Leczenie homeopatyczne bólów głowy

Wprowadzenie

Ból jest przykrym i wielce dokuczliwym doznaniem. Powstaje na skutek podrażnienia bólowych zakończeń
nerwów czuciowych. Zakończenia te mają bardzo prostą budowę. Stanowią, właściwie wolne końcówki
wypustek komórek czuciowych. Są rozmieszczone we wszystkich żywych fragmentach ludzkiego ciała.
Fragmenty paznokci i włosów, które możemy swobodnie i bezbólo¬wo obcinać, nie stanowią już żywych
tkanek.
Podrażnienie bólowych zakończeń nerwów czuciowych powstaje na skutek działania bądź to bodźców
zewnętrznych, na przykład, urazów fizycznych i chemicznych bądź to na skutek działania bodźców
wewnętrznych związa¬nych z procesami chorobowymi toczącymi się w różnych tkankach i narządach.
Ból odczuwa się dopiero wówczas, gdy nasilenie bodźców przekracza tzw. granice fizjologiczne. Wrażliwość
bólowa ma charakter osobniczy. Jest różna w zależności, na przykład, od wieku: noworodki są prawie
niewrażliwe na ból, natomiast dzieci są bardziej wraż1iwe od dorosłych.

Bóle głowy, mogą mieć różnorodne przyczyny. Mogą one być między innymi spowodowane procesami
chorobowymi w takich narządach, jak: mózg, zatoki oboczne nosa, oczy, zęby, tętnice, żołądek, jelito grube,
odbytnica, nerki, wątroba. Moliwy jest też taki ból głowy, który powstaje na skutek podrażnienia narządów
zmysłu bodźcami wprawdzie właściwymi dla nich, jednakże o bardzo dużym nasileniu. Silny dźwięk,
oś1epiający snop światła reflektorów mogą tez spowodować ból głowy. Oczywiście mogą one również
spowodować inne skutki chorobowe w oczach i uszach. Mogą też się pojawić bóle głowy które są niejako
wyodrębnione z jakiegoś zespołu zmian chorobowych składających się na konkretną jednostkę chorobową, nie
są jej elementem i nie są też jej objawem.
Bóle głowy dzieli się zwykle na bóle objawowe i samoistne.
Objawowe bóle głowy, jak łatwo się tego domyś1eć, są to dolegliwości będące oznakami innych stanów
chorobowych. Objawowe bóle głowy są właśnie przez te stany wywoływane. Zwalczanie obja¬wowych bólów
głowy wymaga oczywiście leczenia choroby zasadniczej, tej właśnie, której bóle głowy są objawami. Leczenie
takie jest zwykle prowadzone przez lekarzy specjalistów z dziedzin medy¬cyny, które tymi zasadniczymi
chorobami się zajmują. Niekiedy choroby te mogą również być leczone homeopatycznie.
Jest więc oczywiste, ze każdy przewlekły ból głowy wymaga ba¬dania lekarskiego..
Bóle samoistne natomiast są to zwykle różnorakie przykre od¬czucia w obrębie głowy związane z zaburzeniami
naczynioruchowymi w obrąbie tętnic ukrwienia czaszkowego. Nie znajdujemy dla nich wyraźnego wyjaśnienia
przez odwołanie się do wiedzy o jakiejś innej konkretnej chorobie. Ból głowy samoistny sam niejako stanowi
istotę choroby. Ból samoistny, który współwystępuje z zaburzeniami ze strony innych narządów nie jest, jak z
tego wynika. niezbędnym składnikiem do1egliwości, które w tych zaburzeniach się pojawiają i nie jest
oczywiście ich objawem patognomonicznym (takim, po którym rozpoznajemy ewentualną chorobę
współwystępującą). O bólu samoistnym głowy można też powiedzieć po prostu, że nie jest on objawem żadnej
innej choroby.
Oczywiście samoistnemu bólowi głowy nie zawsze towarzyszą inne objawy. Samoistny ból głowy, jeśli ma
charakter dolegliwości przewlekłej, jako pojedynczy objaw występuje jednak tylko sporadycznie.
Pośród samoistnych bólów głowy wyodrębnia się migreny. Klasycznie migrenami nazywano napadowe i
nawracające, jednostronne bóle głowy, występujące zwykle rodzinnie. Migrenę poprzedza aura, która jest
najczęściej zespołem zwiastunów wzrokowych: pojawiają się przed oczyma mroczki, może też pojawić się
upośledzenie widzenia a niekiedy nawet krótkotrwała niemal całkowitą ślepota. Taki ból głowy nazywa się tez
niekiedy migreną prawdziwą. Do samoistnych bólów głowy zalicza się też bóle różnego rodzaje napięciowe.
W samoistnym bólu głowy spotyka się z reguły objawy towarzyszące, choćby tylko przejściowo, ze strony
innych narządów. Ból głowy może występować równocześnie z innymi objawami ale może też występować z
nimi naprzemienne.
W homeopatycznym leczeniu samoistnych bólów głowy objawy towarzyszące ułatwiają dobór odpowiednich
leków. W doborze leków homeopatycznych uwzględniamy bowiem nie tylko objawy główne (charakterystyczne)
ale także różne objawy towarzyszące oraz tzw. modalności, czyli okoliczności, w których następuje poprawa lub
pogorszenie. Niekiedy w doborze leków homeopatycznych uwzględniamy pewne właściwości psychiczne oraz
odczucia chorego, w tym różnej natury, jego awersje i pragnienia.
W bólach głowy, podobnie zresztą jak w wielu innych dolegliwościach dobieramy dwa rodzaje leków
homeopatycznych: leki symptomatyczne oraz leki tzw. podłoża chorobowego dopasowane do typu wrażliwości
homeopatycznej pacjenta, do jego konstytucji oraz do tzw. skaz homeopatycznych. Leki podłoża chorobowego
nazywa się tez lekami podstawowymi.
Leki podstawowe mogą tez być wielce użyteczne w zwalczaniu podłoża chorobowego objawowych bólów
głowy, jeśli nawet sama choroba podstawowa jest leczona w sposób konwencjonalny. Leki te zwykle

zwiększają skuteczność leków allopatycznych (konwencjonalnych). Toteż w objawowych bólach głowy często
dobrze jest stosować oba te sposoby leczenia. Leki podstawowe przyjmuje się zwykle w potencjach D30, C15,
C30, lub wyższych po 10 granulek 1 raz w tygodniu. Leki, które przyjmuje się codziennie, stosownie do
charakteru bólu, nazywane są lekami symptomatycznymi.

[1] Rozróżnienie typów bólów głowy ze względu na rodzaj towarzyszących im objawów zostało zaczerpnięte z
książki: The Essentials of Homeopathica therapeutics, Boiron S. A. France 1991, str. 238

1. BÓLE GLOWY, KTORYM TOWARZYSZĄ OBJAWY ZE STRONY UKŁADU KRĄŻENIA

Najczęściej chodzi tu o bóle głowy powiązane z jej przekrwieniem. Przekrwienie głowy pociąga za sobą uczucie
jej przepełnienia i ciężkości. Z uczuciem tym zwykle współwystępuje ból głowy.
W leczenie tego typu bólów głowy wchodzą w grę następujące leki symptomatyczne:
Belldonna, Glonoinum, Melilotus, Sanguinaria canadensis, Gelsemium, Spigielia anthelmia, Veratrum viride,
Ferrum

metallicum.

Leki te zostają zwykle uzupełnione lekami głębokiego działania. W leczeniu bólów głowy, związanych z jej
nadmiernym wypełnieniem krwią, stosuje się nasypujące leki głębokiego działania: Sulfur, Aurum metallicum,
Strontium

carbonicum,

Lachesis.

BELLADONNA

9CH

Belladonna jest lekiem pochodzenia roślinnego (wilcza jagoda). Belladonnę stosuje się w przypadku ostrego
przekrwienia głowy, gdy ból pojawia się nagle i jest tętniący. Towarzyszy mu często rozszerzenie źrenic. Ból
nasila się w hałasie i intensywnym świetle. Nasila go tez każdy wstrząs. Belladonna jest lekiem stosowanym
między innymi w bólach głowy związanych z przegrzaniem, na przykład, na skutek zbyt długiego przebywania
na

słońcu.

Jest

więc

lekiem

z

wyboru

w

udarach

słonecznych.

DAWKOWANJE:
Belladonnę 9CH przyjmuje się od 2 do 6 razy dziennie po 5 granulek w za1eżności od natężenia bólu. W miarę
poprawy

zmniejsza

się

częstość

podawania

leku.

GLONOINUM

7CH

Jest to zhomeopatyzowana nitrogliceryna. Warto tu zauważyć, ze nitrogliceryna shomeopatyzowana nie może
być stosowana jako lek zastępujący nitroglicerynę allopatyczną stosowaną, na przykład, w napadzie dusznicy
bolesnej

(chorobie

wieńcowej).

Glonoinum stosujemy w bólach głowy, które również są połączone z tętnieniem. Tętnienie to jest przeważnie
bardzo nasilone. Lek jest szczególnie przydatny w bólu związanym z gwałtownym przekrwieniem głowy
wywołanym wzrostem ciśnienia tętniczego. Ból jest zwykle zlokalizowany w okolicy potylicznej. W cieple, w
ruchu a szczególnie przy odgięciu głowy do tylu następuje pogorszenie. Na świeżym powietrzu - poprawa.
DAWKOWANIE:
Lek ten podobnie jak Belladonnę przyjmujemy 2 do 6 razy dziennie po 5 granulek w zależności od nasilenia
objawów.

W

miarę

poprawy

zmniejsza

się

częstość

przyjmowania

leku.

MELILOTUS

7CH

Melilotus jest lekiem pochodzenia roś1innego (nostrzyk). Działanie tego leku jest prawie identyczne jak
Glonoinum. Szczególnie przydatny jest jednak w tych przypadkach, w których po krwawieniu z nosa lub
podczas

miesiączki

następuje

poprawa.

DAWKOWANIE:
Lek przyjmujemy w za1eżności od natężenia bólu 2 do 6 razy dziennie po 5 granulek. W miarę poprawy
zmniejszamy

częstość

przyjmowania

leku.

SANGUINARIA

CANADENSIS

9CH

Lek jest pochodzenia roś1innego (krwawnik kanadyjski). Stosuje się go wówczas. gdy tętniącemu bólowi głowy
często towarzyszy zaczerwienienie policzków. Ból rozpoczyna się zwykle w okolicy potylicznej, przechodzi na
czubek głowy a w czasie ustępowania odczuwany jest nad prawym okiem. Ból rozpoczyna się najczęściej rano,
w porze południowej nasila się a wieczorem zmniejsza lub ustępuje. Przykre zapachy, hałas, silny wiatr,
wstrząs mechaniczny nasi1ają ból głowy. Położenie się w ciemności, oddanie gazów z żołądka lub jelit
zmniejsza

ból.

Lek ten jest szczególnie przydatny dla osób o wzmożonej wraż1iwości nerwowej, które jednak tłumią gniew lub
rozdrażnienie, gdy czują ze mogą one się pojawić. Jest on też wielce przydatny dla osób wyczerpanych
intensywnym

życiem

seksualnym

lub

onanizmem.

DAWKOWANIE:
Lek przyjmujemy dwa razy dziennie po 5 granulek. Niekiedy, gdy lek jest dobrze dobrany a pomimo to ból
głowy nie ustępuje należy zastosować sanguinarię w wyższych potencjach 15CH lub 30CH: w pierwszych

dwóch dniach codziennie po 10 granulek (1 raz dziennie) a następnie po 10 granulek 2 razy w tygodniu.
GELSEMIUM

9CH

Gelsemium jest lekiem pochodzenia roś1innego (żółty jaśmin). Lek ten stosujemy w bólach głowy, którym
towarzyszą zaburzenia widzenia i do1eg1iwości gałek ocznych. Niekiedy ból głowy poprzedza podwójne
widzenie oraz samoistny ból gałek ocznych, o których chory niekiedy mówi, ze są ,,jak poobijane”. Często chory
czuje się oszołomiony i ma przy tym uczucie ciężkości głowy. Czuje się osłabiony i rozbity. Ma też uczucie
ciężkich nóg. Ból umiejscowiony jest w okolicy potylicznej i promieniuje do karku i pleców. Ulgę przynosi
wysokie

trzymanie

głowy

a

także

oddanie

dużej

i1ości

moczu.

DAWKOWANJE:
Gelsemium 9CH przyjmujemy, w za1eżności od natężenia bólu, 1 do 4 razy dziennie po 5 granulek. W miarę
poprawy

zmniejszamy

częstość

przyjmowania

leku.

SPIGELIA

ANTHELMIA

9CH

Jest to również lek pochodzenia roślinnego (mlecznica). Lek jest stosowany w silnych bólach głowy, które
rozpoczynają się w okolicy potylicy, przechodzą przez czubek głowy i lokalizują się na lewym oczodołem. Bóle
nasilają się od hałasu i wstrząsów. Bólom głowy towarzyszy często przyśpieszenie czynności serca odczuwane
przez chorego jako palpitacje. Mogą też towarzyszyć bóle gałek ocznych.
DAWKOWANIE
Lek

przyjmuje

się

zwykle

2

razy

dziennie

po

5

granulek

VERATRUM

VIRIDE

9CH

Veratrum viride jest lekiem pochodzenia roś1innego (ciemierzyca). Jest to lek szczególnie użyteczny w
przypadkach przekrwiennych bólów głowy u osób z bardzo wysokim ciśnieniem tętniczym krwi oraz w
przypadkach ciężkiego udaru cieplnego. Osoby takie mają zwykle czerwoną twarz oraz nabiegłe krwią oczy.
Głowa jest gorąca, źrenice mogą być rozszerzone. Może pojawić się podwójne widzenie. Chorzy odczuwają też
suchość w jamie ustnej oraz suchość warg. Trzeba się tez liczyć z możliwością wystąpienia objawów
deliryjnych: pobudzeniem psychoruchowym, dezorientacją, przymgleniem świadomości, napast1iwością,
(szukaniem

zaczepki).

DAWKOWANIE:
Lek przyjmujemy, w za1emożci od natężenia objawów, 5 granulek od 2 do 4 razy dziennie. W miarę poprawy
zmniejszamy

czçstot1iwość

podawania

leków

FERRUM

METALLICUM

7CH,

9CH

Lek jest sporządzony z metalicznego żelaza. Jest on stosowany w bólu głowy o wybitnie nasilonym tętnieniu.
Chory odczuwa tętnienie, jak uderzenia młotem. Bólowi towarzyszy uczucie uderzenia ciepła do głowy
zwłaszcza do twarzy. Występuje tez zaczerwienie twarzy. Chorzy często mają zawroty głowy, gdy zmieniają
pozycję z 1ezącej na siedzącą. Występuje tez charakterystyczna nadwraż1iwość skóry głowy przykro
odczuwana

nawet

przy

czesaniu.

Ból głowy nasila się pod wpływem zimna, na przykład przy myciu w zimnej wodzie. Poprawę może przynieść
powolny

spacer.

DAWKOWANIE:
Lek

przyjmuje

się

zwykle

2

x

dziennie

po

5

granulek.

Przyjmowanie Ferrum metallicum dobrze jest łączyć z przyjmowaniem leku o nazwie China D30 (1 x dziennie
po 10 granulek).

2. LECZENIE MIGREN PRAWDZIWYCH

Tak zwane migreny prawdziwe, o których powiedzie1iśmy już to co najistotniejsze we wprowadzeniu , na1eży
również do samoistnych bólów przekrwiennych. Poprzedzającą wystąpienie bólów głowy aurę wywołuje
prawdopodobnie pierwotny skurcz naczyń krwionośnych, sam zaś ból głowy wywołany jest ich rozdęciem.
W leczeniu migren prawdziwych stosujemy głównie dwa leki homeopatyczne: Secale cornutum i Apis oraz leki
dobrane

ze

względu

na

dodatkowe

objawy

towarzyszące.

SECALE

CORNUTUM

D12

Secale cornutum jest lekiem sporządzanym z wysuszonego sporyszu (przetrwalnikowa postać grzyba
pasożytującego

na

życie).

DAWKOWANIE:
Przez 6 dni w tygodniu przyjmujemy 2 razy dzienne po 5 granulek; siódmego dnia przyjmujemy 10 granulek
leku homeopatycznego dobranego ze względu na dodatkowe objawy migreny (jeden z leków opisanych
wcześniej).
APIS

9CH

Apis

jest

sporządzany

z

całych

pszczół

miodnych.

Podajemy w samym ataku, by odgraniczyć ból oraz w celu zapobiegania obrzękowi mózgu, który niekiedy
pojawia

się

jako

skutek

poprzedzającego

atak

skurczu

tętnic.

DAWKOWANIE:
Od

2

do

6

razy

dziennie

po

5

granulek.

Leki

podstawowe

Wymienione leki symptomatyczne dobrze jest uzupełniać następującymi lekami podstawowymi:
SULFUR

D30,

AURUM

METALLICUM

30CH,

LACHESIS

15CH

Leki podstawowe stosuje się zwykle raz w tygodniu po 10 granulek wieczorem.

3. BOLE GŁ.OWY, KTORYM TOWARZYSZĄ OBJAWY ZE STRONY PRZEWODU POKARMOWEGO

Bóle głowy często występują razem z różnymi objawami niestrawności. Zespól tych objawów jest dość
różnorodny. Będą one wymieniane w omówieniach wskazań dla poszczególnych leków. W zwalczaniu tego
rodzaj bólów głowy stosuje się najczęściej następujące homeopatyczne leki symptomatyczne: Iris versicolor,
Kalium

bichromicum,

Lac

caninum.

Podobnie jak w leczeniu bólów głowy powiązanych z objawami ze strony układu krążenia, tak i w przypadku
leczenia bólów głowy, którym towarzyszą objawy ze strony przewodu pokarmowego stosuje się obok leków
symptomatycznych

różne

leki

podstawowe.

IRIS

VERSICOLOR

9CH

Jest to lek pochodzenia roślinnego. Wytwarza się go mianowicie z kosaćca różnobarwnego. Jest to lek
użyteczny zwłaszcza w okresowych bólach głowy niezależnie od tego po jakiej stronie on występuje. Ból głowy,
co wielce charakterystyczne, występuje zwykle w dni wolne od pracy, a więc często w niedziele. Zlokalizowane
są najczęściej w okolicy czołowej. Bólowi głowy towarzyszą wymioty, które są kwaśne i piekące. Niekiedy
wymioty bywają gorzkawe a nawet gorzkawo - słodkawe. Pieczenie może występować w całym przewodzie
pokarmowym, zwłaszcza jednak w żołądku i jamie ustnej. Może też wystąpić intensywne pieczenie języka.
DAWKOWANJE:
Irys versicolor 9CH przyjmuje się 2 x dziennie po 5 granulek leku.
Możliwy jest też inny sposób postępowania. Jeś1i mianowicie Iris 9CH nie przynosi wyraźnej poprawy, należy
zastosować Iris versicolor 15CH lub nawet Iris versicolor 30CH po 10 granulek 1 x dziennie. Wyższe potencje
są

bowiem

u

niektórych

pacjentów

bardziej

aktywne.

KALIUM

BICHROMICUM

7CH8

Lek jest wytwarzany z dwuchromianu potasu. Kalium bichromicum nadaje się specjalnie do zwalczania bólu,
który jest odczuwalny jako ból punktowy w okolicy nadoczodołowej. Najczęściej występuje po stronie prawej.
Ból zmniejsza się pod wpływem ucisku bolesnego miejsca. Bólowi mogą towarzyszyć przejściowe zaburzenia
widzenia. Bardziej charakterystyczne są jednak kleiste, gęste, żółtawe wymioty, które często współwystępują z
bólem. Są one często spowodowane dyspepsją związaną z nadkwaśności żołądka i niekiedy z jego
owrzodzeniem. Chory ma często ochotę na piwo. Po wypiciu piwa czuje się jednak bardzo ź1e. Nasilenie bólu
następuje również pod wpływem zimna, nawet w czasie rozbierania się.
DAWKOWANIE:
Lek

przyjmuje

się

2

x

dziennie

po

5

granulek.

LAC

CANINUM

5CH

Jest to lek wytwarzany z psiego mleka. Lek wskazany jest głównie w tych przypadkach bólów głowy, w których
ból ma zmienną lokalizację, pojawia się bądź to z prawej bądź z lewej strony głowy. Również inne doleg1iwości
zmieniają swoje umiejscowienie. Chorzy wykazują niekiedy skłonność do halucynacji. Mogą odnosić wrażenie,
ze nie mówią prawdy chociaż w rzeczywistości tak nie jest. Czasem mają sny o różnych zdarzeniach
powiązanych z pojawieniem się wężów. Bólowi głowy mogą towarzyszyć objawy niestrawności. Jeś1i ból głowy
jest powiązany z zaparciami to dobrze jest zastosować lek o nazwie Lac defloratum.
DAWKOWANIE:
Lek

podajemy

w

potencji

2

razy

dziennie

po

5

granulek.

Najczęściej jako leki podstawowe w tych bólach głowy stosuje się: Lycopodium, Nux Vomica, Sepia, Psorinum.

4. BOLE GŁOWY, KTORYM TOWARZYSZĄ OBJAWY CHOROBOWE ZE STRONY KRĘGOSLUPA
SZYJNEGO

W dolegliwościach kręgosłupa szyjnego bóle głowy pojawiają się dość często. Zmiany chorobowe w

kręgosłupie mają, najczęściej charakter zmian degeneracyjnych. Leki homeopatyczne mogą być w zwalczaniu
tego typu bólu użyteczne, jeśli dolegliwości zmieniają się pod wpływem warunków atmosferycznych. W leczeniu
tego typu bólów głowy wchodzą w grę, jako najważniejsze, dwa leki symptomatyczne: Dulcamara i
Rododendron. Jako lek podstawowy podaje się zwykle Natrium sulfuricum.
DULCAMARA

9CH

Dulcamara jest lekiem pochodzenia roślinnego. Wytwarzana jest z rośliny noszącej nazwę psianka słodkogórz.

W zakresie mozliwożci terapeutycznych tego leku znajdują przede wszystkim te dolegliwości bólowe, które
nasilają się w czasie zimnej i wilgotnej pogody. Jeśli więc bóle głowy połączone są z dolegliwościami ze strony
kręgosłupa szyjnego nasilają się w wilgotne, zimne pogody, to można się spodziewać, że lek ten przyniesie
ulgę.
DAWKOWANIE:

Lek

podaje

się

2

razy

dziennie

po

5

granulek.

RHODODENDRON

9CH

Jest to lek również pochodzenia roślinnego. Jest on wytwarzany z róży syberyjskiej. Charakterystyczne jest
nasilanie się dolegliwości w czasie atmosferycznych wyładowań elektrycznych. Po burzy ból głowy się
zmniejsza. Zmniejszenie bólu może nastąpić również w czasie ruchu oraz pod wpływem suchego i ciepłego
powietrza.
DAWKOWANIE:
Rododendron 9 CH przyjmuje się 2 razy dziennie po 5 granulek.
Najczęściej stosowanym lekiem podstawowym w głównych schorzeniach reumatycznych jest NARTIUM
SULFURICUM

C30

Jest to lek szczególnie przydatny u osób wrażliwych na wilgotne zimno oraz łatwo popadających w
melancholijny nastrój. Lek podaje się po l0 granulek l raz w tygodniu.

5. BÓLE GŁOWY KTÓRYM TOWARZYSZĄ OBJAWY NERWICOWE.

Mówiąc o nerwicach mamy na myśli zespól zaburzeń i objawów odnoszących się głównie do sfery osobowości i
emocji, którym towarzyszy lęk lub niepokój. Zaburzenia w sferze wyższych czynności psychicznych często
oddziałują na podkorowe ośrodki nerwowe sterujące m. in. autonomicznym układem nerwowym
(sympatycznym i parasympatycznym), co może prowadzić do zaburzeń czynnościowych różnych narządów
wewnętrznych a także naczyń krwionośnych. Bóle głowy mogą, również powstać na takim tle. Zaburzenia
czynnościowe rozpoznajemy dopiero wówczas, gdy zostały wykluczone organiczne przyczyny stwierdzanych
objawów. Bóle głowy na tle nerwicowym występują zwykle u osób nadwrażliwych, delikatnych i ogólnie słabych
(w sensie przede wszystkim psychicznym, ale także w sensie fizycznym). Bóle głowy są często wyrazem
różnych kłopotów życiowych, przykrych doświadczeń i zmartwień w życiu codziennym.
W leczeniu tego typu bólu głowy stosuje się między innymi następujące leki symptomatyczne: Kalium
phosphoricum, Anacardium orientalne, Ignatia, Zincum, metallicum.

KALIUM

PHOSPHORICUM

9

CH

Jest to lek wytwarzany z fosforanu potasu. Jest on szczególnie przydatny w przypadkach bólów głowy
występujących u osób przepracowanych umysłowo, odczuwających stale zmęczenie i wyczerpanie. Kalium
phosphoricum jest więc dobrym lekiem w bólach głowy występujących u młodzieży szkolnej oraz studentów w
okresie sesji egzaminacyjnych. Niekiedy w tym czasie pojawia się wzmożone napięcie seksualne, którego
zaspokajanie

pogłębia

zmęczenie

i

wyczerpanie.

DAWKOWANIE:
Kalium phosphoricum 9CH przyjmuje się po 5 granulek 2 razy dziennie.
ANACARDIUM

ORIENTALE

Dl2

Jest to lek pochodzenia roślinnego (sporządzany z owoców drzewa rosnącego w Indiach). Bóle głowy u osób
wyczerpanych wysiłkiem intelektualnym, zwłaszcza takich, które się łatwo denerwują i obrażają, są skłonne do
przeklinania. Często złorzeczą ludziom, których lubią i szanują. Niekiedy mają wrażenie istnienia jakby w
dwóch odrębnych postaciach. Wszystkie dolegliwości, w tym bóle głowy zmniejszają, się w czasie jedzenia.
DAWKOWANJE:
Lek

podajemy

2

razy

dziennie

po

5

granulek.

IGNATIA

9CH

Jest to lek również pochodzenia roślinnego (kulczyba). Ignatia jest dobrym lekiem w bólach głowy u osób z
usposobieniem histerycznym, zwłaszcza u kobiet. Ból głowy odczuwany jest często jak ,,wbijanie gwoździa do
głowy” i jest zwykle połączony z uczuciem ciężkości głowy. Ból głowy wywołany jest najczęściej jakimś
kłopotem

emocjonalnym.

Bólowi może towarzyszyć niestrawność pomimo skrupulatnego przestrzegania zasad zdrowego żywienia.
Natomiast spożycie przez chorych nawet bardzo obfitego posiłku w czasie rozrywkowego spotkania
towarzyskiego, w towarzystwie osób, które lubią nie powoduje żadnych objawów ze strony przewodu
pokarmowego. Można ogólnie powiedzieć, iż wszelka rozrywka przynosi złagodzenie bólu. Osoby specjalnie
wrażliwe na ten lek zwykle mają tez różne paradoksalne odczucia, na przykład nie znoszą dymu tytoniowego,
gdy palą inni, sami mogą natomiast palić bez żadnych negatywnych doznań.

DAWKOWANTE:
Lek podaje się najczęściej 3 razy dziennie po 5 granulek. Jeśli takie dawkowanie nie przynosi wyraźniejszej

poprawy, można dodatkowo przyjmować ten lek w potencji C3O l raz w tygodniu l0 granulek.
ZINCUM

METALLICUM

l5CH

Lek jest sporządzony z cynku metalicznego. Stosowany w bólach głowy, które występuje najczęściej w okolicy
potylicznej.

Często

towarzyszy

im

zawroty

głowy.

Zincum metallicum jest lekiem szczególnie przydatnym w leczeniu osób, które są wyczerpane nerwowo i
psychiczne. Często są to tez osoby ponure, zamknięte w sobie. Cechą wielce charakterystyczną jest
odczuwanie niepokoju nóg, którymi stale poruszają. Chorzy mogą odczuwać również niepokój w okolicy serce,
mogą mieć przyśpieszoną czynność serca. Po wysiłku intelektualnym następuje nasilenie bólu. Ból nasila się
również

po

posiłku,

zwłaszcza

po

posiłku

„zakrapianym”

alkoholem.

DAWKOWANIE:
Lek

przyjmuje

się

najczęściej

2

razy

dziennie

po

5

granulek.

Najczęściej stosowanymi lekami podstawowymi w bólach głowy, którym towarzyszą objawy nerwicowe są:
Natrium

chloratum,

Calcium

phosphoricum

oraz

Silicea.

Obok pojedynczych leków homeopatycznych są też stosowane kompleksy homeopatyczne. Najbardziej znane
kompleksy stosowane w bólach głowy to kompleksy antyhomotoksyczne: Spigelon, Belladonna Homaccord
oraz

Gelsemium

Homaccord.

Spigelon można stosować w każdym typie omówionych wcześniej bólów głowy. Natomiast kompleks
Belladonna Homaccord jest stosowany w bólach głowy, w których występują jednocześnie objawy ze strony
układu krążenia a Gelsemium Homaccord – w bólach głowy powiązanych ze zmianami chorobowymi w
kręgosłupie szyjnym.