Tablica 6
Działalność gospodarcza i ruchy religijne
Mieszczanie (w tym Żydzi)
różnych zawodów z końca
XVI w. Anonimowy drzeworyt
kolorowany pt. "Lament
różnego stanu ludzi nad
umarłym kredytem" z
wierszowanym tekstem
poniżej to bardzo popularna
satyra na ówczesne stosunki
ekonomiczne w
Rzeczypospolitej, w której
działalność gospodarcza była
w dużym stopniu uzależniona
od kredytu udzielanego m.in.
przez żydowskich bankierów.
Lekarze żydowscy leczą
mieszczanina. Anonimowy
obraz "Uzdrowienie
nieznanego mieszczanina
krakowskiego" z poł. XVII w. z
kaplicy bł. Izajasza Bonera w
krużgankach kościoła św.
Katarzyny w Krakowie.
Lekarze żydowscy, których
umiejętności i wiedza zdobytą
Rynek i ratusz w Tarnowie,
obraz Zygmunta Vogla z 1800
r. Żydowscy kupcy i
rzemieślnicy byli widoczni
niemal w każdym mieście
dawnej Rzeczypospolitej.
Główny miejscem ich spotkań
był rynek, gdzie w dni
targowe zjeżdżali się z
okolicznych wsi i miasteczek
w poszukiwaniu klienta.
"Baal Szem Tow" Izrael ben
Eliezer (1700-1760), rysunek
nieznanego autora. Był
twórcą chasydyzmu,
żydowskiego ruchu
religijnego, który rozwinął się
głównie wśród ubogich na
Kupcy żydowscy handlują z kupcami
chrześcijańskimi w Gdańsku.
Fragment obrazu Izaaka van den
Blocke Apoteoza Gdańska z
początku XVII w. żydowscy faktorzy,
zatrudniani przez szlachtę, spławiali
Wisłą do Gdańska zboże, drewno,
popiół i produkty leśne.
Szlachta i duchowieństwo, z racji
powszechnej umiejętności
czytania i pisania, zatrudniały
często Żydów w charakterze
zarządców posiadłości i poborców
różnych podatków, myt i ceł. Ich
znaczenie gospodarcze
wywoływało jednak niechęć
mieszczaństwa i chłopów.
Żydzi pracowali w handlu i
rzemiośle (krawcy, stolarze,
złotnicy, drukarze itp.), zajmowali
się udzielaniem kredytów. Wielu z
nich służyło na dworach
szlacheckich, magnackich czy
nawet królewskim, a niektórzy
trudnili się leczeniem i
aptekarstwem.
W wyniku wojen w XVII w. Polskę
dotknęła recesja gospodarcza,
która doprowadziła do zubożenia
1
