�ż




Scalenia gtuuum ita bsmc ksu&uu nieruchomości..
W przypadku występowania gruntów Skarbu Państwa na obiekcie scaleniowym i w przypadku braku ich nabywców, grunty tc należy lokalizować w zwartych kompleksach w celu przekazania jednostkom zajmującym się produkcją robą.
Prace scaleniowe maja.donioeie znaczenie gospodarcze i społeczne, a ich jakość ma decydujący wpływ na wzrost produkcji rolnej i właściwe ukształtowanie się stosunków społecznych na ws..
Ze względu na duże znaczenie, a zarazem na /mnożne trudności, prace te są powierzane specjalistom o najwyższych kwalifikacjach technicznych oraz wysokich ocenach mcrabo-etycznych. Wykonawcy scaleń muszą rozumieć i znać problematykę wiejską i muszą nawiązać ścistą współpracę z uczestnikami scalenia, bo w przeciwnym wypadku nie będą w stanie opracować projektu scaleniowego akceptowanego przez uczestników.
Stan obecny polskiego rolnictwa
Po przyjęciu Polski dc Unii Europejskiej z dniem 01.05.200U r. rolnictwo polskie, jeden z najważniejszych działów gospodarki, musi zostać poddane gruntowej modernizacji, aby stać się w pełni konkurencyjnym na rynkach zachodnich. Proces len wymaga zastosowania nowoczesnych rozwiązań pozwalających na poprawę jego struktury agrarnej.
Rolnictwo polskie charakteryzuje niekorzystna struktura obszarowa gospodarstw, duże rozdrobnienie rozłogów gruntów, niewystarczające wyposażenie wsi w infrastrukturę techniczną i społeczną, mała przydatność rolnicza dużej części użytków rolnych oraz trudne warunki uprawy gleby spowodowane rzeźbą terenu.
Szacąje się, żc w kraju prowadzi działalność około 2 mb gospodarstw rolnych o średniej powierzchni 7,6 ha. Powierzchnia aż 55% ogólnej liczby gospodarstw nie przekracza 5 ha. Struktura obszarowa gospodarstw jest regionalnie bardzo zróżnicowana. Najbardziej niekorzystna występuje w południowo-wschodniej, południowej i środkowej części kraju.
Konsekwencją niekorzystnej struktury obszarowej jest niska dochodowość gospodarstw i wiążąca się z tym niska stopa życiowa ludności wiejskiej. Na wsi mieszka około 14,7 mb osób (38,3% ludności krąju). Tylko dla około 3,8 mb praca na roli stanowi wyłączne lub główne źródło utrzymania. Znamienne jest, że w gospodarstwach drobnych, o powierzchni do 3 ha, tylko 22% dochodów pochodzi z pracy oa roli. Źródłem pozostałych dochodów są świadczenia socjalne (renty i emerytury) oraz praca poza rolnictwem.
Bezpośredni wpływ na słaby rozwój produkcji i niski poziom życia ludności wiejskiej ma stsn infrastmktu-ry technicznej i społecznej wsi. Tylko 46% gospodarstw wiejskich Jest przyłączonych do wodociągów zbiorowych, a 20% do gazu sieciowego. Sieć kanalizacyjna i telefoniczna jest niewystarczająco rozwinięto. Poziom opieki zdrowotnej 1 szkobictwa jeat niski. Powoduje tn znaczne dysproporcje pomiędzy jakością życia na wsi 1 w mieście.
Obiektywne i historyczne uwarunkowania polskiego rolnictwa oraz dotychozaaowc doświadczeniu wskazują na potrzebę zmiany układu przestrzennego terenów rolnych. Konieczne jest stopniowe zmniejszanie liczby gospodarstw, powiększenie ich obszaru i przejęcie przez gospodarstwa rozwojowe gruntów państwowych. Narzędziem w tym procesie są prowadzone od lat scalenia i wymiany gruntów.
Scalenia gruntów - tradycyjna metoda poprawy układu przestrzennego wsi
Scalenia giunlów obecnie wykonywane w Polsce mają ni celu przekształcenie wadliwego układu przestrzennego rozmieszczenia działek i archaicznego ukłtdu komunikacyjnego w racjonalny nowy układ przestrzenny.
Szachownica gruntów oraz przestarzały układ komunikacyjny dróg jest szczególnie uciążliwy dla rolników Niewielka ilość dróg publicznych wraz z rozbudowaną siecią dróg prywatnych o szerokości około 2,5 m była wystarczająco, gdy robicy uprawiali grunt sprzętem konnym. Z uwagi na szybki podział gospodarstw rodzinnych bardzo często zdarzają się sytuacje, że rolnicy nie mają dojazdu do swoich działek lub istnieje dojazd okresowy, np. zimą lub po zbiorze plonów przez sąsiadów.
Sytuacjo ta staje się obecnie jeszcze trudniejsza, gdy robicy wprowadząią do upraw gruotu ciężki sprzęt mechaniczny. Szoruje się, że obecnie gospodarstwa rolne posiadają dostateczną ilość sprzętu, a nawet w niektórych województwach, gdzie są małe gospodarstwa rolne, występuje nadwyżka sprzętu mechanicznego.
:�Śłr
i*.
k
ę.
W związku z powyższym na terenie kraju, gdzie są małe i rozdrobnione gospodarstwa (co dotyczy centralnej, południowej i południowo-wschodniej części kraju), zachodzi pilna potrzeba dokonania prac scaleniowych. Utworzenie dróg dojazdowych do własnych działek batdzo często jest pilniejsze niz likwidacja uciążliwej szachownicy gruntów. Rolnicy próbują rozwiązać problem uciążliwej szachownicy poprzez wymiany, natomiast z problemem dróg dojazdowych nie mogą sobie poradzić. Sytuację taką moZna poprawić przez scalenia gruntów. W opracowanych projektach każda nowo projektowana działka ma dogodny dojazd dzięki nowemu układowi komunikacyjnemu. Jest on �śsercem'' projektu scaleniowego, gdyż umożliwią ułatwia i skraca dojazd do działek.
Na terenie województwa lubelskiego utarło się powiedzenie, Ze �śkto się nie komasuje, ten bankrutuje”.
W obecnej sytuacji - na etapie gospodarki rynkowej - ma to szczególne znaczenie, analiza zysków lub strat wynikających z porównania przychodów i kosztów produkcji ma obecnie decydujące znaczenie. Prowadzenie produkcji w gospodarstwach o uciążliwej szachownicy gruntów bądź o uciążliwych dojazdach staje się nieopłacalne.
W celu rozpropagowania prac scaleniowych proponuje się prowadzenie rozmów z rolnikami na organizowanych zebraniach wiejskich bądź za pośrednictwem ośrodków doradztwa rolniczego, W trakcie rozmów należy wyjaśnić rolnikom cel scalenia i efekty, jakie można osiągnąć pa przeprowadzeniu scalenia.
Argumenty ekonomiczne przeważnie oie przekonują rolników. Przedstawiają oni swoje racje osobiste i w efekcie nie dochodzi do prac scaleniowych.
Przeciwnicy scaleń przewoźnie wywodzą się spośród ludzi w podeszłym wieku, którzy nie są zainteresowani scaleniem gruntów, natomiast głosy młodych rolników, którzy chcą scalenia, r. reguły giną w dyskusji, gdyż młodzi stanowią mniejszość.
W celu uaktywnienia rolników proponuje się, by grupa inicjatywna wystąpiła do Urzędu Marszałkowskiego bądź do Wojewódzkiego Biura Geodezji I Terenów Rolnych w swoim województwie z prośbą o dokonanie scalenia. Biuro winno opracować uproszczony projekt W tym projekcie należy przedstawić nowy układ komunikacyjny, nowe kompleksy uprawowe, kierunek działek, dokonać symulacyjnego rozmieszczenia poszczególnych działek w wybranych - reprezentatywnych gospodarstwach rolnych. Projekt uld powinien opracować doświadczony geodeu scalcniowltc wrazzprzedstawicieiaroi wal, którzy są zainteresowani scaleniami gruntów.
Następnie projekt ten należy omówić na ogólnym zebraniu wiejskim, gdzie po dyskusji i wniesieniu określonych poprawek najczęściej rolnicy zgadzają się na wszczęcie prac scaleniowych.
Rolnicy, którzy dotychczas nie zgadzali się na scalenie gruntów, po szczegółowym omówieniu projektu 1 przedstawieniu w formie graficznej (najlepiej w skali 1:5000) na mapie przedstawiającej cały obręb ewiden-cyjny, przeważnie godzą się aa projekt, ponieważ dotychczasowe obawy l argumenty, by nie jjodejmować scalenia, doświadczony geodeta jcateniow .ee potrafi obalić. Taką praktykę stosują geodeci na terenie województwa lubelskiego z powodzeniem.
Z uwagi na ograniczoną możliwość omów.cma technologii prac scaleniowych w niniejszym opracowaniu przedstawiono tylko zasadnicze etapy prac z procesie scalenia gruntów:
1.    Wszczęcie postępowania scaleniowego (wniosek właścicieli gruntów, których łączny obszar przekracza połowę gruntów całej wsi),
2.    Wybór rady uczestników scalenia,
3.    Opracowanie założeń do projektu scalenia (projektu ogólnego scalenia) i okazanie go uczestnikom,
4.    Wykonanie szacunku porównawczego gruntów,
S Obliczenie wartości gruntów gospodarstwa przed scaleniem i zebranie indywidualnych Życzeń co do lokalizacji nowych dziatek,
6.    Opracowanie rozstawki graficznej i rachunkowej,
7.    Opracowanie projektu soalema gruntów i zasad objęcia w posiadanie nowo wydzielonych grantów,
8.    Wyznaczenie projektu scalenia na gruncie,
9- Okazanie projektu scalenia gruntów uczestnikom i zebranie ewentualnych zastrzeżeń,
10.    Rozpatrzenie zgłoszonych zastrzeżeń przez starostę po zasięgnięciu opinii komisji doradczej,
11.    Podanie do wiadomości decyzji starosty o zatwierdzeniu projektu scalenia gruntów i zasad objęcia w posiadanie nowych działek,
12.    Utrwalenie projektu scaleniowego.
13.    Wprowadzenie uczestników scalenia gruntów w posiadanie nowo wydzielonych dziatek,
51