02 Stosowanie regulaminów obowiązujących w służbie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Piotr Zdziechowski

Stosowanie regulaminów obowiązujących w służbie
315[02].O1.02

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

Recenzenci:
mgr inż. Robert Łazaj
mgr inż. Marek Drążek

Opracowanie redakcyjne:
mgr Piotr Zdziechowski

Konsultacja:
dr Justyna Bluszcz.

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 315[02].O1.02
Stosowanie regulaminów obowiązujących w służbie, zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu technik pożarnictwa.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Materiał nauczania

4.1. Rozkład dnia koszarowego i podział czasu służby w systemie zmianowym

4.1.1. Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające

4.1.3. Ćwiczenia

4.1.4. Sprawdzian postępów

4.2. Zasady postępowania po ogłoszeniu alarmu

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające

4.2.3. Ćwiczenia

4.2.4. Sprawdzian postępów

4.3. Służba strażaka na terenie jednostki

4.3.1. Materiał nauczania

4.3.2. Pytania sprawdzające

4.3.3. Ćwiczenia

4.3.4. Sprawdzian postępów

4.4. Przebieg uroczystego apelu i zbiórki

4.4.1. Materiał nauczania

4.4.2. Pytania sprawdzające

4.4.3. Ćwiczenia

4.4.4. Sprawdzian postępów

4.5. Umundurowanie strażaka – rodzaje, zasady etyki i zachowania się

w mundurze

4.5.1. Materiał nauczania

4.5.2. Pytania sprawdzające

4.5.3. Ćwiczenia

4.5.4. Sprawdzian postępów

4.6. Rys historyczny rozwoju pożarnictwa w Polsce

4.6.1. Materiał nauczania

4.6.2. Pytania sprawdzające

4.6.3. Ćwiczenia

4.6.4. Sprawdzian postępów

4.7. Rodzaje stopni służbowych

4.7.1. Materiał nauczania

4.7.2. Pytania sprawdzające

4.7.3. Sprawdzian postępów

4.8. Zależność i droga służbowa – podstawowe pojęcia. Regulamin służby.

Służba wewnętrzna: zadania i obowiązki funkcyjnych pełniących służbę
wewnętrzną, dokumentacja. Zasady przeprowadzenia apelu, zbiórki
i zmiany służby

4.8.1. Materiał nauczania

4.8.2. Pytania sprawdzające

4.8.3. Ćwiczenia

4.8.4. Sprawdzian postępów

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

4.9. Zasady wydawania i wykonywania komend

4.9.1. Materiał nauczania

4.9.2. Pytania sprawdzające

4.9.3. Ćwiczenia

4.9.4. Sprawdzian postępów

4.10.Zasady formowania i poruszania się pododdziałów zwartych

4.10.1. Materiał nauczania

4.10.2. Pytania sprawdzające

4.10.3. Ćwiczenia

4.10.4. Sprawdzian postępów

5. Sprawdzian osiągnięć

6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

1. WPROWADZENIE

Otrzymujesz do rąk poradnik, który będzie Ci pomocny w przyswojeniu wiedzy o:

– rozkładzie dnia koszarowego,
– rozkładzie dnia i podział czasu służby w systemie zmianowym,
– alarmie i zasadach postępowania po ogłoszeniu alarmu,
– zasadach obowiązujących przy wchodzeniu do pomieszczeń służbowych,
– sporządzaniu meldunku, raportu, notatki służbowej,
– sporządzeniu raportu z przebiegu uroczystego apelu i zbiórki,
– opracowaniu scenariusza przebiegu uroczystości związanej z ceremoniałem pożarniczym,
– występowania w PSP rodzajów umundurowania,
– zasadach doboru umundurowania,
– określonych w regulaminie zasadach zachowania się w miejscach publicznych,
– określić zasady etyki zawodowej,
– historii rozwoju pożarnictwa w Polsce,
– ważniejszych wydarzeniach mających wpływ na rozwój organizacyjny ochrony

przeciwpożarowej w Polsce,

– stopni służbowych, ich oznakowaniu oraz podziale na korpusy,
– pojęciach: droga służbowa, przełożony, podwładny, starszy, młodszy, polecenie i rozkaz,
– aktach normatywnych, które regulują zależność służbową,
– pojęciu: służba wewnętrzna,
– przeprowadzeniu apeli i zbiórek,
– podstawowych zadaniach i obowiązkach funkcyjnych pełniących służbę wewnętrzną,
– przeprowadzeniu zmiany służby wewnętrznej,
– wypełnianiu dokumentacji pełnienia służby wewnętrznej,
– wykonywaniu i wydawaniu komendy zgodnie z regulaminem musztry,
– oddawaniu honorów,
– zasadach formowania pododdziałów,
– sposobach poruszania się pododdziałów zwartych.

W poradniku znajdziesz:

−

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć już ukształtowane,
abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,

−

materiał nauczania, – wiadomości teoretyczne niezbędne do osiągnięcia założonych
celów kształcenia i opanowania umiejętności zawartych w jednostce modułowej,

−

zestaw pytań sprawdzających, abyś mógł sprawdzić, czy już opanowałeś określone treści,

−

ćwiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować
umiejętności praktyczne,

−

sprawdzian postępów,

−

sprawdzian osiągnięć, czyli przykładowy zestaw zadań testowych, który potwierdzi
opanowanie materiału całej jednostki modułowej,

−

wykaz literatury uzupełniającej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

wyszukiwać informacje z Internetu i literatury uzupełniającej na zadany temat,

−

czytać ze zrozumieniem regulaminy, rozporządzenia oraz literaturę fachową.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

opracować rozkład dnia koszarowego,

−

opracować rozkład dnia i podział czasu służby w systemie zmianowym,

−

określić zasady postępowania po ogłoszeniu alarmu,

−

zastosować zasady obowiązujące przy wchodzeniu do pomieszczeń służbowych,

−

sporządzić meldunek, raport, notatkę służbową,

−

sporządzić raport z przebiegu uroczystego apelu i zbiórki,

−

opracować scenariusz uroczystości zgodnie z ceremoniałem pożarniczym,

−

scharakteryzować obowiązujące w PSP rodzaje umundurowania,

−

określić zasady doboru umundurowania,

−

zastosować określone w regulaminie zasady zachowania się w miejscach publicznych,

−

określić zasady etyki zawodowej,

−

przedstawić rys historyczny rozwoju pożarnictwa w Polsce,

−

scharakteryzować ważniejsze wydarzenia mające wpływ na rozwój organizacyjny
ochrony przeciwpożarowej w Polsce,

−

określić obowiązujące w PSP stopnie służbowe, opisać ich oznakowanie oraz dokonać
podziału na korpusy,

−

wyjaśnić pojęcia: droga służbowa, przełożony, podwładny, starszy, młodszy, polecenie i
rozkaz,

−

wskazać akty normatywne, regulujące zależność służbową,

−

wyjaśnić pojęcie - służba wewnętrzna,

−

przeprowadzić apel i zbiórkę,

−

określić podstawowe zadania i obowiązki funkcyjnych pełniących służbę wewnętrzną,

−

przeprowadzić zmianę służby wewnętrznej,

−

wypełnić dokumentację dotyczącą pełnienia służby wewnętrznej,

−

wykonać i wydać komendy zgodnie z regulaminem musztry,

−

oddać honory przełożonym i starszym,

−

wyjaśnić zasady formowania pododdziałów,

−

określić sposoby poruszania się pododdziałów zwartych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Rozkład dnia koszarowego i podział czasu służby

w systemie zmianowym

4.1.1. Materiał nauczania

Rozkład dnia koszarowego w Szkole Państwowej Straży Pożarnej jest zawarty

w regulaminie służby wewnętrznej na podstawie regulaminu służby oraz statutu
obowiązującego w szkole. Dla sprawnego funkcjonowania szkoły wprowadza się
szczegółowy rozkład dnia koszarowego, który daje słuchaczowi obraz dnia i kształtuje jego
postawę wobec obowiązków i czynności jakie spoczywają na nim. Podział czasu i czynności
służbowych w celu utrzymania odpowiedniego porządku w Szkole Państwowej Straży
Pożarnej ustala się rozkład dnia dla kompanii skoszarowanych w szkole w dniu powszednim,
w dni świąteczne oraz rozkład dnia i podział czasu służby dla szkolnej JRG w systemie
zmianowym na podziale bojowym. Strażacy zatrudnieni w Szkole Państwowej Straży
Pożarnej pełnia służbę w codziennym i zmianowym rozkładzie czasu służby. W zmianowym
rozkładzie czasu służby wykonywanie zadań służbowych i pełnienie dyżuru przez strażaka
trwa nie dłużej niż 24 godziny zgodnie z harmonogramem służb, po którym strażakowi
przysługuje co najmniej 48 godzin czasu wolnego od służby. W codziennym rozkładzie czasu
służby wykonywanie zadań służbowych od poniedziałku do piątku wynosi 8 godzin.
W ramach czasu wolnego strażaka można wyznaczyć do pełnienia dyżuru domowego.

Przykładowy rozkład dnia dla kompanii skoszarowanych w szkole w dniu

powszednim wygląda następująco:

−

godz. 6.00

pobudka - ogłasza ją zawsze Podoficer Dyżurny Kompanii oraz
informuje o ustalonym przez przełożonego pełniącego służbę stroju
na zaprawę poranną. Strój, w jakim powinni wyjść na zaprawę
słuchacze zależny jest od warunków pogodowych i jest określony
w regulaminie.

−

godz. 6.05-6.25

zaprawa poranna- odbywa się ona w miejscu ustalonym przez
przełożonego, najczęściej jest to stadion. Zaprawę poranną
prowadzą dowódcy poszczególnych plutonów. Przed rozpoczęciem
zaprawy sprawdzana jest obecność

−

godz. 6.25-6.55

czas przeznaczony na toaletę poranną, porządkowanie pomieszczeń
mieszkalnych i rejonu zakwaterowania, przygotowanie do zmiany
służby

−

godz. 6-55-7.25

śniadanie

−

godz. 7.00-7.30

zależnie od ustaleń wewnętrznych szkoły następuje zmiana służb
dyżurnych

−

godz. 7.30-7.45

zależnie od ustaleń wewnętrznych szkoły odbywa się apel poranny

−

godz. 7.50

przygotowanie do zajęć

−

godz. 8.00-14.00

zajęcia dydaktyczne

−

godz. 14.05-15.00

przerwa obiadowa

−

godz. 15.00-18.00

ćwiczenia doskonalące dla zmiany podziału bojowego, czas do
dyspozycji dla zmiany wolnej, do dyspozycji przełożonego
pełniącego służbę w danym dniu zmiana służbowa (gospodarcza)

−

godz. 18.00-19.00

kolacja

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

−

godz. 19.00-21.00

nauka własna

−

godz. 21.00-21.15

(zależnie od ustaleń w danej szkole) przygotowanie do apelu

−

godz. 21.15

apel wieczorny

−

godz. 21.30-22.00

toaleta wieczorna, porządkowanie rejonu zakwaterowania

−

godz. 22.00-6.00

cisza nocna

Zależnie od potrzeb przełożonego pełniącego służbę w danym dniu kompanie mogą być

alarmowane w celu sprawdzenia stanu osobowego bądź innych poleceń bezpośrednich
przełożonych o każdej porze dnia i nocy na zbiórkę.

Przykładowy rozkład dnia dla kompanii skoszarowanych w szkole w dniu

świątecznym wygląda następująco:

−

godz. 6.15

pobudka dla strażaków przyjmujących służbę

−

godz. 7.00

pobudka dla pozostałych strażaków

−

godz. 6.05-6.25

−

godz. 7.00-7.25

czas przeznaczony na toaletę poranną, porządkowanie pomieszczeń
mieszkalnych i rejonu zakwaterowania

−

godz. 7.00-7.30

zależnie od ustaleń wewnętrznych szkoły następuje zmiana służb
dyżurnych

−

godz. 7.30-7.45

zależnie od ustaleń wewnętrznych szkoły odbywa się apel poranny

−

godz. 8-00-8.30

śniadanie

−

godz. 8.00-13.00

czas wolny zajęcia sportowe

−

godz. 13.00-14.00

obiad

−

godz. 14.00-17.00

czas wolny, zajęcia kulturalno-oświatowe

−

godz. 17.00-18.00

kolacja

−

godz. 19.00-21.00

czas wolny, nauka własna

−

godz. 21.00-21.15

(zależnie od ustaleń w danej szkole) przygotowanie do apelu

−

godz. 21.15

apel wieczorny

−

godz. 21.30-22.00

toaleta wieczorna, porządkowanie rejonu zakwaterowania

−

godz. 22.00-6.00

cisza nocna

Przykładowy rozkład dnia i podział czasu służby dla szkolnej JRG w systemie

zmianowym wygląda następująco:

−

godz. 6.00-6.30

pobudka, toaleta poranna, porządkowanie rejonu zakwaterowania

−

godz. 6.30-7.30

przygotowanie do zmiany służby

−

godz. 7.30-8.00

zmiana służby

−

godz. 8-00-8.30

szczegółowe sprawdzanie sprzętu oraz przygotowanie sprzętu
do działań

−

godz. 8.30-9.00

przerwa na posiłek

−

godz. 9.00-14.00

zajęcia doskonalenia zawodowego

−

godz. 14.00-15.00

przerwa na posiłek

−

godz. 16.00-18.00

konserwacja sprzętu

−

godz. 18.00-19.00

przerwa na posiłek

−

godz. 19.00-21.30

porządkowanie rejonu, zajścia sportowe

−

godz. 21.30 -21.45

apel wieczorny

−

godz. 21.45-22.00

toaleta wieczorna

−

godz. 22.00-6.00

cisza nocna, kontrola służb i wart

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jak przedstawia się szczegółowy rozkład dnia powszedniego w Szkole Państwowej

Straży Pożarnej?

2. Jak przedstawia się szczegółowy rozkład dnia świątecznego w Szkole Państwowej Straży

Pożarnej?

3. Jak przedstawia się szczegółowy podział czasu służby dla Szkolnej JRG w systemie

zmianowym w Szkole Państwowej Straży Pożarnej?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

W oparciu o przykładowe rozkłady dnia, sporządź rozkład dnia świątecznego,

uwzględniając elementy zawarte w wyżej wymienionym rozkładzie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz poszerzyć wiadomości

z literatury uzupełniającej,

2) dokładnie przeanalizować wszystkie rozkłady dnia,
3) zapisać rozkład w zeszycie,
4) przedstawić rozkład dnia świątecznego na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

przykładowy rozkład dnia,

−

zeszyt i przybory do pisania,

−

tablica i pisaki.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) przedstawić szczegółowo rozkład dnia powszedniego w szkole

Państwowej Straży Pożarnej?



2) przedstawić szczegółowo rozkład dnia świątecznego w szkole

Państwowej Straży Pożarnej?



3) przedstawić szczegółowo podział czasu służby dla szkolnej JRG

w systemie zmianowym w szkole Państwowej Straży Pożarnej?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

4.2. Zasady postępowania po ogłoszeniu alarmu

4.2.1. Materiał nauczania

Alarm- jest to rozkaz do natychmiastowego, pospiesznego i zorganizowanego działania.

Alarm stanu osobowego szkoły lub wyznaczonej kompanii może być ogłaszany

w celu:

−

niezwłocznego osiągnięcia stanu pełnej gotowości bojowej do podjęcia określonych
działań przez siły i środki szkoły,

−

kontroli stanu gotowości bojowej w ramach Centralnego Odwodu Operacyjnego,

−

kontroli stanu osobowego szkoły.
Alarm może być ogłoszony o każdej porze dnia i nocy. Osobami upoważnionymi do

ogłoszenia alarmu są osoby, które są zawarte w wewnętrznym regulaminie Szkoły. Po
ogłoszeniu alarmu wszyscy słuchacze szkoły są zobowiązani do natychmiastowego stawienia
się w wyznaczonym miejscu. Alarm jest ogłaszany przez podoficera dyżurnego szkoły za
pośrednictwem podoficerów dyżurnych danych kompanii. Rodzaj umundurowania
obowiązującego strażaków podczas alarmu jest określany w chwili ogłaszania alarmu.

Z udziału w alarmie zwolnieni są strażacy:

−

pełniący służbę dyżurną,

−

pełniący służbę w szkolnej JRG,

−

pełniący wartę,

−

posiadający zwolnienie lekarskie,

−

przebywający na przepustkach, urlopach i delegacjach.

Alarm bojowy to jest to rozkaz lub umówiony sygnał podany za pomocą urządzeń

wewnętrznych, urządzeń wywołania selektywnego, syreny, radia lub innych środków,
nakazujący przejście danej jednostki w stan pełnej gotowości bojowej, wyjazd do zdarzenia
i podjecie odpowiednich działań.

Rozróżnia się alarmy:

−

bojowy – nakazujący przejście pododdziału w stan pełnej gotowości bojowej celem
podjęcia działań ratowniczych,

−

specjalny – zarządzany w celu niezwłocznego podjęcia działań przez określone siły
i środki w sytuacjach specjalnych,

−

ćwiczebny – zarządzany w celach szkoleniowych oraz kontrolnych.

Na sygnał alarmu należy:

−

przerwać wszelkie zajęcia,

−

wyłączyć gospodarcze i warsztatowe urządzenia elektryczne w przypadku gdyby miały
zostać bez dalszego nadzoru,

−

udać się najkrótszą drogą do pojazdu lub w wyznaczone miejsce zbiórki, zależnie od
lokalnie przyjętych rozwiązań.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Co rozumiesz pod pojęciem: alarm, alarm bojowy?
2. W jakim celu może być ogłaszany alarm?
3. Kto i w jaki sposób ogłasza alarm?
4. Kto jest zwolniony z alarmu?
5. Jakie wyróżniamy alarmy związane z działaniami ratowniczymi?

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podany sygnał przez prowadzącego udaj się w ustalone miejsce w celu

przeprowadzenia alarmu i sprawdzenia stanu osobowego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz poszerzyć wiadomości

z literatury uzupełniającej.

2) dokładnie przeanalizować pokaz zademonstrowany przez nauczyciela dotyczący alarmu,

przemieszczenia się po ogłoszeniu alarmu,

3) dobrać odpowiednie umundurowanie w zależności od rodzaju alarmu,
4) odpowiednio reagować w zależności od sposobu powiadamiania o alarmie,
5) określić kto i dlaczego ma być zwolniony z alarmu,
6) zanotować spostrzeżenia i błędy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

urządzenie akustyczne dające sygnał dźwiękowy.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wyjaśnić pojęcia: alarm, alarm bojowy?



2) określić cel ogłoszenia alarmu?



3) określić kto i w jaki sposób ogłasza alarm?



4) określić kto jest zwolniony z alarmu?



5) określić jakie wyróżniamy alarmy związane z działaniami

ratowniczymi?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

4.3. Służba strażaka na terenie jednostki

4.3.1. Materiał nauczania

Zasady obowiązujące przy wchodzeniu do pomieszczeń służbowych

Wchodząc do pomieszczenia służbowego strażak puka do drzwi i po otrzymaniu

zaproszenia wchodzi, przyjmuje postawę zasadniczą, oddaje honor i melduje się np. „panie
brygadierze strażak (nazwisko) melduje się w sprawie (podaje powód przybycia)”.

W przypadku, gdy w pomieszczeniu przebywają: przełożony bezpośredni lub przełożony

wyższego szczebla i starszy nie będący przełożonym, strażak zwraca się do swego
najwyższego przełożonego. Po załatwieniu sprawy i uzyskaniu zgody na wyjście strażak
oddaje honor i wychodzi. Zwracając się do strażaka przebywającego w obecności
przełożonego (starszego stopniem) należy oddać honor, a następnie poprosić przełożonego
o pozwolenie zwrócenia się do drugiego strażaka, np. „panie kapitanie, strażak (nazwisko)
prosi, o pozwolenie zwrócenia się do pana aspiranta”. Jeżeli występuje kilku strażaków o tym
samym stopniu - wymienia nazwisko. W pomieszczeniach służbowych honory oddaje się
przełożonym, starszym stopniem przez powstanie, przyjęcie postawy zasadniczej i skłon
głowy- tylko podczas pierwszego ich przybycia.

Wzory pism służbowych:
wzór raportu

str. kdt Jan Nowak

Warszawa, dn. 10.01.2007r.

Pluton I
Kompania I

Pan
st. bryg. mgr inż. Jan Kowalski
Komendant Szkoły
Państwowej Straży Pożarnej
w Warszawie

RAPORT

Zwracam się do Pana Komendanta z prośbą o udzielenie mi urlopu od dnia

12.01.2007r. godz. 15.30 do dnia 15.01.2007r. godz. 21.00. Prośbę swą motywuję chęcią
zobaczenia się z rodziną.

Proszę o pozytywne rozpatrzenie mojego raportu.

Jan Nowak

…………………………….

(podpis sporządzającego raport)

D-ca plutonu -
D-ca kompanii -
Naczelnik Wydziału –
Komendant Szkoły –

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie czynności wykonuje strażak przy wejściu do pomieszczeń służbowych?
2. Co powinien zrobić strażak po załatwieniu sprawy i uzyskaniu pozwolenia wyjścia

z pomieszczenia?

3. Jakie informacje powinny się znaleźć w raporcie dotyczącym urlopu?
4. Jak powinna brzmieć treść zawarta w raporcie, dotycząca wyjaśnienia niedopełnienia

obowiązków podczas pełnienia służby?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zgodnie z przyjętymi zasadami przy wchodzeniu do pomieszczeń służbowych przećwicz

wchodzenie i załatwienie sprawy służbowej w przypadku pobytu w pomieszczeniu tylko
przełożonego, starszego stopniem.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenia, powinieneś:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz poszerzyć wiadomości

z literatury uzupełniającej,

2) dokładnie przeanalizować pokaz zademonstrowany przez nauczyciela,
3) wejść do pomieszczenia służbowego, załatwić sprawę służbową oraz wyjść

z pomieszczenia zgodnie z obowiązującymi zasadami,

4) zanotować spostrzeżenia w zeszycie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

zeszyt i przybory do pisania.

Ćwiczenie 2

Zgodnie z przyjętymi zasadami przy wchodzeniu do pomieszczeń służbowych przećwicz

wchodzenie i załatwienie sprawy służbowej w przypadku, gdy w pomieszczeniu znajdują się
przełożony, starszy stopniem oraz starszy nie będący przełożonym.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenia, powinieneś:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz poszerzyć wiadomości

z literatury uzupełniającej,

2) dokładnie przeanalizować pokaz zademonstrowany przez nauczyciela,
3) wejść do pomieszczenia służbowego, załatwić sprawę służbową oraz wyjść

z pomieszczenia zgodnie z obowiązującymi zasadami,

4) zanotować spostrzeżenia w zeszycie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

zeszyt i przybory do pisania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

Ćwiczenie 3

Zgodnie z przyjętymi zasadami przy wchodzeniu do pomieszczeń służbowych przećwicz

wchodzenie i załatwienie sprawy służbowej w przypadku, gdy w pomieszczeniu znajdują się
strażacy w tym samym stopniu służbowym.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenia, powinieneś:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz poszerzyć wiadomości

z literatury uzupełniającej,

2) dokładnie przeanalizować pokaz zademonstrowany przez nauczyciela,
3) wejść do pomieszczenia służbowego, załatwić sprawę służbową oraz wyjść

z pomieszczenia zgodnie z obowiązującymi zasadami,

4) zanotować spostrzeżenia w zeszycie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

zeszyt i przybory do pisania.

Ćwiczenie 4

Zgodnie z przyjętymi wzorami pism służbowych napisz raport o urlop podczas czasu

wolnego od zajęć.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz poszerzyć wiadomości

z literatury uzupełniającej,

2) dokładnie zapoznać się z zasadami pisania raportów,
3) sporządzić raport służbowy dotyczący urlopu w dni wolne od zajęć dydaktycznych.
4) przedstawić wyniki swojej pracy nauczycielowi.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

zeszyt i przybory do pisania.

Ćwiczenie 5

Zgodnie z przyjętymi wzorami pism służbowych napisz raport o urlop zdrowotny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz poszerzyć wiadomości

z literatury uzupełniającej,

2) sporządzić raport służbowy dotyczący urlopu zdrowotnego,
3) przedstawić wyniki swojej pracy nauczycielowi.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

zeszyt i przybory do pisania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wyjaśnić jakie czynności wykonuje strażak przy wejściu do

pomieszczeń służbowych?



2) określić co powinien zrobić strażak po załatwieniu sprawy

i uzyskaniu pozwolenia wyjścia z pomieszczenia?



3) wymienić co powinien zawierać raport?



4) uzasadnić w raporcie powód dla którego jest on pisany?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

4.4. Przebieg uroczystego apelu i zbiórki

4.4.1. Materiał nauczania

W jednostkach organizacyjnych Państwowej Straży Pożarnej i jednostkach Ochotniczych

Straży Pożarnych uroczyste apele (zbiórki) organizuje się podczas uroczystości, którym
należy nadać szczególnie podniosły charakter.

Uroczysty apel w jednostkach organizacyjnych PSP organizuje się z okazji:

−

świąt państwowych,

−

Dnia Strażaka,

−

utworzenia nowej jednostki organizacyjnej PSP lub jej likwidacja,

−

nadania sztandaru lub innego wyróżnienia,

−

pożegnania sztandaru,

−

obchodów ważnych wydarzeń w historii lub życiu jednostki organizacyjnej PSP,

−

składania przez strażaków ślubowania,

−

zdania i objęcia stanowiska kierownika jednostki organizacyjnej PSP oraz dowódcy
jednostki ratowniczo-gaśniczej,

−

wręczania odznaczeń, wyróżnień i aktów nadania stopnia,

−

odsłonięcia pomnika lub tablicy pamiątkowej,

−

rozpoczęcia i zakończenia roku akademickiego i szkolnego w szkołach PSP,

−

nadania pierwszych stopni oficerskich, aspiranckich i podoficerskich,

−

otwarcia i przekazania do użytku obiektów PSP,

−

przekazania pojazdów i sprzętu,

−

innych ważnych okoliczności ustalonych z przełożonym wyższego szczebla, jak np.
pogrzeb lub ślub strażaka.

Ważnym elementem przy organizowaniu uroczystego apelu jest wybór miejsca i jego

przygotowanie.

Można wyróżnić następujących uczestników apelu:

−

dowódca uroczystości,

−

poczet flagowy,

−

poczet sztandarowy,

−

kompania (pluton) honorowa,

−

pododdziały towarzyszące,

−

poczty sztandarowe towarzyszące.

−

Poczet sztandarowy

Poczet sztandarowy występuje w umundurowaniu wyjściowym ze sznurem galowym,

jednym najwyższym odznaczeniem lub orderem, czapką rogatywką, pasem głównym
w rękawiczkach oraz butach z podwyższoną cholewką. W skład pocztu sztandarowego
wchodzą: dowódca sztandarowy i asystujący. Dowódcą pocztu sztandarowego powinien być
młodszy oficer. Sztandarowym powinien być aspirant lub starszy podoficer. Asystującym
powinien być młodszy podoficer. Poczet sztandarowy wchodzi w skład pododdziału
honorowego.

Uroczysta zbiórka

Uroczysta zbiórka jest odmianą uroczystego apelu prowadzoną dla uczczenia tych

samych świąt i jubileuszy, dla których organizowany jest uroczysty apel – gdy mały stan
osobowy jednostki straży pożarnej lub złe warunki atmosferyczne uniemożliwiają
przeprowadzenie uroczystego apelu na zewnątrz. Uroczystą zbiórkę prowadzi się
w pomieszczeniu jednostki straży pożarnej, takich jak: świetlica, sala wykładowa, aula, sala
konferencyjna itp. Ustawienie uczestników uroczystej zbiórki uzależnione jest od ich liczby
i warunków lokalowych i powinno być każdorazowo ustalone przez organizatora
uroczystości.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

Przykładowy scenariusz uroczystego apelu dotyczący przekazania sprzętu pożarniczego

Przydział funkcyjnych do uroczystości przekazania sprzętu pożarniczego dla

……………………………………………………………………..

……………………… 11 listopad 2007r.

1. Dowódca uroczystości

-kpt. ……………………(.…………….…………….)

2. Dowódca kompanii honorowej

-kpt. ……………………(…………………………...)

3. Dowódca pododdziału

-kpt. ……………………(…………………………...)

4. Dowódca pododdziału

-kpt. …………….…...…(…………………………...)

5. Poczet Sztandarowy

-kpt. ……………..…..…(…………………………...)

-asp. ………………........(…………………………...)

-kadet ………………..………………………………

6. Poczet flagowy

-kpt. …………………....(….………………..……...)

-mł. asp. ………………..(…..……………………...)

-kadet ………………..………………………………

….……………….. 03.11.2007r.

ZATWIERDZAM:

SCENARIUSZ UROCZYSTOŚCI

Przekazania sprzętu pożarniczego dla ………….……………. Państwowej Straży Pożarnej
w ………………………….

Czas i miejsce uroczystości:

11.11.2007 r., godz. 14.00 – ………….……………. plac wewnętrzny

………….…………….

Przebieg uroczystości:

godz. 13.45 – zbiórka pododdziałów na placu wewnętrznym Szkoły
godz. 13.58 - Narrator – Informuje o rozpoczęciu uroczystości o tym , iż za chwilę
Dowódca Uroczystości złoży meldunek Komendantowi Głównemu Państwowej Straży
Pożarnej o gotowości pododdziałów. Następnie Komendant Główny dokona przeglądu
pododdziałów.
godz. 14.00 – meldunek Komendantowi Głównemu PSP, przegląd pododdziałów,
powitanie, zajęcie miejsca przez gości honorowych i oficjalnych na trybunie.

Z chwilą przybycia Komendanta Głównego PSP, na miejsce uroczystości, Dowódca
Uroczystości podaje komendy:

„Szkoła – „Baczność”

„Szkoła, na prawo – PATRZ”

Dowódca Uroczystości -podchodzi do Komendanta Głównego PSP i składa meldunek:
„Panie /podaje stopień służbowy/ Dowódca uroczystości kapitan …………………
melduje …………………………PSP do uroczystości przekazania sprzętu pożarniczego
dla ………………………………………… w …………………………….”.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

Komendant Główny PSP w asyście Dowódcy Uroczystości dokonuje przeglądu pododdziałów,
następnie przechodzi przed front szyku i wita się ze Szkołą:
„Czołem Szkoła”
„Czołem Panie /podają stopień służbowy/”

A następnie poleca Dowódcy Uroczystości wydać komendę „Spocznij”. Komendant Główny
PSP udaje się na trybunę, na której zajmuje miejsce wraz z gośćmi honorowymi. Dowódca
Uroczystości po odprowadzeniu Komendanta Głównego do trybuny, wraca przed front szyku
i podaje komendy:

„Szkoła – Baczność”
„Szkoła – Spocznij”

Po zajęciu miejsc przez gości honorowych na trybunie, Dowódca Uroczystości podaje
komendy do podniesienia flagi państwowej :
„Szkoła – Baczność”
„Szkoła, na prawo – PATRZ”
„Poczet flagowy – Baczność”
„Do poniesienia flagi państwowej – Marsz”

Poczet flagowy maszeruje krokiem równym w kierunku masztu, zatrzymuje się i mocuje flagę
do linki. Po zamocowaniu flagi, fanfarzyści grają sygnał „Słuchajcie wszyscy”, a następnie
hymn państwowy – podczas grania hymnu państwowego flagowy podciąga flagę na maszt,
a dowódca pocztu flagowego i asystujący salutują. Po podniesieniu flagi, flagowy również
salutuje. Po odegraniu hymnu Dowódca Uroczystości podaje komendy:

„Szkoła – Baczność”
„Szkoła – Spocznij”

Następuje otwarcie uroczystości.
Otwarcia uroczystości dokonuje Komendant …………………………

Następnie odbywa się przekazanie sprzętu pożarniczego, podczas którego osoba przekazująca
schodzi z trybuny honorowej, bierze z wcześniej przygotowanego w tym celu stolika stosowne
dokumenty związane z przekazywanym sprzętem pożarniczym i wręcza je dowódcy jednostki
organizacyjnej ratowniczo-gaśniczej, składając przy tym stosowne do okoliczności gratulacje
i życzenia. Następnie przekazujący sprzęt wraca na swoje poprzednie miejsce na trybunie
honorowej.
Następnie osoba duchowna dokonuje poświęcenia przekazywanego sprzętu pożarniczego.
Po tym następuje krótkie okolicznościowe przemówienie przełożonego dokonującego aktu
przekazania sprzętu.
Głos zabierają:

−

Komendant Główny PSP

−

Przedstawiciele Władz Rządowych i Samorządowych

−

Komendant……………...

Po wystąpieniach gości.
„Szkoła – Baczność”
„Szkoła, na prawo – „PATRZ”
„Poczet sztandarowy – Baczność”

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

„Sztandar odprowadzić”

DOWÓDCA UROCZYSTOŚCI:
„Panie Brygadierze, dowódca uroczystości kpt. ………………… melduje zakończenie
uroczystości przekazania sprzętu pożarniczego dla …………………………………….
w ……………………………”
„Szkoła – Baczność”
„Szkoła – Spocznij”

NARRATOR – Informuje zaproszonych gości o zakończeniu uroczystości, dziękując
wszystkim obecnym za udział oraz zapoznanie się z przekazanym sprzętem.

4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jaka jest różnica pomiędzy uroczystym apelem, a zbiórką?
2. Podczas jakich okazji organizuje się uroczysty apel, zbiórkę?
3. Co jest ważnym elementem przy organizowaniu uroczystego apelu, zbiórki?
4. Kto może uczestniczyć w uroczystym apelu?
5. W jakich miejscach można przeprowadzić zbiórkę?

4.4.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie ceremoniału pożarniczego opracuj plan uroczystości ślubowania słuchaczy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz poszerzyć wiadomości

z literatury uzupełniającej,

2) przeanalizować program uroczystości na przykładzie podanym w poradniku,
3) przedstawić wyniki swojej pracy nauczycielowi,
4) zanotować spostrzeżenia w zeszycie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

arkusze papieru formatu A4,

−

zeszyt i przybory do pisania.

4.4.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wyjaśnić różnicę pomiędzy uroczystym apelem a zbiórką?



2) wymienić uroczystości z okazji których organizuje się uroczysty

apel, zbiórkę?



3) wymienić uczestników uroczystego apelu?



4) wymienić miejsca przeprowadzenia zbiórki?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

4.5. Umundurowanie

strażaka

–

rodzaje,

zasady etyki

i zachowania się w mundurze

4.5.1. Materiał nauczania

Umundurowanie strażaka składa się z ubiorów:

−

wyjściowego,

−

służbowego.

Przedmiotami ubioru wyjściowego są:

−

mundur wyjściowy,

−

płaszcz zimowy,

−

płaszcz letni,

−

koszula wyjściowa,

−

czapka rogatywka lub kapelusz,

−

półbuty wyjściowe.

Przedmiotami ubioru służbowego są:

−

mundur służbowy,

−

sweter,

−

koszula służbowa,

−

kurtka ¾,

−

beret lub kapelusz,

−

czapka służbowa,

−

półbuty służbowe.

Przedmiotami środków ochrony indywidualnej są:

−

ubranie specjalne,

−

rękawice specjalne,

−

kominiarka,

−

buty strażackie,

−

hełm strażacki.

W mundurze wyjściowym strażak występuje:

−

podczas uroczystości państwowych i strażackich,

−

podczas innych uroczystości na polecenie kierownika jednostki organizacyjnej
Państwowej Straży Pożarnej.

W ubiorze służbowym strażak występuje:

−

w miejscu pełnienia służby,

−

podczas wykonywania czynności kontrolnych,

−

na polecenie przełożonego przy wykonywaniu innych czynności.

Zasady etyki i zachowania się w mundurze

Etyka to nauka, natomiast moralność to przedmiot jej badań. Zadaniem etyki jest

określenie co jest postępowaniem dobrym, poprawnym.
Moralność to zjawisko społeczne każdorazowo ukształtowane historycznie w określonym
społeczeństwie, którego zadaniem jest regulacja całokształtu między jednostką oraz pomiędzy
jednostkami,

grupami.

Moralność

reguluje

ułatwia

współżycie

człowieka

w społeczeństwie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

Etyka zawodowa stanowi zastosowanie zasad ogólnych dla pewnych specyficznych

sytuacji, w których może znaleźć się człowiek podczas pełnienia określonej roli zawodowej.
Stosunek funkcjonariusza do pracy i obowiązków służbowych składa się z następujących
części określających zawód strażaka:

−

dążenie do jak najlepszych wyników,

−

obowiązkowość i sumienność,

−

inicjatywa,

−

praca nad sobą,

−

troska o mienie społeczne i zawodowe,

−

stosunek do podwładnych i przełożonych,

−

stosunek do krytyki.

Osobiste wybory moralne funkcjonariusza:

−

poczucie własnej godności i honoru służby,

−

prawość i szlachetność charakteru,

−

męstwo i odwaga,

−

panowanie nad sobą i takt,

−

wytrwałość,

−

prawdomówność,

−

słowność i rzetelność,

−

skromność,

−

moralny tryb życia.

Oddawanie honorów jest zewnętrzna oznaką szacunku dla tradycji, symboli narodowych,

dyscypliny i jedności strażaków oraz wyrazem szacunku dla przełożonych i starszych
stopniem. Strażaków obowiązuje oddawanie honorów i odpowiadanie na oddane honory
w służbie i poza nią. Podwładni i młodsi stopniem obowiązani są oddawać honory pierwsi,
a strażacy równi stopniem jednocześnie. W pomieszczeniach służbowych honory oddaje się
przełożonym, starszym stopniem przez powstanie, przyjęcie postawy zasadniczej i skłon
głowy- tylko podczas pierwszego ich przybycia. Strażacy zwracając się służbowo zarówno do
przełożonego, starszego stopniem jak i podwładnego młodszego stopniem oraz równego
stopniem, wymieniają przed stopniem słowo „Pan”. Przełożeni starsi stopniem w rozmowach
służbowych mogą zwracać się do podwładnych, młodszych stopniem wymieniając tylko ich
stopień służbowy i nazwisko. Strażacy zwracając się do siebie oficjalnie przyjmują postawę
zasadniczą i oddają honor. Po wydaniu rozkazu (przyjęciu meldunku) przełożony, starszy
stopniem zezwala przyjąć postawę swobodną. Podczas witania się (pożegnania)przełożony,
starszy stopniem stosuje zwrot czołem np. „czołem panie kapitanie”, a podwładny, młodszy
stopniem odpowiada :czołem panie brygadierze”. W rozmowach telefonicznych obowiązuje
strażaków obustronne przedstawianie się. Strażak, który otrzymał sygnał telefoniczny, zgłasza
się podając swój stopień służbowy i nazwisko, a w razie powiadomienia lub stwierdzenia, że
będzie rozmawiał z przełożonym używa zwrotu „melduję się”, a po zakończonej rozmowie
„odmeldowuję się” strażak znajdujący się w obecności przełożonego lub starszego powinien
przestrzegać zasad taktownego zachowania się. Podczas mijania się w warunkach
uniemożliwiających swobodne przejście, strażak ustępuje miejsca przełożonemu, starszemu
stopniem przyjmując postawę zasadniczą, stając frontem do przechodzącego. Chcąc ominąć
stojącego w wąskim przejściu przełożonego, starszego stopniem, strażak po dodaniu honoru
zwraca się o pozwolenie przejścia. Po otrzymaniu pozwolenia oddaje honor i przechodzi.

W grupie strażaków znajdujących się w wąskim przejściu pierwszy, który zauważy

przełożonego, starszego stopniem podaje komendę „przejście”. Strażacy przepuszczają
przechodzącego stając przed nim frontem i przyjmując postawę zasadniczą.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

Strażacy są obowiązani oddawać honory:

−

Prezydentowi Rzeczpospolitej Polskiej,

−

marszałkom Sejmu i Senatu,

−

Prezesowi Rady Ministrów,

−

ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych,

−

Komendantowi Głównemu Państwowej Straży Pożarnej,

−

przełożonym starszym i równym stopniem,

−

fladze państwowej podczas jej podnoszenia i opuszczania oraz sztandarom,

−

przed Grobem Nieznanego Żołnierza,

−

symbolom i miejscom upamiętniającym bohaterską walkę i męstwo narodu polskiego
i innych narodów, jeśli są tam wystawione umundurowane posterunki honorowe,

−

pogrzebom ze strażacką asystą honorową.

Pojedynczy strażak nie ma obowiązku oddawania honorów w czasie:

−

bezpośredniego udziału w akcji ratowniczej,

−

przechodzenia przez jezdnię,

−

uczestniczenia w kondukcie pogrzebowym,

−

prowadzenia pojazdów lub obsługiwania maszyn i urządzeń,

−

mijana się w odległości większej niż 15 kroków oraz mijania osób będących po drugiej
stronie ulicy,

−

przebywania w instytucjach, placówkach i miejscach publicznych (kinach, teatrach itp.),

−

przebywania na leczeniu szpitalnym,

−

przebywania w stołówkach, czytelniach, łazienkach toaletach itp.,

−

podczas bezpośredniego udzielania pomocy poszkodowanym,

−

wykonywana prac porządkowo- gospodarczych.

Oddziały (pododdziały) w ugrupowaniu rozwiniętym lub marszowym oddają

honory:

−

Prezydentowi Rzeczpospolitej Polskiej,

−

Prezesowi Rady Ministrów,

−

ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych,

−

Komendantowi Głównemu Państwowej Straży Pożarnej,

−

sztandarom,

−

przed Grobem Nieznanego Żołnierza,

−

pogrzebom z asystą honorową.

W czasie grania hymnu państwowego, hymnu innych państw, hasła Wojska Polskiego

i sygnału „Służba wartownicza”, podnoszenia na maszt i opuszczania flagi państwowej oraz
pogrzebów ze strażacką asystą honorową, oddziały oddają honory:

−

w ugrupowaniu rozwiniętym na komendę,

−

w ugrupowaniu marszowym – po zatrzymaniu się i zwróceniu frontem w kierunku
nakazanym przez dowódcę.

Honorów nie oddaje się:

−

po ogłoszeniu alarmu,

−

w czasie prowadzenia bezpośrednich działań ratowniczych,

−

podczas ćwiczeń, szkoleń oraz zajęć sportowych,

−

w czasie wykonywania prac gospodarczych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

4.5.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Z jakich ubiorów składa się umundurowanie strażaka?
2. Co jest przedmiotem ubioru wyjściowego?
3. Co jest przedmiotem ubioru służbowego?
4. Co jest przedmiotem ochrony indywidualnej strażaka?
5. Kiedy strażak występuje w umundurowaniu wyjściowym?
6. Czym jest oddawanie honorów?
7. Komu strażacy mają obowiązek oddawać honory?
8. W jakich sytuacjach strażacy nie mają obowiązku oddawania honorów?
9. Komu oddziały (pododdziały) w ugrupowaniu rozwiniętym lub marszowym oddają

honory?

4.5.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Podczas zbiórki zorganizowanej przez nauczyciela dobierz właściwe umundurowanie

służbowe z kurtką ¾.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz poszerzyć wiadomości

z literatury uzupełniającej,

2) zapoznać się z doborem właściwego umundurowania w zależności od okoliczności,
3) zanotować spostrzeżenia w zeszycie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia, literatura uzupełniająca,

−

zeszyt i przybory do pisania,

−

umundurowanie służbowe.

Ćwiczenie 2

Podczas zbiórki zorganizowanej przez nauczyciela dobierz właściwe umundurowanie

wyjściowe.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz poszerzyć wiadomości

z literatury uzupełniającej,

2) zapoznać się z doborem właściwego umundurowania w zależności od okoliczności,
3) zanotować spostrzeżenia w zeszycie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura uzupełniająca,

−

zeszyt i przybory do pisania,

−

umundurowanie wyjściowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

Ćwiczenie 3

Podczas zbiórki zorganizowanej przez nauczyciela dobierz właściwe umundurowanie

specjalne z uzbrojeniem osobistym.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz poszerzyć wiadomości

z literatury uzupełniającej,

2) zapoznać się z doborem właściwego umundurowania w zależności od okoliczności,
3) zanotować spostrzeżenia w zeszycie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia, literatura uzupełniająca,

−

zeszyt i przybory do pisania,

−

umundurowanie specjalne z uzbrojeniem osobistym.

Ćwiczenie 4

W sali lustrzanej oddaj honory w kierunku lustra i kolegi.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz poszerzyć wiadomości

z literatury uzupełniającej,

2) zapoznać się z zademonstrowanym sposobem oddawania honorów,
3) dokładnie przeanalizować pokaz zademonstrowany przez nauczyciela dotyczący

oddawania honorów w nakryciu oraz bez nakrycia głowy,

4) zanotować spostrzeżenia w zeszycie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

lustra,

−

beret, czapka wyjściowa, hełm,

−

zeszyt i przybory do pisania.

4.5.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wymienić z jakich ubiorów składa się umundurowanie strażaka?



2) wymienić przedmioty ubioru wyjściowego?



3) wymienić przedmioty ubioru służbowego?



4) wymienić przedmioty ochrony indywidualnej strażaka?



5) wyjaśnić w jakich okolicznościach strażak występuje

w umundurowaniu wyjściowym?



6) wyjaśnić w jakich okolicznościach strażak występuje

w umundurowaniu służbowym?



7) wyjaśnić czym jest oddawanie honorów?



8) wyjaśnić komu strażacy mają obowiązek oddawać honory?



9) wyjaśnić w jakich sytuacjach strażacy nie mają obowiązku oddawania

honorów?



10) wyjaśnić komu oddziały (pododdziały) w ugrupowaniu rozwiniętym

lub marszowym oddają honory?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

4.6. Rys historyczny rozwoju pożarnictwa w Polsce

4.6.1. Materiał nauczania

Pożary od wieków niszczyły nasz kraj, dobytek ludzi, ale i dorobek kulturalny.

Największe straty występowały w dużych miastach, będących skupiskami ludności,
zajmującej się handlem i rzemiosłem. W czasie pożarów pastwą płomieni padały nie tylko
warsztaty pracy, majątek ruchomy, domy mieszczańskie, ale i zabytkowe obiekty: zamki,
kościoły, klasztory. W okresie średniowiecza główna przyczyna tych klęsk wynikała z faktu,
że prawie całe budownictwo mieszkalne, sakralne, a nawet obronne wznoszono z drewna. itp.

Porządki i uchwały ogniowe uchwalone przez magistrat warszawski w latach 1546, 1548,

1550 były wzorowane na porządkach krakowskich. Uchwała podjęta w roku 1614 znacznie
rozszerzyła pojecie porządków ogniowych. Ważnym zarządzeniem Bolesława IV z roku 1431
zakazującym wznoszenie domów drewnianych na rynku starego miasta. Dla porządków
ogniowych było to, że nie obowiązywały w całym państwie. Odnosiły się tylko do osiedla
miasta podległego tej władzy która je wydała.

W Polsce odrodzonej zaangażowanie i poświęcenie wielu setek działaczy pożarniczych,

rzeczników aktywności społecznej i patriotycznej przyniosło owoce w końcowej fazie wojny,
gdy wielu Polaków uczestniczyło w walce o niepodległość. Wieloletnia działalność
wychowawcza, kultywowanie tradycji i rozbudzanie ducha narodowego, wreszcie ukryty
wojskowy charakter straży ogniowych spowodowały, że strażacy masowo wzięli udział
w rozbrajaniu oddziałów okupacyjnych, żandarmerii i policji, a także pełnili służbę
porządkową w miastach i miasteczkach.

Na terenach polskich wcielonych do Rzeszy (Pomorze, Wielkopolska i Śląsk)

wprowadzono organizację ochrony przeciwpożarowej obowiązującą w Rzeszy według
postanowień ustawy z 23 listopada 1938 r. o zwalczaniu pożarów. W większych miastach,
w których były zawodowe straże pożarne, np. w Poznaniu, Łodzi, Bydgoszczy, Katowicach,
Chorzowie, wprowadzono policję ogniową, natomiast w innych miastach, np. w Gnieźnie
i Kaliszu – zawodowe straże pożarne. W jednostkach policji ogniowej pełnili służbę
wyłącznie Niemcy, Polacy zaś byli zatrudnieni jako pracownicy warsztatowi. Ochotnicze
straże pożarne zostały jednostkami pomocniczymi policji i podlegały fachowemu nadzorowi
policji ogniowej. Stosowane były przepisy, regulaminy i programy szkolenia obowiązujące na
terenie Rzeszy. Żeby umożliwić szkolenie znacznie powiększonej kadry pożarniczej,
w byłym Centralnym Ośrodku Wyszkolenia Pożarniczego w Warszawie przy ul. Słowackiego
została powołana Centralna Szkoła Pożarnicza, w której kształcono kadrę oficerską,
prowadzono szkolenie podoficerów zawodowych, kierowców pojazdów pożarniczych
i mechaników obsługujących sprzęt motorowy. Działalność straży pożarnych w czasie
hitlerowskiej okupacji prowadzona była w trudnych i bardzo skomplikowanych warunkach.
Polecenia i zadania ustalone przez okupanta dla polskich straży pożarnych nie odpowiadały
interesom i dążeniom zniewolonego społeczeństwa polskiego.

Pierwszoplanowym zadaniem po wyzwoleniu kraju było podjęcie przez straże

działalności operacyjnej na wyzwolonych terenach. Na obszarach byłej Generalnej Guberni
straże pożarne kontynuowały swoją działalność. W Centralnej Szkole Pożarniczej
w Warszawie w czerwcu 1946 r. rozpoczęto szkolenie oficerów pożarnictwa. W 1947 r.
ministrowi administracji publicznej przedstawiono projekt nowej organizacji ochrony
przeciwpożarowej i rozpoczęto prace nad przygotowaniem nowej ustawy. Dnia 4 lutego
1950 r. Sejm uchwalił ustawę o ochronie przeciwpożarowej, w której powołano państwowe
fachowe organy ochrony przeciwpożarowej, a mianowicie Komendę Główną Straży
Pożarnych, komendy wojewódzkie, powiatowe i miejskie straży pożarnych. Powstał w ten
sposób samodzielny pion organizacyjny o charakterze operacyjnym, podległy ministrowi

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

administracji publicznej, mający uprawnienia do dysponowania wszystkimi strażami
pożarnymi, tj. zawodowymi terenowymi i zakładowymi oraz ochotniczymi. W 1956 r., na fali
przemian politycznych, podjęto prace nad reorganizacją ochrony przeciwpożarowej.
W grudniu 1956 r. powołano Związek Ochotniczych Straży Pożarnych. 13 kwietnia 1960 r.
Sejm uchwalił nową ustawę o ochronie przeciwpożarowej, która jednak nie zlikwidowała
podwójnego podporządkowania.

Kształcenie pożarnicze prowadziły: pomaturalna Szkoła Oficerów Pożarnictwa

(od 1955r.), dwie szkoły podoficerskie i ośrodki szkolenia pożarniczego w województwach
i niektórych resortach. Rozporządzeniem Rady Ministrów w 1971 r. utworzono Wyższą
Oficerską Szkołę Pożarniczą w Warszawie, a następnie Szkoły Chorążych Pożarnictwa
w Poznaniu (1971) i Krakowie (1973). W sierpniu 1972 r. zarządzeniem ministra spraw
wewnętrznych utworzono Ośrodek Badawczo- Rozwojowy Ochrony Przeciwpożarowej,
który rozpoczął prowadzenie prac badawczych w dziedzinie ochrony przeciwpożarowej oraz
upowszechnianie nowoczesnych form i metod zabezpieczenia przeciwpożarowego.
W styczniu 1984 r. jego nazwę zmieniono na Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony
Przeciwpożarowej, a 23 stycznia 1997 r. nadano mu imię Józefa Tuliszkowskiego.

12 czerwca 1975 r. Sejm uchwalił nową ustawę o ochronie przeciwpożarowej, która

wyeksponowała zasadę jej powszechności. Zwierzchni nadzór nad całokształtem ochrony
przeciwpożarowej sprawował w dalszym ciągu minister spraw wewnętrznych, koordynując
działalność ministrów, kierowników urzędów centralnych, wojewodów itp. Funkcję
centralnego organu administracji państwowej w sprawach ochrony przeciwpożarowej spełniał
Komendant Główny Straży Pożarnych, podlegający ministrowi spraw wewnętrznych.
Komenda Główna Straży Pożarnych prowadziła intensywne działania nad unowocześnianiem
systemu, struktury i funkcjonowania ochrony przeciwpożarowej w związku ze zmianami
w życiu gospodarczym i społecznym kraju.

Na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych na skutek zmian ustrojowych,

politycznych i gospodarczych w Polsce, a także wzrostu różnego rodzaju zagrożeń stało się
konieczne dokonanie radykalnych zmian w systemie ochrony przeciwpożarowej. Przy ich
tworzeniu uczestniczyli przedstawiciele komend straży pożarnych, szkół pożarniczych,
związków zawodowych, a także środowisk naukowych. W kwietniu 1991 r. minister spraw
wewnętrznych powołał Zespół do Zorganizowania Państwowej Straży Pożarnej, któremu
przewodniczyli płk poż. inż. Feliks Dela oraz poseł na Sejm Henryk Michalak. Zespół ten,
przy udziale środowiska pożarniczego, przygotował koncepcję nowej organizacji ochrony
przeciwpożarowej. W wyniku tych działań opracowano i skierowano do Sejmu projekty
dwóch ustaw: o ochronie przeciwpożarowej i o Państwowej Straży Pożarnej. 25 lutego 1992
r. przewodniczący Zespołu płk poż. Feliks Dela został przez ministra spraw wewnętrznych
powołany na stanowisko Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej. 1 lipca 1992 r.
PSP została zorganizowana. Rozpoczęło się jednocześnie wdrażanie przyjętych unormowań
i realizacja licznych zadań z dziedziny ratownictwa. Kolejnym ważnym zadaniem była
budowa krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego (KSRG), który rozpoczął funkcjonowanie
1 stycznia 1995 r. W następnych latach system rozbudowywano przez włączanie do niego
najbardziej mobilnych jednostek ochotniczych straży pożarnych. Z dniem 1 stycznia 1999 r.
weszła w życie reforma administracji publicznej. Wdrożenie reformy w PSP wymagało
ogromnej pracy na wszystkich szczeblach organizacyjnych. Po prawie dwóch latach
działalności w nowych warunkach, Państwowa Straż Pożarna oraz krajowy system
ratowniczo-gaśniczy umocniły się. Społeczeństwo, wyrażając swą opinię w kolejnych
sondażach, postrzega PSP jako formację ratowniczą najbardziej mobilną i najlepiej
przygotowaną do prowadzenia działań ratowniczych. W marcu 2000 r. Komendant Główny
PSP został również szefem Obrony Cywilnej Kraju. Decyzja ta stworzyła dobre warunki
integracji zadań w obrębie działania krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego. Na szczeblu

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

urzędów centralnych integracja stała się faktem. Obok zawodowej służby pożarniczej –
Państwowej Straży Pożarnej – wielką aktywność przejawia w naszym kraju ruch strażaków
ochotników. Jednostki te skupione są w Związku Ochotniczych Straży Pożarnych
Rzeczpospolitej Polskiej.

4.6.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. W którym roku powołano Związek Ochotniczych Straży Pożarnych?
2. W którym roku powołano państwowe fachowe organy ochrony przeciwpożarowej,

miedzy innymi Komendę Główną Straży Pożarnych?

4.6.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

W oparciu o materiały archiwalne zgromadzone w szkole przygotuj 10-cio slajdową

prezentację na temat historii powstania szkoły oraz podległej jej jednostki PSP.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz poszerzyć wiadomości

z literatury uzupełniającej,

2) zapoznać się z materiałami archiwalnymi szkoły i podległej jej jednostki PSP,
3) przygotować prezentację z użyciem programu komputerowego,
4) przedstawić prezentację na forum grupy,
5) zanotować spostrzeżenia w zeszycie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

zeszyt i przybory do pisania,

−

stanowisko komputerowe z programem do tworzenia prezentacji,

−

materiały archiwalne szkoły i podległej jej jednostki PSP,

−

rzutnik multimedialny.

4.6.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) podać w którym roku powołano Związek Ochotniczych Straży

Pożarnych?



2) podać w którym roku powołano państwowe fachowe organy ochrony

przeciwpożarowej, miedzy innymi Komendę Główną Straży
Pożarnych?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

4.7. Rodzaje stopni służbowych

4.7.1. Materiał nauczania

W Państwowej Straży Pożarnej funkcjonariusze noszący określone stopnie służbowe

wchodzą w skład odpowiednich korpusów. Wyróżniamy następujące korpusy w Państwowej
Straży Pożarnej:

–

korpus szeregowych,

–

korpus podoficerów,

–

korpus aspirantów,

–

korpus oficerów.

Korpus szeregowych – stopnie służbowe pełne nazwy oraz ich skróty (stopnie służbowe

noszone na ubraniu specjalnym, koszarowym i na wyjściowym, służbowym oraz na czapkach
służbowych, beretach i kapeluszach)

Strażak (str.)

Starszy strażak (st. str.)

Korpus podoficerów – stopnie służbowe pełne nazwy oraz ich skróty (stopnie służbowe

noszone na ubraniu specjalnym, koszarowym i na wyjściowym, służbowym oraz na czapkach
służbowych, beretach i kapeluszach)

Sekcyjny (sekc.)

Starszy sekcyjny (st. sekc.)

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

Młodszy ogniomistrz (mł. ogn.)

Ogniomistrz (ogn.)

Starszy ogniomistrz (st. ogn.)

Korpus aspirantów – stopnie służbowe pełne nazwy oraz ich skróty (stopnie służbowe

noszone na ubraniu specjalnym, koszarowym i na wyjściowym, służbowym oraz na czapkach
służbowych, beretach i kapeluszach)

Młodszy aspirant (mł. asp.)

Aspirant (asp.)

Starszy aspirant (st. asp.)

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

Aspirant sztabowy (asp. sztab.)

Korpus oficerów – stopnie służbowe pełne nazwy oraz ich skróty (stopnie służbowe

noszone na ubraniu specjalnym, koszarowym i na wyjściowym, służbowym oraz na czapkach
służbowych, beretach i kapeluszach)

Młodszy kapitan (mł. kpt.)

Kapitan (kpt.)

Starszy kapitan (st. kpt.)

Młodszy brygadier (mł. bryg.)

Brygadier (bryg.)

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

Starszy brygadier (st. bryg.)

Nadbrygadier (nadbryg.)

Generał brygadier (gen. bryg.)

Rys. 1 Stopnie służbowe pochodzące ze strony Internetowej wikipedia

4.7.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie są korpusy w Państwowej Straży Pożarnej.
2. Jakie są stopnie służbowe w korpusie szeregowych.
3. Jakie są stopnie służbowe w korpusie podoficerów.
4. Jakie są stopnie służbowe w korpusie aspirantów.
5. Jakie są stopnie służbowe w korpusie oficerów.

Ćwiczenie 1

Odszukaj w Internecie (lub poproś o udostępnienie) schemat struktury organizacyjnej

szkoły aspirantów PSP, a następnie wypisz stopnie służbowe osób kierujących
poszczególnymi jednostkami (wydziałami). Schemat przedstaw do zatwierdzenia
nauczycielowi.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz poszerzyć wiadomości

z literatury uzupełniającej,

2) przygotować schemat struktury organizacyjnej szkoły aspirantów PSP,
3) zapisać stopnie służbowe osób kierujących,
4) przedstawić schemat nauczycielowi,
5) zanotować spostrzeżenia w zeszycie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

zeszyt i przybory do pisania,

−

stanowisko komputerowe z przyłączem do Internetu i drukarką,

−

arkusze papieru formatu A4.

4.7.3. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wymienić korpusy w Państwowej Straży Pożarnej?



2) wymienić stopnie służbowe w korpusie szeregowych?



3) wymienić stopnie służbowe w korpusie podoficerów?



4) wymienić stopnie służbowe w korpusie aspirantów?



5) wymienić stopnie służbowe w korpusie oficerów?



6) wdróżnić stopnie na ubraniu specjalnym od stopni na ubraniu

służbowym?



7) wymienić stopnie służbowe w korpusie szeregowych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

4.8. Zależność i droga służbowa – podstawowe pojęcia.

Regulamin służby. Służba wewnętrzna: zadania i obowiązki
funkcyjnych pełniących służbę wewnętrzną, dokumentacja.
Zasady przeprowadzenia apelu, zbiórki i zmiany służby

4.8.1. Materiał nauczania

Zależność i droga służbowa – podstawowe pojęcia

W Państwowej Straży Pożarnej obowiązuje hierarchiczny charakter stanowisk

pomiędzy poszczególnymi osobami. Między poszczególnymi osobami istnieje stosunek
zależności służbowej. Strażak w stosunku do innych strażaków może być przełożonym,
podwładnym, starszym lub młodszym.

Starszym jest funkcjonariusz, który ma wyższy stopień służbowy.
Młodszym jest funkcjonariusz, który ma niższy stopień służbowy.
Przełożonym jest funkcjonariusz, który na mocy postanowienia służbowego lub rozkazu

wyższego przełożonego ma prawo rozkazywania oraz spowodowania władzy dyscyplinarnej
w stosunku do swych podwładnych.

Polecenie służbowe - ustne lub pisemne zlecanie funkcjonariuszowi konkretnych

obowiązków lub czynności do wykonania. Wykonywanie poleceń służbowych dotyczących
służby jest jednym z podstawowych obowiązków strażaka, a nieusprawiedliwiona odmowa
wykonania polecenia jest uznawana za ciężkie naruszenie tych obowiązków.

Rozkaz jest to polecenie podjęcia określonego działania lub zaniechania działania

wydanego służbowo funkcjonariuszowi. Rozkaz podlega natychmiastowemu wykonaniu,
chyba że wyraźnie wskazano inny termin na jego realizację. Rozkaz może uchylić lub
zmienić ten, który go wydał. Rozkaz musi być zwięzły zrozumiały i wydany stanowczo. Po
wykonaniu rozkazu funkcjonariusz melduje przełożonemu, który go wydał.

Droga służbowa – to obowiązujący sposób załatwiania spraw służbowych i osobistych.

Polega on na ustnym lub pisemnym przekazywaniu zarządzeń, decyzji, rozkazów
i wytycznych od wyższego przełożonego(zwierzchnika) przez niższych do wykonawcy oraz
przyjmowaniu

meldunków

(raportów),

skarg

oraz

wniosków

podwładnych

(zainteresowanych) przez wszystkich kolejnych przełożonych (zwierzchników), aż do tego,
który sprawę rozstrzyga.

Drogę służbową można pominąć:

−

w sprawach nie cierpiących zwłoki, o czym należy zameldować (powiadomić)
pominiętych przełożonych,

−

wnosząc skargę o naruszeniu zasad poszanowania godności osobistej,

−

w skargach dotyczących pozbawienia lub ograniczenia przysługujących uprawnień
i nieregulaminowego traktowania oraz nadużycia przez przełożonych uprawnień
służbowych,

−

podczas wysłuchiwania skarg przez przełożonych oraz przewodniczących komisji
kontrolnych i inspekcyjnych.
Strażak, który zwrócił się do przełożonego wyższego szczebla z pominięciem drogi

służbowej w sprawie, którą mógł załatwić bezpośredni przełożony ponosi za to
odpowiedzialność dyscyplinarną.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

Regulamin służby

Regulamin Służby Państwowej Straży Pożarnej reguluje indywidualne i zbiorowe

zachowanie się funkcjonariuszy Państwowej Straży Pożarnej. Każdy funkcjonariusz bez
względu na rodzaj stosunku służbowego i stopień służbowy zobowiązany jest do
przestrzegania postanowień regulaminu, sumiennego wypełniania obowiązków służbowych
oraz dotrzymania przysięgi zawartej w rocie składanego ślubowania. Słuchacze szkoły są
zobowiązani do poruszania się po terenie szkoły tylko w umundurowaniu zgodnym
z regulaminem umundurowania Państwem Straży Pożarnej z przyjętym identyfikatorem
imiennym. Słuchacze podczas zajęć dydaktycznych w salach wykładowych zobowiązani są
używać umundurowania służbowego, natomiast podczas ćwiczeń umundurowania
specjalnego.

Przykładowe służby powołane do prawidłowego funkcjonowania szkoły:

1) oficer pełniący dyżur domowy,
2) dowódca zmiany szkoły,
3) podoficer dyżurny szkoły,
4) pomocnik podoficera dyżurnego szkoły,
5) podoficer dyżurny kompani,
6) pomocnik podoficera dyżurnego kompanii,
7) podoficer dyżurny budynku administracyjnego,
8) pomocnik podoficera dyżurnego budynku administracyjnego,
9) podoficer dyżurny stołówki,
10) pomocnik podoficera dyżurnego stołówki,
11) dyżurny sanitariusz,
12) wartownik

13)

służba w szkolnej Jednostce Ratowniczo-Gaśniczej,

Zmianę służb dyżurnych szkoły przeprowadza osoba wyznaczona w regulaminie

wewnętrznym Szkoły. Obowiązek uczestniczenia w zmianie służby dotyczy: podoficera
dyżurnego szkoły, (zdającego i przyjmującego służbę), podoficera dyżurnego kompanii,
(zdającego i przyjmującego służbę) podoficera dyżurnego budynku administracyjnego,
(zdającego i przyjmującego służbę), wartownika.

Przykładowa Instrukcja pełnienia służby Podoficera Dyżurnego i Pomocnika Podoficera
Dyżurnego Kompanii Szkolnej.
1. Służba pełniona jest całodobowo od godz. 7

do godz. 7

dnia następnego z przerwą na

odpoczynek w godzinach: 2

-5

- dla podoficera dyżurnego kompanii, 22

-1

- dla

pomocnika podoficera dyżurnego kompanii,

2. Miejscem pełnienia służby jest stanowisko służbowe zlokalizowane w rejonie

zakwaterowania kompanii,

3. Służba pełniona jest w umundurowaniu służbowym z identyfikatorem w kolorze biało -

czerwonym z napisem: „Podoficer dyżurny kompanii (nr kompanii)”, „Pomocnik
podoficera dyżurnego kompanii (nr kompanii)”,

4. Podoficer dyżurny kompanii szkolnej podlega bezpośrednio dowódcy zmiany szkoły,
5. Pomocnik podoficera dyżurnego kompanii szkolnej podlega bezpośrednio podoficerowi

dyżurnemu szkoły. zastępuje podoficera dyżurnego i wspomaga go w realizacji zadań
określonych w niniejszej instrukcji,

6. Podoficer dyżurny przyjmujący służbę uczestniczy w zmianie służby prowadzonej przez

dowódcę zmiany szkoły o godz. 7

7. W godz. 6

-7

podoficer dyżurny zdający i przyjmujący wraz z pomocnikami

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

uczestniczą w czynnościach związanych z przekazaniem służby. Fakt przekazania służby
dokumentują podpisami w książce raportów podoficera dyżurnego szkoły,

8. Podoficer dyżurny kompanii uczestniczy w zbiórkach i alarmach kompanii

(z wyjątkiem apelu porannego i wieczornego),

9. Podczas zbiórek i alarmów odbywających się w godz. 22

-6

podoficer i pomocnik po

ogłoszeniu alarmu meldują się niezwłocznie w miejscu pełnienia służby.

Podoficer dyżurny kompanii (pomocnik) ma prawo i obowiązek:
1. Wykonywać polecenia: Komendanta szkoły, naczelnika wydziału pododdziałów

szkolnych, dowódcy kompanii, dowódcy zmiany szkoły,

2. Wydawać polecenia strażakom odpowiedniej kompanii w zakresie obowiązków

określonych niniejszą instrukcją,

3. Znać aktualny stan osobowy kompanii, a w szczególności znać liczbę i nazwiska

strażaków: znajdujących się poza terenem Szkoły, chorych, wykonujących prace zlecone,

4. Meldować podoficerowi dyżurnemu szkoły o wszelkich zmianach stanu osobowego

kompanii,

5. Prowadzić książkę wyjść kompanii,
6. Uczestniczyć w zbiórkach i alarmach,
7. Kontrolować ruch osób odbywający się na terenie kompanii,
8. Żądać okazania dokumentów tożsamości (przepustki) od osób wchodzących w rejon

zakwaterowania kompanii,

9. Dbać o przestrzeganie przez słuchaczy kompanii (i osób czasowo przebywających

w rejonie zakwaterowania kompanii) zasad dyscypliny i ustalonego porządku dnia,

10. Dbać o wyposażenie i majątek szkoły oraz powierzone przedmioty znajdujące się

na stanowisku służbowym,

11. Dbać o utrzymanie porządku i właściwego stanu higieniczno-sanitarnego pomieszczeń

kompanii,

12. Dbać o właściwe wykorzystanie infrastruktury kompanii (ogrzewanie, oświetlenie itp.),
13. Zwracać uwagę

upominać

słuchaczy

szkoły

w przypadku stwierdzenia

nieprawidłowości w umundurowaniu,

14. Meldować niezwłocznie dowódcy zmiany szkoły o wszelkich wypadkach, przejawach

łamania zasad dyscypliny przez słuchaczy szkoły oraz innych sytuacjach nietypowych,

15. W przypadkach zaistnienia sytuacji awaryjnej niezwłocznie podjąć działania zmierzające

do likwidacji zagrożenia,

16. Meldować się: Komendantowi szkoły, naczelnikowi wydziału pododdziałów szkolnych,

dowódcom kompanii, dowódcy zmiany szkoły,

17. Sporządzać w książce raportów podoficera dyżurnego pisemny raport z przebiegu

służby.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

Podoficer Dyżurny Kompanii

Pomocnik Podoficera Dyżurnego .................................................................

RAPORT nr ......... /200_

z dnia ............

1.Uwagi o przyjęciu służby:
2.Stan Kompanii:

APEL PORANNY

APEL WIECZORNY

PODODDZIAŁ

STAN

OBECNI

NIEOBECNI
(poza szkołą)

OBECNI

NIEOBECNI
(poza szkołą)

PLUTON I

PLUTON II

PLUTON III

SUMA

PLUTON I

PLUTON II

PLUTON III

apel

poranny

apel

wieczorny

apel

poranny

apel

wieczorny

apel

poranny

apel
wieczorny

URLOP

PRZEPUSTKA

SŁUŻBA

WYJŚCIE SŁUŻBOWE

CHORZY

INNE

SUMA

3.Przebieg służby:
4. Uwagi:

ZDAJĄCY

PRZYJMUJĄCY

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

Przykładowe prawa i obowiązki dowódcy zmiany:

1. Wydawać w imieniu Komendanta szkoły rozkazy i polecenia w zakresie zadań

określonych w instrukcji lub zleconych przez Komendanta,

2. Wykonywać polecenia: Komendanta szkoły, naczelnika wydziału pododdziałów szkolnych,
3. Uczestniczyć w zbiórkach, alarmach i apelach,
4. Nadzorować kontrolę wnoszenia (wwożenia) na teren szkoły, a także wynoszenia

(wywożenia) z tego terenu wszelkich przedmiotów oraz nadzorować ruch osób
i pojazdów na terenie szkoły,

5. Kontrolować poziom zabezpieczenia terenu szkoły przed dostępem osób postronnych

oraz podejmować odpowiednie czynności w celu zapewnienia ochrony mienia szkoły,

6. Kierować interesantów do właściwych komórek organizacyjnych szkoły,
7. Żądać okazania dokumentów tożsamości przez osoby poruszające się po terenie szkoły,
8. Nadzorować przestrzeganie ustalonego porządku dnia przez słuchaczy szkoły,
9. Nadzorować przestrzeganie przepisów, regulaminów, instrukcji i wytycznych

obowiązujących w szkole,

10. W stosunku do osób naruszających przepisy ustawy o wychowaniu w trzeźwości

i przeciwdziałaniu alkoholizmowi podejmować odpowiednie kroki,

11. Kontrolować przestrzeganie przez słuchaczy szkoły zasad dyscypliny, ładu i porządku,
12. Kontrolować poprawność umundurowania (wraz z identyfikatorem) słuchaczy szkoły,
13. Interweniować w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości,
14. Kontrolować prawidłowość toku służby i życia koszarowego słuchaczy szkoły,
15. Kontrolować służby dyżurne szkoły pod względem prawidłowego i sumiennego

wywiązywania się ze swoich obowiązków ze szczególnym uwzględnieniem służby
wartowniczej,

16. Prowadzić ewidencję wyjść słuchaczy poza teren szkoły oraz ich powrotów do szkoły,
17. Sprawdzać obecność słuchaczy szkoły na apelach i zbiórkach oraz organizować alarmy

stanu osobowego szkoły,

18. Organizować przydział słuchaczy szkoły do prac porządkowych i gospodarczych,
19. Organizować stanowiska pracy zgodnie z przepisami i zasadami BHP,
20. Egzekwować przestrzeganie przepisów i zasad BHP,
21. Nadzorować porządek podczas pobierania i spożywania posiłków w stołówce,
22. Nie dopuszczać do objęcia służby dyżurnej przez strażaka nieprzygotowanego do jej

pełnienia,

23. Podejmować odpowiednie decyzje w sprawie zmiany funkcjonariuszy pełniących służbę

dyżurną, którzy naruszyli zasady prawidłowego jej pełnienia,

24. Podejmować odpowiednie decyzje w stosunku do osób naruszających zasady dyscypliny

lub zakłócających ład i porządek w Szkole,

25. Nadzorować korzystanie przez kadetów, elewów i słuchaczy z pomieszczeń szkoły
26. Zwracać uwagę na stan zdrowia słuchaczy,
27. Przedstawiać w pisemnym raporcie wnioski o wyróżnienie lub ukaranie słuchaczy szkoły,
28. Dbać o utrzymanie we właściwym stanie higieniczno-sanitarnym i technicznym

obiektów, pomieszczeń oraz wyposażenia szkoły,

29. Meldować niezwłocznie przełożonym o wszelkich awariach, usterkach oraz sytuacjach

nietypowych, podejmować stosowne decyzje w celu ich likwidacji,

30. W przypadku zaistnienia sytuacji awaryjnej podejmować czynności zmierzające do

likwidacji zagrożenia,

31. Składać ustny meldunek o sytuacji w szkole Komendantowi lub jego przełożonym

w trakcie ich wizyty w szkole,

32. Towarzyszyć przełożonym w trakcie poruszania się ich po terenie szkoły.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

Przykładowy raport Dowódcy Zmiany Szkoły

RAPORT ....... /2007

Dowódcy Zmiany Szkoły Państwowej Straży Pożarnej

w .............................. z dnia..................

Dowódca Zmiany Szkoły:

.........................................................

Oficer Dyżurny Szkoły:… ..............................................................

Uwagi dotyczące przyjęcia służby:

………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………

4. Przebieg służby:

………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………

STAN KOMPANII

K I…….

K II…….

K III…….

K IV…….

obecnych

nieobecnych

Uwagi osób kontrolujących

………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
…………………………………..……………………………………………………………

Dowódca Zmiany zdający:

Dowódca Zmiany przyjmujący:

Zmiana służby
Zmiana służby podziału bojowego polega na sprawdzeniu elementów wyposażenia

ratowniczego JRG w zakresie sprawności technicznej i gotowości do natychmiastowego
użycia w działaniach ratowniczych oraz sprawdzeniu stanu obiektów i infrastruktury. Zmiany
służby dokonuje się o godzinie ustalonej w rozkładzie dnia wyznaczonym regulaminem
wewnętrznym jednostki. Zmianę służby przeprowadza dowódca jednostki lub zastępca.
Zmiana zdająca jest zwolniona ze służby dopiero po komendzie „Służba rozpoczęta”. Podczas
zmiany służby uczestniczący w niej strażacy występują w pełnym zestawie odzieży
specjalnej, oraz w kompletnym uzbrojeniu osobistym. Sprawdzania sprzętu dokonuje ten, kto
będzie się nim (zgodnie z ustaleniami wewnętrznymi na dany czas służby) posługiwał
w czasie działań ratowniczych, bądź obsługiwał dany pojazd. Sprzęt ochrony osobistej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

sprawdza każdy ratownik. W przypadku alarmu przed formalnym przekazaniem służby do
akcji wyjeżdża zmiana zdająca służbę. Jeżeli alarm nastąpi w czasie formalnego
przekazywania służb do akcji wyjeżdża zmiana przyjmująca służbę. Jeżeli zmiana służb
przypada na czas gdy zmiana zdająca bądź jej część, znajduje się w akcji ratowniczej (lub
przy innych zdarzeniach), wówczas zmiany dokonuje się na stanowiskach bojowych,
z pominięciem ceremoniału. Odprawę służby wewnętrznej prowadzi oficer dyżurny jednostki,
w miejscu ustalonym rozporządzeniem dowódcy JRG (komendanta szkoły). W odprawie tej
może uczestniczyć jego pomocnik, wykonując nakazane zadania. Sposób przeprowadzania
zmiany służby określa „Ceremoniał pożarniczy”.

Apel

W szkole jest wprowadzony obowiązek przeprowadzania apeli wspólnie dla wszystkich

Kompanii: o godz.745 - apel poranny, o godz.2115 - apel wieczorny. Obecność na apelach
jest obowiązkiem wszystkich kadetów elewów i słuchaczy.
Z udziału w apelach zwolnieni są strażacy: pełniący służbą dyżurną szkoły, pełniący służbę
w Szkolnej JRG, posiadający zwolnienie lekarskie, przebywający na przepustkach, urlopach
oraz delegacjach. Apele prowadzi podoficer dyżurny szkoły, który w trakcie trwania apeli
składa dowódcy zmiany szkoły meldunek dotyczący stanu osobowego słuchaczy
przebywających w szkole. Podczas apelu wieczornego odczytywane są rozkazy dzienne na
dzień następny. Apel prowadzony jest na placu wewnętrznym szkoły. W przypadku
niesprzyjających warunków atmosferycznych dowódca zmiany szkoły podejmuje decyzję
o miejscu i sposobie przeprowadzenia apelu. Słuchaczy uczestniczących w apelach
obowiązuje umundurowanie zgodne z ustaleniami służbowymi przekazywanymi przez
dowódcę kompanii.

Zbiórka

Zbiórka stanu osobowego szkoły lub wyznaczonej kompanii może być ogłoszona

w celu:przydziału do prac porządkowych, przekazania informacji istotnych dla kompanii,
realizacji innych zadań służbowych, kontroli stanu osobowego poszczególnych kompanii.
Zbiórki organizowane są w czasie wolnym od zajęć dydaktycznych oraz poza godzinami
obowiązywania ciszy nocnej. Osobami upoważnionymi do ogłoszenia zbiórki są: Komendant
szkoły, naczelnik wydziału pododdziałów szkolnych, Oficer upoważniony przez Komendanta
szkoły, dowódca zmiany szkoły, dowódcy kompanii szkolnych. Miejsce zbiórki oraz rodzaj
obowiązującego umundurowania podawane są do wiadomości w chwili ogłoszenia zbiórki.
Kadeci, elewi i słuchacze zobowiązani są do uczestnictwa w ww. zbiórkach z wyjątkiem
strażaków: pełniących służbę dyżurną w Szkole, pełniących służbę w szkolnej Jednostce
Ratowniczo-Gaśniczej, posiadający zwolnienie lekarskie, przebywający na przepustkach,
urlopach oraz delegacjach.

4.8.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Czym różni się pojęcie młodszy i starszy?

2. Co nazywamy poleceniem służbowym, a co rozkazem?

3. Jak zdefiniujesz pojęcie przełożonego?

4. Co to jest droga służbowa i na czym polega?

5. W jakich sytuacjach można pominąć drogę służbową?

6. Jakie konsekwencje ponosi strażak który pominął drogę służbową?
7. Jakie służby mogą być powołane do prawidłowego funkcjonowania szkoły.
8. Jakie znasz obowiązki dowódcy zmiany szkoły na przykładzie dowódcy zmiany?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

4.8.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wypełnij raport podoficera dyżurnego kompanii.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz poszerzyć wiadomości

z literatury uzupełniającej.

2) zapoznać się z dokumentacją podoficera dyżurnego pełniącego służbę,
3) wypełnić raport i przedstawić do zatwierdzenia nauczycielowi,
4) nanieść poprawki,
5) zapisać spostrzeżenia w zeszycie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia, literatura uzupełniająca,

−

zeszyt i przybory do pisania,

−

wzory (formularze) raportów,

−

dane przygotowane dla ucznia dotyczące obecności słuchaczy.

4.8.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wymienić służby jakie mogą być powołane do prawidłowego

funkcjonowania szkoły?



2) wymienić obowiązki dowódcy zmiany szkoły na przykładzie

dowódcy zmiany?



3) wyjaśnić pojęcia młodszy i starszy?



4) wyjaśnić pojęcia polecenie służbowe i rozkaz?



5) wyjaśnić pojęcie przełożony?



1) wyjaśnić co to jest droga służbowa i na czym polega?



2) wyjaśnić jakich sytuacjach można pominąć drogę służbową?



3) wyjaśnić jakie konsekwencje ponosi strażak który pominął drogę

służbową?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

4.9. Zasady wydawania i wykonywania komend

4.9.1. Materiał nauczania

Regulamin musztry określa formy zachowania się strażaków oraz uporządkowanie

i jednolity sposób wykonywania czynności. Regulamin musztry obejmuje musztrę
indywidualną i zespołową. Musztra indywidualna przygotowuje strażaka do indywidualnych
wystąpień służbowych oraz do działania w zespole, natomiast musztra zespołowa
przygotowuje pododdziały i oddziały do wystąpień.

Postawa zasadnicza przyjmowana jest przez strażaków do wykonania nakazanych

czynności lub do wystąpień służbowych. Strażak w postawie zasadniczej stoi nieruchomo.
Postawę zasadniczą strażak przyjmuje na komendę „baczność” oraz bez tej komendy
w następujących przypadkach:

−

na zapowiedź komendy nie poprzedzonej komendą „baczność”,

−

po wykonaniu komendy „zbiórka”,

−

podczas wydawania lub otrzymywania rozkazów,

−

podczas składania meldunku i przedstawiania się,

−

podczas oddawania honorów w miejscu,

−

podczas podawania komend w miejscu,

−

podczas rozmowy z przełożonym lub starszym stopniem.
Postawa swobodna umożliwia strażakowi częściowy odpoczynek podczas wykonywania

regulaminowych czynności, wystąpień służbowych oraz uroczystości. Przyjmuje się ją na
komendę „spocznij” oraz samoczynnie w sytuacjach określonych w regulaminach np.: po
odliczeniu.

Zwroty w miejscu wykonuje się na komendę „ lewo (prawo, w tył) zwrot”. Marsz

rozpoczyna się od postawy zasadniczej lewą nogą. Wykonuje się go krokiem defiladowym
lub zwykłym, natomiast marsz w miejscu krokiem zwykłym. Marsz poprzedza komenda, np.:
„strażak Kowalski, kierunek na wprost (lewo, w prawo, w tył na prawo)marsz lub strażak
Kowalski za mną marsz”. Po każdej komendzie nakazującej rozpoczęcie marszu pierwsze
trzy kroki wykonuje się krokiem defiladowym na wprost (z wyjątkiem marszu w miejscu).
Marsz w miejscu wykonuje się na komendę „w miejscu marsz”, zarówno rozpoczynającą
marsz w miejscu jak i podana do przejścia z ruchu do marszu w miejscu. Przejście z marszu
w miejscu w marsz następuje na komendę „kierunek na wprost marsz”, podawaną na lewą
nogę, po której strażak wykonuje jeszcze dwa kroki w miejscu, następnie rozpoczyna marsz
na wprost. Kierunek marszu zmienia się na komendę „kierunek w lewo (prawo, w tył na
prawo, w tył na lewo, w lewo skos, w prawo skos)” lub według wskazanego przedmiotu
terenowego.

Zatrzymanie następuje na komendę np.: „strażak Kowalski stój”. Po zapowiedzi strażak

zaczyna maszerować krokiem defiladowym, a po haśle „stój” daje jeszcze jeden krok
i przystawia nogę, po czym przyjmuje postawę zasadniczą.

4.9.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. W jakich przypadkach strażak przyjmuje na komendę „baczność” postawę zasadniczą?
2. Którą nogą rozpoczynamy marsz z postawy zasadniczej?
3. Co umożliwia strażakowi postawa swobodna i na jaką komendę się ją przyjmuje?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

4.9.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przyjmij postawę zasadniczą i swobodną podczas ćwiczeń na placu apelowym w szyku.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz poszerzyć wiadomości

z literatury uzupełniającej,

2) dokładnie przeanalizować pokaz zademonstrowany przez nauczyciela dotyczący

przyjęcia postawy zasadniczej i swobodnej,

3) zapisać spostrzeżenia w zeszycie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia, literatura uzupełniająca,

−

zeszyt i przybory do pisania.

Ćwiczenie 2

Przyjmij postawę zasadniczą i zrób zwrot w prawo, lewo i w tył.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz poszerzyć wiadomości,

z literatury uzupełniającej,

2) dokładnie przeanalizować pokaz zademonstrowany przez nauczyciela dotyczący zwrotu

w prawo, lewo i w tył,

3) zapisać spostrzeżenia w zeszycie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia, literatura uzupełniająca,

−

zeszyt i przybory do pisania.

Ćwiczenie 3

Przyjmij postawę zasadniczą i rozpocznij marsz oraz marsz w miejscu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz poszerzyć wiadomości

z literatury uzupełniającej,

2) dokładnie przeanalizować pokaz zademonstrowany przez nauczyciela dotyczący

rozpoczęcia marszu i marszu w miejscu,

3) zapisać spostrzeżenia w zeszycie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia, literatura uzupełniająca,

−

zeszyt i przybory do pisania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

Ćwiczenie 4

Z marszu przejdź do zatrzymania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz poszerzyć wiadomości

z literatury uzupełniającej,

2) dokładnie przeanalizować pokaz zademonstrowany przez nauczyciela dotyczący

zatrzymania z marszu,

3) zapisać spostrzeżenia w zeszycie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia, literatura uzupełniająca,

−

zeszyt i przybory do pisania.

4.9.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) we wszystkich przypadkach na komendę „baczność” przyjąć

postawę zasadniczą?



2) od właściwej nogi rozpocząć marsz?



3) przyjąć postawę swobodną w stosowych okolicznościach?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

4.10. Zasady formowania i poruszania się pododdziałów

zwartych

4.10.1. Materiał nauczania

W ugrupowaniu rozwiniętym sekcja występuje w szeregu, dwuszeregu.
W ugrupowaniu marszowym sekcja występuje w rzędzie i kolumnie dwójkowej.
W celu ustawienia strażaków w żądanym szyku dowódca zarządza zbiórkę.

Na zapowiedź komendy np. „Pierwsza sekcja" lub na komendę „baczność", strażacy

zwracają się frontem do dowódcy i przyjmują postawę zasadniczą. Następnie dowódca
podaje: np. „W dwuszeregu" i staje w postawie zasadniczej w miejscu, gdzie chce ustawić
pododdział. Na hasło „zbiórka" strażacy biegną do swego dowódcy, stają w nakazanym szyku
w postawie zasadniczej, w tym samym kierunku co dowódca (jeżeli dowódca nie nakazał
inaczej). Prawoskrzydłowy strażak staje z lewej strony dowódcy, a na zbiórce w kolumnie
(w rzędzie) za nim. W celu wyrównania i pokrycia dowódca podaje komendę „spocznij”.
Z chwilą rozpoczęcia formowania szyku dowódca wychodzi przed front pododdziału na taką
odległość, żeby mógł go objąć wzrokiem. Dwuszereg powinien być wyrównany i pokryty.
Dowódca może nakazać zbiórkę nie przy sobie, lecz w innym miejscu lub kierunku. Podaje
wtedy komendę, na przykład „Pierwsza sekcja w dwuszeregu (kolumnie dwójkowej itp.) na
drodze, prawe skrzydło (czoło) na wysokości drzewa frontem do budynku zbiórka". Jeżeli
zbiórkę nakazuje się ponownie, można podać komendę, np. „Pierwsza sekcja, w dwuszeregu,
na poprzednim miejscu zbiórka". Strażacy postępują jak podczas zbiórki przy dowódcy.
W celu sformowania kolumny w marszu, np. na komendę „Pierwsza sekcja w kolumnie
dwójkowej, za mną, w marszu zbiórka" dwójka czołowa maszeruje za dowódcą sekcji,
pozostali strażacy dołączają do niej. Na komendę „Rozejść się", strażacy natychmiast
rozchodzą się w dowolnych kierunkach. Dowódca może w zapowiedzi określić kierunek
i miejsce, gdzie po rozejściu się strażacy mają przebywać, np. „Do namiotów (biegiem) –
rozejść się", „Od czoła, w prawo – rozejść się". Równanie i krycie strażacy stojący w szyku
wykonują samorzutnie po komendzie „spocznij" albo na komendę dowódcy „Równaj
w prawo (w lewo)" wydaną po komendzie „baczność". Na tę komendę wszyscy strażacy
zwracają jednocześnie i energicznie głowę w prawo (w lewo) - z wyjątkiem strażaka
prawoskrzydłowego (lewoskrzydłowego) i stają, tak, żeby prawym (lewym) okiem widzieć
tylko swego sąsiada, a lewym (prawym) - piersi czwartego od siebie. Po wyrównaniu na
komendę „baczność" strażacy jednocześnie zwracają głowy na wprost.
Odliczanie ma na celu stwierdzenie stanu liczbowego strażaków lub sformowanie
nowego szyku. Wykonuje się je na komendę „Kolejno odlicz", „Do dwóch odlicz". Można też
nakazać odliczenie do jakiejkolwiek liczby, np. „Do siedmiu odlicz". Na „Kolejno" wszyscy
strażacy przyjmują postawę zasadniczą, na „odlicz" strażacy pierwszego szeregu zwracają
jednocześnie głowy w prawo, a strażak prawo-skrzydłowy w lewo i podają kolejne liczby,
zwracając głowy z prawa w lewo, po czym szybko zwracają głowy na wprost i przyjmują
postawę swobodną; lewoskrzydłowy nie zwraca głowy w lewo po odliczeniu. Strażacy
drugiego szeregu zwracają uwagę na liczbę wypowiedzianą przez swoich poprzedników, gdyż
odnosi się ona również do nich. Po wymówieniu przypadającej na danego strażaka liczby
zarówno on jak i strażak z drugiego szeregu przyjmują postawę swobodną. W dwuszeregu
lewoskrzydłowy drugiego szeregu przy odliczaniu kolejnym zwraca głowę w kierunku
dowódcy i podaje głośno „Pełny" lub „Niepełny".
Odstępowanie nakazuje się w celu łatwiejszego dokonania przeglądu strażaków lub
zapewnienia im większej swobody ruchów w czasie ćwiczeń. Polega ono na zwiększeniu

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

odstępów między strażakami o ilość kroków podaną w komendzie, np. „W lewo (w prawo) na
pięć (siedem, dziesięć itp.) kroków odstąp". Na tę komendę strażacy, z wyjątkiem
skrzydłowego, od którego zaczyna się odstępowanie, robią w lewo (w prawo) zwrot,
maszerują (biegną) w nakazanym kierunku, oglądając się przez lewe ramię na strażaka
znajdującego się za nim, a po jego zatrzymaniu się strażak wykonuje tyle kroków, ile podano
w komendzie, następnie zatrzymuje się, robi w prawo (w lewo) zwrot i samodzielnie
przyjmuje postawę swobodną. Przy odstępowaniu od środka wskazuje się strażaka, od
którego ma się rozpocząć odstępowanie. Na komendę np. „Od sekcyjnego Kowalskiego, na
krok - odstąp" wyznaczony strażak mówi „Jestem" i na chwilę podnosi lewą rękę do poziomu
z dłonią ułożoną w płaszczyźnie pionowej..
Łączenie odbywa się w odwrotnym kierunku niż odstępowanie, no komendę. „Do
prawego (lewego, środka) - łącz".
Przesunięcie szyku o jeden krok w przód lub w tył odbywa się na komendę „Krok na
wprost (w tył) - marsz". Na tę komendę wszyscy strażacy robią krok w nakazanym kierunku
bez uprzedniej zmiany frontu. W celu przesunięcia szyku do przodu na większą odległość niż
jeden krok podaje się komendę, np. „Sekcja, pięć kroków w przód marsz", lub w wypadku,
gdy nie podaje się liczby kroków - „Sekcja na wprost - marsz". W celu przesunięcia szyku
w tył na większą odległość niż jeden krok najpierw podaje się komendę do wykonania zwrotu
w tył, o następnie komendę do przesunięcia. Przesunięcie szyku w prawo (w lewo) wykonuje
się po zmianie frontu szyku.

Zmianę frontu ugrupowania rozwiniętego wykonuje się z postawy zasadniczej

na komendę „Sekcja w prawo (lewo) zachodź marsz". Na tę komendę strażak skrzydłowy
nieruchomego skrzydła zachodzi w miejscu w prawo (lewo) w takim tempie, żeby strażacy
maszerujący po kręgu koła mogli utrzymać równanie. Po wyjściu sekcji na odpowiednią
wysokość dowódca podaje komendę „sekcja stój”. Komendę do zmiany szyku w miejscu
podaje się, gdy strażacy stoją w postawie zasadniczej. Z szeregu w rząd przechodzi się na
komendę „W prawo zwrot". Z rzędu do szeregu powraca się na komendę. „W lewo zwrot".
Z szeregu w kolumnę dwójkową przechodzi się na komendę „W dwójki, w prawo zwrot". Na
tę komendę strażacy, na których przy odliczaniu wypadła liczba raz, robią w prawo zwrot
w miejscu, a strażacy oznaczeni liczbą dwa robią na prawej pięcie część zwrotu w prawo, po
czym lewą nogą zaskakują na lewo od swych sąsiadów, oznaczonych liczbą raz. Z kolumny
dwójkowej do szeregu powraca się na komendę „W szereg, w lewo front". Na tę komendę
strażacy, którzy przy formowaniu dwójek robili zwrot w miejscu (oznaczeni liczbą raz), robią
na lewej pięcie część zwrotu w lewo i zaskakują prawą nogą na prawo od swych sąsiadów,
a strażacy, którzy poprzednio zaskakiwali (oznaczeni liczbą dwa), robią zwrot w miejscu.
Z dwuszeregu w kolumnę dwójkową przechodzi się na komendę „W prawo zwrot".
Z kolumny dwójkowej do dwuszeregu powraca się na komendę „W lewo zwrot". Kolumnę
dwójkową (rząd) z dwuszeregu (szeregu) formuje się zawsze w prawo; dwuszereg i szereg
z kolumny dwójkowej - w lewo.
W marszu z kolumny dwójkowej w rząd przechodzi się na komendę „W rząd w tył". Na
tę komendę strażak znajdujący się z lewej strony każdej dwójki przesuwa się w takt marszu za
swego prawego sąsiada i przyjmuje regulaminową odległość. Z rzędu w kolumnę dwójkową
przechodzi się na komendę „W dwójki w przód". Na tę komendę strażacy, na których przy
odliczaniu wypadła liczba dwa, przesuwają się w przód na lewo od swych poprzedników;
uszykowane w ten sposób dwójki dołączają i kryją dwójkę czołową. Czoło skraca krok bez
komendy, krokiem równym maszeruje na komendę dowódcy „Równy krok", podaną z chwilą
osiągnięcia przez pododdział regulaminowych odległości.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

Pluton

W ugrupowaniu rozwiniętym pluton występuje w następujących szykach: szereg,

dwuszereg.
W ugrupowaniu marszowym pluton występuje w następujących szykach: rząd, kolumna
dwójkowa, kolumna czwórkowa.
Z dwuszeregu w kolumnę czwórkową przechodzi się z postawy zasadniczej no komendę
„W czwórki, w prawo zwrot”. Na tę komendę strażacy, na których przy odliczaniu wypadła
liczba raz, robią w prawo zwrot w miejscu, a strażacy oznaczeni liczbą dwa robią na prawej
pięcie część zwrotu w prawo, po czym lewą nogą zaskakują na lewo od swych sąsiadów
oznaczonych liczbą raz. Z kolumny czwórkowej do dwuszeregu powraca się z postawy
zasadniczej na komendę „W dwuszereg, w lewo front”. Na tę komendę strażacy, którzy przy
formowaniu kolumny czwórkowej robili zwrot w miejscu (oznaczeni liczbą raz), robią na
lewej pięcie część zwrotu w lewo i zaskakują prawą nogą na prawo od swych sąsiadów,
a strażacy, którzy poprzednio zaskakiwali (oznaczeni liczbą dwa), robią w lewo zwrot
w miejscu.
W marszu z kolumny czwórkowej w kolumnę dwójkową przechodzi się na komendę
„W dwójki w tył". Na tę komendę strażacy oznaczeni przy odliczaniu liczbą dwa przechodzą
w takt marszu za sąsiadów będących z prawej strony i, kryjąc ich, przyjmują przepisową
odległość; lewy rząd w tym czasie dołącza do prawego.

Strażacy idący w pierwszej dwójce nie zmieniają długości kroku.
W marszu z kolumny dwójkowej do czwórkowej przechodzi się na komendę „W czwórki

w przód". Na tę komendę jedynki lewego rzędu odstępują lewo, a strażacy, którzy poprzednio
przeszli w tył (dwójki), wstępują na dawne swoje miejsce (na wysokość jedynek), czoło
skraca krok bez komendy i krokiem równym maszeruje na komendę dowódcy „Równy krok”.
Inne zmiany szyków, zbiórki, rozejście się. równanie i krycie, odliczanie, odstępowanie,
przesunięcie oraz zmianę frontu ugrupowania rozwiniętego wykonuje się według zasad
podanych dla sekcji.

Kompania

W ugrupowaniu rozwiniętym kompanii zasadniczym szykiem jest dwuszereg.

W ugrupowaniu marszowym kompania występuje w następujących szykach: kolumna
dwójkowa, kolumna czwórkowa. Z dwuszeregu w kolumnę dwójkową przechodzi się
z postawy zasadniczej, na komendę „W prawo zwrot”, Z kolumny dwójkowej do dwuszeregu
powraca się na komendę „W lewo zwrot". Przejście z dwuszeregu w kolumnę czwórkową
wykonuje się według zasad podanych dla plutonu. Z kolumny czwórkowej do dwuszeregu
powraca się według zasad podanych dla plutonu.

Z kolumny czwórkowej w dwójkową i odwrotnie przechodzi się według zasad podanych

dla plutonu, natomiast zbiórki, rozejście się, równanie, krycie, odliczanie, odstępowanie,
przesunięcie oraz zmianę frontu ugrupowania rozwiniętego wykonuje się według zasad
podanych dla sekcji i plutonu.

4.10.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. W jakim ugrupowaniu występuje sekcja?
2. W jakim ugrupowaniu występuje pluton?
3. W jakim ugrupowaniu występuje kompania?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

4.10.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przyjmij postawę zasadniczą w plutonie w szeregu i dwuszeregu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz poszerzyć wiadomości

z literatury uzupełniającej,

2) dokładnie przeanalizować pokaz zademonstrowany przez nauczyciela dotyczący

ustawienia plutonu w szeregu i dwuszeregu,

3) zapisać spostrzeżenia w zeszycie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia, literatura uzupełniająca,

−

zeszyt i przybory do pisania.

Ćwiczenie 2

Przyjmij postawę zasadniczą w plutonie i wykonaj zwrot z dwuszeregu w kolumnę

dwójkową i z kolumny dwójkowej w dwuszereg.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz poszerzyć wiadomości

z literatury uzupełniającej,

2) dokładnie przeanalizować pokaz zademonstrowany przez nauczyciela dotyczący

przyjęcia postawy zasadniczej w plutonie wykonanie zwrotu z dwuszeregu w kolumnę
dwójkową i z kolumny dwójkowej w dwuszereg,

3) zapisać spostrzeżenia w zeszycie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia, literatura uzupełniająca,

−

zeszyt i przybory do pisania.

Ćwiczenie 3

Przyjmij postawę zasadniczą w dwuszeregu z plutonem. Wykonaj odliczanie do dwóch

oraz zwrot z dwuszeregu w kolumnę czwórkowa, a następnie z kolumny czwórkowej do
dwuszeregu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz poszerzyć wiadomości

z literatury uzupełniającej,

2) dokładnie przeanalizować pokaz zademonstrowany przez nauczyciela dotyczący

przyjęcia postawy zasadniczej w plutonie wykonanie zwrotu z dwuszeregu w kolumnę
dwójkową,

3) zapisać spostrzeżenia w zeszycie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia, literatura uzupełniająca,

−

zeszyt i przybory do pisania.

4.10.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) ustawić się w plutonie w szeregu i dwuszeregu?



2) wykonać zwrot z dwuszeregu w kolumnie dwójkową i z kolumny

dwójkowej w dwuszereg?



3) odliczyć do dwóch w dwuszeregu będąc w pierwszym lub drugim

szeregu?



4) wykonać zwrot w czwórki dwuszeregu oraz zwrot z czwórek

w dwuszereg?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań dotyczących „Stosowanie regulaminów i przepisów

obowiązujących w służbie”. Wszystkie

zadania są wielokrotnego wyboru i tylko jedna

odpowiedź jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi: w zadaniach wielokrotnego

wyboru zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku pomyłki należy błędną
odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego

rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 40 minut.

Powodzenia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Po załatwieniu sprawy w pomieszczeniu i uzyskaniu zgody na wyjście strażak

a) oddaje honor.
b) oddaje honor i wychodzi.
c) wychodzi z pomieszczenia.
d) zostaje w pomieszczeniu.

2. Alarm może być ogłoszony

a) w godzinach 6.00 – 22.00.
b) o każdej porze dnia i nocy.
c) w godzinach 22.00 – 6.00.
d) tylko w porze dnia.

3. Rozkład dnia koszarowego przedstawia się

tak samo w dzień powszedni i świąteczny.

różni się dzień powszedni od świątecznego.

różni się tylko czasem posiłków.

różni się tylko czasem zmiany służby.

4. Uroczysta zbiórka jest

a) odmianą uroczystego apelu prowadzoną dla uczczenia tych samych świąt i jubileuszy.

dla których organizowany jest uroczysty apel.

b) spotkaniem strażaków w sprawach nie cierpiących zwłoki.
c) spotkaniem tylko grona kadry kierowniczej.
d) odmianą spotkania wyznaczonej grupy strażaków przez komendanta.

5. W ubiorze służbowym strażak występuje

a) w miejscu pełnienia służby.
b) podczas uroczystości państwowych.
c) podczas uroczystości strażackich.
d) podczas działań ratowniczych.

6. Strażaków obowiązuje oddawanie honorów

a) poza służbą.
b) tylko w służbie.
c) tylko podczas uroczystości.
d) w służbie i poza nią.

7. W korpusie oficerów wyróżniamy następujące stopnie służbowe

a) sekcyjny, młodszy kapitan, kapitan.
b) aspirant, kapitan, brygadier, starszy brygadier.
c) ogniomistrz, starszy brygadier, generał brygadier.
d) kapitan, młodszy brygadier, nadbrygadier.

8. W Państwowej Straży Pożarnej wyróżniamy

a) 3 korpusy.
b) 5 korpusów.
c) 6 korpusów.
d) 4 korpusy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

9. Funkcjonariusz, który ma wyższy stopień służbowy to

a) młodszy.
b) starszy.
c) podwładny.
d) przełożony.

10. Rozkaz to

a) polecenie podjęcia określonego działania lub zaniechania działania wydanego

służbowo funkcjonariuszowi.

b) obowiązujący sposób załatwiania spraw służbowych i osobistych.
c) obowiązujący sposób egzekwowania spraw służbowych.
d) polecenie zaniechania działania wydanego służbowo funkcjonariuszowi.

11. Zmianę służb dyżurnych Szkoły przeprowadza osoba wyznaczona w

a) rozkazie wewnętrznym.
b) regulaminie pracy.
c) rozkazie dziennym.
d) regulaminie wewnętrznym szkoły.

12. W korpusie aspirantów Państwowej Straży Pożarnej wyróżniamy

a) 4 stopnie służbowe.
b) 3 stopnie służbowe.
c) 5 stopni służbowych.
d) 6 stopni służbowych.

13. Związek Ochotniczych Straży Pożarnych powołano

a) w czerwcu 1956r.
b) w grudniu 1956r.
c) w listopadzie 1956r.
d) w styczniu 1956r.

14.

Przedstawiony stopień służbowy Państwowej Straży Pożarnej to

a) młodszy kapitan.
b) starszy brygadier.
c) kapitan.
d) brygadier.

15. Obowiązek uczestnictwa w zmianie służby podoficera szkoły dotyczy

a) tylko podoficera przyjmującego.
b) zdającego i przyjmującego służbę.
c) tylko podoficera zdającego.
d) tylko podoficera kompanii.

16. Pod raportem dziennym sporządzanym podczas służby obowiązany jest się podpisać

a) tylko podoficer sporządzający raport.
b) tylko podoficer przyjmujący służbę w danym dniu.
c) tylko podoficer zdający służbę w danym dniu.
d) podoficer zdający i przyjmujący służbę.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

17. Marsz rozpoczyna się od postawy zasadniczej

a) prawą noga.
b) lewą nogą.
c) tą którą nam wygodniej.
d) określa to dowódca w zależności od okoliczności.

18. Data kiedy Sejm uchwalił ustawę o ochronie przeciwpożarowej, w której powołano

państwowe fachowe organy ochrony przeciwpożarowej, a mianowicie Komendę Główną
Straży Pożarnych, komendy wojewódzkie, powiatowe i miejskie straży pożarnych to
a) 4 lutego 1950 r.
b) 5 lutego 1950 r.
c) 4 lutego 1951 r.
d) 4 lutego 1949 r.

19. Skrótem jakim oznaczamy stopień młodszy ogniomistrz to

a) młod ogn.
b) młodszy ogn.
c) mł. ogn.
d) mł. ognio.

20. W ubiorze specjalnym strażak występuje

a) w miejscu pełnienia służby.
b) podczas działań ratowniczych.
c) podczas uroczystości strażackich.
d) zawsze podczas służby wartowniczej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...............................................................................

Stosowanie regulaminów obowiązujących w służbie

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedzi

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

6. LITERATURA

1. Dz. U. nr 30 poz. 260 Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji

z dnia 26 stycznia 2004 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie umundurowania
strażaków Państwowej Straży Pożarnej.

2. Zarządzenie nr 5 Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej z dnia

21 czerwca 2006r. w sprawie ramowego regulaminu służby w jednostkach
organizacyjnych Państwowej Straży Pożarnej oraz regulaminu musztry i ceremoniału
pożarniczego.

3. Regulamin służby wewnętrznej.
4. Zbiór zasad etyki zawodowej. KGPSP, Warszawa 1984.
5. Strona internetowa KG PSP – historia.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Dz U 02 142 1194 obowiązek dostarczania karty charakterystyki niektórych preparatów niezaklasyfi
02 Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomiki
2004 02 Impulsowy regulator prądu ładowania akumulatorów
02.Tyrystorowe regulatory impulsowe napięcia stałego, Semestr VII, Semestr VII od Grzesia, Elektroni
02 Stosowanie sprzętu i urządzeń w produkcji telewizyjnej
02 Stosowanie przepisow prawa i Nieznany (2)
Dz U 02 142 1194 obowiązek dostarczania karty charakterystyki niektórych preparatów niezaklasyfi
02 Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomiki
1996 02 Latarka z regulacją jasności świecenia
02 Stosowanie materiałów konstrukcyjnych
SPIS AKTÓW PRAWNYCH OBOWIĄZUJĄCYCH W SŁUZBIE MUNDUROWEJ
02 Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomiki 2
02 Stosowanie metali i stopów
02 Stosowanie prawa transportu kolejowego
02 Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomiki 3
1997 02 Przedwzmacniacz z regulacją barwy dźwięku
02 Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy
2011 02 07 Regulamin IKE Skarbiec zmiany TL CLEAR

więcej podobnych podstron