„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Jan Janczak

Przetwarzanie produktów pasiecznych 612[01].Z2.09

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
dr inż. Grzegorz Borsuk
dr n. wet. Marek W. Chmielewski



Opracowanie redakcyjne:
mgr Edyta Kozieł



Konsultacja:
dr inż. Jacek Przepiórka









Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 612[01].Z2.09

„

Przetwarzanie produktów pasiecznych”, zawartego w modułowym programie nauczania dla

zawodu pszczelarz.























Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

5

3. Cele kształcenia

6

4. Przykładowe scenariusze zajęć

7

5. Ćwiczenia

13

5.1. Typy i odmiany miodów

13

5.1.1. Ćwiczenia

13

5.2. Konfekcja produktów pasiecznych

17

5.2.1. Ćwiczenia

17

5.3. Wyrób miodów pitnych

19

5.3.1. Ćwiczenia

19

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

22

7. Literatura

32

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu „Poradnik dla nauczyciela”, który będzie pomocny

w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie pszczelarz. Program
jednostki modułowej obejmuje zagadnienia dotyczące: przetwarzania produktów pasiecznych,
oceny jakości produktów pasiecznych na podstawie badań, określania wpływu warunków
przechowywania produktów pasiecznych na ich jakość.

W poradniku umieszczono:

−

wymagania wstępne,

−

cele kształcenia,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania- uczenia się
oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego.

−

W procesie dydaktycznym powinny znaleźć zastosowanie następujące metody nauczania:
pokazu z instruktażem, tekstu przewodniego, metody projektów oraz ćwiczeń
praktycznych. Proponuje się, aby dominującą metodą nauczania były ćwiczenia
praktyczne poprzedzone pokazem z objaśnieniem.
Zajęcia należy realizować w grupach do 15 osób stosując indywidualne i grupowe formy

pracy. Ćwiczenia, wykonywane w zespołach 3-5 osobowych, umożliwiają kształtowanie
umiejętności takich jak: komunikowanie się, praca w grupie, dostrzeganie i rozwiązywanie
problemów, podejmowanie decyzji, organizowanie i ocenianie własnej pracy.

Program jednostki należy realizować w pracowni wyposażonej w sprzęt laboratoryjny

i odpowiednie środki dydaktyczne.

W procesie nauczania-uczenia się należy korzystać z wiedzy uczniów nabytej podczas

realizacji programu jednostki modułowej 612[01] O1.01 Przestrzeganie przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych

612[01].Z2.05

Prowadzenie pasieki w

ędrownej

612[01].Z2.07

Prowadzenie wychowu matek

pszczelich

Modu

ł 612[01].Z2

Produkcja pszczelarska

612[01].Z2.03

Rozpoznawanie chorób pszczó

ł

612[01].Z2.04

Zak

ładanie pasieki

612[01].Z2.01

Identyfikowanie stanów

biologicznych rodziny

pszczelej

612[01].Z2.02

Kierowanie rozwojem rodzin

pszczelich wiosn

ą

612[01].Z2.08

P

rzygotowanie pasieki

do zimowania

612[01].Z2.06

Prowadzenie ró

żnych kierunków

produkcji

pasiecznej

612[01].Z2.09

Przetwarzanie produktów

pasiecznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

zastosować zasady zachowania się pszczelarza przy pszczołach,

−

dostrzegać zagrożenia związane z wykonywaną pracą,

−

zastosować zasady ochrony środowiska,

−

charakteryzować surowce zbierane przez pszczoły,

−

dobrać i zastosować odzież ochronną oraz środki ochrony osobistej do określonych prac,

−

określać wartość roślin pyłkodajnych,

−

określić rolę człowieka w kształtowaniu siedliska,

−

scharakteryzować warunki decydujące o atrakcyjności roślin dla pszczół,

−

scharakteryzować czynniki wpływające na wartość pszczelarską roślin,

−

scharakteryzować budowę i funkcje narządów układu pokarmowego pszczół,

–

określić czynniki klimatyczne i glebowe wpływające na zdrowie oraz produkcyjność
pszczół,

–

sporządzać roztwory o określonym stężeniu,

–

posługiwać się poprawnie nomenklaturą chemiczną odczynników,

–

opracowywać i interpretować wyniki pomiarów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

określić skład chemiczny soku roślinnego, nektaru i spadzi,

−

określić cechy fizykochemiczne dojrzałego miodu,

−

scharakteryzować warunki krystalizacji miodu,

−

rozróżnić rodzaje krupca,

−

scharakteryzować kremowanie miodu,

−

określić warunki przechowywania miodu,

−

określić cechy organoleptyczne różnego rodzaju miodu,

−

rozpoznać i ocenić miód na podstawie cech organoleptycznych,

−

pobrać miód do analizy chemicznej i pyłkowej,

−

zinterpretować wyniki analizy pyłkowej miodu,

−

zinterpretować wyniki analizy chemicznej miodu,

−

określić zawartość HMF (hydroksymetylofurfuralu) w miodzie,

−

scharakteryzować etapy wyrobu miodu pitnego,

−

rozpoznać wady i choroby win oraz miodów pitnych,

−

określić właściwości odżywcze i lecznicze miodu,

−

zastosować przepisy i receptury sporządzania napojów i ciast miodowych,

−

sklarować i przetworzyć wosk.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………………

Modułowy program nauczania:

Pszczelarz 612[01]

Moduł:

Produkcja pszczelarska 612[01].Z3

Jednostka modułowa:

Przetwarzanie produktów pasiecznych 612[01].Z2.09

Temat: Typy i odmiany miodów.

Cel ogólny: Charakteryzować typy i odmiany miodów.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

wymienić typy i odmiany miodów,

−

charakteryzować typy i odmiany miodów,

−

opisywać miody nektarowe,

−

rozróżniać miody ze względu na ich pochodzenie.

Metody nauczania–uczenia się:

−

metoda tekstu przewodniego,

−

zajęcia praktyczne,

−

dyskusja dydaktyczna.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna,

−

praca w grupach 3–4 osobowych.

Czas: 6 godzin dydaktycznych.

Środki dydaktyczne:

−

próbki różnych typów i odmian miodów,

−

Polska Norma na miód,

−

naczynia laboratoryjne.

Przebieg zajęć:
1. Czynności organizacyjne: sprawdzenie listy obecności, sprawdzenie gotowości do zajęć.
2. Podanie tematu lekcji, uświadomienie celu zajęć.
3. Wprowadzenie do tematu:

W oparciu o dotychczasową wiedzę z zakresu przetwarzanie produktów pasiecznych

przeprowadź analizę organoleptyczną mającą na celu poznanie typów i odmian miodów.

Zadanie powinieneś(aś) wykonać w następujących etapach:

I.

Zbieranie i analiza informacji o typach i odmianach miodów (~20 min.)

Aby prawidłowo wykonać zadanie musisz wiedzieć:

−

w jakim celu określamy typy i odmiany miodów?

−

co obejmuje zakres badań organoleptycznych miodu?

−

jaką konsystencję posiadają miody?

−

o jakim zapachu i smaku są miody?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

−

jaką barwę posiadają miody?

−

jakie miody objęte są Polską Normą?
Odpowiedzi na powyższe pytania wpisz do formularza (Zał. Nr 1).

II. Opracowanie planu pracy (~15 min.)

Na tym etapie powinniście przemyśleć jak należy wykonać przydzielone Wam zadanie,

a zatem:

−

zorganizować stanowisko pracy,

−

ustalić kolejność i czas wykonywania poszczególnych czynności,

−

podzielić się pracą,

−

zaplanować sposób korzystania z materiałów pomocniczych,

Pomogą Wam w tym pytania prowadzące:

−

jakimi narzędziami pracy oraz jakim sprzętem będziesz posługiwać się podczas pracy?

−

co należy zrobić przed przystąpieniem do określania typów i odmian miodów?

−

jak określa się konsystencję miodu?

−

w jaki sposób określamy zapach i smak miodu?

−

jak określamy barwę miodu?

−

w jaki sposób charakteryzujemy miody?
Odpowiedzi na powyższe pytania wpisz do formularza " Plan pracy" (Zał. Nr 2).

III. Ustalanie harmonogramu pracy (~10 min)

W tej fazie powinniście:

−

omówić

dokładnie

z

nauczycielem

zaplanowane

przeprowadzenie

oceny

organoleptycznej miodów w celu poznania typów i odmian miodów,

−

przedyskutować kolejność i czas wykonywania poszczególnych czynności oraz podział
pracy.

IV. Praktyczne wykonanie zadania (~180 min.)

−

Pracujecie samodzielnie nad wykonaniem zadania zgodnie z przyjętym harmonogramem
pracy, wymieniacie się wiedzą, konsultujecie i wspólnie opracowujecie w zespole
trzyosobowym zaplanowany przegląd.

−

Pomoże Wam w tym czuwający nad prawidłowym przebiegiem prac nauczyciel, którego
w każdej chwili możecie prosić o pomoc.

V. Sprawdzanie wykonanej pracy (~15 min.)

−

Kontrolę jakości swojej pracy wykonujecie na bieżąco kierując się pytaniami
przewodnimi podanymi powyżej w tekście,

−

Wyniki oceny przeprowadzenia wpisz do formularza "Arkusz analizy organoleptycznej
miodu" (Zał. Nr 3),

−

Następnie wymieniacie się w zespołach "Arkuszami analizy organoleptycznej miodu"
i analizujecie wyniki analizy organoleptycznej miodu i ewentualnie dokonujecie korekty.

Faza ostatnia jest wspólną pracą całej grupy i nauczyciela.

VI. Analiza przebiegu pracy (~20 min.)
W tej fazie należy odpowiedzieć na pytanie:
"Co bym zrobił inaczej, lepiej, gdybym wykonywał(a) zadanie jeszcze raz?"
Analizujecie cały przebieg Waszej pracy pod kątem polepszenia jakości przeprowadzania
panalizy, skrócenia czasu pracy, lepszej organizacji (pod kierunkiem nauczyciela).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Jeżeli poprawki są znaczne - należy cały proces przeprowadzić od początku.
Wypełniacie "Kartę samooceny" (Zał. Nr 4).

Uwaga!

Ocena Waszej pracy zostanie dokonana przez nauczyciela w oparciu o:

−

"Arkusz analizy organoleptycznej miodu "(Zał. Nr 3).

−

"Arkusz obserwacji ucznia" (Zał. Nr 5).

Praca domowa

Określ przynależność odmianową otrzymanej próbki miodu.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

nauczyciel ocenia metodą obserwacji indywidualnie ucznia i grupę, na bieżąco podczas
dyskusji, podczas wykonywania ćwiczenia oraz końcowe efekty pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Scenariusz zajęć nr 2

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Pszczelarz 612[01]

Moduł:

Produkcja pszczelarska 612[01].Z2

Jednostka modułowa:

Przetwarzanie produktów pasiecznych 612[01].Z2.09

Temat: Pozyskiwanie obnóży pyłkowych.

Cel ogólny: Charakteryzować pozyskiwanie obnóży pyłkowych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

−

wymieniać sposoby pozyskiwania obnóży pyłkowych,

−

charakteryzować sposoby pozyskiwania obnóży pyłkowych,

−

dobierać sprzęt pasieczny do pozyskiwania obnóży pyłkowych,

−

przygotować rodzinę pszczelą do pozyskiwania obnóży pyłkowych,

−

przeprowadzać pozyskiwania obnóży pyłkowych.

Metody nauczania–uczenia się:

−

metoda tekstu przewodniego,

−

zajęcia praktyczne,

−

dyskusja dydaktyczna.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna,

−

praca w grupach 3–4 osobowych.

Czas: 6 godzin dydaktycznych.

Środki dydaktyczne:

−

sprzęt pasieczny; dłuto pasieczne, szczoteczka,

−

sprzęt pasieczny do pozyskiwania obnóży pyłkowych,

−

rodziny pszczele,

−

odzież ochronna do przeprowadzenia przeglądów.

Przebieg zajęć:
1. Czynności organizacyjne: sprawdzenie listy obecności, sprawdzenie gotowości do zajęć.
2. Podanie tematu lekcji, uświadomienie celu zajęć.
3. Wprowadzenie do tematu:

Zadanie powinieneś(aś) wykonać w następujących etapach:

I.

Zbieranie i analiza informacji o sposobach pozyskiwania obnóży pyłkowych, (~20 min.)

Aby prawidłowo wykonać zadanie musisz wiedzieć:

−

w jakim celu przeprowadzamy pozyskiwania obnóży pyłkowych?

−

jakie rodziny wykorzystujemy do pozyskiwania obnóży pyłkowych?

−

jakie czynniki wpływają na pozyskiwanie obnóży pyłkowych?

−

jakie muszą być warunki pogodowe i pożytkowe aby można pozyskiwać obnóża
pyłkowe?

−

jakimi sposobami pozyskujemy obnóża pyłkowe?

−

jakiego sprzętu używamy do pozyskiwania obnóży pyłkowych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

Odpowiedzi na powyższe pytania wpisz do formularza (Zał. Nr 1).

II. Opracowanie planu pracy (~15 min.)
Na tym etapie powinniście przemyśleć jak należy wykonać przydzielone Wam zadanie,

a zatem:

−

zorganizować stanowisko pracy (dobór i rozmieszczenie narzędzi pracy, sprzętu
pasiecznego),

−

ustalić kolejność i czas wykonywania poszczególnych czynności pasiecznych,

−

ustalić sposób pozyskiwania obnóży pyłkowych,

−

podzielić się pracą,

−

zaplanować sposób korzystania z materiałów pomocniczych,

Pomogą Wam w tym pytania prowadzące:
jakimi narzędziami pracy oraz jakim sprzętem pasiecznym będziesz posługiwać się podczas
pracy?

−

co należy zrobić przed przystąpieniem do pozyskiwania obnóży pyłkowych?

−

jak należy przygotować rodzinę pszczelą do pozyskiwania obnóży pyłkowych?

−

jak przygotowujemy sprzęt do pozyskiwania obnóży pyłkowych,?

−

w którym miejscu ula umieszczamy poławiacz pyłku?

−

co robimy gdy zostanie przekroczony czas odbioru obnóży pyłkowych

−

co robimy z pozyskanymi obnóżami pyłkowymi?
Odpowiedzi na powyższe pytania wpisz do formularza " Plan pracy" (Zał. Nr 2).

III. Ustalanie harmonogramu pracy (~10 min)

W tej fazie powinniście:

−

omówić dokładnie z nauczycielem zaplanowane przeprowadzenie pozyskiwanie obnóży
pyłkowych,

−

przedyskutować kolejność i czas wykonywania poszczególnych czynności pasiecznych
oraz podział pracy.

IV. Praktyczne wykonanie zadania (~180 min.)

−

Pracujecie samodzielnie nad wykonaniem zadania zgodnie z przyjętym harmonogramem
pracy, wymieniacie się wiedzą, konsultujecie i wspólnie opracowujecie w zespole
trzyosobowym zaplanowane pozyskiwanie obnóży pyłkowych,.

−

Pomoże Wam w tym czuwający nad prawidłowym przebiegiem prac nauczyciel, którego
w każdej chwili możecie prosić o pomoc.

Uwaga!
W czasie realizacji zadania przestrzegajcie instrukcji przy przeprowadzaniu pozyskiwania
obnóży pyłkowych, (Zał. Nr 3).

V. Sprawdzanie wykonanej pracy (~15 min.)

−

Kontrolę jakości swojej pracy wykonujecie na bieżąco kierując się pytaniami
przewodnimi podanymi powyżej w tekście,

−

Najpierw sprawdzacie jakość przeprowadzonego pozyskiwania obnóży pyłkowych,

−

Wyniki oceny pozyskiwania obnóży pyłkowych, wpisz do formularza "Arkusz oceny
pozyskiwania obnóży pyłkowych," (Zał. Nr 4).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

−

Następnie wymieniacie się w zespołach "Arkuszami oceny pozyskiwania obnóży
pyłkowych," i analizujecie wyniki oceny jakości przeprowadzonego poddania
i ewentualnie dokonujecie korekty.
Faza ostatnia jest wspólną pracą całej grupy i nauczyciela.

VI. Analiza przebiegu pracy (~20 min.)
W tej fazie należy odpowiedzieć na pytanie:
"Co bym zrobił inaczej, lepiej, gdybym wykonywał(a) zadanie jeszcze raz?"
Analizujecie cały przebieg Waszej pracy pod kątem polepszenia jakości przeprowadzania
pozyskiwania obnóży pyłkowych,, skrócenia czasu pracy, lepszej organizacji (pod kierunkiem
nauczyciela).
Jeżeli poprawki są znaczne - należy cały proces przeprowadzić od początku.
Wypełniacie "Kartę samooceny" (Zał. Nr 5).

Uwaga!

Ocena Waszej pracy zostanie dokonana przez nauczyciela w oparciu o:

"Arkusz oceny pozyskiwania obnóży pyłkowych,"(Zał. Nr 4).
"Arkusz obserwacji ucznia" (Zał. Nr 6).

Praca domowa

Opracuj plan pozyskiwania obnóży pyłkowych w sezonie pasiecznym.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

nauczyciel ocenia metodą obserwacji indywidualnie ucznia i grupę, na bieżąco podczas
dyskusji, podczas wykonywania ćwiczenia oraz końcowe efekty pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

5. ĆWICZENIA

5.1. Typy i odmiany miodów

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Ocenianie organoleptyczne miodów.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Nauczyciel powinien zaprezentować foliogramy różnych rodzai krupca oraz tabele

wymagań organoleptycznych dla wybranych miodów odmianowych.

Podczas wykonania ćwiczenia szczególną uwagę uczeń powinien zwrócić na

charakterystyczne cechy organoleptyczne miodów odmianowych.

Ćwiczenie powinno być wykonywane w grupach 3-4 osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) sprawdzić konsystencję miodu płynnego przez obserwację ściekania miodu

z drewnianego lub metalowego mieszadełka oraz krupca na podstawie wyglądu
kryształów w rozmazie miodu na szkiełku przedmiotowym,

2) określić barwę przez obserwację płynnego miodu w probówce średnicy 10 mm ze szkła

bezbarwnego oglądając próbkę przy świetle dziennym pod światło, barwę miodu
skrystalizowanego określić przez oględziny przy świetle dziennym powierzchni
przekroju bryłki miodu, wyjętej z opakowania,

3) określić zapach przez wąchanie miodu lekko ogrzanego i roztartego na szkiełku

przedmiotowym,

4) określić smak przez degustację płynnego miodu o temperaturze pokojowej,
5) zestawić wyniki badań organoleptycznych w postaci tabeli oraz stwierdzić, czy wykryto

oznaki wskazujące na odchylenie od wymagań.

Nr
badanej
próbki
miodu

Barwa

Konsystencja

Zapach

Smak

Uwagi:

typ

i odmiana
miodu,
postać krupca

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

foliogramy,

−

rzutnik pisma,

−

normą PN-88/A-77626 Miód pszczeli,

−

kolekcja miodów odmianowych,

−

szkiełka przedmiotowe,

−

bagietki szklane i mieszadełka metalowe lub drewniane,

−

probówki o średnicy 10 mm,

−

łaźnia wodna,

−

zlewki.

Ćwiczenie 2

Rozpoznawanie przyrządów do pobierania próbek.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Nauczyciel powinien zaprezentować różne rodzaje przyrządów do pobierania próbek

miodu.

Podczas wykonania ćwiczenia szczególną uwagę uczeń powinien zwrócić na cechy

charakterystyczne poszczególnych przyrządów do pobierania próbek miodu do badań
laboratoryjnych.

Ćwiczenie powinno być wykonywane w grupach 3–4 osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wybrać z przedstawionego zbioru różnych przyrządów laboratoryjnych te, które służą do

pobierania próbek miodu,

2) zaprezentować je i opisać zasadę działania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

mieszadła,

−

zgłębniki,

−

łyżeczki.

Ćwiczenie 3

Ocenianie zawartości HMF za pomocą spektrofotometru.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

Nauczyciel powinien zwrócić uwagę na przestrzeganie przepisów bhp przy posługiwaniu

się roztworami p-toluidyny i kwasu barbiturowego, wskazane byłoby używać pipet
automatycznych.

Podczas wykonania ćwiczenia szczególną uwagę uczeń powinien zwrócić na wpływ

okresu przechowywania i przegrzewania miodu na zawartość HMF w miodzie.

Ćwiczenie powinno być wykonywane w grupach 3–4 osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami bhp i ergonomii pracy,
2) zapoznać się z normą PN-88/A-77626 Miód pszczeli. Oznaczanie zawartości

5–hydroksymetylofurfurolu (HMF),

3) odważyć 10 g dobrze wymieszanego miodu z dokładnością do 0,1 g i rozpuścić go

w 15 ml wody,

4) przelać ilościowo do kolby pomiarowej 50 ml i uzupełnić wodą do kreski,
5) wlać do 2 probówek po 2 ml roztworu miodu i po 5 ml roztworu p-toluidyny,
6) wlać do jednej probówki 1 ml wody (roztwór porównawczy), a bezpośrednio potem do

drugiej probówki wlać 1 ml roztworu kwasu barbiturowego, obie probówki wstrząsnąć
i odstawić na 3–4 minuty,

7) zmierzyć ekstynkcję na spektrofotometrze przy długości fali 550 nm, w ciągu 1 minuty

wykonać kilka pomiarów i obliczyć średnią arytmetyczną,

8) obliczyć wynik – ilość HMF w mg/100g miodu wg wzoru,

G = 19,2x E/d

w którym:
E – średnia arytmetyczna wyników pomiarów ekstynkcji,
d- grubość warstwy płynu w kuwecie, cm,
19,2 współczynnik przeliczeniowy.

9) porównać wynik z wymaganiami wg normy i rozporządzenia, ocenić badany miód.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

próbki miodu do badań,

−

waga laboratoryjna,

−

spektrofotometr,

−

norma PN-88/A-77626 Miód pszczeli,

−

roztwór p-toluidyny,

−

roztwór kwasu barbiturowego,

−

kolbki pomiarowe 50 ml,

−

pipety 5 ml, 2 ml, 1ml,

−

zlewki 50 ml,

−

bagietki,

−

lejki szklane,

−

probówki,

−

stoper.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

Ćwiczenie 4

Określanie przewodnictwa elektrycznego miodów spadziowych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Nauczyciel powinien zaprezentować badanie na przewodnictwo elektryczne właściwe

miodu spadziowego.

Podczas wykonania ćwiczenia szczególną uwagę uczeń powinien zwrócić na

dostosowanie do wielkości czujnika konduktometru będącego na wyposażeniu pracowni.

Ćwiczenie powinno być wykonywane w grupach 3–4 osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami bhp i ergonomii pracy,
2) zapoznać się z normą PN-88/A-77626 Miód pszczeli. Oznaczanie przewodności

elektrycznej właściwej,

3) zmierzyć zawartość wody w miodzie za pomocą refraktometru,
4) obliczyć zawartość suchej masy,
5) odważyć 5 g miodu w przeliczeniu na suchą masę wg wzoru

M = 5 g x 100/ MS
w którym:
M – potrzebna odważka miodu w g,
MS – zawartość suchej masy, która jest równa: 100% - zawartość wody

6) odważony miód rozpuścić w niewielkiej ilości wody i przenieść ilościowo do kolbki

pomiarowej pojemności 25 ml, uzupełnić do kreski,

7) przelać przygotowany roztwór do zlewki,
8) zanurzyć czujnik konduktometru i odczytać wynik w temperaturze 20

o

C,

9) obliczyć przewodność elektryczną właściwą w 10-4 Simens x cm-1,
10) porównać wynik z wymaganiami wg normy i rozporządzenia, ocenić badany miód.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

próbki miodów,

−

norma PN-88/A-77626 Miód pszczeli,

−

refraktometr,

−

łaźnia wodna,

−

probówki z korkiem,

−

waga analityczna,

−

konduktometr,

−

kolba pomiarowa o pojemności 50 ml,

−

zlewki pojemności 25 ml i 50 ml.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

5.2. Konfekcja produktów pasiecznych

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Konfekcjonowanie partii miodu do opakowań jednostkowych.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Nauczyciel powinien zaprezentować rozlew miodu i etykietowanie na pełnionego słoika.
Podczas wykonania ćwiczenia szczególną uwagę uczeń powinien zwrócić na estetykę

wykonania etykietowania i rozlewu.

Ćwiczenie powinno być wykonywane w grupach 3–4 osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać wyboru opakowań jednostkowych,
2) przygotować wybrane opakowania do rozlewu,
3) napełnić opakowania miodem, sprawdzić masę miodu,
4) skontrolować i wypełnić etykietkę, umieścić ją na opakowaniach.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

kolekcja opakowań do miodu,

–

foliogram – „Co powinna zawierać etykieta”?,

–

rzutnik pisma,

–

kolekcja etykietek dla miodu,

–

partia miodu do rozlewu,

–

ewentualnie zastaw do dekrystalizacji,

–

pompa do rozlewu miodu,

–

waga techniczna.

Ćwiczenie 2

Sporządzanie mieszaniny pierzgi z miodem.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Nauczyciel powinien zaprezentować foliogramy z metodami pozyskiwania i utrwalania
pierzgi i pyłku.

Podczas wykonania ćwiczenia szczególną uwagę uczeń powinien zwrócić na cel

umieszczania plastrów z pierzgą w zamrażarce.

Ćwiczenie powinno być wykonywane w grupach 3–4 osobowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) pozyskać pierzgę z plastra,
2) zważyć pierzgę,
3) wyliczyć i odważyć ilość płynnego miodu potrzebną do zwilżenia pierzgi,
4) zmielić mieszaninę w maszynce do mięsa,
5) wyliczyć i odważyć ilość miodu do uzupełnienia mieszaniny, aby pierzga stanowiła

w niej 25%,

6) rozetrzeć mieszaninę i nastawić do sklarowania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

plastry z pierzgą lub wysuszone obnóża pyłkowe,

–

miód płynny lub zestaw do dekrystalizacji miodu,

–

foliogramy,

–

rzutnik pisma,

–

lodówka lub zamrażarka,

–

widelce do odsklepiania lub sztance do pozyskiwania pierzgi,

–

waga techniczna,

–

maszynka do mięsa,

–

makutra i wałek,

–

termos do klarowania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

5.3. Miody pitne, wyrób węzy i świec woskowych

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Rozpoznawanie sprzętu do produkcji miodu pitnego.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Nauczyciel powinien zaprezentować foliogramy z podziałem miodów pitnych, etapy

wyrobu miodów pitnych sposobem domowym, doprawianie brzeczki kwasem cytrynowym
i pożywka dla drożdży.

Podczas wykonania ćwiczenia szczególną uwagę uczeń powinien zwrócić uwagę na

jakość wody używanej do wyrobu win i miodów pitnych.

Ćwiczenie powinno być wykonywane w grupach 3–4 osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wybrać sprzęt niezbędny do przygotowania i nastawienie brzeczki do fermentacji,
2) przygotować brzeczkę i określić jej stężenie,
3) przeprowadzić sycenie brzeczki,
4) przygotować „matkę drożdżową” z drożdży aktywnych,
5) schłodzić brzeczkę,
6) przygotować odpowiednie do danej partii brzeczki ilości kwasku cytrynowego i pożywki,
7) doprawić brzeczkę,
8) przelać do balonu i zaszczepić, zamknąć czopem fermentacyjnym,
9) wypisać metryczkę dla tego balonu z brzeczką i odstawić do fermentacji,
10) zaplanować dalsze zabiegi pielęgnacyjne w czasie dojrzewania i leżakowania miodu

pitnego.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

kolekcja sprzętu do wyrobu miodu pitnego: kociołki, łyżki cedzakowe, balony, rurki
fermentacyjne, korki gumowe z otworem,

–

foliogramy,

–

rzutnik pisma,

–

miód, winiarskie drożdże aktywne, kwas cytrynowy, fosforan dwuamonowy,

–

kuchnia gazowa lub elektryczna,

–

refraktometr lub cukromierz,

–

waga techniczna,

–

termometr,

–

zlewki o pojemności 100 ml, bagietki szklane lub łyżeczki,

–

gruby karton, dziurkacz i sznureczek do zrobienia „metryczki”.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

Ćwiczenie 2

Sporządzanie napojów miodowych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Nauczyciel powinien zaprezentować kolekcję przepisów na bezalkoholowe napoje

z miodem.

Podczas wykonania ćwiczenia szczególną uwagę uczeń powinien zwrócić uwagę na

przeliczania potrzebnych produktów na zaplanowaną ilość napoju.

Ćwiczenie powinno być wykonywane w grupach 3–4 osobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przygotować produkty wg wybranego przepisu,
2) sporządzić napój,
3) zaproponować sposób podania,
4) przeprowadzić degustację w grupie ćwiczeniowej,
5) określić zalety i ewentualne wady napoju,
6) zaproponować możliwe modyfikacje przepisu.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

miód i inne produkty wg przepisu,

–

kuchenka gazowa lub elektryczna,

–

czajnik elektryczny,

–

mikser,

–

wyciskarka do owoców cytrusowych,

–

lodówka,

–

waga,

–

dzbanki szklane,

–

szklanki do napojów.

Ćwiczenie 3

Wykonywanie świec woskowych z węzy i w formach silikonowych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Nauczyciel powinien zaprezentować wszystkie stadia rozwojowe pszczół.
Podczas wykonania ćwiczenia szczególną uwagę uczeń powinien zwrócić na cechy

charakterystyczne larw w różnym wieku.

Ćwiczenie powinno być wykonywane w grupach 3–4 osobowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przygotować projekt świecy wykonanej z węzy,
2) uplastycznić węzę,
3) wybrać odpowiedni knot,
4) wykonać świecę przycinając kawałki węzy i nawijając je na przygotowany knot,
5) upłynnić wosk w łaźni wodnej,
6) przygotować formę do odlewu: założyć knot, ustabilizować go, założyć gumki opaskowe

na formę, ustawić formę w pionie,

7) zalać formę woskiem,
8) po zastygnięciu wyjąć świecę,
9) wykonać obróbkę końcową: odciąć nadmiar knota, wyrównać dół świecy,

zaimpregnować końcówkę knota woskiem,

10) przeprowadzić próbę spalania świecy, aby ocenić poprawność doboru grubości knota.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

foliogram,

–

rzutnik pisma,

–

wzory świec i ozdób woskowych,

–

węza, wosk, knoty,

–

łaźnia wodna do topienia wosku,

–

piekarnik lub lampa nagrzewająca,

–

linijki, nożyki do tapet,

–

formy silikonowe,

–

naczynie do nalewania wosku do form.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Przetwarzania produktów
pasiecznych”

Test składa się z 20, z których:

−

zadania: 1, 2, 4, 8, 10, 11, 13, 15, 16, 17, 18, 19, są z poziomu podstawowego,

−

zadania: 3, 5, 6, 7, 9, 12, 14, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań : 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie co najmniej 16 zadań, w tym co najmniej 4 poziomu
ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie co najmniej 18 zadań, w tym co najmniej 6 poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. d, 3. a, 4. b, 5. a, 6. b, 7. d, 8. a, 9. c, 10. a, 11. a,
12. a, 13. a, 14. c, 15. a, 16. d, 17. c, 18. c, 19. a, 20. a.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Wymienić surowce miodowe

A

P

c

2

Wymienić główne składniki surowców
miodowych

A

P

d

3

Scharakteryzować dojrzewanie miodu

C

PP

a

4

Zdefiniować postać miodu

A

P

b

5

Scharakteryzować czynniki antybakteryjne
miodu

C

PP

a

6

Oznaczyć zakres badań organoleptycznych

C

PP

b

7

Opisać czynniki wpływające na wzrost
zawartości HMF w miodzie

C

PP

d

8

Zastosować nazwy miodów pitnych

A

P

a

9

Scharakteryzować kremowanie miodu

C

PP

c

10

Określić proporcje w miodach pitnych

B

P

a

11

Określić gęstość wosku

A

P

d

12

Opisać proces liofilizacji

C

PP

a

13

Określić warunki przechowywania miodu

A

P

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

14

Scharakteryzować parametry
fizykochemiczne miodów odmianowych

C

PP

c

15

Wskazać miody o wysokiej zawartość soli
mineralnych

B

P

a

16

Rozróżnić produkty pasieczne na podstawie
opisu

B

P

d

17

Rozróżnić miody nektarowe na podstawie
opisu

B

P

c

18

Rozróżnić miody wg PN - Miód pszczeli

B

P

c

19

Określić warunki przechowywania obnóży
pyłkowych

A

P

a

20

Zastosować wymagania PN - Miód pszczeli

C

PP

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
3. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
4. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
5. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wyjaśnij wszelkie wątpliwości.
6. Nie przekraczaj przeznaczonego czasu na test.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcje.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań, w tym:

−

12 zadań poziomu podstawowego,

−

8 zadań poziomu ponadpodstawowego.

Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi. Tylko jedna jest prawdziwa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi wstawiając w odpowiedniej

rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zaznaczy odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielanie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązywanie

zadań na później i wróć do niego kiedy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 30 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia

−

instrukcja,

−

zestaw pytań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

ZESTAW PYTAŃ TESTOWYCH

1. Surowcem miodowym jest

a) spadź i sok roślinny.
b) nektar.
c) spadź, nektar i rosa miodowa.
d) nektar, spadź i inwert.

2. Głównymi wszystkich składnikami surowców miodowych jest

a) woda i białko.
b) sole mineralne i witaminy.
c) kwasy organiczne i cukry złożone.
d) woda i cukry proste oraz złożone.

3. Dojrzewanie miodu polega na

a) odparowaniu wody, dodaniu wydzielin organizmu pszczół i hydrolizie cukrów.
b) zmniejszeniu zawartości cukrów prostych, a zwiększeniu zawartości cukrów

złożonych.

c) zmniejszeniu kwasowości.
d) zmniejszeniu przewodności elektrycznej.

4. Krupcem nazywamy

a) miód płynny.
b) miód skrystalizowany.
c) roztwór wody z miodem.
d) miód po dekrystalizacji.

5. Na właściwości antybakteryjne miodu wpływ ma

a) ciśnienie osmotyczne, kwasowość miodu i zawartość inhibin.
b) zawartość cukrów prostych w miodzie.
c) zawartość soli mineralnych.
d) zawartość witamin.

6. Do zakresu badań organoleptycznych miodu należy

a) określanie zawartości wody w miodzie.
b) badanie smaku, zapachu, barwy i konsystencji.
c) sprawdzanie zawartości opakowania z treścią etykietki.
d) pobieranie próbek.

7. Jeżeli zawartość HMF w miodzie jest wysoka, to świadczy o

a) przegrzaniu miodu.
b) zbyt długim przechowywaniu.
c) szkodliwym działaniu tego miodu na ludzki organizm.
d) przegrzaniu, za długim okresie przechowywania i zafałszowaniu miodu.

8. Wskaż poprawny zapis podziału miodów w normy

a) rozróżnia się trzy typy miodu: N – nektarowy, S – spadziowy i NS – nektarowo-

spadziowy.

b) rozróżnia się następujące odmiany miodu: nektarowy, spadziowy i nektarowo-

spadziowy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

c) miody dzieli się tylko na nektarowe i spadziowe.
d) miody dzieli się na ciemne i jasne.

9. Kremowanie miodu przeprowadza się poprzez

a) gwałtowne ochłodzenie miodu płynnego.
b) ciągłe mieszanie miodu krystalizującego.
c) zaszczepienie patoki i bardzo starannym cyklicznym mieszaniu przez kilka dni.
d) roztarciu dużych kryształów na małe w odpowiednim urządzeniu.

10. Miód pitny półtorak powstaje z brzeczki, w której miód zmieszano z wodą w proporcji

a) 2 : 1.
b) 1,5 : 1.
c) 1 : 2.
d) 1 : 1,5.

11. Wosk ma gęstość

a) większą od wody.
b) od 0,936 do 0,949 g/cm

3

.

c) mniejszą od alkoholu.
d) od 0,956 do 0,969 g/ cm

3

.

12. Liofilizacja pyłku jest to

a) proces polegający na usunięciu wody w wysokiej próżni i temp. – 40

o

C.

b) suszeniu pyłku w temperaturze 35

o

C.

c) mieszaniu wysuszonego pyłku z cukrem pudrem.
d) zamrożenie pyłku bez suszenia i przechowywanie w temp. -20

o

C w atmosferze

czystego azotu.

13. Miód należy przechowywać w następujących warunkach

a) temperatura przechowywania nie większa niż 18oC i wilgotność względna powietrza

65–75%).

b) okres przechowywania w temp. < 18oC wynosi 5 lat.
c) magazyny do przechowywania miodu powinny być suche i nasłonecznione.
d) temperatura przechowywania powinna być wyższa niż 18oC, aby opóźnić

krystalizację.

14. Wysoka przewodność elektryczna właściwa jest charakterystyczna dla miodów

a) spadziowych i jasnych nektarowych.
b) zafałszowanych i przegrzanych.
c) spadziowych, nektarowo-spadziowych i ciemnych nektarowych.
d) przechowywanych w nieodpowiednich warunkach.

15. W którym z miodów zawartość soli mineralnych wynosi około 1%?

a) spadziowym.
b) wielokwiatowym.
c) gryczanym.
d) wrzosowym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

16. Przechowuje się najlepiej ze wszystkich produktów pszczelich, nie wysycha, nie

wchłania wody, rzadko jest atakowany przez szkodniki i nie wymaga przechowywania
w szczelnych pojemnikach. Powyższy opis dotyczy
a) miodu.
b) propolisu.
c) pyłku.
d) wosku.

17. Miód ten ma jasnobursztynowy kolor i bardzo silny i trwały aromat. Konsystencję ma

galaretowatą i dlatego trudno go odwirować z plastrów. Powyższy opis dotyczy miodu
a) wielokwiatowego.
b) spadziowego.
c) wrzosowego.
d) gryczanego.

18. Który z poniższych produktów nie spełnia wymagań w zakresie jakości handlowej

miodu:
a) miód przefiltrowany.
b) miód wytłoczony.
c) ziołomiód.
d) miód odsączony.

19. Polska Norma zaleca, aby obnóża pyłkowe przechowywać w temperaturze do

a) 5ºC.
b) 8ºC.
c) 10ºC.
d) 15ºC.

20. Według Normy Polskiej „Miód pszczeli” 25% wody może zawierać miód

a) piekarniczy wrzosowy.
b) piekarniczy.
c) wrzosowy.
d) gryczany.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko …………………………………………………………………….

Przetwarzanie produktów pasiecznych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

TEST 2

Test praktyczny typu – „próba pracy” do jednostki modułowej
„Przetwarzanie produktów pasiecznych”

Treść zadania

Wykonaj czynności organizacyjne i przeprowadź prace związane z wykonaniem świec

woskowych metodą odlewania w formach silikonowych. Zadanie wykonaj łącznie
z wybraniem modelu świecy, wykonaniem formy z silikonu dwuskładnikowego oraz
przygotowaniem wosku odpowiedniej jakości.

Instrukcja dla nauczyciela

W badaniu osiągnięć ucznia w nabywaniu umiejętności praktycznych przewidzianych

w celach jednostki modułowej zaleca się przeprowadzenie zadania testowego typu „próba
pracy”. Zadanie jest tak dobrane, aby pozwoliło sprawdzić poziom ukształtowanych
umiejętności w zakresie wiedzy teoretycznej i praktycznego wykonania świec woskowych
metodą odlewania w formach silikonowych.

Uczniowie powinni wykonać zadanie indywidualnie. Jest to jednocześnie możliwość

samodzielnego sprawdzenia przez ucznia poziomu nabywania umiejętności i dokonania
analizy podjętych działań praktycznych.

Zadaniem nauczyciela jest stworzenie warunków umożliwiających uczniowi wykonanie

zadania zgodnie z obowiązującymi zasadami i w określonym czasie. Uczeń powinien
wykonać zadanie pod nadzorem pracownika odpowiedzialnego za pasiekę, który zapewni
uczniowi:

−

możliwość praktycznego przygotowania wosku odpowiedniej jakości do wyrobu świec,

−

możliwość praktycznego wykonania formy silikonowej,

−

możliwość praktycznego wykonania odlewu świec woskowych w formie.

Nauczyciel powinien:

−

uzgodnić z pracownikiem odpowiedzialnym za pasiekę, możliwość i termin
przeprowadzenia ćwiczeń,

−

zadbać o przygotowanie stanowiska pracy dla uczniów pod względem bezpieczeństwa
pracy,

−

przypomnieć uczniom zasady bezpieczeństwa i higieny pracy i nakazać bezwzględne ich
przestrzeganie,

−

skontrolować użycie właściwego ubioru ochronnego,

−

przydzielić uczniom kolejność i zakres wykonywania zadania,

−

określić kryteria oceny wykonywanego zadania,

−

na bieżąco nadzorować pracę uczniów,

−

dokonać oceny wykonanej pracy.

Instrukcja dla ucznia

Uczeń powinien wykonać następujące czynności:

−

dobrać i założyć odzież ochronną,

−

zapisać w dzienniczku praktyki plan działania oraz kolejność wykonywanych czynności
zgodnie z regulaminem gospodarstwa pasiecznego. Plan przedstawić do zatwierdzenia
nauczycielowi,

−

przygotować stanowisko do, wykonania formy i wyrobu świec,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

−

sklarować i ewentualnie rozjaśnić wosk,

−

dobrać sprzęt i wykonać formę z silikonu,

−

odlać świece z wosku i wykonać obróbkę końcową,

−

uporządkować stanowisko, oczyścić narzędzia i odłożyć na miejsce przechowywania.

Umiejętności podlegające ocenie

Lp.

Czynność wykonywana przez ucznia

Punkty

do

uzyskania

1

Dobranie odzieży ochronnej

5

2

Sporządzenie

wykazu

materiałów

i

sprzętu

do

klarowania i rozjaśniania wosku

5

3

Sporządzenie wykazu materiałów i sprzętu do wyrobu
formy silikonowej.

5

4

Sporządzenie wykazu sprzętu i materiałów do wykonania
odlewu świec.

5

5

Przygotowanie sprzętu i klarowanie wosku:

−

uruchomienie łaźni wodnej,

−

wyliczenie i odmierzenie odpowiedniej ilości
środka rozjaśniającego,

−

przygotowanie termosu.

15

6

Przygotowanie sprzętu do wyrobu form silikonowych:

−

model świecy,

−

odpowiedniej wielkości cylinder ograniczający
zewnętrzne wymiary formy,

−

cylindry miarowe do odmierzania składników
silikonu,

−

narzędzie i pojemnik do mieszania silikonu

15

7

Wyrób form silikonowych:

−

ustabilizowanie modelu,

−

zaznaczenie wysokości i linii przecięcia formy,

−

wyliczenie i odmierzenie odpowiedniej dla danego
modelu i formy ilości silikonu i katalizatora,

−

przygotowanie silikonu,

−

zalanie modelu,

−

obróbka końcowa formy.

20

8

Wykonanie świecy woskowej:

−

upłynnienie wosku w łaźni wodnej

−

dobranie i umieszczenie knota w formie,

−

założenie opasek na formę,

−

ustabilizowanie formy i knota,

−

zalanie płynnym woskiem,

−

wyjęcie świecy z formy po zastygnięciu,

−

wykonanie

końcowej

obróbki

kosmetyczne

świecy.

20

9

Uporządkowanie stanowiska

10

Razem

100

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

Normy wymagań na poszczególne oceny szkolne:

Ocena

Liczba uzyskanych punktów

dopuszczający

70

dostateczny

85

dobry

90

bardzo dobry

100

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

7. LITERATURA

1. Curyło J.: Hodowla pszczół. PWRiL, Warszawa 1983
2. Ellnain-Wojtaszek M.: Produkty pszczele - cenne leki medycyny naturalnej. Sądecki

Bartnik, Nowy Sącz 1998

3. Kałużny E.: Pszczela apteczka. WLN”Apiherba”, Leszno 1992
4. Majewski T.: Miód pszczeli. WPLiS, Warszawa 1959
5. Makowicz J.: Pierzga i pyłek kwiatowy. Kielce 1985
6. Prabucki J.(red): Pszczelnictwo. Albatros, Szczecin 1998
7. Wojtacki M.: Produkty pszczele i przetwory miodowe. PWRiL, Warszawa 1988
8. Wróblewski R.: Miodosytnictwo. Mertina Kay, Łódź 2001
9. PN-88/A-77626, Miód pszczeli
10. PN-R –78893, Obnóża pyłkowe
11. PN-R-78892, Świeże mleczko pszczele
12. PN-R-78891, Propolis – kit pszczeli
13. PN-R-78890, Wosk pszczeli
14. www.lyson.com.pl
15. www.pszczoly.pl
16. www.apipol.com.pl/pages/apiterapia
17. www.pasieka.pszczoly.pl
18. www.uwm.edu.pl/pszczoly

Czasopisma:
–

Pszczelarstwo

–

Pszczelarz Polski

–

Pasieka

–

Przegląd Pszczelarski