Sprzężony kwas linolowy - cudowny składnik diety?

Zidentyfikowanie składnika diety, który może chronić przed powstaniem
raka i chorób układu krążenia jest bardzo atrakcyjną ideą. Niektórzy
postulują, że za taką substancję może być uznany sprzężony kwas
linolowy (po angielsku conjugated linoleic acid -

CLA). Jednak dostępne

dane na temat tego związku, chociaż zachęcające, są ciągle dalekie od
rozstrzygnięć.

Sprzężony kwas linolowy jest naturalnym składnikiem pokarmów
zwierzęcych. Powstaje z kwasu linolowego. Jest obecny w tłuszczu
mleka krowiego, produktach mlecznych oraz mięsie pochodzącym od
zwierząt przeżuwających. Ostatnio wzrasta zainteresowanie tym
związkiem chemicznym, ponieważ (głównie na podstawie badań
prowadzonych na zwierzętach) przypisuje się mu istotne działania
biologiczne potencjalnie korzystne dla zdrowia. Ponieważ aktualne
zalecenia dietetyczne mówią o ograniczaniu spożycia tłuszczów
zwierzęcych, powstaje pytanie, w jaki sposób to zalecenie wpływa na
ograniczenie spożycia sprzężonego kwasu linolowego i jakie ma
znaczenia dla zdrowia.

Prowadzone są rozległe badania nad wpływem sprzężonego kwasu
linolowego na choroby nowotworowe, choroby serca, cukrzycę oraz
utrzymywanie należnej masy ciała. Jednak na ich podstawie nie można
dotychczas wyciągać jednoznacznych wniosków.

Ochrona przed chorobą nowotworową

Pierwsze prace prowadzone na modelu zwierzęcym wykazywały, że
sprzężony kwas linolowy może hamować powstawanie i rozwój raka.
Niektóre nowsze badania (prowadzone na zwierzętach lub hodowlach
tka

nkowych) potwierdzają, że może on chronić przed niektórymi

chorobami nowotworowymi. Najwięcej danych dotyczy wpływu
sprzężonego kwasu linolowego na powstawanie raka piersi, skóry, jelita
grubego i pierwotnego raka wątroby. Prace dotyczące ludzi są
dotychcz

as nieliczne. Udowodniono, że wysokie spożycie sprzężonego

kwasu linolowego, wysokie spożycie serów i wysokie stężenie
sprzężonego kwasu linolowego w surowicy krwi wiąże się z obniżonym
ryzykiem zachorowania na raka piersi. Te wyniki są obiecujące. Należy
jednak zauważyć, że nie udowodniono dotychczas zależności
przyczynowej między spożyciem sprzężonego kwasu linolowego a
nowotworami. Dlatego niezbędne jest przeprowadzenie dalszych prac
dotyczących tego problemu.

Choroby układu krążenia

Jednym z najważniejszych czynników ryzyka choroby niedokrwiennej
serca jest wysokie stężenie związków tłuszczowych w surowicy krwi, w
tym zwłaszcza cholesterolu LDL ("złego" cholesterolu). Przypuszczenie,
iż sprzężony kwas linolowy wpływa korzystnie na lipidy surowicy krwi
oraz tempo procesów miażdżycowych znalazło potwierdzenie w
wynikach kilku prac prowadzonych na zwierzętach. Jednak dane
dotyczące ludzi są bardzo ograniczone i na ich podstawie nie można
wyciągać jednoznacznych wniosków.

Cukrzyca

Częstość występowania cukrzycy typu II (najczęściej skojarzonej z
nadwagą) w Europie dramatycznie rośnie. Sprzężony kwas linolowy
może posiadać zdolność do normalizacji metabolizmu glukozy.
Istniejące dane na ten temat są zachęcające, jednak powinny być
podjęte dalsze prace w tym zakresie.

Skład ciała

Badania prowadzone na młodych myszach wykazały, że sprzężony
kwas linolowy wpływa na metabolizm pobudzając podstawową
przemianę materii, zwiększając masę mięśniową i zmniejszając ilość
tłuszczu w organizmie. Jak dotychczas tych spostrzeżeń nie
potwierdzono u ludzi. Wymaga to przeprowadzenia następnych wielu
badań.

Źródła sprzężonego kwasu linolowego

Sprzężony kwas linolowy jest obecny w produktach pochodzenia
zwierzęcego otrzymanych ze zwierząt przeżuwających. Do tych
produktów zaliczamy: pełnotłuste mleko, produkty mleczne i mięso.
Zawartość tego związku w mleku można zwiększyć poprzez karmienie
zwierząt dużą ilością pasz bogatych w oleje roślinne zawierające kwas
linolowy, takich jak olej słonecznikowy czy sojowy. Krowy pasione na
pastwisku mają wyższą zawartość sprzężonego kwasu linolowego w
mleku, zwłaszcza jeżeli pasły się na młodej trawie.

Tłumaczył: J.C.