VERLAG

DASHÖFER

www.dashofer.pl

BIBLIOTEKA

KADROWEGO

WYNAGRODZENIE ZA PRACÊ

W GODZINACH NADLICZBOWYCH

NALICZANIE, EWIDENCJA, DOKUMENTACJA

dr Ewa Wronikowska

okladaka nadgodziny ca‡a.ps
E:\001\1-praca\DASHOFER_8\Lucyna_01_okladka\okladaka nadgodziny ca‡a.cdr
23 stycznia 2007 21:57:46

Profil kolor w: Og lny profil drukarki CMYK
Pe‡nokolorowy Domy lna liniatura rastra

Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment

pełnej wersji całej publikacji.

Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji

kliknij tutaj

.

Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora

sklepu na którym można

nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji

. Zabronione są

jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z

regulaminem serwisu

.

Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie

internetowym

Salon Cyfrowych Publikacji ePartnerzy.com

.

NALICZANIE

,

EWIDENCJA

,

DOKUMENTACJA

dr Ewa Wronikowska

WYNAGRODZENIE ZA PRACĘ

W GODZINACH NADLICZBOWYCH

VERLAG
DASHÖFER

00 strona tytu‡owa.qxd 2008-11-07 10:16 Page 1

Copyright © 2007-2008

Wydawnictwo Verlag Dashofer
ul. Senatorska 12, 00-082 Warszawa
tel. [phone], faks (022) 829 27 00, 829 27 27

Autor: dr Ewa Wronikowska – doktor prawa z zakresu prawa

pracy. Adiunkt w Katedrze Prawa Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych KUL. Zajmuje się problematyką prawa pra-
cy i ubezpieczeń społecznych. Autorka licznych poradni-
ków z zakresu prawa pracy.

Redaktor odpowiedzialny: Lucyna Latajka

[e-mail]

Opracowanie edytorskie: Maria Żurawska

Skład: Hubert Rabiński

ISBN 978-83-88285-99-8

Wszelkie prawa zastrzeżone, prawo do tytułu i licencji jest własnością Dashöfer Holding Ltd.
Kopiowanie, przedrukowywanie i rozpowszechnianie całości lub fragmentów niniejszej
publikacji również na nośnikach magnetycznych i elektronicznych bez zgody Wydawcy jest
zabronione. Ze względu na stałe zmiany w polskim prawie oraz niejednolite interpretacje
przepisów Wydawnictwo nie ponosi odpowiedzialności za zamieszczone informacje.

00 strona tytu‡owa.qxd 2008-11-07 10:16 Page 2

3

Objaśnienia piktogramów

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5

1. Określenie i ustalenie pracy w godzinach

nadliczbowych
1.1. Zagadnienia wstępne

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

7

1.2. Pojęcie pracy w godzinach nadliczbowych

. . . . . . . . . . . . . .

9

1.2.1. Praca ponad obowiązujące normy czasu pracy

. . . .

9

1.2.2. Praca ponad przedłużony dobowy wymiar

czasu pracy

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

12

1.2.3. Rozbieżności w rozumieniu art. 151 § 1 k.p.

. . . . .

16

1.2.4. Dobowe godziny nadliczbowe

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

21

1.2.5. Średniotygodniowe godziny nadliczbowe

. . . . . .

30

1.2.6. Praca w godzinach nadliczbowych w odnie-

sieniu do niepełnego wymiaru czasu pracy

. . . . .

30

1.2.7. Godziny nadliczbowe kadry kierowniczej

. . . . .

35

1.3. Przesłanki pracy w godzinach nadliczbowych

. . . . . . . . .

39

1.3.1. Konieczność prowadzenia akcji ratowniczej

. . . . .

39

1.3.2. Szczególne potrzeby pracodawcy

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

41

1.3.3. Praca w godzinach nadliczbowych

w związku z dyżurem

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

47

1.4. Zakazy pracy w godzinach nadliczbowych

. . . . . . . . . . . . . .

49

1.5. Limity pracy w godzinach nadliczbowych

. . . . . . . . . . . . . . . .

52

1.6. Rekompensowanie pracy w godzinach

nadliczbowych

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

58

2. Ustalanie wynagrodzenia za pracę w godzinach

nadliczbowych
2.1. Zagadnienia wstępne

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

73

SPIS TREŚCI

01 spis tre ci.qxd 2008-11-07 10:18 Page 3

2.2. Rozliczanie pracy w godzinach nadliczbowych

. . . . . .

74

2.3. Ustalenie wynagrodzenia za pracę w godzinach

nadliczbowych

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

90

2.4. Ustalenie dodatku za pracę w godzinach

nadliczbowych

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

93

3. Przykłady ustalania wynagrodzenia za pracę

w godzinach nadliczbowych
3.1. Obliczanie dodatku za pracę w godzinach nad-

liczbowych w równoważnym systemie czasu pracy

. . . . . . . .

101

3.2. Wynagrodzenie za godziny nadliczbowe

wynikające z pełnionego dyżuru

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

103

3.3. Ustalanie wynagrodzenia za godziny nadliczbowe

w odniesieniu do wynagrodzenia ustalonego
metodą prowizyjną

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

105

3.4. Ustalanie wynagrodzenia za godziny nadliczbowe

w odniesieniu do wynagrodzenia składającego się
z różnych składników o różnym charakterze

. . . . . . . . . .

107

3.5. Składniki przyjmowane do ustalenia dodatku za

pracę w godzinach nadliczbowych

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

111

4. Ewidencjonowanie pracy w godzinach

nadliczbowych

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

115

5. Dokumentacja

5.1. Zlecenie pracy w godzinach nadliczbowych

. . . . . . . . . . . .

119

5.2. Wniosek pracownika o udzielenie czasu wolnego

w zamian za pracę w godzinach nadliczbowych

. . . . . . .

120

5.3. Udzielenie pracownikowi czasu wolnego w zamian

za pracę w godzinach nadliczbowych

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

121

5.4. Lista obecności

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

122

5.5. Rozliczenie pracy w godzinach nadliczbowych

. . . . . . . .

123

5.6. Miesięczna karta ewidencji czasu pracy

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

124

5.7. Roczna karta ewidencji czasu pracy

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

125

5.8. Obowiązujący wymiar czasu pracy w 2009 r.

. . . . . . . . . .

126

Wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych

4

01 spis tre ci.qxd 2008-11-07 10:18 Page 4

5

OBJAŚNIENIA PIKTOGRAMÓW

przykład

zmiana
przepisu

podstawa
prawna

uwaga

problem

orzecznictwo

definicja

finanse

02 piktogramy.qxd 2008-11-07 10:41 Page 5

Wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych

6

02 piktogramy.qxd 2008-11-07 10:41 Page 6

7

Omówienie problematyki wynagrodzenia za pracę w go-
dzinach nadliczbowych wymaga uprzedniego wyjaśnienia
podstawowych zagadnień związanych z taką pracą. Przede
wszystkim analizie należy poddać samo pojęcie pracy
w godzinach nadliczbowych. Zgodnie z art. 151 § 1 kodek-
su pracy (k.p.) praca wykonywana ponad obowiązujące
pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana
ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikają-
cy z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu
pracy, stanowi pracę w godzinach nadliczbowych.

Przytoczona definicja pracy w godzinach nadliczbowych
jest na tyle ogólna, że jednoznacznie nie przesądza o tym,
które z godzin w danej dobie pracowniczej są godzinami
nadliczbowymi. Problematyka ta wymaga więc dokładnej
analizy w odniesieniu do poszczególnych systemów czasu
pracy. Konieczne jest przy tym zdefiniowanie pojęć, któ-
rymi posługuje się ustawodawca, tj. norma czasu pracy,
wymiar czasu pracy, system czasu pracy.

Zdefiniowanie pracy w godzinach nadliczbowych jest o ty-
le ważne, że po nowelizacji kodeksu pracy wprowadzo-
nej 1 stycznia 2004 r.

1

i zmianie całego działu szóstego

1.

OKREŚLENIE I USTALENIE PRACY
W GODZINACH NADLICZBOWYCH

1.1.

ZAGADNIENIA WSTĘPNE

1

Ustawa z 14 listopada 2003 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz o zmia-
nie niektórych ustaw (Dz. U. nr 213, poz. 2081).

03 wstŒp.qxd 2008-11-07 10:42 Page 7

powstały rozbieżności dotyczące rozumienia zagadnienia
pracy w godzinach nadliczbowych, nie tylko wśród prakty-
ków, lecz także pośród przedstawicieli doktryny prawa pracy.

Odnieść się należy również do przesłanek dopuszczają-
cych pracę w godzinach nadliczbowych. Art. 151 § 1 k.p.
stanowi, że praca w godzinach nadliczbowych dopusz-
czalna jest w razie:
1) konieczności prowadzenia akcji ratowniczej dla

ochrony życia lub zdrowia ludzkiego albo dla ochro-
ny mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,

2) szczególnych potrzeb pracodawcy.

O ile punkt pierwszy jest czytelny, o tyle wyjaśnienia wy-
maga ogólna przesłanka wskazana w punkcie drugim.
W tym też przypadku pracodawca obowiązany jest do
przestrzegania limitów pracy nadliczbowej.

Odrębnym zagadnieniem są zakazy pracy w godzinach nad-
liczbowych. Nie wszyscy pracownicy mogą być zobowiązani
do wykonywania pracy w nadgodzinach.

Jako ostatnie omówione zostanie zagadnienie dotyczą-
ce rekompensowania pracy w godzinach nadliczbowych.
Zgodnie z kodeksem pracy pracodawca ma obowiązek
udzielenia czasu wolnego lub wypłaty wynagrodzenia.
I w jednym, i drugim przypadku obowiązują szczegółowe
regulacje prawne.

Wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych

8

03 wstŒp.qxd 2008-11-07 10:42 Page 8

Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment

pełnej wersji całej publikacji.

Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji

kliknij tutaj

.

Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora

sklepu na którym można

nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji

. Zabronione są

jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z

regulaminem serwisu

.

Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie

internetowym

Salon Cyfrowych Publikacji ePartnerzy.com

.