00 Program nauki Technik włókienniczych wyrobów dekoracyjnych 311 42

Autorzy:

mgr inż. Anna Pochopień

mgr inż. Elżbieta Świnoga

mgr Danuta Nitoń-Kwak

Recenzenci:

dr Izabela Frontczak-Wasiak

dr Urszula Janicka-Krzywda

Opracowanie redakcyjne:

mgr Bożena Stadnicka-Graboś

Spis treści

Wprowadzenie
I. Założenia programowo-organizacyjne kształcenia
w zawodzie

1. Opis pracy w zawodzie

2. Zalecenia dotyczące organizacji procesu dydaktyczno-
wychowawczego

II. Plany nauczania

III. Moduły kształcenia w zawodzie

1. Podstawy włókiennictwa

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska

Rozpoznawanie surowców włókienniczych

Rozpoznawanie nitek

Wykonywanie pomiarów

Określanie parametrów struktury tkanin i dzianin

2. Podstawy projektowania odzieży i włókienniczych
wyrobów dekoracyjnych

Wykonywanie rysunków odręcznych

Sporządzanie rysunków technicznych

Wykonywanie kompozycji płaskich i przestrzennych

3. Proces projektowania wyrobów dekoracyjnych

Wykorzystywanie wiedzy o sztuce w procesie

projektowania wyrobów dekoracyjnych

Projektowanie

rękodzielniczych wyrobów tkackich

Projektowanie

rękodzielniczych wyrobów dziewiarskich 66

Projektowanie

rękodzielniczych wyrobów

hafciarskich i koronkarskich

4. Technologia wykonywania rękodzielniczych
wyrobów

tkackich

Dobieranie metod i technik wytwarzania tkanin

dekoracyjnych

Wykonywanie tkanin dekoracyjnych

Dokonywanie napraw i renowacji tkanin dekoracyjnych 84

5. Technologia wytwarzania rękodzielniczych
wyrobów

dziewiarskich

Dobieranie materiałów, narzędzi i metod

do wykonywania rękodzielniczych wyrobów dziewiarskich 90

Wykonywanie rękodzielniczych wyrobów dziewiarskich 93

Wykonywanie zdobień wyrobów dziewiarskich

6. Technologia wykonywania haftów i koronek

100

Dobieranie materiałów, narzędzi, przyborów i metod
do wykonywania haftów i koronek

103

Wykonywanie haftów

106

Wykonywanie koronek

110

Dokonywanie napraw i konserwacji wyrobów rękodzieła
ludowego z elementami haftów i koronek

113

7. Praktyka zawodowa

116

Organizowanie procesu wytwarzania wyrobów
dekoracyjnych

118

Wytwarzanie, naprawy i renowacje włókienniczych wyrobów
dekoracyjnych

121

Sporządzanie dokumentacji procesu produkcyjnego
włókienniczych wyrobów dekoracyjnych

124

8. Technologia wytwarzania włókienniczych wyrobów

dekoracyjnych inspirowanych historią i folklorem

126

Wykorzystywanie historii sztuki i sztuki ludowej

w projektowaniu i wytwarzaniu współczesnych
włókienniczych wyrobów dekoracyjnych

130

Projektowanie włókienniczych wyrobów dekoracyjnych

inspirowanych sztuką ludową i wyrobami z różnych epok
historycznych

133

Wykonywanie włókienniczych wyrobów dekoracyjnych

inspirowanych sztuką ludową i dekoracyjną z różnych
epok historycznych

136

Wprowadzenie

Celem kształcenia w zawodzie technik włókienniczych wyrobów

dekoracyjnych jest przygotowanie aktywnego, mobilnego i skutecznie
działającego pracownika. Efektywne funkcjonowanie na rynku pracy
wymaga przygotowania ogólnego, opanowania podstawowych
umiejętności zawodowych oraz kształcenia ustawicznego.
Rozwój technologii przemysłowych nie osłabił popytu na ręcznie
wykonane wyroby włókiennicze o niepowtarzalnych lub odtworzonych
z minionych epok wzorach. Technik włókienniczych wyrobów
dekoracyjnych kontynuuje tradycje ręcznego wytwarzania wyrobów
z surowców włókienniczych. Efektem działań są unikalne rękodzielnicze
wyroby dekoracyjne i użytkowe. Asortyment wyrobów jest bogaty
i różnorodny: oryginalna odzież, elementy zdobnicze odzieży, tkanina
artystyczna, tkanina użytkowa, koce, serwety, obrusy, firanki, zasłony.
Wyroby te mogą mieć charakter autorski, mogą też odtwarzać dawne
wzory i techniki.
Absolwent współczesnej szkoły powinien charakteryzować się
otwartością, wyobraźnią, zdolnością do ciągłego kształcenia
i doskonalenia się oraz umiejętnością oceny swoich możliwości.
Wprowadzenie do systemu szkolnego modułowych programów
nauczania ułatwi osiągnięcie tych celów. Kształcenie modułowe,
w którym cele i materiał nauczania są powiązane z realizacją zadań
zawodowych, umożliwia:
− przygotowanie ucznia do wykonywania zawodu, głównie przez

realizację zadań zbliżonych do tych, które są wykonywane na
stanowiskach pracy,

− korelację i integrację treści kształcenia z różnych dyscyplin wiedzy.
Kształcenie modułowe charakteryzuje się tym, że:
− proces uczenia się dominuje nad procesem nauczania,

− uczeń może podejmować decyzje dotyczące kształcenia

zawodowego w zależności od własnych potrzeb i możliwości,

− rozwiązania programowo-organizacyjne dają możliwość kształtowania

umiejętności zawodowych różnymi drogami,

− umiejętności opanowane w ramach poszczególnych modułów dają

możliwość wykonywania określonego zakresu pracy,

− wykorzystuje się w szerokim zakresie zasadę transferu wiedzy

i umiejętności,

− programy nauczania są elastyczne, poszczególne jednostki można

wymieniać, modyfikować, dostosowywać do poziomu wymaganych
umiejętności, potrzeb gospodarki oraz lokalnego rynku pracy.

Realizacja

modułowego programu nauczania zapewnia opanowanie

umiejętności określonych w podstawie programowej kształcenia
w zawodzie.
W pracach nad doborem treści programowych w układzie modułowym
została wykorzystana dostępna literatura, doświadczenia polskie

i zagraniczne.

Modułowy program nauczania składa się z zestawu modułów

i odpowiadających im jednostek modułowych, wyodrębnionych na
podstawie określonych kryteriów, umożliwiających zdobywanie wiedzy
oraz kształtowanie umiejętności i postaw właściwych dla zawodu.

Jednostka modułowa stanowi element modułu kształcenia

w zawodzie, obejmujący logiczny i możliwy do wykonania wycinek pracy
o wyraźnie określonym początku i zakończeniu, który nie podlega zwykle
dalszym podziałom, a jego rezultatem jest produkt, usługa lub istotna
decyzja.
W strukturze programu wyróżnia się:
– założenia programowo - organizacyjne kształcenia w zawodzie,
– plany nauczania,
– programy modułów i jednostek modułowych.

Moduł kształcenia w zawodzie zawiera: cele kształcenia, wykaz

jednostek modułowych, schemat układu jednostek modułowych,
literaturę.

Program jednostki modułowej zawiera: szczegółowe cele kształcenia,

materiał nauczania, ćwiczenia, środki dydaktyczne, wskazania
metodyczne do realizacji programu jednostki, propozycje metod
sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia.

Dydaktyczna mapa programu zamieszczona w założeniach

programowo - organizacyjnych stanowi schemat powiązań między
modułami i jednostkami modułowymi wyodrębnionymi w programie
nauczania dla zawodu.

W programie przyjęto system kodowania modułów i jednostek

modułowych, zawierający elementy:
– symbol cyfrowy zawodu, zgodnie z obowiązującą klasyfikacją

zawodów szkolnictwa zawodowego,

– symbol literowy, oznaczający grupę modułów:

O – dla modułów ogólnozawodowych
Z – dla modułów zawodowych
S – dla modułów specjalizacyjnych

– cyfrę arabską oznaczającą kolejny numer modułu z danej w kategorii

oraz numer wyodrębnionej w module jednostki modułowej.

Przykładowy zapis kodowania modułu:
311[42].O1
311[42] - symbol cyfrowy zawodu: technik włókienniczych wyrobów
dekoracyjnych,
O1 - pierwszy moduł ogólnozawodowy: Podstawy włókiennictwa.

Przykładowy zapis kodowania jednostki modułowej:

311[42].O1.01
311[42] - symbol cyfrowy zawodu: technik włókienniczych wyrobów
dekoracyjnych,
O1 - pierwszy moduł ogólnozawodowy: Podstawy włókiennictwa,

01 - pierwsza jednostka modułowa wyodrębniona w module O1:
Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

I. Założenia programowo – organizacyjne kształcenia

w zawodzie

1. Opis pracy w zawodzie

Typowe stanowiska pracy
Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik włókienniczych
wyrobów dekoracyjnych może być zatrudniony w:
− pracowni artysty plastyka,

− pracowni konserwatorskiej,

− pracowniach dekoratorskich,

− muzeach prowadzących działy strojów i tkanin,

− spółdzielniach rękodzieła ludowego i artystycznego,

− pracowniach szyjących stroje ludowe,

− pracowniach wzornictwa i projektowania włókienniczych wyrobów

dekoracyjnych,

− wzorcowniach zakładów włókienniczych,

− punktach usługowych rękodzielniczych wyrobów dekoracyjnych.
Może też prowadzić własną działalność gospodarczą w zakresie
świadczenia usług dekoratorskich, konserwatorskich, haftu ręcznego,
koronkarstwa, dzianiny i tkactwa artystycznego.

Zadania zawodowe
Zadania zawodowe technika włókienniczych wyrobów dekoracyjnych
obejmują:
− przygotowywanie surowców i stanowisk pracy do wykonywania

wyrobów hafciarskich, koronkarskich, tkackich i dziewiarskich,

− wykonywanie projektów włókienniczych wyrobów dekoracyjnych,

− sporządzanie dokumentacji rysunkowej i technologicznej elementu

zdobniczego wyrobu,

− wytwarzanie rękodzielniczych wyrobów hafciarskich, koronkarskich,

tkackich i dziewiarskich,

− wykonywanie prac związanych z konserwacją, magazynowaniem

surowców i wyrobów,

− wykonywanie prac związanych z prezentacją i eksponowaniem

włókienniczych wyrobów dekoracyjnych oraz aranżacją i wystrojem
wnętrza,

− wykonywanie rękodzielniczych zleceń usługowych zgodnie

z potrzebami rynku,

− określanie kosztów produkcji i wykonywanie podstawowych rozliczeń,
– prowadzenie działalności produkcyjnej, usługowej i handlowej.

Umiejętności zawodowe
W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent szkoły powinien umieć:
− organizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami bezpieczeństwa

i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz
wymaganiami ergonomii,

− korzystać z literatury zawodowej i innych źródeł informacji,

− wykonywać projekt plastyczny włókienniczego wyrobu dekoracyjnego,

− dokonywać analizy środków plastycznego wyrazu zastosowanych

w projekcie plastycznym,

− projektować włókiennicze wyroby rękodzielnicze,

− posługiwać się normami i dokumentacją wyrobu,

− wykonywać rysunek roboczy włókienniczego wyrobu dekoracyjnego,

− określać rodzaj i ilość materiału niezbędną do wykonania wyrobu,

− zaplanować warunki techniczne oraz technologię wykonania

włókienniczego wyrobu dekoracyjnego,

− dobierać, użytkować i konserwować narzędzia służące

do wytwarzania rękodzielniczych wyrobów dekoracyjnych,

− obsługiwać maszyny i urządzenia służące do wytwarzania

rękodzielniczych wyrobów dekoracyjnych,

− ustalać próg rentowności wyrobu oraz jego minimalną cenę,

− wykonywać wyrób dekoracyjny zgodnie z projektem plastycznym

i technologicznym,

− stosować zabiegi i techniki mające na celu uzyskanie wymaganych

właściwości użytkowych i estetycznych wyrobu finalnego,

− stosować metody kontroli procesów wytwarzania i jakości wyrobu

finalnego,

− dokonywać prezentacji wykonanego wyrobu dekoracyjnego,

− dokonywać napraw, konserwacji i renowacji włókienniczych wyrobów

dekoracyjnych,

− oceniać, prezentować i doskonalić umiejętności zawodowe,

− stosować zasady prowadzenia samodzielnej działalności

gospodarczej.

Wymagania psychofizyczne właściwe dla zawodu
− zainteresowania plastyczne,

− wyobraźnia przestrzenna,

− zdolności manualne,

− poczucie estetyki,

− spostrzegawczość,

− cierpliwość, dokładność i systematyczność,

− odpowiedzialność,

2. Zalecenia dotyczące organizacji procesu dydaktyczno –

wychowawczego

Proces kształcenia zawodowego według modułowego programu

nauczania dla zawodu technik włókienniczych wyrobów dekoracyjnych
może być realizowany

w technikum oraz szkole policealnej,

na podbudowie szkoły dającej wykształcenie średnie.
Program nauczania obejmuje kształcenie ogólnozawodowe

i zawodowe. Kształcenie ogólnozawodowe zapewnia orientację
w zawodzie i ułatwia ewentualną zmianę zawodu. Kształcenie
zawodowe ma na celu przygotowanie absolwenta szkoły do realizacji
zadań na typowych dla zawodu stanowiskach pracy.
Podstawowym celem kształcenia w zawodzie technik włókienniczych
wyrobów dekoracyjnych jest przygotowanie absolwenta szkoły
do wykonywania prac związanych z wytwarzaniem włókienniczych
wyrobów dekoracyjnych takich jak: hafty ręczne, koronki, dzianiny
i wyroby tkackie, a także do prac związanych z renowacją
i konserwacją tych wyrobów.
Ogólne i szczegółowe cele kształcenia wynikają z podstawy
programowej kształcenia w zawodzie.
Treści programowe zawarto w ośmiu modułach: podstawy
włókiennictwa, podstawy projektowania odzieży i włókienniczych
wyrobów dekoracyjnych, proces projektowania wyrobów dekoracyjnych,
technologia wykonywania rękodzielniczych wyrobów tkackich,
technologia wytwarzania rękodzielniczych wyrobów dziewiarskich,
technologia wykonywania haftów i koronek, praktyka zawodowa,
technologia wytwarzania włókienniczych wyrobów dekoracyjnych
inspirowanych historią i folklorem.
Moduły uwzględniają zadania zawodowe oraz są podzielone na
jednostki modułowe. Każda jednostka zawiera treści programowe
stanowiące określoną całość, a ich realizacja umożliwia opanowanie
umiejętności, niezbędnych do wykonania określonego zakresu pracy.
Czynnikiem

sprzyjającym nabywaniu umiejętności zawodowych jest

wykonywanie ćwiczeń określonych w jednostkach modułowych.
Ćwiczenia zapisane w programach poszczególnych jednostek
modułowych są propozycją do wykorzystania. Ich tematyka może być
uzupełniona przez nauczyciela realizującego program.
Program modułu 311[42].O1 - Podstawy włókiennictwa - składa się
z pięciu jednostek modułowych zawierających ogólnozawodowe treści
kształcenia.

W wyniku realizacji programu uczeń powinien umieć:
− stosować zasady prawnej ochrony pracy,

− organizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bezpieczeństwa

i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz
wymaganiami ergonomii,

− rozróżniać włókna naturalne i materiały z nich wykonane,

− rozróżniać włókna chemiczne i materiały z nich wykonane,

− rozróżniać mieszanki włókiennicze i materiały z nich wykonane,

− klasyfikować surowce i wyroby włókiennicze,

− charakteryzować techniki wytwarzania wyrobów włókienniczych,

− określać podstawowe parametry charakteryzujące nitkę,

− określać podstawowe parametry struktury tkanin i dzianin,

− obsługiwać aparaturę laboratoryjną służącą do badania surowców

i wyrobów włókienniczych,

− stosować zasady przeprowadzania badań laboratoryjnych surowców

i wyrobów włókienniczych,

− opracowywać wyniki badań laboratoryjnych,
Program modułu powinien być realizowany w pierwszej kolejności.

Program modułu 311[42].O2 - Podstawy projektowania odzieży
i włókienniczych wyrobów dekoracyjnych - składa się trzech jednostek
modułowych zawiera ogólnozawodowe treści kształcenia.
W wyniku realizacji programu uczeń powinien umieć:
− wykonywać rysunki odręczne,

− sporządzać rysunki techniczne części maszyn,

− sporządzać rysunki techniczne określonych wyrobów,

− wykonywać kompozycję płaską i przestrzenną dowolnymi technikami,

− stosować podstawowe zasady prezentacji i ekspozycji prac

plastycznych oraz projektów,

− stosować techniki komputerowe w procesie projektowania.
Program modułu 311[42].Z1 - Proces projektowania wyrobów
dekoracyjnych - składa się z czterech jednostek modułowych, zawiera
zawodowe treści kształcenia niezbędne do projektowania
rękodzielniczych wyrobów dekoracyjnych.
W wyniku realizacji programu uczeń powinien umieć:
− wykorzystywać wiedzę o sztuce w procesie projektowania,

− projektować rękodzielnicze wyroby tkackie,

− projektować rękodzielnicze wyroby dziewiarskie,

− projektować rękodzielnicze wyroby hafciarskie i koronkarskie.

Program modułu 311[42].Z2 - Technologia wykonywania
rękodzielniczych wyrobów tkackich - składa się z trzech jednostek
modułowych, zawiera zawodowe treści kształcenia dotyczące
technicznego i technologicznego procesu przygotowania i wytwarzania
rękodzielniczych wyrobów tkackich.
W wyniku realizacji programu uczeń powinien umieć:
− dobierać metody i techniki wytwarzania rękodzielniczych wyrobów

tkackich,

− wykonywać tkaniny dekoracyjne,

− wykonywać naprawy i renowację tkanin dekoracyjnych.
Program

modułu 311[42].Z3 - Technologia wykonywania

rękodzielniczych wyrobów dziewiarskich - składa się trzech jednostek
modułowych zawiera zawodowe treści kształcenia niezbędne do
wytwarzania i zdobienia dzianin.
W wyniku realizacji programu uczeń powinien umieć:
− dobierać materiały, narzędzia i metody do wytwarzania dzianin,

− wytwarzać wyroby dziewiarskie,

− wykonywać zdobienia wyrobów dziewiarskich.

Program modułu 311[42].Z4 - Technologia wykonywania haftów

i koronek - składa się z czterech jednostek modułowych, zawiera
zawodowe treści kształcenia niezbędne do wykonywania wyrobów
dekoracyjnych, haftów i koronek oraz napraw, konserwacji i renowacji
wyrobów zdobionych haftem i koronką.
W wyniku realizacji programu uczeń powinien umieć:
− dobierać materiały, narzędzia i przybory do wykonywania haftów

i koronek,

− wykonywać hafty i koronki,

− dokonywać napraw i konserwacji wyrobów rękodzieła ludowego.

Program

modułu 311[42].Z5 - Praktyka zawodowa - składa się

z trzech jednostek modułowych zawiera zawodowe treści kształcenia
niezbędne do planowania, organizowania oraz wykonywania zadań
technika włókienniczych wyrobów dekoracyjnych. Praktyka zawodowa
powinna być prowadzona w zakładach usługowych, pracowniach,
zakładach włókienniczych.
W wyniku realizacji programu uczeń powinien umieć:
− organizować pracę w zakładach produkcji wyrobów dekoracyjnych,

− wytwarzać oraz dokonywać napraw i renowacji włókienniczych

wyrobów dekoracyjnych,

− sporządzać dokumentację związaną z produkcją wyrobów

dekoracyjnych.

Program

modułu 311[42].S1 - Technologia wytwarzania

włókienniczych wyrobów dekoracyjnych inspirowanych historią
i folklorem - zawiera trzy jednostki modułowe obejmujące
specjalizacyjne treści kształcenia. Program można realizować
w zależności od potrzeb lokalnego i regionalnego rynku pracy.
W wyniku realizacji programu uczeń powinien umieć:
− projektować włókiennicze wyroby dekoracyjne inspirowane sztuką

ludową i epoką historyczną,

− wykonywać wyroby dekoracyjne inspirowane sztuką ludową i epoką

historyczną.

Wykaz modułów i jednostek modułowych zamieszczono w tabeli.

Wykaz modułów i jednostek modułowych

Symbol

jednostki

modułowej

Zestawienie modułów i jednostek modułowych

Orientacyjna

liczba godzin

na realizację

Moduł 311[42].O1

Podstawy włókiennictwa

324

311[42].O1.01 Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny

pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony
środowiska

311[42].O1.02 Rozpoznawanie surowców włókienniczych

120

311[42].O1.03 Rozpoznawanie nitek

311[42].O1.04 Wykonywanie pomiarów

311[42].O1.05 Określanie parametrów struktury tkanin i dzianin

Moduł 311[42].O2

Podstawy projektowania odzieży i włókienniczych

wyrobów dekoracyjnych

144

311[42].O2.01 Wykonywanie rysunków odręcznych

311[42].O2.02 Sporządzanie rysunków technicznych

311[42].O2.03 Wykonywanie kompozycji płaskich i przestrzennych

Moduł 311[42].Z1

Proces projektowania wyrobów dekoracyjnych

288

311[42].Z1.01 Wykorzystywanie wiedzy o sztuce w procesie

projektowania wyrobów dekoracyjnych

110

311[42].Z1.02 Projektowanie

rękodzielniczych wyrobów tkackich

311[42].Z1.03 Projektowanie

rękodzielniczych wyrobów

dziewiarskich

311[42].Z1.04 Projektowanie

rękodzielniczych wyrobów hafciarskich

i koronkarskich

Moduł 311[42].Z2

Technologia wykonywania rękodzielniczych

wyrobów tkackich

190

311[42].Z2.01 Dobieranie

metod

technik wytwarzania tkanin

dekoracyjnych

311[42].Z2.02 Wykonywanie tkanin dekoracyjnych

105

311[42].Z2.03 Dokonywanie napraw i renowacji tkanin

dekoracyjnych

Moduł 311[42].Z3

Technologia wytwarzania rękodzielniczych

wyrobów dziewiarskich

190

311[42].Z3.01 Dobieranie

materiałów, narzędzi i metod do

wykonywania rękodzielniczych wyrobów dziewiarskich

311[42].Z3.02 Wykonywanie

rękodzielniczych wyrobów

dziewiarskich

110

311[42].Z3.03 Wykonywanie

zdobień wyrobów dziewiarskich

Moduł 311[42].Z4

Technologia wykonywania haftów i koronek

292

311[42].Z4.01 Dobieranie

materiałów, narzędzi, przyborów i metod

do wykonywania haftów i koronek

311[42].Z4.02 Wykonywanie

haftów

100

311[42].Z4.03 Wykonywanie

koronek

311[42].Z4.04 Dokonywanie

napraw i konserwacji wyrobów

rękodzieła ludowego z elementami haftów i koronek

Moduł 311[42].Z5

Praktyka zawodowa

160

311[42].Z5.01 Organizowanie procesu wytwarzania wyrobów

dekoracyjnych

311[42].Z5.02 Wytwarzanie, naprawy i renowacje włókienniczych

wyrobów dekoracyjnych

100

311[42].Z5.03 Sporządzanie dokumentacji procesu produkcyjnego

włókienniczych wyrobów dekoracyjnych

Moduł 311[42].S1

Technologia wytwarzania włókienniczych

wyrobów dekoracyjnych inspirowanych historią

i folklorem

172

311[42].S1.01

Wykorzystywanie historii sztuki i sztuki ludowej
w projektowaniu i wytwarzaniu współczesnych
włókienniczych wyrobów dekoracyjnych

311[42].S1.02

Projektowanie włókienniczych wyrobów dekoracyjnych
inspirowanych sztuką ludową i wyrobami z różnych
epok historycznych

311[42].S1.03

Wykonywanie włókienniczych wyrobów dekoracyjnych
inspirowanych sztuką ludową i dekoracyjną z różnych
epok historycznych

108

RAZEM 1760

Na podstawie wykazu modułów i jednostek modułowych opracowano
dydaktyczną mapę programu nauczania dla zawodu.

Dydaktyczna mapa programu

Moduł 311[42].O1

Podstawy włókiennictwa

311[42].O1.02

311[42].O1.05

311[42].O1.04

311[42].O1.01

311[42].O1.03

Moduł 311[42].O2

Podstawy projektowania

odzieży i włókienniczych

wyrobów dekoracyjnych

311[42].O2.03

311[42].O2.01

311[42].O2.02

Moduł 311[42].Z1

Proces projektowania

wyrobów dekoracyjnych

311[42].Z1.01

311[42].Z1.02

311[42].Z1.04

311[42].Z1.03

Moduł 311[42].Z5

Praktyka zawodowa

Moduł 311[42].S1

Technologia wytwarzania

włókienniczych wyrobów

dekoracyjnych inspirowanych

historią i folklorem

311[42].Z2.01

311[42].Z2.02

311[42].Z2.03

311[42].Z3.01

311[42].Z5.01

311[42].Z5.02

311[42].Z5.03

311[42].S1.01

311[42].S1.02

311[42].S1.03

311[42].Z3.02

311[42].Z3.03

311[42].Z4.04

311[42].Z4.02

311[42].Z4.03

311[42].Z4.01

Moduł 311[42].Z2

Technologia wykonywania

rękodzielniczych wyrobów

tkackich

Moduł 311[42].Z3

Technologia wykonywania

rękodzielniczych wyrobów

dziewiarskich

Moduł 311[42].Z4

Technologia wykonywania

haftów i koronek

Przed podjęciem decyzji o zmianie kolejności realizacji programów

modułów i jednostek modułowych wskazana jest szczegółowa analiza
dydaktycznej mapy programu.
Nauczyciel realizujący program nauczania powinien posiadać
przygotowanie z zakresu kształcenia modułowego, aktywizujących
metod nauczania, pomiaru dydaktycznego oraz projektowania

i opracowywania pakietów edukacyjnych.

Nauczyciel kierujący procesem nabywania umiejętności przez
uczniów powinien udzielać pomocy w rozwiązywaniu problemów
związanych
z realizacją zadań, zapewnić możliwość uczenia się we własnym tempie
z uwzględnieniem indywidualnych predyspozycji, możliwości
i doświadczeń. Należy również rozwijać zainteresowania zawodem,
wskazywać na możliwości dalszego kształcenia.

Nauczyciel powinien uczestniczyć w organizowaniu bazy techniczno-

dydaktycznej oraz ewaluacji programów nauczania. Wskazane jest
opracowywanie przez nauczyciela pakietów edukacyjnych, stanowiących
dydaktyczną obudowę programów. Pakiety edukacyjne powinny być
opracowane zgodnie z metodologią kształcenia modułowego i stanowić
materiał wspomagający proces kształtowania umiejętności
intelektualnych i praktycznych.

Wskazane jest, żeby kształcenie modułowe było realizowane

metodami nauczania takimi jak: ćwiczenia, pokaz, metoda projektów,
metoda przewodniego tekstu. Dominującą metodą nauczania powinny
być ćwiczenia praktyczne.

Należy także organizować wycieczki dydaktyczne do zakładów

wytwarzania wyrobów, muzeów, na targi i wystawy dzieł sztuki.
W procesie realizacji programu należy położyć nacisk na
samokształcenie z wykorzystaniem literatury zawodowej, podręczników,
poradników i pozatekstowych źródeł informacji.

W realizacji treści programowych, w tym ćwiczeń, należy uwzględniać

współczesne technologie, materiały, narzędzia i sprzęt.

Prowadzenie zajęć praktycznymi i aktywizującymi metodami

nauczania wymaga przygotowania materiałów: instrukcji do metody
projektów, instrukcji do wykonania ćwiczeń.

Istotnym elementem organizacji procesu dydaktycznego jest

sprawdzanie i ocenianie edukacyjnych osiągnięć ucznia. Monitorowanie
postępów i osiągnięć ucznia należy do obowiązków nauczyciela.
Ocenianie powinno uświadomić uczniowi poziom jego osiągnięć
w stosunku do wymagań edukacyjnych, wdrażać do systematycznej
pracy, samokontroli i samooceny.

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć powinno być realizowane za

pomocą sprawdzianów ustnych, pisemnych, praktycznych, obserwacji
podczas realizacji zadań oraz testów osiągnięć szkolnych.

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć szkolnych wymaga od nauczyciela

określenia kryteriów, opracowania testów, arkuszy obserwacji, arkuszy
oceny postępów.

Środki dydaktyczne niezbędne do organizacji i realizacji modułowego

procesu kształcenia, powinny stanowić:
− pomoce dydaktyczne,

− materiały dydaktyczne,

− techniczne środki kształcenia,

− dydaktyczne środki pracy.
Pracownie powinny być wyposażone w środki dydaktyczne, określone
w programach jednostek modułowych.
Orientacyjna liczba godzin na realizację programu podana

w tabelach wykazu jednostek modułowych może ulegać zmianie
w zależności od stosowanych przez nauczyciela metod i środków
dydaktycznych.
W zintegrowanym procesie kształcenia modułowego nie ma podziału
na zajęcia teoretyczne i praktyczne. Formy organizacyjne pracy uczniów
powinny być dostosowane do treści i metod kształcenia.

Wskazane jest, aby zajęcia były prowadzone w grupach

15 osobowych. Inne formy organizacyjne to praca w

zespołach

2 - 4 osobowych i praca indywidualna.

Kształtowanie umiejętności praktycznych może odbywać się na

odpowiednio wyposażonych stanowiskach ćwiczeniowych
w pracowniach symulacyjnych, warsztatach oraz w pracowniach
artystycznych. Na stanowiskach ćwiczeniowych należy stworzyć
warunki, umożliwiające przyswajanie wiedzy związanej
z realizowanymi zadaniami.
Ćwiczeniowe stanowiska pracy uczniów może stanowić wydzielona
część pracowni, warsztatów, hali. Korzystając ze zgromadzonych
materiałów, narzędzi i sprzętu uczeń wykonuje określone zadania.

Szkoła podejmująca kształcenie w zawodzie według modułowego

programu nauczania powinna posiadać odpowiednie warunki lokalowe
oraz wyposażenie techniczne i dydaktyczne. Wskazane jest
zorganizowanie i wyposażenie pracowni: materiałoznawstwa,
plastycznej, technologii oraz warsztatów szkolnych.

Warsztaty szkolne powinny być zorganizowane na wzór zakładów

usług krawieckich, pracowni rękodzielniczych, zakładów wyrobów
włókienniczych z wyodrębnionymi działami produkcyjno - szkoleniowymi
i stanowiskami pracy.

Wskazane jest, aby w standardowym wyposażeniu pracowni

w dydaktyczne i techniczne środki kształcenia znalazły się również
środki audiowizualne oraz komputery z oprogramowaniem.

Współpraca z pracowniami artystycznymi, pracowniami rękodzieła

ludowego i zakładami pracy umożliwi uczniom poznanie różnorodnych
technik pracy oraz nowoczesnego wyposażenia technicznego.

Do prawidłowej realizacji procesu kształcenia konieczne są

systematyczne działania szkoły, jak:
– organizowanie

zaplecza technicznego, umożliwiającego

przygotowanie obudowy dydaktycznej,

– współpraca z odpowiednimi zakładami pracy umożliwiająca

aktualizację treści programowych, zgodnie z wymaganiami
technologii, techniki oraz rynku pracy,

– doskonalenie nauczycieli w zakresie metodologii kształcenia

modułowego, aktywizujących metod nauczania, pomiaru
dydaktycznego oraz projektowania pakietów edukacyjnych.

Szkoła podejmująca kształcenie w zawodzie według modułowego
programu nauczania powinna posiadać:
− stanowiska ćwiczeń praktycznych, wyposażone w niezbędne

narzędzia, sprzęt i urządzenia,

− stanowiska pracy uczniów, dostosowane do różnych form

organizacyjnych (praca grupowa, praca indywidualna),

− stanowisko pracy nauczyciela wyposażone w sprzęt audiowizualny

i multimedialny,

− bibliotekę podręczną odpowiadającą potrzebom samodzielnego

i grupowego uczenia się.

II. Plany nauczania

PLAN NAUCZANIA

Technikum czteroletnie
Zawód: technik włókienniczych wyrobów dekoracyjnych 311[42]
Podbudowa programowa: gimnazjum

Dla

młodzieży

Dla dorosłych

Liczba

godzin

tygodniowo

czteroletnim

okresie

nauczania

Liczba

godzin

tygodniowo

czteroletnim

okresie

nauczania

Liczba

godzin

czteroletnim

okresie

nauczania

Semestry I-VIII

Lp. Moduły kształcenia w zawodzie

Klasy I-IV

Forma

stacjonarna

Forma

zaoczna

1. Podstawy

włókiennictwa 9

114

2. Podstawy

projektowania

odzieży

i wyrobów dekoracyjnych

4 3 50

Proces projektowania wyrobów
dekoracyjnych

8 5

100

4. Technologia

wykonywania

rękodzielniczych wyrobów
tkackich

5 4 63

5. Technologia

wykonywania

rękodzielniczych wyrobów
dziewiarskich

5 4 63

6. Technologia

wykonywania

haftów i koronek

12 8 152

7. Technologia

wytwarzania

włókienniczych wyrobów
dekoracyjnych inspirowanych
historią i folklorem

7 5 88

Razem 50

630

Praktyka zawodowa: 4 tygodnie

PLAN NAUCZANIA

Szkoła policealna
Zawód: technik włókienniczych wyrobów dekoracyjnych 311[42]
Podbudowa programowa: szkoła dająca wykształcenie średnie

Dla

młodzieży

Dla dorosłych

Liczba

godzin

tygodniowo

w dwuletnim

okresie

nauczania

Liczba

godzin

tygodniowo

w dwuletnim

okresie

nauczania

Liczba

godzin

w dwuletnim

okresie

nauczania

Semestry I - IV

Lp. Moduły kształcenia w zawodzie

Semestry

I - IV

Forma

stacjonarna

Forma

zaoczna

1. Podstawy

włókiennictwa 9

7 123

2. Podstawy

projektowania

odzieży

i wyrobów dekoracyjnych

4 3 55

Proces projektowania wyrobów
dekoracyjnych

8 6

110

4. Technologia

wykonywania

rękodzielniczych wyrobów
tkackich

5 4 68

5. Technologia

wykonywania

rękodzielniczych wyrobów
dziewiarskich

5 4 68

Technologia wykonywania haftów
i koronek

12 8 164

7. Technologia

wytwarzania

włókienniczych wyrobów
dekoracyjnych inspirowanych
historią i folklorem

7 5 94

Razem 50

682

Praktyka zawodowa: 4 tygodnie

PLAN NAUCZANIA

Szkoła policealna
Zawód: technik włókienniczych wyrobów dekoracyjnych 311[42]
Podbudowa programowa: liceum profilowane, profil kreowanie ubiorów

Dla młodzieży Dla

dorosłych

Liczba

godzin

tygodniowo

w rocznym

okresie

nauczania

Liczba

godzin

tygodniowo

w rocznym

okresie

nauczania

Liczba

godzin

w rocznym

okresie

nauczania

Semestry I - II

Lp. Moduły kształcenia w zawodzie

Semestry

I - II

Forma

stacjonarna

Forma

zaoczna

Proces projektowania wyrobów
dekoracyjnych

6 4

2. Technologia

wykonywania

rękodzielniczych wyrobów
tkackich

4 3

3. Technologia

wykonywania

rękodzielniczych wyrobów
dziewiarskich

5 4

4. Technologia

wykonywania

haftów i koronek

9 7

121

5. Technologia

wytwarzania

włókienniczych wyrobów
dekoracyjnych inspirowanych
historią i folklorem

8 6

108

Razem 32

432

Praktyka zawodowa: 4 tygodnie

III. Moduły kształcenia w zawodzie

Moduł 311[42].O1
Podstawy włókiennictwa

1. Cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:

–

organizować stanowisko pracy, zgodnie z zasadami bezpieczeństwa
i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz
wymaganiami ergonomii,

–

stosować procedury udzielania pierwszej pomocy w stanach
zagrożenia zdrowia i życia,

–

określać przyczyny zmęczenia w czasie pracy,

–

stosować zasady współpracy w zespole,

–

określać parametry klimatu w pomieszczeniach,

–

obsługiwać aparaturę laboratoryjną do badania surowców i wyrobów
włókienniczych,

–

stosować zasady pobierania i formowania próbek surowców oraz
wyrobów włókienniczych,

–

stosować zasady prowadzenia badań laboratoryjnych surowców
i wyrobów włókienniczych,

–

korzystać z norm podczas badań właściwości surowców i wyrobów
włókienniczych,

–

opracowywać wyniki badań laboratoryjnych,

–

klasyfikować surowce włókiennicze,

–

stosować badania mikroskopowe, chemiczne i organoleptyczne
do identyfikacji włókien,

–

rozróżniać włókna naturalne i materiały z nich wykonane,

–

rozróżniać włókna chemiczne i materiały z nich wykonane,

–

rozróżniać mieszanki włókiennicze i materiały z nich wykonane,

–

klasyfikować liniowe i płaskie wyroby włókiennicze,

–

charakteryzować techniki liniowych i płaskich wyrobów
włókienniczych,

–

określać podstawowe parametry nitek,

–

określać podstawowe parametry struktury tkanin i dzianin.

2. Wykaz jednostek modułowych

Symbol

jednostki

modułowej

Nazwa jednostki modułowej

Orientacyjna

liczba godzin

na realizację

311[42].O1.01

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa
i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
oraz ochrony środowiska

311[42].O1.02 Rozpoznawanie surowców włókienniczych

120

311[42].O1.03 Rozpoznawanie nitek

311[42].O1.04 Wykonywanie pomiarów

311[42].O1.05 Określanie parametrów struktury tkanin i dzianin

Razem

324

3. Schemat układu jednostek modułowych

Moduł 311[42].O1

Podstawy włókiennictwa

311[42].O1.02

Rozpoznawanie surowców włókienniczych

311[42].O1.01

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa

i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej

oraz ochrony środowiska

311[42].O1.05

Określanie parametrów struktury tkanin

i dzianin

311[42].O1.04

Wykonywanie pomiarów

311[42].O1.03

Rozpoznawanie nitek

4. Literatura

Buchfelder M.: Podręcznik pierwszej pomocy. PZWL, Warszawa 1997
Filipiak I., Kowalczyk K.: Konfekcjonowanie dzianin. WSiP,

Warszawa 1986
Furmańska A.: Konserwacja wyrobów włókienniczych. Część 2. WSiP,
Warszawa 1985
Hansen A.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. WSiP, Warszawa 1998
Jackowski T., Szozland J., Korliński W.: Podstawy mechanicznej
technologii tekstyliów. WNT, Warszawa 1987
Kornobis E., Mrożewski Z., Stajniak K.: Dziewiarstwo. WSiP,

Warszawa 1983
Nycz E., Owczarz R., Średnicka L.: Budowa tkanin. WSiP,
Warszawa 1990
Panek W., Turek K.: Technologia tkactwa. WSiP, Warszawa 1985
Sych M.: Resuscytacja - teoria i praktyka ożywiania. PZWL,

Warszawa 1995
Szarek H.: Konserwacja wyrobów włókienniczych. Część 1. WSiP,
Warszawa 1985
Szozland J.: Podstawy budowy i technologii tkanin. WNT,

Warszawa 1985
Tomsa A.: Wykończalnictwo włókiennicze. Podręcznik dla ZSZ. WSiP,
Warszawa 1985
Praca zbiorowa: Bezpieczeństwo i ochrona człowieka w środowisku
pracy. Ergonomia. CIOP, Warszawa 1999
Praca zbiorowa red. Danuta Koradecka: Bezpieczeństwo pracy

i ergonomia. CIOP, Warszawa 1999
Praca zbiorowa: Kompendium pierwszej pomocy. CIOP, Warszawa 1999
Praca zbiorowa: Psychofizyczne problemy człowieka w środowisku
pracy CIOP, Warszawa Praca zbiorowa: Środki ochrony indywidualnej.
CIOP, Warszawa 1999
Praca zbiorowa: Materiałoznawstwo włókiennicze dla technikum. WSiP,
Warszawa 1992.
Systematyczny Wykaz Wyrobów. Tom 3, Wyroby przemysłu lekkiego.
GUS. Wydawnictwa Akcydensowe, Warszawa 1990
Kodeks pracy
Polskie Normy
Czasopisma specjalistyczne:
Przegląd Włókienniczy, miesięcznik, Wyd. NOT
Technik Włókienniczy, miesięcznik, Wyd. NOT
Odzież, miesięcznik, Wyd. NOT

Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych
pozycji wydawniczych.

Jednostka modułowa 311[42].O1.01
Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony
środowiska

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:

–

określić prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy,

–

posłużyć się przepisami dotyczącymi ochrony kobiet, osób
młodocianych i niepełnosprawnych,

–

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

–

określić zagrożenia związane z wykonywaną pracą,

–

zastosować odzież ochronną oraz środki ochrony osobistej,

–

przewidzieć konsekwencje wynikające z naruszania przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy,

–

zareagować w przypadku zagrożenia pożarowego, zgodnie
z instrukcją przeciwpożarową,

–

zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy podczas
użytkowania urządzeń i maszyn elektrycznych,

–

udzielić pierwszej pomocy w stanach zagrożenia zdrowia i życia,

–

zabezpieczyć miejsce wypadku,

–

określić zasady i sposoby magazynowania, przechowywania,
transportowania surowców oraz włókienniczych wyrobów
odzieżowych,

–

zastosować zasady ochrony środowiska podczas utylizacji odpadów
i produktów ubocznych.

2. Materiał nauczania

Prawna ochrona pracy.
Prawa i obowiązki pracodawcy oraz pracownika.
Bezpieczeństwo i higiena pracy oraz ochrona przeciwpożarowa.
Wymagania ergonomii dotyczące organizacji stanowisk pracy.
Psychofizjologiczne problemy człowieka w środowisku pracy.
Środki ochrony osobistej i zbiorowej.
Czynniki szkodliwe, uciążliwe oraz niebezpieczne występujące
w środowisku pracy.
Zasady kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.
Bezpieczeństwo pracy przy obsłudze urządzeń elektrycznych.
Zasady bezpieczeństwa dotyczące magazynowania oraz transportu
materiałów i wyrobów.
Pierwsza pomoc.

3. Ćwiczenia

• Opracowywanie projektu zagospodarowania lub utylizacji odpadów

i produktów ubocznych, powstałych podczas produkcji odzieży
i wyrobów włókienniczych zgodnie z zasadami ochrony środowiska.

• Opracowywanie przykładowych regulaminów oraz instrukcji

niezbędnych na stanowisku pracy.

• Określanie związków przyczynowo - skutkowych pomiędzy

warunkami magazynowania a właściwościami produktów
magazynowanych.

• Określanie wpływu czasu i warunków pracy na stan zdrowia.

• Udzielanie pierwszej pomocy osobie poszkodowanej zgodnie

z procedurą postępowania.

• Dobieranie środków ochrony osobistej do rodzaju wykonywanej

pracy.

•

Planowanie sposobu ewakuacji i alarmowanie straży pożarnej,
zgodnie z instrukcją przeciwpożarową.

4. Środki dydaktyczne

Teksty przewodnie do ćwiczeń.
Kodeks pracy.
Przepisy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy.
Polskie Normy i akty prawne dotyczące wymagań ergonomii.
Instrukcje i foliogramy dotyczące zagrożeń na stanowisku pracy.
Wyposażenie do nauki udzielania pierwszej pomocy - fantom, środki
medyczne.
Sprzęt gaśniczy, gaśnice.
Odzież ochronna i sprzęt ochrony osobistej.
Regulaminy, instrukcje obsługi maszyn i urządzeń.
Filmy i programy komputerowe, dotyczące opisów sytuacji, procedur
postępowania, ochrony środowiska, zagrożeń pożarowych i sposobów
ewakuacji w sytuacji zagrożenia.
Techniczne środki kształcenia.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki obejmuje treści dotyczące kształtowania

umiejętności i postaw warunkujących realizację zadań zawodowych,
zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy. Podczas realizacji
programu nauczania należy zwrócić uwagę na obowiązki pracownika
i pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, znaczenie
ochrony zdrowia w pracy zawodowej oraz nieprawidłowości, które mogą
wystąpić w procesie pracy.

W procesie nauczania-uczenia się zaleca się stosowanie

następujących metod: tekstu przewodniego, przypadków, sytuacyjną,
dyskusji dydaktycznej oraz ćwiczeń praktycznych. Metoda tekstu
przewodniego wymaga przygotowania materiałów do wykonywania
ćwiczeń, tj. pytań prowadzących i formularzy do wypełniania.

Zajęcia należy prowadzić w pracowni symulacyjnej bezpieczeństwa

i higieny pracy, wyposażonej w techniczne środki kształcenia. Wskazane
jest, aby nauczyciel prowadzący zajęcia był specjalistą z zakresu
bezpieczeństwa i higieny pracy.

Podstawową metodą nauczania będą ćwiczenia realizowane

w grupach do 15 osób.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się

przez cały czas realizacji programu jednostki na podstawie określonych
kryteriów oceniania. Wiadomości i umiejętności niezbędne do realizacji
ćwiczeń mogą być sprawdzane za pomocą testów osiągnięć szkolnych.
Zadania w teście powinny obejmować zagadnienia z zakresu
podstawowych aktów prawnych, praw i obowiązków pracownika oraz
pracodawcy dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony pracy
kobiet, osób młodocianych i niepełnosprawnych oraz wymagań
ergonomii.
Obserwując czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń, należy
zwracać uwagę na:

–

organizowanie stanowiska pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

–

odczytywanie oznakowań dotyczących bhp i ochrony środowiska,

–

opracowywanie projektów zagospodarowania lub utylizacji odpadów
i produktów ubocznych zgodnie z zasadami ochrony środowiska,

–

udzielanie pierwszej pomocy zgodnie z przyjętą procedurą,

–

dobór środków ochrony osobistej.

Do sprawdzania osiągnięć uczniów proponuje się stosowanie

sprawdzianów ustnych, pisemnych oraz obserwację.

W ocenie końcowej osiągnięć uczniów

należy uwzględnić wyniki

sprawdzianów oraz poziom wykonywania ćwiczeń.

Jednostka modułowa 311[42].O1.02
Rozpoznawanie surowców włókienniczych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:

–

sklasyfikować wyroby włókiennicze,

–

scharakteryzować czynniki decydujące o właściwościach wyrobów
włókienniczych,

–

określić budowę polimeru,

–

sklasyfikować polimery włóknotwórcze,

–

sklasyfikować włókna,

–

określić właściwości fizyczne włókien,

–

określić właściwości chemiczne włókien,

–

zastosować zasady identyfikacji włókien,

–

zorganizować stanowisko do badania surowców włókienniczych,

–

dobrać metody badań surowców włókienniczych,

–

rozpoznać włókna pod mikroskopem,

–

przeprowadzić badania organoleptyczne włókien,

–

przeprowadzić badania chemiczne włókien,

–

określić wpływ właściwości włókien na jakość wyrobów
włókienniczych,

–

scharakteryzować włókna wtórne i ponowne,

–

określić możliwości wykorzystania surowców wtórnych.

2. Materiał nauczania

Klasyfikacja wyrobów włókienniczych.
Czynniki decydujące o właściwościach wyrobów włókienniczych.
Polimery włóknotwórcze.
Klasyfikacja włókien.
Właściwości fizyczne i chemiczne włókien.
Włókna naturalne.
Włókna chemiczne.
Włókna wtórne i ponowne.
Zasady identyfikacji włókien.
Znaczenie wykorzystania surowców wtórnych w gospodarce oraz
ochronie środowiska.

3. Ćwiczenia

• Dekompozycja tkanin, dzianin i innych wyrobów włókienniczych

na podstawowe składników konstrukcyjnych włókien.

• Określanie właściwości fizycznych i chemicznych wybranych włókien.

• Rozróżnianie włókien pod mikroskopem.

• Rozróżnianie włókien poprzez próbę spalania.

• Rozróżnianie włókien wybraną metodą badań chemicznych.

4. Środki dydaktyczne

Kolekcja próbek włókien naturalnych i chemicznych.
Kolekcja nitek z różnych typów włókien.
Kolekcja wyrobów włókienniczych.
Mikroskopy z oprzyrządowaniem do identyfikacji włókien.
Zestawy odczynników chemicznych do identyfikacji włókien.
Lupy tkackie.
Polskie Normy.
Katalogi i materiały reklamowe.
Techniczne środki kształcenia.
Internet.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki obejmuje wiedzę z zakresu rozróżniania nitek

i wyrobów włókienniczych, rozpoznawania i klasyfikowania surowców
włókienniczych oraz określania ich właściwości.

W procesie nauczania-uczenia się proponuje się stosować

następujące metody: pokaz z objaśnieniem, pokaz z instruktażem, tekst
przewodni i metodę projektów. Dominującą metodą nauczania będą
ćwiczenia praktyczne.

Zajęcia powinny być prowadzone w pracowni materiałoznawstwa,

wyposażonej w sprzęt laboratoryjny, zestawy próbek wyrobów
włókienniczych oraz środki dydaktyczne. Ćwiczenia należy prowadzić
w grupach do 15 osób z podziałam na zespoły 2-3 osobowe. Każdy
uczeń powinien mieć możliwość bezpośredniej identyfikacji wyrobów
włókienniczych.

Ze względu na różnorodność wyrobów włókienniczych, należy

kształtować u uczniów umiejętności rozróżniania włókien oraz określania
ich właściwości. Wskazane jest korzystanie z Internetu do pozyskiwania
informacji dotyczących nowych surowców włókienniczych.

Podczas realizacji programu wskazane jest organizowanie wycieczek

do zakładów włókienniczych celem poznania metod i zakresu badań
surowców oraz wyrobów włókienniczych.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać przez

cały czas realizacji programu jednostki na podstawie określonych
kryteriów.

Wiadomości i umiejętności niezbędne do realizacji zadań mogą być

sprawdzane za pomocą sprawdzianów ustnych i pisemnych oraz testów
osiągnięć szkolnych.

Umiejętności praktyczne proponuje się sprawdzać poprzez

obserwację czynności uczniów podczas realizacji ćwiczeń.

Obserwując pracę uczniów, szczególną uwagę należy zwrócić na:

–

organizację stanowiska pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

–

przestrzeganie przepisów bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska,

–

prowadzenie badań zgodnie z procedurą,

–

stosowanie różnych metod identyfikacji włókien,

–

interpretowanie wyników badań.

W ocenie końcowej osiągnięć uczniów, po zakończeniu realizacji

programu jednostki modułowej, należy uwzględnić poziom wykonania
ćwiczeń, opracowanie sprawozdań z ćwiczeń, wyniki sprawdzianów
ustnych i pisemnych oraz testów osiągnięć szkolnych.

W procesie oceniania osiągnięć edukacyjnych uczniów należy

przestrzegać ustalonych kryteriów oceniania oraz uwzględnić
obowiązującą skalę ocen.

Jednostka modułowa 311[42].O1.03
Rozpoznawanie nitek

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:

–

sklasyfikować rodzaje nici,

–

określić sposoby wytwarzania przędzy,

–

scharakteryzować metody przędzenia włókien,

–

określić właściwości nitek,

–

określić wpływ sposobu przędzenia na właściwości nitek,

–

określić sposoby wyznaczania grubości nitek,

–

wyznaczyć masę liniową nitek w texach,

–

wyznaczyć kierunek skrętu nitek,

–

wyznaczyć liczbę skrętu nitek,

–

wyznaczyć wytrzymałość i wydłużenie nitki,

–

scharakteryzować właściwości nitek tkackich i dziewiarskich.

2. Materiał nauczania

Klasyfikacja nitek.
Charakterystyka nitek tkackich i dziewiarskich.
Zasady wytwarzania przędzy.
Właściwości nitek.
Metody badania przędzy i nitek.

3. Ćwiczenia

• Rozpoznawanie nitek na podstawie wybranych próbek.

• Wyznaczanie numeru tex nitki metodą pasemkową.

• Wyznaczanie numeru tex nitki metodą odcinkową.

• Wyznaczanie liczby i kierunku skrętu wybranych nitek.

• Wyznaczanie wytrzymałości i wydłużenia nitek z różnych włókien.

• Porównywanie cech nitek wyciągniętych z tkanin i dzianin,

wykonanych z tego samego surowca.

4. Środki dydaktyczne

Teksty przewodnie do ćwiczeń.
Kolekcja nitek z różnych włókien.
Kolekcja wyrobów włókienniczych.
Wagi laboratoryjne.
Przyrządy do oznaczania parametrów warunków klimatycznych.
Przyrządy do aklimatyzacji próbek.
Motowidło. Zrywarka.

Sprawdzian pasmowy.
Skrętomierz do badania skrętu nitek.
Polskie Normy.
Katalogi wyrobów odzieży.
Techniczne środki kształcenia.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Treści programowe jednostki dotyczące rozpoznawania nitek, należy

traktować jako podstawowe i niezbędne do wykonywania zadań
zawodowych.

Podczas realizacji programu proponuje się stosować następujące

metody nauczania: dyskusję dydaktyczną, metodę tekstu przewodniego
oraz ćwiczenia praktyczne.

Zaleca się, aby przed rozpoczęciem ćwiczeń praktycznych,

nauczyciel przeprowadził instruktaż lub pokaz z objaśnieniem
trudniejszych czynności dotyczących obsługi przyrządów pomiarowych.
Powinien również przygotować materiały niezbędne do wykonania
ćwiczeń: teksty przewodnie, instrukcje do ćwiczeń, instrukcje obsługi
przyrządów pomiarowych, poradniki. Konieczne jest także zapoznanie
uczniów z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy obowiązującymi
w pracowni.

Uczniowie korzystając z pytań prowadzących zawartych w tekście

przewodnim lub instrukcji do ćwiczeń oraz z materiałów źródłowych,
samodzielnie przygotowują i wykonują ćwiczenia. Zadaniem
nauczyciela jest obserwowanie ich podczas wykonywania zadań.

Uczniowie powinni mieć możliwość wielokrotnego powtarzania zadań,

aż do uzyskania zadawalających wyników. W trakcie realizacji programu
należy zwrócić uwagę na kształtowanie postaw zawodowych oraz na
przestrzeganie przepisów bhp, utrzymywanie porządku na stanowisku
pracy, prowadzenie racjonalnej gospodarki materiałowej, a także na
jakość wykonywania pomiarów.

Zajęcia edukacyjne powinny odbywać się w pracowni

materiałoznawstwa wyposażonej w przyrządy do badania nici i przędzy,
w grupach do 15 osób, z podziałem na 2-3 osobowe zespoły.

Uczniowie powinni mieć możliwość korzystania z różnych źródeł

informacji.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się

przez cały czas realizacji programu jednostki na podstawie kryteriów
przedstawionych na początku zajęć.

Wiadomości i umiejętności niezbędne do realizacji zadań

praktycznych mogą być sprawdzane za pomocą testów osiągnięć
szkolnych, sprawdzianów pisemnych i ustnych.

Umiejętności praktyczne należy sprawdzać obserwując uczniów

podczas wykonywania zadań.
W procesie oceniania szczególną uwagę należy zwracać na:

–

przygotowywanie stanowisk do badania nitek,

–

przygotowywanie przyrządów pomiarowych do prowadzenia badań,

–

przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy podczas
realizacji ćwiczeń,

–

rozróżnianie nitek,

–

wykonywanie ćwiczeń zgodnie z tekstem przewodnim lub instrukcją,

–

sporządzanie sprawozdań z badań.

Kontrolę poprawności wykonywania ćwiczeń należy prowadzić

na bieżąco oraz po jego wykonaniu. Uczeń powinien samodzielnie
sprawdzić wyniki swojej pracy według przygotowanego przez
nauczyciela arkusza oceny postępów. Następnie według tego samego
arkusza, nauczyciel ocenia poprawność i jakość wykonanego zadania.
Spostrzeżenia i wnioski z ćwiczeń uczniowie przedstawiają na forum
grupy.

Podstawą uzyskania przez ucznia pozytywnej oceny powinno być

poprawne wykonanie ćwiczeń.

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno być zgodne

z obowiązującą skalą ocen.

Jednostka modułowa 311[42].O1.04
Wykonywanie pomiarów

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:

–

określić warunki klimatyczne niezbędne do przeprowadzania badań
metrologicznych,

–

zdefiniować pojęcie wilgotności względnej i bezwzględnej powietrza,

–

posłużyć się urządzeniami służącymi do oznaczenia parametrów
warunków klimatycznych pomieszczeń,

–

zmierzyć temperaturę powietrza w określonych pomieszczeniach,

–

posłużyć się higrometrem lub psychrometrem,

–

określić wilgotność względną powietrza,

–

zastosować urządzenia do aklimatyzacji próbek przeznaczonych do
badań metrologicznych,

–

pobrać próbki włókien i wyrobów włókienniczych do badań
laboratoryjnych,

–

zastosować zasady aklimatyzacji próbek przeznaczonych do badań,

–

przeprowadzić aklimatyzację próbek przeznaczonych do badań
laboratoryjnych,

–

wyjaśnić wpływ warunków klimatycznych na wyniki badań,

–

wykonać pomiary włókien i wyrobów włókienniczych,

–

opracować wyniki badań,

–

zinterpretować wyniki pomiarów,

–

wykonać pomiary zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny
pracy oraz ochrony przeciwpożarowej.

2. Materiał nauczania

Warunki przeprowadzania badań laboratoryjnych.
Budowa i działanie przyrządów do oznaczania parametrów warunków
klimatycznych.
Zasady pobierania próbek włókien i wyrobów włókienniczych do badań
laboratoryjnych.
Zasady aklimatyzacji próbek przeznaczonych do badań laboratoryjnych.
Aklimatyzacja próbek.
Zasady opracowania wyników pomiarów.

3. Ćwiczenia

• Wykonywanie pomiarów wilgotności względnej powietrza

w pomieszczeniu za pomocą higrometru i psychrometru.

• Wykonywanie pomiarów temperatury powietrza w pomieszczeniu.

• Przygotowywanie preparatów z włókien luźnych, nitek i płaskich

wyrobów włókienniczych do badań.

• Przeprowadzanie aklimatyzacji próbek w higrostacie oraz

w eksykatorze.

• Analizowanie wyników pomiarów włókien i wyrobów włókienniczych.

4. Środki dydaktyczne

Przyrządy do oznaczania parametrów warunków klimatycznych:
psychrometr, termometr.
Przyrządy do aklimatyzacji próbek: higrostat, eksykator.
Kolekcja próbek włókien naturalnych i chemicznych.
Kolekcja nitek z różnych włókien.
Kolekcja płaskich wyrobów włókienniczych.
Polskie Normy.
Katalogi włókien i wyrobów włókienniczych.
Techniczne środki kształcenia.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki.

Program jednostki obejmuje podstawowe zagadnienia z zakresu

wykonywania pomiarów włókien i wyrobów włókienniczych. Osiągnięcie
założonych celów kształcenia jest konieczne do opanowania
umiejętności zawartych w programach kolejnych jednostek modułowych.

Podczas realizacji programu uczniowie nabędą podstawowe

umiejętności w zakresie wykonywania pomiarów wilgotności względnej
i bezwzględnej powietrza oraz temperatury powietrza, pobierania próbek
do badań laboratoryjnych i przeprowadzania aklimatyzacji. Szczególną
uwagę należy zwrócić na wykonywanie, analizowanie, obliczanie,
a także na interpretację wyników pomiarów.

Zajęcia powinny być realizowane w pracowni materiałoznawstwa

w grupie do 15 osób. Ćwiczenia laboratoryjne należy prowadzić
w zespołach 2-3 osobowych.
Program

powinien

być realizowany przy zastosowaniu następujących

metod nauczania: pokazu z objaśnieniem, tekstu przewodniego, ćwiczeń
praktycznych.

Nauczyciel powinien przygotować instrukcje do ćwiczeń oraz

formularze i

pytania prowadzące

do tekstu przewodniego.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się

przez cały czas realizacji programu jednostki na podstawie kryteriów
oceniania przedstawionych na początku zajęć. Powinno ono dostarczyć
informacji dotyczących zakresu i poziomu opanowania umiejętności
określonych w celach kształcenia.
W procesie oceniania wskazane jest stosowanie sprawdzianów
pisemnych, ustnych i praktycznych oraz obserwacji czynności uczniów
podczas wykonywania ćwiczeń. Należy również stosować testy
dydaktyczne. Zadania w teście mogą dotyczyć terminologii zawodowej,
zasad pobierania próbek włókien i wyrobów włókienniczych do badań
laboratoryjnych, warunków klimatycznych przeprowadzania badań
metrologicznych.
Obserwując uczniów podczas wykonywania zadań szczególną uwagę
należy zwrócić na:

–

przygotowywanie próbek materiałów do badań,

–

wykonywanie badań zgodnie z zasadami,

–

opracowywanie wyników badań,

–

interpretację badań.

Na zakończenie realizacji programu jednostki uczniowie powinni

samodzielnie sprawdzić wyniki swojej pracy według przygotowanego
przez nauczyciela arkusza oceny postępów. Następnie nauczyciel
powinien dokonać kontroli według tego samego arkusza. Wskazane jest
również omówienie wyników pracy na forum grupy.

W procesie oceniania osiągnięć uczniów należy uwzględnić

obowiązującą skalę ocen.

Jednostka modułowa 311[42].O1.05
Określanie parametrów struktury tkanin i dzianin

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:

–

sklasyfikować płaskie wyroby włókiennicze,

–

rozpoznać sploty tkackie zasadnicze i pochodne,

–

scharakteryzować proces otrzymywania tkanin i dzianin,

–

sklasyfikować sploty tkackie,

–

wyznaczyć parametry splotu tkackiego,

–

określić wpływ splotu na wygląd powierzchni i właściwości tkaniny,

–

scharakteryzować tkaniny o splotach zestawnych, modyfikowanych,
ażurowych i żakardowych,

–

wyznaczyć parametry splotu dziewiarskiego,

–

sklasyfikować sploty dzianin rządkowych i kolumienkowych,

–

rozróżnić dzianiny rządkowe i kolumienkowe,

–

scharakteryzować sposoby wykończenia tkanin i dzianin,

–

określić wpływ wykończenia tkanin i dzianin na ich właściwości,

–

zastosować metody badania parametrów struktury tkanin

i dzianin,

–

wyznaczyć parametry struktury tkanin i dzianin,

–

rozróżnić prawą i lewą stronę tkaniny i dzianiny,

–

rozpoznać układ osnowy i wątku w tkaninie,

–

porównać właściwości tkaniny i dzianiny,

–

wyznaczyć kierunek układu oczek w rządku i w kolumience,

–

zidentyfikować typowe błędy i wady tkanin i dzianin,

–

przedstawić zasady klasyfikacji wyrobów przemysłu włókienniczego,

–

odczytać Kod Towarowo-Materiałowy.

2. Materiał nauczania

Klasyfikacja wyrobów włókienniczych.
Proces otrzymywania tkanin i dzianin.
Budowa dzianiny. Sploty dziewiarskie.
Budowa tkaniny. Sploty tkackie.
Parametry struktury tkanin i dzianin.
Zasady wykończania tkanin.
Zasady wykończania dzianin.
Typowe błędy powstające podczas produkcji tkanin i dzianin.
Zasady klasyfikacji wyrobów przemysłu włókienniczego.

3. Ćwiczenia

• Rozpoznawanie cech charakterystycznych tkanin na podstawie

próbek.

• Wykonywanie wzorów podstawowych splotów tkackich.

• Wyznaczanie kierunku układu nitek osnowy i wątku w próbkach

tkanin.

• Określanie wpływu splotu na wygląd powierzchni tkaniny.

• Identyfikowanie typowych błędów i wad w tkaninach na podstawie

wybranych próbek.

• Rozpoznawanie cech charakterystycznych dzianiny na podstawie

próbek.

• Wyznaczanie kierunku rządków i kolumienek w próbkach dzianin.

• Określanie parametrów struktury tkanin i dzianin.

• Ustalanie prawej strony tkaniny lub dzianiny.

• Zestawianie próbek tkanin i dzianin według grup splotów.

• Rozróżnianie tkanin drukowanych i kolorowo tkanych na podstawie

próbek.

4. Środki dydaktyczne

Teksty przewodnie oraz instrukcje do ćwiczeń.
Kolekcja tkanin i dzianin.
Eksponaty splotów tkackich zasadniczych i pochodnych.
Próbki tkanin o splotach modyfikowanych, złożonych, ażurowych
i żakardowych.
Eksponaty splotów dzianin rządkowych i kolumienkowych.
Plansze przedstawiające schemat warsztatu tkackiego.
Plansze przedstawiające schematy powstawania splotów dziewiarskich.
Lupy. Wagi laboratoryjne. Igły preparacyjne.
Mikroskopy z oprzyrządowaniem.
Grubościomierz mikrometryczny.
Przyrządy do aklimatyzacji próbek.
Polskie Normy.
Systematyczny Wykaz Wyrobów.
Techniczne środki kształcenia.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Celem realizacji programu jednostki jest kształtowanie umiejętności

rozróżniania parametrów struktury tkanin i dzianin. Podczas zajęć
uczniowie dokonują klasyfikacji wyrobów włókienniczych, rozróżniają
rodzaje splotów tkackich, identyfikują typowe błędy i wady występujące
w tkaninach i dzianinach, poznają technologie otrzymywania tkanin
i dzianin, porównują właściwości tkanin i dzianin.

Zaleca się, aby w czasie realizacji programu nauczania stosować

następujące metody: dyskusję dydaktyczną, tekstu przewodniego oraz
ćwiczeń praktycznych poprzedzonych pokazem z objaśnieniem lub
instruktażem.

Wskazane jest prowadzenie zajęć w grupie do 15 osób, z podziałem

na zespoły 2-3 osobowe. Zajęcia powinny odbywać się w pracowni
materiałoznawstwa na wydzielonych stanowiskach ćwiczeniowych,
wyposażonych w przyrządy pomiarowe do badania struktury tkanin
i dzianin.

Podczas wykonywania ćwiczeń, nauczyciel powinien zwracać uwagę

na zachowanie prawidłowej postawy ciała, przestrzeganie przepisów bhp
oraz organizację stanowiska pracy.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się

przez cały czas realizacji programu jednostki, zgodnie z ustalonymi
kryteriami.

Wiadomości i umiejętności niezbędne do realizacji zadań

zawodowych proponuje się sprawdzać za pomocą testów osiągnięć
szkolnych. Zadania w teście powinny obejmować treści dotyczące zasad
klasyfikacji wyrobów przemysłu włókienniczego, parametrów struktury
tkanin i dzianin. W procesie oceniania należy także stosować
sprawdziany pisemne i ustne oraz obserwację czynności ucznia podczas
wykonywania zadań.
Obserwując czynności uczniów podczas wykonywania ćwiczeń,
szczególną uwagę należy zwrócić na:

–

rozróżnianie tkanin i dzianin,

–

wyznaczanie kierunku rządków i kolumienek w próbkach dzianin,

–

wyznaczanie kierunku układu nitek osnowy w tkaninie,

–

rozróżnianie prawej i lewej strony tkanin oraz dzianin,

–

prezentację wykonywanych zadań.

Po zakończeniu realizacji ćwiczenia uczniowie powinni samodzielnie

sprawdzić wyniki swojej pracy według przygotowanego przez
nauczyciela arkusza oceny postępów. Następnie, według tego samego
arkusza, nauczyciel ocenia poprawność i jakość wykonanego zadania.
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się
zgodnie z obowiązującą skalą ocen.

Moduł 311[42].O2
Podstawy projektowania odzieży i włókienniczych
wyrobów dekoracyjnych

1. Cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:

–

wykonywać szkice podstawowymi technikami rysunkowymi,

–

stosować podstawowe techniki rysunkowe do projektowania
kompozycji płaskich i przestrzennych,

–

rozpoznawać techniki rysunkowe lub malarskie zastosowane

w kompozycji plastycznej,

–

stosować podstawowe techniki malarskie do wykonywania szkiców
kolorystycznych z natury,

–

projektować kompozycje przestrzenne,

–

projektować kompozycje kolorystyczne,

–

czytać rysunki techniczne prostych elementów maszyn,

–

wykonywać rysunki techniczne części maszyn,

–

wykonywać rysunki techniczne określonych wyrobów,

–

stosować zasady prezentacji i ekspozycji prac plastycznych oraz
projektów,

–

stosować różne rodzaje pisma i układy liternicze.

2. Wykaz jednostek modułowych

Symbol

jednostki

modułowej

Nazwa jednostki modułowej

Orientacyjna

liczba godzin

na realizację

311[42].O2.01 Wykonywanie rysunków odręcznych 40
311[42].O2.02 Sporządzanie rysunków technicznych

311[42].O2.03

Wykonywanie kompozycji płaskich
i przestrzennych

Razem 144

3. Schemat układu jednostek modułowych

4. Literatura

Andrzejewska H.: Malarstwo polskie. Wydawnictwa Artystyczne

i Filmowe, Warszawa 1999
Białczak B.: Maszyny i urządzenia w przemyśle odzieżowym. WSiP,
Warszawa 1995
Białostocki J.: Sztuka cenniejsza niż złoto. Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa 2002
Brézillon M.: Encyklopedia kultur pradziejowych Europa, Azja, Afryka,
Ameryka. Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa 2001
Chrzanowski T.: Sztuka w Polsce od I do III Rzeczypospolitej. Zarys
dziejów. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998
Czyżewski S.: Krawiectwo. WSiP, Warszawa 1986
Dolmetsch H.: Skarbnica ornamentów. Wydawnictwo Naukowe PWN,
Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1999
Jackowski A.: Polska sztuka ludowa. Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 1999
Kossakowska I.: Narodziny polskiej grafiki artystycznej 1897-1917.
Wydawnictwo Universitas, Kraków 2000

Moduł 311[42].O2

Podstawy projektowania odzieży

i włókienniczych wyrobów

dekoracyjnych

311[42].O2.03

Wykonywanie kompozycji

płaskich i przestrzennych

311[42].O2.01

Wykonywanie rysunków

odręcznych

311[42].O2.02

Sporządzanie rysunków

technicznych

Kozakiewicz S.: Słownik terminologiczny sztuk pięknych. PWN,
Warszawa 1969
Łysiak W.: Malarstwo białego człowieka. Tom I-VIII, Wydawnictwo
Exlibris, Warszawa 1998
Poprzęcka M.: Arcydzieła malarstwa polskiego. Wydawnictwo Arkady,
Warszawa 2002
Samek J.: Polskie rzemiosło artystyczne – Średniowiecze. Wydawnictwo
Naukowe PWN, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 2000
Sterling Ch.: Martwa natura od starożytności po wiek XX. Wydawnictwo
Naukowe PWN, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1998
Włodarczyk W.: Sztuka Polska 1918-2000. Wydawnictwo Arkady,
Warszawa 2002
Multimedialny album malarstwa polskiego. Dom Wydawniczy Bellona,
Program na płycie CD Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003
Encyklopedia techniki. Przemysł Lekki. Wydawnictwo Naukowo-
Techniczne, Warszawa 1986
Sztuka rozpoznawania stylów. Architektura-Rzeźba-Malarstwo.
Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza, Warszawa 1999
Encyklopedia techniki – Przemysł lekki. Wyd. Naukowo – Techniczne,
Warszawa 1998.
Folklor. Wydawnictwo Bosz, Olszanica 2001
Plakaty. Wydawnictwo Bosz, Olszanica 2001
Słownik terminologiczny sztuk pięknych. Praca zbiorowa. Wydawnictwo
Naukowe PWN, Warszawa 2003
Polskie Normy.
Normy Branżowe.
Czasopisma specjalistyczne: Folklor.

Wykaz literatury należy aktualizować miarę ukazywania się nowych
pozycji wydawniczych.

Jednostka modułowa 311[42].O2.01
Wykonywanie rysunków odręcznych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:
− zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

–

dobrać przybory i materiały do wykonania rysunku,

–

zastosować podstawowe techniki rysunkowe do wykonania szkiców
z natury,

–

wykonać szkice światłocieniowe i konturowe podstawowymi
technikami,

–

wykonać rysunki brył geometrycznych z uwzględnieniem
światłocienia,

–

wykonać rysunek martwej natury,

–

określić elementy perspektywy geometrycznej i powietrznej,

–

zastosować zasady perspektywy w studium pejzażu,

–

narysować z natury bryły obrotowe,

–

narysować sylwetkę człowieka,

–

naszkicować fragmenty odzieży w ujęciu perspektywicznym.

2. Materiał nauczania

Przybory i materiały rysunkowe.
Rysunek konturowy i walorowy.
Kontrast w rysunku.
Perspektywa zbieżna i malarska.
Studium martwej natury.
Studium pejzażu.
Zasady wykonywania schematów sylwetki człowieka.

3. Ćwiczenia

• Szkicowanie ołówkiem wybranego elementu odzieży.

• Wykonywanie rysunku wybranego elementu odzieży piórkiem

i tuszem.

• Malowanie wybranego elementu odzieży.

• Sporządzanie rysunku brył geometrycznych z uwzględnieniem

światłocienia.

• Rysowanie pejzażu z uwzględnieniem perspektywy zbieżnej.

• Rysowanie martwej natury.

• Wykonywanie światłocieniowego studium draperii dowolną techniką

rysunkową.

• Wykonywanie szkiców motywów roślinnych.

4. Środki dydaktyczne

Przybory i materiały rysunkowe.
Albumy z reprodukcjami rysunków.
Przezrocza, filmy dydaktyczne, foliogramy dotyczące wykonywania
rysunków odręcznych.
Katalogi z wystaw rysunków.
Programy komputerowe.
Techniczne środki kształcenia.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej zawiera treści dotyczące wykonywania

rysunków odręcznych różnymi technikami. Podczas realizacji programu
uczniowie nabywają umiejętności szkicowania, rysowania schematów,
rysunków perspektywicznych oraz konturowania i cieniowania. Rysunek
odręczny ma zastosowanie w przemyśle odzieżowym i włókienniczym
oraz rękodziele dekoracyjnym.

Realizując program nauczania szczególną uwagę należy zwrócić na

organizację stanowiska pracy, dobór technik rysunkowych do
określonych zadań oraz sposób wykonywania rysunku. Proponuje się
prowadzenie zajęć następującymi metodami: dyskusji dydaktycznej,
pokazu z objaśnieniem, ćwiczeń praktycznych.

Zajęcia powinny odbywać się w grupach do 15 osób. Wybór miejsca

prowadzenia zajęć należy dostosować do realizowanych treści
programowych. Może to być pracownia plastyczna, muzeum, plener.

W celu doskonalenia umiejętności rysowania z natury zaleca się

prowadzenie przez uczniów szkicowników.

Wskazane jest również organizowanie wycieczek do muzeów, galerii

oraz pracowni artystycznych.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się

przez cały czas realizacji programu jednostki modułowej, na podstawie
określonych kryteriów. Do pomiaru osiągnięć uczniów wskazane jest
stosowanie sprawdzianów praktycznych, pisemnych i ustnych, testów
osiągnięć szkolnych oraz obserwacji.
Obserwując uczniów podczas wykonywania szkiców i rysunków
odręcznych, szczególną uwagę należy zwracać na:

–

organizację stanowiska pracy,

–

dobór przyrządów i materiałów plastycznych,

–

dobór technik rysunkowych,

–

wykonywanie rysunków odręcznych i szkiców,

–

estetykę wykonanej pracy,

–

prezentację wykonanych prac.

Ponadto uczeń powinien dokonać samooceny swojej pracy poprzez

porównanie jej z pracą wzorcową.

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć ucznia powinno być prowadzone

zgodnie z obowiązującą skalą ocen.

Jednostka modułowa 311[42].O2.02
Sporządzanie rysunków technicznych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:

–

scharakteryzować etapy rozwoju pisma na przestrzeni wieków,

–

rozróżnić rodzaje pisma technicznego,

–

wskazać związki między pismem blokowym i technicznym,

–

zdefiniować podstawowe pojęcia z zakresu normalizacji,

–

określić w piśmie technicznym proporcje majuskuły, minuskuły, cyfry
arabskiej i rzymskiej,

–

dobrać materiały i przybory do sporządzania pisma i rysunku
technicznego,

–

napisać tekst pismem technicznym,

–

zastosować różne rodzaje pisma i układy liternicze w grafice
reklamowej,

–

zorganizować stanowisko kreślarskie,

–

dobrać formaty arkuszy rysunkowych i kreślarskich,

–

przygotować arkusz kreślarski i tabliczkę opisową,

–

rozróżnić rodzaje linii kreślarskich,

–

zastosować linie kreślarskie w rysunku technicznym,

–

scharakteryzować rodzaje rysunków technicznych,

–

wykonać rysunki techniczne prostych elementów w rzutach,
przekrojach i widokach,

–

zastosować zasady wymiarowania rysunków technicznych,

–

odczytać podstawowe symbole graficzne stosowane w schematach
kinematycznych,

–

odczytać schematy kinematyczne podstawowych maszyn i urządzeń,

–

sporządzić rysunki techniczne części maszyn,

–

zastosować graficzne programy komputerowe do sporządzania
rysunków technicznych,

–

posłużyć się graficznym programem komputerowym podczas
sporządzania kompozycji literniczej.

2. Materiał nauczania

Podstawy liternictwa.
Zasady normalizacji.
Podstawy rysunku technicznego.
Przybory i materiały do rysunku technicznego.
Rzutowanie prostokątne i aksonometryczne.
Schematy kinematyczne podstawowych maszyn i urządzeń.
Graficzne programy komputerowe.

3. Ćwiczenia

• Rozróżnianie rodzajów pisma.

• Dobieranie kształtu liter do treści pisma.

• Sporządzanie tabliczki opisowej pismem technicznym.

• Zaprojektowanie napisu reklamowego.

• Sporządzanie arkusza kreślarskiego i tabliczki opisowej.

• Wykonywanie rysunków technicznych i tabliczek opisowych na

określonych arkuszach.

• Wykonywanie rysunku technicznego elementów maszyny w rzucie

prostokątnym.

• Wykonywanie rysunku określonych elementów maszyny w rzucie

aksonometrycznym.

• Wymiarowanie rysunków technicznych zgodnie z Polską Normą.

• Wykonywanie prostego rysunku technicznego z wykorzystaniem

graficznego programu komputerowego.

• Wykonywanie kompozycji literniczej z wykorzystaniem programu

komputerowego.

4. Środki dydaktyczne

Polskie Normy dotyczące rysunku technicznego.
Plansze dydaktyczne z wzorami liter.
Przybory i materiały do rysunku technicznego.
Stoły kreślarskie.
Przyrządy kreślarskie.
Foliogramy przedstawiające kolejne fazy powstawania rysunku
technicznego.
Dokumentacja techniczna.
Graficzne programy komputerowe.
Techniczne środki kształcenia.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Celem realizacji programu jednostki jest kształtowanie umiejętności

czytania i wykonywania rysunków technicznych dotyczących
wytwarzania odzieży i włókienniczych wyrobów dekoracyjnych.

Uczniowie podczas zajęć poznają różne rodzaje pisma technicznego

i układów literniczych, dobierają materiały i przybory do wykonywania
rysunków technicznych, wykonują rysunki prostych elementów maszyn
w rzutach, posługują się dokumentację techniczną.

Zajęcia powinny odbywać się w pracowni kreślarskiej, wyposażonej

w ergonomiczne stoły i przyrządy kreślarskie, materiały rysunkowe oraz
środki dydaktyczne.

Podstawową metodą nauczania powinny być ćwiczenia praktyczne,

prowadzone w grupach do 15 osób.

Organizując miejsce pracy ucznia należy zwrócić uwagę na

rozmieszczenie materiałów i przyborów rysunkowych, oświetlenie oraz
na prawidłową postawę ciała podczas wykonywania ćwiczeń.

Podczas rysowania przedmiotów w rzutach prostokątnych

i aksonometrycznych należy zwrócić uwagę na poprawność wykonania.
Realizacja tych zagadnień ma wpływ na kształtowanie wyobraźni
przestrzennej uczniów wymaga, więc precyzji i dokładności wykonania.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Osiągnięcia uczniów w zakresie wyodrębnionych celów kształcenia

powinny być oceniane na podstawie określonych kryteriów.

W procesie oceniania zaleca się stosować sprawdziany pisemne,

ustne i praktyczne oraz obserwację czynności uczniów podczas
wykonywania

ćwiczeń. Proponuje się również stosowanie

testów osiągnięć szkolnych. Zadania w teście mogą dotyczyć historii
pisma na przestrzeni dziejów, związków pomiędzy różnymi rodzajami
pisma, pojęć z zakresu pisma technicznego i rysunków technicznych,
rodzajów rysunków technicznych oraz zasad wymiarowania rysunków.

Obserwując czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń należy

zwrócić uwagę na:

–

organizację stanowiska pracy,

–

stosowanie zasad proporcji pisma,

–

stosowanie linii rysunkowych,

–

wymiarowanie rysunków,

–

stosowanie narzędzi i przyborów kreślarskich,

–

estetykę wykonanego rysunku oraz umiejętność prezentacji.

Ocenianie bieżące ucznia umożliwi korygowanie jego błędów

w trakcie pracy. Poprawne wykonanie ćwiczeń jest podstawą do
uzyskania pozytywnej oceny.

Proces sprawdzania i oceniania osiągnięć ucznia powinien być

realizowany zgodnie z obowiązującą skalą ocen.

Jednostka modułowa 311[42].O2.03
Wykonywanie kompozycji płaskich i przestrzennych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:

–

wyjaśnić pojęcie kompozycji plastycznej,

–

rozróżnić kompozycję statyczną i dynamiczną,

–

zastosować techniki rysunkowe do wykonania kompozycji
plastycznych otwartych i zamkniętych,

–

określić układ barw,

–

rozróżnić kolory zasadnicze, pochodne i neutralne,

–

rozróżnić kolory ciepłe i zimne,

–

wykonać koło barw,

–

wyjaśnić powstawanie barw zgaszonych i złamanych,

–

rozróżnić zestawienia monochromatyczne i chromatyczne,

–

rozróżnić barwy harmonizujące i kontrastowe,

–

zastosować techniki rysunkowe i malarskie,

–

scharakteryzować kompozycje jednoraportowe i wieloraportowe,

–

zastosować grafikę komputerową do tworzenia kompozycji
plastycznych,

–

wykonać kompozycję przestrzenną zawierającą rytm, fakturę, relief
i ażur,

–

wykonać studium kolorystyczne kompozycji płaskich
i przestrzennych.

2. Materiał nauczania

Podstawy kompozycji plastycznej.
Podstawy kolorystyki.
Kompozycje jednoraportowe i wieloraportowe.
Techniki malarskie.
Zasady kształtowania form płaskich i przestrzennych.
Podstawy grafiki komputerowej.

3. Ćwiczenia

• Wykonywanie kompozycji otwartej i zamkniętej.

• Wykonywanie kolorystycznego studium martwej natury wybraną

techniką malarską z zastosowaniem koła barw.

• Wykonywanie kompozycji kolorystycznej.

• Dobieranie barw w zestawy monochromatyczne i chromatyczne.

• Wykonywanie kompozycji przestrzennej zawierającej rytm, relief,

fakturę i ażur z zastosowaniem określonych materiałów plastycznych.

• Opracowywanie kompozycji jednoraportowych i wieloraportowych

przy użyciu programu komputerowego.

• Wykonywanie określonej kompozycji kolorystycznej z zastosowaniem

techniki komputerowej.

4. Środki dydaktyczne

Foliogramy. Przezrocza.
Albumy z reprodukcjami dzieł sztuki.
Katalogi z wystaw i plenerów malarskich.
Czasopisma o sztuce.
Rekwizyty do układania martwej natury.
Materiały i przybory malarskie oraz rzeźbiarskie.

Graficzny program komputerowy.
Techniczne środki kształcenia.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej zawiera podstawowe treści dotyczące

wykonywania kompozycji płaskich i przestrzennych. Zajęcia należy
realizować wykorzystując umiejętności opanowane w jednostce
311[42].O2.01 oraz 311[42].O2.02.

Szczególną uwagę należy zwrócić na rozróżnianie barw, kompozycji

płaskich i przestrzennych oraz na stosowanie różnych technik
rysunkowych i malarskich.

W procesie nauczania proponuje się stosować metodę pokazu

z objaśnieniem oraz ćwiczeń praktycznych. Podczas prowadzenia zajęć
należy uwzględnić zasadę stopniowania trudności oraz świadomej
aktywności. Każde ćwiczenie powinno być poparte krótkim wykładem
informacyjnym.

Zajęcia powinny odbywać się w pracowni plastyczno-projektowej,

w grupach do 15 osób, wyposażonej w sprzęt audiowizualny, stanowiska
komputerowe dla uczniów oraz dla nauczyciela, szafy do
przechowywania materiałów plastycznych i narzędzi, blaty, sztalugi,
tablice do eksponowania gotowych prac plastycznych.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się

przez cały czas realizacji programu jednostki modułowej na podstawie
określonych kryteriów.

Wiadomości i umiejętności niezbędne do realizacji zadań

praktycznych proponuje się sprawdzać za pomocą testów osiągnięć
szkolnych.

Zadania w teście mogą dotyczyć technik wykonywania kompozycji

płaskich i przestrzennych, jednoraportowych i wieloraportowych oraz
układu barw.

Obserwując czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń

i dokonując oceny jego pracy, szczególną uwagę należy zwrócić na:

–

organizację stanowiska pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

–

rozróżnianie kolorów,

–

stosowanie określonej techniki do wykonywania kompozycji,

–

posługiwanie się przyborami i materiałami plastycznymi,

–

stosowanie programu graficznego do przygotowywania określonej
kompozycji,

–

wykonywanie kompozycji płaskich i przestrzennych,

–

prezentację wykonanych prac.

Przedmiotem oceny powinny być również rysunki, szkice, kompozycje

barwne, przestrzenne i płaskie. Kontrolę poprawności wykonania
zadania plastycznego należy prowadzić w trakcie i po realizacji zadania.

Proces sprawdzania i oceniania osiągnięć ucznia powinien być

realizowany zgodnie z obowiązującą skalą ocen.

Moduł 311[42].Z1
Proces projektowania wyrobów dekoracyjnych

1. Cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:
− rozpoznawać czas powstania, autora, styl i kierunek wybranego

dzieła sztuki plastycznej polskiej i światowej,

− wykonywać cykl projektów plastycznych wybranymi technikami,

− wskazywać źródła inspiracji wzorniczej,

− wykonywać projekt dowolnego wyrobu rękodzielniczego na podstawie

prac malarskich,

− wykonywać projekt reliefowego wyrobu włókienniczego,

− sporządzać dokumentację projektową rękodzielniczego wyrobu

dekoracyjnego,

− sporządzać projekty kształtowania powierzchni włókienniczego

wyrobu dekoracyjnego,

− wykonywać techniką komputerową projekt dowolnego wyrobu

włókienniczego,

− wykonywać rysunki robocze zaprojektowanych wyrobów

dekoracyjnych,

− odtwarzać projekty plastyczne wyrobów dekoracyjnych,

− charakteryzować kompozycje jednoraportowe i wieloraportowe

włókienniczych wyrobów dekoracyjnych,

− dokonywać prezentacji wyrobu dekoracyjnego,

− opracowywać koncepcję zharmonizowania wyrobu użytkowego

z elementami otoczenia.

2. Wykaz jednostek modułowych

Symbol

jednostki

modułowej

Nazwa jednostki modułowej

Orientacyjna

liczba godzin

na realizację

311[42].Z1.01

Wykorzystywanie wiedzy o sztuce
w procesie projektowania wyrobów dekoracyjnych.

110

311[42].Z1.02 Projektowanie

rękodzielniczych wyrobów tkackich

311[42].Z1.03

Projektowanie rękodzielniczych wyrobów
dziewiarskich

311[42].Z1.04

Projektowanie rękodzielniczych wyrobów
hafciarskich i koronkarskich

Razem

288

3. Schemat układu jednostek modułowych

Moduł 311[42].Z1

Proces projektowania

wyrobów dekoracyjnych

311[42].Z1.01

Wykorzystywanie wiedzy

o sztuce w procesie

projektowania wyrobów

dekoracyjnych

311[42].Z1.02

Projektowanie

rękodzielniczych wyrobów

tkackich

311[42].Z1.04

Projektowanie

rękodzielniczych wyrobów

hafciarskich

i koronkarskich

311[42].Z1.03

Projektowanie

rękodzielniczych wyrobów

dziewiarskich

4. Literatura

Andrzejewska H.: Malarstwo polskie. Wydawnictwa Artystyczne

i Filmowe, Warszawa 1999
Ałpatow M.: Historia sztuki. Wydawnictwo Arkady, Warszawa 1981
Białostocki J.: Sztuka cenniejsza niż złoto. Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa 2002
Bochniak A.: Historia sztuki nowożytnej t I i II. PWN, Warszawa,
Kraków 1981
Brézillon M.: Encyklopedia kultur pradziejowych Europa, Azja, Afryka,
Ameryka. Wydawnictwo Naukowe PWN, Wydawnictwa Artystyczne
i Filmowe, Warszawa 2001
Bułhakowa K., Grabowski I. i inni: Tkanina polska. Wydawnictwo Arkady,
Warszawa1959
Dolmetsch H.: Skarbnica ornamentów. Wydawnictwo Naukowe PWN,
Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1999
Dobrowolski T.: Sztuka polska. Wydawnictwo Literackie, Kraków 1974
Dulewicz A.: Słownik sztuki francuskiej. Wiedza Powszechna,

Warszawa 1986
Chrzanowski T.: Sztuka w Polsce od I do III Rzeczypospolitej. Zarys
dziejów. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998
Czarnecka I.: Polska sztuka ludowa. Wydawnictwo Polonia,

Warszawa 1958
Estreicher K.: Historia sztuki w zarysie. PWN, Warszawa, Kraków 1979
Hollingwosth M.: Sztuka w dziejach człowieka. Wydawnictwo
Ossolineum, Wrocław 1992
Jackowski A.: Polska sztuka ludowa. Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 1999
Kępińska A.: Nowa sztuka (sztuka polska w latach 1945 – 1978).
Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1981
Kopaliński W.: Słownik mitów i tradycji kultury. Państwowy Instytut
Wydawniczy, Warszawa 1985
Kossowska I.: Narodziny polskiej grafiki artystycznej 1897-1917.
Wydawnictwo Universitas, Kraków 2000
Kowalski A.: Reklama. WSiP, Warszwa 1982
Łysiak W.: Malarstwo białego człowieka. Tom I-VIII. Wydawnictwo
Exlibris, Warszawa1998
de Morant H.: Historia sztuki zdobniczej od pradziejów do
współczesności. Arkady, Warszawa 1983
Osińska B.: Sztuka i czas. WSiP, Warszawa 1994
Poprzęcka M.: Arcydzieła malarstwa polskiego. Wydawnictwo Arkady,
Warszawa 2002

Rzepińska M.: Siedem wieków malarstwa europejskiego. Wrocław,
Warszawa, Kraków, Gdańsk. Zakład Narodowy im. Ossolińskich,
Wrocław 1979
Samek J.: Polskie rzemiosło artystyczne - Średniowiecze. Wydawnictwo
Naukowe PWN, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 2000
Sterling Ch.: Martwa natura od starożytności po wiek XX. Wydawnictwo
Naukowe PWN, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1998
Teissig K.: Techniki rysunku. Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe,
Warszawa 1982
Werner J.: Podstawy technologii malarstwa i grafiki. PWN, Warszawa,
Kraków 1985
Włodarczyk W.: Sztuka Polska 1918-2000. Wydawnictwo Arkady,
Warszawa 2002
Wojciechowski A.: Młode malarstwo polskie 1944 – 1974 Wrocław,
Warszawa, Kraków, Gdańsk, Zakład Narodowy im. Ossolińskich,
Wrocław 1983
Żygulski-Jun Z.: Dzieje polskiego rzemiosła artystycznego. Wydawnictwo
Interpress, Warszawa 1988
Folklor. Wydawnictwo Bosz, Olszanica 2001
Multimedialny album malarstwa polskiego. Praca zbiorowa. Dom
Wydawniczy Bellona, Program na płycie CD
Plakaty. Wydawnictwo Bosz, Olszanica 2001
Słownik terminologiczny sztuk pięknych. Praca zbiorowa, Wydawnictwo
Naukowe PWN, Warszawa 2003
Sztuka. Rozpoznawanie stylów. Architektura - Rzeźba - Malarstwo.
Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza, Warszawa 1999

Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych
pozycji wydawniczych

Jednostka modułowa 311[42].Z1.01
Wykorzystywanie wiedzy o sztuce w procesie
projektowania wyrobów dekoracyjnych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:
− scharakteryzować style i kierunki w sztuce,

− dokonać analizy formalnej i funkcjonalnej wybranego dzieła sztuki,

− rozpoznać technikę wykonania oraz zastosowane rodzaje surowców

w wyrobie sztuki włókienniczej,

− wykonać cykl projektów plastycznych,

− wskazać źródła inspiracji wzorniczej,

− wykonać projekt wyrobu włókienniczego inspirowanego określonym

dziełem sztuki,

− wykonać prace plastyczne inspirowane określonym dziełem sztuki,

− wskazać kontrastowe zestawienie barw na reprodukcjach dzieł sztuki,

− wskazać monochromatyczne zestawienie barw na reprodukcjach

dzieł sztuki,

− odwzorować określoną kompozycję plastyczną,

− określić zasady kompozycji światłocieniowych,

− wykonać linearne studium portretowe,

− wykonać światłocieniowe studium portretowe,

− wykonać szkice postaci ludzkiej w ruchu,

− zastosować mieszane techniki rysunkowe do wykonania cyklu

autoportretów,

− wykonać studium rysunkowe grupy ludzi,

− wykonać linearne i światłocieniowe studium postaci ludzkiej

w połączeniu z martwą naturą,

− rozpoznać technikę wykonania grafiki,

− zastosować techniki komputerowe do wykonania kompozycji

literniczych,

− zastosować technikę linorytu do wykonania kompozycji graficzno-

literniczej,

− wykonać kolorystyczne studium portretowe,

− wykonać kolorystyczne studium postaci,

− zastosować wybraną technikę malarską do wykonania

kolorystycznego studium pejzażu,

− zastosować techniki rzeźbiarskie do wykonania miniatury,

− zastosować narzędzia i materiały rzeźbiarskie do wykonania

kompozycji przestrzennej.

2. Materiał nauczania

Historia sztuki.
Podstawowa terminologia z zakresu teorii sztuki.
Ocena wartości artystycznej dzieł plastycznych.
Techniki plastyczne - rodzaje.
Podstawy liternictwa.
Kompozycje graficzno-liternicze.
Studium postaci ludzkiej.
Studium portretu.
Transformacja prac plastycznych na projekt włókienniczego wyrobu
dekoracyjnego.

3. Ćwiczenia

• Wykonywanie projektu wyrobu włókienniczego inspirowanego

wskazanym dziełem sztuki.

•

Wykonywanie kompozycji graficznej inspirowanej wzornictwem
ceramiki starożytnej Grecji.

•

Wykonywanie kopii fragmentu wybranego dzieła malarstwa
renesansowego ołówkiem.

•

Wykonywanie kompozycji kolorystycznej o motywach roślinno-
zwierzęcych inspirowanej kolekcją arrasów wawelskich.

•

Wykonywanie plakatu literniczo-graficznego z zastosowaniem
graficznych programów komputerowych.

• Wykonywanie kompozycji graficzno-literniczej ( ekslibris) techniką

linorytu.

• Wykonywanie studium martwej natury i studium pejzażu w manierze

impresjonistycznej.

•

Wykonywanie studium martwej natury i studium postaci ludzkiej

w manierze kubistycznej.

4. Środki dydaktyczne

Albumy z reprodukcjami dzieł sztuki.
Katalogi z wystaw.
Kolekcje przeźroczy.
Filmy dydaktyczne.
Materiały i narzędzia plastyczne.
Modele i rekwizyty.
Graficzne programy komputerowe.
Internet.
Techniczne środki kształcenia.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Treści programowe jednostki modułowej są niezbędne

do wykonywania zadań zawodowych a w szczególności
do projektowania wyrobów dekoracyjnych. W procesie kształcenia
należy wykorzystywać wiedzę uzyskaną w wyniku realizacji programów
jednostek modułowych: 311[42].O2.01 i 311[42].O2.02.
Szczególną uwagę należy zwrócić na opanowanie wiedzy
o sztuce, od prehistorii do współczesności. Nauczyciel podczas realizacji
programu nauczania z historii sztuki powinien rozszerzyć zagadnienia
dotyczące tkanin artystycznych. Wskazane są następujące metody
nauczania: wykład, pogadanka oraz ćwiczenia praktyczne. Zajęcia
należy wzbogacać organizowaniem wycieczek dydaktycznych

do muzeów i galerii sztuk, na wystawy malarstwa, grafiki, rzeźby
i rzemiosła artystycznego. Można również organizować spotkania
z artystami, bądź odwiedzać ich w pracowniach artystycznych.
Wiadomości i umiejętności z historii sztuki nabyte przez uczniów
powinny znaleźć odzwierciedlenie w samodzielnie wykonanych
kompozycjach plastycznych. Kompozycje, będące kopiami znanych
dzieł, pozwalają uczniom utrwalać wiedzę z historii sztuki.
Podczas realizacji ćwiczeń uczeń powinien opanować umiejętności
tworzenia kompozycji plastycznych różnymi technikami malarskimi,
rysunkowymi, rzeźbiarskimi i graficznymi.

Szczególnie ważne jest poprawne rysowanie z natury. Umiejętność ta

może sprawiać uczniom trudności, dlatego konieczna jest dodatkowa
praca uczniów, również w domu. W związku z tym zaleca się
prowadzenie szkicowników. Szkice malarskie i rysunki samodzielnie
wykonane przez ucznia mają istotne znaczenie w jego rozwoju
plastycznym.

Zajęcia należy prowadzić w pracowni plastycznej z wydzielonymi

stanowiskami komputerowymi z oprogramowaniem umożliwiającym
tworzenie kompozycji plastycznych oraz obserwację figur i brył
w przestrzeni, w grupach liczących do15 osób. Zajęcia można prowadzić
zarówno w pracowni jak i w plenerze.

W pracowni uczeń powinien mieć możliwość wykonywania ćwiczeń

z projektowania wyrobów dekoracyjnych na małym i dużym formacie
papieru przy użyciu dostępnych środków plastycznych. Szkoła powinna
zapewnić każdemu uczniowi w zakresie podstawowym przybory

i materiały plastyczne: pędzle, ołówki, tusz, farby wodne, papier różnego
formatu i gatunku.
W sali powinny znajdować się komplety albumów, przeźroczy i filmów
o sztuce dawnej i współczesnej.

W pracowni należy także zorganizować stanowiska pracy uczniów

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie postępów ucznia powinno odbywać przez
cały czas realizacji programu jednostki modułowej na podstawie
określonych kryteriów. Wiedza z zakresu historii i teorii sztuki może być
sprawdzana za pomocą testów osiągnięć szkolnych.
Umiejętności można sprawdzać obserwując czynności uczniów
podczas wykonywania ćwiczeń, oraz podczas przeglądu prac
plastycznych. Wskazane są systematyczne przeglądy prac i dyskusja
nad oceną prezentowanych projektów.
Obserwując czynności ucznia i dokonując oceny jego pracy,
szczególną uwagę należy zwracać na:
− korzystanie ze źródeł wiedzy o sztukach plastycznych,

− posługiwanie się narzędziami i materiałami plastycznymi,

− tworzenie projektów różnymi technikami,

− tworzenie oryginalnych pomysłów plastycznych,

− zaangażowanie w proces twórczy,

− staranne wykonywanie projektów.
W ocenie końcowej należy uwzględnić wyniki sprawdzianów oraz
poziom wykonania ćwiczeń.

Jednostka modułowa 311[42].Z1.02
Projektowanie rękodzielniczych wyrobów tkackich

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:
− wyodrębnić wyroby tkackie spośród wyrobów włókienniczych,

− dokonać analizy wzornictwa tkanin wschodnich,

− odtworzyć projekt prostego geometrycznego elementu

dekoracyjnego,

− odtworzyć projekt kolorystyczny i konturowy określonego wyrobu

tkackiego,

− wykonać projekt barwny gobelinu na podstawie szkiców z natury,

− wykonać karton barwny i konturowy gobelinu,

− sporządzić kartę surowców i kartę kolorów gobelinu,

− wykonać projekt gobelinu w kilku wersjach kolorystycznych,

− wykonać projekty cyklu gobelinów,

− sporządzić projekt kolorystyczny tkaniny sumakowej,

− sporządzić kartę surowców oraz kartę kolorów sumaka,

− sporządzić projekt kolorystyczny tkaniny kilimowej,

− wykonać projekt kilimu,

− zastosować kompozycję płaskorzeźbioną do wykonania projektu

tkaniny reliefowej,

− wykonać barwny projekt przestrzenny tkaniny,

− sporządzić projekt przestrzennej formy tkackiej,

− sporządzić kartę kolorów i kartę surowców przestrzennej formy

tkackiej,

− sporządzić projekt tkaniny dwuwarstwowej.

2. Materiał nauczania

Tkactwo artystyczne - rys historyczny.
Wzornictwo dawnych tkanin rękodzielniczych.
Wzornictwo tkanin wschodnich.
Współczesna tkanina artystyczna w Polsce i na świecie, kierunki
i trendy.
Zasady projektowania tkanin artystycznych.
Dekoracyjne i użytkowe tkaniny dwuwarstwowe.
Przestrzenne formy tkackie.
Rekonstrukcje projektów wyrobów tkackich.

3. Ćwiczenia

• Rozpoznawanie techniki wykonywania rękodzielniczych wyrobów

tkackich na przedstawionych reprodukcjach.

• Odtwarzanie projektu kolorystycznego i konturowego na podstawie

gotowego wyrobu tkackiego.

• Analizowanie wzornictwa tkanin wschodnich na dostępnych gotowych

wyrobach tkackich.

• Odtwarzanie projektu barwnego określonego elementu

dekoracyjnego.

• Odtwarzanie prostego projektu wybranego zdobienia tkaniny

wschodniej.

• Wykonywanie projektu barwnego gobelinu na podstawie szkiców

z natury.

• Wykonywanie projektu gobelinu w kilku wersjach kolorystycznych.

• Wykonywanie cyklu projektów gobelinów o tematyce roślinno-

zwierzęcej.

• Wykonywanie projektu kolorystycznego małej tkaniny sumakowej.

• Wykonywanie projektu kolorystycznego małej tkaniny kilimowej.

• Wykonywanie projektu kolorystycznego gobelinu o tematyce

inspirowanej renesansowym malarstwem włoskim - w określonej
skali.

• Wykonywanie projektu tkaniny reliefowej z zastosowaniem

kompozycji płaskorzeźbionej.

• Wykonywanie projektu jednobarwnej tkaniny reliefowej.

• Wykonywanie projektu przestrzennego tkaniny w formie kolażu

w określonej skali.

• Wykonywanie kartonu konturowego gobelinu w skali 1:1 oraz

sporządzanie karty surowców.

• Wykonywanie projektu przestrzennego tkaniny inspirowanej obiektami

występującymi w naturze.

• Wykonywanie kilku wersji projektu przestrzennej formy tkackiej

z uwzględnieniem faktury, reliefu i ażuru.

• Wykonywanie projektu małej dwubarwnej tkaniny dwuwarstwowej

będącej formą użytkową.

4. Środki dydaktyczne

Albumy z reprodukcjami dzieł sztuki.
Katalogi z wystaw.
Zestawy przeźroczy.
Zestawy gotowych wyrobów i projektów.
Przybory i materiały plastyczne.
Graficzne programy komputerowe.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

W realizacji programu należy wykorzystać wiedzę i umiejętności

ukształtowane w modułach 311[42].O1 i 311[42].O2 oraz w jednostce
modułowej 311[42].Z1.01

Szczególnie ważne jest opanowanie przez uczniów umiejętności

zastosowania szkiców z natury i wyobraźni do wykonania projektu
określonego wyrobu tkackiego, zgodnie z jego wymaganiami
technicznym

oraz rekonstrukcji projektu na podstawie gotowego wyrobu

tkackiego.

W procesie nauczania-uczenia się powinny być zastosowane

następujące metody: pokaz z objaśnieniem, instruktażem, pogadanka,
metoda projektów, oraz ćwiczenia praktyczne.

Uczeń powinien mieć możliwość wykonywania ćwiczeń

z projektowania wyrobów tkackich na małym i dużym formacie papieru
przy użyciu dostępnych środków plastycznych. Szkoła powinna
zapewnić każdemu uczniowi w zakresie podstawowym przybory

i materiały plastyczne: pędzle, ołówki, tusz, farby wodne, papier różnego
formatu i gatunku.

Wskazane jest, aby realizacja programu odbywała się w pracowni

z wydzielonymi stanowiskami komputerowymi z oprogramowaniem,
umożliwiającym tworzenie kompozycji plastycznych oraz obserwację
figur i brył w przestrzeni, w grupach do 15 osób.
W sali powinny znajdować się komplety albumów, przeźroczy i filmów
o sztuce dawnej i współczesnej.

W pracowni należy także zorganizować stanowiska pracy uczniów

W pracowni należy wydzielić miejsce do prezentacji projektów prac

wykonanych przez uczniów.

Wskazane jest organizowanie wycieczek do zakładów

produkcyjnych, warsztatów tkackich i pracowni artystycznych celem
poznania metod i technik wytwarzania wyrobów tkackich. Należy także
organizować wycieczki do muzeów i galerii na wystawy tkaniny
artystycznej.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie postępów uczniów powinno odbywać się przez cały

czas realizacji programu jednostki modułowej na podstawie określonych
kryteriów. Przed przystąpieniem do wykonywania zadań, należy
sprawdzić wiedzę dotyczącą rodzajów rękodzielniczych, wyrobów
tkackich oraz ich zastosowania. Pozytywny wynik sprawdzianu powinien
być warunkiem przystąpienia do wykonywania ćwiczeń.

Umiejętności mogą być sprawdzane przez obserwację pracy uczniów

podczas realizacji zadań z projektowania wyrobów tkackich.
Obserwując czynności ucznia i dokonując oceny jego pracy należy
zwracać uwagę na:
− organizację stanowiska pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

− wykonywanie projektu zgodnie z zadanym tematem,

− dostosowanie projektu do warunków technicznych projektowanego

wyrobu tkackiego,

− dobór środków wyrazu plastycznego oraz inwencję twórczą autora,

− dobór surowców tkackich,

− wyeksponowanie i prezentację projektu wyrobu tkackiego,

− wykonywanie projektu w określonym czasie,

− estetykę wykonania.

W procesie sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów należy

uwzględniać obowiązującą skalę ocen.

Jednostka modułowa 311[42].Z1.03
Projektowanie rękodzielniczych wyrobów
dziewiarskich

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:
− wyodrębnić rękodzielnicze wyroby dziewiarskie spośród innych

wyrobów włókienniczych,

− zastosować prostą kompozycję malarską, graficzną lub rysunkową do

wykonania projektu płaskiej dzianiny dekoracyjnej,

− wykonać karton barwny i kartę kolorów dzianiny dekoracyjnej,

− zastosować kompozycję płaskorzeźbioną do wykonania projektu

jednobarwnej dzianiny reliefowej,

− sporządzić projekt przestrzenny jednobarwnej dzianiny dekoracyjnej,

− sporządzić kartę surowców przestrzennej dzianiny dekoracyjnej,

− wykonać projekt dzianiny dekoracyjnej,

− zaprojektować dzianinę wykonywaną różnymi rodzajami nitek,

− zaprojektować użytkowy wyrób dziewiarski,

− zaprojektować kolekcję użytkowych wyrobów dziewiarskich,

− zaprojektować motywy dekoracyjne do ozdobienia wyrobu

dziewiarskiego,

− dokonać rekonstrukcji motywu dekoracyjnego występującego

w dawnych dzianinach użytkowych,

−

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii.

2. Materiał nauczania

Wzornictwo dawnych dzianin użytkowych.
Wzornictwo dziewiarskich wyrobów dekoracyjnych.
Zasady projektowania płaskiego wyrobu dziewiarskiego.
Zasady projektowania reliefowego wyrobu dziewiarskiego.
Zasady projektowania dziewiarskiej kompozycji ażurowej.
Zasady projektowania dziewiarskiej kompozycji przestrzennej.
Rekonstrukcja projektu wyrobu dziewiarskiego.
Kompozycje jednoraportowe i wieloraportowe.
Kolorystyka dekoracyjnych i użytkowych wyrobów dziewiarskich.

3. Ćwiczenia

• Wykonywanie projektu płaskiej dzianiny dekoracyjnej

z zastosowaniem prostych kompozycji malarskich, graficznych lub
rysunkowych.

• Rekonstrukcja projektów motywów dekoracyjnych występujących

w dawnych dzianinach użytkowych.

• Wykonywanie barwnego projektu wyrobu dzianego w kompozycji

pasowej otwartej lub zamkniętej.

• Wykonywanie projektu dzianiny z zastosowaniem rytmów pasów

pionowych lub poziomych.

• Wykonywanie projektu jednobarwnej dzianiny dekoracyjnej

z uwzględnieniem faktury, reliefu i ażuru.

• Wykonywanie projektu dzianiny dekoracyjnej o dowolnej fakturze

i gamie barwnej, z zastosowaniem drutów lub szydełka.

• Wykonywanie projektów użytkowych wyrobów dziewiarskich.

• Wykonywanie projektów kolekcji użytkowych wyrobów dziewiarskich.

• Wykonywanie projektu kompletu: czapka, szalik, rękawiczki

z zastosowaniem drutów.

4. Środki dydaktyczne

Przybory i materiały plastyczne.
Graficzny program komputerowy.
Wydawnictwa albumowe.
Katalogi z wystaw.
Czasopisma tematycznie.
Filmy dydaktyczne z pokazów mody.
Kolekcje gotowych wyrobów dziewiarskich.
Kolekcje projektów.
Katalogi z próbkami splotów
Techniczne środki kształcenia.
Internet.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Podczas realizacji programu należy wykorzystywać wiadomości

i umiejętności ukształtowane w modułach 311[42].O1, 311[ 42].O2 oraz
w jednostce modułowej 311[42].Z1.01.

Szczególnie ważne jest opanowanie przez uczniów umiejętności

wykorzystywania szkiców do opracowania projektu określonego wyrobu
dziewiarskiego zgodnie z wymaganiami technicznymi

Projektując wyroby dziewiarskie należy zastosować odpowiednie
środki plastyczne, by w sugestywny sposób przedstawiły rodzaje
splotów.

W procesie nauczania - uczenia się powinny być zastosowane

następujące metody: pokaz z objaśnieniem, z instruktażem, pogadanka,
metoda projektów, giełda pomysłów oraz ćwiczenia praktyczne.

Uczniowie powinni mieć możliwość wykonywania ćwiczeń

z projektowania rękodzielniczych wyrobów dziewiarskich na małym
i dużym formacie papieru przy użyciu dostępnych środków plastycznych.
Szkoła powinna zapewnić każdemu uczniowi w zakresie podstawowym
przybory i materiały plastyczne: pędzle, ołówki, tusz, farby wodne, papier
różnego formatu i gatunku.

Wskazane jest, aby realizacja programu odbywała się w pracowni

plastycznej z wydzielonymi stanowiskami komputerowymi

z oprogramowaniem umożliwiającym tworzenie plastycznych kompozycji
dziewiarskich, w grupach 12 -15 osobowych.
W sali powinny znajdować się komplety albumów, przeźroczy i filmów
o sztuce dawnej i współczesnej.

W pracowni należy także zorganizować stanowiska pracy uczniów

Wskazane jest organizowanie wycieczek do zakładów

produkcyjnych i pracowni gdzie projektuje się i wytwarza wyroby
dziewiarskie, celem poznania metod i technik wytwarzania oraz do
muzeów i galerii sztuki użytkowej.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie postępów uczniów powinno odbywać się

przez cały czas realizacji programu jednostki modułowej na podstawie
określonych kryteriów. Przed przystąpieniem do wykonywania projektów
należy sprawdzić wiadomości dotyczące zasad projektowania

rękodzielniczych wyrobów dziewiarskich. Pozytywny wynik sprawdzianu
powinien być warunkiem przystąpienia do wykonywania ćwiczeń.

Obserwując czynności uczniów podczas wykonywania projektów

należy zwracać uwagę na:
− dobór materiałów, przyborów i technik do wykonywanego projektu,

− wykonywanie projektu zgodnie z zadanym tematem,

− dostosowanie projektu do warunków technicznych projektowanego

wyrobu dziewiarskiego,

− dobór środków plastycznego wyrazu oraz inwencję twórczą autora,

− wykonywanie projektu w określonym czasie,

− estetykę wykonania,

− prezentację projektu wyrobu dziewiarskiego.
W ocenie końcowej należy uwzględnić wyniki sprawdzianów oraz
poziom wykonania ćwiczeń.

Jednostka modułowa 311[42].Z1.04
Projektowanie rękodzielniczych wyrobów
hafciarskich i koronkarskich

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:
− dokonać identyfikacji zdobnictwa hafciarskiego,

− wykonać rysunek roboczy na podstawie gotowego wyrobu

hafciarskiego,

− wykonać projekt haftów ściegowych i dziureczkowych

z zastosowaniem szkiców prostych motywów roślinnych,

− wykonać projekt haftów cieniowanych z zastosowaniem szkiców

kolorystycznych motywów roślinnych i zwierzęcych,

− zaprojektować motywy hafciarskie wykonywane techniką richelieu,

− zaprojektować wyrób hafciarski z zastosowaniem haftów ażurowych,

− zaprojektować wyrób hafciarski zdobiony technikami aplikacji i haftu

nakładanego,

− zaprojektować motywy hafciarskie wykonywane techniką toledo,

− dobrać do określonego projektu nici i tkaniny,

− zaprojektować motywy hafciarskie wykonywane techniką haftu

białego wypukłego,

− zastosować kompozycję graficzno - literniczą w projektowaniu haftów

wykonywanych nićmi metalowymi,

− zaprojektować motywy koronkarskie wykonywane techniką koronki

teneryfowej,

− zaprojektować wyrób koronkarski z zastosowaniem koronki klockowej

torchon,

− zaprojektować kolekcję wyrobów koronkarskich wykonywanych

techniką koronki szydełkowej.

2. Materiał nauczania

Tradycje hafciarskie poszczególnych regionów.
Zdobnictwo hafciarskie i koronkarskie polskich strojów ludowych.
Szkice z natury i wyobraźni w motywach hafciarskich.
Projekty i rysunki robocze motywów hafciarskich i koronkarskich.
Wymagania techniczne wykonywania: koronki klockowej, igłowej,
szydełkowej, haftu ściegowego, dziureczkowego, dzierganego
(richelieu), haftu płaskiego kolorowego, haftu ażurowego, haftu
cieniowanego, haftu białego wypukłego, haftu nićmi metalowymi,
aplikacji i haftów nakładanych.
Kolorystyka wyrobów hafciarskich i koronkarskich.

3. Ćwiczenia

• Rozpoznawanie technik hafciarskich i koronkarskich na

przedstawianych reprodukcjach i wyrobach gotowych.

• Wykonywanie rysunków roboczych motywów zdobniczych

hafciarskich i koronkarskich.

• Wykonywanie projektów haftów ściegowych i dziureczkowych

z zastosowaniem szkiców prostych motywów roślinnych.

• Projektowanie motywu monogramu z zastosowaniem kompozycji

graficzno - literniczej, wykonywanego techniką: haftu białego
wypukłego i haftu nićmi metalowymi.

• Wykonywanie projektów wzorów haftów cieniowanych.

• Projektowanie serwetki świątecznej lub okolicznościowej

wykonywanej dowolną techniką hafciarską.

• Planowanie rozmieszczenia na bieliźnie pościelowej motywów

hafciarskich wykonywanych techniką toledo.

• Planowanie rozmieszczenia na bieliźnie stołowej motywów

hafciarskich wykonywanych techniką toledo.

• Projektowanie motywów hafciarskich do zdobienia odzieży.

• Projektowanie wyrobu hafciarskiego zdobionego technikami aplikacji

i haftu nakładanego z zastosowaniem prostej kompozycji
kolorystycznej.

• Wykonywanie rysunku roboczego haftu do bezpośredniego

przenoszenia na płótno.

• Wykonywanie rysunku roboczego koronki klockowej.

• Wykonywanie projektu określonego wyrobu hafciarskiego w kilku

wersjach kolorystycznych.

• Projektowanie wyrobu koronkarskiego wykonanego szydełkiem:

serwety na stół okrągły, zestawu serwetek, narzuty na łóżko,
powłoczek na poduszki.

4. Środki dydaktyczne

Katalogi z wystaw.
Zestawy przeźroczy.
Zestawy gotowych wyrobów i projektów.
Przybory i materiały plastyczne.
Graficzne programy komputerowe.
Internet.
Techniczne środki kształcenia.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Podczas realizacji programu należy wykorzystywać wiadomości

i umiejętności ukształtowane w modułach 311[42].O1 i 311[ 42].O2 oraz
w jednostce modułowej 311[42]. Z1.01.

Szczególnie ważne jest opanowanie przez uczniów umiejętności

wykorzystywania szkiców z natury i wyobraźni do wykonania projektu
określonego wyrobu hafciarskiego i koronkarskiego zgodnie z jego
wymaganiami technicznymi.

W procesie nauczania - uczenia się powinny być zastosowane

następujące metody: pokaz z objaśnieniem, instruktażem, pogadanka,
giełda pomysłów, metoda projektów oraz ćwiczenia praktyczne.

Wskazane jest, aby zajęcia odbywały się w pracowni plastycznej,

w grupach 12 - 15 osobowych. Uczniowie powinni mieć możliwość
wykonywania ćwiczeń z projektowania rękodzielniczych wyrobów
hafciarskich i koronkarskich na małym i dużym formacie papieru przy
użyciu dostępnych środków plastycznych. Szkoła powinna zapewnić
każdemu uczniowi w zakresie podstawowym przybory i materiały
plastyczne: pędzle, ołówki, tusz, farby wodne, papier różnego formatu
i gatunku.

Wskazane jest, aby realizacja programu odbywała się w pracowni

z wydzielonymi stanowiskami komputerowymi z oprogramowaniem
umożliwiającym tworzenie plastycznych kompozycji dziewiarskich.
W sali powinny znajdować się komplety albumów, przeźroczy i filmów
dydaktycznych.

W pracowni należy także zorganizować stanowiska pracy uczniów

Wskazane jest organizowanie wycieczek do zakładów

produkcyjnych, pracowni hafciarskich i koronkarskich celem poznania
metod i technik wytwarzania wyrobów , oraz do muzeów i galerii na
wystawy wyrobów rękodzieła ludowego i artystycznego.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie postępów uczniów powinno odbywać się

przez cały czas realizacji programu jednostki modułowej na podstawie
określonych kryteriów oceniania. Przed przystąpieniem do wykonywania
projektów należy sprawdzić wiadomości i umiejętności dotyczące:
wykonywania rysunków, kompozycji płaskich i przestrzennych,
rozpoznawania i zastosowania nici oraz zasad projektowania.

Pozytywny wynik sprawdzianu powinien być warunkiem przystąpienia

do wykonywania ćwiczeń.

Sprawdzanie umiejętności może być realizowane przez obserwację

pracy uczniów podczas wykonywania projektów.

Obserwując czynności uczniów podczas wykonywania ćwiczeń

należy zwracać uwagę na:
− organizację stanowiska pracy,

− opracowanie projektu zgodnie z wymaganiami technicznymi

wykonywania haftów i koronek,

− dobór środków wyrazu plastycznego oraz inwencję twórczą autora,

− wykonywanie projektu w określonym czasie,

− estetykę wykonania,

− prezentację projektu wyrobu dziewiarskiego.
Nauczyciel powinien systematycznie sprawdzać postępy uczniów

i oceniać jakość wykonywania ćwiczeń.

W procesie sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów należy

uwzględniać obowiązującą skalę ocen.

Moduł 311[42].Z2
Technologia wykonywania rękodzielniczych
wyrobów tkackich

1. Cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:
− rozróżniać rodzaje rękodzielniczych tkanin dekoracyjnych,

− charakteryzować rękodzielnicze sposoby wytwarzania tkanin

dekoracyjnych,

− planować warunki technologiczne wykonywania rękodzielniczych

tkanin dekoracyjnych,

− przygotowywać urządzenia i narzędzia do wytwarzania tkanin

sposobem rękodzielniczym,

− wykonywać rękodzielnicze tkaniny dekoracyjne zgodnie z projektem

plastycznym i technologicznym,

− kontrolować proces wytwarzania rękodzielniczych tkanin

dekoracyjnych,

− dokonywać niezbędnych korekt w poszczególnych fazach

wytwarzania rękodzielniczych tkanin dekoracyjnych,

− stosować określone techniki obróbki mechanicznej i chemicznej do

wykończania rękodzielniczych tkanin dekoracyjnych,

− sporządzać kalkulację kosztów wytwarzania rękodzielniczych tkanin

dekoracyjnych,

− dokonywać napraw i renowacji tkanin dekoracyjnych,

− opracowywać dokumentację techniczną wyrobów tkackich,

− organizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami bezpieczeństwa

i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz
wymaganiami ergonomii.

2. Wykaz jednostek modułowych

Symbol

jednostki

modułowej

Nazwa jednostki modułowej

Orientacyjna

liczba godzin

na realizację

311[42].Z2.01

Dobieranie metod i technik wytwarzania tkanin
dekoracyjnych

311[42].Z2.02 Wykonywanie tkanin dekoracyjnych

105

311[42].Z2.03

Dokonywanie napraw i renowacji tkanin
dekoracyjnych

Razem

190

3. Schemat układu jednostek modułowych

311[42].Z2.01

Dobieranie metod i technik

wytwarzania tkanin

dekoracyjnych

311[42].Z2.02

Wykonywanie tkanin

dekoracyjnych

311[42].Z2.03

Dokonywanie napraw

i renowacji tkanin

dekoracyjnych

Moduł 311[42].Z2

Technologia wykonywania

rękodzielniczych wyrobów

tkackich

4. Literatura

Czyżykowska S.: Tkactwo ręczne. Wydawnictwo Watra,

Warszawa 1983
Frontczak I. Wnuk J.: Tkactwo cz. II. WSiP, Warszawa 1978
Krzeptowska Z. Sypniewski J.: Tkactwo rękodzielnicze. Zakład
Wydawniczy CZSR, Warszawa 1978
Lewiński J. Suszek H.: Tkactwo cz. I. WSiP, Warszawa 1997
Litwiniwicz A., Małyszewicz J.: Tkaniny, na co dzień. Wydawnictwo
Naukowo - Techniczne, Warszawa 1978
Marconi B.: O sztuce konserwacji. Arkady, Warszawa 1982
Nycz E., Owczarz R., Średnicka L.: Budowa tkanin. WSiP,

Warszawa 1990
Nahlik A.: Zagadnienia konserwacji zabytkowych tkanin i skóry. Materiały
z konferencji w Łodzi. Warszawa 1964
Panek W., Turek K.: Technologia tkactwa, podręcznik dla ZSZ. WSiP,
Warszawa 1985
Piwocki K.: Tkanina Polska. ASP, Warszawa 1959
Szosland J.: Podstawy budowy i technologii tkanin. Rolls Book,
Londyn 1946
Żarnowiecki L.: Historia i technika hafciarstwa kościelnego,
Warszawa 1901
Konserwacja malowideł na tkaninach bez krosien. Materiały z konferencji
zorganizowanej przez ASP i Ośrodek Dokumentacji zabytków

w Warszawie w dn.9.04.1984 - Zeszyty naukowe ASP, Warszawa 1985
Materiały III Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej Studentów
Konserwacji Zabytków, Toruń 22-24 luty 2001r.
Praca zbiorowa: Encyklopedia Techniki. Przemysł Lekki. Wydawnictwo
Naukowo -Techniczne, Warszawa 1986
Praca zbiorowa: Poradnik inżyniera - włókiennictwo. Wydawnictwo
Naukowo -Techniczne, Warszawa 1978
Grupa Robocza Krajów Socjalistycznych d/s Konserwacji Zabytków
Historii, Kultury i Muzealiów: Konserwacja tkanin zabytkowych.
Warszawa 1988,
Biuletyn Informacyjny Konserwatorów Dzieł Sztuki
Czasopisma specjalistyczne:
Ochrona Zabytków
Przegląd Włókienniczy
Spotkania z zabytkami

Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych
pozycji wydawniczych.

Jednostka modułowa 311[42].Z2.01
Dobieranie metod i technik wytwarzania tkanin
dekoracyjnych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:
− wykorzystać wiedzę z historii rozwoju tkactwa na świecie i w Polsce,

− scharakteryzować proces wytwarzania przędzy systemem

rękodzielniczym,

− sklasyfikować przędze,

− rozróżnić przędze wytwarzane systemem rękodzielniczym,

− dokonać podziału rękodzielniczych tkanin dekoracyjnych,

− scharakteryzować rękodzielnicze tkaniny dekoracyjne,

− określić cel i znaczenie przewijania nitek sposobem rękodzielniczym,

− określić zasady działania i obsługi urządzeń do ręcznego przewijania

nitek,

− scharakteryzować proces ręcznego snucia osnowy,

− określić zasady działania i obsługi snowarki ręcznej,

− przygotować przędzę do snucia ręcznego,

− przedstawić sposób mocowania osnowy na krośnie ręcznym,

− zastosować zasady wytwarzania tkanin na ramie tkackiej,

− określić rodzaje i dokonać klasyfikacji krosien ręcznych,

− zastosować zasady tworzenia tkaniny na krosnach ręcznych,

− przygotować i obsłużyć krosna ręczne,

− określić sposób wykonania sumaka,

− określić sposób wykonania kilimu płochowego,

− określić sposób wykonania gobelinu,

− wykonać rysunki splotów zasadniczych i pochodnych,

− dokonać kalkulacji kosztów wytwarzania tkanin dekoracyjnych,

− opracować techniczne warunki tkania.

2. Materiał nauczania

Historia tkactwa.
Współczesne tkactwo rękodzielnicze.
Ręczne sposoby przędzenia, przewijania i skręcania.
Zasady snucia osnów.
Klasyfikacja krosien ręcznych
Budowa ręcznego krosna tkackiego,
Sposoby zamocowania osnowy na krośnie ręcznym.
Zasady tworzenie tkaniny na krośnie ręcznym.

Tkaniny rękodzielnicze.
Sploty tkackie stosowane w tkactwie rękodzielniczym.
Zasady tkania rękodzielniczych tkanin dekoracyjnych.
Techniczne warunki tkania.

3. Ćwiczenia

• Rysowanie schematów podstawowych urządzeń tkactwa

rękodzielniczego.

• Rozróżnianie technik tkactwa dekoracyjnego.

• Dobieranie surowców do wykonania odpowiedniego typu tkaniny.

• Ocenianie jakości surowców.

• Opracowywanie technologicznej dyspozycji snucia.

• Oznaczanie skosów w tkaninie.

• Rysowanie podstawowych splotów tkackich.

• Opracowywanie dokumentacji techniczno-technologicznej tkaniny.

4. Środki dydaktyczne

Katalogi surowców i tkanin wykonanych różnymi technikami.
Albumy tkanin historycznych, artystycznych i ludowych.
Modele urządzeń i przyrządów.
Plansze poglądowe ilustrujące: budowę tkanin, schematy urządzeń
i przyrządów.
Filmy dydaktyczne.
Programy komputerowe do projektowania i przygotowania wzorów tkanin
oraz do opracowania dokumentacji techniczno-technologicznej.
Techniczne środki kształcenia.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej obejmuje wiedzę dotyczącą metod

i technik wytwarzania tkanin dekoracyjnych. Podczas realizacji programu
wskazane jest wykorzystywanie wiadomości i umiejętności nabytych
w jednostce modułowej 311[42].Z1.02.

Zajęcia powinny odbywać się w grupach nie większych niż 15 osób

w pracowni wyposażonej w stanowiska komputerowe

z oprogramowaniem.

Zaleca się stosowanie następujących metod nauczania: dyskusji

dydaktycznej, pokazu z objaśnieniem, oraz ćwiczeń praktycznych.

W trakcie realizacji programu, szczególną uwagę należy zwracać na

umiejętność doboru metod i technik wytwarzania wyrobów
dekoracyjnych zgodnie z projektem.

Wskazane jest organizowanie wycieczek do pracowni wytwarzających

tkaniny rękodzielnicze oraz na wystawy tematyczne.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie osiągnięć uczniów powinno odbywać się przez cały

czas realizacji programu jednostki modułowej na podstawie przyjętych
kryteriów oceniania.
W procesie sprawdzania i oceniania proponuje się stosowanie
następujących metod: testów osiągnięć szkolnych, sprawdzianów
pisemnych i ustnych oraz obserwację czynności ucznia podczas
wykonywania ćwiczeń.
Oceniając osiągnięcia uczniów szczególną uwagę należy zwracać
uwagę na:
− dobór metod i technik wytwarzania tkanin,

− dobór surowców,

− opracowywanie dokumentacji techniczno - technologicznej.
Podstawą do uzyskania pozytywnej oceny jest poprawne wykonanie
przez ucznia ćwiczeń. Ocena osiągnięć szkolnych powinna aktywizować
i mobilizować do pracy zarówno ucznia jak i nauczyciela.
Proces sprawdzania i oceniania osiągnięć ucznia powinien być
realizowany zgodnie z obowiązującą skalą ocen.

Jednostka modułowa 311[42].Z2.02
Wykonywanie tkanin dekoracyjnych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:
− zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bezpieczeństwa

i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz
wymaganiami ergonomii,

− przygotować surowiec do przędzenia sposobem rękodzielniczym,

− wytworzyć przędzę sposobem rękodzielniczym,

− połączyć i skręcić nitki sposobem rękodzielniczym,

− zabarwić nitki przeznaczone do wytwarzania tkanin dekoracyjnych,

− przygotować osnowę na ramy tkackie,

− przygotować wątek do wytwarzania tkaniny na ramie tkackiej,

− wykonać na ramie tkackiej wzorniki tkanin prostych kompozycji

jednoraportowych,

− wykonać osnowę na snowarce ręcznej,

− przewlec nitki osnowy,

− dowiązać nitki do osnowy,

− wykonać nawoje wątkowe na cewiarce ręcznej,

− wykonać prostą tkaninę sumakową,

− wykonać tkaninę na krośnie ręcznym dwunicielnicowym,

− wykonać kilim na poziomych krosnach ręcznych,

− wykonać gobelin na pionowych krosnach ręcznych,

− wykonać tkaninę na krosnach ręcznych czteronicielnicowych,

− wykonać tkaniny przestrzenne,

− wykonać tkaninę dwuwarstwową na krośnie ręcznym,

− wykonać tkaninę z okrywą pętlową metodą ręcznego formowania

pętli,

− odtworzyć technikę tkania tkaniny dekoracyjnej,

− zlikwidować błędy powstałe w tkaninach w trakcie tkania,

− wykończyć wytworzone tkaniny rękodzielnicze.

2. Materiał nauczania

Przepisy bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska obowiązujące
podczas prac związanych z wykonywaniem tkanin.
Snucie przędzy.
Zasady wytwarzania nitek sposobem rękodzielniczym.
Zasady przygotowanie nitek do tkania na ramie tkackiej.
Zasady przygotowania nitek osnowy i wątku do tkania na krośnie
ręcznym.

Zasady wykonywania tkanin, kilimów, gobelinów i sumaków.
Zasady wykonywania tkanin dekoracyjnych.
Zasady wykonywania tkanin dwuwarstwowych.
Zasady wykonywania tkanin dekoracyjnych z okrywą pętlową.
Zasady usuwania błędów powstałych w czasie tkania.
Wykończanie tkanin dekoracyjnych.

3. Ćwiczenia

• Wykonywanie określonych rodzajów węzłów z różnych nitek.

• Wykonywanie przędzy sposobem ręcznym.

• Barwienie nitek wykonanych z różnych surowców.

• Przygotowywanie osnowy na ramie tkackiej.

• Wykonywanie małego kilimu na ramie tkackiej.

• Wykonywanie małego gobelinu na ramie tkackiej.

• Wykonywanie osnowy na snowarce ręcznej.

• Zakładanie osnowy na krosno ręczne.

• Wykonywanie nawojów wątkowych.

• Przygotowywanie próbników kolorów nitek wątku zgodnie z projektem

tkaniny.

• Wykonywanie prostej tkaniny sumakowej na krośnie ręcznym zgodnie

z rysunkiem.

• Wykonywanie kilimu na poziomym krośnie ręcznym zgodnie

z projektem.

• Wykonywanie gobelinu na pionowym krośnie ręcznym zgodnie

z projektem.

• Wykonywanie tkaniny dwuwarstwowej na krośnie ręcznym.

• Wykonywanie narzuty na krośnie ręcznym.

• Wykonywanie małej tkaniny z okrywą pętlową.

• Wykonywanie małej tkaniny przestrzennej.

• Przewlekanie nitki osnowy zgodnie z rysunkiem oraz dowiązywanie

nitki do osnowy na krośnie.

• Wykonywanie tkaniny samodziałowej i pasiaka o splocie zasadniczym

na krośnie ręcznym dwunicielnicowym.

4. Środki dydaktyczne

Teksty przewodnie do ćwiczeń.
Instrukcje wytwarzania tkanin.
Dokumentacja wyrobów tkackich.
Urządzenia, przyrządy, materiały do wytwarzania przędzy i tkanin
sposobem rękodzielniczym.
Foliogramy, filmy dydaktyczne.

Katalogi nitek i wyrobów.
Poradniki, albumy.
Normy Branżowe.
Techniczne środki kształcenia.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Realizując program jednostki modułowej należy wykorzystać
umiejętności ukształtowane w module 311[42].O1 oraz jednostkach
modułowych 311[42].Z1.02 i 311[42].Z2.01. Szczególnie ważne jest
opanowanie przez uczniów umiejętności wytwarzania wyrobów tkackich.
Podstawową metodą nauczania będą ćwiczenia praktyczne, podczas
których uczniowie nabędą umiejętności wykonywania różnych typów
tkanin dekoracyjnych sposobem rękodzielniczym. Korelacja wiadomości
i umiejętności programów modułów i jednostek modułowych umożliwi
uczniom zrealizowanie pomysłów twórczych w postaci wykonania
tkaniny według własnego projektu.
Najlepszą efektywność osiąga się w pracy z grupami nie większymi
niż 10 -15 osób. Prowadzenie zajęć w grupie do 15 osób umożliwia
wykonanie wszystkich ćwiczeń zaproponowanych w programie.
Zajęcia powinny odbywać się w pracowni wyposażonej w przyrządy
i urządzenia do wytwarzania tkanin sposobem rękodzielniczym. Należy
także wydzielić miejsce na ekspozycję wykonanych prac oraz
wygospodarować pomieszczenie do barwienia przędzy, wyposażone
w odpowiedni sprzęt i odczynniki.
Program powinien być realizowany następującymi metodami
nauczania: pokazu z objaśnieniem, tekstu przewodniego oraz ćwiczeń
praktycznych. Ćwiczenia należy rozpocząć wykładem informacyjnym lub
pogadanką.
Wskazane jest organizowanie wycieczek na wystawy, do muzeów
oraz pracowni artystycznych.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się

przez cały czas realizacji programu jednostki modułowej na podstawie
określonych kryteriów. Wiadomości i umiejętności niezbędne do
realizacji zadań praktycznych mogą być sprawdzane za pomocą
sprawdzianów ustnych, pisemnych oraz testów dydaktycznych.
Pozytywny wynik sprawdzianu powinien być warunkiem przystąpienia
do wykonywania ćwiczeń.

Sprawdzanie umiejętności praktycznych może być realizowane przez

obserwację pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń.

Obserwując umiejętności uczniów szczególną uwagę należy zwracać na:
− organizację stanowiska pracy,

− przestrzeganie przepisów bhp,

− dobór materiałów narzędzi i sprzętu,

− dobór metod i technik wykonywania tkanin dekoracyjnych,

− dobór środków wyrazu plastycznego oraz inwencję twórczą autora,

− wykonywanie tkanin zgodnie z dokumentacją techniczną.
Kontrolę poprawności wykonania ćwiczeń należy prowadzić w trakcie
i po ich realizacji. Uczeń powinien dokonać samooceny wykonanego
zadania poprzez porównanie z pracą wzorcową oraz według
przygotowanego przez nauczyciela arkusza oceny postępów. Potem
według tego samego arkusza pracę ocenia nauczyciel.

W procesie sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów należy

uwzględniać obowiązującą skalę ocen.

Jednostka modułowa 311[42].Z2.03
Dokonywanie napraw i renowacji tkanin
dekoracyjnych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:
− zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
oraz ochrony środowiska,

− rozpoznać surowce w tkaninie przeznaczonej do renowacji

i konserwacji,

− rozpoznać sploty w tkaninie przeznaczonej do renowacji

i konserwacji,

− zastosować odpowiednie techniki oczyszczania tkanin,

− zastosować techniki konserwatorskie zabezpieczające tkaniny,

− zastosować techniki konserwatorskie rekonstrukcyjne,

− opracować dokumentację przeprowadzonej konserwacji tkanin,

− określić warunki przechowywania tkanin,

− przechować i zabezpieczyć tkaniny przed szkodnikami.

2. Materiał nauczania

Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
oraz ochrony środowiska obowiązujące podczas prac związanych
z dokonywaniem napraw i renowacją tkanin.
Sposoby rozpoznawania surowców i splotów w tkaninie.
Metody oczyszczania tkanin.
Techniki konserwatorskie zabezpieczające.
Techniki konserwatorskie rekonstrukcyjne.
Sposoby i warunki przechowywania tkanin.
Rodzaje szkodników i sposoby ich zwalczania.
Dokumentacja konserwacji tkanin.

3. Ćwiczenia

• Rozpoznawanie surowca, z którego wykonana jest tkanina

przeznaczona do renowacji.

• Rozpoznawanie splotu tkaniny przeznaczonej do konserwacji.

• Oznakowanie (data) tkaniny poddawanej renowacji i konserwacji.

• Oczyszczanie tkaniny wybranym środkiem.

• Naprawianie tkanin zgodnie z techniką wykonania.

• Zabezpieczanie tkaniny poddanej naprawom i renowacji wybranym

środkiem.

• Opracowanie dokumentacji napraw i renowacji tkanin.

4. Środki dydaktyczne

Teksty przewodnie do ćwiczeń.
Instrukcje napraw i renowacji tkanin.
Dokumentacja wyrobów tkackich.
Przyrządy i urządzenia do konserwacji tkanin.
Materiały i środki chemiczne.
Środki ochrony osobistej.
Foliogramy, filmy dydaktyczne.
Katalogi nitek i wyrobów.
Poradniki, albumy.
Normy Branżowe.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Realizując program jednostki modułowej należy wykorzystać
umiejętności ukształtowane w module 311[42].O1 oraz jednostkach
modułowych311[42].Z1.02, 311[42].Z2.01 i 311[42].Z2.02. Szczególnie
ważne jest opanowanie przez uczniów umiejętności napraw i renowacji
tkanin.

Podstawową metodą nauczania powinny być ćwiczenia, podczas

których uczniowie nabędą umiejętności wykonywania napraw oraz
renowacji różnych typów tkanin dekoracyjnych. Najlepszą efektywność
osiąga się w pracy z grupami nie większymi niż 12-15 osób.
Prowadzenie zajęć w grupie do 15 osób umożliwia wykonanie
wszystkich ćwiczeń zaproponowanych w programie.
Zajęcia

powinny odbywać się w pracowni konserwatorskiej

wyposażonej w przyrządy i urządzenia oraz materiały i środki chemiczne
do napraw i renowacji tkanin. Przed przystąpieniem do ćwiczeń
związanych czyszczeniem i zabezpieczaniem tkanin środkami
chemicznymi należy zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa
obowiązującymi na danym stanowisku pracy.
Program nauczania powinien być realizowany następującymi
metodami: pokazu z objaśnieniem i instruktażem, tekstu przewodniego
oraz ćwiczeń praktycznych.
Ćwiczenia należy rozpocząć wykładem informacyjnym lub pogadanką.
Wskazane jest organizowanie wycieczek do pracowni konserwacji
i renowacji tkanin artystycznych celem bezpośredniego poznania metod
i środków stosowanych podczas prac konserwatorskich.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się
przez cały czas realizacji programu jednostki modułowej na podstawie
określonych kryteriów.

Wiadomości i umiejętności niezbędne do

realizacji zadań praktycznych mogą być sprawdzane za pomocą
sprawdzianów ustnych, pisemnych oraz testów dydaktycznych.
Pozytywny wynik sprawdzianu powinien być warunkiem przystąpienia
do wykonywania ćwiczeń.

Sprawdzanie umiejętności praktycznych może być realizowane przez

obserwację pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń.
Obserwując umiejętności uczniów szczególną uwagę należy zwracać na:
− organizację stanowiska pracy,

− przestrzeganie przepisów bhp,

− dobór materiałów, narzędzi i sprzętu,

− dobór metod i technik wykonywania napraw i renowacji,

− dobór, przygotowanie i oszczędne wykorzystywanie materiałów

podczas prac renowacyjnych,

− wykonywanie napraw i renowacji tkanin określoną metodą.
Kontrolę poprawności wykonania ćwiczeń należy prowadzić w trakcie
i po ich realizacji. Uczeń powinien dokonać samooceny wykonanego
zadania poprzez porównanie z pracą wzorcową oraz według
przygotowanego przez nauczyciela arkusza oceny postępów. Potem
według tego samego arkusza pracę ocenia nauczyciel.

W procesie sprawdzania i oceniania edukacyjnych osiągnięć uczniów

należy uwzględniać obowiązującą skalę ocen.

Moduł 311[42].Z3
Technologia wytwarzania rękodzielniczych wyrobów
dziewiarskich

1. Cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:
− rozróżniać rękodzielnicze dzianiny dekoracyjne,

− charakteryzować rękodzielnicze sposoby wytwarzania dzianin,

− planować warunki technologiczne wykonania dzianiny sposobem

rękodzielniczym,

− organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska,

− dobierać materiały, narzędzia i urządzenia do wytwarzania dzianiny,

− wykonywać rękodzielnicze dzianiny dekoracyjne,

− kontrolować proces wytwarzania rękodzielniczych wyrobów

dziewiarskich,

− dokonywać korekt w poszczególnych fazach wytwarzania

rękodzielniczych dzianin dekoracyjnych,

− stosować techniki obróbki mechanicznej i chemicznej wykończania

rękodzielniczych wyrobów dziewiarskich,

− sporządzać kalkulację kosztów rękodzielniczych wyrobów

dziewiarskich,

− opracowywać dokumentację techniczno - technologiczną

rękodzielniczych wyrobów dziewiarskich,

− wykonywać różne rodzaje zdobień wyrobów dziewiarskich.

2. Wykaz jednostek modułowych

Symbol

jednostki

modułowej

Nazwa jednostki modułowej

Orientacyjna

liczba godzin

na realizację

311[42].Z3.01

Dobieranie materiałów, narzędzi i metod do
wykonywania rękodzielniczych wyrobów
dziewiarskich

311[42].Z3.02

Wykonywanie rękodzielniczych wyrobów
dziewiarskich

110

311[42].Z3.03 Wykonywanie

zdobień wyrobów dziewiarskich

Razem

190

3. Schemat układu jednostek modułowych

311[42].Z3.01

Dobieranie materiałów,

narzędzi i metod do

wykonywania

rękodzielniczych wyrobów

dziewiarskich

311[42].Z3.02
Wykonywanie

rękodzielniczych wyrobów

dziewiarskich

311[42].Z2.03

Wykonywanie zdobień

wyrobów dziewiarskich

311[42].Z3

Technologia wytwarzania

rękodzielniczych wyrobów

dziewiarskich

4. Literatura

Dziamara H.: Dziewiarstwo maszynowo - ręczne. Technologia dla ZSZ.
WSiP, Warszawa 1982
Filipiak I., Kowalczyk K.: Konfekcjonowanie dzianin. WSiP,

Warszawa 1989
Gawryjołek R., Jagodzińska E.: Dzianina mojej rodziny. Wydawnictwo
Watra, Warszawa 1988
Jeske B.: Dziewiarka doskonała. Wydawnictwo Watra, Warszawa 1989
Korliński W. Podstawy dziewiarstwa. Wydawnictwo Naukowo -
Techniczne, Warszawa 1976
Kornobis E., Mrożewski Z., Stajniak K.: Dziewiarstwo cz. I. WSiP,
Warszawa 1983
Kowalczyk K.: Konfekcjonowanie dzianin cz.1 i 2. WSiP, Warszawa 1989
Stajniak K.: Technologia dziewiarstwa. Maszyny szydełkujące.
Wydawnictwo Przemysłu Lekkiego i Spożywczego, Warszawa 1966
Praca zbiorowa: Encyklopedia Techniki. Przemysł Lekki. Wydawnictwo
Naukowo -Techniczne, Warszawa 1986
Praca zbiorowa: Poradnik inżyniera - włókiennictwo. Wydawnictwo
Naukowo -Techniczne, Warszawa 1978

Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych
pozycji

wydawniczych.

Jednostka modułowa 311[42].Z3.01
Dobieranie materiałów, narzędzi i metod
do wykonywania rękodzielniczych wyrobów
dziewiarskich

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:
− scharakteryzować podstawowe narzędzia i maszyny do wytwarzania
wyrobów dziewiarskich,
− sklasyfikować i scharakteryzować nitki stosowane do produkcji

wyrobów dziewiarskich,

− narysować podstawowe sploty dziewiarskie,

− określić etapy tworzenia wyrobu dziewiarskiego,

− scharakteryzować urządzenia stosowane w poszczególnych etapach

wytwarzania wyrobu dziewiarskiego,

− przygotować nitki do dziania ręcznego,

− scharakteryzować rękodzielnicze metody dziania,

− wykonać splot podstawowy na szydełkarce płaskiej jednołożyskowej,

− scharakteryzować budowę szydełkarki płaskiej dwułożyskowej,

− wykonać splot podstawowy na szydełkarce płaskiej dwułożyskowej,

− obliczyć numer uiglenia maszyn dziewiarskich,

− zastosować system numeracji uiglenia maszyn dziewiarskich,

− określić sposób wytwarzania dzianin o splotach podstawowych na

szydełkarkach płaskich,

− określić sposoby wykonywania dzianin wzorzystych na szydełkarkach

płaskich,

− scharakteryzować budowę szydełkarki płaskiej sterowanej

komputerowo,

− posłużyć się instrukcją programu pracy szydełkarki płaskiej

sterowanej komputerowo,

− wykonać podstawowe wzory dzianin na drutach,

− wykonać podstawowe wzory dzianin szydełkiem,

− wykonać podstawowe wzory dzianin na szydełkarkach płaskich,

− scharakteryzować proces konfekcjonowania dzianin,

− wykonać podstawowe pomiary antropometryczne,

− sporządzić podstawowe formy wyrobów dziewiarskich,

− dobrać metody wykończania wyrobów dziewiarskich,

− opracować opis techniczny wykonania wyrobu dziewiarskiego,

− określić elementy kontroli jakości wyrobów dziewiarskich.

2. Materiał nauczania

Historia rozwoju dziewiarstwa.
Budowa dzianiny i jej właściwości.
Podział splotów dziewiarskich.
Parametry struktury dzianin.
Właściwości użytkowe dzianin.
Nitki stosowane w dziewiarstwie.
Zasady przygotowania nitek do dziania.
Metody dziania: dzianie ręczne i maszynowe.
Technika wytwarzania dzianin na szydełkarkach płaskich.
Budowa szydełkarek płaskich zwykłych.
Technologia wytwarzania dzianin na szydełkarkach płaskich zwykłych.
Budowa szydełkarki płaskiej sterowanej komputerowo.
Technologia wytwarzania dzianin na szydełkarce płaskiej sterowanej
komputerowo.
Konfekcjonowanie wyrobów dziewiarskich.
Technologia wykonania i zdobienia wyrobów dziewiarskich.
Zasady wykończania wyrobów dziewiarskich.
Kontrola jakości wyrobów dziewiarskich.

3. Ćwiczenia

• Rysowanie elementów struktury dzianin.

• Prezentowanie techniki tworzenia splotu na szydełkarkach płaskich.

• Rysowanie splotów podstawowych.

• Dobieranie surowców do wykonania odpowiedniego typu dzianiny.

• Ocenianie jakości surowców na podstawie wskaźników.

• Wykonywanie rysunków technicznych wzorów dziewiarskich.

• Rysowanie schematów ustawienia zamków w szydełkarce płaskiej dla

różnych splotów.

• Opracowywanie dokumentacji techniczno - technologicznej wyrobu

dziewiarskiego.

• Rysowanie splotów dzianin na podstawie próbki.

4. Środki dydaktyczne

Katalogi surowców i dzianin wykonanych różnymi technikami.
Modele rękodzielniczych urządzeń i przyrządów.
Foliogramy, filmy dydaktyczne.
Plansze poglądowe ilustrujące budowę dzianin, sploty dzianin, schematy
urządzeń i przyrządów.
Poradniki. Instrukcje obsługi maszyn.
Polskie Normy dotyczące surowców i dzianin.
Programy komputerowe.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Treści jednostki modułowej są niezbędne do wykonywania zadań
zawodowych a w szczególności do wytwarzania wyrobów dziewiarskich.
W procesie nauczania - uczenia się należy wykorzystywać wiedzę
uzyskaną w wyniku realizacji programów modułów ogólnozawodowych.
Program jednostki należy realizować z zastosowaniem następujących
metod nauczania: projektów, dyskusji dydaktycznej, pokazu

z instruktażem oraz ćwiczeń praktycznych. W trakcie realizacji programu
należy zwracać uwagę na umiejętność doboru materiałów, narzędzi
i technik wytwarzania wyrobów dziewiarskich.
Zajęcia powinny odbywać się w grupach do 15 osób w pracowni
wyposażonej w stanowiska komputerowe z oprogramowaniem.
Celem poznania urządzeń i metod wytwarzania wyrobów
dziewiarskich, zaleca się organizowanie wycieczek do pracowni
wytwarzających dzianiny rękodzielnicze oraz na wystawy tematyczne.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać przez
cały czas realizacji programu jednostki modułowej na podstawie
określonych kryteriów.
W procesie sprawdzania osiągnięć uczniów proponuje się stosowanie
testów osiągnięć szkolnych, sprawdzianów pisemnych i ustnych.
Sprawdzanie

umiejętności praktycznych może odbywać się przez

obserwację czynności uczniów podczas wykonywania ćwiczeń.
Oceniając osiągnięcia uczniów, szczególną uwagę należy zwracać na:
− dobór metod do wytwarzania wyrobu dziewiarskiego,

− dobór surowców do wykonania dzianiny,

− wykonywanie podstawowych wzorów dzianin,

− wykonywanie pomiarów antropometrycznych,

− sporządzanie form wyrobów dziewiarskich,

− dobór metod wykończania wyrobów dziewiarskich.
Podstawą do uzyskania przez ucznia pozytywnej oceny jest poprawne
wykonanie ćwiczeń. Ocena osiągnięć szkolnych powinna aktywizować
i mobilizować do pracy ucznia jak i nauczyciela.
Proces sprawdzania i oceniania osiągnięć ucznia powinien być
realizowany zgodnie z przyjętymi kryteriami i obowiązującą skalą ocen.

Jednostka modułowa 311[42].Z3.02
Wykonywanie rękodzielniczych wyrobów
dziewiarskich

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:
− zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bezpieczeństwa

i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz
wymaganiami ergonomii,

− przewinąć ręcznie przędzę z motków lub nawojów, na nawoje

dostosowane do wytwarzania dzianin,

− ocenić cechy powierzchni przędzy,

− wykonać próbki splotów dzianin szydełkiem,

− wykonać próbki splotów dzianin na drutach,

− odczytać schemat wzorów ręcznego wytwarzania dzianin,

− wykonać ręcznie wyrób dziany,

− przygotować szydełkarkę płaską do wytwarzania dzianiny,

− dobrać przędzę o odpowiedniej masie liniowej do numeru uiglenia

maszyny,

− wykonać próbki splotów dzianin na szydełkarce płaskiej,

− ocenić organoleptycznie ścisłość wykonanej próbki,

− wymienić uszkodzone igły i podpychacze,

− oczyścić i naoliwić maszynę,

− wykonać wyrób dziewiarski na szydełkarce płaskiej,

− obliczyć zużycie przędzy i straty surowca,

− zlikwidować błędy powstałe podczas wytwarzania dzianiny,

− zszyć ręcznie wyrób odpasowany wykonany na szydełkarce płaskiej,

− zszyć na maszynie owerlok elementy wyrobu,

− wykończyć elementy wyrobu dziewiarskiego,

− wykończyć wyrób dziewiarski,

− opracować szablony do wykonania elementów odpasowanych na

maszynie saneczkowej,

− wykonać wyrób dziewiarski na szydełkarce płaskiej zwykłej,

− wykonać próbki splotów dzianin na szydełkarce sterowanej

komputerowo,

− wykonać wyrób dziewiarski na szydełkarce sterownej komputerowo,

− dobrać określony sposób wykończenia wyrobu dziewiarskiego,

− ocenić jakość półproduktów i wyrobów gotowych,

− dobrać sposób konserwacji wyrobów dziewiarskich.

2. Materiał nauczania

Maszyny i urządzenia dziewiarskie.
Zasady organizowania stanowisk pracy.
Charakterystyka dzianin.
Zasady przygotowania przędzy do dziania.
Metody i zasady dziania.
Zasady konserwacji maszyn dziewiarskich.
Zasady wykonywania wyrobu dziewiarskiego.
Szydełkarki płaskie.
Konfekcjonowanie wyrobów dziewiarskich.
Proces wykończania dzianin wykonywanych ręcznie oraz na
szydełkarkach płaskich.
Kontrola jakości półproduktów i wyrobów dziewiarskich.
Konserwacja wyrobów dziewiarskich.

3. Ćwiczenia

• Wykonywanie wyrobów dziewiarskich: rękawiczek, skarpet

lub wyrobów fantazyjnych na drutach.

• Wykonywanie próbek dzianin ręcznie i na szydełkarce płaskiej.

• Wykonywanie wyrobu dziewiarskiego (golf) wzorem żakardowym

na drutach.

• Wykonywanie szydełkiem czapki wzorem ażurowym.

• Sporządzanie szablonów elementów odpasowanych do wykonania

na maszynie saneczkowej.

• Wykonywanie wyrobu dziewiarskiego (półgolf, spódnica)

na szydełkarce płaskiej według opisu.

• Wykończanie elementów wyrobu dziewiarskiego poprzez parowanie

żelazkiem elektryczno-parowym lub na stole do parowania.

• Zszywanie ręczne wyrobu odpasowanego wykonanego

na szydełkarce płaskiej.

• Zszywanie na maszynie owerlok elementów wyrobu.

• Wykończanie wyrobu poprzez wykonywanie zapięcia, obszycia

dekoltu i naszycia elementów zdobniczych.

• Wykonywanie wybranego wyrobu dziewiarskiego według projektu

plastycznego i opracowanej technologii.

4. Środki dydaktyczne

Teksty przewodnie do ćwiczeń.
Instrukcje wytwarzania dzianin.
Dokumentacja wyrobów dziewiarskich.
Przyrządy i urządzenia do wytwarzania dzianin sposobem
rękodzielniczym.
Gotowe wyroby dziewiarskie.
Foliogramy, filmy dydaktyczne.
Katalogi nitek i wyrobów.
Poradniki, albumy.
Polskie Normy.
Programy komputerowe.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej obejmuje wiedzę dotyczącą metod
i technik wytwarzania rękodzielniczych wyrobów dziewiarskich. Podczas
realizacji programu wskazane jest wykorzystywanie wiadomości
i umiejętności nabytych w jednostkach modułowych 311[42].Z1.03
i 311[42].Z3.01.

W procesie nauczania zaleca się stosowanie następujących metod:

projektów, dyskusji dydaktycznej, pokazu z instruktażem oraz ćwiczeń
praktycznych. W trakcie realizacji programu, szczególną uwagę należy
zwracać na umiejętność wykonywania splotów dzianin sposobem
rękodzielniczym oraz maszynowo.
Zajęcia powinny odbywać się w grupach do 15 osób w pracowni
wyposażonej w stanowiska komputerowe z oprogramowaniem.

W pracowni należy wydzielić miejsce na ekspozycję wykonanych prac.
Zajęcia należy wzbogacać wycieczkami na wystawy rękodzieła
artystycznego do muzeów oraz do pracowni artystycznych.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się
przez cały czas realizacji programu jednostki modułowej na podstawie
określonych kryteriów.
W procesie sprawdzania proponuje się stosowanie testów osiągnięć
szkolnych, sprawdzianów pisemnych i ustnych oraz obserwacji.
Sprawdzanie umiejętności może odbywać się przez obserwację
czynności uczniów podczas wykonywania ćwiczeń.
Oceniając osiągnięcia uczniów, szczególną uwagę należy zwracać na:
− przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz
ochrony przeciwpożarowej,

− organizację stanowiska pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

− dobór materiałów, narzędzi i urządzeń,

− posługiwanie się narzędziami,

− wykonywanie czynności zgodnie z procesem technologicznym,

− wykonywanie określonych wyrobów dziewiarskich.
Kontrolę poprawności wykonania ćwiczeń należy prowadzić w trakcie
i po ich realizacji. Wskazane jest, aby uczeń dokonał samooceny swojej
pracy poprzez porównanie jej z pracą wzorcową.
Proces sprawdzania i oceniania osiągnięć ucznia powinien być
realizowany zgodnie z przyjętymi kryteriami i z obowiązującą skalą ocen.

Jednostka modułowa 311[42].Z3.03
Wykonywanie zdobień wyrobów dziewiarskich

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:
− zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

− sporządzić rysunek roboczy haftu dziewiarskiego,

− wykonać haft dziewiarski,

− wykonać rysunek roboczy haftu łańcuszkowego,

− wykonać haft łańcuszkowy na dzianinie,

− wykonać aplikacje płaskie,

− wykonać aplikacje fakturalne na wyrobach dziewiarskich,

− wykonać ozdoby typu frędzle, pompony i sznurki.

2. Materiał nauczania

Zasady wykonywania rysunków roboczych haftów na dzianinie.
Technika wykonania haftu dziewiarskiego.
Technika wykonania haftu łańcuszkowego.
Sposoby wykonywania aplikacji płaskich.
Sposoby wykonywania aplikacji fakturalnych.
Sposoby wykonywania zdobień typu frędzle, pompony i różnego rodzaju
sznurki.

3. Ćwiczenia

• Wykonywanie rysunku roboczego haftu dziewiarskiego zgodnie

z projektem.

• Wykonywanie haftu dziewiarskiego zgodnie z rysunkiem roboczym.

• Wykonywanie rysunku roboczego haftu łańcuszkowego zgodnie

z projektem.

• Wykonywanie haftu łańcuszkowego na wyrobie dziewiarskim zgodnie

z rysunkiem roboczym.

• Wykonywanie frędzli.

• Wykonywanie pomponów.

• Wykonywanie aplikacji płaskiej na wyrobie dziewiarskim.

• Wykonywanie aplikacji fakturalnej na wyrobie dziewiarskim.

• Wykonywanie zdobienia dzianiny koralikami, cekinami lub innymi

elementami zdobniczymi.

• Wykonywanie różnego rodzaju sznurków i wiązań.

4. Środki dydaktyczne

Teksty przewodnie do ćwiczeń.
Instrukcje wykonywania zdobień.
Dokumentacja wyrobów dziewiarskich.
Przyrządy, narzędzia i materiały do wykonywania zdobień.
Wzory haftów i aplikacji.
Gotowe ozdoby: frędzle, pompony, sznurki.
Foliogramy, filmy dydaktyczne.
Katalogi nitek i wyrobów.
Podręczniki, albumy.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej obejmuje wiedzę dotyczącą metod
i technik wykonywania zdobień wyrobów dziewiarskich. W realizacji
programu należy wykorzystać wiadomości i umiejętności ukształtowane
w jednostkach modułowych 311[42].Z.03 i 311[42].Z3.02.
Wskazane jest prowadzenie zajęć następującymi metodami
nauczania: pokazu z objaśnieniem i instruktażem, projektów, tekstu
przewodniego oraz ćwiczeń praktycznych. Podczas prowadzenia zajęć
dydaktycznych, należy zachęcać uczniów do twórczego myślenia oraz
do realizowania projektów autorskich.
Podstawową metodą prowadzenia zajęć, powinny być ćwiczenia
praktyczne prowadzone w grupach do 15 osób.
Wskazane jest, aby pracownia była wyposażona w przyrządy,
narzędzia i materiały do wykonywania zdobień oraz gotowe wyroby
dziewiarskie z aplikacjami i zdobieniami.
Należy także organizować wycieczki na wystawy rękodzieła
artystycznego oraz do pracowni artystycznych.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się
przez cały czas realizacji programu jednostki modułowej na podstawie
określonych kryteriów.

W procesie sprawdzania osiągnięć uczniów proponuje się stosowanie

testów osiągnięć szkolnych, sprawdzianów praktycznych, pisemnych
i ustnych oraz obserwacji. Sprawdzanie umiejętności może odbywać się
przez obserwację czynności uczniów podczas wykonywania ćwiczeń
i zadań praktycznych.
Oceniając osiągnięcia uczniów, szczególną uwagę należy zwracać na:
− organizację stanowiska pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

− dobór materiałów i narzędzi,

− posługiwanie się narzędziami,

− wykonywanie rysunków roboczych haftów,

− wykonywanie haftów i aplikacji zgodnie z rysunkiem,

− wykonywanie ozdób,

− wykonywanie czynności zgodnie z procesem technologicznym.
Kontrolę poprawności wykonania zadania należy prowadzić w trakcie
i po jego wykonaniu. Wskazane jest, aby uczeń dokonał samooceny
swojej pracy poprzez porównanie jej z pracą wzorcową.
Proces sprawdzania i oceniania osiągnięć ucznia powinien być
realizowany zgodnie z obowiązującą skalą ocen.

100

Moduł 311[42].Z4
Technologia wykonywania haftów i koronek

1. Cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:
− stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej, ochrony środowiska podczas wytwarzania haftów
i koronek,

− dobierać technologie wykonywania haftów i koronek,

− charakteryzować sposoby wykonywania haftów,

− wykonywać zdobienia wyrobów włókienniczych haftem płaskim,

− charakteryzować sposoby wytwarzania koronek,

− wytwarzać rękodzielnicze wyroby koronkarskie,

− przygotowywać materiały, narzędzia i przybory do wytwarzania

haftów i koronek,

− wykonywać wyroby dekoracyjne haftowane i koronkarskie,

− kontrolować proces wytwarzania wyrobów zdobionych haftem

i koronką,

− dokonywać korekt w poszczególnych fazach wytwarzania haftów

i koronek,

− stosować określone techniki obróbki mechanicznej i chemicznej do

wykończenia wyrobu zdobionego haftem i koronką,

− sporządzać kalkulację kosztów wykonywania haftów i koronek,

− opracowywać dokumentację techniczno - technologiczną

wykonywania haftów i koronek,

− wykonywać naprawy i renowacje włókienniczych wyrobów

dekoracyjnych z elementami haftu i koronki,

− prowadzić racjonalną gospodarkę materiałowo - energetyczną.

Wykaz jednostek modułowych

Symbol

jednostki

modułowej

Nazwa jednostki modułowej

Orientacyjna

liczba godzin

na realizację

311[42].Z4.01 Dobieranie materiałów, narzędzi, przyborów

i metod do wykonywania haftów i koronek

311[42].Z4.02 Wykonywanie haftów

100

311[42].Z4.03 Wykonywanie

koronek

311[42].Z4.04

Dokonywanie napraw i konserwacji wyrobów
rękodzieła ludowego z elementami haftów i koronek

Razem 292

101

3. Schemat układu jednostek modułowych

5. Literatura

Brittain J.: Mała encyklopedia robót ręcznych. Wydawnictwo Watra
Warszawa 1992
Butler A., Batsford Limited B.T.:Encyclopaedia of embroidery stitches.
London 1979
Churchil V.: Lace. Bath 1974
Drzewiczewska Z., Grykałowska H.: Uroda ziół - hafty krzyżykowe.
Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1988
Duchonova M.: Haftujemy. Wydawnictwo Watra, Warszawa 1985
Gawrońska H.: Mereżki i ażury. Wydawnictwo Watra, Warszawa 1970
Johanson S.: Traditional lace making. Van Nostrand Reinhold Company
Ltd 1975
Kotecka I.: Album splotów szydełkowych tunezyjskich. Wydawnictwo
Watra, Warszawa 1985

311[42].Z4

Technologia wykonywania

haftów i koronek

311[42].Z4.04

Dokonywanie napraw

i konserwacji wyrobów

rękodzieła ludowego

z elementami haftów i koronek

311[42].Z4.02

Wykonywanie haftów

311[42].Z4.03

Wykonywanie koronek

311[42].Z4.01

Dobieranie materiałów, narzędzi,

przyborów i metod do

wykonywania haftów i koronek

102

Kozierowska L., Basikowska I.: Igraszki z igłą. Wydawnictwo Watra,
Warszawa 1971
Kurdziel S.: Hafciarstwo. Zakład Wydawniczy, CZSR, Warszawa 1978
Maliniwska J.: Wstawki i koronki szydełkowe. Wydawnictwo Watra,
Warszawa 1986
Reinfuss R.: Polskie druki ludowe na płótnie. PIW, Warszawa 1953
Sienkiewicz K.: Haftowane gałgany. Młodzieżowa Agencja Wydawnicza,
Warszawa 1988
Steczek M.: Koronkarstwo. Zakład Wydawniczy CZSR, Warszawa 1980
Świkowski E.: Zarys artystyczny rozwoju tkactwa i hafciarstwa.

Kraków 1906
Turnau I.: Ubiór narodowy w dawnej Rzeczypospolitej. Semper,
Warszawa 1991
Turska J.: Hafty. WPLiS, Warszawa 1967
Turska J.: Igłą malowane. Młodzieżowa Agencja Wydawnicza,
Warszawa 1978
Turska J.: Koronki ręczne. WPLiS, Warszawa 1967
Turska J.: Polski haft ludowy. Wydawnictwo REA, Warszawa 1997
Tuszyńska W.: Roboty siatkowe. Wydawnictwo Watra, Warszawa 1973
Udziela S.: Hafty ludu krakowskiego. Kraków 1906
Udziela S.: Ubiory ludu polskiego. Kraków 1932
Żarnowiecki L.: Historia i technika hafciarstwa kościelnego,
Warszawa 1901
Atlas Polskich Strojów Ludowych. Polskie Towarzystwo Ludoznawcze,
Grupa Robocza Krajów Socjalistycznych d/s Konserwacji Zabytków
Historii, Kultury i Muzealiów: Konserwacja tkanin zabytkowych.
Warszawa 1988
Materiały III Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej Studentów
Konserwacji Zabytków, Toruń 22-24 luty 2001r
Praca zbiorowa - Haft i zdobienie stroju ludowego, Wydawnictwo Sztuka,
Warszawa 1955
Praca zbiorowa: Encyklopedia Techniki. Przemysł Lekki. Wydawnictwo
Naukowo -Techniczne, Warszawa 1986
Praca zbiorowa pod red. inż. Izakovicova M.: Zręczne ręce - tkactwo,
technika klockowa, haftowanie, makrama, szydełkowanie, roboty na
drutach. Wydawnictwo Watra, Warszawa 1986
Biuletyn Informacyjny Konserwatorów Dzieł Sztuki.

Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych
pozycji wydawniczych.

103

Jednostka modułowa 311[42].Z4.01
Dobieranie, materiałów, narzędzi, przyborów i metod
do wykonywania haftów i koronek

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:
− zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska,

− dobrać narzędzia i przybory do prac hafciarskich i koronkarskich,

− scharakteryzować określone techniki hafciarskie,

− scharakteryzować rodzaje haftów i koronek,

− dobrać surowce do wykonania haftów i koronek,

− dokonać podziału ściegów hafciarskich,

− określić ilość surowców do wykonania danego wyrobu,

− rozróżnić podstawowe ściegi szydełkowe,

− dokonać podziału ażurów występujących w haftach,

− zastosować zasady wykonania mereżki zwykłej jednostronnej

i dwustronnej,

− dobrać sposoby przenoszenia wzorów na tkaninę,

− zastosować zasady wykonywania koronki klockowej,

− określić różnicę między splotami zwartymi i ażurami,

− rozróżnić rodzaje dziurek stosowanych w hafcie,

− określić kolejność czynności podczas wykonywania dziurek,

− rozpoznać określone techniki koronkarskie,

− zastosować zasady wykonywania aplikacji,

− dobrać kierunek ściegów w hafcie płaskim do wykonania elementów

ozdobnych,

− zastosować zasady łączenia haftu płaskiego z haftem ściegowym

i dziurkami przekłuwanymi.

2. Materiał nauczania

Historia hafciarstwa i koronkarstwa.
Wyposażenie pracowni hafciarskiej i koronkarskiej.
Materiały i surowce stosowane w hafciarstwie i koronkarstwie.
Haft ściegowy.
Ażury wysnuwane - mereżki.
Rodzaje haftów.
Aplikacja kolorowa.
Koronki szydełkowe jednolite.

104

Sposoby nawijania klocków i przygotowanie wałka koronkarskiego.
Podstawowe sploty w koronkach klockowych.
Rodzaje koronek klockowych.

3. Ćwiczenia

• Rozróżnianie koronek wykonanych różnymi technikami z określonych

surowców, zamieszczonych w albumach.

• Rozróżnianie haftów, wykonanych różnymi technikami z określonych

surowców, zamieszczonych w albumach.

• Sporządzanie wykazu surowców i materiałów do wykonania

określonego wyrobu hafciarskiego i koronkarskiego.

• Ocenianie jakości wykonanych haftów i koronek.

• Przygotowywanie wałka koronkarskiego.

• Nawijanie nitek na klocki koronkarskie.

• Rozróżnianie podstawowych splotów koronkarskich na podstawie

próbek.

• Rozpoznawanie podstawowych splotów szydełkowych na podstawie

próbek.

• Rozpoznawanie mereżek w wyrobach gotowych.

• Rozróżnianie ściegów hafciarskich w wyrobach gotowych.

• Kopiowanie wzorów haftów i koronek.

• Zakładanie tkaniny na tamborek i krosna.

• Haftowanie na tamborku i na krosnach.

4. Środki dydaktyczne

Albumy haftów i koronek.
Próbki haftów i koronek.
Katalogi surowców: nitek, tkanin, przędzy.
Foliogramy i przeźrocza.
Filmy dydaktyczne.
Materiały do kopiowania wzorów.
Narzędzia i przybory do wykonywania haftów i koronek.
Internet.
Techniczne środki kształcenia.

105

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej obejmuje zagadnienia dotyczące

dobierania surowców, narzędzi i metod wykonywania haftów i koronek.

Podczas realizacji programu wskazane jest wykorzystywanie

wiadomości i umiejętności ukształtowanych w modułach
ogólnozawodowych.
Zajęcia należy prowadzić stosując następujące metody nauczania:
pokaz z objaśnieniem, projektów, tekstu przewodniego oraz ćwiczenia
praktyczne. Program powinien być realizowany w pracowni
technologicznej wyposażonej w przybory i urządzenia niezbędne do
wykonywania haftów i koronek, próbki wyrobów, kolekcje nici
hafciarskich i koronkarskich, modele rękodzielniczych urządzeń
i przyborów, plansze i albumy z haftami i koronkami oraz szafy do
przechowywania projektów, szablonów i wyrobów gotowych.
Wskazane jest prowadzenie zajęć w grupach do 15 osób.
Ze względu na brak doświadczenia uczniów w wykonywaniu
skomplikowanych wzorów haftów i koronek oraz w posługiwaniu się
klockami, wskazane jest wielokrotne powtarzanie określonych czynności.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie postępów uczniów powinno odbywać się
przez cały czas realizacji programu jednostki modułowej na podstawie
określonych kryteriów.
W procesie sprawdzania osiągnięć zaleca się stosowanie:
sprawdzianów ustnych i pisemnych oraz obserwacji czynności ucznia
podczas wykonywania ćwiczeń.
Oceniając osiągnięcia ucznia, szczególną uwagę należy zwracać na:
− organizację stanowiska pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

− dobór technik wykonywania haftów i koronek,

− dobór materiałów, narzędzi i przyborów,

− dobór ściegów i wzorów.
W ocenie końcowej osiągnięć uczniów, należy uwzględnić wyniki
sprawdzianów ustnych, pisemnych i praktycznych oraz poziom
wykonania ćwiczeń.
Ocenianie powinno być zgodne z obowiązująca skalą ocen.

106

Jednostka modułowa 311[42].Z4.02
Wykonywanie haftów

1. Szczegółowe cele kształcenia.

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:
− zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami

bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
wymaganiami ergonomii,

− dobrać narzędzia i przybory do prac hafciarskich,

− przygotować miejsce do prasowania haftów,

− wykonać podstawowe ściegi hafciarskie,

− zestawić ściegi w proste kompozycje pasowe,

− wykonać jednolity wzór brzegowy określoną techniką hafciarską,

− wykonać mereżkę jednostronną i dwustronną,

− wykonać mereżkę ozdobną,

− zastosować ścieg dziergany przy wykonywaniu haftów,

− rozmieścić i odbić wzór haftu na tkaninie,

− wykonać kontury ściegów równoległych oraz nierównoległych,

− uzupełnić haft płaski ściegami ozdobnymi,

− zastosować technikę atłaskowania,

− wypełnić płaszczyzny ściegami kładzionymi podtrzymując je ściegiem

krytym,

− wykonać element zdobniczy haftem liczonym,

− zastosować zasady obróbki wykończeniowej haftów.

2. Materiał nauczania

Zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej,
ochrony środowiska obowiązujące przy wykonywaniu prac hafciarskich.
Ściegi zasadnicze i ozdobne.
Ażury wysnuwane.
Haft dziureczkowy.
Haft dziergany.
Haft kolorowy płaski.
Haft wypukły.
Haft ażurowy.
Haft liczony.
Hafty występujące we wzornictwie ludowym.
Aplikacja kolorowa.
Metody obróbki wykończeniowej haftów.

107

3. Ćwiczenia

• Dobieranie materiałów i surowców do wykonania wskazanego wzoru

hafciarskiego.

• Ocenianie jakości i przydatności próbek materiałów i surowców

do wykonania haftów.

• Sporządzanie wykazu surowców i materiałów do wykonania

określonego wyrobu hafciarskiego.

• Wykonywanie podstawowych ściegów hafciarskich.

• Wykonywanie serwetek z zastosowaniem haftów prostych.

• Wykonywanie serwetek z zastosowaniem różnych rodzajów mereżek.

• Wykonywanie serwetki z zastosowaniem haftu typu dziurki

przekłuwane.

• Wykonywanie elementu zdobniczego z zastosowaniem haftu

kolorowego cieniowanego.

• Wykonywanie haftu wypukłego z zastosowaniem groszków i listków

powlekanych.

• Wykonywanie małych form użytkowych z zastosowaniem haftu

dziureczkowego i ząbków dzierganych.

• Wykonywanie serwety haftem richelieu z zastosowaniem przęsełek,

pajączków dzierganych i okręcanych.

• Wykonywanie aplikacji kolorowej w wyrobach dziewiarskich.

• Wykonywanie bieżnika na tamborku z zastosowaniem haftu

płaskiego.

• Wykonywanie serwety z zastosowaniem haftu kolorowego

cieniowanego.

• Wykonywanie makaty haftem nakładanym.

4. Środki dydaktyczne

Albumy z różnymi rodzajami haftów.
Próbki materiałów i wyrobów hafciarskich.
Wzory haftów.
Katalogi nitek, tkanin, przędzy.
Instrukcje bhp, ochrony ppoż.
Urządzenia i przybory do wykonywania haftów.
Wyposażenie stanowiska do prasowania haftów.
Materiały do kopiowania wzorów.
Dokumentacja wyrobu.
Filmy dydaktyczne.
Foliogramy i przeźrocza.
Normy Branżowe dotyczące surowców i materiałów do wytwarzania
haftów.
Internet.

108

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Treści jednostki modułowej obejmują zagadnienia dotyczące
wykonywania haftów. Realizacja programu powinna być poprzedzona
przypomnieniem wiadomości i umiejętności opanowanych w modułach:
311[42].O1, 311[42].O2, 311[42].Z1 oraz w jednostce modułowej
311[42].Z4.01.
Podczas wykonywania skomplikowanych kompozycji haftów,
szczególną uwagę należy zwracać na dokładne odwzorowanie projektu.
Wskazane jest dokonywanie częstej kontroli i udzielanie pomocy
w trakcie wykonywania ćwiczeń, zwracanie uwagi na popełniane błędy
podczas haftowania.
Program jednostki powinien być realizowany w grupach do 15 osób
w pracowni wyposażonej w urządzenia, przybory i materiały niezbędne
do wytwarzania haftów, podręczną biblioteczkę, próbki haftów, kolekcje
nici hafciarskich, plansze i albumy z haftami, tablice na ekspozycje prac
uczniowskich, szafy do przechowywania projektów, szablonów

i wyrobów gotowych.
Zaleca się zastosowanie w pracy z uczniami następujących metod
nauczania: pogadanki, pokazu z objaśnieniem, projektów i ćwiczeń
praktycznych.
Uzupełniającą formą kształcenia mogą być wycieczki do spółdzielni
rękodzieła ludowego i do pracowni artystycznych, celem poznania
innych technik wykonywania rękodzielniczych wyrobów dekoracyjnych.
Ze względu na różnorodność wyrobów i surowców należy kształtować
umiejętność trafnego doboru materiałów z uwzględnieniem jakości,
trwałości, estetyki wyrobu i czynnika ekonomicznego.
Szczególnie istotna w wykonywaniu zawodu technika włókienniczych
wyrobów dekoracyjnych jest umiejętność doboru technik wytwarzania
wyrobów rękodzielniczych.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie postępów uczniów powinno odbywać się
w sposób systematyczny podczas realizacji programu jednostki
modułowej na podstawie określonych kryteriów.
W procesie sprawdzania osiągnięć uczniów zaleca się stosowanie
sprawdzianów praktycznych, pisemnych i ustnych oraz obserwacji
czynności ucznia podczas wykonywania zadań.

109

Oceniając osiągnięcia ucznia, szczególną uwagę należy zwracać na:
− przestrzeganie przepisów bhp, ochrony ppoż.,

− organizację stanowiska pracy,

− dobór przyborów i narzędzi do wykonywania haftów,

− dobór, przygotowanie, wykorzystanie materiałów i surowców,

− wykonywanie haftów zgodnie z procesem technologicznym,
Kontrolę poprawności wykonania zadań należy prowadzić
w trakcie realizacji zadania i po jego zakończeniu. Uczeń powinien
dokonać samooceny swojej pracy poprzez porównanie jej z pracą
wzorcową oraz według przygotowanego przez nauczyciela arkusza
postępów. Potem według tego samego arkusza oceny dokonuje
nauczyciel.
Ocenianie powinno być zgodne z obowiązującą skalą ocen.

110

Jednostka modułowa 311[42].Z4.03
Wykonywanie koronek

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:
− zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami

bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
wymaganiami ergonomii,

− zastosować podstawowe sploty koronkarskie,

− zastosować podstawowe ściegi szydełkowe,

− dobrać materiały do wykonania koronek,

− dobrać sprzęt i przybory do wykonania koronek,

− związać nitkę węzłem koronkarskim,

− nawinąć nici na klocki określonymi sposobami,

− wykonać koronki klockowe,

− wykonać koronki gipiurowe,

− zachować właściwe proporcje między splotami zapełniającymi

i ażurami podczas wytwarzania koronki,

− zastosować zasady obróbki wykończeniowej koronek.

2. Materiał nauczania

Wyposażenie pracowni koronkarskiej.
Bhp, ochrona ppoż. i ochrona środowiska obowiązująca w pracowni.
Koronki szydełkowe.
Podstawowe sploty w koronkach klockowych.
Zasady wykonywania koronek.
Koronki gipiurowe.
Koronki klockowe torchon.
Koronki klockowe małopaskowe - słowiańskie,,Idrie” i weneckie.
Polskie ludowe koronki klockowe.
Koronki klockowe malines.
Rodzaje koronek występujących we wzornictwie ludowym.
Metody obróbki wykończeniowej koronek.

3. Ćwiczenia

• Przygotowywanie wałka koronkarskiego do wykonania koronki.

• Nawijanie nitek na klocki koronkarskie.

• Wykonywanie serwetek lub innych małych form użytkowych

z zastosowaniem poznanych technik koronkarskich.

• Wykonywanie koronki gipiurowej o prostym, geometrycznym układzie

wzoru.

111

• Wykonywanie fragmentu koronki torchon skosami pod kątem 45

według przygotowanego wzoru.

• Wykonywanie małych formach użytkowych z zastosowaniem koronki

słowiańskiej,,Idrie” w tasiemce mereżki zwykłej i ozdobnej.

• Wykonywanie siatki w kształcie trójkąta, kwadratu, prostokąta i koła.

• Wykonywanie podstawowych splotów koronkarskich i szydełkowych.

• Wykonywanie serwetek z zastosowaniem prostych technik

koronkarskich.

• Wykonywanie serwet lub innych form użytkowych poznanymi

technikami koronkarskimi.

4. Środki dydaktyczne

Albumy wzorów koronek.
Wzory koronek.
Katalogi nitek, przędzy.
Foliogramy, przeźrocza, filmy dydaktyczne.
Instrukcje bhp i ochrony ppoż.
Urządzenia i przybory do wytwarzania koronek.
Wałek koronkarski i klocki koronkarskie.
Wyposażenie stanowiska prasowania.
Dokumentacja wyrobu.
Wzory i projekty wyrobów koronkarskich.
Internet.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej obejmuje zagadnienia dotyczące metod
wykonywania różnego rodzaju koronek.
W procesie nauczania powinny znaleźć zastosowanie następujące
metody: pokaz z objaśnieniem i instruktażem, projektów oraz ćwiczenia
praktyczne.
Celem ułatwienia realizacji treści kształcenia wskazane jest
organizowanie wycieczek na wystawy wyrobów rękodzielniczych oraz do
pracowni artystycznych.
Zajęcia należy prowadzić w grupach do 15 osób w pracowni
wyposażonej w komputery, urządzenia i przybory niezbędne do
wytwarzania koronek, podręczną biblioteczkę, tablice na ekspozycje
prac uczniowskich, albumy z kolekcjami koronek oraz szafy do
przechowywania projektów, szablonów i wyrobów gotowych.
Ze względu na różnorodność wyrobów i surowców należy kształtować
umiejętność trafnego doboru materiałów z uwzględnieniem jakości,
trwałości, estetyki wyrobu oraz czynnika ekonomicznego.

112

Szczególnie istotna w wykonywaniu zawodu technika włókienniczych
wyrobów dekoracyjnych jest umiejętność doboru technik wytwarzania
wyrobów rękodzielniczych - koronek.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie postępów uczniów powinno odbywać się
przez cały czas realizacji programu jednostki modułowej na podstawie
określonych kryteriów.
Podczas kontroli i oceny osiągnięć uczniów należy zwracać uwagę na
umiejętność operowania zdobytą wiedzą, merytoryczną jakość
wypowiedzi, oraz poprawne stosowanie pojęć. Ocena osiągnięć uczniów
powinna aktywizować i mobilizować do pracy zarówno ucznia, jak
i nauczyciela.
Wiedza niezbędna do realizacji zadań praktycznych może być
sprawdzana za pomocą testów osiągnięć, sprawdzianów pisemnych
i ustnych oraz obserwacji czynności ucznia podczas wykonywania
ćwiczeń.
Podczas obserwacji czynności uczniów należy zwracać uwagę na:
− przestrzeganie przepisów bhp, ochrony ppoż.,

− organizację stanowiska pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

− dobór i posługiwanie się narzędziami i przyrządami,

− dobór, przygotowanie oraz oszczędne wykorzystanie materiałów

i surowców,

− wykonywanie koronek zgodnie z procesem technologicznym.
Kontrolę poprawności wykonania zadania należy prowadzić w trakcie
i po jego realizacji. Uczeń powinien dokonać samooceny swojej pracy
według przygotowanego przez nauczyciela arkusza postępów.
Potem, według tego samego arkusza pracę ocenia nauczyciel.

Proces sprawdzania i oceniania edukacyjnych osiągnięć ucznia
powinien być realizowany zgodnie z obowiązującą skalą ocen.

113

Jednostka modułowa 311[42].Z4.04
Dokonywanie napraw i konserwacji wyrobów
rękodzieła ludowego z elementami haftów i koronek

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:
− zorganizować stanowisko renowacji i konserwacji wyrobów zgodnie

z wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny
pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska,

− rozróżnić wady i uszkodzenia wyrobu rękodzieła ludowego,

− zakwalifikować wyroby do naprawy i renowacji,

− scharakteryzować metody konserwacji i renowacji wyrobów

hafciarskich,

− ustalić kolejność czynności podczas napraw i renowacji,

− dobrać materiały do wykonania naprawy i renowacji wyrobu

hafciarskiego,

− scharakteryzować proces konserwacji i renowacji koronek,

− dokonać naprawy uszkodzonego wyrobu koronkarskiego,

− dokonać konserwacji wyrobów koronkarskich,

− zastosować środki przeznaczone do konserwacji wyrobów,

− zmagazynować i przechować wyroby dekoracyjne,

− obliczyć koszty renowacji wyrobów hafciarskich i koronkarskich.

2. Materiał nauczania

Wady i uszkodzenia wyrobów koronkarskich i hafciarskich.
Naprawa i konserwacja wyrobów rękodzieła ludowego - haftu i koronki.
Proces technologiczny napraw i renowacji wyrobu.
Środki naturalne i chemiczne do konserwacji rękodzielniczych wyrobów
włókienniczych.
Przechowywanie i magazynowanie włókienniczych wyrobów
dekoracyjnych.
Koszty renowacji wyrobów.

3. Ćwiczenia

• Organizowanie stanowiska pracy do renowacji haftów i koronek

zgodnie z wymaganiami ergonomii oraz obowiązującymi przepisami.

• Rozróżnianie i klasyfikowanie wad oraz uszkodzeń w wyrobach

koronkarskich i hafciarskich.

• Dobieranie metod konserwacji i renowacji wyrobów koronkarskich

i hafciarskich.

114

• Wykonywanie renowacji uszkodzonej części wyrobu koronkarskiego.

• Wykonywanie konserwacji wyrobów hafciarskich określoną metodą.

• Przygotowywanie wyrobów dekoracyjnych do magazynowania.

• Obliczanie kosztów renowacji wyrobów hafciarskich i koronkarskich.

4. Środki dydaktyczne

Instrukcje bhp i ochrony ppoż.
Normy Branżowe dotyczące wykończania i konserwacji wyrobów
dekoracyjnych.
Albumy koronek i haftów.
Albumy z reprodukcjami wyrobów.
Katalogi nitek i przędzy.
Foliogramy, przeźrocza, filmy dydaktyczne.
Urządzenia i przybory do renowacji, konserwacji haftów i koronek.
Wyposażenie stanowiska napraw haftów i koronek.
Dokumentacja napraw i konserwacji wyrobu.
Wzory i projekty wyrobów koronkarskich i hafciarskich.
Internet.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej obejmuje zagadnienia dotyczące
metod i technik wykonywania napraw i konserwacji wyrobów rękodzieła
ludowego z elementami haftów i koronek.
W procesie kształcenia wskazane jest korzystanie z programów
komputerowych i Internetu celem pozyskiwania informacji dotyczących
technik prowadzenia renowacji wyrobów, możliwości nabywania i zbytu
materiałów stosowanych do napraw i renowacji wyrobów.

Program powinien być realizowany z zastosowaniem następujących

metod nauczania: pokazu z objaśnieniem, instruktażem, pogadanki,
projektów oraz ćwiczeń praktycznych.
Zajęcia należy prowadzić w pracowni konserwacji lub renowacji
w grupach uczniów liczących do 15 osób.

Podczas zajęć uczniowie powinni opanować umiejętność

czyszczenia oraz renowacji haftów i koronek określonymi technikami
i środkami. Należy zwracać uwagę na przestrzeganie zasad
bezpieczeństwa i higieny pracy podczas prac z zastosowaniem środków
chemicznych.
Wskazana jest współpraca z zakładami prowadzącymi usługi
renowacyjne i pracowniami konserwacji tkanin celem utrwalenia
umiejętności renowacji i napraw haftów oraz koronek w warunkach
rzeczywistych.

115

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia

W procesie sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów można
zastosować sprawdziany ustne i pisemne oraz obserwację pracy ucznia
podczas realizacji zadań. Wiedza niezbędna do realizacji ćwiczeń
praktycznych może być sprawdzana za pomocą testów osiągnięć
szkolnych. Sprawdzanie stopnia opanowania umiejętności może być
dokonywane przez obserwację pracy uczniów podczas realizacji ćwiczeń
i zadań praktycznych.
Obserwując czynności ucznia, szczególną uwagę należy zwracać na:
− organizację stanowiska do renowacji i konserwacji haftów i koronek,

zgodnie z wymaganiami ergonomii,

− wykonywanie prac konserwatorskich zgodnie z przepisami bhp

i ochrony ppoż.,

– dobór narzędzi i materiałów do renowacji i konserwacji,
– dobór metod i środków do renowacji i konserwacji,
– wykonywanie napraw i konserwacji wybraną metodą.
Kontrolę poprawności wykonania ćwiczeń należy prowadzić w trakcie
i po ich realizacji. Uczeń powinien sprawdzić wyniki swojej pracy według
arkusza oceny postępów. Potem według tego samego arkusza kontroli
dokonuje nauczyciel. Podstawą do uzyskania przez ucznia pozytywnej
oceny powinno być między innymi poprawne wykonanie ćwiczeń.
Osiągnięcia uczniów w zakresie wyodrębnionych celów kształcenia
powinny być oceniane na poszczególnych etapach realizacji programu
jednostki.
Proces oceniania powinien obejmować:
– diagnozę poziomu wiedzy i umiejętności uczniów pod kątem
założonych celów kształcenia,
– identyfikowanie postępów uczniów w procesie kształcenia oraz
rozpoznawanie

trudności w realizacji celów,

– sprawdzanie wiedzy i umiejętności ucznia po zrealizowaniu treści

programowych.

W procesie sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów należy

uwzględniać obowiązującą skalę ocen.

116

Moduł 311[42].Z5
Praktyka zawodowa

1. Cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:
− stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska,

− organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

− przestrzegać praw i obowiązków pracodawcy oraz pracownika,

− stosować metody zapobiegania i przeciwdziałania zagrożeniom

związanym z wykonywaną pracą,

− stosować procedury udzielania pierwszej pomocy w stanach

zagrożenia zdrowia i życia,

− charakteryzować profil produkcji przedsiębiorstwa lub pracowni

rękodzielniczej,

− rozpoznawać metody, typy i systemy produkcyjne,

− wytwarzać wyroby dekoracyjne w warunkach zakładu pracy,

− klasyfikować włókiennicze wyroby dekoracyjne,

− wykonywać podstawowe zabiegi konserwatorskie włókienniczych

wyrobów dekoracyjnych,

− magazynować i przechowywać surowce i gotowe wyroby

włókiennicze,

− sporządzać podstawową dokumentację produkcyjną,

− prowadzić dokumentację rozliczeń surowców.

117

2. Wykaz jednostek modułowych

Symbol

jednostki

modułowej

Nazwa jednostki modułowej

Orientacyjna

liczba godzin

na realizację

311[42].Z5.01

Organizowanie procesu wytwarzania wyrobów
dekoracyjnych

311[42].Z5.02

Wytwarzanie, naprawy i renowacje włókienniczych
wyrobów dekoracyjnych

100

311[42].Z5.03

Sporządzanie dokumentacji procesu
produkcyjnego włókienniczych wyrobów
dekoracyjnych

Razem 160

3. Schemat układu jednostek modułowych

311[42].Z5.01

Organizowanie procesu

wytwarzania wyrobów

dekoracyjnych

311[42].Z5.02

Wytwarzanie, naprawy

i renowacje włókienniczych

wyrobów dekoracyjnych

311[42].Z5.03

Sporządzanie dokumentacji

procesu produkcyjnego

włókienniczych wyrobów

dekoracyjnych

311[42].Z5

Praktyka zawodowa

118

Jednostka modułowa 311[42].Z5.01

Organizowanie procesu wytwarzania wyrobów
dekoracyjnych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:
− zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej obowiązujące w zakładzie pracy,

− zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

− określić zasady udzielania pierwszej pomocy w stanach zagrożenia

zdrowia i życia,

− dobrać odzież ochronną oraz środki ochrony osobistej

do wykonywanych prac,

− zastosować podstawowe przepisy dotyczące praw i obowiązków

pracownika i pracodawcy,

− określić zagrożenia występujące na stanowiskach pracy,

− zinterpretować przepisy i zasady uwzględnione w regulaminie pracy,

− scharakteryzować proces produkcyjny,

− określić zadania podstawowych działów w zakładzie,

− rozróżnić typy produkcji wyrobów dekoracyjnych,

− rozróżnić metody produkcji wyrobów dekoracyjnych,

− rozpoznać systemy produkcyjne w zakładzie wyrobów dekoracyjnych.

2. Materiał nauczania

Stosowanie zasad bezpieczeństwa higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej obowiązujących w zakładach wyrobów dekoracyjnych.
Organizowanie stanowiska pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii.
Stosowanie procedur udzielania pierwszej pomocy w stanach
zagrożenia zdrowia i życia.
Dobieranie odzieży ochronnej i środków ochrony osobistej

do wykonywanych prac.
Przestrzeganie praw i obowiązków pracownika i pracodawcy.
Przestrzeganie regulaminów i przepisów wewnątrzzakładowych.
Charakteryzowanie schematu organizacyjnego zakładu pracy.
Analizowanie zadań określonych dla poszczególnych działów
w zakładzie.
Organizowanie procesu produkcyjnego.
Różnicowanie metod, systemów i typów produkcji wyrobów
dekoracyjnych.

119

3. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Celem praktyki zawodowej jest rozwijanie umiejętności praktycznych
w rzeczywistych warunkach pracy, kształtowanie umiejętności
organizowania pracy i współdziałania w zespole.
Praktyka zawodowa powinna odbywać się w pracowniach lub
zakładach wytwarzających włókiennicze wyroby dekoracyjne,

w pracowniach zajmujących się renowacją włókienniczych wyrobów
dekoracyjnych, pracowniach wzornictwa i projektowania włókienniczych
wyrobów dekoracyjnych.
Treści programowe jednostki obejmują podstawowe zagadnienia,
z jakimi uczeń spotyka się w zakładzie pracy. Wskazane jest
zapoznanie uczniów z zobowiązującymi regulaminami, przepisami
ochrony przeciwpożarowej oraz bezpieczeństwa i higieny pracy.
Podczas realizacji programu jednostki, należy zwrócić uwagę na
prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy. Ważne jest, aby uczniowie
uczestniczyli w bezpośredniej organizacji procesu produkcyjnego

w zakładach wyrobów dekoracyjnych i w zakładach prowadzących
renowację.
Praktyka zawodowa obejmuje całokształt wiadomości i umiejętności
niezbędnych do realizowania zadań zawodowych technika
włókienniczych wyrobów dekoracyjnych. Wskazane jest, aby każde
zadanie, które ma wykonać uczeń było poprzedzone instruktażem
połączonym z pokazem.
Prezentując sposób realizacji zadań opiekun praktyk powinien
udzielić wskazówek dotyczących przestrzegania zasad bezpieczeństwa
i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz organizowania
stanowiska pracy.
Istotne jest kształtowanie cech osobowości, niezbędnych
w zawodzie: odpowiedzialności, współpracy w grupie, komunikowania
oraz kultury pracy.

Wskazane jest, aby praktyka zawodowa była prowadzona w grupach

nie większych niż 2-3 osoby.

4. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się na
bieżąco, w trakcie realizacji programu jednostki modułowej według
ustalonych kryteriów i zgodnie z obowiązująca skalą ocen. Z kryteriami
oceniania uczeń powinien być zapoznany w chwili rozpoczynania
realizacji programu.

120

Kryteria oceniania powinny dotyczyć poziomu oraz zakresu
opanowania przez uczniów wiadomości i umiejętności wynikających ze
szczegółowych celów kształcenia.
Oceniając osiągnięcia uczniów, szczególną uwagę należy zwracać na:
− stosowanie zasad bhp i ochrony ppoż.,

− przestrzeganie praw i obowiązków pracownika,

− organizowanie stanowiska pracy,

− współpracę z pracownikami na określonym stanowisku pracy,

− przestrzeganie zasad kultury pracy.
Oceny osiągnięć ucznia z zakresu programu jednostki modułowej
dokonuje opiekun praktyk na podstawie obserwacji wykonywanych
czynności podczas realizacji zadań zawodowych.
Na zakończenie praktyki zawodowej opiekun powinien przedstawić
uczniowi opinię o jego pracy oraz zapoznać z oceną końcową.

121

Jednostka modułowa 311[42].Z5.02
Wytwarzanie, naprawy i renowacje włókienniczych
wyrobów dekoracyjnych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:
− zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej, ochrony środowiska na stanowisku pracy,

− dobrać materiały, narzędzia i sprzęt do wytwarzania i renowacji

wyrobów dekoracyjnych,

− obsłużyć maszyny i urządzenia do wytwarzania wyrobów,

− zastosować zasady przeprowadzania kontroli materiałów

przeznaczonych do produkcji,

− wykonać rękodzielniczy wyrób dekoracyjny,

− dokonać kontroli wyrobu gotowego,

− zakwalifikować wyroby do renowacji,

− określić sposoby oraz dokonać napraw i konserwacji wyrobów,

− zastosować zasady magazynowania i przechowywania surowców

i wyrobów gotowych.

2. Materiał nauczania

Stosowanie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej, ochrony środowiska na stanowisku pracy.
Organizowanie stanowiska pracy, zgodnie z wymaganiami ergonomii.
Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu do wytwarzania i renowacji
wyrobów dekoracyjnych.
Obsługiwanie maszyn i urządzeń podczas wytwarzania wyrobów.
Przeprowadzanie kontroli jakości surowców i materiałów
przeznaczonych do produkcji.
Wykonywanie włókienniczych wyrobów dekoracyjnych.
Przeprowadzanie kontroli gotowych włókienniczych wyrobów
dekoracyjnych.
Dokonywanie napraw i konserwacji wyrobów.
Magazynowanie i przechowywanie surowców i wyrobów gotowych.

122

3. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Celem praktyki zawodowej jest kształtowanie umiejętności
związanych z realizacją zadań zawodowych technika włókienniczych
wyrobów dekoracyjnych na różnych stanowiskach pracy.
Praktyka zawodowa powinna odbywać się w pracowniach lub
zakładach wytwarzających rękodzielnicze wyroby dekoracyjne,

środków

niezbędnych do wytwarzania i renowacji wyrobów dekoracyjnych.
Ważne jest, aby uczniowie uczestniczyli w bezpośredniej organizacji
określonych stanowisk pracy, na których będą realizować zadania
zawodowe.
Wskazane jest zapoznanie ucznia z regulaminami, przepisami
bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej
obowiązującymi na wydzielonych stanowiskach pracy.
Praktyka zawodowa obejmuje całokształt wiadomości i umiejętności
niezbędnych do realizowania zadań zawodowych technika
włókienniczych wyrobów dekoracyjnych. Wskazane jest, aby każde
zadanie, które ma wykonać uczeń było poprzedzone instruktażem
połączonym z pokazem.
Prezentując sposób realizacji zadań, opiekun praktyk powinien
określić zasady przygotowania materiałów, technikę wykonania wyrobów
dekoracyjnych, udzielić wskazówek dotyczących przestrzegania zasad
bhp, ochrony ppoż. oraz organizacji stanowiska pracy.
Istotne

jest

kształtowanie cech osobowości, niezbędnych

w zawodzie: odpowiedzialności, współpracy w grupie, komunikowania
oraz kultury pracy.
Zaleca się, aby uczniowie wykonywali użytkowe wyroby dekoracyjne,
pod nadzorem opiekuna praktyk. Samodzielnie powinni przygotować
materiały oraz zorganizować stanowisko pracy.
Wskazane jest, aby praktyka zawodowa była prowadzona w grupach
nie większych niż 2-3 osoby.

123

4. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się
przez cały czas realizacji programu jednostki modułowej na podstawie
określonych kryteriów.
Z kryteriami oceniania uczeń powinien być zapoznany w chwili
rozpoczynania realizacji programu. Kryteria oceniania powinny dotyczyć
poziomu oraz zakresu opanowania przez uczniów wiadomości
i umiejętności wynikających ze szczegółowych celów kształcenia.
Sprawdzanie umiejętności praktycznych może być realizowane
poprzez obserwację czynności uczniów podczas wykonywania zadań
zawodowych.
Oceniając osiągnięcia uczniów, szczególną uwagę należy zwracać na:
− przestrzeganie przepisów bhp, ochrony ppoż.,

− organizację stanowiska pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

− posługiwanie się instrukcjami i dokumentacją wyrobu,

− przygotowanie materiałów do wykonywania wyrobów,

− dobór technik prowadzenia renowacji,

− wykonywanie różnorodnych wyrobów dekoracyjnych,

− estetykę wykonanego wyrobu dekoracyjnego.
Oceny osiągnięć ucznia z zakresu programu jednostki modułowej
dokonuje opiekun praktyk na podstawie obserwacji wykonywanych
czynności podczas realizacji zadań zawodowych.
Na zakończenie praktyki zawodowej opiekun powinien przedstawić
uczniowi opinię o jego pracy oraz zapoznać z oceną końcową.
W procesie sprawdzania i oceniania edukacyjnych osiągnięć uczniów
należy uwzględnić obowiązującą skalę ocen.

124

Jednostka modułowa 311[42].Z5.03
Sporządzanie dokumentacji procesu produkcyjnego
włókienniczych wyrobów dekoracyjnych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:
− uzasadnić celowość opracowania podstawowej dokumentacji

produkcyjnej,

− dokonać analizy dokumentacji techniczno - technologicznej,

− opracować dokumentację techniczną włókienniczego wyrobu

dekoracyjnego,

− opracować dokumentację technologiczną włókienniczych wyrobów

dekoracyjnych,

− posłużyć się normami dotyczącymi materiałów i surowców,

− rozliczyć surowce i materiały,

− ustalić cenę wyrobów i usług,

− udokumentować rozliczenia surowców i materiałów.

2. Materiał nauczania

Analizowanie dokumentacji techniczno - technologicznej wyrobów
dekoracyjnych.
Opracowywanie dokumentacji technicznej włókienniczych wyrobów
dekoracyjnych.
Opracowywanie dokumentacji technologicznej włókienniczych wyrobów
dekoracyjnych.
Obliczanie norm zużycia materiałów i surowców potrzebnych

do wytwarzania wyrobów dekoracyjnych.
Kalkulowanie kosztów zużycia materiałów i surowców na jedną sztukę
wyrobu.
Kalkulowanie kosztów wykonywania włókienniczego wyrobu
dekoracyjnego.
Obliczanie ceny wyrobów i usług.
Opracowywanie dokumentacji rozliczeń surowców i materiałów.

3. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Podczas realizacji programu w zakładzie pracy, uczeń powinien
zapoznać się z obowiązującą dokumentacją techniczno - technologiczną
oraz etapami jej przygotowywania. W przypadku organizowania praktyki
zawodowej w pracowni artystycznej uczeń powinien zapoznać się
z całokształtem prac związanych z opracowaniem projektu wyrobu
i przebiegiem procesu wytwórczego.

125

Wskazane jest, aby uczniowie sporządzali dokumentację techniczno -
technologiczną wyrobów dekoracyjnych na podstawie dokumentacji
obowiązującej w zakładzie pracy i udostępnionej dla potrzeb szkolenia.
Opiekun

praktyk

powinien

objaśnić sposób przygotowania

dokumentacji wyrobów dekoracyjnych.
Zaleca się, aby uczniowie korzystali z dokumentacji procesu
produkcyjnego wyrobów dekoracyjnych pod nadzorem opiekuna praktyk.

Wskazane jest, aby praktyka zawodowa była prowadzona

w grupach nie większych niż 2-3 osoby.

4. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się
przez cały czas realizacji programu jednostki modułowej na podstawie
określonych kryteriów.
Kryteria oceniania powinny dotyczyć poziomu oraz zakresu
opanowania przez uczniów wiadomości i umiejętności wynikających ze
szczegółowych celów kształcenia.
Sprawdzanie umiejętności praktycznych może być dokonywane przez
obserwację pracy ucznia podczas realizacji zadań zawodowych.

Podczas obserwacji wykonywanych czynności, należy zwrócić

uwagę na:
− sporządzanie dokumentacji techniczno - technologicznej wyrobów

dekoracyjnych,

− sporządzanie dokumentacji rozliczeniowej,

− obliczanie ceny wyrobów dekoracyjnych.
Oceny osiągnięć ucznia z zakresu programu jednostki modułowej
dokonuje opiekun praktyk na podstawie obserwacji wykonywanych
czynności podczas realizacji zadań zawodowych.
Na zakończenie praktyki zawodowej opiekun powinien przedstawić
uczniowi opinię o jego pracy oraz zapoznać z oceną końcową.
W procesie sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów należy
uwzględnić obowiązującą skalę ocen.

126

Moduł 311[42].S1
Technologia wytwarzania włókienniczych wyrobów
dekoracyjnych inspirowanych historią i folklorem

1.Cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:
− przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz wymagań ergonomii,

− wykorzystywać wiedzę z zakresu etnografii różnych regionów Polski

i historycznych kierunków we wzornictwie włókienniczych wyrobów
dekoracyjnych,

− projektować rękodzielnicze wyroby dekoracyjne, inspirowane historią,

folklorem,

− wytwarzać rękodzielnicze wyroby dekoracyjne,

− dobierać materiały i technologie do wytwarzania wyrobów

dekoracyjnych,

− wykonywać rękodzielnicze włókiennicze wyroby dekoracyjne

charakterystyczne dla różnych regionów Polski,

− określać rodzaj i ilość surowca do wykonania wyrobu dekoracyjnego,

− łączyć w jednym wyrobie różne techniki wytwarzania,

− wytwarzać włókiennicze wyroby dekoracyjne różnymi technikami,

− ustalać koszty związane z wykonywaniem włókienniczego wyrobu

dekoracyjnego,

− sporządzać kalkulację kosztów wyrobu,

− dokonywać prezentacji wykonanego wyrobu.

2. Wykaz jednostek modułowych

Symbol

jednostki

modułowej

Nazwa jednostki modułowej

Orientacyjna

liczba godzin

na realizację

311[42].S1.01

Wykorzystywanie historii sztuki i sztuki ludowej
w projektowaniu i wytwarzaniu współczesnych
włókienniczych wyrobów dekoracyjnych

311[42].S1.02

Projektowanie włókienniczych wyrobów dekoracyjnych
inspirowanych sztuką ludową
i wyrobami z różnych epok historycznych

311[42].S1.03

Wykonywanie włókienniczych wyrobów dekoracyjnych
inspirowanych sztuką ludową
i dekoracyjną z różnych epok historycznych

108

Razem

172

127

3. Schemat układu jednostek modułowych

4. Literatura

Balasiński T., Dziamara H., Malinowski L.: Pracownia włókiennicza.
WSiP, Warszawa 1977
Bochnak A.,Buczkowski K.: Rzemiosło artystyczne w Polsce.
Wydawnictwo Arkady, Warszawa 1971
Brittain J.: Mała encyklopedia robót ręcznych. Wydawnictwo Watra,
Warszawa 1992
Czyżykowska S.: Tkactwo ręczne. Wydawnictwo ,,Watra”,

Warszawa 1983
Dziamara H.: Dziewiarstwo maszynowo – ręczne. Technologia dla ZSZ,
WSiP, Warszawa 1982
Drzewiczewska Z., Grykałowska H.: Uroda ziół - hafty krzyżykowe.
Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, Warszawa1988
Duchonova M.: Haftujemy. Wydawnictwo Watra, Warszawa 1985
Frontczak I. Wnuk J.: Tkactwo cz. II. WSiP, Warszawa 1978

311[42].S1.01

Wykorzystywanie historii sztuki

i sztuki ludowej w projektowaniu

i wytwarzaniu współczesnych

włókienniczych wyrobów dekoracyjnych

311[42].S1.02

Projektowanie włókienniczych wyrobów

dekoracyjnych inspirowanych sztuką

ludową i wyrobami z różnych epok

historycznych

311[42].S1.03

Wykonywanie włókienniczych wyrobów

dekoracyjnych inspirowanych sztuką

ludową i dekoracyjną z różnych epok

historycznych

311[42].S1

Technologia wytwarzania włókienniczych

wyrobów dekoracyjnych inspirowanych

historią i folklorem

128

Fryś E., Iracka A., Prokopek M.: Sztuka ludowa w Polsce. Wydawnictwo
Arkady, Warszawa 1988
Gawrońska H.: Mereżki i ażury. Wydawnictwo Watra, Warszawa 1970
Gawryjołek R., Jagodzińska E.: Dzianina mojej rodziny. Wydawnictwo
Watra, Warszawa 1988
Grabowski J.: Sztuka ludowa, formy i regiony w Polsce. Wydawnictwo
Arkady, Warszawa 1997
Korliński W. Podstawy dziewiarstwa. Wydawnictwo Naukowo -
Techniczne, Warszawa 1976
Kornobis E., Mrożewski Z., Stajniak K.: Dziewiarstwo cz. I. WSiP,
Warszawa 1983
Kotecka I.: Album splotów szydełkowych tunezyjskich. Wydawnictwo
Watra, Warszawa 1985
Kozierowska L., Basikowska I.: Igraszki z igłą. Wydawnictwo Watra,
Warszawa 1971
Krzeptowska Z. Sypniewski J.: Tkactwo rękodzielnicze. Zakład
Wydawniczy CZSR, Warszawa 1978
Kurdziel S.: Hafciarstwo. Zakład Wydawniczy CZSR, Warszawa 1978
Lewiński J. Suszek H.: Tkactwo cz. I. WSiP, Warszawa 1997
Litwiniwicz A., Małyszewicz J.: Tkaniny, na co dzień. Wydawnictwo
Naukowo -Techniczne, Warszawa 1978
Maliniwska J.: Wstawki i koronki szydełkowe. Wydawnictwo Watra,
Warszawa 1986
Nycz E., Owczarz R., Średnicka L.: Budowa tkanin. WSiP,

Warszawa 1990
Panek W., Turek K.: Technologia tkactwa dla ZSZ. WSiP,

Warszawa 1985
Prokopek M.: Atlas sztuki ludowej i folkloru w Polsce. Wydawnictwo
Arkady, Warszawa 1978
Reinfuss R.: Polskie druki ludowe na płótnie, Warszawa 1953
Reinfuss R., Świderski J.: Sztuka ludowa w Polsce. Wydawnictwo
Literackie, Kraków 1960
Sienkiewicz K.: Haftowane gałgany. Młodzieżowa Agencja Wydawnicza,
Warszawa 1988
Steczek M.: Koronkarstwo. Zakład Wydawniczy CZSR, Warszawa 1980
Świykowski E.: Zarys artystyczny rozwoju tkactwa i hafciarstwa,

Kraków 1906
Turnau I.: Ubiór narodowy w dawnej Rzeczypospolitej. PAN,

Warszawa 1991
Turnau I.: Historia dziewiarstwa europejskiego do początku XIX wieku
Wydawnictwo PAN, Warszawa1979
Turnau I.,Kamińska J.: Zarys historii włókiennictwa na ziemiach polskich
do końca XVIII wieku. Wydawnictwo PAN, Warszawa1966

129

Turska J.: Hafty. WPLiS, Warszawa 1967
Turska J.: Igłą malowane. Młodzieżowa Agencja Wydawnicza,
Warszawa 1978
Turska J.: Koronki ręczne. WPLiS, Warszawa 1967
Turska T.: Polski haft ludowy. REA, Warszawa 1997
Tuszyńska W.: Roboty siatkowe. Wydawnictwo Watra, Warszawa 1973
Udziela S.: Hafty ludu krakowskiego. Kraków 1905
Udziela S.: Ubiory ludu polskiego. Kraków 1932
Atlas Polskich Strojów Ludowych, seria wydawnicza Polskiego
Towarzystwa Ludoznawczego
Ilustrowany Atlas Polski, Wydawca Reader’s Digest Przegląd Sp. z o.o.
Warszawa 2002,
Praca zbiorowa - Haft i zdobienie stroju ludowego. Wydawnictwo Sztuka,
Warszawa 1955
Praca zbiorowa: Encyklopedia Techniki. Przemysł Lekki Wydawnictwo
Naukowo -Techniczne, Warszawa 1986
Praca zbiorowa pod red. inż. Izakovicova M.: Zręczne ręce - tkactwo,
technika klockowa, haftowanie, makrama, szydełkowanie, roboty na
drutach. Wydawnictwo Watra, Warszawa 1986

Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych
pozycji wydawniczych.

130

Jednostka modułowa 311[42].S1.01
Wykorzystywanie historii sztuki i sztuki ludowej
w projektowaniu i wytwarzaniu współczesnych
włókienniczych wyrobów dekoracyjnych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:
− wykorzystać elementy wiedzy z zakresu tkactwa artystycznego,

− wykorzystać elementy wiedzy z zakresu dziewiarstwa

rękodzielniczego,

− wykorzystać elementy wiedzy z zakresu wyrobów hafciarskich
i koronkarskich,
− określić dekoracyjne wyroby rękodzielnicze z różnych epok i krajów,

− scharakteryzować regionalną sztukę ludową Polski,

− rozpoznać region, z którego pochodzi ludowy wyrób dekoracyjny,

− scharakteryzować rodzaje sztuki ludowej w Polsce,

− scharakteryzować tkaniny dekoracyjne reprezentatywne dla

określonych regionów Polski,

− scharakteryzować stroje ludowe i ich zdobienie,

− scharakteryzować ludowe wyroby dekoracyjne i stroje z własnego

regionu,

− dokonać wyboru elementów sztuki ludowej do wykorzystania

w wyrobach współczesnych.

2. Materiał nauczania

Tkanina artystyczna na przestrzeni wieków.
Historia rozwoju dziewiarstwa.
Haft i koronki z różnych epok i krajów.
Terytoria i grupy etnograficzne w Polsce.
Sztuka ludowa regionów etnograficznych Polski.
Regionalne tkaniny dekoracyjne.
Strój regionalny i jego zdobnictwo.
Wystrój wnętrz.

3. Ćwiczenia

• Rozróżnianie tkanin dekoracyjnych z różnych epok historycznych.

• Rozróżnianie dzianin dekoracyjnych z różnych epok historycznych.

• Rozróżnianie haftów i koronek z różnych epok historycznych.

• Charakteryzowanie wyrobów sztuki ludowej określonych regionów

Polski.

131

• Rozróżnianie tkanin dekoracyjnych pochodzących z różnych regionów

Polski.

• Rozróżnianie haftów i koronek pochodzących z różnych regionów

Polski.

• Rozróżnianie strojów ludowych pochodzących z różnych regionów

Polski.

• Charakteryzowanie ludowych wyrobów włókienniczych i strojów

pochodzących z własnego regionu.

4.Środki dydaktyczne

Foliogramy, przeźrocza, filmy dydaktyczne.
Albumy z reprodukcjami wyrobów artystycznych, ludowych
i historycznych.
Albumy i katalogi sztuki ludowej.
Plansze poglądowe.
Modele i rekwizyty.
Zbiory muzealne i etnograficzne oraz zabytki kultury materialnej
z danego regionu.
Internet.
Techniczne środki kształcenia.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej obejmuje wiedzę dotyczącą historii
włókienniczych wyrobów dekoracyjnych oraz wyrobów ludowych.
W procesie nauczania wskazane jest stosowanie następujących
metod: pokazu z objaśnieniem i instruktażem, projektów oraz ćwiczeń
praktycznych.
Podczas zajęć uczniowie poznają historię rękodzielniczych wyrobów
artystycznych, dekoracyjnych oraz twórczości ludowej.
Wiedza powinna być wykorzystywana do projektowania tkanin,
gobelinów, haftów i koronek. Ważne jest, aby uczniowie kontynuowali
tradycyjne wytwarzanie wyrobów inspirowanych sztuką ludową,
etnografią i historią.
Zajęcia powinny odbywać się w grupach do 15 osób, aby każdy uczeń
miał możliwość wykonania ćwiczeń na wyodrębnionym stanowisku
pracy.

Pracownia, w której będą prowadzone zajęcia powinna być

wyposażona w sprzęt audiowizualny, stanowiska komputerowe

z dostępem do Internetu, podręczną bibliotekę zawierającą pozycje
wydawnicze z zakresu etnografii i historii włókienniczych wyrobów
dekoracyjnych oraz materiały i wyroby historyczne.

132

Zajęcia należy wzbogacać wycieczkami do muzeów, galerii,

na wystawy tematyczne oraz do pracowni twórców ludowych. Wskazany
jest bezpośredni kontakt z twórcami.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się
przez cały czas realizacji programu jednostki modułowej na podstawie
określonych kryteriów.
W procesie sprawdzania osiągnięć uczniów proponuje się stosowanie
sprawdzianów pisemnych i ustnych oraz testów osiągnięć szkolnych.
Obserwując czynności uczniów podczas wykonywania ćwiczeń,
należy zwracać uwagę na:
− rozróżnianie tkanin, dzianin i koronek z różnych epok historycznych,

− wykorzystywanie wzorów wyrobów dekoracyjnych do projektowania

wyrobów współczesnych,

− wykorzystywanie wzorów ludowych do projektowania wyrobów

współczesnych.

Podstawą do uzyskania przez ucznia pozytywnej oceny jest poprawne
wykonanie ćwiczeń. Ocena osiągnięć szkolnych powinna aktywizować
i mobilizować do pracy zarówno ucznia jak i nauczyciela.
Proces sprawdzania i oceniania powinien być realizowany zgodnie
z przyjętymi kryteriami i obowiązującą skalą ocen.

133

Jednostka modułowa 311[42].S1.02
Projektowanie włókienniczych wyrobów
dekoracyjnych inspirowanych sztuką ludową
i wyrobami z różnych epok historycznych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:
− zorganizować stanowisko projektowania zgodnie z wymaganiami

ergonomii,

− dokonać analizy wzornictwa włókienniczych wyrobów dekoracyjnych
na przestrzeni wieków,
− dokonać analizy wzornictwa ludowych włókienniczych wyrobów

dekoracyjnych z różnych regionów Polski,

− wskazać źródła inspiracji twórczej,

− rozpoznać techniki wykonania wyrobów,

− zaproponować kompozycję wyrobu z innymi elementami

dekoracyjnymi,

− zaprojektować wyrób włókienniczy inspirowany sztuką ludową

i wyrobami z różnych epok,

− wykonać projekt wybranego wyrobu w kilku wersjach kolorystycznych,

− opracować kartę kolorów i kartę surowców,

− wykonać rysunek roboczy zaprojektowanego wyrobu,

− wykonać projekt włókienniczego wyrobu dekoracyjnego

inspirowanego sztuką ludową i wyrobami z różnych epok
historycznych,

− dokonać rekonstrukcji projektów wyrobów dekoracyjnych,

− dokonać prezentacji wykonanego wyrobu dekoracyjnego.

2. Materiał nauczania

Wzornictwo wyrobów dekoracyjnych na przestrzeni wieków.
Wzornictwo wyrobów dekoracyjnych i stroju w sztuce ludowej.
Zasady projektowania wyrobu inspirowanego sztuką ludową lub epoką
historyczną.
Rekonstrukcje projektów wyrobów dekoracyjnych.
Zasady prezentacji wyrobów.

134

3. Ćwiczenia

• Rozpoznawanie technik wykonywania włókienniczych wyrobów

dekoracyjnych na podstawie źródeł historycznych lub
etnograficznych.

• Odtwarzanie projektu kolorystycznego i konturowego wybranego

wyrobu gotowego.

• Wykonywanie kilku wersji projektów wyrobów inspirowanych sztuką

ludową lub epoką historyczną.

• Wykonywanie wybranego projektu w kilku wersjach kolorystycznych.

• Sporządzanie karty kolorów i karty surowców dla zaprojektowanego

wyrobu.

• Wykonywanie rysunku roboczego zaprojektowanego wyrobu.

• Prezentowanie wyrobu z podaniem źródeł inspiracji i kompozycji

wyrobu z innymi elementami otoczenia.

4. Środki dydaktyczne

Albumy z reprodukcjami historycznych włókienniczych wyrobów
dekoracyjnych.
Albumy z reprodukcjami ludowych rękodzielniczych wyrobów
włókienniczych.
Katalogi z wystaw.
Kolekcje przeźroczy.
Filmy dydaktyczne.
Materiały i narzędzia plastyczne.
Modele i rekwizyty.
Zbiory muzealne i etnograficzne.
Graficzne programy komputerowe.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Podczas

realizacji programu jednostki modułowej należy

wykorzystywać wiedzę i umiejętności ukształtowane w modułach
311[42].Z1 i 311[42].Z2 oraz jednostce modułowej 311[42].S1.01.
W procesie nauczania wskazane jest stosowane następujących
metod: pokazu z objaśnieniem, projektów oraz ćwiczeń praktycznych.
Uczniowie

powinni

mieć możliwość wykonywania ćwiczeń

z projektowania włókienniczych wyrobów dekoracyjnych, inspirowanych
sztuką ludową i wyrobami z różnych epok historycznych na małym
i dużym formacie papieru przy użyciu dostępnych środków plastycznych.
Wskazane jest, aby realizacja programu odbywała się w pracowni
plastycznej z wydzielonymi stanowiskami komputerowymi

z oprogramowaniem, w grupach do 15 osób.

135

W sali powinny znajdować się komplety albumów, przeźroczy i filmów
o sztuce ludowej i dawnej.

W pracowni należy także zorganizować stanowiska pracy uczniów

wyposażone w przyrządy do rysowania i projektowania, blaty kreślarskie,
sztalugi, szafki i materiały. Ważne jest, aby w pracowni była instalacja
wodno - kanalizacyjna. Powinna też znajdować się rekwizytornia.
Należy wydzielić miejsce do prezentacji projektów prac wykonanych
przez uczniów.
Wskazane jest organizowanie zajęć w muzeach, w muzealnych
magazynach i pracowniach, gdzie uczniowie mogą się zapoznać
z eksponatami oraz z dokumentacją rysunkową i fotograficzną wyrobów
dekoracyjnych i strojów.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie postępów uczniów powinno odbywać się
przez cały czas realizacji programu jednostki modułowej na podstawie
określonych kryteriów.

Umiejętności praktyczne proponuje się sprawdzać poprzez obserwację

czynności uczniów podczas wykonywania projektów. Wskazane jest
także stosowanie testów osiągnięć szkolnych oraz sprawdzianów
ustnych, pisemnych i praktycznych.
Oceniając osiągnięcia uczniów, szczególną uwagę należy zwracać na:
− organizację stanowiska pracy,

− dobór środków wyrazu plastycznego i inwencję twórczą autora ,

− wykonywanie określonych projektów,

− estetykę wykonania.
W ocenie końcowej osiągnięć uczniów, należy uwzględnić wyniki
sprawdzianów pisemnych i ustnych oraz poziom wykonania ćwiczeń.
W procesie sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów należy
uwzględniać obowiązującą skalę ocen.

136

Jednostka modułowa 311[42].S1.03
Wykonywanie włókienniczych wyrobów
dekoracyjnych inspirowanych sztuką ludową
i dekoracyjną z różnych epok historycznych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć:
− zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bezpieczeństwa
i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska

oraz wymaganiami ergonomii,

− dobrać technologię wykonania rękodzielniczego dekoracyjnego

wyrobu włókienniczego,

− dobrać surowiec do zaprojektowanego wyrobu,

− przygotować surowiec do wykonania zaprojektowanego wyrobu,

− zaplanować przebieg procesu wytwarzania wyrobu,

− wykonać wyrób włókienniczy według projektu,

− opracować dokumentację wykonanego wyrobu,

− sporządzić kalkulację kosztów wyrobu dekoracyjnego,

− zorganizować prezentację wyrobu dekoracyjnego.

2. Materiał nauczania

Surowce włókiennicze.
Zasady dobierania surowców.
Fazy procesu technologicznego.
Technika wykonania wyrobu.
Dokumentacja techniczno-technologiczna wykonanego wyrobu.
Zasady prezentacji wyrobu.

3. Ćwiczenia

• Dobieranie surowca do wykonania zaprojektowanego wyrobu

inspirowanego sztuką ludową lub epoką historyczną.

• Przygotowywanie surowca do wykonania zaprojektowanego wyrobu.

• Przygotowywanie narzędzi, przyrządów i urządzeń do wykonania

zaprojektowanego wyrobu.

• Wykonywanie zaprojektowanego określonego wyrobu dekoracyjnego.

• Opracowywanie dokumentacji techniczno-technologicznej wyrobu

włókienniczego.

• Prezentowanie wykonanego dekoracyjnego wyrobu włókienniczego

inspirowanego sztuką ludową lub epoką historyczną.

137

4. Środki dydaktyczne

Teksty przewodnie do ćwiczeń.
Instrukcje wytwarzania poszczególnych wyrobów dekoracyjnych.
Dokumentacja włókienniczych wyrobów dekoracyjnych.
Przyrządy, narzędzia, urządzenia i materiały do wytwarzania przędzy
tkanin, dzianin, haftu i koronek sposobem rękodzielniczym.
Foliogramy i filmy dydaktyczne.
Katalogi nitek i wyrobów.
Poradniki i albumy.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Podczas

realizacji

programu

jednostki

modułowej należy

wykorzystywać wiadomości i umiejętności ukształtowane w modułach
311[42].Z1,311[42].Z2 oraz w jednostkach modułowych 311[42].S1.01
i 311[42].S1.02.
W trakcie prowadzenia zajęć, uczniowie powinni wykonywać wyroby
dekoracyjne wzorowane na sztuce ludowej, modelach i projektach
z różnych epok historycznych. Nauczyciel powinien zachęcać i stwarzać
możliwości realizacji pomysłów autorskich.
W procesie nauczania zaleca się stosowanie następujących metod:
pokazu z objaśnieniem, projektów, przewodniego tekstu oraz ćwiczeń
praktycznych.
Zajęcia powinny być prowadzone w grupach do 15 osób

w pracowniach plastycznych lub rękodzielniczych wyposażonych
w sprzęt audiowizualny, przyrządy i urządzenia do wytwarzania tkanin,
dzianin, haftów i koronek.
W pracowni należy wydzielić miejsce na ekspozycję wykonanych
przez uczniów prac.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się
przez cały czas realizacji programu jednostki modułowej na podstawie
określonych kryteriów.
W procesie oceniania osiągnięć uczniów proponuje się stosowanie
sprawdzianów praktycznych, pisemnych i ustnych, testów osiągnięć
szkolnych oraz obserwacji czynności ucznia podczas realizacji zadań.
Oceniając osiągnięcia uczniów, szczególną uwagę należy zwracać na:
− przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej podczas wytwarzania wyrobów,

− organizację stanowiska pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

− dobór narzędzi i posługiwanie się nimi,

138

− dobór, przygotowanie i oszczędne wykorzystywanie materiałów,

− wykonywanie wyrobów dekoracyjnych zgodnie z projektem.

Kontrolę poprawności wykonania ćwiczeń należy prowadzić w trakcie

i po ich realizacji. Uczeń powinien dokonać samooceny swojej pracy
poprzez porównanie jej z pracą wzorcową oraz według przygotowanego
przez nauczyciela arkusza postępów. Potem według tego samego
arkusza ocenia pracę nauczyciel.
W procesie sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów należy
uwzględniać obowiązującą skalę ocen.