Zmiany struktury
skóry towarzyszące
procesowi starzenia się
tarzejąca się w sposób na-
turalny skóra w obrazie kli-
Snicznym jest cienka, gładka,
mało elastyczna ale nie obwisła.
Wprawdzie jest ona naznaczo-
na drobnymi zmarszczkami mi-
micznymi, drobnymi teleangiek-
tazjami jednak jej stan nie budzi
zastrzeżeń. Pod mikroskopem
dadzą się zauważyć znamio-
na epidermicznej degeneracji
(zmniejszenie liczby włókien ela-
stycznych, zmiana ich struktury,
niewielkie zmiany w organiza-
cji włókien kolagenowych) także
spłaszczenie granicy skórno-na-
skórkowej przez zmniejszenie
się liczby brodawek i spłaszcze-
nie tych, które pozostały).
Wpływ środowiska
Wpływ czynników zewnętrznych
ma swoje odzwierciedlenie
Postępująca wraz z wiekiem zmiana stanu skóry
w obrazie skóry (na twarzy,
jest uzależniona od czynników wewnętrznych
dłoniach oraz na dekolcie)
 czyli tych genetycznie zaprogramowanych
i przyczynie się do przed-
wczesnego jej starzenia. Głównym
 oraz od czynników zewnętrznych, np.
czynnikiem szkodliwym jest
od wpływu środowiska. Oba czynniki są
promieniowanie ultrafioletowe
odpowiedzialne za zmiany struktury skóry oraz
emitowane przez słońce. Wpływ
jej funkcji, przy czym środowisko zewnętrzne
ten zauważymy porównując
partie skóry, które były narażone
odgrywa w tym procesie kluczową rolę.
na działanie promieniowania
Badania wykazują, że 80 do 99 % zmian w
UV np. twarz, dłonie lub
obrazie skóry powstało na skutek wpływów
kark, z partiami zazwyczaj
pochodzących z zewnątrz  przede wszystkim
osłoniętymi, np. z pośladkami,
wewnętrzną stroną ud. Nawet
na skutek promieniowania UV.
Budowa skóry oraz tworzenie się zmarszczek zmarszczki
Zmiany skóry właściwej
cieńszy naskórek
Badania przeprowadzone na
skórze właściwej wykazały, że to
właśnie tu mają miejsce zmiany
mało włókien
spowodowane posuwającym się
elastycznych
wiekiem:
System naczyń krwionośnych
ulega redukcji, jednocześnie
następuje rozszerzanie się
naczyń ze sztywnieniem ich
ścianek. Zmniejsza się po-
nadto liczna naczyń włoso-
watych. Ukrwienie jest słab-
Starsza skóra:
sze, a skutkiem jest typowa
Młoda skóra: Naskórek jest cieńszy, w skórze właściwej znajduje
bladość i zaburzona termore-
Naskórek jest gruby, w skórze właściwej znajduje się się mniej włókien elastycznych, na jej powierzchni
gulacja. Konsekwencją dal-
wiele włókien elastycznych, skóra jest gładka występują zmarszczki.
szą jest spadek ciśnienia par-
cjalnego tlenu (zmniejszenie
tów minimalnie się zmniej- podaży O2) a więc niedosta-
jeśli słońce jest tylko jednym
teczna produkcja związków
sza. Właśnie ze względu na
z wielu czynników zewnętrznych,
to, skóra starcza jest jaśniej- wysokoenergetycznych, nad-
to skutki jego oddziaływania
produkcja wolnych rodników
sza i delikatniejsza ale na
są o wiele poważniejsze niż
a zatem zahamowanie synte-
ten stan ma również wpływ
pozostałych.Zewnętrzny wpływ
spadek ilości naczyń krwio- zy ważnych składników skóry
środowiska zmienia skórę
nośnych a tym samym obni- przez komórki warstwy twór-
w zauważalny sposób: zmarszczki,
żenie komponenty czerwo- czej i fibroblasty.
zmiany pigmentacyjne (np.
Odpowiedzialne za biosyntezę
nej w zabarwieniu skóry.
piegi, plamy soczewicowate)
kolagenu i elastyny fibroblasty
Wraz z wiekiem najczęściej po
oraz hiper-i hipopigmentacja.
50 roku życia) na skórze poja- podlegają degeneracji ( stop-
Na sile traci napięcie oraz
niowa blokada aparatu gene-
wiają się plamy starcze (nazwa
elastyczność skóry, która jest
tycznego  odpowiedzialna za
med. Lentigo solaris lub senilis).
bardziej podatna na urazy
zmniejszenie ich aktywności )
Ich obecność jest spowodowana
mechaniczne. Miejscowo
a to zmniejsza produkcję no-
działaniem promieniowania UV.
pojawiają się, spowodowane
Większa ilość melanocytów, nie- wych białek strukturalnych,
osłabieniem naczyń krwiono-
równomierne skupionych, in- enzymatycznych oraz matrix
śnych (rozszerzenie naczyń
zewnątrzkomórkowego.
dukuje powstanie przebarwień.
ze sztywnieniem ich ścianek,
Liczba składników skóry wła-
Należy pamiętać, że skóra ma
zmniejszenie liczby naczyń
swoistą zdolność do zapamięty- ściwej zmniejsza się w mia-
włosowatych) rumienie, powstają
rę upływu czasu. Zanika że-
wania zmian pigmentacyjnych
niezłośliwe zmiany takie jak
lowa substancja wypełniająca
 raz powstałe przebarwienie
np. rogowacenie słoneczne,
przestrzeń między włóknami
będzie się odnawiać po każdej
teleangiektazje lub włókniaki.
tkanki łącznej. Powoduje to
ekspozycji na słońce.
W powiększeniu dostrzeżemy
zmiany w strukturze kolagenu
oraz elastyny.
Tworzenie się zmarszczek
Zdradziecko: Kolor & Plamy
" Oprócz tego spadają właściwości elastyczne skóry,
Pod względem klinicznym najważniejszym objawem
kolagen oraz elastyna zmieniają swoją strukturę.
starzenia się skóry są zmarszczki, czyli zagłębienia w
Obok zmarszczek występuje
" Jednocześnie stratum corneum traci odpowiedni
powierzchni skóry, które klasyfikujemy pod względem
jeszcze inny objaw starzenia
poziom nawilżenia. Odwodnienie to jest
i ich głębokości na płytkie oraz głębokie. Nawet
się skóry, a mianowicie prze-
spowodowane utratą kwasu hialuronowego, która
jeśli mechanizm powstawania zmarszczek nie jest
barwienia.
to postępuje wraz z wiekiem.
jeszcze do końca znany, to z całą pewnością możemy
Zmiany pigmentacyjne
- Zmiany te uwidaczniają się nie tylko na powierzchni
stwierdzić, że procesowi temu towarzyszy wiele innych
skóry w postaci zmarszczek, występuje także
w skórze starzejącej się
zmian w strukturze skóry:
zaburzenie regulacji nawilżenia skóry, spada
w sposób naturalny są niedu- " Zmarszczki powstają na skutek ubytku masy
odporność na urazy mechaniczne oraz elastyczność.
mięśniowej oraz grubości skóry.
że, chociaż liczba melanocy-
riach włókien kolagenu i ela-
styny oraz na granicy pomiędzy
nimi. Funkcja łącząca te włókna
zanika wraz z wiekiem. Znikoma
zawartość kwasu hialuronowego
prowadzi do braku połączenia
między tym kwasem a włókna-
mi kolagenu i elastyny, a co za
tym idzie do upośledzenia wią-
zania wody.
W związku z powyższym można
przypisać zanikowi kwasu hialu-
ronowego pojawienie się zamian
w obrazie skóry  a w szczegól-
ności utratę objętości, pojawie-
nie się zmarszczek oraz utratę
elastyczności.
Wpływ czynników zewnętrznych na skórę zauważymy przede wszystkim na tych partiach, które były eksponowane na działanie
promieniowania UV, czyli na twarzy, dekolcie i dłoniach.
Zmiany w naskórku
znaczne ograniczenie zdolno-
Spadek elastyczności
Naskórek staje się coraz cień-
ści wiązania wody a przez to
szy, brodawki łączące go ze skó-
Tak samo jak kolagen, zmia-
gwałtowne zmniejszenie jędr-
rą właściwą ulegają spłaszczeniu
nom podlega także elastyna.
ności i elastyczności skóry
i częściowo zupełnie zanikają.
Struktura włókien ulega defor-
Konsekwencją jest zwiększenie
macji: stają się one postrzępio-
Zanikanie substancji wypeł-
powierzchni wymiany substancji
ne, splątane. W przypadku nad-
niającej zmienia ułożenie włó-
odżywczych między skórą wła-
miernej ekspozycji na działanie
kien kolagenowych (coraz bar-
ściwą a naskórkiem a co za tym
promieni UV mówimy o elasto-
dziej splątane, pofałdowane
idzie upośledzeniu transferu
zie, czyli nagromadzeniu amor-
i rozdzielone nieupostaciowany-
substancji odżywczych Zmiany
ficznych ( zbitych, zdegenero-
mi elementami tkanki łącznej).
te prowadzą do zmniejszenia
wanych) włókien elastycznych
Kolagen zanika z reguły tylko
liczby komórek warstwy pod-
tuż pod powierzchnią skóry wła-
w nieznacznym stopniu.
stawnej naskórka. Spłaszczenie
ściwej na granicy warstwy bro-
Postępuje natomiast tzw. siecio-
brodawek prowadzi do zwiększe-
dawkowej i siateczkowatej.
wanie kolagenu czyli tworzenie
nia wrażliwości na urazy, głównie
Wprawdzie zmniejsza się liczba
splotów poprzecznych, co ozna-
przesunięcia skóry. Częściowy
elastyny, jednak powiększa ona
cza że z biegiem procesu starze-
zanik komórek warstwy podstaw-
swoje rozmiary i tworzy płaskie
nia kolagen staje się sztywniejszy
nej i mniejsza częstotliwość po-
struktury zamiast cylindrycz-
i bardziej kruchy. Włókna kolage-
działów pozostałych komórek tej
nych włókien. Ta zmiana zmniej-
nowe tracą swoją wytrzymałość,
warstwy zwalnia proces odbudo-
sza elastyczność, rozciągliwość
co spowodowane jest uszkodze-
wy powodując, że wydłużony jest
i wytrzymałość skóry. Zjawisko to
niem struktury białek.
czas, w jakim keratynocyt prze-
potwierdza fakt, iż dojrzała skóra
mierza warstwy naskórka i ulega
po naciągnięciu potrzebuje wię-
złuszczeniu. Przez to spowolnie-
cej czasy, by wrócić na miejsce.
nie opóz
nia się także gojenie ran
Ze spadkiem elastyczności ma-
Szkody wywołane promieniowaniem UV
i urazów. Funkcja ochronna war-
my do czynienia również dlate-
W ciągu ostatnich 10 lat badania wykazały, że promieniowanie
stwy rogowej zostaje zaburzona
go, że skóra starzejąca się jest
UV, a dokładnie ekspozycja skóry na promienie UV-B wyzwala
za sprawą zmienionego składu
niedostatecznie nawilżona głów-
w skórze w ciągu kilku godzin enzymy (kolagenaza),
tłuszczów, co objawia się zwięk-
nie dzięki zmniejszonej produk-
odpowiedzialne za rozpad kolagenu. Stale podwyższony
szoną wrażliwością na substan-
poziomu tego enzymu, co jest typowe dla ludzi, których
cji glikozaminoglikanów
skóra jest narażona często na działanie promieniowania UV,
cje drażniące.
( kwas hialuronowy i proteogli-
prowadzi do zmian strukturalnych kolagenu.
Zmiany są także spowodowane
kany). Badania dowodzą, że ilość
Dodatkowe szkody wywołuje promieniowanie UV-A, które
spadkiem ilości melanocytów,
kwasu hialuronowego zmniejsza
wnika głęboko w skórę właściwą i powodują powstanie wolnych
i to począwszy od 30 roku ży-
się znacznie od 50 roku życia.
rodników, a te przyczyniają się dezaktywacji enzymów,
cia co dziesięć lat o ok. 6-8 pro-
W młodej skórze kwas hialu-
co upośledza funkcje i właściwości fibroblastów,
cent. Tłumaczy to jaśniejszy od-
keratynocytów, komórek Langerhansa oraz melanocytów.
ronowy znajduję się na peryfe-
Przykłady substancji Anti-Aging
skóra starszych pacjentów po-
Kwas askorbinowy oraz jego pochodne lukrecji, pszenicy, ryżu, molwy papierowej,
trzebuje dwa razy więcej czasu,
szczawiu kędzierzawego oraz witamina C i kwas
" Dzięki badaniom wiemy, że miejscowo
by po zabiegu np. dermabrazji
mlekowy. Kwas mlekowy widocznie rozjaśnia
stosowany kwas askorbinowy (witamina C)
odbudować tkankę nabłonkową.
przebarwienia, jeśli zastosujemy jego ponad 5%
podnosi trzykrotnie poziom produkcji kolagenu
Spowolnienie cyklu regeneracji
koncentrat.
w skórze oraz ma działanie antyutleniające.
skóry jest ściśle powiązane z nie-
Filtry przeciwsłoneczne
Do jego najważniejszych właściwości zaliczamy
ochronę przed utlenianiem lipidów przez wolne "
Nie ma sensu podejmowanie jakichkolwiek wystarczającą deskwamacją ze-
rodniki. Oprócz tego witamina C jest stosowana kroków łagodzących zmiany wywołane
wnętrznych warstw naskórka,
w walce z hiperpigmentacją. upływającym czasem, jeśli nie chronimy skóry
co powoduje, że skóra osób star-
Rozjaśniacze pigmentu przed promieniowaniem UV. Dlatego należy
szych jest szorstka i matowa.
stosować preparaty o faktorze co najmniej SPF
"
W walce z przebarwieniami skórnymi oraz
15, co uchroni skórę przed negatywnym wpływem
z hiperpigmentacją stosuje się przede wszystkim
Eksperci Anti-Aging
promieniowania słonecznego oraz przed związanymi
roślinny i bezpieczny hydrochinon w różnych postaciach,
z nim zmianami.
do których należą: ekstrakty mącznicy lekarskiej,
Jakie substancje mogą nam po-
móc w walce z wyżej wymienio-
cień starzejącej się skóry, oraz
wania wody. Drobne zmarszcz- nymi zmianami? Od czasu wpro-
jej słabsze możliwości ochrony
ki oraz łuszczący się naskórek wadzenia na rynek preparatów
przed światłem UV. Zanik me- to nic innego jak nagromadzo- zawierających kwas alfahydrok-
lanocytów spotkamy zarówno
ne komórki stratum corneum. sy w latach 90-tych, wiele skład-
w przypadku skóry chronionej
Na całe szczęście problem ten ników zmieniło twarz nowocze-
oraz często wystawianej na dzia- można łatwo rozwiązać, do snej kosmetyki. Nowa generacja
łanie promieniowania ultrafio- pewnego stopnia oczywiście, kosmetyków, tzw Kosmeceutyki,
letowego. Spadek poziomu me- stosując preparaty nawilżają- zawiera specjalnie dobrane sub-
laniny oraz jej upośledzony
ce. Należy zaznaczyć, że świat stancje, których zadaniem jest
transport do keratynocytów jest
nauki nie jest do końca zgodny intensywna pielęgnacja starze-
odpowiedzialny za powstawanie
w jaki sposób proces starzenia jącej się skóry. Są to przykłado-
małych, nieregularnych plamek
się wpływa na zawartość wody wo retinoidy (retinol ew. wita-
czyli za hiperpigmentację, któ- oraz grubość naskórka. Niektóre mina A jak także tretinoina),
ra jest typowa dla starzejącej się
badania potwierdzają fakt, że kwas askorbinowy (witamina C),
pod wpływem światła słonecz- naskórek staje się wraz z wie- kwas alfahydroksy (kwas mleko-
nego skóry.
kiem coraz bardziej cienki, inne wy), glikozoaminoglikan (kwas
Zanikowi melanocytów towa- z kolei zupełnie temu zaprze- hialuronowy), antyutleniacze
rzyszy spadek ilości komórek
czają. Jedno jest pewne, wraz (ekstrakt z zielonej herbaty, to-
Langerhansa w naskórku a tym
z wiekiem powierzchnia stra- koferol czyli witamina E), biofla-
samym zostaje osłabiona odpor- tum corneum staje się bardziej wonoidy (ekstrakt z zielonej her-
ność skóry. Zmniejsza się nie tyl- nieregularna, traci gładkość baty, rośliny ginkgo-biloba oraz
ko liczba tych komórek, niestety
a co za tym idzie powierzchnia z lukrecji), rozjaśniające pigment
spada także ich produktywność,
skóry staje się coraz bardziej ma- składniki roślinne (ekstrakt
co skutkuje osłabieniem reakcji
towa. z mącznicy lekarskiej i ryżu)
immunologicznej oraz pojawia- Lista zmian spowodowanych oraz filtry przeciwsłoneczne.
niem się łagodnych lub złośli- upływającym czasem nie była- Nawet jeśli na tej liście nie po-
wych nowotworów.
by kompletna bez wymienienia jawiły się wszystkie substancje,
właściwości regeneracyjnych ko- to są one najbardziej popularne,
Spadek poziomu nawilżenia
mórek. Według badań możliwo- i znajdują się w najbardziej efek-
ści regeneracyjne komórek spa- tywnych preparatach pielęgna-
Zmiany tyczą się także najbar- dają między 40 a 90 rokiem życia cyjnych.
dziej zewnętrznej warstwy na- o ok. 30 do 50%.
skórka, czyli stratum corneum.
Inne badania wykazują, że mło-
Badania potwierdzają spadek po- da skóra dorosłego człowieka od-
ziomu nawilżenia w tej warstwie,
nawia się co 15-20 dni, a w przy-
Dr Diana L. Howard I Doktor
która postępuje wraz z wiekiem.
padku osoby starszej okres ten
Biochemii jest zastępcą dyrektora
Powodem jest prawdopodobnie
wydłuża się nawet do 30 dni. Ten ds. technicznego rozwoju w The
International Dermal Institute oraz
stale zmniejszająca się ilość li- wydłużony cykl towarzyszy tak-
w Dermalogica www.dermalogica.
pidów, przez co warstwa ta traci
że spowolnieniu procesu gojenia
de. Bada jak substancje wpływają
zdolność wiązania i zatrzymy- się ran. Lekarze potwierdzają, że
na strukturę i funkcje skóry.