Zadanie 2
Przedsiębiorstwo wytwarza masowo wyroby Q, do produkcji których materiały wydawane są w całości
(jednorazowo) w momencie rozpoczęcia procesu technologicznego. Produkcja w toku na dzień
1.05.2008r obejmuje 400 szt produktów przerobionych w 10%, a jej wartość, ustalona w rzeczywistym
koszcie wytworzenia okresu ubiegłego, wynosi 6 200, w tym:
- zużycie materiałów bezpośrednich wg cen zakupu 4 000
- płace bezpośrednie z narzutami 1 320
- koszty wydziałowe 880
W maju przekazano do magazynu 4 000 szt produktów gotowych i rozpoczęto produkcję następnych 200
szt, które z punktu widzenia poniesionych kosztów przerobu zostały zaawansowane w 50%. Koszty
poniesione w bieżącym okresie kształtowały się następująco:
- zużycie materiałów bezpośrednich wg cen zakupu 38 000
- płace bezpośrednie z narzutami 60 900
- koszty wydziałowe 20 300
Ustal jednostkowy, rzeczywisty koszt wytworzenia produktu gotowego i produktu w toku oraz wyceń
produkcję gotową i niezakończona, zakładając kolejno, że:
- produkty w toku na koniec okresu (remanent końcowy) wycenia się w kosztach obu okresów (koszt
przeciętny)
- produkty w toku na koniec okresu (remanent końcowy) oraz wyroby gotowe, których produkcję
rozpoczęto i zakończono w bieżącym okresie, wycenia się w kosztach okresu bieżącego, natomiast
pozostałe wyroby gotowe (tj. rozpoczęte w okresie ubiegłym, a zakończone w bieżącym) wycenia się wg
kosztów obu okresów (poprzedniego i bieżącego)
Wariant I rozwiązanie
Wyroby gotowe i produkty niezakończona wyceniamy w kosztach przeciętnych obu okresów

Pozycje kalkulacyjne

kosztów

Koszty

Rozmiary

produkcji

Koszt jednostkowy

Rp

KO

Σ

WG

PN

1) Materiały
bezpośrednie

4 000

38 000

42 000

4 200

10

10

2) Płace
bezpośrednie

1 320

60 900

62 220

4 100

15,176

7,588

3) Koszty
wydziałowe

880

20 300

21 180

4 100

5,166

2,582

Koszt wytworzenia

6 200

119 200

125 400

-

30,342

20,171

Wycena
WG – 400 szt x 30,342 zł/szt = 12 136, 80 zł
PN – 200 szt x 20,171 zł/szt = 4 034, 20 zł
= 125 402,20
Do rozliczenia była kwota 125 400, w wyniku kalkulacji rozliczono 125 402,20. Różnica wynika z
przyjętych zaokrągleń.
Wariant II rozwiązania
WG rozpoczęte i zakończone w maju oraz produkty niezakończona na koniec maja wyceniamy po
kosztach bieżących natomiast WG rozpoczęte w kwietniu a zakończone w maju wyceniamy po kosztach
przeciętnych obu okresów .
Ustalenie rozmiarów produkcji okresu bieżącego i (maj) 2008.
Rozmiary produkcji.
Jednostki naturalne Jednostki umowne

4 000 szt w 100% 4 000 szt
+200 szt w 50% 100 szt
= 4200 szt 4 100 szt
- 400 szt w 10% 40 szt
= 3 800 4 060 szt
Rozmiary produkcji w jednostkach naturalnych wykorzystuje się do rozliczenia kosztów zużycia
materiałów wówczas gdy są one wydawane jednorazowo.
Rozmiary produkcji w jednostkach umownych wykorzystuje się do rozliczania kosztów płac
bezpośrednich i kosztów wydziałowych oraz do rozliczania kosztów zużytych materiałów wówczas gdy
wydaje się je do produkcji sukcesywnie.
Ustalenie kosztu jednostkowego wyrobu gotowego i produktu nie zakończonego po kosztach
okresu bieżącego.

Pozycje kalkulacyjne kosztów

Koszty

Rozmiary

produkcji

Koszt jednostkowy

WG

PN

1) materiały bezpośrednie

38 000

3 800

10

10

2) płace bezpośrednie

60 900

4 060

15

7,5

3) Koszty wydziałowe

20 300

4 060

5

2,5

Koszt wytworzenia

119 200

-

30

20

Ustalenie kosztu jednostkowego rozpoczętego w kwietniu a następnie w maju.

Pozycje
kalkulacyjne
kosztów

Informacja dot. IV

+ 90%
kosztów V

Koszt
jednostkowy
WG

Koszty

Koszty
produkcji

Koszt
jednostkowy

1) Materiały
bezpośrednie

4 000

400

10,0

-

10

2) Płace
bezpośrednie

1 320

400

3,3

13,5

16,80

3) Koszty
wydziałowe

880

400

2,2

4,5

6,70

Koszt
wytworzenia

6 200

-

15,50

18,0

33,50

Wycena
WG – 4 000 szt x 33,50 zł/szt = 13 400 zł
3 600 szt x 30 zł/szt = 108 000 zł
PN – 200 szt x 20 zł/szt = 4 000 zł
= 126 400 zł

-

Zadanie 3
W Minon sp produkcyjnej obudowy z tworzyw sztucznych X,Y oraz Z uzyskano następujące dane o
kosztach (zł):
1. Materiały bezpośrednie 220 000
2. Robocizna bezpośrednia 242 700
3. Koszty wydziałowe 339 780
= 802 480
Pozostałe informacje zamieszczono w poniższej tablicy.

Wyroby

Produkcja zakończona

(szt.)

Produkcja w toku na

koniec okresu (szt.)

Stopień zaawansowanie

kosztów przerobu (%)

X

2 400

600

50

Y

3 600

400

80

Z

1 700

300

60

Współczynniki przeliczeniowe dla:
- materiałów bezpośrednich (X/Y/Z) 4kg;2kg;1kg
- robocizny bezpośredniej (X/Y/Z) 1rbg;2rbg;3rbg
Ustalić koszt jednostkowy wytworzenia, koszty produkcji zakończonej i produkcji w toku
poszczególnych produktów, stosując kalkulację współczynnikową i przyjmując następujące założenia:
- materiały bezpośrednie wydawane w całości w momencie rozpoczęcia produkcji
- koszty wydziałowe są rozliczane proporcjonalnie do robocizny bezpośredniej
- produkty w toku na koniec okresu wyceniane są na poziomie kosztów wytworzenia
Rozliczenie kosztów materiałów bezpośrednich

Wyrób

Ilość

Współczynnik

Ilość jednostek
umownych

Koszt jednostki
umownej

Koszt jednostkowy
WG

PN

X

3 000

4

12 000

10

40

40

Y

4 000

2

8 000

10

20

20

Z

2 000

1

2 000

10

10

10

Razem

-

-

22 000

-

-

-

X = 2 400 + 600 = 3 000
Y = 3 600 + 400 = 4 000
Z = 1 700 + 300 = 2 000
Koszt jednostki umownej = 220 000 / 22 000 = 10 zł
Rozliczenie kosztów płac bezpośrednich

Wyrób

Ilość

Współczynnik

Ilość jednostek
umownych

Koszt jednostki
umownej

Koszt jednostkowy
WG

PN

X

2 700

1

2 700

15

15

7,5

Y

3 920

2

7 840

15

30

24

Z

1 880

3

5 640

15

45

27

Razem

-

-

16 180

-

-

-

X = 2 400 + 600 x 50% = 2 700
Y = 3 600 + 400 x 80% = 3 920
Z = 1 700 + 300 x 60% = 1 880
Koszt jednostki umownej = 242 700 / 16 180 = 15 zł
Rozliczenie kosztów wydziałowych

Wyrób

Ilość

Współczynnik

Ilość jednostek
umownych

Koszt jednostki
umownej

Koszt jednostkowy
WG

PN

X

2 700

1

2 700

21

21

10,50

Y

3 920

2

7 840

21

42

33,60

Z

1 880

3

5 640

21

63

37,80

Razem

-

-

16 180

-

-

-

Koszt jednostki umownej = 339 780 / 16 180 = 21 zł
Ustalenie kosztu jednostkowego produktu pracy
Wyroby gotowe
X – 40 + 15 + 21 = 76 zł/szt
Y - 20 + 30 + 42 = 92 zł/szt
Z – 10 + 45 + 63 = 118 zł/szt
Produkty w toku
X – 40 + 7,5 + 10,5 = 58 zł/szt
Y – 20 + 24 + 33,60 = 77,60 zł/szt
Z – 10 + 27 + 37,80 = 74,80 zł/szt
Wycena produktów pracy
Wyroby gotowe
X – 2 400 szt x 76 zł/szt = 182 400 zł
Y – 3 600 szt x 92 zł/szt = 331 200 zł
Z – 1 700 szt x 118 zł/szt = 200 600 zł
= 714 200 zł
Produkty w toku
X – 600 szt x 58 zł/szt = 34 800 zł
Y – 400 szt x 77,60 zł/szt = 31 040 zł
Z – 300 szt x 74,80 zł/szt = 22 440 zł
= 88 280 zł
714 200
+ 88 280
= 802 480 zł

Zadanie 4
Reksio rozpoczęło w styczniu Br. Produkcję trzech rodzajów domków dla psów podwórkowych : A –
bez przedsionka B – z przedsionkiem małym C – z przedsionkiem dużym. W pierwszym okresie
obrachunkowym wykonano 300 szt wyrobu A 200 szt wyrobu B oraz 120 szt wyrobu C. Ponadto na 31
stycznia stwierdzono następujące ilości produkcji w toku:

Produkt

Stopień zaawansowania

20

40

70

80

A

40

80

-

60

B

-

20

100

-

C

100

-

50

20

Salda kont na koniec okresu wykazują na poniesione następujących kosztów (zł):
1. Materiały bezpośrednie 211 935
2. Robocizna bezpośrednia 87 780
3. Koszty wydziałowe 59 943
Ustalić wartość produkcji w toku, która jest wyceniana wg kosztu wytworzenia. Obliczyć jednostkowy
koszt wytworzenia poszczególnych produktów oraz koszt własny sprzedanych domków, wiedząc, że
sprzedano 250 szt bud bez przedsionka i po 50 szt bud z przedsionkiem małym i dużym. Należy
pamiętać że:
- materiały bezpośrednie są zużywane w całości w pierwszej operacji technologicznej, a koszty
przerobu zależą do stopnia zaawansowania produkcji,
- koszty materiałowe zależą od ilości drewna zużytego do produkcji wynoszącej, odpowiednio 0,03 m3
dla A 0,06 m3 dla B 0,09 m3 dla C
- robocizna bezpośrednia jest proporcjonalna do pracochłonności; dla A jest ona dwa razy większa niż
dla B, a dla C jest trzy razy większa niż dla B
- koszty wydziałowe są proporcjonalne do kosztów bezpośrednich
Rozliczenie kosztów zużycia materiałów

Wyrób

Ilość

Współc

zynnik

Iju

Kju

Koszt jednostkowy

WG

PN20%

PN40%

PN70%

PN80%

A

480

1

480

106,5

106,5

106,5

106,5

-

106,5

B

320

2

640

106,5

213,0

-

213,0

213,0

-

C

290

3

870

106,5

319,5

319,5

-

319,5

319,5

Razem

-

-

1990

-

-

-

-

-

-

Materiały wydane jednorazowo
Koszt jednostki umownej = 211 935 / 1990 = 106,5
Rozliczenie kosztów płac bezpośrednich – robocizny bezpośredniej

Wyrób

Ilość

Współc

zynnik

Iju

Kju

Koszt jednostkowy

WG

PN20%

PN40%

PN70%

PN80%

A

388

1

388

42

42

8,4

16,8

-

33,6

B

278

2

556

42

84

-

33,6

58,8

-

C

191

6

1146

42

252

50,4

-

175,4

201,6

Razem

-

-

2090

-

-

-

-

-

-

Koszt jednostki umownej = 87 780 / 2 090 = 42
A – 300 + 40 x 0,2 + 80 x 0,4 + 60 x 0,8 = 388
B – 200 + 20 x 0,4 + 100 x 0,7 = 278
C – 120 + 100 x 0,2 + 50 x 0,7 + 20 x 0,8 = 191
Ustalenie kosztów bezpośrednich produkowanych wyrobów współczynnik
A – 106,5 + 42 = 148, 5 zł 1

B – 213 + 84 = 297,0 zł 2
C – 319,5 + 252 = 571,5 zł 3,8
Rozliczenie kosztów wydziałowych

Wyr

ób

Ilość

Współc

zynnik

Iju

Kju

Koszt jednostkowy

WG

PN20%

PN40%

PN70%

PN80%

A

388

1

388

35,9

35,9

7,2

14,4

-

28,7

B

278

2

556

35,9

71,8

-

28,7

50,3

-

C

191

3,8

725,8

35,9

136,42

27,3

-

95,5

109,1

Raz
em

-

-

1668,8

-

-

-

-

-

-

Koszt jednostki umownej
59 943/1669,8 = 35,9 zł
Ustalenie kosztów jednostkowych produktów pracy
WG
A – 106,5 + 42 + 35,9 = 184,40 zł/szt
B – 213 + 84 + 71,8 = 368,80 zł/szt
C – 319, 5 + 252 + 136, 42 = 707, 92 zł/szt
PN
PNA 20% - 106,5 + 8,4 + 7,2 = 122,10
PNA 40% - 106, 5 + 16,8 + 14,4 = 137,7
PNA 80% - 106,5 + 33,6 + 28,7 = 168,8
PNB 40% - 213 + 33,6 + 28, 7 = 275,3
PNB 70% - 213 + 58,8 + 50,3 = 322,1
PNC 20% - 319, 5 + 50,4 + 27,3 = 397,2
PNC70% - 319, 5 + 176,4 + 95,5 = 591,4
PNC80% - 319,5 + 201,6 + 109,1 = 630,2
Ustalenie kosztu własnego sprzedanego wyrobu
A – 184,4 x 250 szt = 46 100
B – 368,8 x 50 szt = 18 440
C – 707,92 x 50 szt = 35 396
= 99 936

Zadanie 5
Przedsiębiorstwo wytwarza 3 asortymenty wyrobów w jednym wydziale produkcji podstawowej.
Produkowane wyroby charakteryzują się następującymi właściwościami:

Wyrób

Robocizna

bezpośrednia

(zł)

Materiały

bezpośrednie

(zł)

Waga

(kg)

Czas

pracy

maszyn

(mg)

Czas

pracy

ludzi (rg)

Cena

sprzedaży

K

50 000

60 000

1 800

1 500

2 000

200 000

L

25 000

50 000

1 200

1 800

2 200

150 000

M

15 000

35 000

2 000

1 200

1 800

120 000

Razem

90 000

145 000

5 000

4 500

6 000

-

Koszty wydziałowe w analizowanym okresie wynosiły 180 000 zł.

1.

Ustal koszt wytworzenia wyrobów K, L, M przyjmując kolejno za podstawę rozliczenia
kosztów wydziałowych: płace bezpośrednie, wagę wyrobów, czas pracy maszyn, czas
pracy ludzi

2.

Porównaj wyniki obliczeń uzyskane w poszczególnych wersjach

3.

Przy którym z kluczy rozliczeniowych poszczególne wyroby wykazują najwyższą
nadwyżkę ceny sprzedaży ponad koszt wytworzenia?

Wariant I
Koszty wydziałowe rozlicza się w proporcji do płac bezpośrednich

Wyszczególnienie

K

L

M

1) Materiały bezpośrednie

60 000

50 000

35 000

2) Płace bezpośrednie

50 000

25 000

15 000

3) Koszty wydziałowe

100 000

50 000

30 000

4) Koszty wytworzenia

210 000

125 000

80 000

5) Cena sprzedaży

200 000

150 000

120 000

6) Nadwyżka cenowa

- 10 000

+ 25 000

+ 40 000

Wr = koszty wydziałowe / suma płac bezpośrednich x 100% = 180 000/90 000 x 100% = 200 %
Nk = Wr x płace bezpośrednie / 100% = 200% x 50 000 / 100% = 100 000
Nl = 200% x 25 000 / 100% = 50 000
Nm = 200% x 15 000 / 100% = 30 000
= 180 000
Wariant II
Koszty wydziałowe rozlicza się w oparciu o wagę wyrobów

Wyszczególnienie

K

L

M

1) Materiały bezpośrednie

60 000

50 000

35 000

2) Płace bezpośrednie

50 000

25 000

15 000

3) Koszty wydziałowe

64 800

43 200

72 000

4) Koszty wytworzenia

174 800

118 200

122 000

5) Cena sprzedaży

200 000

150 000

120 000

6) Nadwyżka cenowa

+ 25 200

+ 31 800

- 2 000

Sr = koszty wydziałowe / waga wyrobów = 180 000 zł / 5 000 kg = 36 zł/kg
N = Sr x waga wyrobów
Nk = 36 zł/szt x 1 800 = 64 800
Nl = 36 zł/szt x 1 200 = 43 200
Nm = 36 zł/szt x 2 000 = 72 000
= 180 000

Wariant III
Koszty wydziałowe rozlicza się w oparciu o czas pracy maszyn

Wyszczególnienie

K

L

M

1) Materiały bezpośrednie

60 000

50 000

35 000

2) Płace bezpośrednie

50 000

25 000

15 000

3) Koszty wydziałowe

60 000

72 000

48 000

4) Koszty wytworzenia

170 000

147 000

98 000

5) Cena sprzedaży

200 000

150 000

120 000

6) Nadwyżka cenowa

+ 30 000

+ 3 000

+ 22 000

Sr = 180 000 / 4 500 = 40 zł/mg
Nk = 40 x 1 500 = 60 000
Nl = 40 x 1 800 = 72 000
Nm = 40 x 1 200 = 48 000
= 180 000
Wariant IV
Koszty wydziałowe rozlicza się w proporcji do czasu pracy ludzi

Wyszczególnienie

K

L

M

1) Materiały bezpośrednie

60 000

50 000

35 000

2) Płace bezpośrednie

50 000

25 000

15 000

3) Koszty wydziałowe

60 000

60 000

54 000

4) Koszty wytworzenia

170 000

141 000

104 000

5) Cena sprzedaży

200 000

150 000

120 000

6) Nadwyżka cenowa

+ 30 000

+ 9 000

+ 16 000

Sr = 180 000 / 6 000 = 30 zł/rg
Nk = 30 x 2 000 = 60 000
Nl = 30 x 2 200 = 66 000
Nm = 30 x 1 800 = 54 000
= 180 000
Z przedstawionych obliczeń wynika, że do rozliczenia kosztów wydziałowych najlepiej jest przyjąć
czas pracy ludzi, ponieważ przy tym kluczu rentowności wytworzenia wyrobów jest najmniej
zróżnicowana.

Zadanie 6
Przedsiębiorstwo wytwarza trzy rodzaje produktów – urzadzenia elektryczne X, Y i Z. wyrób X jest
wytwarzany w największych ilościach i sprzedawany w dużych partiach. Przedsiębiorstwo wytwarza
w poszczególnych okresach taką samą lub zbliżoną wielkość produktów Y i Z. Produkt Z jest
najbardziej pracochłonny, a X wymaga największego nakładu obróbki mechanicznej.
Dane zarejestrowane w systemie informatycznym przedsiębiorstwa za ubiegły miesiąc przedstawia
tabela (wartość w zł):

Wyszczególnienie

Wyrób

Razem

X

Y

Z

1) Wielkość produkcji

8 000

1 000

1 000

x

2) Koszty materiałów bezpośrednich

336 000

34 000

20 000

390 000

3) Koszty płac bezpośrednich

240 000

15 000

45 000

300 000

4) Koszty pośrednie wytworzenia

x

x

x

1 350 000

5) Roboczogodziny bezpośrednie na
jednostkę i ogółem

2

16 000

1

1 000

3

3 000

x

20 000

6) Maszynogodziny na jednostkę i ogółem

5

40 000

3

3 000

2

2 000

x

45 000

7) Liczba dostaw materiałów

180

30

46

256

8) Liczba serii

200

140

210

550

9) Czas kontroli w godzinach

2 050

650

750

3 450

Na koszty pośrednie wytworzenia w kwocie 1 350 000 zł składają się koszty następujących działań:
- dostaw materiałów 220 000
- technicznego przygotowania maszyn do produkcji 342 500
- utrzymania maszyn i urządzeń w ruchu 662 500
- kontroli jakości 125 000
Na podstawie informacji charakteryzujących proces produkcji przedsiębiorstwa ustalić jednostkowy
koszt wytworzenia wyrobów X Y Z metodą:
a) kalkulacji doliczeniowej asortymentowej (za podstawę rozliczenia przyjęć sumę płac
bezpośrednich)
b) uwzględniając koszty działań (ABC)
I wariant rozwiązanie
Ustalenie kosztu jednostkowego produkowanych wyrobów w oparciu o tradycyjną kalkulacje
doliczeniową

Pozycje
kalkulacyjne
kosztów

Asortyment X

Asortyment Y

Asortyment Z

Ogółem

Na 1
szt.

Ogółem

Na 1
szt.

Ogółem

Na 1 szt.

1) materiały
bezpośrednie

336 000

42

34 000

34

20 000

20

2) płace
bezpośrednie

240 000

30

15 000

15

45 000

45

3) koszty
wydziałowe

1 080 000

135

67 500

67,5

202 500

202,50

Koszty
wytworzenia

1 656 000

207

116 500

116,50

267 500

267,50

Rozliczenie kosztów wydziałowych
Wr = 1 350 000 / 300 000 x 100% = 450%
X – 240 000 x 450% = 1 080 000 zł
Y – 15 000 x 450% = 67 500 zł

Z – 45 000 x 450% = 202 500 zł
= 1 350 000 zł
II wariant rozwiązani
Kalkulacja kosztu jednostkowego z wykorzystaniem rachunku kosztów działań
DZIAŁANIE I : Dostawa materiałów
Jednostka miary działania – dostawa
ETAP I – Stawka kosztów jednostki działania
220 000 / 256 dostwa = 859,375 zł/dostawa
ETAP II – Koszty działania rozliczone na poszczególne asortymenty
X – 180 x 859,375 = 154 867,5
Y – 30 x 859,375 = 25 781,25
Z – 46 x 859,375 = 39 531, 25
ETAP III Koszty działania przypadające na jednostkę wyrobu w poszczególnych asortymentach
X – 154 685,5 / 8 000 szt = 19,34 zł/szt
Y – 25 781,25 / 1 000 szt = 25,78 zł/szt
Z – 39 531,25 / 1 000 szt = 39,53 zł/szt
DZIAŁANIE II : Techniczne przygotowanie maszyn do produkcji
Jednostka miary działania – seria
ETAP I – Stawka kosztów jednostki działania
342 500 / 550 serii = 622, 727 zł/seria
ETAP II – Koszty działania rozliczone na poszczególne asortymenty
X – 200 x 622,727 = 124 545,40
Y – 140 x 622,727 = 87 181,78
Z – 210 x 622,727 = 130 772,67
ETAP III Koszty działania przypadające na jednostkę wyrobu w poszczególnych asortymentach
X – 124 545,40 / 8 000 szt = 15,57
Y – 87 181,78 / 1 000 szt = 87,18
Z – 130 772,67 / 1 000 szt = 130,77
DZIAŁANIE III : utrzymanie maszyn i urządzeń w ruchu
Jednostka miary działania – maszynogodzina
ETAP I – Stawka kosztów jednostki działania
662 500 / 45 000 = 14,722 zł/mh
ETAP II – Koszty działania rozliczone na poszczególne asortymenty
X – 40 000 x 14,722 = 588 880
Y – 3 000 x 14,722 = 44 166
Z – 2 000 x 14,722 = 29 444
ETAP III Koszty działania przypadające na jednostkę wyrobu w poszczególnych asortymentach
X – 588 880 / 8 000 = 73,61 (5mgh x 14,722)
Y – 44 166 / 1 000 = 44,17 (3mgh x 14,722)
Z – 29 444 / 1 000 = 29,44 (2 mgh x 14,722)
DZIAŁANIE IV : Kontrola jakości
Jednostka miary działania – czas kontroli (h)
ETAP I – Stawka kosztów jednostki działania
125 000 / 3 450 = 36,232
ETAP II – Koszty działania rozliczone na poszczególne asortymenty
X – 2 050 x 36,232 = 74 275,60
Y – 650 x 36,232 = 23 550,80
Z – 750 x 36,232 = 27 174
ETAP III Koszty działania przypadające na jednostkę wyrobu w poszczególnych asortymentach

X – 74 275,60 / 8 000 = 9,28
Y – 23 550,80 / 1 000 = 23,55
Z – 27 174 / 1 000 = 27,17
Zestawienie danych liczbowych związanych z ustalaniem kosztu jednostkowego WG

Pozycje kalkulacyjne

X

Y

Z

1) Materiały bezpośrednie

42

34

20

2) Płace bezpośrednie

30

15

45

3) Koszty pośrednie

117,80

180,68

226,91

- dostawy materiałów

19,34

25,78

39,53

- techniczne przygotowanie maszyn

15,57

87,18

130,77

- utrzymanie maszyn i urządzeń w ruchu

73,61

44,17

29,44

- kontrola jakości

9,28

23,55

27,17

Koszt wytworzenia

189,80

229,68

291,91

Zadanie 7
Przedsiębiorstwo produkcyjne produkuje trzy wyroby A B C. W bieżącym okresie poniesiono
następujące koszty:
- materiały bezpośrednie 70 000 zł
- robocizna bezpośrednia 91 000 zł
- koszty wydziałowe 120 750 zł
Produkcja okresu obejmuje następujące ilości wyrobów gotowych A – 100 szt B – 200 szt C – 300
szt. Koszty wydziałowe składają się z pozycji podanych w tabeli:

Pozycja kosztowa (działanie)

Miernik

Ilość na wyrób

1. Techniczne przygotowanie
produkcji

Liczba uruchomień maszyn

61 320 zł

40

A – 27
B – 1
C – 12

2. Obsługa ogólnotechniczna

Liczba kontroli śródoperacyjnych

19 430 zł

67

A – 14
B – 17
C – 26

3. Utrzymanie maszyn i
urządzeń w ruchu

Liczba godzin pracy maszyn i urządzeń

40 000 zł

800

A – 300
B – 400
C - 100

Na podstawie powyższych danych należy dokonać kalkulacji jednostkowych kosztów wytworzenia
metodą tradycyjną i za pomocą rachunku kosztów działań, wiedząc że:

1.

Materiały bezpośrednie są zużywane proporcjonalnie do norm zużycia przypadających na
poszczególne wyroby, wynoszących dla A – 3 kg na sztukę dla B – 2 kg na sztukę dla C –
1kg na sztukę wyrobu gotowego

2.

robocizna bezpośrednia jest proporcjonalna do pracochłonności poszczególnych wyrobów,
wynoszącej odpowiednio dla A – 1 rbg na sztukę, dla B – 2 rbg na sztukę dla C – 3rbg na
sztukę

3.

koszty wydziałowe w modelu tradycyjnym są rozliczane proporcjonalnie do kosztów
bezpośrednich

Wariant I rozwiązania
Ustalenie kosztu jednostkowego w oparciu o kalkulację rozliczeniową
Rozliczenie kosztów zużytych materiałów

Wyrób

Ilość

Współczynnik

Ilość jednostek

umownych

Koszt jednostek

umownych

Koszt

jednostkowy WG

A

100

3

300

70

210

B

200

2

400

70

140

C

300

1

300

70

70

Σ

-

-

1 000

-

-

Koszt jednostki umownej = 70 000 / 1 000 = 70
Rozliczenie kosztów płac bezpośrednich

Wyrób

Ilość

Współczynnik

Ilość jednostek

umownych

Koszt jednostek

umownych

Koszt

jednostkowy WG

A

100

1

100

65

65

B

200

2

400

65

140

C

300

3

900

65

195

Σ

-

-

1 400

-

-

Koszt jednostki umownej = 91 000 / 1 400 = 65
Rozliczenie kosztów wydziałowych

Wyrób

Ilość

Współczynnik

Ilość jednostek

umownych

Koszt jednostek

umownych

Koszt

jednostkowy WG

A

100

55

5 500

3,75

206,25

B

200

54

10 800

3,75

202,50

C

300

53

15 900

3,75

198,75

Σ

-

-

32 200

-

-

Ustalamy koszty bezpośrednie
A – 210 + 65 = 267 / 5 = 55
B – 140 + 130 = 270 / 5 = 54
C – 70 + 195 = 265 / 5 = 53
Koszt jednostki umownej = 120 750 / 32 200 = 3, 75
Ustalenie jednostkowego kosztu wytworzenia produkowanych wyrobów

Pozycje kalkulacyjne

A

B

C

1) Materiały bezpośrednie

210

140

70

2) Płace bezpośrednie

65

130

195

3) Koszty wydziałowe

206,25

202,50

198,75

Koszt wytworzenia

481,25

472,50

463,75

Wariant II rozwiązania
Kalkulacja kosztu jednostkowego z wykorzystywaniem rachunku kosztu działań
DZIAŁANIE I : Techniczne przygotowanie produkcji
Jednostka miary działania – uruchomienie
ETAP I – Stawka kosztów jednostki działania
61 320 / 40 = 1 533 zł/uruchomienie
ETAP II – Koszty działania rozliczone na poszczególne asortymenty
A – 27 x 1 533 = 41 391 zł
B – 1 x 1 533 = 1 533 zł
C – 12 x 1 533 = 18 396 zł
= 61 320 zł
ETAP III Koszty działania przypadające na jednostkę wyrobu w poszczególnych asortymentach
A – 41 391 / 100 = 413,91 zł/szt
B – 1 533 / 200 = 7,67 zł/szt
C – 18 396 / 300 = 61,32 zł/szt
DZIAŁANIE II : Obsługa ogólnotechniczna
Jednostka miary działania – kontrola
ETAP I – Stawka kosztów jednostki działania
19 430 / 67 = 290 zł/kontrolę
ETAP II – Koszty działania rozliczone na poszczególne asortymenty
A – 14 x 290 = 4 060 zł
B – 17 x 290 = 4 930 zł
C – 36 x 290 = 10 440 zł
= 19 430
ETAP III Koszty działania przypadające na jednostkę wyrobu w poszczególnych asortymentach
A – 4 060 / 100 = 40,60 zł/szt
B – 4 930 / 200 = 24,65 zł/szt

C – 10 440 / 300 = 34,80 zł/szt
DZIAŁANIE III : Utrzymanie maszyn i urządzeń w ruchu
Jednostka miary działania – godzina
ETAP I – Stawka kosztów jednostki działania
40 000 / 800 = 50 zł/h
ETAP II – Koszty działania rozliczone na poszczególne asortymenty
A – 300 x 50 = 15 000 zł
B – 400 x 50 = 20 00 zł
C – 100 x 50 = 5 000 zł
= 40 000
ETAP III Koszty działania przypadające na jednostkę wyrobu w poszczególnych asortymentach
A – 15 000 / 100 = 150 zł/szt
B – 20 000 / 200 = 100 zł/szt
C – 5 000 / 300 = 16,67 zł/szt
Zestawienie danych liczbowych związanych z ustalaniem kosztu jednostkowego WG

Pozycje kalkulacyjne

A

B

C

1) Materiały bezpośrednie

210

140

70

2) Płace bezpośrednie

65

130

195

3) Koszty pośrednie

604,51

132,32

112,79

- techniczne przygotowanie produkcji

413,91

7,67

61,32

- obsługa ogólnotechniczna

40,60

24,65

34,80

- utrzymanie maszyn i urządzeń w ruchu

150

100

16,67

Koszt wytworzenia

879,51

402,32

377,79