Plan wykładu 2

Dwuszczeblowy sektor bankowy gospodarki rynkowej

1.

Funkcje banku centralnego i ich odbicie w jego bilansie …………………

2.

Sprawozdanie finansowe Narodowego Banku Polski………………………………

3.

Niezale

ż

no

ść

banku centralnego i jego organy……………………………………………..

4.

Europejski System Banków Centralnych (ESBC) i jego elementy

Europejski Bank Centralny (EBC) i Narodowe Banki Centralne (NBC)…………….

5. Bankowo

ść

komercyjna – czynno

ś

ci bankowe……………………………………………..

6. Bilans komercyjnego banku depozytowo-kredytowego (uj

ę

cie monetarne)…………..

Dwuszczeblowy sektor bankowy

Niezbywaln

ą

cech

ą

współczesnych sektorów bankowych jest ich dwuszczeblowo

ść

.

Sektor bankowy tworzy:

Bank centralny jest instytucją reprezentującą interes publiczny - narodowy (państwowy
- narodowe banki centralne, np. NBP),
lub wspólnoty walutowej (Europejski System Banków Centralnych - ESBC).
Bank centralny jest:
• non-profit organization – zysk ma charakter rezydualny, staje się własnością

państwa,

• elementem władzy monetarnej państwa (unii walutowej) odpowiedzialnej za

podaż pieniądza i politykę pieniężną.

Bank centralny jest:
• bankiem emisyjnym,
• bankiem banków,
• bankiem państwa.

Bank centralny jest instytucją depozytowo-kredytową. Prowadzi rachunki banków
komercyjnych i budżetu państwa oraz może im pożyczać.

Bank centralny nie prowadzi rachunków i nie pożycza ludności i przedsiębiorstwom.

Banki komercyjne (depozytowo-kredytowe, inwestycyjne, hipoteczne, itp.),

które są maksymalizującymi zysk przedsiębiorstwami bankowymi.

Działalność banków jest w sposób szczególny regulowana przez prawo bankowe
(Ustawa Prawo bankowe z 29.08. 1997 r.).

Prawo to w imieniu deponentów ogranicza ryzyko w działalności bankowej

i przez to zmniejsza możliwości maksymalizacji zysków

Dwuszczeblowy sektor bankowy

Bank komercyjne mogą działać w Polsce w formie:
• spółek akcyjnych (60)
• banków spółdzielczych (590)
• banku państwowego (Bank Gospodarstwa Krajowego – BGK)

W Polsce od 2004 roku działać mogą oddziały europejskich instytucji kredytowych (7).
Korzystać również możemy z transgranicznych usług banków działajacych w UE.

Historia bankowo

ś

ci centralnej

Nowo

ż

ytna bankowo

ść

europejska powstawała w

ś

redniowiecznych miastach pa

ń

stwach włoskich.

1157 r. Wenecja.
Na terytorium Polski pierwsze domy bankowe powstawały w epoce stanisławoskiej 1764-1795.

W tym czasie w Europie Zachodniej funkcjonowały prywatne banki depozytowo-kredytowe i rodziła
si

ę

bankowo

ść

centralna.

• Bank of Sweden - 1669
• Bank of England – 1694
• Banque de France – 1800

Pierwsz

ą

prób

ę

utworzenia banku centralnego Stanów Zjednoczonych podj

ę

to w roku 1791,

kiedy powstał – First Bank of United States. Była to próba nieudana.
Bankowo

ść

pozostawała zdecentralizowana w poszczególnych stanach.

W roku 1913 na mocy ustaw Kongresu utworzono System Rezerwy Federalnej (SRF) –
Federal Reserve System (Fed)

Fed jest spółk

ą

akcyjn

ą

12 Rejonowych Banków Rezerwy Federalnej

W roku 1999 utworzono bank centralny Unii Europejskiej
Europejski System Banków Centralnych (ESCB), który tworz

ą

:

Europejski Bank Centralny (EBC)
oraz Narodowe Banki Centralne (NBC) krajów członkowskich Unii Europejskiej

Historia bankowo

ś

ci centralnej w Polsce

Poprzednikiem Narodowego Banku polskiego był utworzony w 1924 roku Bank Polski.

Od roku 1918 w obiegu były marki polskie emitowane przez Polsk

ą

Krajow

ą

Kas

ę

Po

ż

yczkow

ą

.

Utworzenie Banku Polskiego ł

ą

czy si

ę

z reform

ą

Grabskiego i wprowadzeniem do obiegu złotych

Narodowy Bank Polski jako bank pa

ń

stwowy pod nadzorem ministra skarbu

został utworzony w roku 1945.
W latach 1948 – 1990 pełnił jednocze

ś

nie funkcje banku centralnego

i banku depozytowo kredytowego przedsi

ę

biorstw i ludno

ś

ci.

Ustawy konstytuuj

ą

ce dwuszczeblowy sektor bankowy zostały uchwalone przez Sejm 31.01.1989 r.

• Prawo bankowe
• Ustawa o Narodowym Banku Polskim

Jednak dopiero obie ustawy z roku 1997 w pełni pozbawiły NBP funkcji komercyjnych.
Ustawa z 1997 wprowadza kolegialno

ść

, m.in. Rad

ę

Polityki Pieni

ęż

nej,

Komisj

ę

Nadzoru Bankowego, Zarz

ą

d NBP.

Ustawy te, po istotnej nowelizacji z roku 2001 dostosowuj

ą

cej do przepisów UE,

obowi

ą

zuj

ą

do dzisiaj

Schemat bilansu banku centralnego

L.p.

Aktywa

L.p.

Pasywa

A.1.

P.1.

A.2.

P.2.

A.3.

P.3.

A.4.

P.4.

A.5.

P.5.

P.6.

P.7.

Złoto monetarne i
nale

ż

no

ś

ci w złocie

Rezerwy walutowe,

publiczne aktywa zagraniczne w
walutach obcych

Nale

ż

no

ś

ci od banków, w tym:

- Kredyt lombardowy
- Kredyt redyskontowy

- Kredyty aukcyjne

Nale

ż

no

ś

ci od Skarbu Pa

ń

stwa, w

tym skarbowe papiery warto

ś

ciowe

Pozostałe aktywa, w tym

aktywa rzeczowe

Emisja pieni

ą

dza gotówkowego

Rachunki bie

żą

ce banków komercyj.

z rezerw

ą

obowi

ą

zkow

ą

Depozyty banków komercyjnych oraz
wyemitowane papiery warto

ś

ciowe

Bony pieni

ęż

ne – stopa referencyjna

Rachunki bie

żą

ce bud

ż

etu pa

ń

stwa i

instytucji para bud

ż

etowych (ZUS)

Zobowi

ą

zania zagraniczne, a w tym

wobec MFW, Banku

Ś

wiatowego itp..

Fundusze własne i rezerwy, w tym na
ryzyko kursowe

Zysk

Struktura bilansu NBP na koniec 1993 i 2006 roku.

Aktywa

1993

2006

Pasywa

1993

2006

mld zł

%

mld zł

%

mld zł

%

mld zł

%

1. Złoto

b.d.

b.d.

6,1

4,0

1. Emisja pieniądza gotówkow.

z kasami banków

12 ,2

36

75 4

48,9

2. Aktywa w walutach obcych

13,5

35,0

134,7

87,4

3. Należności od banków,

w tym:
kredyt lombardowy
kredyt redyskontowy
kredyt aukcyjny

6,3

16,4

5 ,4

3,2
0,0
0,0

3,5

2,1

0,0

2. Zobowiązania wobec
banków

w walucie krajowej, w tym:

rachunki bieżące z rez. ob.

operacje polityki pieniężnej

4,5

11,6

41,9

11,8

30,1

27,2

7,7

19,6

4. Należności od budżetu

w tym: papiery wartoś.
emitowane przez S P

15,7

40,8

36,0

0,0

0,0

0,0

0,0

3. Zobowiązania wobec

budżetu państwa

2,3

5,9

13,3

8,6

5. Pozostałe aktywa

2,9

7,7

7,0

4,5

4. Zobowiązania zagraniczne

w tym: wobec MFW

5,7

14,7

9,0
5,5

5,9
3,9

5. Fundusze i rezerwy, w tym:

rezerwy na ryzyko kursowe
Fundusz statutowy
Fundusz rezerwowy
Zysk

13,6

36,2

9,2
4,1
1,1
0,8
2,6

6,0
2,7
1,0
0,5
1,7

Aktywa

38 ,6

100

154,0

100

Pasywa

38,6

100

154,0

100

Ź

ródło: Dane NBP,

Emisja pieniądza gotówkowego + rachunki bieżące BDK = Baza Monetarna (BM) , Pieniądz Rezerwowy (PR)

Aktywa

2007

2008

Pasywa

2007

2008

mld zł

%

mld zł

%

mld zł

%

mld zł

%

1. Złoto

6 ,7

4,0

1. Emisja pieniądza gotówkow.

z kasami banków

86,0

50,5

2. Aktywa w walutach
obcych

153,8

90,3

3.

Należności

od

banków,

w tym:
kredyt lombardowy
kredyt redyskontowy
kredyt aukcyjny

3,4

1,5
0,0

2,0

0,9
0,0

2. Zobowiązania wobec banków

w walucie krajowej, w tym:

rachunki bieżące z rez. ob.

operacje polityki pieniężnej

33,2

17,0

16,2

19,5

10,0

9,5

4. Należności od budżetu

w tym: papiery

wartoś.

emitowane przez S P

0,0

0,0

3. Zobowiązania wobec

budżetu państwa

19,2

11,3

5. Pozostałe aktywa

6,5

3,8

4. Zobowiązania zagraniczne

w tym: wobec MFW

14,8

5,1

8,7

3,0

5. Fundusze i rezerwy, w tym:

rezerwy na ryzyko kursowe
Fundusz statutowy
Fundusz rezerwowy

Zysk

2,5
0,0

1,5
1,0

-12,4

1,4
0,0
0,9
0,5

-7,3

Aktywa

170,4

100

100

Pasywa

170,4

100

100

Struktura bilansu NBP na koniec 2007 i 2008 roku.

Ścieżka dostępu:

www.nbp.pl/publikacje/raport

roczny

Rachunek zysków i strat NBP

L.

P

Tre

ść

2006

2007

2008

w mld zł

1

1.1

1.2

2

2.1

2.2

2.3

3

4

5

Wynik z tytułu odsetek, dyskonta, premii

Przychody z tytułu odsetek, dyskonta premii

Koszty z tytułu odsetek, dyskonta, premii

Wynik z operacji finansowych

Przychody z operacji finansowych

Koszty operacji finansowych

Przychody z tytułu rozwi

ą

zania rezerw na ryzyko i

odpisów aktualizuj

ą

cych warto

ść

aktywów

finansowych

Wynik z tytułu opłat i prowizji

Przychody z tytułu akcji i udziałów

Pozostałe przychody

3,2

6,0

2,8

0,2

0,7

0,5

3,9

0,0

0,0

0,1

4,1

7,2

3,0

-15,5

0,5

-15,1

0,3

0,0

0,0

0,1

Przychody netto ogółem

3,8

- 13,7

6
7
8
9
10

Koszty wynagrodze

ń

pracowników z narzutami

Pozostałe koszty administracyjne
Koszty amortyzacji
Koszty emisji znaków pieni

ęż

nych

Pozostałe koszty

0,4
0,3
0,2
0,2
0,1

0,4
0,3
0,2
0,3
0,1

Wynik finansowy

2,6

- 12,4

Cel banku centralnego jest okre

ś

lony w Konstytucji i Ustawie o NBP.

„Podstawowym celem działalno

ś

ci NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen,

przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej Rz

ą

du, o ile nie ogranicza to

podstawowego celu NBP.”
NBP realizuje swój cel konstytucyjny posiadaj

ą

c niezale

ż

no

ść

od innych organów

pa

ń

stwa.

Kryteria niezale

ż

no

ś

ci

•

Długo

ść

kadencji Prezesa zarz

ą

du (6 lat) –

dłu

ż

sza od parlamentu w nie

pokrywaj

ą

cych si

ę

terminach

•

Procedura wyboru Prezesa Zarz

ą

du – nieodwołalno

ść

Prezesa

•

Kolegialno

ść

władz NBP -

Rada Polityki Pieni

ęż

nej, Zarz

ą

d NBP, Bankowy Fundusz

Gwarancyjny

•

Odpowiedzialno

ść

przed parlamentem za realizacj

ę

polityki pieni

ęż

nej –

zało

ż

enia rocznej i

ś

rednioterminowej polityki pieni

ęż

nej i sprawozdanie z ich realizacji

Rada Polityki Pieni

ęż

nej

Działa zgodnie z art. 277 Konstytucji RP oraz z art. 6 Ustawy o NBP

Składa si

ę

z:

• Przewodnicz

ą

cego Rady, którym jest Prezes NBP

• 9 członków, powoływanych w równej liczbie przez Prezydenta RP, Sejm i Senat
Członkowie Rady powoływani s

ą

na 6 lat

Rada
• Ustala corocznie zało

ż

enia polityki pieni

ęż

nej i przedkłada je do wiadomo

ś

ci Sejmowi równocze

ś

nie z

z przedło

ż

eniem przez Rad

ę

Ministrów projektu ustawy bud

ż

etowej.

Wa

ż

nym elementem zało

ż

e

ń

jest tzw. cel inflacyjny.

• Składa Sejmowi sprawozdanie z wykonania zało

ż

e

ń

polityki pieni

ęż

nej w ci

ą

gu 5 miesi

ę

cy

od zako

ń

czenia roku bud

ż

etowego.

• Ustala wysoko

ść

stóp procentowych NBP.

• Ustala zasady i stopy rezerwy obowi

ą

zkowej banków.

• Okre

ś

la górne granice zobowi

ą

za

ń

wynikaj

ą

cych z zaci

ą

gania przez NBP po

ż

yczek i

kredytów w zagranicznych instytucjach bankowych i finansowych.

• Zatwierdza plan finansowy NBP oraz sprawozdanie z działalno

ś

ci NBP.

• Przyjmuje roczne sprawozdanie finansowe NBP.

• Ustala zasady operacji otwartego rynku.

• Wnioskuje do Rady Ministrów o zmian

ę

zasad polityki kursowej.

Rada spotyka si

ę

co miesi

ą

c w ostatni

ą

ś

rod

ę

miesi

ą

ca

Nadzór bankowy

Cele nadzoru bankowego:
• Bezpiecze

ń

stwo

ś

rodków pieni

ęż

nych gromadzonych na rachunkach bankowych.

• Zgodno

ść

działalno

ś

ci banków z przepisami ustawy Prawo bankowe,

Funkcj

ę

nadzoru bankowego wykonuje w Polsce od 01 stycznia 2008 roku Komisja Nadzoru

Finansowego (KNF), która jednocze

ś

nie nadzoruje inne segmenty rynków finansowych.

Składa si

ę

ona z 7 członków:

• Przewodnicz

ą

cego

• Dwóch Zast

ę

pców Przewodnicz

ą

cego

• Przedstawiciel Prezydenta RP
• Przedstawiciel Ministra Finansów
• Przedstawiciel Ministra Pracy i Polityki Społecznej
• Przedstawiciel NBP.

Organem wykonawczym KNF jest Urz

ą

d Komisji, podzielony na piony, w tym Pion Nadzoru

Bankowego .

Funkcjonuj

ą

dwa systemy nadzoru nad systemem finansowym gospodarki.

• Zdecentralizowany, w którym poszczególne segmenty rynku nadzorowały okre

ś

lone komisje:

KNB, KPWiG, KNUiFE.

•Scentralizowany, w którym nadzór nad wszystkimi instytucjami po

ś

rednictwa finansowego

sprawuje jedna komisja nadzoru finansowego.

Funkcje nadzoru bankowego

1. Funkcja licencyjna – dopuszczanie do działalno

ś

ci bankowej kapitału i osób.

Udzielanie licencji na prowadzenie działalno

ś

ci bankowej

Wyra

ż

anie zgody na pełnienie funkcji prezesa zarz

ą

du i dwóch członków zarz

ą

du.

2. Funkcja regulacyjna – okre

ś

lanie zasad działania banków i standardów

bezpiecze

ń

stwa,

Np. wymogi kapitałowe, współczynnik wypłacalno

ś

ci, itp. Aktualnie najwa

ż

niejszym

zadaniem jest wdro

ż

enie w polskim systemie bankowym Nowej Umowy Kapitałowej (NUK),

zalecanej przez Komitet Bazylejski.
KNF ogłasza dla banków rekomendacje w zakresie zarz

ą

dzania okre

ś

lonymi rodzajami ryzyka.

3. Funkcja kontrolna - kontrola i analiza sytuacji finansowej banków.

Zazwyczaj co roczne kontrole w bankach. Bie

żą

ce monitorowanie płynno

ś

ci finansowej,

ryzyka koncentracji zaanga

ż

owania kredytowego itp.

4. Funkcja dyscyplinuj

ą

ca

–

KNF mo

ż

e korzysta

ć

ze

ś

rodków nadzoru administracyjnego ( sankcje i zalecenia).

5. Realizacja procedur naprawczo-likwidacyjnych w bankach zagro

ż

onych

KNF pełni funkcje syndyka przy upadło

ś

ci banków działaj

ą

c w celu maksymalnej ochrony

interesów klientów.

System gwarantowania depozytów

Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG) działa w Polsce od 1995 roku.

Funkcje BFG

1.

Działalno

ść

gwarancyjna

BFG gwarantuje wkłady bankowe osób fizycznych i prawnych
poza skarbem pa

ń

stwa, bankami, funduszami emerytalnymi i inwestycyjnymi, itp.

Gwarancja nie obejmuje nale

ż

nych odsetek.

Wkłady jednej osoby fizycznej w jednym banku do równowarto

ś

ci 50 000 EUR s

ą

gwarantowane w 100%.

Dotychczas upadło w Polsce 5 banków komercyjnych i 89 spółdzielczych.
Ostatnia upadło

ść

miała miejsce w 2002 roku.

2.

Działalno

ść

pomocowa

BFG interweniuje w bankach zagro

ż

onych upadło

ś

ci

ą

.

Udziela po

ż

yczek podporz

ą

dkowanych

Udziela gwarancji i por

ę

cze

ń

Nabywa wybrane wierzytelno

ś

ci banków.

3.

Działalno

ść

analityczna

analiza i ocena stopnia zagro

ż

enia banków b

ę

d

ą

cych członkami

systemu gwarantowania depozytów.

BFG finansuje si

ę

ze składek banków, które wystarczaj

ą

na bie

żą

ce jego funkcjonowanie oraz

działalno

ść

pomocow

ą

.

W przypadku konieczno

ś

ci gwarantowania depozytów upadłego banku banki wnosz

ą

dodatkowe

składki proporcjonalnie do posiadanych depozytów.

Europejski System Banków Centralnych (ESBC)

Europejski System Banków Centralnych (ESBC)

Eurosystem

Europejski Bank Centralny (EBC)

Rada Zarządzająca EBC

Zarząd (6) + 16 Gubernatorów NBC

15 Narodowych Banków Centralnych (NBC)

11 NBC nie będących członkami Euorosytemu

Rada Ogólna ESBC

Zarząd EBC i 27 Gubernatorów NBC

Zasady głosowania na posiedzeniach Rady Zarz

ą

dzaj

ą

cej ESBC

EBC jest spółk

ą

akcyjn

ą

NBC strefy euro. Wkłady NBC s

ą

proporcjonalne do udziału PKB krajów

członkowskich w PKB EUW.

Do ko

ń

ca 2008 kiedy Rad

ę

tworzyło 6 członków Zarz

ą

du EBC i 15 gubernatorów NBC,

ka

ż

dy dysponował jednym głosem tak samo wa

ż

nym.

Od 01 stycznia 2009:

• Kraje członkowskie podzielono na 3 grupy w zale

ż

no

ś

ci od ich PKB.

• Grupa 1 - pi

ęć

najsilniejszych krajów według PKB (Niemcy, Francja, Włochy, Hiszpania i Holandia).

• Grupa 2 – (11 - 16) krajów

ś

rednich. Polska b

ę

dzie nale

ż

ała do tej grupy.

• Grupa 3 – kraje o najni

ż

szym PKB. B

ę

dzie utworzona po przekroczeniu liczby 22 członków EUW.

• Stała liczba głosów w Radzie Zarz

ą

dzaj

ą

cej wynosi

ć

b

ę

dzie 21, w tym:

• Zarz

ą

d EBC b

ę

dzie dysponował 6 głosami.

• W posiedzeniach Rady Zarz

ą

dzaj

ą

cej EBC bior

ą

udział Gubernatorzy wszystkich NBC krajów

członkowskich. W głosowaniu b

ę

dzie jednak brało udział 15 Gubernatorów na zasadzie rotacyjnej

z poszczególnych grup krajów.

• Ka

ż

dy Gubernator głosuje bior

ą

c pod uwag

ę

interes całej EUW nie za

ś

kraju, który reprezentuje.

System głosowania w Radzie Zarz

ą

dzaj

ą

cej EBC po 01 stycznia 2009

Liczba Gubernatorów NBC w Radzie Zarz

ą

dzaj

ą

cej EBC (głosuj

ą

cy/członkowie)

Liczba krajów
członkowskich

16

17

18

19

20

21

22

23

Grupa 1

5/5

5/5

5/5

4/5

4/5

4/5

4/5

4/5

Grupa 2

10/11

10/12

10/13

11/14

11/15

11/16

8/11

8/12

Grupa 3

brak

brak

brak

brak

brak

brak

3/6

3/6

Skonsolidowany bilans ESBC na 31.12.2008

Pasywa

mld

EUR

1. Banknoty w obiegu

762,9

2. Zobowi

ą

zania wobec instytucji

kredytowych strefy euro w EUR

2.1. Rachunki bie

żą

ce (w tym

rezerwa obowi

ą

zkowa)

2.2 Depozyty na koniec dnia

492,3

291,7
200,5

3. Zobowi

ą

zania wobec instytucji

rz

ą

dowych

83,3

4. Zobowi

ą

zania wobec nierezydentów

strefy euro w EUR

108,4

5. Zobowi

ą

zania wobec nierezydentów

strefy euro w walutach obcych

293,6

6. Zobowi

ą

zania wobec MFW w SDR

5,4

7. Pozostałe zobowi

ą

zania

167,4

8. Ró

ż

nice z aktualizacji wyceny

175,7

9. Kapitały i fundusze rezerwowe

71,6

Pasywa razem

2 076,7

Aktywa

mld

EUR

1. Złoto i nale

ż

no

ś

ci w złocie

217,7

2. Nale

ż

no

ś

ci od nierezydentów strefy

euro w walutach obcych

160,8

3. Nale

ż

no

ś

ci od rezydentów strefy euro

w walutach obcych

233,8

4. Nale

ż

no

ś

ci od nierezydentów strefy

euro w EUR

18,6

5. Nale

ż

no

ś

ci od instytucji kredytowych

strefy euro w EUR z tytułu realizacji
polityki pieni

ęż

nej

5.1 Podstawowe operacje refinansuj

ą

ce

5.2 Dłu

ż

sze operacje refinansuj

ą

ce

860,6
239,6
616,9

6. Pozostałe nale

ż

no

ś

ci od instytucji

kredytowych strefy euro w EUR

57,0

7. Papiery warto

ś

ciowe rezydentów

strefy euro w EUR

271,2

8. Pozostałe aktywa

219,4

Aktywa razem

2 076,7

Bilans Europejskiego Banku Centralnego na 31.12.2008

Pasywa

mld

EUR

1. Banknoty w obiegu*

61,0

2. Zobowi

ą

zania wobec rezydentów strefy

euro w EUR

1,0

3. Zobowi

ą

zania wobec nierezydentów

strefy euro w EUR

253,9

4. Zobowi

ą

zania wobec rezydentów strefy

euro w walutach obcych

0,3

5. Zobowi

ą

zania wobec nierezydentów

strefy euro w walutach obcych

1,4

6. Wewn

ą

trz europejskie zobowi

ą

zania

zwi

ą

zane z transferem rezerw

walutowych

40,1

7. Pozostałe zobowi

ą

zania

5,2

8. Ró

ż

nice z aktualizacji wyceny

11,4

9. Kapitały i fundusze rezerwowe

4,1

Pasywa razem

383,9

Aktywa

mld

EUR

1. Złoto i nale

ż

no

ś

ci w złocie

10,6

2. Nale

ż

no

ś

ci od nierezydentów strefy

euro w walutach obcych

41,6

3. Nale

ż

no

ś

ci od rezydentów strefy euro

w walutach obcych

22,2

4. Nale

ż

no

ś

ci od nierezydentów strefy

euro w EUR

0,1

5. Wewn

ą

trz europejskie nale

ż

no

ś

ci

•

z tytułu emisji gotówki

•

pozostałe

295,1

61,0

234,1

8. Pozostałe aktywa

13,7

Aktywa razem

383,9

Bilans Deutsche Bundesbank na 19.08.2008

Pasywa

mld

EUR

1. Banknoty w obiegu*

206,6

2. Zobowi

ą

zania wobec instytucji

kredytowych strefy euro w EUR

2.1. Rachunki bie

żą

ce (w tym

rezerwa obowi

ą

zkowa)

186,4
166,9

3. Zobowi

ą

zania wobec nierezydentów

strefy euro w EUR

11,8

4. Zobowi

ą

zania wobec MFW w SDR

1,3

5. Pozostałe zobowi

ą

zania

16,9

6. Wewn

ą

trz europejskie zobowi

ą

zania

zwi

ą

zane z emisja gotówki*

121,8

8. Ró

ż

nice z aktualizacji wyceny

63,1

9. Kapitały i fundusze rezerwowe

5,0

Pasywa razem

612,9

Aktywa

mld

EUR

1. Złoto i nale

ż

no

ś

ci w złocie

68,2

2. Nale

ż

no

ś

ci od nierezydentów strefy

euro w walutach obcych

31,3

5. Nale

ż

no

ś

ci od rezydentów strefy euro

w EUR

5.1 Od instytucji kredytowych
5.2 Od instytucji rz

ą

dowych

367,4
299,7

4,4

7. Papiery warto

ś

ciowe rezydentów

strefy euro w EUR

0,1

8. Pozostałe aktywa

145,9

Aktywa razem

612,9

* Zgodnie z zasadami rachunkowo

ś

ci ESBC po upływie ka

ż

dego miesi

ą

ca 8% wyemitowanej

gotówki jest alokowana w bilansie EBC. Pozostałe 92% jest alokowane w bilansach NBC
proporcjonalnie do wkładu ka

ż

dego NBC do kapitału EBC.

Bilans Bank of Finland na 19.08.2008

Aktywa

mld

EUR

1. Złoto i nale

ż

no

ś

ci w złocie

1,0

2. Nale

ż

no

ś

ci od nierezydentów strefy

euro w walutach obcych

4,7

5. Nale

ż

no

ś

ci od rezydentów strefy euro

w EUR

5.1 Od instytucji kredytowych
5.2 Od instytucji rz

ą

dowych

2,6
2,5
0,1

7. Papiery warto

ś

ciowe rezydentów

strefy euro w EUR

7,0

8. Wewn

ą

trz europejskie nale

ż

no

ś

ci

zwi

ą

zane z emisj

ą

gotówki*

8,7

8. Pozostałe aktywa

1,1

Aktywa razem

28,3

Pasywa

mld

EUR

1. Banknoty w obiegu*

12,3

2. Zobowi

ą

zania wobec instytucji

kredytowych strefy euro w EUR

2.1. Rachunki bie

żą

ce (w tym

rezerwa obowi

ą

zkowa)

2.2 Depozyty na koniec dnia

6,8

6,8
0,0

3. Zobowi

ą

zania wobec nierezydentów

strefy euro w EUR

0,0

4. Zobowi

ą

zania wobec MFW w SDR

0,1

5. Pozostałe zobowi

ą

zania

0,6

6. Wewn

ą

trz europejskie zobowi

ą

zania

zwi

ą

zane z emisj

ą

gotówki*

0,6

8. Ró

ż

nice z aktualizacji wyceny

1,1

9. Kapitały i fundusze rezerwowe

4,2

Pasywa razem

22,1

* Zgodnie z zasadami rachunkowo

ś

ci ESBC po upływie ka

ż

dego miesi

ą

ca 8% wyemitowanej

gotówki jest alokowana w bilansie EBC. Pozostałe 92% jest alokowane w bilansach NBC
proporcjonalnie do wkładu ka

ż

dego NBC do kapitału EBC.

Bankowo

ść

komercyjna

•

Banki Depozytowo – Kredytowe – działaj

ą

zgodnie z ustaw

ą

„Prawo bankowe” z 1997 roku

•

Komercyjne banki depozytowo-kredytowe (55) – przedsi

ę

biorstwa bankowe maksymalizuj

ą

ce zysk

•

zgodnie z „Prawem bankowym”

•
•

Uniwersalne banki depozytowo-kredytowe – obsługuj

ą

ce wszystkich klientów, oferuj

ą

c im wszystkie

•

produkty depozytowo-kredytowe

•

Banki specjalistyczne – specjalizuj

ą

si

ę

w obsłudze wybranych grup klientów i w sprzeda

ż

y

•

wybranych produktów bankowych

•

Banki detaliczne i hurtowe (korporacyjne)

•

Banki hipoteczne (kredytów maj

ą

tkowych emituj

ą

ce listy zastawne)

•

Banki kredytu ratalnego (samochodowe)

•

Banki elektroniczne (kanał dystrybucji)

•

Banki finansuj

ą

ce wybrane dziedziny gospodarki (rolnictwo, handel zagraniczny,

•

ochrona

ś

rodowiska)

•

Oddziały europejskich instytucji kredytowych (7) – działaj

ą

zgodnie z prawem bankowym kraju

•

pochodzenia, w Polsce podlegaj

ą

nadzorowi KNB.

•

Niekomercyjne Banki Depozytowo-Kredytowe – reprezentuj

ą

interes lokalnych społeczno

ś

ci,

•

działaj

ą

zgodnie z ustaw

ą

„Prawo bankowe”

•

Banki spółdzielcze (590)

•

Banki komunalne

•

Banki Depozytowo – Kredytowe

– działaj

ą

zgodnie z ustaw

ą

„Prawo bankowe” z 1997 roku

•

Komercyjne banki depozytowo-kredytowe (55) – przedsi

ę

biorstwa bankowe maksymalizuj

ą

ce zysk

•

zgodnie z „Prawem bankowym”

•
•

Uniwersalne banki depozytowo-kredytowe – obsługuj

ą

ce wszystkich klientów, oferuj

ą

c im wszystkie

•

produkty depozytowo-kredytowe

•

Banki specjalistyczne – specjalizuj

ą

si

ę

w obsłudze wybranych grup klientów i w sprzeda

ż

y

•

wybranych produktów bankowych

•

Banki detaliczne i hurtowe (korporacyjne)

•

Banki hipoteczne (kredytów maj

ą

tkowych emituj

ą

ce listy zastawne)

•

Banki kredytu ratalnego (samochodowe)

•

Banki elektroniczne (kanał dystrybucji)

•

Banki finansuj

ą

ce wybrane dziedziny gospodarki (rolnictwo, handel zagraniczny,

•

ochrona

ś

rodowiska)

•

Oddziały europejskich instytucji kredytowych (7) – działaj

ą

zgodnie z prawem bankowym kraju

•

pochodzenia, podlegaj

ą

rodzimym nadzorom

•

bankowym.

•

Niekomercyjne Banki Depozytowo-Kredytowe – reprezentuj

ą

interes lokalnych społeczno

ś

ci,

•

działaj

ą

zgodnie z ustaw

ą

„Prawo bankowe”

•

Banki spółdzielcze (590)

•

Banki komunalne

•

Niebankowe instytucje depozytowo kredytowe

– obsługuj

ą

jedynie swoich członków, nie sprzedaj

ą

•

usług na rynku

•

Pracownicze Kasy Zapomogowo Po

ż

yczkowe (PKZP)

•

Spółdzielcze Kasy Oszcz

ę

dno

ś

ciowo - Kredytowe (SKOK)

Prawo bankowe okre

ś

la czynno

ś

ci, które mo

ż

e wykonywa

ć

bank w art. 5 i 6,

dziel

ą

c je na trzy grupy:

Czynno

ś

ci bankowe (Art. 5. ust.1)

•

prowadzenie rachunków bankowych,

•

przyjmowanie wkładów pieni

ęż

nych płatnych na

żą

danie lub z nadej

ś

ciem

oznaczonego terminu oraz prowadzenie rachunków tych wkładów

•

udzielanie kredytów,

•

udzielanie i potwierdzanie gwarancji bankowych oraz otwieranie akredytyw,

•

emitowanie bankowych papierów warto

ś

ciowych,

•

przeprowadzanie bankowych rozlicze

ń

pieni

ęż

nych,

•

wydawanie instrumentów pieni

ą

dza elektronicznego,

•

wykonywanie innych czynno

ś

ci przewidzianych wył

ą

cznie dla banków w

odr

ę

bnych ustawach.

Prawo bankowe okre

ś

la czynno

ś

ci, które mo

ż

e wykonywa

ć

bank w art. 5 i 6,

dziel

ą

c je na trzy grupy:

Czynno

ś

ciami bankowymi s

ą

równie

ż

nast

ę

puj

ą

ce czynno

ś

ci, o ile

s

ą

wykonywane przez banki (Art. 5 ust.2):

•

udzielanie po

ż

yczek pieni

ęż

nych oraz po

ż

yczek i kredytów konsumenckich w

rozumieniu przepisów odr

ę

bnej ustawy (Ustawa o kredytach konsumenckich),

•

operacje czekowe i wekslowe oraz operacje, których przedmiotem s

ą

warranty,

•

wydawanie kart płatniczych oraz wykonywanie operacji przy ich u

ż

yciu,

•

terminowe operacje finansowe,

•

nabywanie i zbywanie wierzytelno

ś

ci pieni

ęż

nych,

•

przechowywanie przedmiotów i papierów warto

ś

ciowych oraz udost

ę

pnianie skrytek

sejfowych,

•

prowadzenie skupu i sprzeda

ż

y warto

ś

ci dewizowych,

•

udzielanie i potwierdzanie por

ę

cze

ń

,

•

wykonywanie czynno

ś

ci zleconych, zwi

ą

zanych z emisja papierów warto

ś

ciowych,

Czynno

ś

ci bankowe c.d.

Czynno

ś

ci nie bankowe wykonywane przez banki

Banki mog

ą

wykonywa

ć

równie

ż

nast

ę

puj

ą

ce czynno

ś

ci nie bankowe

(Art.. 6)

•

obejmowa

ć

lub nabywa

ć

akcje i udziały innej osoby prawnej nie b

ę

d

ą

cej bankiem

ich ł

ą

czna warto

ść

nie mo

ż

e przekroczy

ć

15% funduszy własnych banku

•

zaci

ą

ga

ć

zobowi

ą

zania zwi

ą

zane z emisj

ą

papierów warto

ś

ciowych,

Limit koncentracji kapitałowej –ł

ą

czne inwestycje w instrumenty udziałowe <

< fundusze własne banku (nie obejmuje udziałów w bankach i innych po

ś

rednikach

finansowych)

•

dokonywa

ć

obrotu papierami warto

ś

ciowymi,

•

dokonywa

ć

na warunkach uzgodnionych z dłu

ż

nikiem zamiany wierzytelno

ś

ci na

składniki maj

ą

tku dłu

ż

nika, z tym

ż

e bank jest zobowi

ą

zany do ich sprzeda

ż

y w

okresie nie dłu

ż

szym ni

ż

3 lata od daty nabycia,

•

nabywa

ć

i zbywa

ć

nieruchomo

ś

ci,

•

ś

wiadczy

ć

usługi konsultacyjno doradcze w sprawach finansowych,

•

obejmowa

ć

lub nabywa

ć

akcje i prawa z akcji, udziały innej osoby prawnej i

jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych,

•

ś

wiadczy

ć

inne usługi finansowe,

•

wykonywa

ć

inne czynno

ś

ci, je

ż

eli przepisy odr

ę

bnych ustaw uprawniaj

ą

je do

tego.

Czynno

ś

ci banku depozytowo-kredytowego w jego bilansie

L.p

Aktywa

L.p

Pasywa

A.1

Gotówka

Rachunek w banku centralnym

z rezerw

ą

obowi

ą

zkow

ą

P.1

Zobowi

ą

zania wobec banku centralnego

kredyt lombardowy i redyskontowy

A.2

P.2

A.3

P.3

A.4

P.4

A.5

A.6

P.5

P.6

Czynno

ś

ci banku depozytowo-kredytowego w jego bilansie

L.p

Aktywa

L.p

Pasywa

A.1

Gotówka
Rachunek w banku centralnym
z rezerw

ą

obowi

ą

zkow

ą

P.1

Zobowi

ą

zania wobec banku centralnego

kredyt lombardowy i redyskontowy

A.2

Rachunki w innych bankach – Nostro
wniesione depozyty

P.2

Rachunki innych banków – Loro

przyj

ę

te depozyty od banków

A.3

P.3

A.4

P.4

A.5

A.6

P.5

P.6

Czynno

ś

ci banku depozytowo-kredytowego w jego bilansie

L.p

Aktywa

L.p

Pasywa

A.1

Gotówka
Rachunek w banku centralnym
z rezerw

ą

obowi

ą

zkow

ą

P.1

Zobowi

ą

zania wobec banku centralnego

kredyt lombardowy i redyskontowy

A.2

Rachunki w innych bankach – Nostro
wniesione depozyty

P.2

Rachunki innych banków – Loro

przyj

ę

te depozyty od banków

A.3

Kredyty i po

ż

yczki dla ludno

ś

ci

Konsumpcyjne, hipoteczne

złotowe, walutowe, denominowane w
walutach obcych

P.3

Rachunki osób fizycznych

złotowe, walutowe

rozliczeniowe (ROR), oszcz

ę

dno

ś

ciowe

na

żą

danie, terminowe

A.4

P.4

A.5

A.6

P.5

P.6

Czynno

ś

ci banku depozytowo-kredytowego w jego bilansie

L.p

Aktywa

L.p

Pasywa

A.1

Gotówka

Rachunek w banku centralnym z
rezerw

ą

obowiazkow

ą

P.1

Zobowi

ą

zania wobec banku centralnego

kredyt lombardowy i redyskontowy

A.2

Rachunki w innych bankach – Nostro
wniesione depozyty

P.2

Rachunki innych banków – Loro

przyj

ę

te depozyty od banków

A.3

Kredyty dla ludno

ś

ci

Konsumpcyjne, hipoteczne

złotowe, walutowe, denominowane w
walutach obcych

P.3

Rachunki osób fizycznych

złotowe, walutowe

rozliczeniowe (ROR), oszcz

ę

dno

ś

ciowe

na

żą

danie, terminowe

A.4

Kredyty gospodarcze

Obrotowe, inwestycyjne, hipoteczne

P.4

Rachunki podmiotów gospodarczych

bie

żą

ce, pomocnicze

A.5

A.6

P.5

P.6

Czynno

ś

ci banku depozytowo-kredytowego w jego bilansie

L.p

Aktywa

L.p

Pasywa

A.1

Gotówka
Rachunek w banku centralnym
z rezerw

ą

obowi

ą

zkow

ą

P.1

Zobowi

ą

zania wobec banku centralnego

kredyt lombardowy i redyskontowy

A.2

Rachunki w innych bankach – Nostro
wniesione depozyty

P.2

Rachunki innych banków – Loro

przyj

ę

te depozyty od banków

A.3

Kredyty dla ludno

ś

ci

Konsumpcyjne, hipoteczne

złotowe, walutowe, denominowane w
walutach obcych

P.3

Rachunki osób fizycznych

złotowe, walutowe

rozliczeniowe (ROR), oszcz

ę

dno

ś

ciowe

na

żą

danie, terminowe

A.4

Kredyty gospodarcze

Obrotowe, inwestycyjne, hipoteczne

P.4

Rachunki podmiotów gospodarczych

bie

żą

ce, pomocnicze

A.5

A.6

Papiery warto

ś

ciowe

Obligacje skarbowe i korporacyjne

Akcje

P.5

P.6

Po

ż

yczki i wyemitowane obligacje

Czynno

ś

ci banku depozytowo-kredytowego w jego bilansie

L.p.

Aktywa

L.p

Pasywa

A.1

Gotówka
Rachunek w banku centralnym
z rezerw

ą

obowi

ą

zkow

ą

P.1

Zobowi

ą

zania wobec banku centralnego

kredyt lombardowy i redyskontowy

A.2

Rachunki w innych bankach – Nostro
wniesione depozyty

P.2

Rachunki innych banków – Loro

przyj

ę

te depozyty od banków

A.3

Kredyty dla ludno

ś

ci

Konsumpcyjne, hipoteczne

złotowe, walutowe, denominowane w
walutach obcych

P.3

Rachunki osób fizycznych

złotowe, walutowe

rozliczeniowe (ROR), oszcz

ę

dno

ś

ciowe

na

żą

danie, terminowe

A.4

Kredyty gospodarcze

Obrotowe, inwestycyjne, hipoteczne

P.4

Rachunki podmiotów gospodarczych

bie

żą

ce, pomocnicze

A.5

A.6

Papiery warto

ś

ciowe

Obligacje skarbowe i korporacyjne

Akcje

Maj

ą

tek rzeczowy i pozostałe aktywa

P.5

P.6

Po

ż

yczki i wyemitowane obligacje

Kapitały wła

ś

cicielskie i rezerwy

Kapitał akcyjny

Kapitał zapasowy

Kapitał rezerwowy na nie

ś

ci

ą

galne kredyty

Zysk (strata) netto

Aktywa banków depozytowo kredytowych działaj

ą

cych w Polsce

Lp.

Aktywa

2007

mld zł

%

% PKB

mld zł

%

% PKB

1

Gotówka

8,5

1,0

0,8

2

Rachunki bie

żą

ce w NBP

16,8

1,9

1,4

3

Operacje reverse repo (bony pieni

ęż

ne)

7,7

0,9

0,7

4

Aktywa zagraniczne

86,3

10,0

7,4

5

Kredyty dla sektora finansowego

70,6

8,2

6,1

6

Kredyty dla sektora rz

ą

dowego

21,3

2,5

1,8

7

Kredyty pozostałe

453,3

52,7

39,0

8

Dłu

ż

ne papiery warto

ś

ciowe

128,6

15,0

11,1

9

Akcje i udziały

6,4

0,7

0,6

10

Rzeczowy maj

ą

tek trwały

34,1

4,0

2,9

11

Pozostałe aktywa

25,8

3,0

2,1

Aktywa ogółem

859,7

100,0

74,0

Pasywa banków depozytowo kredytowych działaj

ą

cych w Polsce

Lp.

Pasywa

2007

mld zł

%

%PKB

mld zł

%

%PKB

1

Kredyt lombardowy

1,6

1,0

0,0

2

Kredyty aukcyjne NBP

0,0

1,9

0,0

3

Pasywa zagraniczne

104,1

12,1

9,0

4

Depozyty banków

57,3

6,1

4,9

5

Depozyty sektora rz

ą

dowego

18,4

2,2

1,2

6

Depozyty pozostałe

483,6

55,8

41,6

7

Wyemitowane papiery dłu

ż

ne

15,9

1,9

1,4

8

Pozostałe pasywa

74,5

8,7

6,6

9

Kapitały i rezerwy

103,6

12,2

8,9

Pasywa ogółem

859,7

100,0

76,0