Bepaald of onbepaald

(określony czy nie określony)

•

de: bepaald, voor mannelijke of vrouwelijke zelfstandige naamwoorden

•

het: bepaald, voor onzijdige zelfstandige naamwoorden

•

een: onbepaald, past voor alle zelfstandige naamwoorden.

ONZIJDIG [neutraal]

(het)

-> nijaki

MANNELIJK

(de)

-> męski

VROUWELIJK

(de)

-> żeński

Het - woorden

•

alle verkleinwoorden (het meisje, het vrouwtje, het kippetje, het mannetje) ;

•

werkwoord als zelfstandig naamwoord (het lopen, het schrijven, het wandelen) ;

•

alle woorden die eindigen op –um, –aat of –isme. Behalve woorden die op -aat
eindigen en die naar personen verwijzen, bijv. de advocaat, de fanaat of de
aristocraat. En ook: de prostaat. ;

•

de meeste zelfstandig naamwoorden die beginnen met de vervoegsels ge-, be- ,
ont- en ver-, maar die niet eindigen op -ing. Het is wel: de gewoonte ;

•

woorden die eindigen op -isme, -ment, -sel en -um: communisme, instrument,
kapsel en museum,
maar: de óf het deksel, de recruitment en de overemployment ;

•

namen van talen: Nederlands, Pools ;

•

namen van landen en plaatsen: het tolerante Nederland, het Duitsland van na de
oorlog, het statige Den Haag ;

•

namen van metalen: ijzer, kwik ;

•

namen van windrichtingen: noorden, zuidwesten ;

•

namen van sporten en spellen: tennis, scrabble, yahtzee .

Let op:

dit geldt voor het enkelvoud. In het meervoud krijgen alle zelfstandige

naamwoorden het lidwoord de.

De - woorden

I.

De volgende woorden zijn over het algemeen

de-woorden

:

•

woorden voor vruchten, bomen en planten: appel, eik, varen, fuchsia ;

•

namen van rivieren en bergen: Waal, Mount Everest ;

•

namen van cijfers en letters: vier, x, tussen-n ;

•

de meeste woorden die personen aanduiden: ober, boer, boerin;
maar let op: het Kamerlid en het afdelingshoofd.

II.

Woorden met de volgende uitgangen meestal

de-woorden

:

•

-heid, -nis : waarheid, kennis ;

•

-de, -te : liefde, diepte ;

maar verzameltermen met ge- ervoor zijn onzijdig: het gebergte

•

-ij, -erij, -arij, -enij, -ernij : voogdij, bakkerij, rijmelarij, woestenij, razernij ;

maar: het schilderij ;

•

-ing, -st (achter een werkwoordstam) : wandeling, winst, dienst; ;

•

-ie, -tie, -sie, -logie, -sofie, -agogie : familie, politie, visie, biologie, filosofie,
demagogie ;

•

-iek, -ica : muziek, logica ;

maar onzijdig zijn: het antiek, het elastiek en het publiek ;
zowel de als het is mogelijk bij: diptiek, koliek, mozaïek, portiek, reliek, triptiek ;

•

-theek, -teit, -iteit : bibliotheek, puberteit, stabiliteit ;

•

-tuur, -suur : natuur, censuur ;

maar: het avontuur, het barbituur, het fournituur, het postuur en de óf het
montuur ;

•

-ade, -ide, -ode, -ude : tirade, planetoïde, periode, attitude ;

maar: niet-telbare stofnamen op -ide zijn onzijdig (bijvoorbeeld chloride en
bromide) ;

•

-ine, -se, -age : discipline, analyse, bagage ;

maar: het percentage, het promillage en de óf het bosschage, corsage,
personage, vitrage en voltage ;

•

-sis, -tis, -xis : crisis, bronchitis, syntaxis ;

maar: het chassis .