, określona

jedna marka i model samochodu (telefonu/telewizora).

jedna marka i model samochodu (telefonu/telewizora).

Dobra policzalne (dyskretne)

Dobra policzalne (dyskretne) tzn. mierzone

w liczbach całkowitych

np.=> samochód, komputer, usługa u fryzjera.

np.=> samochód, komputer, usługa u fryzjera.

35

35

Rodzaje preferencji a KSS

Rodzaje preferencji a KSS

Substytuty doskonale

Substytuty doskonale

=>

=>

KSS stała i wynosi zawsze

KSS stała i wynosi zawsze

-

-

1.

1.

Dobra neutralne

Dobra neutralne

=>

=>

KSS równa nieskończoność.

KSS równa nieskończoność.

Doskonale komplementarne

Doskonale komplementarne

=>

=>

KSS równa 0.

KSS równa 0.

Przy preferencjach monotonicznych

Przy preferencjach monotonicznych

=> KSS jest malejąca, gdyż aby otrzymać

=> KSS jest malejąca, gdyż aby otrzymać

więcej jednego dobra, trzeba zmniejszyć

więcej jednego dobra, trzeba zmniejszyć

konsumpcję drugiego dobra.

konsumpcję drugiego dobra.

36

36

Preferencje a preferencje ujawnione

Preferencje a preferencje ujawnione

Podział preferencji:

Podział preferencji:

a)

a)

Preferencje konsumenta,

Preferencje konsumenta,

czyli

czyli

preferencje obejmujące koszyk dóbr,

preferencje obejmujące koszyk dóbr,

bez uwzględnienia czy istnieje

bez uwzględnienia czy istnieje

możliwość ich zrealizowania.

możliwość ich zrealizowania.

b)

b)

Preferencje ujawnione

Preferencje ujawnione

, czyli koszyk

, czyli koszyk

dóbr na jakie może sobie pozwolić

dóbr na jakie może sobie pozwolić

konsument po uwzględnieniu

konsument po uwzględnieniu

własnego dochodu i cen dóbr, gdyż

własnego dochodu i cen dóbr, gdyż

jest to koszyk leżący na linii

jest to koszyk leżący na linii

budżetowej

budżetowej

-

-

chęci poparte

chęci poparte

możliwościami finansowymi.

możliwościami finansowymi.

background image

7

37

37

OGRANICZENIE

OGRANICZENIE

(LINIA) BUDśETOWA

(LINIA) BUDśETOWA

Na co mnie stać???

Na co mnie stać???

38

38

Ograniczenie (linia) bud

ż

etowa

Ograniczenie (linia) bud

ż

etowa

-

-

poj

ę

cie

poj

ę

cie

Linia budżetowa

Linia budżetowa

(LB) to

(LB) to

koszyk dóbr konsumpcyjnych,

koszyk dóbr konsumpcyjnych,

który jest dostępny (na który „stać”

który jest dostępny (na który „stać”

konsumenta) przy danych cenach

konsumenta) przy danych cenach

dóbr i dochodzie konsumenta.

dóbr i dochodzie konsumenta.

Postać analityczna LB:

Postać analityczna LB:

LB => I = P1 x Q1 + P2 x Q2

LB => I = P1 x Q1 + P2 x Q2

39

39

Jak zmienia si

ę

linia bud

ż

etowa?

Jak zmienia si

ę

linia bud

ż

etowa?

1)

1)

Zmiana dochodu przy

Zmiana dochodu przy

niezmienionych cenach

niezmienionych cenach

=>

=>

wywołuje

wywołuje

równoległe przesunięcie

równoległe przesunięcie

całej linii budżetowej:

całej linii budżetowej:

a)

a)

Przy wzroście dochodu

Przy wzroście dochodu

-

-

w

w

prawo i w

prawo i w

górę, co oznacza zwiększenie możliwości

górę, co oznacza zwiększenie możliwości

nabywczych konsumenta

nabywczych konsumenta

a)

a)

Przy spadku dochodu

Przy spadku dochodu

-

-

w lewo i w dół,

w lewo i w dół,

co oznacza zmniejszenie możliwości

co oznacza zmniejszenie możliwości

nabywczych konsumenta

nabywczych konsumenta

40

40

Jak zmienia si

ę

linia bud

ż

etowa?

Jak zmienia si

ę

linia bud

ż

etowa?

2)

2)

Zmiana cen dóbr przy

Zmiana cen dóbr przy

niezmienionym dochodzie

niezmienionym dochodzie

=>

=>

wywołuje przesunięcia

wywołuje przesunięcia

nierównoległe i zmianę nachylenia

nierównoległe i zmianę nachylenia

linii budżetowej.

linii budżetowej.

a)

a)

Wzrost/spadek ceny tylko dobra X

Wzrost/spadek ceny tylko dobra X

b)

b)

Wzrost/spadek ceny tylko dobra Y

Wzrost/spadek ceny tylko dobra Y

c)

c)

Wzrost/spadek cen obu dóbr X i Y

Wzrost/spadek cen obu dóbr X i Y

Zmiana nachylenia LB

Zmiana nachylenia LB

=>

=>

-

-

P1/P2

P1/P2

41

41

Podatki a linia bud

ż

etowa

Podatki a linia bud

ż

etowa

Podatki kwotowe

Podatki kwotowe

– stała suma dodawana do

ceny towary (np. AKCYZA) oraz

podatek

podatek

pośredni

pośredni

– ustalany jako procent od ceny

towaru (np. VAT)

=> nałożenie lub podniesienie stawki tych

=> nałożenie lub podniesienie stawki tych

podatków wywołuje wzrost ceny dobra,

podatków wywołuje wzrost ceny dobra,

co zmienia nachylenie LB (

co zmienia nachylenie LB (

LB

LB

staje się

staje się

bardziej stroma).

bardziej stroma).

LB z akcyzą

LB z akcyzą

=> I = (P1+A) x Q1 + P2 x Q2

=> I = (P1+A) x Q1 + P2 x Q2

A

A

– akcyza

P1

P1

– dobro akcyzowe

, P2

, P2

– dobro bez akcyzy

LB z VAT

LB z VAT

=> I = (1+V) P1 x Q1 + P2 x Q2

=> I = (1+V) P1 x Q1 + P2 x Q2

V

V

-

-stawka VAT

; P1

; P1

– dobro z VAT

, P2

, P2

– dobro bez VAT

42

42

Podatki a linia bud

ż

etowa (2)

Podatki a linia bud

ż

etowa (2)

Podatek dochodowy

Podatek dochodowy nakładany na
dochód konsumenta, pozostawiając ceny
dóbr na tym samym poziomie.

=> Nastąpi spadek dochodu co wywoła

=> Nastąpi spadek dochodu co wywoła

równoległe przesunięcie LB w dół.

równoległe przesunięcie LB w dół.

LB z podatkiem dochodowym

LB z podatkiem dochodowym

LB=> (1

LB=> (1

-

-

Pd) x I = P1 x Q1 + P2 x Q2

Pd) x I = P1 x Q1 + P2 x Q2

Pd

Pd

stawka podatku dochodowego

stawka podatku dochodowego

w ułamku dziesiętnym

w ułamku dziesiętnym

background image

8

43

43

Równowaga konsumenta

Równowaga konsumenta

-

-

II prawo

II prawo

Gossena

Gossena

Wśród wielu krzywych obojętności jest tylko

Wśród wielu krzywych obojętności jest tylko

jedna krzywa preferencji, która ma punkt

jedna krzywa preferencji, która ma punkt

wspólny z linią budżetową konsumenta

wspólny z linią budżetową konsumenta

-

-

punkt ten oznacza

punkt ten oznacza

optimum (równowagę) konsumenta

optimum (równowagę) konsumenta

,

,

czyli optymalny zestaw dóbr,

czyli optymalny zestaw dóbr,

przy którym nastąpi zgodność

przy którym nastąpi zgodność

preferencji konsumenta

preferencji konsumenta

z jego możliwościami finansowymi

z jego możliwościami finansowymi

(nabywczymi).

(nabywczymi).

44

44

D o b r o Y


A



Y

1

E

0 X

1

B

D o b r o X

Prawo wyrównywania użyteczności

Prawo wyrównywania użyteczności

krańcowej (II prawo

krańcowej (II prawo

Gossena

Gossena

) =>

) =>

rozmiary popytu na dane dobro zwiększają się

do punktu, w którym użyteczność krańcowa

uzyskana z jednostki pieniężnej wydanej na

to dobro jest równa użyteczności krańcowej

osiągniętej z jednostki pieniężnej

wydanej na inne dobro

.

.

45

45

Punkt równowagi konsumenta można

Punkt równowagi konsumenta można

wyznaczyć korzystając z

wyznaczyć korzystając z

II prawa GOSSENA

II prawa GOSSENA

a)

a)

przy konsumpcji 2 dóbr warunek równowagi

przy konsumpcji 2 dóbr warunek równowagi

oznacza, że stosunek cen obu dóbr jest równy

oznacza, że stosunek cen obu dóbr jest równy

relacji użyteczności krańcowej ostatnich

relacji użyteczności krańcowej ostatnich

jednostek obu dóbr

jednostek obu dóbr

P1/P2 =

P1/P2 =

MUk

MUk

(1)/

(1)/

MUk

MUk

(2)

(2)

b) równanie równowagi konsumenta przy

b) równanie równowagi konsumenta przy

konsumpcji „n

konsumpcji „n

” dóbr:

” dóbr:

MUk

MUk

(1)/P1 =

(1)/P1 =

MUk

MUk

(2)/P2 = .....

(2)/P2 = .....

MUk

MUk

(n)/

(n)/

Pn

Pn

gdzie:

gdzie:

P1, P2,

P1, P2,

Pn

Pn

-

-

ceny odpowiednich dóbr.

ceny odpowiednich dóbr.

46

46

Równowaga konsumenta

Równowaga konsumenta

a różne

a różne

rodzaje preferencji

rodzaje preferencji

(przykłady)

(przykłady)

47

47

1)

1)

Preferencje monotoniczne

Preferencje monotoniczne

w punkcie

w punkcie

styczności LB z krzywą preferencji i zależy

styczności LB z krzywą preferencji i zależy

od indywidualnych preferencji.

od indywidualnych preferencji.

2)

2)

Doskonale komplementarne

Doskonale komplementarne

optimum leży

optimum leży

w punkcie, gdzie konsument nabywa

w punkcie, gdzie konsument nabywa

jednakowe ilości obu dóbr.

jednakowe ilości obu dóbr.

3)

3)

Substytuty doskonałe

Substytuty doskonałe

warunek optimum

warunek optimum

będzie leżał na brzegu.

będzie leżał na brzegu.

4)

4)

Dobra niechciane

Dobra niechciane

w punkcie, gdzie LB

w punkcie, gdzie LB

ma punkt przecięcia z z KP o nachyleniu

ma punkt przecięcia z z KP o nachyleniu

dodatnim.

dodatnim.

5)

5)

Błogostan

Błogostan

w punkcie gdzie linia

w punkcie gdzie linia

budżetowa ma punkt styczności z punktem

budżetowa ma punkt styczności z punktem

„błogostanu”.

„błogostanu”.

6)

6)

Dobra neutralne

Dobra neutralne

w punkcie gdzie

w punkcie gdzie

konsument nabywa tylko jedno pożądane

konsument nabywa tylko jedno pożądane

dobro, a drugiego wcale lub gdy ilość

dobro, a drugiego wcale lub gdy ilość

jednego nie zależy od ilości drugiego.

jednego nie zależy od ilości drugiego.

48

48

Zastosowanie

Zastosowanie

analizy użyteczności

analizy użyteczności

background image

9

49

49

ZASTOSOWANIE

ZASTOSOWANIE

ANALIZY U

ś

YTECZNO

Ś

CI

ANALIZY U

ś

YTECZNO

Ś

CI

Analiza użyteczności pozwala określić

Analiza użyteczności pozwala określić

zmiany wielkości i struktury

zmiany wielkości i struktury

konsumpcji pod wpływem: (1) zmiany

konsumpcji pod wpływem: (1) zmiany

dochodu i (2) zmiany cen dóbr

dochodu i (2) zmiany cen dóbr

Wpływ zmiany dochodu na równowagę

konsumenta

=>

=>

KRZYWA DOCHÓD

KRZYWA DOCHÓD

-

-

KONSUMPCJA

KONSUMPCJA

Wpływ zmiany ceny na równowagę

konsumenta

=>

=>

KRZYWA CENA

KRZYWA CENA

-

-

KONSUMPCJA

KONSUMPCJA

Efekt substytucyjny i dochodowy

RÓWNANIE SŁUCKIEGO

RÓWNANIE SŁUCKIEGO

50

50

Wpływ zmiany dochodu na równowag

ę

Wpływ zmiany dochodu na równowag

ę

konsumenta

konsumenta

Krzywa dochód konsumpcja

Krzywa dochód konsumpcja

(ścieżka ekspansji dochodowej)

(ścieżka ekspansji dochodowej)

jest to geometryczne miejsce punktów

jest to geometryczne miejsce punktów

równowagi konsumenta reprezentujących

równowagi konsumenta reprezentujących

różne poziomy jego dochodów.

różne poziomy jego dochodów.

Krzywa ta pozwala:

Krzywa ta pozwala:

a)

a)

określić zmianę poziomu oraz struktury

określić zmianę poziomu oraz struktury

wydatków pod wpływem zmiany poziomu

wydatków pod wpływem zmiany poziomu

dochodu

dochodu

b)

b)

wskazać rodzaj badanych dóbr.

wskazać rodzaj badanych dóbr.

51

51

Wzrost dochodu a optimum konsumenta

Wzrost dochodu a optimum konsumenta

Wzrost dochodu

Wzrost dochodu

powoduje przesunięcie

powoduje przesunięcie

linii budżetowej w prawo i oznacza, iż

linii budżetowej w prawo i oznacza, iż

punkt równowagi konsumenta położony

punkt równowagi konsumenta położony

będzie na wyżej położonej krzywej

będzie na wyżej położonej krzywej

preferencji.

preferencji.

Połączenie kolejnych punktów równowagi

Połączenie kolejnych punktów równowagi

konsumenta, które powstają przy wzroście

konsumenta, które powstają przy wzroście

dochodu tworzy

dochodu tworzy

ścieżkę ekspansji

ścieżkę ekspansji

dochodowej (rosnącą).

dochodowej (rosnącą).

52

52

Dobro

Y



A

1


A

Y

2

Y

1

K

0 X

1

X

2

B B

1

Dobro X

K

K

E

0

E

1

Powy

ż

szy rys. przedstawia dobro X

Powy

ż

szy rys. przedstawia dobro X

jest dobrem luksusowym,

jest dobrem luksusowym,

dobro Y

dobro Y

dobrem podstawowym

dobrem podstawowym

53

53

Analiza krzywej dochód

Analiza krzywej dochód

-

-

konsumpcja umo

ż

liwia

konsumpcja umo

ż

liwia

wskazanie rodzaju dobra

wskazanie rodzaju dobra

Qd

Qd

rośnie szybciej niż wzrost dochodu lub

rośnie szybciej niż wzrost dochodu lub

spada szybciej niż spada dochód (P bez

spada szybciej niż spada dochód (P bez

zmian)

zmian)

=>

=>

dobro luksusowe

dobro luksusowe

Qd

Qd

rośnie wolniej niż wzrost dochodu lub

rośnie wolniej niż wzrost dochodu lub

spada wolniej niż spada dochód (P bez

spada wolniej niż spada dochód (P bez

zmian) =>

zmian) =>

dobro podstawowe

dobro podstawowe

Qd

Qd

maleje wraz ze wzrostem dochodu lub

maleje wraz ze wzrostem dochodu lub

Qd

Qd

rośnie wraz ze spadkiem dochodu (P bez

rośnie wraz ze spadkiem dochodu (P bez

zmian) =>

zmian) =>

dobro niższego rzędu

dobro niższego rzędu

(podrzędne)

(podrzędne)

54

54

Spadek dochodu a zmiana równowagi

Spadek dochodu a zmiana równowagi

Spadek dochodu

Spadek dochodu

powoduje przesunięcie

powoduje przesunięcie

linii budżetowej w lewo (w dół) i oznacza,

linii budżetowej w lewo (w dół) i oznacza,

iż punkt równowagi konsumenta położony

iż punkt równowagi konsumenta położony

będzie na niżej położonej krzywej

będzie na niżej położonej krzywej

preferencji.

preferencji.

Połączenie kolejnych punktów równowagi

Połączenie kolejnych punktów równowagi

konsumenta, które powstają przy spadku

konsumenta, które powstają przy spadku

dochodu tworzy

dochodu tworzy

ścieżkę ekspansji

ścieżkę ekspansji

dochodowej (malejącą).

dochodowej (malejącą).

background image

10

55

55

Spadek dochodu a zmiana równowagi

Spadek dochodu a zmiana równowagi

efekt rygla (zapadki)

efekt rygla (zapadki)

Zmiana położenia LB przy spadku

Zmiana położenia LB przy spadku

dochodu

dochodu

występuję z opóźnieniem.

występuję z opóźnieniem.

Gdy dochód konsumenta spada,

Gdy dochód konsumenta spada,

gospodarstwa domowe dążą do

gospodarstwa domowe dążą do

utrzymania dotychczasowego poziomu

utrzymania dotychczasowego poziomu

konsumpcji wykorzystując nagromadzone

konsumpcji wykorzystując nagromadzone

oszczędności. Dopiero po ich wyczerpaniu

oszczędności. Dopiero po ich wyczerpaniu

następuje spadek poziomu konsumpcji.

następuje spadek poziomu konsumpcji.

56

56

Wpływ zmiany poziomu cen na optimum

Wpływ zmiany poziomu cen na optimum

konsumenta

konsumenta

Krzywa cena

Krzywa cena

-

-

konsumpcja

konsumpcja

jest geometrycznym zbiorem

jest geometrycznym zbiorem

punktów równowagi konsumenta

punktów równowagi konsumenta

wynikających ze zmiany

wynikających ze zmiany

cen danego dobra.

cen danego dobra.

Krzywa ta:

Krzywa ta:

a)

a)

ilustruje jak zmienia się koszyk zakupów

ilustruje jak zmienia się koszyk zakupów

konsumenta pod wpływem zmiany cen

konsumenta pod wpływem zmiany cen

jednego z dwóch dóbr.

jednego z dwóch dóbr.

b)

b)

pozwala wyznaczyć popyt pojedynczego

pozwala wyznaczyć popyt pojedynczego

konsumenta i określić wpływ zmiany ceny

konsumenta i określić wpływ zmiany ceny

na popyt na to dobro.

na popyt na to dobro.

57

57

Y

40




0

5

10

15

20

25

40

X

0 10 20 30 40 50 Q

d

E

1

••••

E

2

E

0

••••

Krzywa cena

-

konsumpcja

20

15

P

X

25

50

100

••••

A

••••

B

••••

C

D

58

58

Dobro GIFFENA

Dobro GIFFENA

Dobra

Dobra

Giffena

Giffena

to dobra które pozwalają

to dobra które pozwalają

człowiekowi przeżyć

człowiekowi przeżyć

np.: chleb, woda, mleko, ziemniaki

np.: chleb, woda, mleko, ziemniaki

Cecha:

Cecha:

przy niskich dochodach nawet wzrost

przy niskich dochodach nawet wzrost

ceny zwiększa zapotrzebowanie na te

ceny zwiększa zapotrzebowanie na te

dobra (osoby te rezygnują nawet z

dobra (osoby te rezygnują nawet z

taniejących dóbr podstawowych).

taniejących dóbr podstawowych).

59

59

EFEKT SUBSTYTUCYJNY I

EFEKT SUBSTYTUCYJNY I

DOCHODOWY ZMIANY POZIOMU CENY

DOCHODOWY ZMIANY POZIOMU CENY

Efekt substytucyjny zmiany poziomu ceny

Efekt substytucyjny zmiany poziomu ceny

-

-

pokazuje zmianę popytu konsumenta na

dobra jako skutek zmiany relacji cen

nabywanych dóbr.

Ilustracją efektu substytucyjnego

Ilustracją efektu substytucyjnego jest

przesuniecie punktu równowagi wzdłuż

tej samej krzywej obojętności.

Efekt dochodowy zmiany poziomu ceny

Efekt dochodowy zmiany poziomu ceny

-

-

określa zmianę popytu konsumenta

wynikająca ze zmiany siły nabywczej jego

dochodu nominalnego.

Ilustracją efektu dochodowego

Ilustracją efektu dochodowego jest

przejście na inna krzywą obojętności na

skutek zmiany nachylenia linii budżetowej.

60

60

Dochód nominalny a realny

Dochód nominalny a realny

Dochód nominalny

Dochód nominalny

dochód jaki

dochód jaki

zarabiamy wg wartości bieżącej.

zarabiamy wg wartości bieżącej.

Dochód realny

Dochód realny

ilustruje jaka jest siła

ilustruje jaka jest siła

nabywcza dochodu nominalnego i

nabywcza dochodu nominalnego i

informuje ile danego dobra można

informuje ile danego dobra można

nabyć za dany dochód nominalny.

nabyć za dany dochód nominalny.

Przykład:

Przykład:

Dochód nominalny = 1000 zł

Dochód nominalny = 1000 zł

Cena chleba => p1 = 1,5

Cena chleba => p1 = 1,5

Dochód realny

Dochód realny

= 1000/1,5 => 666,67 sztuk

= 1000/1,5 => 666,67 sztuk

Cena chleba => p2 = 1,2

Cena chleba => p2 = 1,2

Dochód realny

Dochód realny

= 1000/1,2 => 833,33 sztuki

= 1000/1,2 => 833,33 sztuki

Cena chleba => p3 = 1,8

Cena chleba => p3 = 1,8

Dochód realny

Dochód realny

= 1000/1,8 => 555,55 sztuki

= 1000/1,8 => 555,55 sztuki

background image

11

61

61

Y
100




0

X

S I

••••

E

••••

E

1

••••

E

2

40

80

62

62

Kierunek efektów pozwala okre

ś

li

ć

Kierunek efektów pozwala okre

ś

li

ć

rodzaj dobra, którego cen uległa zmianie.

rodzaj dobra, którego cen uległa zmianie.

Dobro podstawowe

Dobro podstawowe

– efekty

jednokierunkowe

cena rośnie ilość maleje

cena rośnie ilość maleje

oba efekt

oba efekt

ujemne

ujemne

cena maleje ilość rośnie

cena maleje ilość rośnie

oba efekt

oba efekt

dodatnie

dodatnie

Dobro niższego rzędu

Dobro niższego rzędu

e

efekty różnokierunkowe (+/-)

Dobro

Dobro

Giffena

Giffena

e

efekty różnokierunkowe, ale efekt
dochodowy jest większy od efektu
substytucyjnego.

63

63

Równanie Słuckiego

Równanie Słuckiego

Całkowita zmiana popytu

Całkowita zmiana popytu

∆ X1 = ∆ Xs1 + ∆ Xd1

∆ X1 = ∆ Xs1 + ∆ Xd1

∆ Xs1

∆ Xs1

efekt substytucyjny

efekt substytucyjny

∆ Xs1 = X1 (p’1 , I’ )

∆ Xs1 = X1 (p’1 , I’ )

X1 (p1 , I)

X1 (p1 , I)

I’ => dochód niezbędny do utrzymania

I’ => dochód niezbędny do utrzymania

siły nabywczej na początkowym poziomie tak

siły nabywczej na początkowym poziomie tak

by

by

MUc

MUc

nie uległa zmianie

nie uległa zmianie

I’ = I + ∆ I, gdzie ∆ I = X1 (p1 , I) * ∆ p1,

I’ = I + ∆ I, gdzie ∆ I = X1 (p1 , I) * ∆ p1,

∆ p1 = p’1

∆ p1 = p’1

p1

p1

∆ Xd1

∆ Xd1

efekt dochodowy

efekt dochodowy

∆ Xd1 = X1 (p’1 , I )

∆ Xd1 = X1 (p’1 , I )

X1 (p’1 , I’ )

X1 (p’1 , I’ )

64

64

Równanie Słuckiego

Równanie Słuckiego

-

-

symbole

symbole

X1

X1

popyt konsumenta

popyt konsumenta

I

I

dochód konsumenta

dochód konsumenta

I’

I’

dochód niezbędny do utrzymania

dochód niezbędny do utrzymania

początkowej konsumpcji

początkowej konsumpcji

∆ I

∆ I

zmiana dochodu

zmiana dochodu

p1

p1

cena początkowa

cena początkowa

p’1

p’1

cena zmieniona

cena zmieniona

65

65

Pozostałe decyzje

Pozostałe decyzje

konsumenta

konsumenta

66

66

CEL KONSUMENTA =>

CEL KONSUMENTA =>

maksymalizacja korzy

ś

ci (u

ż

yteczno

ś

ci, satysfakcji)

maksymalizacja korzy

ś

ci (u

ż

yteczno

ś

ci, satysfakcji)

czerpanej z konsumpcji okre

ś

lonego koszyka dóbr.

czerpanej z konsumpcji okre

ś

lonego koszyka dóbr.

Osiągnięcie w/w celu wymaga

Osiągnięcie w/w celu wymaga

następujących decyzji:

następujących decyzji:

Określenie poziomu i struktury

Określenie poziomu i struktury

konsumpcji bieżącej

konsumpcji bieżącej

(= >

(= >

ZAŁOśENIE:

ZAŁOśENIE:

KONSUMENT WYDAJE CAŁY DOCHÓD);

KONSUMENT WYDAJE CAŁY DOCHÓD);

Wybór ilości czasu pracy i czasu

Wybór ilości czasu pracy i czasu

wolnego.

wolnego.

Podjęcie decyzji o wielkości

Podjęcie decyzji o wielkości

oszczędności jako warunek niezbędny

oszczędności jako warunek niezbędny

dla optymalizacji konsumpcji

dla optymalizacji konsumpcji

przyszłej.

przyszłej.

background image

12

67

67

Decyzja 2

Decyzja 2

-

-

Wybór ilo

ś

ci czasu pracy

Wybór ilo

ś

ci czasu pracy

i czasu wolnego

i czasu wolnego

Dochody gospodarstwa domowego

Dochody gospodarstwa domowego

mogą pochodzić:

mogą pochodzić:

a)

Sprzedaż pracy

b)

Z tytułu własności pozostałych
czynników produkcji

c)

Z płatności transferowych

d)

Z innych źródeł

Przyjmując, że głównym źródłem

Przyjmując, że głównym źródłem

dochodów jest sprzedaż pracy wybór

dochodów jest sprzedaż pracy wybór

konsumenta oznacza wskazanie optimum

konsumenta oznacza wskazanie optimum

miedzy czasem pracy a czasem wolnym

miedzy czasem pracy a czasem wolnym.

68

68

Krzywa oboj

ę

tno

ś

ci dla czasu wolnego i

Krzywa oboj

ę

tno

ś

ci dla czasu wolnego i

konsumpcji

konsumpcji

Krzywa ta przedstawia ona relację między

dobowym czasem wolnym i czasem pracy

(oś X) a uzyskanym przez konsumenta

w ciągu doby dochodem z pracy

i poziomem konsumpcji (oś Y).

Ruch po krzywej w dół

Ruch po krzywej w dół oznacza, że
konsument ma więcej czasu wolnego a
mniej czasu pracy, zaś jego dochody
z pracy maleją. MUc bez zmian.

Ruch po krzywej w górę

Ruch po krzywej w górę oznacza, że
konsument ma mniej czasu wolnego, a
więcej pracuje, zaś jego dochody z pracy
rosną. MUc bez zmian.

69

69

Linia bud

ż

etu czasu pracy (linia płac)

Linia bud

ż

etu czasu pracy (linia płac)

LP

LP

to zbiór punktów charakteryzujący

to zbiór punktów charakteryzujący

różne ilościowe kombinacje czasu

różne ilościowe kombinacje czasu

pracy i wysokości uzyskiwanych

pracy i wysokości uzyskiwanych

dochodów przy danej stawce płac.

dochodów przy danej stawce płac.

Położenie linii płac zależy od

Położenie linii płac zależy od

stawki płac!

stawki płac!

a) Wszystkie możliwe linie płac

wychodzą z punktu A=24

b) Im wyższa stawka tym wyższe

nachylenie linii płac i staje się ona
bardziej stroma.

70

70

Równowaga konsumenta ze wzgl

ę

du na czas

Równowaga konsumenta ze wzgl

ę

du na czas

pracy i czas wolny

pracy i czas wolny

Punkt równowagi konsumenta

Punkt równowagi konsumenta

wyznacza punkt styczności krzywej

wyznacza punkt styczności krzywej

obojętności czasu wolnego

obojętności czasu wolnego

i konsumpcji z linią płac

i konsumpcji z linią płac

wskazując na:

wskazując na:

optymalną ilość czasu pracy;

optymalną ilość czasu pracy;

optymalną ilość czasu wolnego

optymalną ilość czasu wolnego

optymalne dochody i poziom

optymalne dochody i poziom

konsumpcji

konsumpcji

71

71

Zmiany punktu równowagi a stawki płac

Zmiany punktu równowagi a stawki płac

Jeżeli stawka płac rośnie

Jeżeli stawka płac rośnie
=> to optimum na wyższej krzywej

obojętności i wówczas czas pracy i
dochody rosną, a czas wolny maleje.

Jeżeli stawka płac maleją

Jeżeli stawka płac maleją

=>

=> to optimum na niższej krzywej
obojętności i wówczas czas pracy i
dochody maleją, a czas wolny
zwiększa się.

72

72

Krzywa poda

ż

y pracy

Krzywa poda

ż

y pracy

pojedy

ń

czego

pojedy

ń

czego

pracownika

pracownika

Efekt substytucyjny zmiany

Efekt substytucyjny zmiany

poziomu płac

poziomu płac

(S)

(S)

=>

=> wraz ze wzrostem stawek

płac ludzie chcą dłużej

pracować, a więc zastępują

czas wolny czasem pracy, co

zapewnia im także wyższe

dochody.

Efekt dochodowy zmiany

Efekt dochodowy zmiany

poziomu płac (I)

poziomu płac (I)

=>

=> gdy konsument osiągnie

docelowy koszyk dóbr oraz

dochody (C) to rośnie znaczenie

czasu wolnego, który umożliwia

wzrost konsumpcji, stąd ilość

czasu pracy maleje na rzecz

czasu wolnego, który

jest dobrem luksusowym.

Poziom
płacy






0

S

I

Ilo

ść

pracy

••••

C

S

S

background image

13

73

73

Czynniki wpływaj

ą

ce na ilo

ść

czasu pracy

Czynniki wpływaj

ą

ce na ilo

ść

czasu pracy

(poda

ż

(poda

ż

pojedy

ń

czego

pojedy

ń

czego

pracownika)

pracownika)

Wysokość płac;

Wysokość płac;

Wysokość ubezpieczeń społecznych,

Wysokość ubezpieczeń społecznych,

zdrowotnych i podatków;

zdrowotnych i podatków;

Sytuacja demograficzna

Sytuacja demograficzna

struktura

gospodarstwa domowego, płeć i wiek;

Czynniki prawne

Czynniki prawne

np..: ustawowy czas pracy,

przepisy o rentach i emeryturach

Czynniki społeczno

Czynniki społeczno

-

-

kulturowe

kulturowe

-

-

np.: praca

kobiet

Dochody pozapłacowe inne niż z

Dochody pozapłacowe inne niż z

wynagrodzenia za prace

wynagrodzenia za prace

np.: dochody z wynajmu

mieszkania czy dzierżawy ziemi, dochody z kapitału

74

74

Decyzja 3

Decyzja 3

-

-

Decyzji o wielko

ś

ci oszcz

ę

dno

ś

ci a

Decyzji o wielko

ś

ci oszcz

ę

dno

ś

ci a

optymalizacji konsumpcji przyszłej.

optymalizacji konsumpcji przyszłej.

Poziom konsumpcji przyszłej zależy

Poziom konsumpcji przyszłej zależy

od poziomu oszczędności

od poziomu oszczędności

dziś gromadzonych.

dziś gromadzonych.

Poziom oszczędności zależy od:

Poziom oszczędności zależy od:

a) Wysokości dochodu
b) Bieżących kosztów utrzymania
c) Stopy procentowej

(gdy rośnie stopa

(gdy rośnie stopa

procentowa to rosną oszczędności)

procentowa to rosną oszczędności)

d) Oczekiwanych stóp zysku z inwestycji
e) Stawki opodatkowania dochodów z

oszczędności i inwestycji kapitałowych

75

75

Krzywa obojętności konsumpcji bieżącej i

Krzywa obojętności konsumpcji bieżącej i

przyszłej

przyszłej

to zbiór różnych kombinacji

to zbiór różnych kombinacji

poziomu konsumpcji bieżącej i przyszłej,

poziomu konsumpcji bieżącej i przyszłej,

dający ten sam poziom użyteczności

dający ten sam poziom użyteczności

całkowitej.

całkowitej.

Linia możliwości rynkowych

Linia możliwości rynkowych

-

-

zbiór punktów

zbiór punktów

charakteryzujący różne ilościowe kombinacje

charakteryzujący różne ilościowe kombinacje

konsumpcji bieżącej i przyszłej przy danym

konsumpcji bieżącej i przyszłej przy danym

poziomie dochodów.

poziomie dochodów.

Punkty skrajne linii możliwości rynkowych:

Punkty skrajne linii możliwości rynkowych:

Punkt A (oś X)

Punkt A (oś X)

– konsumpcja z dochodu

bieżącego (oszczędności = 0) + konsumpcja
z pożyczek i kredytów

Punkt B (oś Y)

Punkt B (oś Y)

konsumpcja, gdy cały

konsumpcja, gdy cały

bieżący dochód przeznaczamy na

bieżący dochód przeznaczamy na

oszczędności.

oszczędności.

76

76

Równowaga konsumenta ze wzgl

ę

du na

Równowaga konsumenta ze wzgl

ę

du na

poziom konsumpcji bie

żą

cej i przyszłej

poziom konsumpcji bie

żą

cej i przyszłej

Równowaga jest wyznaczana

Równowaga jest wyznaczana

w punkcie styczności krzywej obojętności

w punkcie styczności krzywej obojętności

konsumpcji bieżącej

konsumpcji bieżącej

i przyszłej z linią możliwości rynkowych

i przyszłej z linią możliwości rynkowych

wyznaczając w ten sposób:

wyznaczając w ten sposób:

• poziom konsumpcji bieżącej
• poziom oszczędności
• poziom konsumpcji przyszłej -

Konsumpcja przyszła

Konsumpcja przyszła

będzie wyższa niż

będzie wyższa niż

poziom dzisiejszych oszczędności,

poziom dzisiejszych oszczędności,

gdyż dochód przyszły należy

gdyż dochód przyszły należy

powiększyć o dochody z oszczędności.

powiększyć o dochody z oszczędności.

77

77

Formy oszcz

ę

dzania

Formy oszcz

ę

dzania

Depozyty bankowe

Obligacje

Akcje przedsiębiorstw

Fundusze inwestycyjne

Polisy ubezpieczeniowe z funduszem
inwestycyjnym

Nieruchomości

Dzieła sztuki

Kruszce np.: złoto, platyna itd.

Forma oszczędzania zalezą od:

Forma oszczędzania zalezą od:

indywidualnych skłonności konsumenta do
ryzyka

oczekiwanych dochodów.

78

78

NIEPEWNOŚĆ I RYZYKO

NIEPEWNOŚĆ I RYZYKO

A UśYTECZNOŚĆ

A UśYTECZNOŚĆ

background image

14

79

79

Niepewno

ść

i ryzyko

Niepewno

ść

i ryzyko

Konsumpcja warunkowa

Konsumpcja warunkowa

(zależna od losu)

(zależna od losu)

dotyczy dóbr, których struktura w koszyku

dotyczy dóbr, których struktura w koszyku

zależy od rozkładu prawdopodobieństwa.

zależy od rozkładu prawdopodobieństwa.

Konsument posiada „jakiś” majątek

Konsument posiada „jakiś” majątek

początkowy, ale nie jest w stanie określić

początkowy, ale nie jest w stanie określić

wyników ostatecznych z konsumpcji.

wyników ostatecznych z konsumpcji.

Przykłady decyzji z niepewnością:

Przykłady decyzji z niepewnością:

a) Jakie wykupić ubezpieczenie na samochodu (dom) ?

a) Jakie wykupić ubezpieczenie na samochodu (dom) ?

Wystąpi szkoda czy nie (niepewność)!

Wystąpi szkoda czy nie (niepewność)!

Zależy to od preferencji, osoba konserwatywna nabędzie

Zależy to od preferencji, osoba konserwatywna nabędzie

cały pakiet ubezpieczeniowy, osoba skłonna do ryzyka nie

cały pakiet ubezpieczeniowy, osoba skłonna do ryzyka nie

ubezpieczy wcale (poza ubezpieczeniem obowiązkowym)

ubezpieczy wcale (poza ubezpieczeniem obowiązkowym)

b)

b)

Ile i w co zainwestować na rynku finansowym

Ile i w co zainwestować na rynku finansowym

(kapitałowym)? Ile zarobi?

(kapitałowym)? Ile zarobi?

niepewność !!!

niepewność !!!

c)

c)

Nabycie kuponu loteryjnego. Wygra czy nie?

Nabycie kuponu loteryjnego. Wygra czy nie?

niepewność!!!

niepewność!!!

80

80

Warunkowy plan konsumpcji (WPK)

Warunkowy plan konsumpcji (WPK)

WPK

WPK

zależy od zdarzenia („czegoś”)

zależy od zdarzenia („czegoś”)

niepewnego i może mieć kilka opcji,

niepewnego i może mieć kilka opcji,

zależnych od

zależnych od

indywidualnych

indywidualnych

preferencji i cech konsumenta.

preferencji i cech konsumenta.

WPK

WPK

np.: opcje w polisie ubezpieczeniowej

np.: opcje w polisie ubezpieczeniowej

=>wybieramy

=>wybieramy

ilość ryzyk objętych polisą

ilość ryzyk objętych polisą

i

i

od tego zależy opłata ubezpieczeniowa.

od tego zależy opłata ubezpieczeniowa.

Opłata ubezpieczeniowa

Opłata ubezpieczeniowa

pozwala zrezygnować z części konsumpcji

pozwala zrezygnować z części konsumpcji

w przypadku pomyślnego wyniku,

w przypadku pomyślnego wyniku,

aby osiągnąć większą konsumpcję

aby osiągnąć większą konsumpcję

na wypadek niepomyślnego zdarzenia.

na wypadek niepomyślnego zdarzenia.

81

81

Użyteczność oczekiwana

Użyteczność oczekiwana

jest ważoną sumą wartości funkcji konsumpcji

w każdym ze stanów,

z uwzględnieniem wag określonych przez

poziom prawdopodobieństwa.

MUc

MUc

= (c1, c2, k1, k2) = k1 v (c1) + k2 v (c2)

= (c1, c2, k1, k2) = k1 v (c1) + k2 v (c2)

gdzie:

v(c1) oraz v (c2) to średnia ważona
wartość konsumpcji danego dobra,

k1 i k2 to wagi prawdopodobieństwa

Prawdopodobieństwo

Prawdopodobieństwo

-

-

wskazuje na poziom

niepewności danego stanu konsumpcji.

=>

=> gdy

k = 1 to funkcja staje się liniowa

k = 1 to funkcja staje się liniowa

82

82

Przyczyny wyodr

ę

bnienia u

ż

yteczno

ś

ci oczekiwanej

Przyczyny wyodr

ę

bnienia u

ż

yteczno

ś

ci oczekiwanej

Wynik wyboru losowego to dobra konsumpcyjne,
które będą spożywane w różnych okolicznościach,

co oznacza, że ostatecznie

tylko jeden

tylko jeden z tych

wyników w rzeczywistości się pojawi.

Przykład:

Przykład:

dom się spali albo nie

dom się spali albo nie

Dokonując wyboru o ubezpieczeniu bierzemy pod uwagę:

a)

Majątek teraz;

b)

Majątek, jeśli dom spłonie i prawdopodobieństwo

spalenia;

c)

Majątek, jeśli dom się nie spali i

prawdopodobieństwo, że się nie spali.

Decyzja zależy od odp. na pytanie:

Decyzja zależy od odp. na pytanie:

Ile pieniędzy bylibyśmy skłonni poświecić teraz, alby

otrzymać wartość domu, gdyby dom się spalił???

UWAGA: Wartość odszkodowania za dom jeśli się spali

zależy od „majątku teraz” a nie od „majątku,

gdyby dom się nie spalił.

83

83

U

ż

yteczno

ść

oczekiwana

U

ż

yteczno

ść

oczekiwana

wnioski

wnioski

Wybory jakie planują ludzie

w jednym stanie,

powinny być niezależne

od wyborów jakie planują poczynić

w innych stanach natury.

Założenie to jest określane jako

Założenie to jest określane jako

założenie niezależności.

założenie niezależności.

84

84

Niech

ęć

do ryzyka

Niech

ęć

do ryzyka

Typy konsumenta:

Typy konsumenta:

a)

a)

Niechętny do ryzyka

Niechętny do ryzyka

– woli mieć oczekiwaną

wartość (stan bez gry) niż uczestniczyć

w hazardzie (grze).

=>

=>

Wraz ze wzrostem majątku funkcja

Wraz ze wzrostem majątku funkcja

MUc

MUc

konsumenta maleje (niskie ryzyko i małe

konsumenta maleje (niskie ryzyko i małe

przyrosty majątku).

przyrosty majątku).

a)

a)

Lubi ryzyko

Lubi ryzyko

– woli hazard (grę) bardziej niż

wartość oczekiwaną.

=>

=>

Wraz ze wzrostem majątku funkcja

Wraz ze wzrostem majątku funkcja

MUc

MUc

konsumenta rośnie (wysokie ryzyko,

konsumenta rośnie (wysokie ryzyko,

możliwe duże przyrosty majątku).

możliwe duże przyrosty majątku).

c)

c)

Neutralny wobec ryzyka

Neutralny wobec ryzyka

– konsumenta nie

interesuje hazard (gra) a jedynie wartość

oczekiwana.

background image

15

85

85

Jak radzi

ć

sobie z ryzykiem?

Jak radzi

ć

sobie z ryzykiem?

Rynek ubezpieczeniowy

Rynek ubezpieczeniowy

, który pozwala

, który pozwala

ubezpieczyć się od różnych rodzajów

ubezpieczyć się od różnych rodzajów

ryzyka

ryzyka

Rynek kapitałowy

Rynek kapitałowy

:

:

a)

a)

Dywersyfikacja ryzyka między różne

Dywersyfikacja ryzyka między różne

inwestycje

inwestycje

b)

b)

Rozkładanie ryzyka między różne

Rozkładanie ryzyka między różne

podmioty

podmioty

86

86

Teoria decyzji konsumenta

Teoria decyzji konsumenta

KONIEC

KONIEC


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
MIKROEKONOMIA Teoria decyzji konsumenta(1)
4 Teoria decyzji konsumenta [tryb zgodno Ťci]
mikroekonomia1-TEORIA PREFERENCJI KONSUMENTA, Administracja, I ROK, Mikroekonomia
Mikroekonomia Teoria konsumenta, Studia
teoria wyboru konsumenta begg, Mikroekonomia, mikroekonomia
20060204-120550 Mikroekonomia Teoria Gospodarstwa Domowego, TEORIA GOSPODARSTWA DOMOWEGO (KONSUMENTA
teoria zachownia konsumenta ćw, Zarządzanie, MIKROEKONOMIA
Mikroekonomia decyzje konsumenta cw.3
Podstawy decyzji ekonomicznych konsumenta TEORIA ZACHOWANIA KONSUMENTA
Mikroekonomia - test, Teoria wyboru konsumenta
Mikroekonomia Teoria konsumenta, Studia
Mikroekonomia Decyzje konsumenta na rynku
Mikroekonomia I 04 Popyt Teoria wyboru konsumenta arkusz [F]
4 TEORIA WYBORU KONSUMENTA
teoria potrzeb i konsumpcji (14 str), Ekonomia
Teoria potrzeb i konsumpcji TPIK wykłady

więcej podobnych podstron