Guz mózgu – pielęgnowanie pacjenta

Guz śródczaszkowy jest wynikiem wewnątrzczaszkowych
procesów śródczaszkowych, wynikających z niekontrolowanego,
patologicznego rozrostu komórek.

Nowotwory OUN stanowią u dorosłych 2,5-3% wszystkich
zachorowań na nowotwory i ok. 3% zgonów. Najczęstsze
nowotwory to:

•

Guzy glejopochodne (45% wszystkich nowotworów OUN):
Gwiaździaki ( astrocytoma) - ok.15%, skąpodrzewiaki 8%

•

Nowotwory nieglejopochodne – oponiaki 15%, nerwiaki i
gruczolaki przysadki

•

Przerzuty innych nowotworów do OUN

Lokalizacja guzów mózgu:

•

Guzy półkul mózgowych – nadnamiotowe. Cechują się:
padaczką wskazującą na umiejscowienie guza,
niedowładem połowiczym, połowiczymi zaburzeniami
czucia, ubytkami w polu widzenia, zaburzeniami mowy,
brakiem zaburzeń ze strony nerwów czaszkowych, brak
zaburzeń móżdżkowych, późno pojawia się ciasnota
mózgowa

•

Guzy tylno jamowe – podnamiotowe. Cechują się:
objawami świadczącymi o uszkodzeniu nerwów
czaszkowych, obecnością objawów móżdżkowych
(zaburzenia równowagi, brak koordynacji ruchowej,
oczopląs), wcześnie pojawiają się objawy wzmożonego
ciśnienia śródczaszkowego, niedowład połowiczy po stronie
przeciwnej, objawy oponowe

•

Guzy wewnątrzkomorowe – cechują się nawracającym
wzmożonym ciśnieniem śródczaszkowym ( gwałtowne
bóle głowy, nudności, wymioty, zawroty głowy), niedużym
niedowładem połowiczym. Guzy te prowadzą do
zablokowania dróg odpływu płynu m-r, co wyraża się
ostrym wodogłowiem wewnętrznym.

Guzy powstające w tkance mózgowej



Glejaki

- jako guzy pierwotne powstające z tkanki

łącznej – gleju.



Glejak

i – przerzuty do mózgu – postają w różnych

częściach ciała i drogą krwionośną dostają się do mózgu



glejaki jako przerzuty do mózgu mogą rozwijać się w
każdej części mózgu i rdzenia kręgowego.



Glejaki - najczęściej mają charakter naciekowy,
rozprzestrzeniają się szybko, penetrując zdrową tkankę
mózgową.



Nie jest możliwe dokładne usunięcie zmiany, ponieważ nie
ma wyraźnej granicy między tkanką mózgową a tkanką
nowotworową.



Oponiak

i –powstają z opony mózgu. Rosną powoli,

zazwyczaj są twarde, włókniste, maja guzowatą,
uwypukloną powierzchnię, wciskająca się w obręb mózgu.



Mogą powodować przerost znajdującej się w pobliżu kości
czaszki.



Mogą ulec wznowie jeśli nie udało się guza usunąć w
całości.



Nerwiaki nerwu słuchowego

– nerwiako – włókniaki

rozwijają się w obrębie nerwu ósmego, czasami obejmują
nerw piąty.



Nerwiaki n. słuchowego powstają w kąta mostowo-
móżdźkowego.



Mają charakter łagodny, rosą powoli i osiągają duże
rozmiary



Pierwszym objawem może być pogorszenie słuchu,
niedoczulica twarzy (naciekanie n. V), zaburzenia ruchu
powiek po stronie zmiany chorobowej (naciekanie n.VII),
zaburzenia równowagi i zaburzenia połykania

Gruczolak chromochłonny – niedoczynność płata
przedniego

1)

niedobór hormonu gonadotropowego (skóra blada,
ścieńczała, K- przestają miesiączkować , przedwczesne
przekwitanie, M –zanika zarost i tracą popęd

2)

Niedobór hormonu tyreotropowego – powoduje
zaparcia stolca, zatrzymanie wody w organizmie,
spowolnienie większości czynności fizycznych i
psychicznych.

3)

Niedobór ACTH – niewydolność kory nadnerczy,
zmniejszając odporność na zakażenia i osłabia reakcje
w sytuacjach stresowychpłciowy)

Jeśli wielkość guza jest taka, że wydostaje się poza obszar
siodła tureckiego, dochodzi do ucisku w miejscu skrzyżowania
nerwów wzrokowych → zaburzenia widzenia.

Guz może wypełnić trzecią komorę powodując wodogłowie.

Gruczolaki produkujące hormon wzrostu – wywołują
akromegalię u dorosłych (gigantyzm u dzieci ) – pogrubiona
skóra, szerokie brwi, nos, czoło, bardzo duży język, szerokie
dłonie typu łopatkowego, uczucie mrowienia rąk w nocy, objawy
dodatkowe tj. nadciśnienie, niewydolność krążenia, zakażenia
dróg oddechowych, cukrzyca

Guz powodujący zespół Cushinga - nadmiar kortyzonu we
krwi - otyłość, twarz przybiera charakterystyczny wygląd –
zaczerwieniona, nalana, u kobiet pojawia się zarost, kończyny
dolne i górne cienkie, słabe, brzuch powiększony.

Nie wyrastają poza siodło tureckie, nie doprowadzaja do ucisku
na nerwy wzrokowe - leczenie ma na celu wyrównanie
zaburzeń hormonalnych.

Kostniaki – najczęściej umiejscawiają się w kości czołowej,
rzadziej ciemieniowej. Może być guzem pojedynczym lub
mnogim, skóra nad nim jest przesuwalna. Powiększa się wolno,
najczęściej stanowi problem kosmetyczny

Przyśpieszenie wzrostu jest wskazaniem do wycięcia guza wraz
z płatem kostnym.

Leczenie guzów mózgu:

Postępowanie wstępne



Sterydoterapia



Leki blokujące receptor histaminowy H2



Leczenie przeciwdrgawkowe (fenytoina lub depakina)



Korekcja zaburzeń metabolicznych



Gdy zespół wzmożonego ciśnienia

śródczaszkowego –

mannitol i furosemid

Operacyjne (radykalne, chirurgiczne)



Funkcja diagnostyczna – konieczność weryfikacji
hist-patologicznej zmiany



Funkcja paliatywna – usunięcie części guza łagodzi objawy
kliniczne



Zmniejszenie masy nowotworu poprawia jego ukrwienie i
zwiększenie promieniowrażliwość guza. Wyjątkowo
możliwe jest usunięcie nowotworu z marginesem
zdrowej tkanki zgodnie z zasadami chirurgii onkologicznej



Glejaki charakteryzują się bardzo rozległym naciekaniem
sąsiadującej tkanki



Sąsiedztwo ważnych czynnościowo struktur



Standardem oceny doszczętności jest MR



wczesne po zabiegu (do 24 godzin)

Podstawowymi wskazaniami do zabiegu są:



wzmożone ciśnienie wewnątrzczaszkowe



zagrożenie wklinowaniem wynikające z przemieszczenia
mózgu przez guz i obrzęk



narastający deficyt neurologiczny spowodowany uciskiem
i naciekaniem nowotworu Założenie zastawki komorowo –
otrzewnowej lub endoskopowe przebicie dna komory III
czy udrożnienie wodociągu mózgu jest postępowaniem z
wyboru gdy nowotwór blokuje krążenie płynu
mózgowo-rdzeniowego powodując wodogłowie



U chorych ze znacznym wzrostem ciśnienia
śródczaszkowego leczenie wodogłowia poprawia stan
neurologiczny i komfort życia

Radioterapia



Stereotaktyczna radiochirurgia (SRCH) i

stereotaktyczna radioterapia frakcjonowana



(SRF) umożliwiają napromienianie ściśle określonej

i niewielkiej objętości tkanki nerwowej (maksymalna
średnica zmiany 3,5-4cm).



Konieczność zastosowanie ramy stereotaktycznej i
odpowiedniego przestrzennego układu odniesienia oraz
dostosowanego komputerowego systemu

planowania

leczenia



BRACHYTERAPIA – polega na wprowadzeniu do guza lub
loży pooperacyjnej preparatów promieniotwórczych w celu
uzyskania równomiernego rozkładu dawki w stosunkowo
niewielkiej objętości (maksymalna średnica guza 5-6cm

chemioterapia

Ma ograniczone zastosowanie:



niska chemiowrażliwość pierwotna



obecność bariery krew –mózg



neurotoksyczność niektórych leków cytotoksycznych



niekorzystne interakcje z innymi lekami (np.

p/drgawkowymi)

.

Objawy są następstwem wzrostu ciśnienia
śródczaszkowego, najczestsze to:
Bóle głowy jednostronne lub uogólnione – we
wczesnym okresie bóle wiążą się z usytuowaniem guza. Są
stałe lub trwają od kilku minut do kilku godzin, mogą
towarzyszyć długotrwałej pozycji leżącej ( bóle nocne). W
miare wzrostu guza mogą być się pulsujące. Opieka
pielęgniarska polega na monitorowaniu dolegliwości i
przeciwdziałaniem im.
Zaburzenia widzenia – tarcza zastoinowa nerwu
wzrokowego, powoduje ograniczenia pola widzenia i
osłabienie ostrości wzroku. Opieka pielęgniarska polega na
zapobieganiu stanom zapalnym oka i pomocy w
codziennych czynnościach, głównie przy przemieszczaniu
się.
Zawroty głowy – choremu trudno zachować pozycje
pionową stąd koniecznośc pomocy w czynnościach
codziennych i stosowania udogodnień technicznych typu
chodziki, balkoniki.
Nudności i wymioty - zadaniem pielęgniarki jest
obserwowanie częstości wymiotów, utrzymanie higieny,
zapobieganie zachłyśnięciu się treścią pokarmową,
podanie na zlecenie lekarza środków p/wymiotnych.
Napady padaczkowe - pielęgniarka obserwuje i
odnotowuje częstość, nasilenie, czas trwania, tendencje do

nasilania czy zanikania a także zapewnia bezpieczeństwo
pacjentowi w czasie napadu i podawanie leków
p/padaczkowych.
Zaburzenia ruchowe – głównie to niedowład
jednokończynowy lub połowiczy pojawiający się po
przeciwnej stronie umiejscowienia guza. Działania
pielęgniarki to: pomoc w wykonywaniu czynności
codziennych, profilaktyka p/odleży nowa, rehabilitacja
motoryczna, obserwowanie w kierunku narastania
deficytów.
Zmiana usposobienia i zaburzenia procesów
myślenia - zmiany emocjonalne, motywacyjne,
osobowościowe, świadomości, pamięci orzz logicznego
myślenia i kojarzenia. Zadaniem pielęgniarki jest
pilnowanie i uspokajanie chorego w chwilach pobudzenia
( unieruchamianie chorego)
Zaburzenia mowy – afazja czyli utrata lub upośledzenie
rozumienia lub artykułowania języka mówionego. Powodują
trudności w komunikowaniu się z chorym, wymagają od
pielęgniarki cierpliwości i zaangażowania w rehabilitację
logopedyczna i szukanie sposobu komunikowania się z
chorym.
Zaburzenia hormonalne – wzmożone ciśnienie
śródczaszkowe jest przyczyną pogarszającego się stanu
świadomości pacjenta, podwyższenia ciśnienia tętniczego,
bradykardii i zaburzeń oddechowych.

Opieka nad pacjentem z
procesem rozrostowym w OUN



Rozpoznanie stanu ciężkości pacjenta – ocena stanu
świadomości, dokonanie pomiarów podstawowych
parametrów życiowych, ocena źrenic



Ocena wydolności fizycznej – chory chodzący, z pomocą
drugiej osoby, wymaga sprzętu rehabilitacyjnego, chory
leżący



Ocena stanu higienicznego, szczególnie skóry – otarcia,
odparzenia, odleżyny



Ocena odżywiania i nawodnienia pacjenta (przy
stosowanie leków p/obrzękowych)



Określenie deficytu samoopieki – czy pacjent wymaga
pomocy w wykonywaniu czynności codziennych i jakim
zakresie



Rozpoznanie stanu ciężkości pacjenta – ocena stanu
świadomości, dokonanie pomiarów podstawowych
parametrów życiowych, ocena źrenic



Ocena wydolności fizycznej – chory chodzący, z pomocą
drugiej osoby, wymaga sprzętu rehabilitacyjnego, chory
leżący



Ocena stanu higienicznego, szczególnie skóry – otarcia,
odparzenia, odleżyny



Ocena odżywiania i nawodnienia pacjenta (przy
stosowanie leków p/obrzękowych)



Określenie deficytu samoopieki – czy pacjent wymaga
pomocy w wykonywaniu czynności codziennych i jakim
zakresie
obserwacja i ocena typowych objawów choroby



Ocena bólu (umiejscowienie, charakter, objawy
towarzyszące np. wymioty) - obserwowanie dolegliwości i
przeciwdziałanie im.



Zaburzenia chodu i zawroty głowy – wymagana jest
pomoc pielęgniarki i stosowanie sprzętu i udogodnień
technicznych.



Nudności, wymioty – obserwowanie częstości,
zapobieganie zachłyśnięciu, utrzymanie higieny,
podawanie leków.



Zaburzenia ruchowe (hemiplegia) – wymagana pomoc
przy czynnościach codziennych, profilaktyka p/odleżynowa,
rehabilitacja motoryczna i obserwacja w kierunku
narastania deficytów neurologicznych.



Zaburzenia czucia ( brak czucia) – kontrola ułożenia
kończyny, profilaktyka p/odleżynowa



Zaburzenia procesów myślowych (zmiany
emocjonalne, osobowościowe, motywacyjne)- zadaniem
pielęgniarki jest pilnowanie chorego, uspokajanie w
chwilach agresji, unieruchomienie w łóżku, zapewnienie
bezpieczeństwa



Rozpoznanie stanu emocjonalnego – czy występuje
lęk, jakie jest nastawienie do leczenia, hospitalizacji



Zaburzenia wzroku - wymagana pomoc w czynnościach
codziennych, w przemieszczaniu się i przeciwdziałanie
stanom zapalnym oka



Zaburzenia mowy – utrata komunikowania się z
pacjentem wymaga cierpliwości od pielęgniarki i
stosowania znaków pozawerbalnych



Występowanie napadów padaczkowych - ocena
częstości występowania, nasilenie, zakresu ciała jaki
obejmują, czy napadom towarzyszy utrata przytomności,
poprzedza aura. Zadaniem pielęgniarki jest zapewnić
bezpieczeństwo pacjentowi w czasie napadu, podanie
leków p/padaczkowych



Zatrzymanie lub nietrzymanie moczu i stolca –
zadaniem pielęgniarki jest utrzymanie higieny okolic
intymnych, założenie cewnika do pęcherza moczowego i
odpowiednia pielęgnacja, zmiana pampersów.

Obserwacja pod kątem powikłań i podejmowanie działań
zapobiegających

Zaburzenia ze strony ukł. Oddechowego



Kontrola częstości i rytmu oddechu



Wygodna pozycja do prowadzenia wydolnego oddechu



Gimnastyka oddechowa



Zapewnić drożność dróg oddechowych



Dbać o nawilżenie błon śluzowych

Zaburzenia ze strony ukł. Krążenia



Kontrola tętna, ciśnienia



Ocena zabarwienia skóry, obecności obrzęków

Pobieranie badan (morfologia, układ krzepnięcia

Zaburzenia ze strony ukł. nerwowego



Obserwacja świadomości



Obserwacja w kierunku narastania objawów wzmożonego
ciśnienia śródczaszkowego



Obserwacja w kierunku wystąpienia napadów
padaczkowych



Obserwacja niedowładów, porażeń



Obserwacja w kierunku pobudzenia psychoruchowego

Zaburzenia ze strony ukł. Pokarmowego



Ocena pracy przewodu pokarmowego i możliwości
przyjmowania pokarmów drogą doustną.



Podawanie płynów i żywienia drogą pozajelitową



Wyrównywanie niedoborów elektrolitowych i białkowych



Zapobieganie odwodnieniu i przewodnieniu pacjenta



Dbanie o regularne wypróżnienia

Zaburzenia ze strony ukł. Moczowego



Wczesne wykrywanie odchyleń od normy (skąpomocz,
bezmocz, wielomocz)



Założenie cewnika Foley’a



Prowadzenie działań profilaktycznych zapobiegających
infekcjom dróg moczowych



Prowadzenie bilansu wodnego



Dolegliwości bólowe



Zaburzenia powstałe w wyniku długotrwałego
unieruchomienia

Opieka nad pacjentem z zaburzeniami mowy



DYZARTERIA – upośledzenie tworzenia artykułowanych
dźwięków, mowa zamazana, niewyraźna, pacjent używa
właściwych słów i rozumie co się do niego mówi



AFAZJA – zaburzenie manifestujące się niemożnością
wyrażania myśli słowami lub niemożnością rozumienia
mowy.

•

Afazja całkowita

•

Afazja sensoryczna (czuciowa) – upośledzenie odbioru
mowy

•

Afazja motoryczna (ruchowa)- upośledzenie wyrażania
myśli, pacjent nie wymawia dźwięków

•

Afazja amnestyczna (nominalna) – pacjent ma trudności w
nazywaniu przedmiotów

•

Nawiązanie pozytywnego kontaktu emocjonalnego z
chorym, posługiwanie się prostymi zdaniami, powtarzanie
przekazywanych informacji



Utrzymanie kontaktu wzrokowego podczas rozmowy,
mówienie powoli, wyraźne wymawianie wyrazów aby
umożliwić odczytanie słów z ruchu warg. Starać się o
uzyskanie potwierdzenia zrozumienia komunikatu.

Posługiwanie się komunikacja pozawerbalną – gest,
mimika.



Wzbudzanie u pacjenta chęci do ćwiczeń, zachęcać do
koncentrowania uwagi na stawianych przed pacjentem
zadaniach.



Zachęcanie chorego do mówienia ale nie wywieranie
presji, czynnikiem wzmacniającym będzie dostrzeganie
postępów w reedukacji mowy



Nauczenie pacjenta ćwiczeń wzmacniających mięśnie
twarzy np. wysuwanie i chowanie języka, ssanie,
wydmuchiwanie baniek mydlanych.



Unikanie komunikatów tj. nakazywanie, ostrzeganie,
wyrażanie dezaprobaty, okazywanie współczucia.

Opieka nad pacjentem z niedowładem

NIEDOWŁAD ( paresis) osłabienie siły mięśniowej,
odznaczające się osłabieniem zakresu ruchu.

PORAŻENIE (plegia) całkowite zniesienie siły mięśniowej i
niemożność wykonania ruchu czynnego kończyną.

HEMIPARESIS/HEMIPLEGIA –porażenie, niedowład połowiczy



Pozyskanie pacjenta do współpracy



Ocena zaburzeń ruchowych (deficytów, rodzaju i stopnia
niedowładu)



Nie wyręczanie w czynnościach, które pacjent może
wykonać sam, podkreślać każde osiągnięcie



Łóżko winno być ustawione tak aby zapewniało kontakt z
chorym od strony niesprawnej



Stolik ustawiony od strony niepełnosprawnej



Chorzy leżący układani na boku chorym (stymulowanie tej
strony)



Pacjent zachęcany do aktywności z użyciem kończyn
niepełnosprawnych



Usprawnienie ruchowe rozpocząć od ćwiczenia prostych
utraconych czynności



Wszystkie czynności przy chorym powinny być inicjowane
od strony niedowładnej



Należy przestrzegać prawidłowej pozycji podczas leżenia,
siedzenia, stania i chodzenia.



Zachęcić pacjenta by gryzł pokarm najpierw strona
porażoną (stymulowanie zgryzu)

Opieka nad pacjentem z niedowładem kończyn
dolnych (paraplegią



Paraplegia spowodowana chorobami o różnej etiologii –
zapalenia rdzenia kręgowego, guzy rdzenia, choroby
demielizacyjne.



Uszkodzenia rdzenia w odcinku piersiowym

– porażenia

spastyczne kk dolnych, zaburzenia czucia poniżej miejsca
uszkodzenia, zaburzenia funkcji zwieraczy.



Uszkodzenia w odcinku stożka rdzenia

– różnego stopnia

niedowłady wiotkie kończyn, zaburzenia czucia i częściowe
porażenie pęcherza.



Uszkodzenia ogona końskiego

– niedowłady lub porażenia

wiotkie kończyn, zaburzenia czucia, zaburzenia zwieraczy
odbytu i pęcherza moczowego.

Rozpoznać stan chorego w zakresie dysfunkcji



wydolności krążeniowo-oddechową



wydolności ruchową kk dolnych, kk górnych



Odczuwania bodźców dotykowych, bólu, temperatury



Ocena skóry, ocena ryzyka rozwoju odleżyn



Ocena wydolności pęcherza i perystaltyki jelit



Ocena wydolności w zakresie samopoieki

Działania opiekuńcze

o

Zmiana pozycji co 2 godz., nie narażać pacjenta na
działanie sił dodatkowych

o

Utrzymanie skóry w czystości, w szczególności okolicy
krocza i szpary pośladkowej; nacieranie 2x dziennie skóry
oliwką, kremem (2-20% spirytus)

o

Stosowanie udogodnień ( materace, wałki), sucha pościel

o

Ochrona pacjenta przed działaniem bodźców termicznych

o

Dobór diety

o

Dbanie o regularne wypróżnienia - w przypadku zaparć
( atonia jelit) - lewatywa, ręczne wydobycie stolca,
następnie środki przeczyszczające

o

Masaż zwieracza odbytu w celu opróżnienia jelit

o

Pęcherz autonomiczny

( wiotki)- dochodzi do

niekontrolowanego, niecałkowitego, samoistnego
opróżniania pęcherza z dużym jego wypełnieniem, chory
nie odczuwa parcia.

Przyczyną jest uszkodzenie neuronu dolnego (uszkodzenia

ogona końskiego)



Zatrzymanie moczu –

pęcherz atoniczny- chory nie może

oddać moczu mimo prawidłowego wytwarzania w nerkach i
dużego wypełnienia pęcherza.

Przyczyną jest poprzeczne uszkodzenie rdzenia (uraz,

krwotok, guz, ucisk), stan zapalny rdzenia,

Zapobieganie zakażeniu układu moczowego



Niedopuszczenia do przepełnienia się worka



Sprawdzenie drożności cewnika, utrzymanie ciągłości
zestawu drenującego



Utrzymanie higieny okolicy płciowej pacjenta



Dezynfekcja ujścia cewki moczowej - Octenisept



zakwaszanie moczu dietą i poprzez środki
farmakologiczne,



odpowiednia podaż płynów ( 3l na dobę)



Okresowa kontrola układu moczowego badania moczu)

Opieka nad pacjentem z dysfagią



Stosowanie w żywieniu sposobów i środków
akceptowanych przez chorego



Współpraca z dietetyczką i rodzina w celu dostarczenia
różnych produktów



Ustalić z chorym konsystencję pokarmów – papkowatej,
pozbawionych kawałków mięsa i twardych jarzyn,
kruszących się herbatników



Podczas karmienia pozycja ustabilizowana , najlepiej
pacjent uniesiony pod kątem 90°, aby nie dochodziło do
wylewania się pokarmu z ust, głowę lekko obrócić w stronę
zdrową i po tej stronie umieszczać jedzenie



Podawać pokarmy małymi kęsami, bez przepełniania ust.



Jeśli pacjent ma tendencje przetrzymywania pokarmu w
ustach, poinstruować aby pomagał sobie palcem przed
włożeniem kolejnej porcji pokarmu.



Zapewnić odpowiednią ilość czasu na spokojne przyjęcie
pokarmu



Pokarmy podawać w małych ilościach, o temp. Ciała lub
niższej o 2-3°, co 3-4 godz.



Wykonanie toalety jamy ustnej 3-4 razy dziennie, płukanie
ust Octenidolem.



Wykluczenie potraw drażniących, ostrych.



Eliminowanie czynników prowadzących do wymiotów.

Zasady postępowania podczas napadu drgawek



Zachować spokój i opanowanie



Usunąć pacjenta z niebezpiecznego miejsca, gdzie mógłby
doznać urazu



Nie otwierać zaciśniętych ust chorego, gdyż do
przygryzienia języka dochodzi na początku napadu



Ułożenie pacjenta w pozycji pośredniej (między leżeniem
na plecach i na boku)



Po ustąpieniu drgawek ułożenie w pozycji na boku, w celu
ułatwienia oddychania, odpływu śliny, co zapobiega
zachłyśnięciu



Nie wykonywać sztucznego oddechu, gdyż zatrzymanie
oddechu jest bardzo krótkie i nie stanowi zagrożenia dla
życia



Po napadzie pozostawić pacjenta w spokoju, nie
wypytywać, chory jest zamroczony, zmęczony



Obserwować pacjenta aż do czasu całkowitego ustąpienia
drgawek



Pozostać z pacjentem aż do czasu powrotu świadomości



Obserwować parametry życiowe ( oddech, tętno, RR,
świadomość)



W przypadku wystąpienia automatyzmów ruchowych
zalecane delikatne przytrzymanie chorego



Farmakoterapia na zlecenie lekarza

Opieka nad pacjentem z niedomykalnością powiek po
zabiegu NCH

higiena oczu ( szczególnie w przypadku uszkodzenia nerwu
twarzowego – niedomykanie powieki)

Wytłumaczenie choremu przyczyn niedomykania powieki

Przemywanie oczu co 2-4 godz. – np. Lacrimal

Stosowanie maści i kropli z antybiotykiem wg. zlecenia lekarza

Poinformowanie o unikaniu pocierania oczu ręką, ręcznikiem

Wykonanie zimnego okładu ( woreczki żelowe, okłady z naparów
ziołowych)

Stosowanie komory wilgotnej

Nauczenie chorego wykonywania ćwiczeń powieki – próba
zaciskania powiek, zamykanie oka z pomocą palca

Poinformowanie o noszeniu okularów ochronnych lub opatrunku
ochronnego przy wychodzeniu na zewnątrz.