NIEKTÓRE
CHOROBY
CYWILIZACYJNE
C-7
Cukrzyca  Diabetes mellitus
Typy: I, II, cukrzyca występująca w ciąży
Cukrzyca typu I, zwana insulinozależną lub cukrzycą młodzieńczą, jest
chorobą autoimmunologiczną, czyli taką w której układ odpornościowy
organizmu atakuje własne komórki, prowadząc do zaburzeń w ich
funkcjonowaniu, lub wręcz do ich całkowitego zniszczenia. W przypadku
cukrzycy uszkodzeniu ulegają komórki trzustki produkujące insulinę.
Brak insuliny uniemożliwia przetwarzanie glukozy i jej przenikanie do
niektórych komórek, np.nerwowych
W cukrzycy typu II trzustka produkuje insulinę, lecz komórki różnych tkanek
organizmu nie reagują na nią właściwie - mówi się, że są one insulinooporne.
Insulina wprawdzie jest, ale nie może być spożytkowana przez komórki -
glukoza, która może być użyteczna tylko przy współudziale insuliny,
pozostaje we krwi.
Cukrzyca  Diabetes mellitus
Niedobór lub brak insuliny
hiperglikemia
kwasica ketonowa
Objawy:
- odwodnienie
- zmniejszenie napięcia skóry
- utrata Å‚aknienia
- nudności, wymioty
- bóle brzucha
- oddech Kussmaula
- zapach acetonu  gnijących jabłek
- prowadzi do wstrzÄ…su hipowolemicznego
- zamroczenie śpiączka
- poziom glikemii nawet ponad 1000 mg% (przy normie do 100 mg%)
Cukrzyca
Hipoglikemia
Obniżenie stężenia glukozy we krwi poniżej 70 mg%
Przyczyny:
- podanie zbyt dużej dawki insuliny
- nie spożycie posiłku po podaniu insuliny
- duży wysiłek fizyczny
- Zwiększone zuzycie glukozy, np.podczas infekcji z gorączką
Objawy:
- niepokój, lęk
- uczucie głodu
- drżenia mięśniowe
- wzmożone pocenie
- wzrost ciśnienia tętniczego
- tętno szybkie
- ból głowy
- drgawki
- dezorientacja
- zaburzenia świadomości: zamroczenie,  pomroczność jasna , śpiączka
- poziom glikemii nawet 20 mg%
Ciśnienie tętnicze
Dorośli:
Ciśnienie tętnicze optymalne: 120 / 70 mm Hg
Górna granica normy ciśnienia tętniczego:
Ciśnienie skurczowe: 139 mm Hg
Ciśnienie rozkurczowe: 89 mm Hg
U dzieci ciśnienie tętnicze jest niższe
NADCIÅšNIENIE T
TNICZE
w warunkach stacjonarnych (spoczynkowych)
CIÅšNIENIE SKURCZOWE e" 140 mm Hg
CIÅšNIENIE ROZKURCZOWE e" 90 mm Hg
Bezpośrednie skutki nadciśnienia tętniczego: przerost mięsniówki
naczyń tetniczych i mięśniówki serca
NADCIÅšNIENIE T
TNICZE
Epidemiologia w Polsce
1. ~ 50% populacji od piątej dekady życia (8  10 mln)
2. ~ ½ nie wie
3. spoÅ›ród tych, którzy wiedzÄ… ~ ½ nie podjęła leczenia
4. spoÅ›ród tych, którzy podjÄ™li leczenie u ~ ½ udaÅ‚o siÄ™
doprowadzić ciśnienie tętnicze do wartości
referencyjnych (< 140 mm Hg i < 90 mm Hg)
(u 8  15% osób z nadciśnieniem tętniczym udaje się zredukować
ciśnienie do wartości prawidłowych)  odsetek zbliżony do średniej
zachodnioeuropejskiej
Nadciśnienie tętnicze w Polsce w roku 2002
Badanie NATPOL 
Badanie NATPOL  Zdrojewski i wsp., 2002
Zdrojewski i wsp., 2002
Konsekwekcja prawa Laplace a
Rozszerzone naczynie jest łatwiej rozciągane przez ciśnienie krwi, przez co
łatwiej pęka
Nadciśnienie tętnicze
pierwotne (95%), czyli takie, w którym nie udaje się ustalić bezpośredniej
przyczyny
wtórne (ok. 5%) gdzie nadciśnienie jest wywołane przez zdefiniowany czynnik
chorobowy.
Występowanie:
- bardzo często (20-40 %)
- nie zależy od płci
- zachorowalność rośnie wraz z wiekiem
Czynniki ryzyka:
- obciążenie rodzinne (nadciśnienie tętnicze u rodziców, dziadków, rodzeństwa)
- palenie papierosów
- nieprawidłowa dieta: zbyt duże spożycie soli, alkoholu, kawy
- nadwaga i otyłość
- brak ruchu
- stres emocjonalny i osobowość typu A
- cukrzyca
Nadciśnienie tętnicze
Powikłania:
- choroba niedokrwienna serca (wieńcowa) i zawał serca
- wylew krwi do mózgu (udar krwotoczny mózgu)
- udar niedokrwienny mózgu (rzadziej)
- niewydolność krążenia
- zaburzenia rytmu serca
- niewydolność nerek
- tętniak aorty
Udary mózgowe
Wyróżnia się udary:
- krwotoczne
- niedokrwienne
(podłoże zakrzepowe
lub zatorowe)
Miażdżyca
Miażdżyca jest chorobą układu krwionośnego.
Wewnętrzne ścianki naczyń krwionośnych
pokrywają się zwapniałymi tłuszczowymi
blaszkami zmniejszając przepływ krwi.
Tworzeniu blaszek miażdżycowych sprzyja
nieprawidłowa dieta zawierająca zbyt duże
ilości nasyconych tłuszczów oraz palenie
tytoniu.
Odsłonięcie substancji tłuszczowych
znajdujących się we wnętrzu płytki pobudza
układ krzepnięcia krwi i prowadzi do powstania
skrzepliny. Ponadto indukuje miejscowy odczyn
zapalny.
Skrzeplina może spowodować całkowite
zamknięcie naczynia.
Płytka miażdżycowa, w której toczy się proces zapalny może łatwo pęknąć i w
całości lub fragmentach oderwać się od ściany naczyniowej. Po przepłynięciu z
prądem krwi, może zatrzymać się w kolejnym zwężeniu lub rozwidleniu naczynia,
domknąć i zatkać naczynie.
Blaszka miażdżycowa niestabilna
JÄ…dro lipidowe
Dusznica bolesna - Angina pectoris
Najczęstszą przyczyną jest miażdżyca tętnic wieńcowych. W wyniku zwężenia
tętnic wieńcowych zmniejsza się dopływ krwi do mięśnia sercowego co prowadzi
do niedokrwienia serca. Niedokrwienie najczęściej objawia się jako bóle w klatce
piersiowe, długo trwające niedokrwienie może doprowadzić do zawału serca.
Występowanie:
- choroba niedokrwienna serca i jej powikłania stanowią najczęstszą przyczynę
zgonów w Polsce
- zapadalność wzrasta z wiekiem
- u kobiet po okresie przekwitania
- choroba występuje dwukrotnie częściej u mężczyzn niż u kobiet
Dusznica bolesna
Rodzaje:
- stabilna - epizody bólu zamostkowego występujące podczas, ustępujące po
jego przerwaniu.
- niestabilna - epizody bólu trwające od kilku minut do kilku godzin, występujące
narastająco, często niezależnie od wyraz
nych czynników
zewnętrznych.
Podłoże główne:
- zmiany miażdżycowe naczyń wieńcowych
Objawy:
- ból w klatce piersiowej
- czasami uczucie duszności
Powikłania:
- zawał mięśnia sercowego
- zaburzenia rytmu serca (arytmia), także migotanie komór
- niewydolność krążenia (lewokomorowa, obukomorowa)
- zatrzymanie krążenia
Zawał serca - Infarctus myocardii.
Zawał mięśnia sercowego jest to martwica komórek mięśniowych określonego
obszaru serca, wywołana zamknięciem światła naczynia wieńcowego, najczęściej
w wyniku pęknięcia blaszki miażdżycowej.
Zawał serca może wystąpić w każdym obszarze mięśnia sercowego, najczęściej
występuje w obrębie ściany lewej komory.
Zawał może obejmować całą grubość mięśnia (zawał pełnościenny) lub warstwę
podwsierdziową (zawał niepełnościenny - zawał bez pogłębionego załamka Q w
zapisie EKG).
Ponad 90% zawałów mięśnia sercowego spowodowanych jest całkowitym
zamknięciem światła tętnicy wieńcowej przez zakrzep powstały w wyniku
pęknięcia blaszki miażdżycowej zwężającej tętnicę
Zawał serca
Postaci objawowe:
- bólowa
- niewydolność krążenia (obrzęk płuc; wstrząs kardiogenny)
- maska brzuszna
- mózgowa (zespoły neurologiczne)
- bezobjawowa
Przyczyny:
- skurcz tętnicy wieńcowej
- wrodzona wada naczyń wieńcowych
- zmiany zatorowo-zakrzepowe w tętnicach wieńcowych
- kardiomiopatia przerostowa
- wady zastawkowe serca
- zatrucie Tlenkiem węgla, przedawkowanie narkotyków (np.amfetaminy)
- inne
Zawał serca
Objawy i czynniki wywołujące:
Zawał serca jest nierzadko sprowokowany dużym wysiłkiem fizycznym (ciężka praca
fizyczna, szybkie chodzenie, wchodzenie po schodach itp.) lub sytuacjÄ… stresowÄ….
Silny i bardzo silny ból zamostkowy (ponad 30 min.), o charakterze rozpierającym
lub ściskającym, duszący. Bólu jest zwykle określany jako: tępy, rozpierający,
rozrywający, ściskający, duszący, rwący, palący.
Lokalizacja bólu: zwykle za mostkiem lub po lewej stronie klatki piersiowej (rzadziej
po prawej stronie). Ból zawałowy często promieniuje (rozchodzi się) do lewego
barku, ramienia, stawu łokciowego, dłoni, do szyi, gardła, żuchwy lub pleców.
Zawał serca - śmiertelność
½ zgonów w pierwszych 30 min
Spośród osób, które przeżyły pierwsze 30 min po zawale
m. sercowego, ale zginęły póz
niej:
½ - w kolejnych 2 - 4 godzinach
!!! Znaczenie pierwszej pomocy
Nagłe zatrzymanie krążenia
Jest to stan, w którym niezależnie od przyczyny następuje nagłe zatrzymanie
efektywnej pracy serca, co powoduje ustanie krążenia krwi i niedotlenienie
narządów oraz tkanek.
Przyczyny:
- zawał m. sercowego
- ostre zaburzenia rytmu serca
- zaburzenia elektrolitowe: potas!!!!
- hipotermia
Objawy:
- brak tętna na dużych tętnicach
- niesłyszalne tony serca
- utrata świadomości
- zaburzenia oddychania
- sinica dystalnych części ciała
- drgawki
- zwiotczenie mięśni
- szerokie z
renice (nie reagujące na światło)
- bladość, plamy opadowe