E. Michlowicz: Logistyka przemysłowa  Podstawowe pojęcia
WYKA
AD 2
PODSTAWOWE POJ
CIA LOGISTYKI
1. Geneza i historyczne podstawy logistyki
Termin "logistyka" był do niedawna kojarzony wyłącznie ze sferą działań wojskowych. W
sferach wojskowych "logistyka" została u\
yta po raz pierwszy przez szwajcarskiego barona i
generała Antoin - Henry de Jomini, który w roku 1837 opublikował w Pary\
u pracÄ™ pt. " Zarys
sztuki wojennej".
W Stanach Zjednoczonych, w sferach wojskowych., logistyka weszła do programu
szkolenia marynarki wojennej w roku 1885. Podczas drugiej wojny światowej Ministerstwo
Obrony USA utworzyło zespół specjalistów do spraw lokalizacji, zaopatrzenia magazynów
wojskowych oraz transportu i planowania tras przemieszczania środków transportowych.
W polskich słownikach czytamy :
- W. Kopaliński: logistyka (wojsk) - nauka planowania ruchu i uzupełnień stanu osobowego
oraz teoria i praktyka produkcji, dystrybucji i konserwacji materiałów, a tak\
e transportu i
budowy urządzeń wojskowych.
- M. Szymczak: logistyka (wojsk) - ogół działalności i badań nad całokształtem mo\
liwości
państwa w dziedzinie zabezpieczenia działań wojennych, zwłaszcza w zakresie administracji,
zaopatrzenia, zakwaterowania, transportu i komunikacji, remontów, inwestycji budowlanych i
wojskowych, ewakuacji rannych itp.
Tymczasem w gospodarce cywilnej Stanów Zjednoczonych (USA) termin logistyka został
u\
yty ju\
w 1955 roku ( Physical Distribution Management ), a w Europie pojawił się w
latach siedemdziesiÄ…tych. Termin ten od poczÄ…tku jest rozmaicie definiowany (w USA odnosi
się przede wszystkim do przedsiębiorstw ).
Najczęściej u\
ywane terminy to:
- Physical Distribution Management,
- logistics,
- business logistics,
- marketing - logistics,
- industrial - logistics,
- material - management,
- physical - supply,
- marketing - supply,
- total - distribution .
W Europie logistyka ma znaczenie szersze i odnosi siÄ™ nie tylko do
przedsiębiorstwa, ale tak\
e do bardzo szerokiego otoczenia przedsiębiorstw (makrologistyka).
Najczęściej u\
ywanymi synonimami logistyki w języku niemieckim są :
- Logistik,
- Betriebswirtschaftliche Logistik,
- Physische Distribution,
- Marketing - Logistik,
- Materialwirtschaft,
- Distributions - Logistik,
- Betriebliche Warenverteilung .
1
E. Michlowicz: Logistyka przemysłowa  Podstawowe pojęcia
Przedmiotami rozwa\
ań logistyki są przede wszystkim:
- fizyczne przemieszczanie materiałów,
- przemieszczanie informacji,
- gromadzenie i przetwarzanie danych,
- przepływ kapitału,
- problemy integracji procesów przepływu materiałów, planowania, sterowania i ich kontroli.
2. Podstawowe pojęcia współczesnej logistyki
W ostatnich latach, głównie dzięki intensywnemu rozwojowi informatyki, logistyka stała
siÄ™ interdyscyplinarnÄ… dziedzinÄ… nauki obejmujÄ…cÄ… nauki techniczne, ekonomiÄ™ i informatykÄ™.
Stąd logistykę przedstawia się najczęściej, jako triadę techniki, informatyki i ekonomii (w tym
nauk o zarządzaniu przedsiębiorstwem). Na rysunku 1 przedstawiono schematycznie tę triadę,
jako typowÄ… budowlÄ™ klasycystycznÄ….
Rys.1 Podstawowe dziedziny nauki wspierajÄ…ce logistykÄ™
L O G I S T Y K A
I
T N E
E F K
C O O
H R N
N M O
I A M
K T I
A Y A
K
A
Rys.1. Triada logistyczna
W krajach rozwiniętych przemysłowo logistyka stała się powszechnie stosowanym
narzędziem do rozwiązywania wszelkich problemów związanych z działalnością zakładów
produkcyjnych (zaopatrzenie, produkcja, dystrybucja, utylizacja odpadów).
W potocznym rozumieniu logistyka współczesna zajmuje się planowaniem, sterowaniem i
kontrolą wszelkich systemów przepływu, w tym głównie przepływu materiałów, informacji i
kapitału.
2
E. Michlowicz: Logistyka przemysłowa  Podstawowe pojęcia
Poni\
ej przedstawiono kilka wybranych, klasycznych definicji logistyki:
R.Jünemann:
... w ujęciu ogólnym logistyka jest nauką planowania, sterowania i kontroli w systemach
przepływu materiałów, kadr, energii i informacji.
O systemie logistycznym mo\
na mówić wtedy, gdy rozwiązywanie zagadnień planowania,
sterowania i kontroli dotyczy co najmniej dwu elementów logistyki.
Elementami logistyki są: towary i inne dobra materialne, kadry, informacje, energia, środki
niezbędne dla przepływu materiałów (środki transportowe, opakowania, magazyny), środki
niezbędne dla produkcji dóbr, środki informacji, infrastruktura (budynki, drogi...).
H.-Ch.Pfohl :
...do logistyki nale\
ą wszystkie czynności, poprzez które następuje planowanie, sterowanie,
realizacja i kontrola przestrzenno-czasowych transformacji produktów i związane z nimi
transformacje w zakresie ilości i rodzajów produktów, podatności tych produktów na procesy
manipulacyjne. Poprzez współdziałanie tych czynności następuje uruchomienie przepływu
materiałów, łączacego w sposób mo\
liwie najbardziej efektywny miejsca wysyłki i odbioru.
Sprawą logistyki jest zapewnienie, by odbiorca otrzymał od dostawcy produkt właściwy pod
względem ilości i rodzaju, we właściwym czasie i miejscu oraz by koszt zwiazany z dostawą
był minimalny.
R.Jansen :
..celem logistyki jest zapewnienie optymalnego wykonania i powiÄ…zania mo\
liwości
zaopatrzenia i zbytu z mo\
liwościami produkcyjnymi z punktu widzenia efektywności,
kosztów, wydajności i usług serwisowych.
J.Weber :
..pod pojęciem logistyki rozumie się fizyczne zaopatrywanie przedsiębiorstwa w zasoby
(produkty, usługi, informacje). W ramach systemu logistycznego powinny być zorganizowane
niezbędne działania w zakresie transportu, magazynowania i przeładunków. Procesy
logistyczne koordynują przepływy mateiałów i informacji na całej drodze: od dostawców
poszczególnych czynników produkcji po u\
ytkowników wyrobów gotowych, a nawet po
utylizację wszelkich odpadów, względnie likwidację rzeczy nieu\
ytecznych.
 Nie jest najwa\
niejsze, kto to robi, lecz - by było zrobione"
A.Endlicher :
...zadaniem logistyki w przedsiębiorstwie jest celowe kształtowanie, planowanie,
sterowanie i kontrola przepływu materiałów przychodzących do przedsiębiorstwa, w nim
wytwarzanych i przez nie wysyłanych oraz związanych z tym przepływem informacji.
Przepływy dotyczą surowców, materiałów pomocniczych, półwyrobów, energii, opakowań ,
wyrobów gotowych i towarów handlowych.
Procesy przepływu materiałów realizowane są w systemach logistycznych.
W opisach systemów logistycznych wykorzystuje się często zasadę  6R ,  (6W) tzn., \
e
klient (zamawiający) powinien uzyskać od dostawcy:
3
E. Michlowicz: Logistyka przemysłowa  Podstawowe pojęcia
- właściwy towar, materiał (Right goods ; richtige Gut),
- we właściwej ilości (Right quantity; richtige Menge),
- o właściwej jakości (Right quality; richtige Qualitate),
- na właściwe miejsce (Right place; richtiger Ort),
- we właściwym terminie, czasie (Right time; richtiger Zeit),
- po optymalnych kosztach (Right cost; richtiger Kost).
Tak szerokie pojmowanie logistyki powoduje, \
e istnieje wiele koncepcji jej stosowania.
Aktualnie mo\
na wyró\
nić trzy podstawowe nurty koncepcyjne logistyki:
1. Logistyka to zintegrowany system przepływu materiałów (surowców, półproduktów i
wyrobów gotowych) oraz sprzę\
onych z nimi przepływów informacyjnych, którego celem
jest optymalizacja tworzenia i transformacji dóbr fizycznych
2. Logistyka to pewna koncepcja, filozofia zarządzania realnymi procesami przepływu dóbr
fizycznych i informacji, oparta na zintegrowanym, systemowym ujmowaniu tych
procesów.
3. Logistyka to interdyscyplinarna dziedzina wiedzy technicznej, ekonomicznej i
informatycznej, badająca uwarunkowania, prawidłowości i zjawiska przepływu dóbr
fizycznych i informacji w gospodarce, a tak\
e w poszczególnych jej ogniwach.
European Logistics Association - ELA
NOWA DEFINICJA 2005
NOWA DEFINICJA 2005
NOWA DEFINICJA 2005
NOWA DEFINICJA 2005
LOGISTYKA to zarządzanie procesami przemieszczania dóbr
i/lub osób oraz działaniami wspomagającymi te procesy w
systemach, w których one zachodzą.
Z przytoczonych definicji wynika, \
e logistykę wspiera wiele ró\
nych dyscyplin
naukowych, dotąd stosowanych odrębnie w technice, ekonomii, czy teorii systemów. Na
rysunku 2 przedstawiono powiÄ…zania logistyki z innymi dziedzinami nauki.
Techniczna strona logistyki bazuje przede wszystkim na:
" teorii systemów i sterowania (formułowanie systemu i otoczenia, analiza i synteza,
modelowanie),
" badaniach operacyjnych (w tym programowanie dynamiczne),
" symulacji komputerowej zamodelowanych systemów.
Informatyka dostarcza:
" sieci komputerowych,
" elektronicznej wymiany danych (EDI),
" metod automatycznej identyfikacji (AI).
4
E. Michlowicz: Logistyka przemysłowa  Podstawowe pojęcia
Z nauk ekonomicznych wykorzystywane sÄ…:
" ekonometria i rachunek kosztów,
" organizacja i zarządzanie systemami gospodarczymi, w tym przedsiębiorstwami.
Dziedziny nauki wspomagajÄ…ce
logistykÄ™
Teoria Badania Techniki Organizacja Automatyczna Ekono -
systemów operacyjne symulacyjne i identyfikacja metria
zarzÄ…dzanie
L O G I S T Y K A
" sterowanie przepływem materiałów,
" sterowanie przepływem informacji,
" sterowanie przepływem kapitału.
Systemy Automatyczna Elektroniczna Symulacja Sieci
sterowania identyfikacja wymiana danych komputerowa komputerowe
Rys. 2 Logistyka a inne dziedziny nauki
W odniesieniu do zakładu przemysłowego logistyczne podejście polega na zapewnieniu
współdziałania wszystkich czynników zaanga\
owanych w przepływie, w sposób
umo\
liwiający elastyczną realizację zamówień na zró\
nicowane wyroby. Elastyczność
pozwala na zmniejszenie nakładów jakie ponoszone są na wprowadzanie zmian
produkowanego wyrobu.
Na rysunku 3 przedstawiono typowe powiązania logistyki z teorią i praktyką działania
przedsiębiorstw.
5
E. Michlowicz: Logistyka przemysłowa  Podstawowe pojęcia
LOGISTYKA TEORIA PRAKTYKA
Modelowanie " teoria systemów f& sieci komputerowe
systemu
" teoria automatów f& przetwarzanie danych
Symulacja " modelowanie f& zapasy, jakość
komputerowa
" ekonometria f& magazyny, transport
Optymalizacja " rachunek kosztów f& efektywność systemu
systemu
" badania operacyjne f& łańcuchy logistyczne
Strategia " teoria projektowania f& projektowanie i wdra-
logistyczna \
anie systemów
" cybernetyka
A
ańcuchy
" teoria organizacji f& gospodarka zapasami
logistyczne
f& ekonomika transportu
Marketing
" teoria rynku f& badanie rynku
logistyczny
(kupno - sprzeda\
)
f& reklama
Automatyczna
" teoria kodowania f& kody kreskowe
identyfikacja
f& kody magnetyczne
Rys. 3 Logistyka i jej powiÄ…zania z teoriÄ… i praktykÄ…
Schemat struktury systemów logistycznych w przedsiębiorstwie przedstawiono na rysunku 4.
6
E. Michlowicz: Logistyka przemysłowa  Podstawowe pojęcia
LOGISTYKA
ODPADÓW
Odpady
Magazyn materiałów
produkcyjne
pomocniczych
Dostawca
Centrum
transportowe
Dostawca
Magazyn wyrobów
PRODUKCJA
gotowych
Pozyskiwanie Magazyn
surowców przyjęć
Magazyn
Magazyn
zbytu
pośredni
LOGISTYKA LOGISTYKA LOGISTYKA
ZAOPATRZENIA PRODUKCJI DYSTRYBUCJI
Rys. 4. Schemat struktury systemów logistycznych w przedsiębiorstwie
7