Co to jest dieta sensoryczna?

Dieta sensoryczna to termin wprowadzony przez P.Wilbarger i oznacza

szczegółowo opracowany specyficzny dla określonego dziecka program

aktywności /ćwiczeń/ dostarczających do systemu nerwowego właściwych

bodźców sensorycznych do utrzymania określonego pobudzenia układu

nerwowego umożliwiającego uwagę i organizację zachowania w ciągu dnia.

Dzieci mające wysoki poziom pobudzenia wymagają diety obejmującej

aktywności wyciszające, uspokajające, hamujące pobudzenie. Dzieci zbyt

spokojne, ociężałe, „leniwe” wymagają aktywności pobudzających system

nerwowy. Czasem mylnie mówi się o diecie sensorycznej tylko w wypadku

nadwrażliwości dotykowej. Dziś pojęcie dieta sensoryczna odnosi się do

różnych zaburzeń integracji sensorycznej i stosowana jest we wszystkich typach

zaburzeń.

Dieta sensoryczna może być stosowana do niemowląt, małych dzieci,

nastolatków, młodzieży i dorosłych.

By zbudować właściwą dietę sensoryczną należy najpierw poznać potrzeby

sensoryczne dziecka w relacji do zaburzeń integracji sensorycznej i wpływu ich

na zachowanie dziecka. Takiego rozpoznania powinien dokonać specjalista

/terapeuta integracji sensorycznej/ podczas szczegółowych badań obejmujących

wywiad z rodzicami, obserwację dziecka i odpowiednie do wieku próby

kliniczne lub/i standardowe testy.

Dieta sensoryczna nie jest zwykłym dodaniem do aktywności dnia codziennego

większej ilości wrażeń sensorycznych. Przynosząca sukces terapeutyczny dieta

musi być zestawem ćwiczeń- zabaw w których dziecko chętnie uczestniczy,

zestawem trafiającym w unikalne sensoryczne potrzeby konkretnego dziecka.

Jedną z najważniejszych wskazówek istotnych przy budowie diety jest taki

zestaw ćwiczeń który chroni system nerwowy dziecka przed przeładowaniem i

pojawieniem się negatywnych reakcji emocjonalnych. Jeśli dieta jest

odpowiednio dostosowana może chronić dziecko przed zachowaniami samo

stymulującymi i samo uszkadzającymi. Może być też stosowana w celu

przywrócenia właściwej równowagi zbyt pobudzonego lub zbyt wyhamowanego

układu nerwowego Dieta sensoryczna angażując dziecko w regularnie

wykonywane ćwiczenia dostarczające właściwych bodźców sensorycznych

wpływa na poprawę uwagi, współpracy i komunikacji.

W skład diety nie tylko wchodzą poszczególne ćwiczenia ale również

informacje dla rodzica czy nauczyciela czego należy unikać w codziennych

aktywnościach dziecka na każdym etapie stosowania zalecanej diety by nie

pogłębiać już istniejących zaburzeń. Technika ta nie jest tylko stałym

wielomiesięcznym zestawem tych samych ćwiczeń i zaleceń ale stale

modyfikowanym układem dostosowywanym do zachodzących zmian w

zachowaniu dziecka procedur-ćwiczeń.

Rodzice powinni być odpowiednio przeszkoleni w wykonywaniu

poszczególnych procedur - ćwiczeń tak by mogli je modyfikować w ciągu dnia

w zależności od stopnia pobudzenia dziecka. Dieta sensoryczna powinna być

włączona w naturalny rytm dnia dziecka, a procedury powinny być regularnie

powtarzane określoną ilość razy.

Dieta sensoryczna przede wszystkim obejmuje aktywności dostarczające

właściwą ilość bodźców przedsionkowych, proprioceptywnych i dotykowych.

Dieta sensoryczna może być stosowana do różnych zaburzeń integracji

sensorycznej. Dlatego musi obejmować ćwiczenia charakterystyczne dla

określonych zaburzeń inne w zaburzeniach związanych np. z dyspraksją a inne

w zaburzeniach modulacji sensorycznej. Dieta sensoryczna musi mieć swój

indywidualny układ w zależności od zdefiniowanego problemu i tak np.

najpierw w układzie diety powinny być stosowane ćwiczenia rozwijające

schemat ciała zanim przejdziemy do budowania orientacji przestrzennej czy

planowania motorycznego.

Zła dieta - niewłaściwe ćwiczenia mogą powodować jeszcze większą

dezorganizację zachowania dziecka przez pogłębianie zaburzeń integracji

sensorycznej. Terapeuta opracowując właściwą dietę sensoryczną musi znać

ćwiczenia wyciszające i pobudzające, ćwiczenia rozwijające schemat ciała i

planowanie motoryczne itd.

Tzw. Masaż Wilbarger jest jedną z technik stosowanych w ramach diety

sensorycznej. Początkowo nosił nazwę Wilbarger Brushing Protocol / WBP/

obecnie raczej używa się za autorką nazwy ,która bardziej precyzyjnie określa tą

technikę - The Wilbarger Deep Pressure and Proprioceptive Technique

(DPPT). Technika ta odwołuje się do stymulacji zmysłu propriocepcji-

kinestezji.

Willbarger w swojej technice chcąc podkreślić zarówno znaczenie nacisku na

skórę i mięśnie używa pojęcia głęboki ucisk i propriocepcja co prawdopodobnie

określa tą część techniki w której następuje kompresja stawów poprzez bierny

ruch stawów i ścięgien. Stąd taka nieco długa nazwa w dowolnym tłumaczeniu

Technika Wilbarger Głębokiego Ucisku i Propriocepcji.

Technika ta opracowana i opisana po raz pierwszy w 1991 roku przez

P.Wilbarger OT jest profesjonalną metodą przeznaczona do redukcji obronności

sensorycznej. Pierwszym krokiem w tej technice jest dostarczenie głębokiego

ucisku na skórę i mięsnie dziecka używając odpowiedniej szczoteczki /stąd

czasem używana nazwa tej techniki „szczotkowanie”/ w odpowiedniej

kolejności z pominięciem klatki piersiowej twarzy i głowy dziecka. Druga

część tej techniki polega na zapewnieniu dawki prorpiocepcji poprzez

kompresję poszczególnych stawów w odpowiedniej kolejności. Obie te części są

nierozerwalne i powinny być powtarzane co 90-120 minut w ciągu dnia. Czas

trwania Tego „masażu” to od dwóch do czterech tygodni ale o tym decyduje

terapeuta zlecający tą technikę. Nie powinna być stosowana przed 2 miesiącem

życia dziecka.

The Wilbarger Deep Pressure and Proprioceptive Technique (DPPT)

powinien być włączony w specyficzna dietę sensoryczna dziecka lub osoby

dorosłej.