Kontrola administracji publicznej – regionalne izby obrachunkowe

Regionalne Izby Obrachunkowe są państwowymi organami nadzoru i

kontroli gospodarki finansowej. Pozycję prawną regionalnych izb

obrachunkowych określa w zasadniczy sposób art.171, ust. 2 Konstytucji

Rzeczypospolitej Polskiej. Artykuł ten zalicza regionalne izby

obrachunkowe do organów państwa zajmujących się nadzorem nad

jednostkami samorządu terytorialnego w zakresie spraw finansowych.

Ustawa z 7 października 1992 roku określa kompleksowe uprawnienia

regionalnych izb obrachunkowych upoważniając je do kontroli gospodarki

finansowej gmin, związków międzygminnych i innych komunalnych osób

prawnych i sejmików samorządowych.

Do zadań regionalnych izb obrachunkowych należy: nadzór nad

działalnością jednostek samorządu terytorialnego w zakresie spraw

finansowych, kontrolę gospodarki finansowej i zamówień publicznych

podmiotów wskazanych w art. 1, ust. 2 ustawy o RIO, kontrolę sprawozdań

kwartalnych z wykonania budżetów jednostek samorządu terytorialnego,

wydawanie opinii w sprawach określonych ustawami, oraz działalność

informacyjną, instruktarzową oraz szkoleniową w zakresie objętym

nadzorem i kontrolą.

W ramach struktury organizacyjnej regionalnych izb

obrachunkowych funkcjonuje wydział informacji analiz i szkoleń. Ich

najważniejsze zadania sprowadzają się do organizowania i prowadzenia

działalności szkoleniowej i informacyjnej, badania i kontrolowania pod

względem rachunkowym sprawozdań kwartalnych i rocznych jednostek

samorządu terytorialnego, oraz analizowanie danych, które dotyczą

subwencji i rozliczeń dotacji celowych. Innym wydziałem, jest wydział

kontroli gospodarki finansowej. Jest on powołany do wykonywania kontroli

gospodarki finansowej, jak również realizacji zobowiązań podatkowych. Na

czele regionalnych izb obrachunkowych stoi ich prezes, którego powołuje i

odwołuje prezes Rady Ministrów, po przeprowadzeniu postępowania

konkursowego. Kadencja prezesa RIP trwa 6 lat, jest on powoływany na

wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej. Prezes

1

reprezentuje izbę na zewnątrz, jest przełożonym jej pracowników oraz

kieruje sprawami izby, które nie są zastrzeżone dla jej organów, w tym

między innymi: opracowuje projekt regulaminu organizacyjnego izby,

występuje do prezesa Rady Ministrów z wnioskami o powołanie i odwołanie

zastępcy prezesa, powołanie, odwołanie lub zmianę charakteru

zatrudnienia członka kolegium, a również zwiększenie liczby członków

kolegium, kierowanie obradami kolegium i powoływanie składów

orzekających. Do zadań prezesa należy również przedkładanie ministrowi

właściwemu do spraw administracji publicznej rocznego sprawozdania z

wykonania budżetu oraz sprawozdania z działalności kontrolnej i

informacyjno – szkoleniowej izby. Sprawozdania te muszą być wcześniej

przyjęte przez kolegium.

Ustawa o regionalnych izbach obrachunkowych do organów izby

zgodnie z art. 14 zalicza kolegium i komisję orzekającą w sprawach o

naruszenie dyscypliny budżetowej. Prace kolegium odbywają się pod

kierownictwem prezesa, który jednocześnie jest jednym z członków

kolegium. Ponadto w skład kolegium wchodzą członkowie etatowi i

nieetatowi, którzy są powoływani przez prezesa Rady Ministrów.

Członkowie kolegium w zakresie realizacji zadań nadzorczych i funkcji

kontrolnych są niezawiśli i podlegają jedynie ustawom. Do podstawowych

zadań kolegium RIO możemy zaliczyć: ustalenie budżetów jednostek

samorządu terytorialnego w przypadku , o którym mowa w art. 123, ust. 3

ustawy o finansach publicznych, orzekanie o nieważności uchwał i

zarządzeń, rozpatrywanie odwołań, przyjmowanie sprawozdań z

działalności kontrolnej i informacyjno – szkoleniowej izby, uchwalanie

wniosków do projektu budżetu izby oraz ramowego planu pracy,

przyjmowanie sprawozdań z wykonania budżetu oraz rocznego ramowego

planu pracy izby, w tym planu kontroli, rozpatrywanie zastrzeżeń do

wniosków zawartych w wystąpieniach pokontrolnych, opiniowanie

kandydatów na członków kolegium, wybór kandydata na prezesa izby,

uchwalenie regulaminu organizacyjnego izby, oraz podejmowanie uchwał

w innych sprawach określonych w odrębnych przepisach. Obrady kolegium

odbywają się na posiedzeniach zwoływanych przez prezesa izby. W

2

obradach tych oprócz członków kolegium mogą uczestniczyć

przedstawiciele podmiotu, którego sprawa jest rozpatrywana przez owe

kolegium. Przed podjęciem uchwały przedstawiciel podmiotu jest

zapoznawany z projektem stanowiska kolegium. Następnie może on złożyć

odpowiednie dowody, dodatkowe wyjaśnienia, które w istotny sposób

wpłyną na pracę i ostateczną decyzję kolegium. Po zakończeniu części

dotyczącej wyjaśnień, członkowie kolegium podejmują dyskusję, a

następnie odbywa się głosowanie w sprawie podjęcia lub zdjęcia z

porządku danego projektu rozstrzygnięcia merytorycznego. Kolegium

regionalnych izb obrachunkowych podejmuje decyzję bezwzględną

większością głosów, przy obecności co najmniej połowy składu członków

kolegium. Ponadto członkowie kolegium są zobowiązani do realizacji zadań

związanych z uczestnictwem w pracach składów orzekających, do których

są powoływani zarządzeniem prezesa RIO. Mogą oni również prowadzić

szkolenia dla przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego oraz

prowadzić działalność informacyjną polegającą na przygotowywaniu opinii

i stanowisk prawnych w zakresie praktyki stosowania prawa finansowego.

Przy Regionalnej Izbie Obrachunkowej działa komisja orzekająca na mocy

ustawy z 17 grudnia 2004 roku o odpowiedzialności za naruszenie

dyscypliny finansów publicznych, która jest organem pierwszej instancji w

sprawach dotyczących naruszenia dyscypliny finansów publicznych.

Mówiąc o kontroli możemy mieć na uwadze jej znaczenie potoczne,

jako pojęcie występujące w powszechnym użyciu. Kontrola posiada też

swoje znaczenie prawne. W tym rozumieniu może mieć ona dwojaki sens:

może być traktowana jako funkcja, czyli zakres podejmowanych czynności,

ale również jako swoisty system organizacji – oznacza to całokształt

podmiotowy instytucji kontrolnych sprawujących czynności kontrolne na

podstawie obowiązujących norm prawnych. Doktryna prawa

administracyjnego definiuje kontrolę w sposób bardzo szeroki, a wszystkie

podane definicje nie wyczerpują w pełni bogatej teorii w tym zakresie.

Pomagają nam natomiast zobrazować sposób właściwego definiowania

tegoż pojęcia. Możemy w ten sposób stwierdzić, iż istotą działalności

kontrolnej jest obserwowanie określonych zjawisk, analizowanie ich

3

http://notatek.pl/kontrola-administracji-publicznej-regionalne-i
zby-obrachunkowe-praca-zaliczeniowa?notatka