„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Wioleta Gabara

Kształtowanie postaw odbiorców reklamy
342[01].Z2.03

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:

mgr Krystyna Kielan

mgr Jadwiga Nicińska

Opracowanie redakcyjne:
mgr Wioleta Gabara



Konsultacja:
mgr Ewa Kawczyńska-Kiełbasa

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczn

ą

programu jednostki modułowej 342[01].Z2.03,

„Kształtowanie postaw odbiorców reklamy”, zawartego w programie nauczania dla zawodu
technik organizacji reklamy.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1.

Wprowadzenie

3

2.

Wymagania wstępne

5

3.

Cele kształcenia

6

4.

Przykładowe scenariusze zajęć

7

5.

Ćwiczenia

11

5.1.

Reklama jako proces komunikacji

11

5.1.1. Ćwiczenia

11

5.2.

Uwarunkowania zachowań konsumentów na rynku

13

5.2.1. Ćwiczenia

13

5.3.

Psychologia oddziaływania reklamy

16

5.3.1. Ćwiczenia

16

5.4.

Nastrój, emocje i etyka w reklamie

19

5.4.1. Ćwiczenia

19

5.5.

Reklama społeczna

21

5.5.1. Ćwiczenia

21

6.

Ewaluacja osiągnięć ucznia

23

7. Literatura

37

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie technik organizacji reklamy.

W poradniku zamieszczono:

–

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

–

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

–

przykładowe scenariusze zajęć,

–

ć

wiczenia, przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami

nauczania-uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

–

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np. dyskusji, „burzy
mózgów”, gry symulacyjnej, ćwiczeń praktycznych, metody projektu.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej (cześć prac uczniowie powinni wykonywać
w 3-4 osobowych grupach).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych

342[01].Z2.04.

Opracowanie

reklamy

342[01].Z2.05

Przygotowanie

reklamy do

publikacji

41342[01].Z2

Organizacja działalności

reklamowej

342[01].Z2.01

Podejmowanie

działalności

gospodarczej

342[01].Z2.02

Planowanie

i organizacja pracy

342[01].Z2.03

Kształtowanie

postaw odbiorców

reklamy

342[01].Z2.06

Przygotowanie

kampanii reklamowej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

stosować podstawową terminologię z zakresu reklamy,

–

określać cele reklamy i jej miejsce w strategii marketingowej,

–

identyfikować podstawowe typy osobowości konsumentów,

–

posłużyć się systemem Windows do wykonania określonych zadań,

–

zainstalować i skonfigurować określony sprzęt i oprogramowanie w systemie Windows,

–

zastosować sieć komputerową do wykonania określonych zadań,

–

posłużyć się drukarką lokalną i sieciową,

–

wykorzystać Internet do wyszukiwania informacji,

–

korzystać z różnych źródeł informacji,

–

posłużyć się programami do tworzenia grafiki komputerowej,

–

zapisać obraz wideo,

–

zeskanować oraz pozyskać obraz cyfrowy i zachować go w różnych formatach,

–

podejmować decyzje w złożonych warunkach,

–

analizować skutki podejmowanych decyzji,

–

współdziałać w grupie,

–

prezentować wypracowane w grupie rozwiązania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3.

CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

zastosować podstawową terminologię z zakresu psychologii społecznej i psychologii
reklamy,

–

określić cele reklamy i jej miejsce w strategii marketingowej,

–

dokonać analizy potrzeb, emocji i motywacji człowieka,

–

scharakteryzować podstawowe typy osobowości konsumentów,

–

scharakteryzować czynniki wpływające na decyzje konsumentów,

–

określić metody kształtowania potrzeb konsumentów oraz zainteresowań nowymi
produktami,

–

określić warunki satysfakcji oraz przyczyny niezadowolenia konsumenta z nabytego
produktu,

–

scharakteryzować mechanizmy wpływu reklamy na społeczeństwo,

–

określić sposoby oddziaływania reklamy na postawy, emocje i zachowania odbiorców,

–

scharakteryzować media przekazujące treści reklamowe,

–

określić role emocji, racjonalnych argumentów i perswazji w przekazie reklamowym,

–

opracować przekaz reklamowy z zastosowaniem właściwego języka reklamy,

–

dostosować język reklamy do treści przekazu i potrzeb odbiorcy,

–

wykorzystać w celach reklamowych wiedzę dotyczącą procesów postrzegania
i zapamiętywania informacji,

–

określić wpływ zjawisk demograficznych, kulturowych i socjologicznych na prawa
rządzące rynkiem reklamy,

–

ocenić skuteczność i efektywność przekazu reklamowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4.

PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

………………………………………………………..

Modułowy program nauczania:

Technik organizacji reklamy 342[01]

Moduł:

Organizacja działalności reklamowej 342[01].Z2.

Jednostka modułowa:

Kształtowanie postaw odbiorców reklamy 342[01].Z2.03

Temat: Etapy procesu postępowania nabywcy.

Cel ogólny: dokonanie analizy potrzeb, emocji i motywacji konsumentów.

Po zakończeniu zajęć uczeń powinien umieć:

−

objaśniać teorie potrzeb i motywacji,

−

objaśniać piramidę potrzeb Maslowa,

−

wymieniać i objaśniać etapy procesu postępowania konsumenta,

−

wskazać przyczyny dla których nabywcy dokonują zakupów,

−

wskazać czynniki ekonomiczne, kulturowe i socjologiczne,

−

rozróżniać postępowanie nabywców w zakresie podejmowania decyzji dotyczących,

−

artykułów częstego, okresowego i epizodycznego zakupu.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizowanie i planowanie zajęć,

−

praca indywidualna,

−

prezentacja na forum klasy,

−

oceny pracy własnej.

Metody nauczania:

−

wykład informacyjny,

−

analiza przypadku, ćwiczenie.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie pracują indywidualnie

Czas trwania zajęć:

−

135 minut.

Środki dydaktyczne:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

przybory do pisania: długopis, ołówek, flamastry,

−

komputer,

−

foliogramy,

−

rzutnik multimedialny,

−

poradnik dla ucznia.

Uczestnicy: uczniowie klasy I.

Zadanie dla ucznia:

Dokonaj analizy procesu podejmowania decyzji dotyczącej zakupionych przez twoja

rodzinę w ostatnim czasie dóbr okresowego i codziennego zakupu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

Przebieg zajęć:
Faza wstępna – 10 minut
1.

Określenie tematu zajęć.

2.

Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.

3.

Wyjaśnienie uczniom zasad analizy przypadku.

4.

Zapoznanie uczniów z przebiegiem zajęć.

Faza właściwa

Wykład informacyjny
Analiza przypadku.

Faza I. Informacje – 45 minut
1.

Nauczyciel przeprowadza wykład informacyjny na temat potrzeb i motywacji.

2.

Nauczyciel wymienia i krótko prezentuje fazy procesu postępowania konsumenta na
rynku.

3.

Uczniowie dokonują analizy potrzeb z piramidy Maslowa.

4.

Nauczyciel wskazuje różnice zachowań nabywców w zakresie nabywania artykułów
okresowego, sporadycznego i epizodycznego zakupu.

5.

Uczniowie na podstawie foliogramu „Cykl życia rodzinnego i zachowania na rynku”
dokonują analizy zachowań nabywców na rynku.

Faza II. Uczniowie zapoznają się z treścią ćwiczenia i przystępują do jego wykonania – 30 minut
1.

Uczniowie pracują indywidualnie.

2.

Wskazują dobra okresowego zakupu i codziennego zakupu nabyte w ostatnim czasie
przez swoje rodziny.

3.

Korzystając z poradnika dla ucznia dokonują szczegółowej analizy poszczególnych
etapów w procesie podejmowania decyzji wskazanych przez siebie dóbr (każdego
z osobna).

4.

Wskazują swoją rolę i wkład w procesie dokonywania zakupów.

5.

Oceniają zakup.

6.

Nauczyciel obserwuje pracę uczniów, udziela rad i wskazówek oraz kontroluje:

−

czy uczniowie zrozumieli zadanie,

−

czy dostatecznie wnikliwie analizują poszczególne etapy.

Faza III. Prezentacja wykonanego ćwiczenia – 35 minut
1.

Wybrani uczniowie dokonują prezentacji wykonanego ćwiczenia.

2.

Po każdej z prezentacji ma miejsce dyskusja, podczas której pozostali uczniowie
wyrażają swoje opinie oraz dzielą się własnymi doświadczeniami z zakresu procesów
zakupowych.

Faza IV. Ocena kwestionariuszy ankietowych – 15 minut
1.

Nauczyciel wraz z uczniami ocenia pracę i aktywność poszczególnych uczniów pod
kątem formułowania i doboru fachowego słownictwa oraz trafności spostrzeżeń

2.

Uczniowie wraz z nauczycielem wybierają najciekawszą, wnikliwą i uporządkowaną
prezentację.

3.

Nauczyciel podsumowuje przebieg zajęć.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca………………………………………………………..

Modułowy program nauczania:

Technik organizacji reklamy 342[01]

Moduł:

Organizacja działalności reklamowej 342[01].Z2.

Jednostka modułowa:

Kształtowanie postaw odbiorców reklamy 342[01].Z2.03

Temat: Slogan jako element przekazu reklamowego

Cel ogólny: opracować przekaz reklamowy z zastosowaniem właściwego języka reklamy

Po zakończeniu zajęć uczeń powinien umieć:

−

definiować slogan,

−

wymienić cechy sloganu,

−

wskazać rodzaje sloganu,

−

podawać przykłady poszczególnych rodzajów sloganów,

−

objaśniać miejsce sloganu w strukturze przekazu reklamowego,

−

oznaczać rodzaj wskazanego sloganu,

−

łączyć slogany znanych firm z ich nazwami,

−

zbudować slogan reklamy dla potrzeb reklamy firmy lub marki,

−

przytaczać slogan znanych firm i marek.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizowanie i planowanie zajęć,

−

pracy w zespole,

−

oceny pracy zespołu.

Metody nauczania:

−

wykład informacyjny,

−

metoda symulacyjna,

−

dyskusja.

Środki dydaktyczne:

−

arkusze papieru,

−

flamastry,

−

komputer i rzutnik multimedialny.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie pracują 3–4 osobowych grupach

Czas trwania zajęć:

−

90 minut.

Uczestnicy: uczniowie klasy I .

Zadanie dla ucznia:
Opracować slogany reklamowe dla wybranych 4 produktów lub usług.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Przebieg zajęć:
Faza wstępna – 10 minut
1.

Określenie tematu zajęć.

2.

Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.

3.

Wyjaśnienie uczniom zasad pracy metodą symulacyjną.

4.

Dokonanie podziału klasy na 3-4 osobowe zespoły.

Faza właściwa – 80 minut
Faza I Informacje – 25 minut
1.

Nauczyciel wyjaśnia znaczenie terminu slogan, opisuje cechy, rodzaje sloganów.

2.

Uczniowie podając przykłady znanych sloganów dokonują ich analizy i oceny.

3.

Nauczyciel na foliogramie prezentuje różne slogany, uczniowie łącza je ze znanymi

4.

firmami.

5.

Nauczyciel prezentuje i omawia wątpliwej wartości slogany.

Faza II Przygotowanie sloganów – 25 minut
1.

Uczniowie w grupach 3–4 osobowych przedstawiają propozycje 4 produktów lub usług.

2.

Zapisują je na oddzielnych kartkach.

3.

Przekazują swoje propozycje do wspólnej puli, z której każda z grup losuje 4 kartki
z propozycjami towarów lub usług.

4.

Opracowują slogany reklamowe dla wylosowanych przez grupę produktów (dla każdego
z produktu kilka propozycji).

Faza III Prezentacja sloganów – dyskusja, 20 minut
1.

Uczniowie prezentują przygotowane przez siebie slogany.

2.

Wszyscy wspólnie zastanawiają się nad zastosowanym typem sloganu oraz
wykorzystanymi środkami.

3.

Pozostała część klasy wyraża swoją opinię na temat propozycji, wskazuje najlepsze
slogany uzasadniając wybór.

4.

Nauczyciel czuwa nad przebiegiem prezentacji i dyskusji.

Faza IV Podsumowanie lekcji – 10 minut
1.

Nauczyciel ocenia metodą obserwacji pracę indywidualną oraz grupową ucznia (podczas
dyskusji, podczas wykonywania ćwiczenia oraz końcowe efekty pracy).

2.

Nauczyciel prosi o zgromadzenie jak największej liczby sloganów reklamowych,
koniecznych do wykonania ćwiczenia na następnych zajęciach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

5.

ĆWICZENIA

5.1. Reklama jako proces komunikacji

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zastanów się, jakie kanały komunikacji zastosujesz do przekazania informacji

dotyczących:
1.

Twoich kwalifikacji, umiejętności i doświadczeń jako przyszłego pracownika agencji
reklamowej.

2.

Tanich linii lotniczych otwierających nowe połączenia pomiędzy Warszawą, Krakowem,
Poznaniem, Łodzią a Paryżem i Londynem.

3.

Nowo otwieranego zakładu pogrzebowego.

4.

Nowo otwieranego centrum handlowo-usługowego.

5.

Akcji krwiodawstwa przeprowadzanej wśród uczniów w szkole.

6.

Zmodyfikowanego, ulepszonego proszku do prania.

7.

Premiery nowego filmu sensacyjnego produkcji krajowej.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. W czasie wykonania ćwiczenia uczeń powinien zwrócić szczególną
uwagę na specyfikę osobistych i nieosobistych kanałów komunikacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z treścią ćwiczenia,

2)

zapoznać się z materiałem nauczania,

3)

dokonać analizy osobowych i nie osobowych kanałów komunikacji,

4)

zaproponować dla każdego z wymienionych przekazów rodzaj kanału komunikacji,

5)

uzasadnić swój wybór,

6)

zaprezentować pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

ć

wiczenia,

−

dyskusja.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

przybory do pisania: długopis, ołówek,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Dokonaj analizy elementów dowolnie wybranego procesu komunikacji. Ćwiczenie

można wykonać w 2 osobowych grupach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. W czasie wykonania ćwiczenia uczeń powinien zwrócić szczególną
uwagę na wybór kanału komunikacji za pomocą, którego przekaz dociera do odbiorcy. Uczeń
używając fachowej terminologii powinien dokładnie i wnikliwie scharakteryzować wszystkie
elementy procesu komunikacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z treścią ćwiczenia,

2)

zapoznać się z materiałem nauczania,

3)

zgromadzić (jeśli to możliwe) przekłady komunikowania się (reklama radiowa, spot
telewizyjny, plakat, korespondencja, rozmowa telefoniczna, wiadomość SMS itp.),

4)

dokonać wyboru procesu komunikacji, który poddany zostanie analizie,

5)

wskazać nadawcę i odbiorcę,

6)

omówić sposób kodowania i wybrany kanał przekazu,

7)

dokonać interpretacji przekazu (dekodowanie, odczytać intencje nadawcy),

8)

zaobserwować lub spróbować przewidzieć jakie zakłócenia zagrażają temu procesowi
komunikacji,

9)

ocenić czy pożądana przez nadawcę reakcja odbiorcy przekazu jest możliwa,

10)

zaprezentować pracę,

11)

wziąć udział w dyskusji.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

dyskusja.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

magnetofon, CD, komputer, telefon itp.(wszystko co jest konieczne do prezentacji
przekazów),

−

przybory do pisania: długopis, ołówek,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

5.2. Uwarunkowania zachowań konsumentów na rynku

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zastanów się i wskaż, źródeł informacji korzystasz podejmując decyzje o zakupie niżej

wymienionych produktów:

−

dezodorant w kulce,

−

baton czekoladowy,

−

podręcznik szkolny,

−

płyta CD,

−

komputer,

−

sprzęt sportowy (np. narty, rower),

−

proszek do prania.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Szczególną uwagę uczeń powinien zwrócić na uzasadnienie wyboru
ź

ródeł informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z treścią ćwiczenia,

2)

zapoznać się z materiałem nauczania,

3)

dokonać analizy źródeł informacji o produktach,

4)

zastanowić się nad rodzajem wykorzystanych źródeł informacji o towarach przy zakupie
wskazanych towarów ,

5)

uzasadnić swój wybór,

6)

zaprezentować pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

gra decyzyjna,

−

dyskusja.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

przybory do pisania: długopis, ołówek,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Dokonaj analizy procesu podejmowania decyzji dotyczącej zakupionych przez twoja

rodzinę w ostatnim czasie dóbr okresowego i codziennego zakupu.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Szczególną uwagę uczeń powinien zwrócić na różnice w procesie
zakupowym różnych rodzajów dóbr. Wskazać powody tych różnic.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z treścią ćwiczenia,

2)

zapoznać się z materiałem nauczania,

3)

wskazać dobra okresowego zakupu i codziennego zakupu nabyte w ostatnim czasie przez
twoją rodzinę,

4)

dokonać analizy poszczególnych etapów w procesie podejmowania decyzji,

5)

uwzględnić swój wkład i rolę w procesie dokonywania zakupów,

6)

ocenić zakup,

7)

przedstawić sposób postępowania w przypadku zadowolenia i niezadowolenia
z dokonanego zakupu,

8)

wskazać sposoby redukowania dysonansu pozakupowego (jeżeli takowy wystąpił),

9)

zaprezentować pracę,

10)

wziąć udział w dyskusji.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

analiza przypadku,

−

dyskusja.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

przybory do pisania: długopis, ołówek,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Przeprowadź z kolegą lub z koleżanką wywiad, w trakcie którego dowiesz się jakich

wartości oczekuje twój rozmówca, kupując niżej wymienione towary lub usługi:

−

ś

cięcie i modelowanie włosów,

−

zakup książki,

−

wywołanie zdjęć,

−

zakup pączka w sklepiku szkolnym,

−

zaprojektowanie i wykonanie wizytówek.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Szczególna uwagę uczeń powinien zwrócić na wybór przedmiotu
badawczego oraz przygotowanie pytań, które wykorzysta w wywiadzie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z treścią ćwiczenia,

2)

zapoznać się z materiałem nauczania,

3)

dokonać analizy elementów składających się na sumę wartości dostarczanej
konsumentowi,

4)

przygotować pytania do wywiadu,

5)

przeprowadzić wywiad,

6)

dokonać omówienia wykonania ćwiczenia,

7)

wyjaśnić wątpliwości i dopracować szczegóły,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

8)

zaprezentować pracę,

9)

wziąć udział w dyskusji.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

metoda

projektów.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

przybory do pisania: długopis, ołówek,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 4

Przedstaw motywy, które skłoniłyby cię do zakupu:

−

perfum,

−

czasopisma,

−

modnego ubrania,

−

samochodu,

−

obuwia specjalistycznego (np. sportowego do biegania),

−

telefonu komórkowego,

−

innego wybranego przez ciebie towaru.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z treścią ćwiczenia,

2)

zapoznać się z materiałem nauczania,

3)

zastanowić się nad motywami oraz ich charakterem,

4)

zapisz swoje przemyślenia,

5)

zaprezentować pracę,

6)

wziąć udział w dyskusji.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

metoda projektów

Ś

rodki dydaktyczne:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

przybory do pisania: długopis, ołówek,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

5.3. Psychologia oddziaływania reklamy

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zgromadź jak największa liczbę przekazów reklamowych (nagrywając je z radia,

telewizji, wycinając z prasy, przynosząc katalogi, ulotki itp.) a następnie dokonaj ich analizy.
Odpowiedz na następujące pytania:
a)

jakie techniki prezentacji zostały w nich zastosowane?

b)

jakie produkty reklamowane są za pomocą poszczególnych technik?

c)

jakie techniki są najczęściej ze sobą łączone?

d)

jakie postacie najczęściej występują w reklamach?

e)

z jakimi technikami prezentacji reklamy łączone są rekomendacje poszczególnych typów
postaci reklamujących produkt bądź usługę?

f)

jakie stereotypy zaobserwowałeś?

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Szczególna uwagę uczeń powinien zwrócić na wybór jak największej
różnorodności przekazów reklamowych, co daje możliwość wybrania najciekawszych do analiz.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

dokonać analizy treści ćwiczenia,

2)

zapoznać się z dostępnym materiałem nauczania,

3)

zebrać jak największą liczę przekazów reklamowych,

4)

podzielić przekazy reklamowe wg techniki prezentacji reklamy,

5)

dokonać ich analizy zgodnie z treścią ćwiczenia,

6)

zapisać przemyślenia i wnioski,

7)

zaprezentować pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

dyskusja.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

arkusze papieru formatu A4, flamastry,

−

przekazy reklamowe,

−

sprzęt umożliwiający odczytanie przekazów (magnetofon, komputer, DVD itp.),

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Opracuj slogany reklamowe dla wybranych 4 produktów lub usług. Ćwiczenie możesz

wykonać w grupach 3–4 osobowych.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Szczególna uwagę uczeń powinien zwrócić na umożliwienie swobody
wypowiedzi poszczególnym członkom grupy oraz przestrzeganie zasady „każdy pomysł jest
dobry”.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z treścią ćwiczenia,

2)

zapoznać się z materiałem nauczania,

3)

dobrać się w 3–4 osobowe grupy,

4)

zapisać na oddzielnych kartkach propozycje 4 produktów lub usług,

5)

przekazać swoje propozycje do wspólnej puli, z której każda z grup wylosuje 4 kartki
z towarami lub usługami,

6)

opracować slogany reklamowe dla wylosowanych przez grupę produktów,

7)

zaprezentować pracę,

8)

wysłuchać opinii dotyczących sloganów głoszonych przez pozostałych uczniów,

9)

uczestniczyć aktywnie w dyskusji i omawianiu sloganów pozostałych grup.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

dyskusja.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

przybory do pisania: długopis, ołówek,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Zbierz opakowania różnych produktów i dokonaj ich oceny pod względem dopasowania

kolorystyki do rodzaju produktu.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Szczególna uwagę uczeń powinien zwrócić na analizę tabeli z kolorami
znajdującej się w materiale dla ucznia (tab. nr 8 str. 32).

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z treścią ćwiczenia,

2)

zapoznać się z materiałem nauczania,

3)

zgromadzić opakowania po różnych produktach,

4)

ocenić dobór kolorów wg własnej preferencji,

5)

ocenić dobór kolorów do rodzaju produktów,

6)

zaproponować zmiany i uzasadnić je,

7)

porównać swoje spostrzeżenia z tabelą barw zamieszczoną w materiale nauczania,

8)

zaprezentować pracę,

9)

wziąć udział w dyskusji.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

dyskusja.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

Ś

rodki dydaktyczne:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

opakowania różnych produktów,

−

przybory do pisania: długopis, ołówek,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

5.4. Nastrój, emocje i etyka w reklamie

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zarejestruj reklamy telewizyjne kierowane do dzieci. Oceń je pod względem

zastosowania nieetycznych działań. Ćwiczenie można wykonać w 2 osobowych grupach.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Szczególną uwagę uczeń powinien zwrócić na dobór wielu
różnorodnych i wyrazistych reklam.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

zapoznać się z treścią ćwiczenia,

2)

zapoznać się z materiałem nauczania,

3)

dobrać się w 2 osobowe grupy,

4)

zarejestrować kilka wybranych reklam telewizyjnych z udziałem dzieci,

5)

zaobserwować w nich próby wykorzystania któregoś z nieetycznych działań,

6)

zaprezentować na forum klasy przykłady takich reklam,

7)

uzasadnić dlaczego uważasz je za nieetyczne i niestosowne,

8)

zachęcić kolegów do dyskusji,

9)

uczestniczyć aktywnie w dyskusji.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

gra symulacyjna,

−

„burza mózgów”,

−

dyskusja.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

sprzęt umożliwiający zarejestrowanie i odtworzenie obrazu (wideo, telewizor, kasety
wideo z nagraniami reklamowymi TV),

−

arkusze papieru formatu A4,

−

przybory do pisania: długopis, ołówek,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Zaprezentuj przykłady reklam, które uważasz za szokujące. Zainicjuj w grupie klasowej

dyskusje na ten temat. Czy opinie Twoje pokrywają się z opiniami twoich kolegów?

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Szczególną uwagę uczeń powinien zwrócić na konieczność wizualizacji
(prezentacji przekazu reklamowego), co ułatwi pozostałym uczniom udział w dyskusji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z treścią ćwiczenia,

2)

zapoznać się z materiałem nauczania,

3)

dobrać się w 2 osobowe grupy,

4)

zgromadzić (zapisać na różnych nośnikach informacji) szokujące cię reklamy,

5)

przedstawić w grupie klasowej swoje argumenty,

6)

przeprowadzić dyskusję.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

gra symulacyjna,

−

„burza mózgów”,

−

dyskusja.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

arkusze papieru formatu A4, flamastry,

−

przekazy reklamowe,

−

sprzęt umożliwiający odtworzenie zapisanych na różnych nośnikach informacji, przykładowe
reklamy,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

5.5. Reklama społeczna

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zastanów się, jakie problemy społeczne powinny znaleźć się w reklamie społecznej

(problem może dotyczyć społeczności lokalnej, szkolnej itp.). Przedstaw własną wizję takiej
kampanii. Ćwiczenie możesz wykonać w 2–3 osobowych grupach.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Podczas wykonywania ćwiczenia szczególna uwagę uczeń powinien
zwrócić na uzasadnienie wyboru tematyki do reklamy społecznej oraz celu, jaki miałaby ona
osiągnąć.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z treścią ćwiczenia,

2)

zapoznać się z materiałem nauczania,

3)

dobrać się w 3–4 osobowe grupy,

4)

zastanowić się nad problemem społecznym wymagającym zastosowania reklamy
społecznej,

5)

zaprojektować plakat reklamowy,

6)

dobrać bohatera reklamy,

7)

zaprojektować hasło reklamowe,

8)

rozmieścić wszystkie elementy na plakacie reklamowym,

9)

zaprezentować pracę na forum klasy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

gra symulacyjna,

−

„burza mózgów”, dyskusja.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

przybory do pisania: długopis, ołówek,

−

komputer, oprogramowanie do tworzenia grafiki, rzutnik multimedialny, skaner,
drukarka, sieć internetowa, aparat cyfrowy,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Przypomnij sobie kilka widzianych reklam społecznych. Dokonaj ich analizy i oceny.

Zastanów się i opisz:

−

jakie problemy społeczne zostały w nich poruszone,

−

jakie formy oddziaływania zostały w nich zastosowane.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Podczas wykonywania ćwiczenia szczególna uwagę uczeń powinien
zwrócić na cel przyświecający omawianym reklamom społecznym.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z treścią ćwiczenia,

2)

zapoznać się z materiałem nauczania,

3)

przypomnieć sobie reklamy społeczne,

4)

określić jakich problemów społecznych dotykają,

5)

określić cele reklamy,

6)

wskazać, scharakteryzować i ocenić sposoby oddziaływani na odbiorcę,

7)

zaprezentować pracę.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

−

gra symulacyjna,

−

„burza mózgów”, dyskusja.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

przybory do pisania: długopis, ołówek.

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

6.

EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Kształtowanie postaw
odbiorców reklamy”

Test składa się z zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−−−−

13 zadań: 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 15, 16, 17, 20 są poziomu podstawowego,

−−−−

7 zadań: 1, 2, 3, 4, 14, 18, 19 są poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−−−−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−−−−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−−−−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu ponadpodstawowego,

−−−−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 6 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. c, 3. c, 4. a, 5. c , 6. b 7. d, 8. b, 9. d, 10. c, 11. c,
12. a, 13. c, 14. b, 15. c, 16. c, 17. b, 18. a, 19. c, 20. d

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Zinterpretować zachowania klientów

D

PP

b

2

Rozróżniać czynniki kształtujące profile
konsumentów

B

PP

c

3

Wskazywać specyficzne cechy potrzeb

B

PP

c

4

Rozróżniać sposoby spostrzegania przez
człowieka obrazu

B

PP

a

5

Przyporządkować motywy do typu reklamy

B

P

c

6

Określić istotę reklamy społecznej

A

P

b

7

Rozróżniać reklamę społeczną i komercyjną

C

P

d

8

Wskazać charakterystyczne cechy
wykorzystywanych w reklamie wizerunków
kobiet

C

P

b

9

Scharakteryzować osobiste kanały komunikacji

B

P

d

10 Określić czynniki wpływające na decyzje

konsumentów

B

P

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

11 Wykluczyć niewłaściwe określenia potrzeb

B

P

c

12 Zdefiniować dysonans pozakupowy

B

P

a

13 Rozpoznawać nośniki reklamy

A

P

c

14 Porównać techniki prezentacji reklamy

C

PP

b

15 Rozpoznać bodźce wywołujące określone emocje

B

P

c

16 Dobierać nośniki reklamy do medium reklamy

C

P

c

17 Wskazać czynniki określające profile

konsumentów

B

P

b

18 Określić cechy konsumentów z różnych faz cyklu

ż

ycia rodziny

B

PP

a

19 Wskazać typy sloganów

C

PP

c

20 Określić przyczyny szumów w procesie

komunikacji

B

P

d

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

2.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4.

Przygotuj odpowiednią liczbę testów.

5.

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

6.

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.

7.

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.

8.

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.

9.

Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.

5.

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej
rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8.

Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Materiały dla ucznia:

−−−−

instrukcja,

−−−−

zestaw zadań testowych,

−−−−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Zachowania konsumentów charakterystyczne dla zachowań wymuszonych to
a)

Po dokonaniu wyboru produktów w supermarkecie, mężczyzna czekając w kolejce
do kasy zakupił baterie oraz batoniki i gumy.

b)

Konsumentka z powodu przewlekłego bólu zęba postanowiła skorzystać z usług
stomatologicznych.

c)

Po przeprowadzonym wnikliwie rekonesansie małżeństwo podjęło decyzje o zakupie
kina domowego.

d)

Parze zakochanych spędzającej czas w kawiarni kwiaciarka zaproponowała kupno
kwiatów. Mężczyzna widząc innych dokonujących zakupów nabył zachwalany
bukiecik kwiatów.

2.

Liderami opinii są
a)

dość liczne grupy ludności, w których konsumenci będąc członkami tych grup
przejmują ich cechy i sposoby zachowań.

b)

grupy o niewielkiej liczebności, w których konsumenci przejmują określone sposoby
postępowania, zwyczaje. Grupy te tworzą opinie i wywierają istotny wpływ na
decyzje zakupu.

c)

pojedyncze osoby, nie należące zazwyczaj do grupy konsumentów, na którą
oddziałują (prezentują określone wzorce w celu zainicjowania efektu naśladownictwa).

d)

konsumenci, którzy podejmują ryzyko związane z zakupem np. nowego produktu.

3.

Prawdziwym stwierdzeniem jest
a)

potrzeby niższego rzędu mogą być zaspokojone po zaspokojeniu potrzeb wyższego
rzędu.

b)

niezależnie od wieku człowieka, stylu życia, poziomu kultury hierarchia potrzeb jest
zawsze taka sama.

c)

potrzeby są rozwojowe, sprawia to postęp cywilizacyjny i technologiczny.

d)

możliwości zaspokojenia potrzeb są nieograniczone w przeciwieństwie do samych
potrzeb.

4.

Reguła ruchu, obrazująca sposób spostrzegania przez człowieka obrazu oparta jest na
zasadzie
a)

mówi, że wzrok obserwatora podąża za wzrokiem lub wyciągniętym palcem
wskazującym osoby, na którą on patrzy.

b)

optyczny punkt centralny znajduje się w jednej trzeciej odległości od górnego końca
strony. Jeśli ktoś patrzy na plakat czy na stronę czasopisma, to jest to miejsce, na
którym wzrok zatrzymuje się najdłużej.

c)

wzrok czytelnika tylko przez chwile błądzi po stronie gazety i istotne jest, by
podczas tych ruchów spotkał to, co w przekazie reklamowym jest najważniejsze.

d)

czytelnik przerzuca strony i zainteresowany jest jedynie odszukaniem pasjonującego
artykułu, a nie uważnym czytaniem reklam.

5.

Odbiorcom reklamy społecznej poświęconej tematyce ekologicznej będą kierowały
motywy
a)

racjonalne.

b)

emocjonalne.

c)

moralne.

d)

irracjonalne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

6.

Zespół norm moralnych i zasad postępowania przyjętych w branży reklamowej,
odnoszących się do relacji pomiędzy firmą a jej klientami, partnerami handlowymi,
pracownikami oraz konkurentami, to
a)

misja firmy.

b)

etyka reklamy.

c)

marketingowa strategia.

d)

konkurencja doskonała.

7.

Cechy reklamy społecznej charakterystyczne również dla reklamy komercyjnej to
a)

przekaz nieprzyjemny, mówiący o rzeczach przykrych, do których ludzie nie chcą się
przyznać.

b)

chęć zysku, często próba oszukania i manipulacji – w konsekwencji mała
wiarygodność nadawcy i brak zaufania.

c)

nakłonienie do zachowań korzystnych ze społecznego punktu widzenia

d)

elementy reklamy takie jak: język, emocje, bohater wpływają na skuteczność
przekazu reklamowego.

8.

Przedstawiona jako kobieta młoda, zadbana, pilnie śledząca wszystkie światowe nowinki
związane z prowadzeniem domu. Nowoczesna gospodyni domowa, która dom prowadzi
w ekonomicznym, ekologicznym stylu. Nie straszne jej prace kulinarne ani porządkowe,
które sprawiają jej przyjemność, a nawet relaks. Jakiego wizerunku kobiety dotyczy ta
charakterystyka
a)

kobieta wamp.

b)

nowoczesny wariant troskliwej kobiety i matki.

c)

kobieta wyzwolona.

d)

tradycyjny wariant troskliwej kobiety i matki.

9.

Osobisty kanał komunikacji składający się z rodziny, znajomych sąsiadów to
a)

kanały zwolenników.

b)

kanały ekspertów.

c)

ś

rodki masowego przekazu.

d)

kanały społeczne.

10.

Czynników zaliczane do grupy wewnętrznych czynników wpływających na proces
myślenia o dokonaniu zakupu to
a)

czynniki charakteryzujące konsumenta pod względem cech demograficznych.

b)

czynniki charakteryzujące konsumenta pod względem cech ekonomicznych.

c)

czynniki związane z oddziaływaniem elementów psychologicznych rozumianych
jako potrzeby.

d)

czynniki dotyczące strategii marketingowych.

11.

Spośród podanych niżej stwierdzeń opisujących potrzeby wskaż nieprawdziwe
a)

hierarchia potrzeb w obrębie poszczególnych grup społecznych może być różna (są
zmienne w zależności od wieku człowieka, stylu życia, poziomu kultury).

b)

potrzeby wyższego rzędu mogą być zaspokojone po zaspokojeniu potrzeb niższego
rzędu.

c)

hierarchia potrzeb w obrębie poszczególnych grup społecznych nie zmienia się

d)

potrzeby są rozwojowe, sprawia to postęp cywilizacyjny i technologiczny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

12.

Zjawisko dysonansu pozakupowego polega na
a)

szukaniu przez nabywców potwierdzenia i utwierdzenia się w przekonaniu
o słuszności dokonanego wyboru.

b)

pełnej akceptacji zakupionego produktu.

c)

powielanie przez konsumentów wzorców zachowań przyjętych przez innych
konsumentów.

d)

dążenie konsumentów do wyróżnienia się na tle innych poprzez zakup i użytkowanie
wybranych produktów.

13.

Przekaz reklamowy nadawany w telewizji, kinie lub radiu to
a)

logo.

b)

slogan reklamowy.

c)

spot reklamowy.

d)

spam reklamowy.

14.

Technika polegająca na prezentowaniu charakterystycznych cech i największych zalet
produktu, w której ważną role odgrywa zachęcająca do zakupu produktu postać znanej
osoby to
a)

demonstracja.

b)

rekomendacja.

c)

kawałek życia.

d)

dowód naukowy.

15.

Emocje negatywne wywoływane są przez następujące bodźce
a)

radość, humor, miłość.

b)

szczęście, dziecięcość.

c)

strach, wstręt.

d)

muzyka, nostalgia.

16.

Nośnikami reklamy internetowej są
a)

ogłoszenia modułowe, ogłoszenia nietypowe, wrzutki, wklejki.

b)

spoty reklamowe, plansze reklamowe (diapozytywy).

c)

pola tekstowe, tapety reklamowe, pop-up windows.

d)

plakaty, plansze, fotografie.

17.

Wymienione czynniki: status rodziny, dochody i wydatki, płeć, wiek, wykształcenie
określają profil konsumenta
a)

socjologiczno-kulturowy.

b)

demograficzno-ekonomiczny.

c)

psychologiczny.

d)

socjologiczno-ekonomiczny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

18.

Dla jakiej fazy cyklu życia rodziny charakterystyczne są następujące wzorce zachowań
i rodzaje nabywanych produktów: szczyt zakupów mieszkań i domów, niezadowoleni ze
swojej sytuacji finansowej i wysokości oszczędności, interesują się nowymi produktami,
kupują pralki, suszarki, odbiorniki telewizyjne, odzywki dla niemowląt, lekarstwa od
kaszlu i do nacierania klatki piersiowej, witaminy, zabawki, sanki, narty
a)

pełne gniazdo i (małżeństwo + najmłodsze dziecko w wieku poniżej 6 lat).

b)

puste gniazdo i (starsze małżeństwo, dzieci mieszkają samodzielnie, głowa rodziny
pracuje zawodowo).

c)

okres kawalerski.

d)

młode pary małżeńskie (bezdzietne).

19.

Spośród niżej wymienionych sloganów wskaż slogan niesamodzielny
a)

„To nie wizja, to Wizir”.

b)

„Pepsi pij na luzie żyj”.

c)

„Na czas, na miejsce, na pewno”.

d)

„Pasta Kiwi but ożywi”.

20.

Do szumów zakłócających proces komunikacji nie można zaliczyć
a)

zbyt

złożonych

haseł

reklamowych

lub

brak

dostosowania

reklamy

międzynarodowej do lokalnych uwarunkowań kulturowych.

b)

nieprzygotowania merytorycznego, stereotypów, uprzedzeń.

c)

błędu drukarskiego w ogłoszeniu reklamowym, awarii stacji nadawczej.

d)

niewielkiej ilość różnych komunikatów docierających do tego samego odbiorcy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ............................................................................................................................

Kształtowanie postaw odbiorców reklamy

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

Test 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Kształtowanie postaw
odbiorców reklamy”

Test składa się z zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−−−−

13 zadań: 3, 5, 6, 7, 8, 11, 12, 13, 14, 16, 17, 18, 19 są poziomu podstawowego,

−−−−

7 zadań: 1, 2, 4, 9, 10, 15, 20, są poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−−−−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−−−−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−−−−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−−−−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 5 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. c, 3. a, 4. a, 5. b, 6. b 7. c, 8. b, 9. a, 10. d, 11. a,
12. c, 13. a, 14. a, 15. d, 16. b, 17. c, 18. b, 19. c, 20. c.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Zinterpretować zachowania klientów

D

PP

c

2

Rozróżniać czynniki kształtujące profile
konsumentów

C

PP

c

3

Sklasyfikować rodzaje potrzeb

B

P

a

4

Rozróżniać sposoby spostrzegania przez
człowieka obrazu

C

PP

a

5

Określić cele reklamy społecznej

B

P

b

6

Scharakteryzować osobiste kanały komunikacji

A

P

b

7

Wskazać charakterystyczne cechy
wykorzystywanych w reklamie wizerunków
kobiet

C

P

c

8

Określić slogan reklamowy

A

P

b

9

Wskazać powody wykorzystywania stereotypów
w reklamie

C

PP

a

10 Porównać techniki prezentacji reklamy

C

PP

d

11 Rozpoznać cechy charakteryzujące proces

emocjonalny

B

P

a

12 Rozpoznać bodźce wywołujące określone

emocje Zdefiniować dysonans pozakupowy

B

P

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

13 Rozpoznawać nośniki reklamy

A

P

a

14 Wskazać czynniki określające profile

konsumentów

B

P

a

15 Określić cechy konsumentów z różnych faz cyklu

ż

ycia rodziny

C

PP

d

16 Wskazać typy sloganów

C

P

b

17 Przyporządkować określone typy potrzeb do

odpowiedniego miejsca w hierarchii potrzeb
Maslowa

B

P

c

18 Przyporządkować motywy do typu reklamy

B

P

b

19 Określić istotę reklamy społecznej

B

P

c

20 Identyfikować role członków rodziny w

decyzyjnym procesie zkupowym

C

PP

c

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

2.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4.

Przygotuj odpowiednią liczbę testów.

5.

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

6.

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.

7.

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.

8.

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.

9.

Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.

5.

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej
rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8.

Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−−−−

instrukcja,

−−−−

zestaw zadań testowych,

−−−−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Które z opisanych niżej zachowań konsumentów charakterystyczne są dla zachowań
niezamierzonych
a)

młoda kobieta chcąc wybrać najlepsze dla siebie w dniu swojego ślubu uczesanie,
umówiła się w zakładzie fryzjerskim na dwa próbne czesania.

b)

konsumentka z powodu przewlekłego bólu zęba postanowiła skorzystać z usług
stomatologicznych.

c)

po dokonaniu wyboru produktów w supermarkecie, mężczyzna czekając w kolejce
do kasy zakupił baterie oraz batoniki i gumy.

d)

po przeprowadzonym wnikliwie rekonesansie małżeństwo podjęło decyzje o zakupie
kina domowego.

2.

Jak określimy grupy o niewielkiej liczebności, w których konsumenci przejmują
określone sposoby postępowania, zwyczaje. Grupy te tworzą opinie i wywierają istotny
wpływ na decyzje zakupu
a)

liderzy opinii.

b)

grupy wsparcia.

c)

grupy odniesienia.

d)

warstwy społeczne.

3.

Do potrzeb niższego rzędu zaliczamy

a)

potrzeby fizjologiczne, przynależności i bezpieczeństwa.

b)

uznania i szacunku.

c)

samorealizacji.

d)

wyróżnienia się, prestiżu.

4.

Czytelnik przerzuca strony, zainteresowany jest jedynie odszukaniem pasjonującego
artykułu, a nie uważnym czytaniem reklam. Wzrok czytelnika tylko przez chwile błądzi
po stronie gazety. Opisana w ten sposób reguła spostrzegania przez człowieka obrazów
w psychologii percepcji określana jest mianem

a)

reguła rzutu okiem.

b)

reguła ruchu.

c)

reguła nierówności.

d)

reguła podziału.

5.

Które z poniżej wypisanych stwierdzeń jest kontynuacją niżej wskazanej myśli?
Celem reklamy społecznej jest .....

a)

zachęcanie do zakupu reklamowanych produktów.

b)

nakłonienie do zachowań korzystnych ze społecznego punktu widzenia.

c)

podejmowanie działań negatywnie ocenianych przez społeczeństwo.

d)

próba oszukania i manipulacji.

6.

Osobisty kanał komunikacji składający się z niezależnych fachowców, składających

oświadczenie docelowym nabywcom to
a)

kanały zwolenników.

b)

kanały ekspertów.

c)

ś

rodki masowego przekazu.

d)

kanały społeczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

7.

Kobiety prowadzące szybkie samochody, trzymające w dłoniach reporterskie mikrofony,

telefony komórkowe, karty kredytowe albo wiertła dentystyczne. Ubrane w eleganckie
garsonki, siedzące za biurkiem i prowadzące poważne rozmowy biznesowe
z mężczyznami. Jakiego wizerunku kobiety dotyczy ta charakterystyka
a)

kobieta wamp.

b)

nowoczesny wariant troskliwej kobiety i matki.

c)

kobieta wyzwolona.

d)

tradycyjny wariant troskliwej kobiety i matki.

8.

Element występujący w każdym przekazie reklamowym, składa się z niewielkiej ilości
słów, tworzących sensowną całość, umożliwiając łatwą identyfikację nadawcy reklamy
i produktu oraz zwiększający łatwość zapamiętania jego nazwy to
a)

Logo.

b)

slogan reklamowy.

c)

spot reklamowy.

d)

spam reklamowy.

9.

Która

z

niżej

podanych

wersji

jest

kontynuacją

poniższego

stwierdzenia

Wykorzystywanie stereotypów w reklamie jest......
a)

ś

wiadomym zabiegiem zakładającym, iż takie postępowanie wywołuje u odbiorcy

pozytywne skojarzenia i ułatwia zapamiętanie nazwy marki reklamowanego
produktu.

b)

zabiegiem, który irytuje odbiorców i powoduje niechęć do reklamowanego produktu.

c)

powszechnie stosowane w reklamie społecznej.

d)

rzadko stosowane, gdyż określane są one jako uproszczona prawda, która nie jest
skuteczna i nie działa na odbiorcę w sposób zdecydowany.

10.

Demonstracja jako technika prezentacji reklamy polega na

a)

prezentowaniu charakterystycznych cech i największych zalet produktu, w której
ważna role odgrywa zachęcająca do zakupu produktu postać znanej osoby.

b)

pokazaniu jakiemu stylowi życia odpowiada reklamowany produkt.

c)

naukowym potwierdzeniu cechy i skuteczności przy wykorzystaniu dodatkowej
rekomendacji autorytetów w danej dziedzinie.

d)

prezentowaniu cech i zalet produktu często wykorzystując porównanie własnego
produktu z produktami konkurencyjnymi.

11.

Cechy tj.: znak emocji, intensywność emocji, treść emocji charakteryzują

a)

proces emocjonalny.

b)

nastrój.

c)

zakupy impulsywne.

d)

dysonans zakupowy.

12.

Emocje pozytywne wywoływane są przez następujące bodźce
a)

zawiść, zazdrość.

b)

poczucie winy.

c)

radość, humor, miłość.

d)

szczęście, dziecięcość, zemstę.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

13.

Nośnikami reklamy prasowej są
a)

ogłoszenia modułowe, ogłoszenia nietypowe, wrzutki, wklejki.

b)

spoty reklamowe, plansze reklamowe (diapozytywy).

c)

pola tekstowe, slinki.

d)

plakaty, plansze, fotografie.

14.

Wymienione czynniki: faza cyklu życia rodziny, kultura, warstwy społeczne określają
profil konsumentów
a)

socjologiczno-kulturowy.

b)

demograficzno-ekonomiczny.

c)

psychologiczny.

d)

socjologiczno-ekonomiczny.

15.

Dla jakiej fazy cyklu życia rodziny charakterystyczne są następujące wzorce zachowań
i rodzaje nabywanych produktów: są w lepszej sytuacji finansowej niż będą
w najbliższej przyszłości, najwyższy wskaźnik zakupów, największe przeciętne zakupy
dóbr konsumpcyjnych trwałego użytku, kupują: samochody, lodówki, kuchenki, meble,
wyjeżdżają na wakacje.

a)

pełne gniazdo i (małżeństwo + najmłodsze dziecko w wieku poniżej 6 lat).

b)

puste gniazdo i (starsze małżeństwo, dzieci mieszkają samodzielnie, głowa rodziny
pracuje zawodowo).

c)

okres kawalerski.

d)

młode pary małżeńskie (bezdzietne).

16.

Spośród niżej wymienionych sloganów wskaż slogan samodzielny
a)

„Na czas, na miejsce, na pewno”.

b)

„Pasta Kiwi but ożywi”.

c)

„Zdrowie to podstawa. Zacznij od skóry”.

d)

„Połysk, który trwa i trwa”.

17. Według hierarchii potrzeb Maslowa najwyżej położone są potrzeby:

a)

niższego rzędu.

b)

potrzeby fizjologiczne.

c)

potrzeby wyższego rzędu.

d)

potrzeby bezpieczeństwa.

18. Jakie motywy będą kierowały odbiorcami reklamy samochodu rodzinnego, którego

eksponowanym atutem jest bezpieczeństwo użytkowania dla całej rodziny

a)

racjonalne.

b)

emocjonalne.

c)

moralne.

d)

irracjonalne.

19. Wskaż cechy reklamy społecznej odróżniającej ją od reklamy komercyjnej

a)

przekaz przyjemny poruszający neutralną tematykę.

b)

chęć zysku, często próba oszukania i manipulacji – w konsekwencji mała
wiarygodność nadawcy i brak zaufania.

c)

nakłonienie do zachowań korzystnych ze społecznego punktu widzenia.

d)

elementy reklamy takie jak: język, emocje, bohater wpływają na skuteczność przekazu
reklamowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

20. Decydentem w rodzinnym procesie zakupowym jest

a)

osoba, która pierwsza podrzuca pomysł zakupu produktów.

b)

osoba, której opinie są brane pod uwagę i wpływają na ostateczną decyzję.

c)

osoba podejmująca decyzje, rozstrzygająca ewentualne konflikty i najczęściej
dysponująca zasobami finansowymi rodziny.

d)

osoba dokonująca właściwego zakupu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ............................................................................................................................

Kształtowanie postaw odbiorców reklamy

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

37

6. LITERATURA

1.

Ali M.: Marketing i Public relations w małej firmie. Helion, Gliwice 2005

2.

Altkom J. Strategia marki. PWE, Warszawa 1999

3.

Altkom J.: Wizualizacja firmy. Instytut Marketingu, Kraków 1999

4.

Bralczyk J.: Język na sprzedaż. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2004

5.

Dolinski Dariusz Psychologiczne mechanizmy reklamy GWP Gdańsk 2003

6.

Garbarski Lechosław, Zrozumieć nabywcę PWE 1994

7.

Jachnis A, J.F.Terelak, Psychologia konsumenta i reklamy. Branta, Bydgoszcz 1998,

8.

Kasztelan E, Stan Zareklamowania Atla 2, Wrozław 1999 r

9.

Kleppner O.: Reklama. Wydawnictwo FELBERG SJA Warszawa 2000

10.

Kochan M.: Slogany w reklamie i polityce, Wydawnictwo Trio, Warszawa 2003

11.

Kotler P.: Kotler O marketingu-jak kreować i opanować rynki. Wydawnictwo
Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków 1999

12.

Kotler P.: Marketing. Podręcznik europejski. PWE, Warszawa 2002

13.

Kotler P.: Marketing i analiza. Planowanie. Wdrażanie. Kontrola. Wydawnictwo
Gebethner i spółka. Warszawa 1994

14.

LUX J. Michalska A. Reklama, Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „ADAM” Warszawa 1997

15.

Masion D. Wasilewski P., Propaganda dobrych serc, czyli rzecz o reklamie społecznej.
Agencja Wasilewski, Wrocław 2002

16.

MIKA Stanisław, Psychologia społeczna, PWN, Warszawa 1984

17.

Nowacka A.: Podstawy Marketingu. Wydawnictwo DIFIN Warszawa 2004

18.

Nowacki R Reklama Difin, Warszawa 2005

19.

Nowacki R., Strużycki M., Reklama w przedsiebiorstwie. Difin Warszawa 2002

20.

Strzałecki A. (red.): Percepcja reklamy, zagadnienia psychologiczne, Wydawnictwo
Akademii Teologii Katolickiej, Warszawa 1998

21.

Sztucki T.: Marketing sposób myślenia system działania. Agencja Wydawnicza Placet,
Warszawa 1992

22.

Sztucki T.: Promocja reklama aktywizacja sprzedaży. Agencja Wydawnicza Placet,
Warszawa 1997

23.

Ś

liwińska K.: Marketingowe instrumenty komunikowania się firmy z rynkiem-wybrane

problemy, Wydawnictwo Śląskiej Wyższej Szkoły Zarządzania, Katowice 1999

24.

Wiktor J.W, Promocja. System komunikacji przedsiebiorstwaz rynkiem, Warszawa 2001

25.

Zimbardo P.G, Ruch F.L, Psychologia i życie. PWN, Warszawa 1998

Czasopisma:
26.

Doliński D., Co człowiek widzi, czyli trzy reguły psychologii percepcji, „AidaMedia”
1995, nr 4

27.

Maison D, Nadawca komunikatu reklamowego „Marketing i Rynek” 1997

28.

Mandal E, „Stereotypy mężczyzn i kobiet w reklamie, „Marketing i rynek” 1998