05 Prowadzenie działalności gospodarczej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Anna Kisielewska-Baturo

Prowadzenie działalności gospodarczej 515[01].O1.05

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:

dr inż. Zdzisław Kobierski

mgr Piotr Pietkiewicz

Opracowanie redakcyjne:

mgr Anna Kisielewska-Baturo

Konsultacja:

dr inż. Krzysztof Symela

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 515[01].O1.05,
„Prowadzenie działalności gospodarczej”, zawartego w modułowym programie nauczania dla
zawodu technik ochrony fizycznej osób i mienia.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2008

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie

Wymagania wstępne

Cele kształcenia

Materiał nauczania

4.1.

Pojęcia działalności gospodarczej, przedsiębiorcy i przedsiębiorstwa

4.1.1.

Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające

4.1.3. Ćwiczenia

4.1.4. Sprawdzian postępów

4.2. Procedury związane z zakładaniem działalności gospodarczej

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające

4.2.3. Ćwiczenia

4.2.4. Sprawdzian postępów

4.3. Pracownik na rynku pracy

4.3.1. Materiał nauczania

4.3.2. Pytania sprawdzające

4.3.3. Ćwiczenia

4.3.4. Sprawdzian postępów

4.4. Podstawowe przepisy kodeksu pracy związane z zatrudnieniem

4.4.1. Materiał nauczania

4.4.2. Pytania sprawdzające

4.4.3. Ćwiczenia

4.4.4. Sprawdzian postępów

4.5. Majątek przedsiębiorstwa i źródła jego finansowania

4.5.1. Materiał nauczania

4.5.2. Pytania sprawdzające

4.5.3. Ćwiczenia

4.5.4. Sprawdzian postępów

4.6. Podatkowa księga przychodów i rozchodów

4.6.1. Materiał nauczania

4.6.2. Pytania sprawdzające

4.6.3. Ćwiczenia

4.6.4. Sprawdzian postępów

Sprawdzian osiągnięć

6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o prowadzeniu działalności

gospodarczej na współczesnym rynku pracy

W poradniku zamieszczono:

wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych umiejętności i wiedzy, które powinieneś
opanować, aby przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej. Cele kształcenia tej
jednostki modułowej,

materiał nauczania, który umożliwia samodzielne przygotowanie się do wykonania
ć

wiczeń i zaliczenia sprawdzianów,

pytania sprawdzające wiedzę potrzebną do wykonania ćwiczeń,

wiczenia, które zawierają wykaz materiałów i sprzętów pomocnych w ich realizacji.

sprawdzian postępów. Wykonując sprawdzian postępów dowiesz się co już umiesz,
a z czym masz jeszcze problemy,

sprawdzian osiągnięć dotyczący poziomu opanowania materiału nauczania całej
jednostki modułowej wraz z instrukcją i kartą odpowiedzi,

wykaz literatury.

Jeżeli masz trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, to poproś nauczyciela

o wyjaśnienie i ewentualne sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz daną czynność.
Po zrealizowaniu materiału spróbuj zaliczyć sprawdzian z zakresu jednostki modułowej.

Jednostka modułowa: Prowadzenie działalności gospodarczej na współczesnym rynku

pracy, której treści teraz poznasz, jest jedną z koniecznych do opanowania umiejętności
niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie ochrony fizycznej osób
i mienia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

515[01].O1

Podstawy funkcjonowania i rozwoju

pracownika ochrony

515[01].O1.01

Stosowanie przepisów prawa

obowiązujących

w Polsce

i Unii Europejskiej

515[01].O1.02

Stosowanie przepisów prawa

dotyczących ochrony osób

i mienia

515[01].O1.03

Nawiązywanie kontaktów

społecznych

515[01].O1.04

Stosowanie zasad organizacji

i zarządzania

przedsiębiorstwem

515[01].O1.07

Stosowanie technik

samoobrony

515[01].O1.05

Prowadzenie działalności

gospodarczej

515[01].O1.06

Udzielanie pierwszej

pomocy poszkodowanym

515[01].O1.08

Posługiwanie się

językiem angielskim

zawodowym

515[01].O1.09

Stosowanie technologii

informacyjnych

w działalności zawodowej

515[01].O1.10

Kreowanie wizerunku

przedsiębiorstwa

wiadczącego usługi ochrony

osób i mienia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu prawa i ekonomii,

−

użytkować komputer,

−

współpracować w grupie,

−

sporządzać notatki, notować słowa kluczowe,

−

wyznaczać cel własnego uczenia się, zaplanować i organizować własną naukę,

−

stosować techniki zapamiętywania tekstu – tworzenie mind map /asocjogramów,

−

podkreślać, zaznaczać markerem istotne myśli w tekście,

−

dzielić tekst na logiczne całości i analizować zawarte w nim informacje,

−

przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy obowiązujących w pracowniach
komputerowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

określić pojęcia: potrzeby, dobra, usługi, produkcja, obrót towarowy, konsumpcja, środki
pracy,

−

zdefiniować pojęcia: towar, popyt, podaż, cena,

−

wskazać relacje pomiędzy popytem, podażą a ceną,

−

wyjaśnić pojęcia: działalność gospodarcza, przedsiębiorca, przedsiębiorstwo,

−

przeprowadzić formalności związane z podjęciem działalności gospodarczej: wypełnić
zgłoszenie w urzędzie gminy, uzyskać koncesję, założyć rachunek bankowy, uzyskać
numer REGON, zgłosić rozpoczęcie działalności w urzędzie skarbowym,

−

scharakteryzować podstawowe zagadnienia z zakresu prawa handlowego,

−

sklasyfikować podmioty gospodarcze według formy prawnej,

−

określić różnice między przedsiębiorstwem państwowym, komunalnym, spółdzielnią
a spółkami prawa handlowego (jawna, komandytowa, partnerska, komandytowo-akcyjna,
z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjna) i prawa cywilnego,

−

scharakteryzować podstawowe zagadnienia z prawa finansowego,

−

dokonać klasyfikacji kosztów i przychodów przedsiębiorstwa,

−

określić pojęcia: podatek, podatnik, płatnik, zobowiązanie podatkowe,

−

rozróżnić podatki dotyczące przedsiębiorców,

−

określić pojęcia: koszty uzyskania przychodu, dochód,

−

określić zasady podlegania przedsiębiorców podatkowi dochodowemu od osób
fizycznych i prawnych,

−

wypełnić deklarację podatkową,

−

określić podstawę opodatkowania VAT, zasady powstawania obowiązku podatkowego
i rozliczenia podatku VAT,

−

wystawić fakturę VAT,

−

złożyć ofertę pracy i odpowiedzieć na nią,

−

sporządzić list intencyjny i Curriculum Vitae,

−

przeprowadzić rozmowę z potencjalnym pracodawcą i pracownikiem,

−

skorzystać z kodeksu pracy i przykładowych regulaminów wewnętrznych,

−

uzasadnić wpływ wydajności pracy na wynagrodzenie pracownika,

−

obliczyć wysokość wynagrodzenia,

−

rozpoznać lokalny rynek pracy w celu prowadzenia działalności,

−

opracować wizję własnej firmy i sporządzić biznesplan,

−

skorzystać z technik komputerowych przy wykonywaniu czynności związanych
z prowadzeniem działalności gospodarczej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Pojęcia działalności gospodarczej, przedsiębiorcy

i przedsiębiorstwa

4.1.1. Materiał nauczania

Działalność gospodarcza to forma aktywności przedsiębiorców działających na rynku.

Inne definicje tego pojęcia występują w wielu ustawach i różnią się między sobą:

−

działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 2 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie
działalności gospodarczej jest „zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa,
usługowa, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany
i ciągły”,

−

ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych określa ją jako działalność zarobkową
wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły, prowadzoną we własnym imieniu i na
własny lub cudzy rachunek, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych
przychodów ze źródeł wymienionych w dalszej części tej ustawy,

−

w ustawie o VAT jako działalność gospodarcza określana jest wszelka działalność
producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby
naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody.
Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu
towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów
zarobkowych.

Ustawa to nie ma zastosowania w przypadku działalności wytwórczej rolników w zakresie
uprawy roślin, hodowli zwierząt, warzywnictwa, ogrodnictwa a także świadczenia przez nich
usług związanych z obsługą turystów.

Przedsiębiorcą w rozumieniu Art. 4. ustawy o swobodzie działalności gospodarczej jest

„osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której
odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną – wykonująca we własnym imieniu działalność
gospodarczą. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie
wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.”

Osoba fizyczna wykonująca działalność gospodarczą lub indywidualny przedsiębiorca

lub przedsiębiorstwo prywatne osoby fizycznej to jedna z form prowadzenia działalności
gospodarczej w Polsce. Osoba fizyczna może rozpocząć prowadzenie działalności po
uzyskaniu

wpisu

Ewidencji

Działalności

Gospodarczej

właściwego

wójta/burmistrza/prezydenta miasta. Ponadto w niektórych przypadkach przedsiębiorca musi
uzyskać zezwolenie lub koncesję oraz przedstawić dokumenty potwierdzające posiadanie
wymaganych prawem kwalifikacji lub uprawnień do prowadzenia danej działalności. Ogólne
zasady działania przedsiębiorstw osób fizycznych określone są w ustawie o swobodzie
działalności gospodarczej.

Istnieje podział na kategorie przedsiębiorców, traktowane w sposób szczególny przez

prawo w zakresie przepisów dotyczących dopuszczalności i nadzorowania pomocy
publicznej:

−

mikroprzedsiębiorcy,

−

mali przedsiębiorcy,

−

redni przedsiębiorcy.

Każdy może podjąć, prowadzić i zakończyć działalność gospodarczą na równych

prawach, o ile spełnia warunki określone przepisami prawa. Organy administracji publicznej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

nie mogą żądać od zainteresowanej osoby spełniania warunków lub przedstawiania
dokumentów nieprzewidzianych przepisami prawa.

Organy administracji publicznej powinny załatwiać sprawy przedsiębiorców bez zbędnej

zwłoki. Wszelkie informacje na temat zasad i terminów załatwiania spraw przez urzędy
administracji znajdziemy w Kodeksie Postępowania Administracyjnego.

Przedsiębiorstwo z ekonomicznego punktu widzenia to wyodrębniona prawnie,

organizacyjnie i ekonomicznie jednostka prowadząca działalność gospodarczą w celu
osiągnięcia zysku. Przedsiębiorstwo posiada samodzielność ekonomiczną. Może mieć
osobowość prawną.

Przedsiębiorstwo z prawnego punktu widzenia (wg art. 55 z indeksem pierwszym

Kodeksu Cywilnego) – jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych
i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.
W szczególności chodzi tu o:

−

oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo albo jego wyodrębnione organizacyjnie
części (nazwa przedsiębiorstwa);

−

własność nieruchomości i/lub ruchomości, w tym materiałów, urządzeń, wyrobów, oraz
inne prawa rzeczowe do nieruchomości i/lub ruchomości;

−

prawa wynikające z umów najmu i/lub dzierżawy ruchomości lub nieruchomości;

−

wierzytelności, prawa do papierów wartościowych i środki pieniężne;

−

koncesje, zezwolenia i licencje;

−

patenty i inne prawa własności przemysłowej;

−

majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

−

tajemnice przedsiębiorstwa;

−

księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jakie przepisy prawa regulują zakładanie działalności gospodarczej?

Jakie znasz definicje działalności gospodarczej i z czego wynikają różnice pomiędzy
nimi?

Kto to jest przedsiębiorca?

Kiedy osoba fizyczna może rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej?

Jaką znasz definicję przedsiębiorstwa?

Co wchodzi w skład przedsiębiorstw zgodnie z art. 55 Kodeksu Cywilnego?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przeanalizuj rozdział 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej i podaj główne

zasady podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

przeczytać uważnie informacje podane w materiale nauczania podkreślając istotne
informacje,

skorzystać z literatury dodatkowej (ustawa),

sporządzić notatkę.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

przybory do pisania,

–

literatura zgodna z punktem 6 poradnika,

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 2

Odpowiedz na pytania analizując rozdział 4 ustawy o swobodzie działalności

gospodarczej „Koncesje oraz regulowana działalność gospodarcza”:

Jakie rodzaje działalności gospodarczej wymagają uzyskania koncesji?

Na jaki okres zostaje udzielona koncesja?

Jakie informacje/dane powinien zawierać wniosek o udzielenie koncesji?

W jakiej formie następuje udzielenie, odmowa udzielenia, zmiana i cofnięcie koncesji
lub ograniczenie jej zakresu w stosunku do wniosku?

W jakim zakresie organ koncesyjny może kontrolować działalność gospodarczą?

Jakie uprawnienia posiadają osoby upoważnione do kontroli przez organ koncesyjny?

W jakich przypadkach organ koncesyjny może cofnąć koncesję lub zmienić jej zakres?

Co to jest promesa i jak się ją uzyskuje?

Kto może dokonywać kontroli przedsiębiorcy i w jakim zakresie?

10.

Kto i w jaki sposób może dokonywać czynności kontrolnych?

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

przeczytać uważnie informacje podane w materiale nauczania podkreślając istotne

informacje,

skorzystać z literatury dodatkowej (ustawa),

odpowiedzieć na pytania.

Wyposażenie stanowiska pracy:

przybory do pisania,

literatura zgodna z punktem 6 poradnika,

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 3

Przeanalizuj ustawę o swobodzie działalności gospodarczej i podaj definicje

następujących pojęć: działalność gospodarcza, przedsiębiorca, mikroprzedsiębiorca, mały
przedsiębiorca, średni przedsiębiorca, promesa, działalność regulowana, organ koncesyjny,
oddział, organ ewidencyjny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

przeczytać uważnie informacje podane w materiale nauczania podkreślając istotne
informacje,

skorzystać z literatury dodatkowej (ustawa),

sporządzić notatkę.

Wyposażenie stanowiska pracy:

przybory do pisania,

literatura zgodna z punktem 6 poradnika,

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

zdefiniować pojęcie działalność gospodarcza?

zdefiniować pojęcie przedsiębiorca?

zdefiniować pojęcie przedsiębiorstwo?

określić różnice pomiędzy mikroprzedsiębiorcą, małym
przedsiębiorcą i średnim przedsiębiorcą?

określić zasady podejmowania i wykonywania działalności
gospodarczej?

określić, co to jest koncesja i jak można ją uzyskać?

wymienić elementy wniosku o udzielenie koncesji?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. Procedury

związane

prowadzeniem

działalności

gospodarczej

4.2.1. Materiał nauczania

Założenie własnej firmy wymaga spełnienia szeregu formalności – różniących się

w zależności od wybranej formy prawnej firmy.

Działalność gospodarcza jest jedną z łatwiejszych form prowadzenia firmy z punktu

widzenia formalności jakim należy zadośćuczynić, aby ją rozpocząć. Obecnie istnieje wiele
stron internetowych, które prowadzą krok po kroku poprzez wszystkie niezbędne do
spełnienia warunki. Informacje na ten temat znajdziemy też w każdym urzędzie pracy jak i na
oficjalnej stronie internetowej urzędu pracy.

Pierwszym krokiem powinno być oczywiście ustalenie przedmiotu i zakresu działalności,

który musi być zgodny z

Polską Klasyfikacją Działalności (PKD). Działalność firm ochrony

fizycznej osób i mienia ujęta została w pozycji 74.60.Z – Działalność detektywistyczna
i ochroniarska.

Ważna jest na samym początku analiza posiadanych środków, które możemy

zainwestować w nową firmę, określenie rozmiarów przedsięwzięcia, znalezienie lub
przystosowanie odpowiedniej siedziby i wybór odpowiedniej formy prawnej działalności.

Forma prawna działalności zależy najczęściej od planowanych rozmiarów działalności.

Dla realizacji większych zamierzeń gospodarczych zakłada się zwykle spółki.
Następnym krokiem – w przypadku prowadzenia działalności w zakresie ochrony fizycznej
osób i mienia – powinno być uzyskanie koncesji. Na stronie Ministerstwa Spraw
Wewnętrznych i Administracji znajduje się zapisany w formacie PDF i udostępniony do
pobrania informator i wiosek dla przedsiębiorców ubiegających się o udzielenie koncesji
Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji na prowadzenie działalności gospodarczej
w zakresie usług ochrony osób i mienia [http://www.mswia.gov.pl].

Dopiero wtedy, gdy otrzymamy koncesję lub przynajmniej promesę, można złożyć

wniosek o wpis do ewidencji działalności gospodarczej, który należy złożyć w urzędzie
gminy właściwym dla miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Wzór wniosku
otrzymasz w urzędzie – czasami istnieje również możliwość wypełnienia wniosku on-line.

Wniosek musi zawierać następujące dane: nazwisko i imię, nazwę firmy, PESEL, NIP,

miejsce zamieszkania, przedmiot działalności wg PKD, miejsce wykonywania i datę
rozpoczęcia działalności, informacje o istnieniu lub ustaniu małżeńskiej wspólności
majątkowej, informacje o umowie spółki cywilnej, jeżeli taka umowa została zawarta, dane
stałego pełnomocnika, uprawnionego do prowadzenia spraw przedsiębiorcy, jeśli
przedsiębiorca takiego pełnomocnictwa udzielił oraz podpis przedsiębiorcy.

Ewidencję działalności gospodarczej prowadzi gmina, w której znajduje się miejsce

zamieszkania przedsiębiorcy.

Ewidencja prowadzona jest w systemie informatycznym.
Ewidencja działalności gospodarczej jest jawna i każdy ma prawo dostępu do danych

w niej zawartych.

Organ administracji wydaje decyzję o wpisie do rejestru nie później niż w ciągu 3 dni

roboczych od daty złożenia wniosku.

W przypadku zmiany danych podanych do wpisu przedsiębiorca jest zobowiązany do

złożenia wniosku o zmianę wpisu w ciągu 7 dni. Również w terminie 7-dniowym powinien
złożyć wniosek o skreślenie z ewidencji w razie zakończenia działalności gospodarczej.

Każda firma powinna posiadać numer REGON – kolejnym krokiem na drodze do własnej

firmy jest więc złożenie wniosku o wpis do Krajowego Rejestru Podmiotów Gospodarki

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Narodowej. Wniosek taki należy złożyć w

urzędzie statystycznym lub jego oddziale

w województwie na terenie, którego będzie się znajdować siedziba firmy.

Rys. 1. Zgłoszenie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej

[http://www.ck.agh.edu.pl/wlasnafirma/6.1.html].

Kolejną ważną czynnością jest założenie konta firmowego w wybranym banku – należy

zabrać ze sobą dokumenty takie jak: wpis do ewidencji przedsiębiorstw i numer REGON.
Często trzeba posiadać już pieczątkę firmową. Jednak posiadanie konta nie jest obowiązkiem
– w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej jest zapis, że przedsiębiorca podlega
takiemu obowiązkowi w sytuacji, gdy kwota jednorazowej transakcji pomiędzy
przedsiębiorstwami przekracza 15 tys. euro, czyli obecnie ponad 57 tys. złotych.

Następnie należy złożyć urzędzie skarbowym druk NIP-1 – zgłoszenia identyfikacyjne

osoby fizycznej prowadzącej samodzielną działalność gospodarczą. W zgłoszeniu tym trzeba
określić sposób opodatkowania, a tym samym również formę ewidencji księgowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Podatnik ma do dyspozycji cztery formy opodatkowania, jednak niektóre nie są dostępne

dla wszystkich podatników. Aby wybrać odpowiednią formę opodatkowania należy dokładnie
przeanalizować ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Kolejny krok to złożenie odpowiednich wniosków (zgłoszenie płatnika i zgłoszenie

ubezpieczonego) w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych w ciągu 7 dni od rozpoczęcia
działalności. Wszelkie wnioski dostępne są w programie Płatnik oraz w jednostkach ZUS.

W przypadku zatrudnienia pracownika należy o tym powiadomić w ciągu 30 dni

Państwową Inspekcję Pracy oraz Powiatową Inspekcję Sanitarną, składając odpowiednie
wnioski.

W przypadku organizacji działalności gospodarczej w formie spółki, można wybrać

pomiędzy spółką cywilną, jawną, partnerską, komandytową, komandytowo-akcyjną, z o.o.
oraz akcyjną.

Działalność spółki cywilnej regulowana jest poprzez przepisy Kodeksu cywilnego (art.

860–875), natomiast działalność pozostałych spółek reguluje Kodeks spółek handlowych
(Ustawa z dnia 15 września 2000). Każdy typ spółki prawa handlowego jest opisany
w oddzielnym rozdziale kodeksu.

Wspólnicy związani umową spółki cywilnej korzystają z tego tytułu z określonych

uprawnień i realizują określone zobowiązania, jednak w obrocie gospodarczym spółka
cywilna nie może istnieć jako przedsiębiorca. Status przedsiębiorcy przysługuje w tym
wypadku każdemu wspólnikowi spółki cywilnej z osobna. Tak więc, wspólnicy są tu
podmiotami gospodarczymi, a nie spółka.

Wszystkie spółki – za wyjątkiem spółki cywilnej, powinny zawrzeć umowę spółki na

piśmie pod rygorem nieważności, większość z nich w formie aktu notarialnego. Następnie
należy złożyć wniosek o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego na urzędowym formularzu,
właściwym dla danego rodzaju spółki. Złożenie wniosku o wpis do KRS wiąże się
z koniecznością poniesienia opłaty sądowej oraz opłaty za ogłoszenie w Monitorze Sądowym
i Gospodarczym.

Kodeks spółek handlowych określa, jakimi zasadami mają się rządzić wewnętrzne

stosunki spółki, stosunki wobec osób trzecich, sposób i tryb rozwiązywania spółek, reguły, na
jakich może wystąpić wspólnik i procedurę ewentualnej likwidacji majątku spółki. Kodeks
spółek handlowych jest, więc swego rodzaju przewodnikiem dla przedsiębiorców.

Kodeks dzieli spółki na dwie kategorie: osobowe i kapitałowe.

Spółki osobowe (jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-akcyjna) nie posiadają

osobowości prawnej, posiadają jedynie podmiotowość prawną – tzn., że każda spółka
osobowa może we własnym imieniu nabywać prawa, zaciągać zobowiązania, a także
pozywać do sądu i być pozywana. Spółka osobowa prowadzi działalność pod własnym
szyldem i jest zasadą, że wspólnicy sami prowadzą jej sprawy i reprezentują ją na zewnątrz.
Wspólnicy odpowiadają osobiście za zobowiązania spółki solidarnie, nie tylko wkładami
wniesionymi do spółki ale i pozostałym całym swym majątkiem.

Spółkę osobową może utworzyć przynajmniej dwóch wspólników, jeśli jednak w trakcie

działalności stanie się tak, że pozostanie jeden wspólnik, spółka ulega rozwiązaniu.

W spółkach kapitałowych (z o.o., akcyjna) wspólnicy/akcjonariusze nie odpowiadają

osobiście za zobowiązania spółki. Sama spółka, całym swym majątkiem odpowiada za skutki
swojej działalności. Oznacza to, że wspólnicy i akcjonariusze ryzykują wkładami, jakie
wnieśli do spółki. Za zobowiązania spółki z o.o. mogą dopowiadać solidarnie członkowie
zarządu, ale tylko wtedy, gdy egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna
(odpowiedzialność subsydiarna).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Minimalny kapitał niezbędny do założenia spółki z o.o. wynosi obecnie 50 tys. złotych,

złotych do założenia spółki akcyjnej – 500 tys. złotych. Spółki kapitałowe mogą być
zawiązane – przy zachowaniu pewnych ograniczeń – nawet przez jedną osobę.

Spółki posiadają szerokie możliwości transformacji, co jest bardzo przydatne przy

restrukturyzacji, zmianie przedmioty działalności firmy, przy łączeniu drobnych firm w jedną
dużą, lub w razie konieczności wydzielenia nierentownego zakładu.

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jaka jest różnica między spółką cywilną a spółką jawną?

Jakie dane musi zawierać wniosek o wpis do ewidencji działalności gospodarczej?

Których spółek działalność reguluje Kodeks spółek handlowych?

Co oznacza nazwa REGON?

Jakie informacje powinno zawierać zgłoszenie podatkowe NIP-1?

Jaka forma działalności rejestrowana jest w KRS?

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wypełnij wniosek o wpis do ewidencji działalności gospodarczej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

przeczytać uważnie informacje podane w materiale nauczania podkreślając istotne
informacje,

skorzystać z literatury dodatkowej lub Internetu,

wybrać formę przygotowania wniosku (wypełnienie w trybie on-line lub pobranie pustego
formularza i zapisanie go na dysku komputera),

w razie wątpliwości skonsultować się z nauczycielem,

wydrukować przygotowany wniosek,

zaprezentować wynik pracy na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

przybory do pisania,

–

literatura zgodna z punktem 6 poradnika,

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu, wyposażone w drukarkę.

Ćwiczenie 2

Wypełnij zgłoszenie identyfikacyjne NIP-1.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

przeczytać uważnie informacje podane w materiale nauczania podkreślając istotne
informacje,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

skorzystać z literatury dodatkowej lub Internetu,

pobrać pusty formularza i zapisać go na dysku komputera,

wypełnić formularz,

w razie wątpliwości skonsultować się z nauczycielem,

wydrukować przygotowany formularz,

zaprezentować wynik pracy na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

przybory do pisania,

–

literatura zgodna z punktem 6 poradnika,

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu, wyposażone w drukarkę.

Ćwiczenie 3

Wypełnij zgłoszenie płatnika (wniosek ZFA) oraz zgłoszenie ubezpieczonego na druku

ZUS ZUA .

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

przeczytać uważnie informacje podane w materiale nauczania podkreślając istotne
informacje,

skorzystać z literatury dodatkowej lub Internetu,

wybrać formę przygotowania wniosku (wypełnienie w trybie on-line lub pobranie pustego
formularza i zapisanie go na dysku komputera),

w razie wątpliwości skonsultować się z nauczycielem,

wydrukować przygotowany wniosek,

zaprezentować wynik pracy na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

przybory do pisania,

–

literatura zgodna z punktem 6 poradnika,

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu, wyposażone w drukarkę.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

przygotować wniosek o wpis do ewidencji działalności gospodarczej?

wypełnić zgłoszenie identyfikacyjne do urzędu skarbowego na druku
NIP-1?

określić, krok po kroku formalności związane z zakładaniem firmy?

wykazać różnice pomiędzy zakładaniem działalności gospodarczej a
rejestracją spółki?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3. Pracownik na rynku pracy

4.3.1. Materiał nauczania

śyciorys (curriculum vitae) jest podstawowym dokumentem, który należy napisać

ubiegając się o pracę. Pomysł wprowadzenia europejskiego CV według jednolitego wzoru
narodził się w 2002 r. Kontynuacją tego projektu jest tzw. życiorys Europass – jeden z pięciu
dokumentów poświadczających nasze kwalifikacje, wykształcenie i umiejętności.

Kompletny Europass zawiera, oprócz CV, „paszport językowy”, tzw., mobilitypass

określający wykształcenie i umiejętności zdobyte poza krajem pochodzenia (np. staże,
praktyki, stypendia), suplement do dyplomu ukończenia uczelni wyższej lub innej oraz
suplement stwierdzający zdobycie pozaakademickich umiejętności i różnego rodzaju
certyfikatów. Europass został przyjęty Decyzją nr 2241/2004/WE Parlamentu Europejskiego
i Rady Europy z dnia 15 grudnia 2004 r. w sprawie jednolitych ram wspólnotowych dla
przejrzystości kwalifikacji i kompetencji.

Szczegółowe wskazówki dotyczące korzystania z Europass CV są umieszczone na

stronie: http://europass.cedefop.europa.eu. Możesz przygotować życiorys wykorzystując
wskazówki i przykłady dostępne w trybie online. Wypełnione CV otrzymasz drogą
elektroniczną (jako plik do pobrania lub pocztą elektroniczną). Możesz też pobrać pusty
formularz, wskazówki, przykłady oraz stronę z logo Europass. Będziesz mógł korzystać
z tych dokumentów na swoim komputerze.

Rys. 2. Strona wzorcowego Europass CV [http://europass.cedefop.europa.eu]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Pomoc przy pisaniu życiorysu znajdziesz również w szablonach Word w swoim

komputerze. Wybierając z menu „Plik” zakładkę „Nowy” wybierz opcję „Nowy z szablonu”.
Kliknij na opcję „Szablony ogólne” i wybierz zakładkę „Inne dokumenty”. Tam znajdziesz
„kreator życiorysów” oraz 3 różne wzory porządkowania życiorysu.
Podstawowe zasady przygotowywania dobrego CV.

−

skup się na rzeczach najważniejszych. CV musi być krótkie: najczęściej wystarczą dwie
strony. W żadnym przypadku nie przekraczaj trzech stron. Jeżeli Twoje doświadczenie
zawodowe jest niewielkie, najpierw opisz uzyskane wykształcenie i odbyte szkolenia,
kładąc nacisk na praktyki zawodowe realizowane w trakcie nauki. Jeżeli na stanowisku,
o które się starasz, istotne są umiejętności językowe, wypełnij Europass – Paszport
Językowy dostępny na tej stronie internetowej i dołącz go do CV,

−

pisz jasno i zwięźle. Używaj krótkich zdań. Skup się na istotnych aspektach odbytej nauki
i posiadanego doświadczenia zawodowego,

−

dostosuj CV do stanowiska, o które się starasz. Przed wysłaniem sprawdź swoje CV, aby
mieć pewność, iż odpowiada ono opisowi przedstawionemu przez pracodawcę. Pomiń
doświadczenia zawodowe lub naukę / szkolenia, które nie mają związku z pracą, o którą
się starasz. Podkreśl swoje zalety, uwzględniając specyficzne potrzeby potencjalnego
pracodawcy. Unikaj koloryzowania, gdyż może to wyjść na jaw podczas rozmowy
kwalifikacyjnej,

−

przemyśl sposób, w jaki przedstawisz informacje w swoim CV. Opisz kwalifikacje,
umiejętności i kompetencje w sposób jasny i logiczny, aby Twoje charakterystyczne
cechy były wyeksponowane. Zwróć uwagę na szczegóły, takie jak pisownia
i interpunkcja. Wydrukuj CV na białym papierze zachowaj podaną czcionkę i układ
graficzny,

−

sprawdź wypełnione CV. Usuń ewentualne błędy i upewnij się, czy CV jest napisane
w zrozumiały i logiczny sposób. Poproś kogoś o przeczytanie gotowego CV, aby
sprawdzić, czy jego zawartość jest sformułowana jasno i zrozumiale,

−

obowiązkowo podpisz CV własnoręcznie,

−

wpisz formułę zgody na przetwarzanie danych osobowych.

Europejskie CV składa się z siedmiu części:

dane osobowe,

preferowane miejsce zatrudnienia / charakter pracy,

doświadczenie zawodowe,

wykształcenie i odbyte szkolenia,

umiejętności i kompetencje (tu jest sporo możliwości: społeczne, organizacyjne,
techniczne, artystyczne, obsługa komputera, prawo jazdy i inne),

język oraz informacje dodatkowe,

załączniki.
Wypełnianie życiorysu online nie jest skomplikowane. Wystarczy wypełnić puste

miejsca w odpowiednich rubrykach. Poszczególne części można wypełniać w dowolnej
kolejności – np. zacząć od języków. Jeśli masz wątpliwości, co powinieneś lub czego nie
powinieneś w danym miejscu wpisać, możesz skorzystać z podpowiedzi. Obok każdej rubryki
można wyświetlić wyjaśnienie, co powinno się w danym miejscu znaleźć i zobaczyć
przykład. Po wypełnieniu formularza online zapisuje się gotowy dokument na dysku
komputera. Można wybrać odpowiedni format (Word, Open Office, PDF, HTML).

Korzystając z takiego wzoru możesz mieć pewność, że struktura Twojego CV nie

odbiega od powszechnie przyjętych standardów. Pracodawca otrzyma od Ciebie dokument
z logo Europassu. Do samodzielnie sporządzonego CV możesz dołączyć inne dokumenty
Europassu – np. potwierdzenie kwalifikacji zdobytych zagranicą lub Europass – Suplement
do Dyplomu Potwierdzającego Kwalifikacje Zawodowe (patrz wzór rys. 2).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 3. Wzór Europass – Suplement do Dyplomu Potwierdzającego Kwalifikacje Zawodowe

[http://europass.cedefop.europa.eu.]

Więcej

informacji

dokumentach

Europassu

można

znaleźć

stronie

http://europass.cedefop.eu.int/ lub na polskiej stronie www.bkkk–cofund.org.pl.

Jeśli przystąpisz do spisania życiorysu nie korzystając z gotowych wzorów czy

szablonów, pamiętaj, że nie ma uniwersalnego wzoru, ale są pewne zasady, których warto się
trzymać:

−

nie powinien zajmować więcej niż 2 strony,

−

powinien zawierać tylko prawdziwe informacje,

−

powinien być spisany w prostej czytelnej formie na komputerze lub maszynie do pisania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sprawdź błędy!

Należy pamiętać, że wpisując informacje o wykształceniu i przebiegu pracy podajemy je

w odwrotnej kolejności, czyli od ostatnio ukończonej szkoły/uczelni i ostatniego miejsca
pracy, do tych wcześniejszych.

Ważne jest również, aby pisać o konkretnych dokonaniach i unikać ogólników np.

zamiast hasła „działalność w szkolnej organizacji charytatywnej” - napisać „zorganizowałem
loterię na rzecz Pogotowia Opiekuńczego”.

List motywacyjny
Ubiegając się o pracę należy dołączyć do curriculum vitae list motywacyjny (aplikację),

zwany kiedyś podaniem o pracę, zaadresowany do konkretnej osoby.

W liście należy przedstawić przede wszystkim te z posiadanych cech i kwalifikacji, które

będą przydatne na stanowisku, o które się ubiegamy. Nasz list motywacyjny powinien być
krótki (maksimum 1 strona A4), napisany przejrzyście, poprawny językowo i ortograficznie,
zawierać nasz odręczny podpis. Listu motywacyjnego nie należy pisać w punktach!

Na początku należy dokładnie opisać, w jakim celu zwracamy się do pracodawcy,

powołać się na ogłoszenie (numer referencyjny) lub konkretną osobę. Gdy wysyłasz list
pocztą elektroniczną, w tytule maila należy zamieścić numer referencyjny ogłoszenia i nazwę
stanowiska

Następnie trzeba uzasadnić, dlaczego właśnie wybierasz tę branże, firmę czy dział,

wymienić konkretne umiejętności czy doświadczenia, jakie zdobyłeś wcześniej. Pracodawca
powinien dowiedzieć się, dlaczego skorzysta na zatrudnieniu ciebie. Podobnie jak
w życiorysie – nie pisz ogólnie o swoich doświadczeniach, lecz przytaczaj konkretne
przykłady, dowody. Nie może to być powtórzenie informacji z twojego życiorysu, ale
podkreślenie atutów mających związek ze stanowiskiem, o które się starasz.

List odzwierciedla sposób, w jaki komunikujesz się z otoczeniem, tak więc nie należy się

powtarzać, jasno formułować zdania i unikać szablonowych sformułowań. Na koniec dobrze
jest umieścić zapewnienie, że chętnie zaprezentujemy swoje kompetencje podczas rozmowy
kwalifikacyjnej.

Pamiętaj, że nie tyle prosisz o przyjęcie do pracy, lecz masz przekonać pracodawcę,

dlaczego właśnie ciebie powinien zatrudnić.

Na dole po lewej stronie można umieścić referencje – jeśli takie posiadamy: imię

i nazwisko osoby, stanowisko w firmie, telefon.

Dobrze też jest zamieścić klauzulę o zgodzie

na przetwarzanie danych osobowych do celów rekrutacji, jeśli nie została umieszczona w CV.

Jeśli pracodawca życzył sobie dołączenia kopii dokumentów, wypisz je w kolumnie po

lewej stronie po słowem „załączniki”.

W trakcie starań o pracę można zetknąć się jeszcze z innym dokumentem stosowanym

przez firmy – jest nim kwestionariusz osobowy. Jest to gotowy formularz z wydrukowanymi
pytaniami i poleceniami, poszukujący pracy udziela tylko na nie odpowiedzi.

Kwestionariusz zawiera pola dotyczące m.in. danych osobowych, adresu, stanu

cywilnego, wykształcenia, adresu, ale może zawierać też inne pytania np. dotyczące
doświadczenia zawodowego, zainteresowań. Niektóre firmy umieszczają w nim
pytania dotyczące np. rodziców kandydata czy przebytych chorób, – co jest niezgodne
z ustawą o ochronie danych osobowych. Decyzja o tym, czy odpowiedzieć na nie należy do
starającego się o pracę.

Na wielu stronach internetowych np.: http://www.pracuj.pl, znajdziesz inne wzory

dokumentów, jaki mogą być przydatne np. wzory listów w językach obcych, informacje
o zasadach prowadzenia rozmów kwalifikacyjnych a także symulatory tych rozmów,
przydatne rady jak przygotować się do negocjacji umowy o pracę lub podwyżki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Strona oficjalna urzędów pracy http://www.praca.gov.pl zawiera również wzory

niezbędnych dokumentów, a poza tym informacje ważne dla poszukujących pracy jak
i pracodawców.

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Gdzie można znaleźć informacje na temat przygotowania europejskiego CV?

Z jakich części składa się europejskie CV?

Jakich zasad należy przestrzegać pisząc CV?

W jakiej formie można przygotować CV korzystając z zasobów Internetu?

Jaką rolę pełni list motywacyjny?

Z jakich elementów składa się list motywacyjny?

Jakich zasad należy przestrzegać pisząc list motywacyjny?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Napisz swoje CV korzystając ze wzorów dostępnych w Internecie lub literaturze.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z odpowiednim rozdziałem materiału nauczania,

zorganizować stanowisko pracy,

zapoznać się z wzorem europejskiego CV dostępnego w zasobach Internetu,

wybrać formę przygotowania CV (wypełnianie w trybie online lub pobranie pustego
formularza i zapisanie na dysku komputera),

napisać CV,

skonsultować się z nauczycielem,

wydrukować przygotowane CV,

zaprezentować opracowanie na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

przybory do pisania,

–

literatura zgodna z punktem 6 poradnika,

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu, wyposażone w drukarkę.

Ćwiczenie 2

Napisz list motywacyjny korzystając ze wzorów dostępnych w Internecie lub literaturze.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z odpowiednim rozdziałem materiału nauczania,

zorganizować stanowisko pracy,

zapoznać się z wzorami listów motywacyjnych dostępnych w zasobach Internetu lub
w litaraturze,

napisać list motywacyjny,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

skonsultować się z nauczycielem,

wydrukować przygotowany list motywacyjny,

zaprezentować opracowanie na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu, wyposażone w drukarkę,

−

arkusze papieru formatu A4,

−

przybory do pisania,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 3

Przeprowadź symulowaną rozmowę kwalifikacyjną związaną z przyjęciem do pracy

korzystając ze wskazówek zawartych w literaturze lub wykorzystując symulator rozmów
dostępny w Internecie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

dobrać partnera, który będzie pełnił rolę pracodawcy (może być nim nauczyciel) lub
wejść na stronę zawierającą symulator rozmów kwalifikacyjnych,

określić, o jakie stanowisko pracy chcesz się starać,

przypomnieć zasady prowadzenia rozmowy oraz zagadnienia dotyczące komunikacji
niewerbalnej,

zaplanować przebieg rozmowy, zapisać kolejne jej etapy na kartce,

przeprowadzić rozmowę z partnerem wcielającym się w rolę pracodawcy lub postępując
wg wskazówek symulatora rozmów na stronie www,

omówić wykonane ćwiczenie na forum grupy,

poprosić o powtórzenie ćwiczenia, jeżeli wystąpiły w nim błędy,

ponownie omówić przeprowadzoną rozmowę na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

−

arkusze papieru formatu A4,

−

przybory do pisania,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

skorzystać z zasobów Internetu przygotowując CV?

wymienić elementy składowe europejskiego CV?

napisać europejskie CV?

skorzystać z zasobów Internetu przygotowując list motywacyjny?

napisać list motywacyjny?

przygotować się do rozmowy kwalifikacyjnej związanej z przyjęciem
do pracy?

przeprowadzić symulowaną rozmowę kwalifikacyjną związaną
z przyjęciem do pracy?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4. Podstawowe przepisy kodeksu pracy związane

z zatrudnieniem

4.4.1. Materiał nauczania

Kodeks pracy to podstawowy akt prawny regulujący stosunki między pracodawcą

a pracobiorcą. Ustawa z 26 czerwca 1974 „Kodeks pracy” jest w związku z sytuacją na rynku
pracy często zmieniana w celu poprawy pozycji pracowników i pracodawców, należy więc co
jakiś czas uaktualniać posiadaną wersję ustawy.

Zgodnie z przyjętymi przez Polskę prawami międzynarodowymi jak i z polskim prawem

obowiązują wszystkich podstawowe zasady prawa pracy, do których należą m.in.: prawo do
ochrony dóbr osobistych pracownika (a więc godności, tajemnicy w sprawach osobistych),
zakaz dyskryminacji m.in. ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, narodowość,
przynależność związkową czy poglądy polityczne, prawo do godziwego wynagrodzenia,
wypoczynku, zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz ochrona
uprawnień pracowników (zakaz wprowadzania przez firmy przepisów mniej korzystnych niż
powszechnie obowiązujące).

Zasady prawa pracy obowiązują wszystkich pracujących oraz dotyczą wszystkich

rodzajów umów o pracę. Stanowią one wskazówki, jak powinny być interpretowane
szczegółowe przepisy zawarte w aktach prawnych, regulujących prawo pracy. Sędziowie sądu
pracy w przypadku rozstrzygania spraw spornych mają obowiązek odwoływania się właśnie
do zasad i w nich szukać wskazówek, jak doprowadzić do rozstrzygnięcia sprawy.

Kodeks pracy określa prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, podstawowe

zasady prawa pracy, rodzaje umów o pracę i sposoby ich rozwiązywania itd.

Najważniejszym dokumentem dla pracownika podejmującego pracę jest umowa o pracę.

Dlatego należy wiedzieć, jakie są rodzaje umów o pracę i czym się one między sobą różnią.

Umowa na okres próbny zawierana jest przez pracownika i pracodawcę tylko jeden raz

i to na okres nie dłuższy niż 3 miesiące. Może ona poprzedzać każdą z pozostałych umów
o pracę.

Umowa na okres próbny jest często stosowana - pozwala sprawdzić pracodawcy

umiejętności pracownika, zaś pracownikowi daje możliwość zapoznania się z obowiązkami
i warunkami pracy. Po okresie próbnym pracownicy mogą zostać zatrudnieni są w oparciu
o pozostałe formy umów o pracę.

Umowa na czas wykonywania określonej pracy to umowa zawierana na czas

wykonania określonego zadania, gdy nie da się określić, jak długo będzie musiało trwać
wykonanie pracy. Zakończenie obowiązywania takiej umowy uzależnia się od zakończenia
przez pracownika powierzonej mu pracy. Umowę na czas wykonania określonej pracy
stosowana jest m.in. w pracach sezonowych i dorywczych.

Umowa na czas określony zawiera z góry podany termin jej obowiązywania.

Stosunek pracy ulega rozwiązaniu z upływem dnia, do którego umowa została zawarta.
Od 1.05.2004 roku art. 25

Kodeksu pracy ściśle określa ilość umów na czas określony

zawieranych z tym samym pracownikiem na następujące po sobie okresy: „zawarcie kolejnej
umowy o pracę na czas określony jest równoznaczne w skutkach prawnych z zawarciem
umowy o pracę na czas nieokreślony, jeżeli poprzednio strony dwukrotnie zawarły umowę

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

o pracę na czas określony na następujące po sobie okresy, o ile przerwa między rozwiązaniem
poprzedniej a nawiązaniem kolejnej umowy o pracę nie przekroczyła 1 miesiąca”.

Wszelkie aneksy i zmiany takiej umowy, które wydłużałyby pierwotnie zapisany czas jej

obowiązywania – uważa się za zawarcie kolejnej umowy o pracę na czas określony.

Umowa na zastępstwo to szczególny rodzaj umowy na czas określony. Pracodawca

może zatrudnić innego pracownika na podstawie umowy o pracę na czas określony, jeżeli
zachodzi konieczność zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności
w pracy.

Umowa na czas nieokreślony wiąże strony bezterminowo. Taka umowa jest

najkorzystniejsza dla pracownika, pracodawca może ją rozwiązać tylko w uzasadnionych
przypadkach i obowiązują go wtedy ustalone w przepisach okresy wypowiedzenia. Jeżeli
pracownik jest członkiem związku zawodowego, pracodawca może złożyć wypowiedzenie
dopiero po konsultacji z tym związkiem.

Umowa zlecenie zawierana jest na czas określony i zawiera oznaczenie produktu czy

usługi, którą pracownik powinien wykonać. Warunki zawierania mowy zlecenia regulują art.
734–751 Kodeksu Cywilnego. Przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania
określonych czynności na rzecz dającego zlecenie, za których efekt ostatecznie nie jest
odpowiedzialny.

Umowa agencyjna, to umowa cywilnoprawna w ramach której pracownik zobowiązuje

się do stałego pośredniczenia w zawieraniu umów na rzecz lub w imieniu zlecającego, za
określonym wynagrodzeniem, zwanym prowizją (określonym procentem od wartości
transakcji). Umowa taka może być zawarta na czas określony lub nieokreślony.

Umowa o pracę nakładczą jest typem pośrednim między umową o pracę a umową

o dzieło. Wykonawca nie musi w tym wypadku świadczyć pracy osobiście, ale sam musi
zorganizować sobie czas pracy i warsztat. W umowie tej musi być określona minimalna płaca
miesięczna, nie niższa niż 50% najniższego wynagrodzenia. Może być zawarta nawet na kilka
lat i rozwiązana za porozumieniem stron lub miesięcznym wypowiedzeniem.

Umowa o pracę powinna zostać zawarta na piśmie. Jeżeli nie została zawarta

z zachowaniem formy pisemnej, pracodawca powinien potwierdzić pracownikowi na
piśmie ustalenia, co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków, najpóźniej w dniu
rozpoczęcia pracy przez pracownika. Umowa o pracę zawiera informacje o stronach umowy,
rodzaju umowy, dacie jej zawarcia oraz warunki pracy i płacy (rodzaj pracy, miejsce
wykonywania pracy, wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy, ze wskazaniem
składników wynagrodzenia, wymiar czasu pracy, termin rozpoczęcia pracy). Warto pamiętać,
ż

e umowa o pracę nie może zawierać zapisów dotyczących urlopów, odpraw, zasiłków

chorbowych itp. mniej korzystnych niż określone w kodeksie pracy. Należy pamiętać też
o tym, że pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę ma uprawnienia, których nie
daje umowa zlecenia czy o dzieło, tzn. prawo do urlopu, możliwość dokształcania się na koszt
pracodawcy, wynagrodzenia za czas choroby, zaliczenia stażu pracy, oraz do dodatkowego
wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych itp.

Umowę o pracę można rozwiązać: na mocy porozumienia stron, za wypowiedzeniem,

bez wypowiedzenia, z upływem czasu, na jaki była zawarta, oraz z dniem ukończenia pracy,
dla której wykonania była zawarta. Umowa o pracę na okres próbny rozwiązuje się
z upływem tego okresu, a przed jego upływem może być rozwiązana za wypowiedzeniem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Okres wypowiedzenia umowy o pracę trwający tydzień lub miesiąc lub ich

wielokrotność, kończy się w sobotę lub w ostatnim dniu miesiąca. Oświadczenie każdej ze
stron o wypowiedzeniu lub rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinno mieć
formę pisemną. W oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na
czas nie określony lub o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinna być
wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy, oraz powinno
być zawarte pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie odwołania do sądu pracy.

W czasie choroby pracownika potwierdzonej zwolnieniem lekarskim, pracodawca nie

może wypowiedzieć mu umowy o pracę. Jednak, jeżeli w trakcie choroby mija termin, na
który umowa została zawarta, to taka umowa wygasa.

W razie rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy pracodawca ma obowiązek

niezwłocznie wydać pracownikowi świadectwo pracy. Wydanie świadectwa pracy nie może
być uzależniane od rozliczenia się pracownika z pracodawcą! Świadectwo pracy powinno
zawierać informacje dotyczące: okresu i rodzaju wykonywanej pracy, zajmowanych
stanowisk, trybu rozwiązania albo okoliczności wygaśnięcia stosunku pracy, oraz inne
informacje konieczne do ustalenia uprawnień pracowniczych i uprawnień z ubezpieczenia
społecznego. W świadectwie pracy zamieszcza się także informację o zajęciu wynagrodzenia
za pracę w myśl przepisów o postępowaniu egzekucyjnym. Na żądanie pracownika
pracodawca powinien podać w świadectwie pracy informację o wysokości i składnikach
wynagrodzenia oraz uzyskanych kwalifikacjach.

Pracownik

prawo

corocznego,

nieprzerwanego,

płatnego

urlopu

wypoczynkowego. Pracownik nie może zrzec się prawa do urlopu. Wymiar urlopu wynosi: 20
dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat, 26 dni – jeżeli pracownik jest
zatrudniony co najmniej 10 lat.

W przypadku, gdy pracodawca nie dopełnia swoich obowiązków, nie dba o zdrowie

pracowników, nie płaci pensji itp., pracownik może zwrócić się do Państwowej Inspekcji
Pracy. Jest to organ powołany do nadzorowania i kontroli przestrzegania prawa pracy.

Spory dotyczące stosunku pracy rozstrzygają sądy pracy, natomiast spory związane

z umowami cywilnoprawnymi – sądy powszechne. Pracownik, który dochodzi swoich praw
przed sądem pracy jest zwolniony z opłat sądowych z mocy prawa.

Zwrócenie się do sądu pracy z roszczeniami wobec pracodawcy jest korzystne także

dlatego, że nawet jeśli sąd uzna, że nie jest organem właściwym do rozpatrzenia sprawy, to
z urzędu skieruje ją do odpowiedniej instytucji, np. do ZUS.

Pracownik i pracodawca mogą występować przed sądem pracy osobiście lub wyznaczyć

w tym celu pełnomocników. Pełnomocnikiem może być radca prawny, adwokat, ale także
przedstawiciel związków zawodowych, czy inny pracownik zatrudniony u tego samego
pracodawcy. W imieniu pracownika może wystąpić też inspektor Państwowej Inspekcji Pracy
nawet bez pełnomocnictwa tego pracownika.

Sprawy pracownicze dotyczące funkcjonariuszy wojskowych i policji rozstrzygane są na

drodze administracyjnej, nie rozpatrują ich sądy pracy.

Należy pamiętać, że jeśli warunki bhp nie odpowiadają odpowiednim przepisom w tym

zakresie zakresie/lub stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia, to pracownik
ma prawo powstrzymać się od pracy albo oddalić z miejsca zagrożenia, zawiadamiając o tym
przełożonego. Pracownik może również powstrzymać się od pracy wymagającej szczególnej
sprawności psychofizycznej, gdy jego stan psychofizyczny nie zapewnia bezpieczeństwa
wykonania pracy i zagraża innym. Za ten czas przysługuje mu normalne wynagrodzenie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jakie sprawy reguluje Kodeks pracy?

W jakich jednostkach miary podaje się wartość gęstości?

Jakie rodzaje umów o pracę reguluje Kodeks pracy?

Jaka umowa między pracownikiem i pracodawcą regulowana jest przez przepisy Kodeksu
cywilnego?

W jaki sposób może zostać rozwiązana umowa o pracę?

Jakie informacje powinna zawierać umowa o pracę?

Jakie informacje powinno zawierać świadectwo pracy?

Czy pracownik może zrzec się prawa do urlopu wypoczynkowego?

4.4.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wypełnij druk umowy na okres próbny

na czas określony, na czas nieokreślony, na czas

wykonywania określonej pracy, umowy zlecenie, umowy o dzieło, wolontariat, korzystając
z druków w zasobach Internetu (wpisz fikcyjne dane pracownika lub dane kolegi).

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z odpowiednim rozdziałem materiału nauczania,

zorganizować stanowisko pracy,

zapoznać się z wzorami umów dostępnych w zasobach Internetu lub w literaturze,

wypełnić druki umów wpisując fikcyjne dane swojej firmy oraz jednego z uczestników
kursu jako pracownika,

skonsultować się z nauczycielem,

wydrukować przygotowane umowy,

zaprezentować opracowanie na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu, wyposażone w drukarkę,

−

arkusze papieru formatu A4,

−

przybory do pisania,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 2

Rozwiąż umowę o pracę w drodze wypowiedzenia z pracownikiem zatrudnionym

w ćwiczeniu

korzystając

wzorów

druków

zasobach

Internetu

(np.

http://www.biznesforum.pl/praca.htm).

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z odpowiednim rozdziałem materiału nauczania,

zorganizować stanowisko pracy,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

zapoznać się z wzorami pism w sprawach kadrowych dostępnych w zasobach Internetu
lub w literaturze,

wypełnić druk rozwiązania umowy o pracę wpisując fikcyjne dane swojej firmy oraz
jednego z uczestników kursu jako pracownika,

skonsultować się z nauczycielem,

wydrukować przygotowane wypowiedzenie,

zaprezentować opracowanie na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu, wyposażone w drukarkę,

−

arkusze papieru formatu A4,

−

przybory do pisania,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 3

Przygotuj zwolnionemu pracownikowi świadectwo pracy wykorzystując dane

z ćwiczenia

korzystając

wzorów

druków

zasobach

Internetu

(np. http://www.biznesforum.pl/praca.htm).

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z odpowiednim rozdziałem materiału nauczania,

zorganizować stanowisko pracy,

zapoznać się z wzorami pism w sprawach kadrowych dostępnych w zasobach Internetu
lub w literaturze,

wypełnić druk świadectwa pracy wpisując fikcyjne dane swojej firmy oraz jednego
z uczestników kursu jako pracownika,

skonsultować się z nauczycielem,

wydrukować przygotowane świadectwo pracy,

zaprezentować opracowanie na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu, wyposażone w drukarkę,

−

arkusze papieru formatu A4,

−

przybory do pisania,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

4.4.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

zdefiniować rodzaje umów o pracę?

zdefiniować sposoby rozwiązania umowy o pracę?

określić elementy konieczne umowy o pracę?

określić elementy świadectwa pracy?

określić obowiązki pracodawcy przy zawieraniu umowy o pracę?

podać wymiar urlopu przewidziany przez Kodeks pracy?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5. Majątek przedsiębiorstwa i źródła jego finansowania

4.5.1. Materiał nauczania

Gospodarka rynkowa jest gospodarką pieniężną. Wszelkie procesy ekonomiczne jakie

występują w tej gospodarce, zachodzą pod bezpośrednim lub pośrednim wpływem pieniądza.
Aby firma mogła rozpocząć funkcjonowanie i dalej działać i rozwijać się niezbędny jest
dopływ pieniądza.

Przedsiębiorca rozpoczynający działalność musi dysponować określoną kwotą pieniędzy

na tzw. rozruch. A później w trakcie funkcjonowania firmy właściciel stale musi liczyć
i porównywać uzyskiwane dochody pieniężne z ponoszonymi wydatkami. Celem działalności
firmy jest także sukces mierzony w pieniądzach, dlatego umiejętność zarządzania finansami
jest jednym z warunków powodzenia firmy.

Zasilanie finansowe firmy polega na kierowaniu operacjami finansowymi, tak aby

zapewnić dopływ środków pieniężnych do firmy i realizowanie celów działalności. Zasilanie
finansowe firmy ma swoje źródło na zewnątrz (zewnętrzny system zasilania) i wewnątrz
firmy (wewnętrzny system zasilania). System wewnętrzny powstaje na skutek działalności
firmy, czego efektem są wpływy pieniężne – zyski. System zewnętrzny zasilania finansowego
firmy polega na zaciąganiu pożyczek i kredytów bankowych.

Finanse firmy obejmują wszelkie zapisy księgowe jak i innego rodzaju operacje, służące

do rozliczania się z Urzędem Skarbowym i ZUS. Ich stan jest wynikiem umiejętnego lub
nieumiejętnego pozyskiwania i wykorzystania środków płatniczych jak i współpracy
z bankami i służbami skarbowymi. Właściciel firmy powinien planować finanse firmy
(przychody, koszty, zyski) z wyprzedzeniem i dążyć do stałego zwiększenia kapitału firmy.
Dla prawidłowego funkcjonowania firmy ważne jest, aby wartość kapitału własnego
i zobowiązań długoterminowych nie była mniejsza od wartości majątku trwałego netto.

Kapitał firmy to jej zasoby finansowe, na które składają się pieniądze własne firmy,

rodki pieniężne ze źródeł zewnętrznych (kredyty, pożyczki) oraz zobowiązania długo-

i krótkoterminowe.

Kapitał własny firmy tworzą pieniądze wniesione przez jej właściciela wspólników

w formie wkładów rzeczowych lub gotówki, oraz zyski firmy.

Kapitał obcy obejmuje wszelkie zobowiązania firmy krótko- i długoterminowe. Kapitał

długoterminowy to np. pożyczka udzielona firmie przez właściciela. Kapitał obcy
krótkoterminowy to np. zaciągnięte kredyty obrotowe czy zobowiązania wynikające z tytułu
kredytów handlowych. Kapitał obcy to wszelkie środki jaki zostały firmie użyczone na
określony czas, po upływie którego muszą zostać zwrócone.

Kredyt obrotowy przeznaczony jest na finansowanie bieżących potrzeb firmy, czyli na

przykład na zakup materiałów surowców potrzebnych do produkcji.

Kredyt handlowy (kupiecki) to inaczej odroczenie terminu płatności przez

sprzedającego w transakcji kupna-sprzedaży. Sprzedawca ponosi dodatkowe koszty związane
z obsługą tego kredytu – musi zamrozić jakąś część własnych kapitałów, choćby na pokrycie
ewentualnych strat w razie niewypłacalności klientów. Koszty kredytu handlowego są

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

oczywiście wliczane w cenę sprzedaży. Często jednak sprzedawca zyskuje dodatkowych
klientów dzięki oferowanemu kredytowi kupieckiemu.

Zobowiązanie to stosunek prawny, w którym jedna strona (dłużnik) jest zobowiązana do

spełnienia określonego świadczenia na rzecz drugiej strony (wierzyciela). Może się zdarzyć
również sytuacja, gdzie obie strony będą zobowiązane do spełnienia wzajemnie określonych
ś

wiadczeń.

Świadczenie to określone działanie lub zaniechanie działania, może być pieniężne lub

rzeczowe. Skutkiem spełnienia świadczenia jest zaspokojenie roszczeń wierzyciela. W prawie
cywilnym świadczeniem jest zachowanie się dłużnika zgodnie z treścią zobowiązania.

Zobowiązanie krótkoterminowe to stosunek prawny pomiędzy wierzycielem

i dłużnikiem, który daje wierzycielowi prawo do domaganie się od dłużnika spełnienia
oznaczonego świadczenia. Ustawa o rachunkowości określa, że okres spłaty tego świadczenia
nie może przekroczyć roku.

Zobowiązanie długoterminowe to stosunek prawny pomiędzy wierzycielem

i dłużnikiem, dający prawo wierzycielowi do domagania się spełnienia określonego
ś

wiadczenia przez dłużnika. Zobowiązanie długoterminowe różni się tym od zobowiązania

krótkoterminowego, że okres jego spłaty/wykonania jest dłuższy niż jeden rok

Zobowiązania długoterminowe stanowią jeden z elementów kapitałów obcych, czyli

stanowią w firmie obce źródło finansowania. Powstają one wskutek dokonanej czynności
prawnej między stronami. Należą do nich np. pożyczki długoterminowe, papiery
wartościowe, obligacje, długoterminowe kredyty bankowe.

Wyrazem skuteczności zarządzania firmą jest zwiększanie przez nią wartości rynkowej.

Skuteczność zarządzania firmą zależy w dużej mierze od klarownego sformułowania celów
firmy. Gdy wzrasta wartość rynkowa przedsiębiorstwa, wzrasta jednocześnie stan posiadania
jej właściciela.

Aby dobrze realizować główny cel firmy, trzeba uwzględnić również efektywną

realizację pomniejszych celów firmy, dotyczących różnych obszarów finansów
np.: zarządzanie majątkiem obrotowym czy planowanie finansowe.

Majątek firmy tworzy ogół praw, zobowiązań i ciężarów/zadłużeń, które można określić

wymiernie w pieniądzach. Na majątek składają się: majątek trwały, majątek obrotowy oraz
rozliczenia międzyokresowe. W bilansie księgowym ta część majątku firmy stanowi aktywa.

Aktywa przedstawiają majątek firmy oraz sposób, w jaki zostają używane kapitały.

Oznaczają one ogół środków gospodarczych, jakimi dysponuje firma w danym momencie.

Majątek trwały tworzą wartości i rzeczowy majątek trwały firmy. Przez majątek trwały

rozumiemy dobra rzeczowe powstałe w wyniku ludzkiej pracy, związanej z pozyskiwaniem
i przetwarzaniem zasobów naturalnych. Do dóbr rzeczowych zaliczamy: maszyny posiadane
przez firmę, narzędzia, urządzenia, budynki, środki transportu. Wartości tworzą: kapitał
pieniężny oraz zasoby ekonomiczne. Majątek trwały określa się inaczej jako aktywa stałe.

Majątek obrotowy to ogół środków obrotowych będących w posiadaniu firmy i objętych

ewidencją księgową. Tworzą go zapasy, materiały, produkty, towary, należności i roszczenia,
papiery wartościowe i pieniądze. Źródłem finansowania majątku obrotowego jest kapitał obcy
– czyli kredyty i pożyczki. Płynność finansowa firmy zależy od struktury i wielkości majątku
obrotowego. W odróżnieniu od majątku stałego, majątek obrotowy określa się jako aktywa
bieżące.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Bilans księgowy to jedno z podstawowych sprawozdań finansowych firmy. Bilans

określa stan i strukturę środków – czyli aktywów firmy oraz źródła ich finansowania – czyli
pasywa firmy. Bilans sporządza się w określonej formie, na dany dzień na podstawie zapisów
księgowych.

Wynik finansowy to wyraz efektu finansowego działalności firmy prowadzącej

rachunkowość w okresie, którego dotyczy sprawozdanie finansowe. Dodatni wynik
działalności firmy wyrażony wartościowo to zysk, wynik ujemny – to strata.

Zysk brutto wyraża wartościowo wynik działalności firmy, uwzględniając straty lub zyski

spowodowane wypadkami losowymi..

Zysk netto otrzymujemy poprzez pomniejszenie zysku brutto o obowiązkowe obciążenia

z tytułu m.in. podatku dochodowego od osób prawnych

Płynność finansowa firmy – w znaczeniu szerszym – to jej zdolność do wywiązywania

się z bieżących zobowiązań finansowych, – w znaczeniu węższym – oznacza utrzymywanie
rezerw pieniężnych w związku z przewidywanymi wydatkami.

Kapitał rezerwowy jest tworzony w firmach w celu finansowania większych wydatków

lub strat w przyszłości – chodzi tu głównie o inwestycje oraz odszkodowania. Właściciel
firmy może przeznaczyć na ten cel część zysków netto.

Zarządzanie finansami firmy wymaga podejmowania decyzji inwestycyjnych oraz

finansowych. Decyzje inwestycyjne odnoszą się do wykorzystania kapitału, a decyzje
finansowe służą pozyskiwaniu kapitału w celu finansowania przeprowadzanych inwestycji.

Należy pamiętać, że każda firma działa w określonej rzeczywistości gospodarczej i jest

uzależniona od warunków zewnętrznych gospodarowania. Rzeczywistość gospodarczą kraju
tworzy polityka państwa w zakresie ustalania podatków, ceł, kursów walut. Na zewnętrzne
warunki gospodarowania ma również wpływ działalność innych firm i instytucji
finansowych. Wszelkie decyzje w firmie powinny więc uwzględniać zewnętrzne warunki
gospodarowania jak i warunki panujące na rynkach finansowych.

Rynek finansowy pomaga zamieniać oszczędności pieniężne w kapitał finansowy za

pomocą instrumentów finansowych jak: kredyty, depozyty czy papiery wartościowe.

Instrument finansowy to określenie zespołu narzędzi o charakterze pieniężnym, które są

wykorzystywane do kształtowania różnych dziedzin życia społecznego i gospodarczego.

Rynek pieniężny to taka część rynku kapitałowego, na którym dokonuje się transakcji

z terminem realizacji krótszym niż rok. Główne instrumenty finansowe rynku pieniężnego to
kredyty krótkoterminowe i weksle.

Rynek kapitałowy jest częścią rynku finansowego obejmującą realizację transakcji,

których termin realizacji przekracza jeden rok. Instrumentami finansowymi rynku
kapitałowego są akcje, obligacje, kredyty i depozyty.

4.5.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jakie elementy obejmują finanse firmy?

Jakie systemy tworzą zasilanie finansowe firmy?

Jakie rodzaje umów o pracę reguluje Kodeks pracy?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Z jakich zasobów składa się kapitał firmy?

W jaki sposób może zostać rozwiązana umowa o pracę?

Na czym polega różnica pomiędzy kredytem obrotowym a kredytem handlowym?

Jak zdefiniujesz pojęcie „zobowiązanie”?

Jaki elementy składowe tworzą majątek firmy?

Jak zdefiniujesz pojęcie płynności finansowej firmy?

10.

Na czym polega różnica pomiędzy rynkiem pieniężnym i rynkiem kapitałowym?

11.

Na czym polega sporządzenie bilansu księgowego?

4.5.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wyszukaj w Kodeksie cywilnym i przedstaw przepisy dotyczące zobowiązań.

Uwzględnij przy tym definicje wierzyciela i dłużnika.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z odpowiednim rozdziałem materiału nauczania,

zapoznać się z odpowiednimi przepisami Kodeksu cywilnego,

zorganizować stanowisko pracy,

sporządzić notatkę.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu, wyposażone w drukarkę,

−

przybory do pisania,

−

Kodeks cywilny,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 2

Na podstawie ujednoliconego tekstu ustawy o rachunkowości określ, jaki elementy

powinna uwzględniać rachunkowość firmy. Skorzystaj z wersji ujednoliconej ustawy
o rachunkowości, dostępnej w Internecie na stronie Internetowego Systemu Informacji
Prawnej http://isip.sejm.gov.pl.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z odpowiednim rozdziałem materiału nauczania,

zorganizować stanowisko pracy,

zapoznać się z tekstem ustawy o rachunkowości dostępnym w zasobach Internetu,

przygotować notatkę.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu, wyposażone w drukarkę,

−

arkusze papieru formatu A4,

−

przybory do pisania,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Przedstaw w formie schematu graficznego majątek przedsiębiorstwa. Skorzystaj z ustawy

o rachunkowości i ujmij szczegółowo przedstawione w ustawie elementy wchodzące w skład
majątku przedsiębiorstwa.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z odpowiednim rozdziałem materiału nauczania,

zorganizować stanowisko pracy,

zapoznać się z ustawą o rachunkowości,

wykonać mapę myślową.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

−

arkusze papieru formatu A4 lub większe,

−

przybory do pisania,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

4.5.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

określić elementy finansów firmy?

zdefiniować zewnętrzny i wewnętrzny system zasilania finansowego
firmy?

zdefiniować termin zobowiązanie?

określić, czym jest bilans księgowy firmy?

zdefiniować pojęcie wynik finansowy firmy?

wyjaśnić na czym polega zarządzanie finansami firmy?

wyjaśnić pojecie płynności finansowej firmy?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.6. Podatkowa księga przychodów i rozchodów

4.6.1. Materiał nauczania

Przedsiębiorca rozliczający się z podatku dochodowego na zasadach ogólnych musi

ewidencjonować przychody i koszty prowadzonej działalności gospodarczej w podatkowej
księdze przychodów rozchodów. Jeżeli w poprzednim roku podatkowym jego przychody
netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych wyniosły co najmniej
równowartość w walucie polskiej 800 000 euro, wówczas powstaje obowiązek prowadzenia
ksiąg rachunkowych.

Zasady prowadzenia księgi przychodów i rozchodów określa rozporządzenie Ministra

Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów
i rozchodów.

Rozpoczynający działalność gospodarczą przedsiębiorca zakłada księgę przychodów

rozchodów na dzień rozpoczęcia tej działalności. W ciągu 20 dni od założenia księgi trzeba
zawiadomić właściwy – ze względu na miejsce zamieszkania – urząd skarbowy. Jeżeli
działalność ma formę spółki cywilnej, jawnej lub partnerskiej, wszyscy wspólnicy powinni
złożyć w urzędzie skarbowym zawiadomienie o założeniu księgi. W zawiadomieniu należy
podać datę zaprowadzenia księgi oraz miejsce, gdzie księga jest przechowywana/prowadzona.

Podatkowa księga przychodów rozchodów wraz z dowodami księgowymi, na podstawie

których dokonywane są zapisy w tej księdze, powinny znajdować się na stałe w miejscu
wykonywania działalności lub siedzibie firmy. Przedsiębiorca powinien przechowywać
księgę i dokumenty przez 6 lat.

Prowadzenie księgi można zlecić biuru rachunkowemu, które świadczy usługi w tym

zakresie. Księga powinna wtedy być przechowywana w siedzibie biura lub innym wskazanym
przez nie miejscu. O tym fakcie trzeba powiadomić urząd skarbowy w terminie 7 dni od
zawarcia umowy z biurem rachunkowym.

Przedsiębiorca jednak w dalszym ciągu ponosi odpowiedzialność za wszystko, co zostało

zapisane w księdze. Jeżeli zostanie popełniony błąd i np. przedsiębiorca zapłaci za niski
podatek, urząd skarbowy będzie dochodził różnicy – zaległości wraz z odsetkami – od
przedsiębiorcy, a nie od biura. Ewentualne roszczenia wobec biura o naprawienie szkody
wynikłej wskutek błędu w prowadzeniu księgi, można dochodzić na drodze sądowej
w procesie cywilnym.

Księgę można prowadzić w formie tradycyjnej – odręcznie lub za pomocą komputera.

Trzeba tylko pamiętać o tym, że na koniec każdego miesiąca (nie później niż do dnia 20
następnego miesiąca) trzeba sporządzić wydruk zapisów za dany miesiąc zgodny ze wzorem
księgi określonym w załączniku do rozporządzenia.

Program komputerowy do prowadzenia księgi powinien dawać możliwość

niezwłocznego wglądu w treść zapisów oraz drukowania wszystkich danych w porządku
chronologicznym.

Księga podatkowa składa się z 17 kolumn. Kolumny od 1 do 6 przeznaczone są do

oznaczenia operacji gospodarczej:
1.

kolumna 1 – służy do wpisania numeru kolejnego zapisu. Ten sam numer musi widnieć
na dowodzie księgowym będącym podstawą zapisu,

kolumna 2 – służy do wpisania daty zdarzenia gospodarczego (uzyskania przychodu,
otrzymania towaru, poniesienia wydatku),

kolumna 3 – służy do wpisania numeru dowodu księgowego będącego podstawą zapisu,

kolumna 4 i 5 – służą do wpisania danych kontrahentów, z którymi przeprowadzono
transakcje zakupu materiałów, towarów itp.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

kolumna 6 – służy do wpisania zwięzłego opisu zdarzenia gospodarczego (np. „wypłata
wynagrodzeń”, „zakup towaru”),

Kolumny 7–9 – służą do ewidencjonowania przychodów ze sprzedaży towarów
handlowych, wyrobów i usług oraz pozostałych przychodów z działalności gospodarczej,

kolumny 10 i 11 – do ewidencjonowania zakupu towarów handlowych, materiałów,
kosztów ubocznych zakupu (np. kosztów transportu towarów , ubezpieczenia w drodze,
załadunku, rozładunku),

kolumny 12–14 – wydatki stanowiące koszty uzyskania przychodu, w tym koszty
reprezentacji i reklamy niepublicznej (limit 0,25% przychodu), koszty wynagrodzenia
w gotówce i naturze (kolumna 13) oraz pozostałe wydatki (kolumna 14), do których
zalicza się zakup paliw, czynsz za lokal, opłaty za energię elektryczną, gaz, telefon,
koszty podróży służbowych, wydatki dotyczące remontów, amortyzację środków
trwałych, składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe pracowników oraz składki na
ubezpieczenie wypadkowe pracowników, podatki i opłaty, koszty finansowe, odsetki od
kredytów kredytów pożyczek, wartość zakupionego wyposażenia, koszty reklamy
nielimitowanej,

kolumna 15 służy do zsumowania zapisów wszystkich kolumn kosztowych,

10.

kolumny 16 i 17 są kolumnami „wolnymi” – służą do wpisywania uwag odnoszących się
do zapisów z pozostałych kolumn księgi.
Księgę prowadzi się w walucie polskiej i w języku polskim. Zapisy powinny być

czytelne, staranne i dokonane w sposób trwały. Pomyłki poprawiamy poprzez skreślenie
błędnego zapisu i wpisanie prawidłowej informacji. Błędny zapis musi pozostać nadal
czytelny, a poprawkę należy podpisać i umieścić datę jej dokonania. Błąd może być również
poprawiony poprzez wprowadzenie do księgi niewpisanych dowodów lub dowodów
zawierających korekty błędnych zapisów. Zapisy w wyniku, których następuje zmniejszenie
przychodów lub kosztów mogą być dokonywane ze znakiem minus lub czerwonym kolorem.
Nie można korygować błędów poprzez wymazywanie gumką, kilkakrotne skreślanie,
zamazywanie korektorem, zaklejanie taśmą. Taka księga może być uznana za wadliwą.

Zanim zaczniemy wpisywać do księgi informacje o pierwszych wydatkach lub

uzyskanych dochodach, należy przeprowadzić remanent początkowy (spis z natury) i wpisać
do księgi jego wartość na dzień otwarcia podatkowej księgi przychodów rozchodów. W takim
spisie z natury (remanencie) ujmuje się wszystkie towary będące własnością prowadzącego
działalność, znajdujące się w miejscu prowadzenia działalności i poza nim, jak i znajdujące
się w zakładzie towary obce. W przypadku braku jakichkolwiek składników majątku
podlegających remanentowi, umieszcza się w księdze wpis, że remanent początkowy
sporządzony na dany dzień wynosi zero. Remanentu nie można pominąć. Jego wartość
wpływa na ustalenie wysokości dochodów podlegających opodatkowaniu.

Każdy zapis w księdze musi być poparty dokumentem – dowodem księgowym (faktura,

rachunek – potwierdzające fakt dokonania operacji gospodarczej). Są to tzw. dokumenty
zewnętrzne – wystawiane są one przez kontrahentów. Część kosztów (wydatków) można
udokumentować za pomocą dokumentów własnych, – czyli dowodów wewnętrznych, jeśli
dana operacja nie została udokumentowana innym dowodem. Dowód wewnętrzny powinien
zawierać następujące informacje:

−

przy zakupie – ilość, nazwę towaru, cenę jednostkową, wartość,

−

w innych przypadkach – przedmiot operacji gospodarczej, wysokość wydatku.

−

Dowód wewnętrzny można sporządzić gdy:

−

dokonano zakupu bezpośrednio od hodowcy lub producenta krajowego produktów
roślinnych zwierzęcych nieprzerobionych w sposób przemysłowy,

−

dokonano zakupu jagód, owoców leśnych grzybów, ziół dziko rosnących od osoby
fizycznej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

prowadząc działalność zużywa się produkty roślinne i zwierzęce z własnej uprawy,

−

dokonano zakupu materiałów pomocniczych w sklepach (jednostkach handlu
detalicznego),

−

dokumentuje się koszty diet i innych wydatków w czasie podróży służbowych,

−

dokumentuje się wydatki za czynsz, energię elektryczną, telefon, wodę gaz, co,
przypadające tylko w części na działalność gospodarczą,

−

ponoszone są opłaty dokonywane znakami opłaty skarbowej, sądowej oraz opłaty
notarialne,

−

dokumentuje się opłaty za parkowanie samochodu (należy dołączyć bilet z parkometru).

Jako dowody księgowe mogą służyć także:

−

noty księgowe,

−

dowody przesunięć,

−

dowody opłat bankowych i pocztowych,

−

inne dowody (książeczki opłat, inne dokumenty zawierające niezbędne dane).

Dokumentem księgowym w zasadzie nie może być paragon z kasy fiskalnej wydawany

w sklepie.

Poza księgą przychodów rozchodów należy jeszcze prowadzić dodatkowe ewidencje,

które stanowią integralną część księgi:

−

ewidencja środków trwałych oraz wartości niematerialnych prawnych,

−

ewidencja wyposażenia – rzeczowych składników majątku związanego z prowadzoną
działalnością, które nie są zaliczane do środków trwałych i których wartość początkowa
zawiera się w przedziale 1500–3500 zł,

−

ewidencja sprzedaży, która prowadzona jest przez przedsiębiorców nie prowadzących
księgi w miejscu wykonywania działalności.

Obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży ciąży na osobach, które:

−

zleciły prowadzenie ksiąg jednostce uprawnionej (biuro księgowe, doradca podatkowy),

−

prowadzą kilka zakładów/sklepów sklepów chcą prowadzić jedną wspólną księgę,

−

prowadzą tzw. handel obwoźny lub obnośny, i nie przechowują ksiąg w miejscu
prowadzenia tej działalności.

Nie trzeba prowadzić ewidencji sprzedaży, gdy przychód jest udokumentowany

wyłącznie rachunkami fakturami. Tak więc, obowiązek prowadzenia tej ewidencji istnieje
tylko w sytuacji, gdy towary i/lub usługi sprzedawane są na rzecz osób fizycznych.

Z tego obowiązku zwolnieni są także podatnicy, którzy ewidencjonują sprzedaż w kasach

rejestrujących.

W księdze przychodów rozchodów należy ewidencjonować wszystkie przychody

z działalności, poza przychodami wolnymi od podatku dochodowego.

Zapisów dotyczących przychodów ze sprzedaży wyrobów, towarów usług należy

dokonywać raz dziennie, po zakończeniu dnia na podstawie wystawionych faktur.
Rozporządzenie Ministra Finansów przewiduje również możliwość księgowania przychodów
na podstawie zestawienia sprzedaży, jeśli w danym dniu wystawiono wiele faktur. Takie
zestawienie powinno zawierać:

−

datę i numer kolejny zestawienia,

−

numery faktur objętych zestawieniem,

−

sumę zbiorczą faktur,

−

podpis osoby sporządzającej zestawienie.
W przypadku ewidencjonowania sprzedaży za pomocą kas rejestrujących podstawą do

zapisów w księdze są raporty dobowe, skorygowane o wartości zwrotu towarów, wynikające
z ewidencji będących podstawą rozliczania podatku VAT.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wszelkie koszty będące kosztami uzyskania przychodów (poniesione w celu uzyskania

przychodów) należy wykazać w księdze przychodów i rozchodów. Koszty powinny być
uwzględnione w tym roku podatkowym, w którym zostały one poniesione.

Poniesione koszty należy korygować o różnice remanentowe, czyli różnice pomiędzy

wartością remanentu początkowego końcowego. Korekty takiej dokonuje się na koniec roku
podatkowego, lecz można ją zrobić również w trakcie roku, uprzedzając urząd skarbowy
o zamierzonym remanencie z siedmiodniowym wyprzedzeniem.

Koszty uzyskania przychodów należy zapisywać w księdze raz dziennie po zakończeniu

dnia.

Zakup towarów handlowych oraz materiałów podstawowych powinien być zapisywany

w księdze natychmiast po ich otrzymaniu, przed przekazaniem do magazynu czy sprzedaży.

Podsumowanie zapisów miesięcznych polega na podkreśleniu dokonanych wpisów

i posumowaniu kolumn od 7 do 15. Dane będące wynikiem sumowania zapisów
miesięcznych należy także podkreślić. Istnieje również możliwość sumowania narastająco
zapisów miesięcznych. W tym przypadku można od razu ustalić dochód dla potrzeb
wyliczenia zaliczki na podatek dochodowy.

Dochód jest różnicą między przychodem wykazanym w księdze a kosztami uzyskania.

Od sumy przychodów wykazanych w 9 kolumnie księgi od początku roku odejmujemy sumę
wydatków wykazanych w kolumnie 15 oraz sumę kosztów zakupu towarów handlowych
wykazanych w kolumnie 10, jak również sumę kosztów ubocznych zakupu z kolumny 11
księgi.

Jeśli księga prowadzona jest w formie programu komputerowego należy po zakończeniu

miesiąca wydrukować zapisy dokonane za dany miesiąc. Wydruk powinien być zgodny ze
wzorem księgi oraz zawierać podsumowanie miesięcznych zapisów.

Formalne zamknięcie księgi następuje na koniec roku. Związane jest to z obowiązkiem

remanentu końcowego i podsumowania wszystkich kolumn księgi. Roczne podsumowanie
kolumn należy sporządzić tylko w razie, gdy nie sumowano zapisów kolejnych miesięcy
narastająco od początku roku. W tym celu należy na oddzielnej stronie księgi dokonać
zestawienia rocznego przychodów kosztów, poprzez wpisanie sum z poszczególnych
miesięcy do odpowiednich kolumn i dodanie ich.

Prawidłowe

zamknięcie

księgi

pozwala

prawidłowe

ustalenie

dochodu

z działalności gospodarczej. Aby ustalić dochód należy na odrębnej karcie podatkowej księgi
przychodów i rozchodów:

−

wpisać wartość przychodu, jaki został osiągnięty w danym roku podatkowym
(9 kolumna księgi),

−

ustalić wysokość kosztów uzyskania przychodów,

−

ustalić dochód osiągnięty w danym roku, odejmując od wartości przychodu koszty jego
uzyskania.

Wysokość kosztów uzyskania przychodów ustala się dodając do wartości remanentu

początkowego wydatki na zakup towarów handlowych materiałów, uwzględniając również
koszty uboczne zakupu (kolumny 10 i 11). Od tej sumy odejmuje się wartość remanentu
końcowego, otrzymując w ten sposób kwotę rozliczenia remanentowego. Do tej kwoty dodaje
się łączną kwotę wydatków (kolumna 15), oraz odejmuje wartość tych składników
wynagrodzenia w naturze, które zaksięgowano w innych kolumnach niż 13 kolumna księgi
przychodów rozchodów.

Ustalony w ten sposób dochód za dany rok należy wykazać w rocznym zeznaniu

podatkowym, które trzeba złożyć w urzędzie skarbowym do 30 kwietnia następnego roku.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.6.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jaka kategoria przedsiębiorców zobowiązana jest do prowadzenia podatkowej księgi
przychodów i rozchodów?

Kto i w jakiej formie powiadamia urząd skarbowy o założeniu księgi przychodów
rozchodów?

Jak przepisy regulują problem miejsca przechowywania księgi przychodów i rozchodów?

Kto oprócz przedsiębiorcy może prowadzić księgę i jakich formalności należy dopełnić
w takim przypadku?

Jakie obowiązki pociąga za sobą prowadzenie księgi przy użyciu komputera?

Jakie przeznaczenie mają poszczególne kolumny księgi?

Na czym polega remanent początkowy?

W jakich przypadkach można sporządzić dowód wewnętrzny?

Jakie urządzenia księgowe stanowią integralną część księgi?

10.

Kiedy należy prowadzić ewidencję sprzedaży, a w jakich sytuacjach przepisy zwalniają
z tego obowiązku?

11.

W jaki sposób należy ewidencjonować przychody?

12.

Na czym polega zamknięcie księgi?

13.

Jak ustalić dochód na podstawie zapisów księgi przychodów i rozchodów?

4.6.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie

prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów sporządź zestawienie, jakie
dokumenty mogą być dowodami księgowymi oraz określ, jakie informacje powinien zawierać
dowód księgowy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z odpowiednim rozdziałem materiału nauczania,

zorganizować stanowisko pracy,

zapoznać się z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie
prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów,

podkreślić w rozporządzeniu treści niezbędne do wykonania zadania,

sporządzić notatkę w formie mapy myślowej.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

−

papier formatu A4, przybory do pisania,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 2

Na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie

prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów określ, w jakich przypadkach
podatnicy są zobowiązani do przeprowadzenia i wpisania do księgi spisu z natury, oraz jakie
elementy powinien zawierać prawidłowo sporządzony spis.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z odpowiednim rozdziałem materiału nauczania,

zorganizować stanowisko pracy,

zapoznać się z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie
prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów,

podkreślić informacje istotne dla wykonania ćwiczenia,

podać rozwiązanie ćwiczenia w formie notatki, mapy myślowej lub innej formie
graficznej.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

−

papier formatu A4, przybory do pisania,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 3

Przeanalizuj rozporządzanie Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie

prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów oraz informację zawarte
w materiale nauczania i sporządź listę obowiązków osoby prowadzącej księgę przychodów
i rozchodów przy użyciu komputera.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z odpowiednim rozdziałem materiału nauczania,

zorganizować stanowisko pracy,

zapoznać się z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie
prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów,

przeanalizować informacje zawarte w materiale nauczania,

sporządzić notatkę.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

−

papier formatu A4, przybory do pisania,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.6.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

określić

obowiązki

przedsiębiorcy

związane

założeniem

podatkowej księgi przychodów i rozchodów?

określić miejsca i okres przechowywania księgi?

podać obowiązki związane z komputerowym prowadzeniem księgi?

określić przeznaczenie poszczególnych kolumn księgi przychodów i
rozchodów?

wyjaśnić, na czym polega sporządzenie remanentu?

określić, w jakich sytuacjach można sporządzić dowód wewnętrzny?

opisać jakie dodatkowe ewidencje należy prowadzić obok
podatkowej księgi przychodów i rozchodów?

wyjaśnić, jak ustala się dochód na podstawie zapisów księgi
przychodów i rozchodów?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

Przeczytaj uważnie instrukcję.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

Czas trwania testu 35 minut.

Powodzenia!

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

Definicja „forma aktywności przedsiębiorców działających na rynku” dotyczy

uprawy roślin.

działalności wytwórczej rolników.

działalności gospodarczej.

związku pracodawców.

Definicja „osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą
prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną – wykonująca we własnym
imieniu działalność gospodarczą” dotyczy
a)

przedsiębiorcy.

spółki z o.o.

spółdzielcy.

rolnika.

Ogólne zasady działania przedsiębiorstw osób fizycznych określone są w
a)

Kodeksie spółek handlowych.

ustawie o swobodzie działalności gospodarczej.

Kodeksie Cywilnym.

Kodeksie pracy.

Przedsiębiorstwo z prawnego punktu widzenia (wg art. 55 z indeksem pierwszym KC) –
jest
a)

działalność producentów, handlowców lub usługodawców.

osoba fizyczna wykonująca działalność gospodarczą.

wyodrębnioną prawnie, organizacyjnie i ekonomicznie jednostką prowadzącą

działalność gospodarczą w celu osiągnięcia zysku.

zorganizowanym

zespołem

składników

niematerialnych

materialnych

przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.

Numer wpisu do Krajowego Rejestru Podmiotów Gospodarki Narodowej nazwany jest
a)

PKD.

PESEL.

NIP.

REGON.

Symbol określający przedmiotu i zakresu działalności gospodarczej to
a)

PKD.

PESEL.

NIP.

REGON.

Wpis do ewidencji działalności gospodarczej należy złożyć w
a)

urzędzie powiatowym.

urzędzie gminy.

urzędzie statystycznym.

urzędzie pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Numer REGON otrzymamy składając wniosek w
a)

urzędzie skarbowym.

urzędzie gminy.

urzędzie statystycznym.

urzędzie pracy.

Druk NIP-1 – zgłoszenia identyfikacyjne osoby fizycznej prowadzącej samodzielną
działalność gospodarczą zawiera informacje o
a)

sposobie opodatkowania.

zatrudnianiu pracowników.

posiadanej koncesji.

zgłoszeniu pracownika do ZUS.

10.

Kodeks cywilny reguluje działalność
a)

spółki partnerskiej.

spółki komandytowej.

spółki akcyjnej.

spółki cywilnej.

11.

Umowa spółki powinna zostać zawarta na piśmie
a)

dla celów dowodowych.

pod rygorem nieważności.

w celu identyfikacji formy ewidencji księgowej.

dla potrzeb urzędu skarbowego.

12.

Wskaż, która z poniższych spółek jest spółką osobową
a)

cywilna.

z o.o.

akcyjna.

komandytowa.

13.

Wskaż, która z poniższych spółek jest spółką kapitałową
a)

cywilna.

z o.o.

komandytowa.

jawna.

14.

Spółka, która całym swym majątkiem odpowiada za skutki swojej działalności to
a)

cywilna.

z o.o.

komandytowa.

jawna.

15.

Skrót CV oznacza
a)

yciorys.

mobilitypass.

list motywacyjny.

paszport językowy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16.

yciorys nie powinien zawierać informacji o

znajomości języków.

kompetencjach kandydata.

zainteresowaniach kandydata.

rodzicach kandydata.

17.

W której z poniższych części życiorysu wpiszesz informację o posiadanym prawie jazdy
a)

wykształcenie i odbyte szkolenia.

doświadczenie zawodowe.

informacje dodatkowe.

umiejętności i kompetencje.

18.

Pismo w którym próbujesz przekonać pracodawcę, że skorzysta na zatrudnieniu ciebie to
a)

kwestionariusz osobowy.

śż

yciorys.

list motywacyjny.

curriculum vitae.

19.

Pracodawca postępuje niezgodne z ustawą o ochronie danych osobowych, jeśli
a)

wymaga ujawnienia informacji o chorobach pracownika.

wymaga podania znajomości języków obcych.

wymaga przedstawiania świadectwa ukończenia szkoły.

wymaga podania dokładnych danych osobowych oraz PESEL i NIP.

20.

Umowa na okres próbny może być zawarta
a)

tylko raz z danym pracownikiem.

na okres 6 miesięcy.

dwukrotnie.

o ile przerwa między rozwiązaniem poprzedniej a nawiązaniem kolejnej umowy

o pracę nie przekroczyła 1 miesiąca.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Prowadzenie działalności gospodarczej

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

LITERATURA

Griffin R.W.: Podstawy zarządzania organizacjami. Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 1999

http://europass.cedefop.europa.eu.

http://isip.sejm.gov.pl – Internetowy System Informacji Prawnej

http://pl.wikipedia.org

http://www.biznesforum.pl/praca.htm

http://www.bkkk–cofund.org.pl.

http://www.ck.agh.edu.pl/wlasnafirma/6.1.html

http://www.ifirma.pl

http://www.msp.money.pl

10.

http://www.mswia.gov.pl

11.

http://www.praca.gov.pl

12.

http://www.praca.info/cv/listmotywacyjny.php

13.

http://www.pracuj.pl/kariera-wlasna-firma.htm

14.

Wach K.: Jak założyć własną firmę w Polsce. Instytut Wspierania Przedsiębiorczości
w Krakowie, Urząd Miasta Krakowa, Kraków

15.

Kodeks pracy – ustawa z 26 czerwca 1974

16.

Koźmiński A.K.: Zarządzanie. Teoria i praktyka. Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 1998

17.

Norek E.: Spółki cywilne i handlowe. Wzory umów i innych aktów. Wydawnictwo
Prawnicze PWN, Warszawa 1997

18.

Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia
podatkowej księgi przychodów i rozchodów

19.

Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych

20.

Ustawa z dnia 19 listopada 1999 r. Prawo o działalności gospodarczej

21.

Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej

22.

Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym

23.

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny

24.

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa

25.

Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości

26.

aro Z.W.S.: Jak założyć i prowadzić własna firmę. Sigma, Skierniewice 2001