śydzi w polsce - Wydruk strony

Page 1 of 3

Tablica 6

Działalność gospodarcza i ruchy religijne

Mieszczanie (w tym śydzi) Rynek i ratusz w Tarnowie, różnych zawodów z końca obraz Zygmunta Vogla z 1800 Kupcy żydowscy handlują z kupcami XVI

w.

Anonimowy r.

śydowscy

kupcy

i chrześcijańskimi

w

Gdańsku.

drzeworyt

kolorowany

pt. rzemieślnicy byli widoczni Fragment obrazu Izaaka van den

"Lament różnego stanu ludzi niemal w każdym mieście Blocke Apoteoza Gdań ska z początku nad umarłym kredytem" z dawnej

Rzeczypospolitej. XVII

w.

żydowscy

faktorzy,

wierszowanym

tekstem Główny miejscem ich spotkań zatrudniani przez szlachtę, spławiali poniżej to bardzo popularna był rynek, gdzie w dni targowe Wisłą do Gdańska zboże, drewno, satyra na ówczesne stosunki zjeżdżali się z okolicznych wsi popiół i produkty leśne.

ekonomiczne

w i miasteczek w poszukiwaniu

Rzeczypospolitej,

w

której klienta.

Szlachta i duchowieństwo, z racji

działalność gospodarcza była

powszechnej umiejętności czytania i

w dużym stopniu uzależniona

pisania, zatrudniały często śydów w

od kredytu udzielanego m.in.

charakterze zarządców posiadłości i

przez żydowskich bankierów.

poborców różnych podatków, myt i

ceł. Ich znaczenie gospodarcze

wywoływało jednak niechęć

mieszczaństwa i chłopów.

śydzi pracowali w handlu i rzemiośle

(krawcy, stolarze, złotnicy, drukarze

itp.), zajmowali się udzielaniem

kredytów. Wielu z nich służyło na

dworach szlacheckich, magnackich

Lekarze

żydowscy

leczą

czy nawet królewskim, a niektórzy

mieszczanina.

Anonimowy

trudnili się leczeniem i aptekarstwem.

obraz

"Uzdrowienie

nieznanego

mieszczanina

W wyniku wojen w XVII w. Polskę

krakowskiego" z poł. XVII w.

dotknęła recesja gospodarcza, która

"Baal Szem Tow" Izrael ben

z kaplicy bł. Izajasza Bonera w

doprowadziła do zubożenia również

Eliezer (1700-1760), rysunek

krużgankach

kościoła

św.

ludność żydowską. Wielu cierpiących

nieznanego autora. Był twórcą

Katarzyny

w

Krakowie.

biedę śydów szukało pocieszenia w

chasydyzmu,

żydowskiego

Lekarze żydowscy, których

nowych ruchach religijnych. Jednym z

ruchu

religijnego,

który

umiejętności i wiedza zdobytą

nich był Izrael ben Eliezer z Podola,

rozwinął się głównie wśród

na

zagranicznych

który w połowie tego wieku utworzył

ubogich na Wołyniu i Podolu.

uniwersytetach

bardzo

ruch zwany chasydyzmem. Ten

Głosił,

że

Boga

należy

ceniono, byli przywoływani do

charyzmatyczny mówca połączył

odnajdywać we wszystkich

chorych niezależnie od stanu i

radosną religijność z ideami

przejawach

życia,

a

wyznania,

nie

wyłączając

mesjańsko - mistycznymi.

szczególnie

w

radosnej

duchownych i królów.

ekstazie podczas śpiewu i

tańca.

http://www.zydziwpolsce.edu.pl/panel06.html 2008-04-19

śydzi w polsce - Wydruk strony

Page 2 of 3

ś ydzi

na

targu

koń skim,

rysunek Jana P. Norblina z ok.

1790 r. Jednym z zajęć, które

często podejmowali śydzi, a

szczególnie ich pobratymcy

Karaimi, był handel końmi i

wołami.

Sklepik żydowski na ul. Elektoralnej

ś yd balwierz, obraz Jana P. w Warszawie, rysunek Jana P.

Norblina z ok. 1811 r. śydzi Norblina z 1787 r. Handel żydowski oprócz arendy dóbr pańskich był

bardzo

zróżnicowany.

Obok

wykonywali drobne posługi na wielkich faktorii, zajmujących się dworach szlacheckich. Obok handlem

międzynarodowym

i

cyrulików,

namiotników, ogólnokrajowym,

funkcjonowały

szklarzy, złotników itp. zajęcie także sklepy, które zaopatrywały znajdowali także fryzjerzy.

rynek lokalny w najpotrzebniejsze

produkty.

Kohen Tobiasz Rofe (1653-

1729),

lekarz

i

filozof.

Pochodził z Narola, medycynę

studiował we Frankfurcie nad

Menem i w Padwie, napisał

dzieło encyklopedyczne pt.

Maasei Tubia (Wenecja 1707).

Jakub Leibowicz Frank (1726-

1791), rysunek nieznanego

autora. Był twórcą frankizmu -

ruchu

mistyczo-

kabalistycznego, który powstał

na Podolu w połowie XVIII w.

Odrzucił Talmud i ogłosił się

mesjaszem. Atakowany przez

żydowskich

ortodoksów

przyjął

islam,

a

później

katolicyzm.

Frankiści

za

przyjęcie

chrztu

otrzymali

nobilitację. Potem byli jednak

zwalczani

przez

część

katolickiego duchowieństwa.

http://www.zydziwpolsce.edu.pl/panel06.html 2008-04-19

śydzi w polsce - Wydruk strony

Page 3 of 3

Po śmierci Franka nastąpił

upadek ruchu.

http://www.zydziwpolsce.edu.pl/panel06.html 2008-04-19