Służba bezpieczeństwa i higieny pracy
Pracodawca zatrudniający więcej niż 100 pracowników, tworzy służbę bezpieczeństwa i higieny pracy, pełniącą funkcje
doradcze i kontrolne w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy (art. 23711ż 1), (Tab. nr 13).
Służba bezpieczeństwa i higieny pracy
Kodeks pracy
DZIAA
DZIESI
TY
Bezpieczeństwo i higiena pracy
Rozdział X. Służba bezpieczeństwa i higieny pracy
Art. 23711. ż 1. Pracodawca zatrudniający więcej niż 100
pracowników tworzy służbę bezpieczeństwa i higieny pracy,
zwaną dalej "służbą bhp", pełniącą funkcje doradcze i
kontrolne w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, zaś
pracodawca zatrudniający do 100 pracowników powierza
wykonywanie zadań służby bhp pracownikowi zatrudnionemu
przy innej pracy. Pracodawca posiadający ukończone szkolenie
niezbędne do wykonywania zadań służby bhp może sam
wykonywać zadania tej służby, jeżeli:
1) zatrudnia do 10 pracowników albo
2) zatrudnia do 20 pracowników i jest zakwalifikowany do
grupy działalności, dla której ustalono nie wyższą niż trzecia
kategorię ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu
społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób
zawodowych.
ż 2. Pracodawca - w przypadku braku kompetentnych
pracowników - może powierzyć wykonywanie zadań służby bhp
specjalistom spoza zakładu pracy. Pracownik służby bhp oraz
pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu powierzono
wykonywanie zadań służby bhp, o którym mowa w ż 1, a także
specjalista spoza zakładu pracy powinni spełniać wymagania
kwalifikacyjne niezbędne do wykonywania zadań służby bhp
oraz ukończyć szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny
pracy dla pracowników tej służby.
ż 3. Pracownik służby bhp oraz pracownik zatrudniony przy
innej pracy, któremu powierzono wykonywanie zadań tej
służby, nie mogą ponosić jakichkolwiek niekorzystnych dla nich
następstw z powodu wykonywania zadań i uprawnień służby
bhp.
ż 5. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia:
1. szczegółowy zakres działania, uprawnienia, organizację,
liczebność i podporządkowanie służby bhp.
2. kwalifikacje wymagane do wykonywania zadań służby
bhp.
Tab. nr 13
Wymagane kwalifikacje, zadania i uprawnienia służby bhp zostały określone w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 2
września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. 1997 nr 109, poz. 704) ze zm. (Dz.U. 2004 nr
246, poz. 2468) (Dz.U. 2005 nr 117, poz. 986) Rozporządzenie to jest jednym z ważniejszych elementów polityki
krajowej w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Służbę bhp stanowią wyodrębnione komórki organizacyjne,
jednoosobowe lub wieloosobowe, podległe bezpośrednio pracodawcy lub członkowi organu zarządzającego (np. zarządu),
upoważnionego przez ten organ do sprawowania nadzoru w sprawach bezpieczeństwa i higieny pracy. Służba bhp nie
może być obciążana zadaniami innymi niż wymienione w rozporządzeniu (z wyjątkiem pracowników, którym powierzono
zadania służby bhp obok innych obowiązków, w podmiotach zatrudniających nie więcej niż 100 pracowników). Liczbę
pracowników służby bhp, z uwzględnieniem minimalnego zatrudnienia określonego w ww. rozporządzeniu, ustala
pracodawca, biorąc pod uwagę stan zatrudnienia oraz występujące w zakładzie warunki pracy, a także związane z nimi
zagrożenia zawodowe i uciążliwości pracy. W zakładach pracy zatrudniających od 100 do 600 pracowników, tworzy się
wieloosobową lub jednoosobową komórkę organizacyjną albo zatrudnia w tej komórce pracownika w niepełnym wymiarze
czasu pracy. Pracodawcy zatrudniający ponad 600 pracowników zatrudniają w pełnym wymiarze czasu pracy co najmniej
1 pracownika służby bhp na 600 pracowników.
Pracodawca posiadający ukończone szkolenie niezbędne do wykonywania zadań służby bhp może sam je wykonywać,
jeżeli zatrudnia do 10 pracowników albo zatrudnia do 20 pracowników i jest zakwalifikowany do grupy działalności, dla
której ustalono nie wyższą niż trzecia kategorię ryzyka.
Art. 23711 ż 2 mówi, iż: pracodawca - w przypadku braku kompetentnych pracowników - może powierzyć wykonywanie
zadań służby bhp specjalistom spoza zakładu pracy. Pracownik służby bhp oraz pracownik zatrudniony przy innej pracy,
któremu powierzono wykonywanie zadań służby bhp, o którym mowa w ż 1, a także specjalista spoza zakładu pracy
powinni spełniać wymagania kwalifikacyjne niezbędne do wykonywania zadań służby bhp oraz ukończyć szkolenie w
dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy dla pracowników tej służby.
Pracownik służby bhp oraz pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu powierzono wykonywanie zadań tej służby,
nie mogą ponosić jakichkolwiek niekorzystnych dla nich następstw z powodu wykonywania zadań i uprawnień służby bhp
(art. 23711 ż 3 Kp ).
Natomiast art. 23711 ż 4 Kodeksu pracy nadaje uprawnienia właściwemu inspektorowi pracy, który może nakazać
utworzenie służby bhp, albo zwiększenie tej służby, jeżeli jest to uzasadnione stwierdzonymi zagrożeniami zawodowymi.
Komisja bezpieczeństwa i higieny pracy
Pracodawca zatrudniający więcej niż 250 pracowników powołuje komisję bezpieczeństwa i higieny pracy jako swój organ
doradczy i opiniodawczy. W skład komisji wchodzą w równej liczbie przedstawiciele pracodawcy, w tym pracownicy służby
bhp i lekarz sprawujący profilaktyczną opiekę zdrowotną oraz przedstawiciele pracowników, w tym społeczny inspektor
pracy. Przewodniczącym komisji jest pracodawca lub osoba przez niego upoważniona, a wiceprzewodniczącym -
społeczny inspektor pracy (art. 23712 ż 1 i 2) (Tab. nr 14) lub przedstawiciel pracowników.
Komisja bezpieczeństwa i higieny pracy
Kodeks pracy
DZIAA
DZIESI
TY
Bezpieczeństwo i higiena pracy
Rozdział XI. Konsultacje w zakresie bezpieczeństwa i higieny
pracy oraz komisja bezpieczeństwa i higieny pracy
Art. 23712. ż 1. Pracodawca zatrudniający więcej niż 250
pracowników powołuje komisję bezpieczeństwa i higieny pracy,
zwaną dalej  komisją , jako swój organ doradczy i
opiniodawczy. W skład komisji wchodzą w równiej liczbie
przedstawiciele pracodawcy, w tym pracownicy służby bhp i
lekarz sprawujący profilaktyczną opiekę zdrowotną nad
pracownikami, oraz przedstawiciele pracowników, w tym
społeczny inspektor pracy.
2 ż. Przewodniczącym komisji jest pracodawca lub osoba przez
niego upoważniona, a wiceprzewodniczącym - społeczny
inspektor pracy lub przedstawiciel pracowników.
Art. 23713. ż 1. Zadaniem komisji jest dokonywanie przeglądu
warunków pracy, okresowej oceny stanu bezpieczeństwa i
higieny pracy, opiniowanie podejmowanych przez pracodawcę
środków zapobiegających wypadkom przy pracy i chorobom
zawodowym, formułowanie wniosków dotyczących poprawy
warunków pracy oraz współdziałanie z pracodawcą w realizacji
jego obowiązków w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
Tab. nr 14
Zadania komisji zostały określone w art. 23713. Należą do nich: dokonywanie przeglądu warunków pracy, okresowej
oceny stanu bezpieczeństwa i higieny pracy, opiniowanie podejmowanych przez pracodawcę środków zapobiegających
wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym, formułowanie wniosków dotyczących poprawy warunków pracy oraz
współdziałanie z pracodawcą w realizacji jego obowiązków w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Posiedzenia komisji
odbywają się w godzinach pracy, nie rzadziej niż raz w kwartale. Za czas nie przepracowany w związku z udziałem w
posiedzeniu komisji pracownicy zachowują prawo do wynagrodzenia. Udział lekarza w pracach komisji odbywa się na
koszt pracodawcy w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej, o której mowa w art. 229 ż 6 (zdanie drugie) Kodeksu
pracy, oraz w związku z brzmieniem ż 6, pkt. 4 rozporządzenia ministra zdrowia i opieki społecznej z dnia 30 maja 1996
r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad
pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. nr 69, poz. 332).
W przypadkach uzgodnionych z pracodawcą, komisja może korzystać z ekspertyz i opinii specjalistów spoza zakładu
pracy, wykonanych na koszt pracodawcy (art. 23713 ż 3).
Jednakże nawet gdy w zakładzie pracy nie została powołana komisja bhp na pracodawcę zostały w Kodeksie pracy
nałożone obowiązki konsultacyjne w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy .Pracodawca ma obowiązek konsultacji z
pracownikami lub ich przedstawicielami wszystkie działania związane z bezpieczeństwem i higiena pracą, w szczególności
dotyczące:
1. zmian w organizacji pracy i wyposażeniu stanowisk pracy, wprowadzania nowych procesów technologicznych oraz
substancji i preparatów chemicznych, jeżeli mogą one stwarzać zagrożenie dla zdrowia lub życia pracowników
2. oceny ryzyka zawodowego występującego przy wykonywaniu określonych prac oraz informowania pracowników o
tym ryzyku,
3. tworzenia służby bhp lub powierzania wykonywania zadań tej służby innym osobom oraz wyznaczania
pracowników do udzielania pierwszej pomocy,
4. przydzielania pracowników w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.
Konsultacje powinny odbywać się w godzinach pracy, a za czas nieprzepracowany w związku z udziałem w konsultacjach
pracownicy lub ich przedstawiciele zachowują prawo do wynagrodzenia (art.23711aż 3). Pracownicy lub ich przedstawiciele
nie mogą ponosić jakichkolwiek niekorzystnych dla nich konsekwencji z tytułu działalności przedstawicielskiej (art. 23711aż
6).