24

REHABILITACJA W PRAKTYCE 3/2006

FIZYKOTERAPIA

C

elem poniższej polemiki jest zainte-

resowanie szerokich kręgów osób

zajmujących się rehabilitacją tematem

zastosowania promieniowania elektroma-

gnetycznego w medycynie. Chciałabym

nie tylko wzbudzić zainteresowanie jego

wpływem na organizm człowieka, ale

również koniecznością podjęcia szeroko

zakrojonych działań mających na celu

jednoznaczne, naukowe i medyczne prze-

konanie środowiska medycznego co do

konieczności zmiany podejścia do tematu.

Głęboki i, moim zdaniem, nieuzasadniony

sceptycyzm powinien zostać zamieniony

w rozsądne naukowe przekonanie oparte

na faktach, że laseroterapia i pilero-

terapia są skutecznymi

metodami terapeutycz-

nymi w zwalczaniu wielu

chorób i przywracaniu

maksymalnej możliwej

sprawności fizycznej.

Czy zatem subiektywna

ocena pacjenta i terapeu-

ty o skuteczności jakiejś

metody terapeutycznej

jest wymiernym wskaźnikiem efektyw-

ności terapii? Wydawać by się mogło, że

jak najbardziej. Podejmowanie polemiki

na tak trudny temat opieram na poczuciu

obowiązku i wewnętrznych zasadach

etycznych, a ocenę poniższych stwierdzeń

pozostawiam pod rozwagę czytelnikom.

Mam jednak nadzieję, że zainspiruję poniż-

szym przynajmniej młode grono naukowe

zajmujące się rehabilitacją. Należy zazna-

czyć, że w swojej ocenie nie biorę pod

uwagę części promieniowania widzialnego

poniżej 450 nm i kolejnych składowych,

jakie z obowiązku wymieniam, czyli pro-

mieniowania UV, Roentgena i gamma, jak

i fal o długości powyżej 2000 nm, a więc

średniej i dalekiej podczerwieni, którą

znajdziemy raczej w naszych komputerach

i telefonach komórkowych, oraz mikrofal

i fal radiowych.

O

zasadności właściwego przedsta-

wiania wpływu promieniowania na

komórki i tkanki można przeczytać w pra-

cach krakowskich (1), jak i śląskich (2)

Jak inaczej wytłumaczyć wciąż rosnące rzesze chętnych do nabycia urządzeń do terapii spolaryzowanym promieniowaniem

elektromagnetycznym, jeśli nie ich niezwykłą skutecznością w niezliczonej ilości schorzeń i dolegliwości? A może to tylko

nic nie znacząca, kolejna subiektywna ocena pacjentów?

Prawda czy fałsz?

badaczy. Należy jednak zauważyć, jak

niewiele jest polskich prac opisujących

wpływ i skutki zastosowania promienio-

wania elektromagnetycznego w terapii.

Na świecie coraz częściej słyszy się głosy,

że fizjoterapia jest zbędną dziedziną medy-

cyny. Zbędną, gdyż brak wystarczających

dowodów naukowych na skuteczność ta-

kowej terapii. Zadaję sobie zatem pytanie:

gdzie znajdzie się ta dziedzina medycyny

i osoby zajmujące się nią zawodowo, jeśli

sami nie zaczniemy poważnie traktować

pełnionej przez nas roli?

W badaniu (3) wykonanym w Szpitalu Uni-

wersyteckim w Gent w Belgii na Oddziale

Chirurgii Plastycznej, a opublikowanym

w 2001 roku, w pięciu na

siedem kryteriów oceny

wyników stwierdzono, że

leczenie ran za pomocą

spolaryzowanego promie-

niowania elektromagne-

tycznego jest skuteczną me-

todą terapeutyczną. Jednym

z kryteriów była subiektyw-

na ocena pacjenta. Czy to

umniejsza rangę uzyskanych wyników?

W kolejnym przykładzie, tym razem

w badaniach in vitro, stwierdzono 3-krot-

ny wzrost szybkości przesuwu brzegu

hodowli dla keratynocytów naświetlanych

w stosunku do keratynocytów nienaświe-

tlanych (4). W jaki sposób powinniśmy, od-

nosząc się krytycznie do zamieszczonych

w badaniu wyników, przetransponować

je na badania in vivo? Przecież w setkach

przypadków klinicznych wykorzystujemy

światło spolaryzowane lasera i pilera do

terapii rozległych owrzodzeń. Czy zatem

nasze i pacjentów potwierdzone in vivo

opinie nie stanowią wystarczającego

dowodu?

Ostatni przykład zaczerpnięty z mojej

dziedziny. Terapia promieniowaniem elek-

tromagnetycznym jest niezmiernie często

stosowana w rehabilitacji jako uzupełnienie

fizjoterapii (1, 4, 5). Znajdziemy tam niezli-

czone przykłady i odnośniki zastosowań

oraz potwierdzonej efektywności terapii.

Samo jednak założenie „uzupełniająca”

oznacza stosowanie terapii skojarzonej. Czy

nie powinniśmy podjąć się trudu badaw-

czego, aby jednoznacznie udowodnić, że

mamy rację i że w działaniach medycznych

rehabilitacja jest niezbędna?

C

zy w dzisiejszych czasach na obecnym

etapie rozwoju technologii i procedur

leczniczych, dowodem na skuteczność tego

rodzaju terapii ma być jedynie „wyliczone

matematycznie przekonanie” czy też, jak

nakazuje nam sztuka zawodowa, podejście

z pokorą do naszej ciągle rozwijającej się

wiedzy? Bo jak inaczej wytłumaczyć rosną-

ce rzesze chętnych do nabycia urządzeń

do terapii spolaryzowanym promieniowa-

niem elektromagnetycznym, jeśli nie ich

niezwykłą skutecznością w niezliczonej

ilości schorzeń i dolegliwości? A może to

tylko nic nie znacząca, kolejna subiektyw-

na ocena pacjentów?



M

GR

H

ALINA

M

IRKIEWICZ

-F

ILA

Autorka jest emerytowanym wykładowcą

Collegium Medicum

Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie,

specjalistą II stopnia z zakresu rehabilitacji medycznej.

Piśmiennictwo

1. Płachta A.: Medyczne zastosowania

promieniowania laserowego w nisko-

energetycznej terapii laserowej. Praca

magisterska pod kierunkiem W. Gaw-

lika. Instytut Fizyki UJ, Kraków 2002.

2. Sieroń A., Cieślar G., Adamek M.:

Magnetoterapia i laseroterapia. Śl.AM,

Katowice1994.

3. Monstrey S., Hoeksema H., Depuydt K.,

Van Maele G., Van Landuyt K., Blond-

eel P.: The effect of polarized light on

wound healing. Springer-Verlag 2001.

4. Haas A.F., Isseroff R.R., Wheeland R.G.,

Rood P.A, Graves P.J.: Low-energy He-Ne

laser irradiation increases the motility

ot cultured human keratinocytes. „J. ln-

vest. Dermatol.”, 1990, 94, 822-826.

5. Pod red. Fiedora P.: Zarys klinicznych

zastosowań laserów. D.W. ANKAR,

Warszawa 1995.

6. Glinkowski W., Pokora L.: Lasery w te-

rapii. „Laser Instruments”, Warszawa

1993.

Spolaryzowane liniowo promieniowanie elektromagnetyczne 450-2000 nm jako skuteczna metoda terapeutyczna

czy subiektywna

ocena pacjenta

i terapeuty jest

wskaźnikiem

efektywności

terapii?