Rachunkowość Zarządcza (1)

Opracowanie:. K. Kobiela-Pionnier

R

o

zd

zi

ał

:

Z

as

ad

y

z

al

ic

z

e

n

ia

ć

w

ic

z

eń

1

Zasady zaliczenia ćwiczeń

Podstawą zaliczenia ćwiczeń z Rachunkowości Zarządczej jest kolokwium pisemne,

które zostanie przeprowadzone na ostatnich zajęciach, możliwe jest jednak zdobycie punktów za
aktywność na zajęciach (udział w rozwiązywaniu zadań, punkty za tzw. wejściówki). Całkowita
suma punktów możliwa do uzyskania w semestrze wynosi 50, przy czym kolokwium zostanie
ułożone na maximum 36 punktów, resztę można będzie zdobyć w trakcie zajęć. Obecność na
każdych zajęciach nie jest obowiązkowa, jednak osoby, które będą uczestniczyć we wszystkich
ć

wiczeniach w semestrze otrzymają z tego tytułu 3 punkty.

Zasady wystawiania ocen na podstawie uzyskanych części procentowych odnośnie maksimum
punktów (50) są następujące:

95-100%

od 47,5 p.

- celujący

91-94%

od 45 p.

- bardzo dobry

85-90%

od 42,5 p.

- dobry +

75-84%

od 37,5 p.

- dobry

67-74%

od 33,5 p.

- dostateczny +

51-66%

od 25,5 p.

- dostateczny

50% i mniej

- niedostateczny

Literatura podstawowa do prowadzonych ćwiczeń:

1.

G.K. Świderska [red.], Controlling kosztów i rachunkowość zarządcza, tom I i II, Difin,
Warszawa 20

2.

M. Dobija, Rachunkowość zarządcza i controlling, PWN, Warszawa 2007

3.

K. Kobiela-Pionnier, Rachunkowość w zarządzaniu kosztami i wynikami przedsiębiorstwa,
Vizja Press&IT, Warszawa 2010

4.

D. Dobija, M. Dobija, Podręcznik do rachunkowości zarządczej, WSPiZ, Warszawa 1998

5.

A. Karmańska [red.], Rachunkowość zarządcza i rachunek kosztów w systemie
informacyjnym przedsiębiorstwa, Difin, Warszawa 2006

6.

Colin Drury, Rachunek kosztów - wprowadzenie, PWN, Warszawa 2002

Ogólny zarys tematyczny przedmiotu Rachunkowość Zarządcza

(uwaga – może ulec zmianie ze względu na wymagania osoby prowadzącej wykład)

1.

pomiar kosztów i korzyści w rachunkowości zarządczej (informacje istotne i nieistotne,
koszty i przychody różnicowe, koszty zapadłe, utopione, utraconych korzyści, decyzyjny
rachunek kosztów)

2.

analiza CVP, Breakeven Point dla produkcji jedno- i wieloasortymentowej, margines
bezpieczeństwa, dźwignia operacyjna

3.

segment, koszty i przychody segmentu, ustalanie ceny dla specjalnego zamówienia

4.

decentralizacja zarządzania, ośrodki odpowiedzialności i mierniki ich działania, rachunek
segmentowy, ceny wewnętrzne, ROI

5.

budżetowanie

6.

strategiczna rachunkowość zarządcza i strategiczne zarządzanie kosztami

7.

opcjonalnie na ostatnich ćwiczeniach: rachunek decyzji długookresowych (ARR, NPV,
IRR)

Rachunkowość Zarządcza (1)

Opracowanie:. K. Kobiela-Pionnier

R

o

zd

zi

ał

:

K

la

sy

fi

k

ac

ja

k

o

sz

tó

w

2

Klasyfikacja kosztów

Kryterium klasyfikacji

Podział kosztów

Koszty dla celów sprawozdawczych

Koszty według typów działalności

Koszty działalności operacyjnej

Koszty działalności inwestycyjnej

Koszty działalności finansowej

Koszty według odmian działalności

Koszty działalności podstawowej

Koszty działalności pomocniczej

Koszty zarządu

Koszty w układzie rodzajowym

(według rodzaju zużytych czynników)

Amortyzacja

Zużycie materiałów i energii

Usługi obce

Podatki i opłaty

Wynagrodzenia

Ubezpieczenia społeczne i inne

ś

wiadczenia

Pozostałe koszty (rodzajowe)

Koszty w układzie funkcjonalnym

Koszty zakupu

Koszty sprzedaży

Koszty działalności właściwej

Koszty w układzie kalkulacyjnym

(w odniesieniu na poszczególne

produkty)

Koszty bezpośrednie

Koszty pośrednie

Koszty dla celów decyzyjnych

Koszty z punkty widzenia reagowania

na zmiany wielkości produkcji

Koszty stałe

Koszty zmienne

Koszty z punktu widzenia istotności

przy podejmowaniu decyzji

Koszty znaczące (istotne)

Koszty nieznaczące (nieistotne)

Koszty wynikające z decyzji

wcześniejszych

Koszty zapadłe (nieodwracalne)

Koszty utraconych korzyści

(alternatywne)

Koszty dla celów kontrolnych

Koszty kontrolowane

Koszty niekontrolowane

Koszty związane z osiągniętymi

przychodami

Koszty uzyskania przychodów

Koszty nie stanowiące kosztów uzyskania

przychodów

Ź

ródło: „Rachunek kosztów” , [red.] K. Sawicki, FRR w Polsce, Warszawa 1996, s.23-24

Rachunkowość Zarządcza (1)

R

o

zd

zi

ał

:

P

o

d

st

aw

o

w

e

z

ag

ad

n

ie

n

ia

z

w

ią

z

an

e

z

k

o

sz

ta

m

i

(r

ep

et

y

to

ri

u

m

)

3

Podstawowe zagadnienia związane z kosztami (repetytorium

1

)

Kosztem nazywamy wyrażone w pieniądzu, celowe i dające użyteczny efekt gospodarczy (w
postaci niezbędnych produktów i/lub usług) zużycie środków pracy, przedmiotów pracy i
wynagrodzenia za pracę (zasobów) w określonym czasie (miesiąca, kwartału, roku) oraz inne
elementy uznane za koszt na podstawie obowiązujących przepisów prawa, związane z:

Wytwarzaniem określonego produktu lub świadczeniem usług

Z określonym zakresem i rodzajem działalności jednostki prowadzącej rachunkowość

Celem poniesienia kosztu jest osiągnięcie w bieżącym lub przyszłym okresie korzyści dla
organizacji.

Zasób to czynnik ekonomiczny, wykorzystywany lub zużywany w przedsiębiorstwie w
ramach prowadzonej działalności. Możemy wyróżnić następujące zasoby:

Ludzkie (pracownicy)

Fizyczne (materiały, maszyny, urządzenia etc)

Finansowe

Informacyjne (kwalifikacje pracowników, nowoczesne technologie)

Koszt zużycia każdego zasobu może zostać wyrażony jako iloczyn fizycznej ilości zużywanego
zasobu i ceny jednostkowej zasobu

Koszt = zużycie zasobu x cena jednostkowa zasobu

Ustalenie wartości wykorzystanych zasobów odbywa się poprzez pomiar jednorodnych
(prostych) kosztów.

Prosty koszt – koszt, który nie może ulec w danym przedsiębiorstwie dalszemu podziałowi
na elementy składowe (np. wynagrodzenie pracownika, amortyzacja maszyny).

W miarę wzrostu konkurencji, zarządzający potrzebują coraz lepszych informacji o kosztach
wykorzystywanych zasobów. W związku z tym pojawia się obiekt kosztów, czyli dowolny
przedmiot odniesienia, grupowania i kalkulacji kosztów (np. wyrób, klient, dostawca,
kooperant, budynek, projekt badawczy, pracownik, maszyna, jednostka organizacyjna firmy).

1

Opracowano na podstawie: G. K. Świderska, Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza, Difin 2003

Rachunkowość Zarządcza (1)

R

o

zd

zi

ał

:

Is

to

ta

i

z

ak

re

s

ra

ch

u

n

k

u

k

o

sz

tó

w

4

Pozyskiwanie informacji o kosztach obiektów odbywa się poprzez:

1.

gromadzenie danych o prostych naturalnych elementach (zasobach prostych) – już
wykorzystywanych w organizacji (koszty rzeczywiste) lub planowanych (koszty
planowane)

2.

przyporządkowanie ich do obiektów, stanowiących przedmiot zainteresowania
użytkowników

3.

odzwierciedlenie powiązań między poszczególnymi obiektami kosztów

Jednym z najważniejszych problemów rachunkowości jest zastosowanie właściwego
pomiaru zasobów i kosztów. Zniekształcone informacje o kosztach prowadzą do
podejmowania niewłaściwych decyzji.

Istota i zakres rachunku kosztów

Rachunek kosztów to proces identyfikowania, gromadzenia, przetwarzania, prezentowania i
interpretacji informacji o kosztach dla dokonywania ocen i decyzji przez użytkowników tych
informacji.

Sprawozdawczy rachunek kosztów to rachunek, którego celem jest zaspokojenie potrzeb
informacyjnych sprawozdawczości finansowej.

Rachunek kosztów dla zarządzania to rachunek, którego celem jest zaspokojenie potrzeb
informacyjnych związanych z zarządzaniem organizacją

Rachunek kosztów dla celów sprawozdawczych

Celem sprawozdawczego rachunku kosztów jest dostarczenie informacji o kosztach w taki
sposób, aby możliwe było sporządzenie rzetelnego i wiarygodnego sprawozdania finansowego.
W szczególności wyróżnić należy trzy główne cele:

1.

Określenie, jakie koszty i w jakiej wysokości zostały poniesione w okresie objętym
sprawozdaniem

Rachunek Kosztów

sprawozdawczy rachunek kosztów
(rachunkowość finansowa)

- koszty produktów dla wyceny zapasów
- koszty dla ustalenia wyniku działalności

rachunek kosztów dla zarządzania
(rachunkowość zarządcza)

- informacje o kosztach dla podejmowania
decyzji krótkookresowych i strategicznych
- informacje o kosztach dla planowania
- informacje o kosztach dla kontroli

Rachunkowość Zarządcza (1)

R

o

zd

zi

ał

:

R

ac

h

u

n

ek

k

o

sz

tó

w

d

la

c

el

ó

w

s

p

ra

w

o

zd

a

w

cz

y

ch

5

2.

Powiązanie tych kosztów z określonym procesem i jego efektem (produkcja, zaopatrzenie,
zbyt) i z komórkami przedsiębiorstwa, w których one powstały, a więc określeniu jakie
koszty i w jakiej wysokości zostały poniesione w każdej komórce organizacyjnej
(rozliczanie kosztów)

3.

Ustalenie kosztów przypadających na jednostkę wyrobów gotowych i niezakończonych
(kalkulacja kosztów)

Ostatecznie produktem sprawozdawczego rachunku kosztów jest rachunek zysków i strat,
który zgodnie z ustawą o rachunkowości może być zaprezentowany w dwóch wariantach:

Porównawczym

Kalkulacyjnym

Terminologia stosowana w sprawozdawczym rachunku kosztów

Przy sporządzaniu rachunku zysków i strat w wersji porównawczej:

Koszty według rodzaju – koszty, które w ramach ewidencji nie podlegają rozłożeniu na
prostsze elementy składowe, a dają się rozłożyć jedynie na koszty proste

Przy sporządzaniu rachunku zysków i strat w wersji kalkulacyjnej:

Koszty wytworzenia sprzedanych produktów

Koszty sprzedaży

Koszty ogólnego zarządu

Koszty wytworzenia produktów są kosztami produktu, czyli przypisanymi do produktu. W
związku z tym znajdują odzwierciedlenie w wyniku finansowym wtedy, gdy produkty zostaną
sprzedane. Do momentu sprzedaży będą one równoznaczne z zapasami produktów gotowych.

Koszty sprzedaży i ogólnego zarządu są kosztami okresu. Odnoszą się one do czasu, ponieważ
zostały poniesione w danym okresie i nie mają bezpośredniego związku z produkcją oraz nie
biorą udziały w wycenie zapasów. Znajdują więc odzwierciedlenie w wyniku finansowym
okresu, którego dotyczą.

Koszty produkcyjne (związane z funkcją produkcji) dzielą się na:

1.

koszty bezpośrednie produkcyjne - takie, które można bezpośrednio przyporządkować
do obiektów kosztów (wyrobów i usług)

materiały bezpośrednie – materiały, które można fizycznie zidentyfikować z
określonym produktem i które są łatwo rozpoznane jako część produktu

płace bezpośrednie – wynagrodzenia pracowników zatrudnionych bezpośrednio
przy produkcji określonego wyrobu

Rachunkowość Zarządcza (1)

R

o

zd

zi

ał

:

R

ac

h

u

n

ek

k

o

sz

tó

w

d

la

c

el

ó

w

s

p

ra

w

o

zd

a

w

cz

y

ch

6

pozostałe bezpośrednie koszty produkcji – koszty, które są identyfikowane z
konkretnym produktem, a nie są zakwalifikowane do materiałów i płac
bezpośrednich

2.

koszty pośrednie produkcyjne – wszystkie koszty związane z produkcją, które nie
należą do kosztów bezpośrednich i nie dadzą się przyporządkować jednoznacznie do
konkretnego wyrobu:

materiały pośrednie – materiały wykorzystywane w procesie produkcji, które nie są
łatwo rozpoznane jako część produktu

płace pośrednie – wynagrodzenia pracowników produkcji, ale nie zatrudnionych
bezpośrednio przy produkcji określonego wyrobu

pozostałe pośrednie koszty produkcji

Poza omówionymi kosztami rachunek zysków i strat zawiera następujące pozycje kosztowe:

Pozostałe koszty operacyjne – koszty związane pośrednio z działalnością operacyjną
jednostki, a w szczególności przychody i koszty związane z działalnością socjalną, zbyciem
ś

rodków trwałych, odpisaniem należności nieściągalnych, z odpisami aktualizującymi

wartość aktywów, odszkodowaniami, karami, grzywnami etc.

Koszty finansowe – dotyczą działalności inwestycyjnej i finansowej, obejmują odsetki do
zapłacenia, koszty związane z wyceną bilansową składników aktywów, różnice kursowe
związane z transakcjami w walucie obcej, koszty związane z wyceną bilansową składników
aktywów i pasywów (w walutach obcych)

Straty nadzwyczajne – powstają na skutek zdarzeń trudnych do przewidzenia, poza
działalnością operacyjną jednostki i nie są związane z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia

Terminologia stosowana w rachunku kosztów zmiennych

Koszty stałe – pozostają niezmienne dla pewnego przedziału produkcji lub sprzedaży, są
niezależne od zmian tych wielkości. Przykładem jest amortyzacja budynku biurowego

Koszty zmienne – zmieniają się proporcjonalnie do rozmiarów produkcji lub sprzedaży,
zatem rosną liniowo wraz ze wzrostem rozmiaru działalności

Koszty mieszane – zawierają elementy kosztów stałych i zmiennych. Zmiany kosztów
mieszanych nie są proporcjonalne do zmian rozmiarów produkcji lub sprzedaży

Rachunkowość Zarządcza (1)

R

o

zd

zi

ał

:

R

ac

h

u

n

ek

k

o

sz

tó

w

d

la

c

el

ó

w

z

ar

z

ą

d

z

an

ia

7

Rachunek kosztów dla celów zarządzania

Rachunkowość zarządcza – wieloprzekrojowy, elastyczny i wewnętrznie zintegrowany system,
posługujący się rachunkiem ekonomicznym, obejmujący gromadzenie, tworzenie, przetwarzanie,
interpretowanie, prezentowanie oraz ocenę informacji spełniających specyficzne potrzeby
związane z wykonywaniem funkcji zarządczych. Cele rachunkowości zarządczej to:

Dostarczanie informacji dla zarządzania

Uczestniczenie w procesie zarządzania (koordynacja decyzji operacyjnych, taktycznych
i strategicznych)

Do podstawowych zadań rachunkowości zarządczej należą:

Raportowanie,

interpretowanie,

zarządzanie

zasobami,

rozwój

systemów

informacyjnych, implementację rozwiązań technicznych, weryfikacja i administrowanie

Z kolei najważniejsze procesy w ramach rachunkowości zarządczej obejmują:

Identyfikację, pomiar, zbieranie i analizę danych, opracowanie, przygotowanie i
komunikowanie ich w ramach jednostki

Controlling – podsystem zarządzania, którego celem jest stworzenie pomostu między tym
procesem a rachunkiem kosztów, rachunkowością, finansami, planowaniem.

Od momentu powstania w latach 50 XX wieku rachunkowość zarządcza służyła głównie
zarządzaniu operacyjnemu (krótkookresowemu). Pod koniec XX wieku uznano, że podejście to
jest anachroniczne i niewystarczające, a także negatywnie wpływa na realizację strategii
przedsiębiorstwa. W ten sposób, w opozycji do wcześniejszych koncepcji znacząco rozwinęła się
tzw. strategiczna rachunkowość zarządcza, której celem jest dostarczanie i analiza
informacji istotnej dla sformułowania, wdrożenia i monitorowania realizacji strategii
przedsiębiorstwa. Do najważniejszych współczesnych koncepcji i narzędzi strategicznej
rachunkowości zarządczej zaliczamy:

Zrównoważoną kartę osiągnięć (balanced scorecard)

Analizę porównawczą pozycji konkurentów (benchmarking, competitor accounting)

Zarządzanie działaniami (acivity based management – ABM)

Rachunek kosztów łańcucha wartości (value chain costing)

Analizę czynników kosztotwórczych (cost drivers analysis)

Rachunek rentowności klientów (customer account profitability)

Rachunek kosztów cyklu życia produktu (life cycle costing)

Rachunek kosztów docelowych (target costing)

Rachunek kosztów jakości (costs of quality)

Rachunkowość Zarządcza (1)

R

o

zd

zi

ał

:

P

o

m

ia

r

k

o

sz

tó

w

i

k

o

rz

y

śc

i

w

r

ac

h

u

n

k

o

w

o

śc

i

za

rz

ą

d

cz

ej

8

Pomiar kosztów i korzyści w rachunkowości zarządczej

terminologia:

Informacja istotna – informacja o wielkościach, które ulegną zmianie w przyszłości w wyniku
podjęcia konkretnej decyzji

Koszty i przychody przyrostowe – dodatkowe koszty i przychody, które powstaną lub będą do
uniknięcia na skutek podjęcia decyzji o wyborze określonej opcji działania

Koszty i przychody różnicowe – koszty i przychody, którymi różnią się możliwe warianty
działania

Koszty zapadłe – koszty spowodowane podjęciem decyzji w przeszłości, które nie ulegną
zmianie pod wpływem rozpatrywanej decyzji

Koszty „utopione” – koszty spowodowane podjęciem decyzji w przeszłości, które nie mogą
ulec zmianie pod wpływem ani bieżących ani przyszłych decyzji

Koszty utraconych korzyści – korzyści utracone w wyniku niepodjęcia najlepszej alternatywnej
opcji działania

Analiza wrażliwości – analiza wpływu zmian różnych czynników na wynik opcji działania

Problemowy (decyzyjny) rachunek kosztów – rachunek kosztów dostarczający informacji o
istotnych kosztach związanych z możliwymi opcjami działania, w ramach określonego problemu
decyzyjnego

Problemy teoretyczne

Przykład 1.1
Firma ma możliwość uzyskania kontraktu na produkcję części specjalistycznych. Części te
wymagają 100 godzin obróbki przez maszynę X. zdolność produkcyjna maszyny X jest
całkowicie wykorzystywana do produkcji wyrobu A. jedyną możliwością dotrzymania
warunków kontraktu jest zmniejszenie produkcji wyrobu A. oznacza to zmniejszenie przychodu
o 10 000 zł. Kontrakt spowoduje także dodatkowe koszty zmienne w kwocie 25 000 zł.

Ile wynoszą koszty utraconych korzyści?
Jak musi być minimalna wartość kontraktu, aby jego przyjęcie było opłacalne?

Odpowiedź:
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………

Typowe błędy, jakie najczęściej popełniane są przez decydentów w jednostkach gospodarczych,
to:

Włączenie do informacji nieistotnych danych – występuje najczęściej przy
posługiwaniu się pełnym jednostkowym kosztem wytworzenia produktu, skalkulowanym
dla celów sprawozdawczości finansowej. Zawiera on koszty, które nie zmienią się pod

Rachunkowość Zarządcza (1)

R

o

zd

zi

ał

:

P

o

m

ia

r

k

o

sz

tó

w

i

k

o

rz

y

śc

i

w

r

ac

h

u

n

k

o

w

o

śc

i

za

rz

ą

d

cz

ej

9

wpływem podejmowanej decyzji (koszty zapadłe), a wiele z nich to także koszty
„utopione”.

Pominięcie istotnych kosztów – na skutek np. nieprawidłowego rozpoznania wpływu
decyzji na powstawanie kosztów lub błędne zdefiniowanie horyzontu czasowego decyzji.

Pominięcie kosztów utraconych korzyści – wynika najczęściej z faktu, że kosztu te są
tak naprawdę utraconymi zyskami i nie są nigdzie ewidencjonowane w systemie
rachunkowości finansowej. Rachunkowość zarządcza ma za zadane korygować ten błąd i
lepiej kalkulować opłacalność podejmowanych decyzji

Zadania

Zadanie 1.1

2

Zarząd firmy FinanSoft SA, będącej popularnym dostawcą oprogramowania wspierającego
procesy zarządzania w małych i średnich przedsiębiorstwach, postanowił wprowadzić na rynek
nowy program rozszerzony o zaawansowane funkcje logistyczne i produkcyjne. Decyzja ta
została podjęta w czasie, gdy zagraniczni konkurenci nie byli zainteresowani segmentem małych
i średnich firm.

W momencie zakończenia implementacji zakupionych technologii dla modułów logistycznego i
produkcyjnego w oprogramowaniu firmy FinanSoft SA okazało się, że ze względu na znaczne
nasycenie rynku dużych klientów zintegrowanymi systemami informatycznymi, zagraniczni
konkurenci rozpoczęli ostrą walkę o średnich przedsiębiorców. W związku z tym zarząd
FinanSoftu postanowił dokonać ponownego rozpatrzenia swojego projektu inwestycyjnego.
Przygotowane dane do analizy przedstawiały się następująco (kwoty obejmują zarówno koszty
jak i przychody dla całego cyklu życia produktu, przewidywanego na dwa lata):

Przychody (planowane)

6 000 000

Koszty (planowane i poniesione):

10 300 000

- zakup technologii (poniesione)

1 500 000

- implementacja technologii w oprogramowaniu firmy (poniesione)

3 000 000

- testowanie oprogramowania (planowane)

200 000

- produkcja: krążków CD z oprogramowaniem, instrukcji, pudełek

(planowane)

600 000

- reklama w prasie specjalistycznej (planowane)

2 000 000

- serwis i obsługa posprzedażna – bezpłatne uaktualnienia i łaty dla

wykrytych błędów (planowane)

3 000 000

polecenia:

1.

Które koszty są kosztami zapadłymi? Czy przedsiębiorstwo powinno kontynuować
wprowadzenie nowego programu na rynek?

2

Źródło: G.K.Świderska, Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza, SKwP, Warszawa

Rachunkowość Zarządcza (1)

R

o

zd

zi

ał

:

P

o

m

ia

r

k

o

sz

tó

w

i

k

o

rz

y

śc

i

w

r

ac

h

u

n

k

o

w

o

śc

i

za

rz

ą

d

cz

ej

1
0

2.

Zarząd przedsiębiorstwa zamierza poprawić sytuację konkurencyjną nowego programu
poprzez zorganizowanie intensywnej kampanii promocyjnej. Oprócz reklam w prasie
specjalistycznej pojawią się reklamy w popularnych ekonomicznych portalach
internetowych. Ponadto na stronie internetowej FinanSoftu zaprezentowana zostanie
wersja demonstracyjna programu. W przypadku podjęcia tej decyzji:

O 50% wzrosną przychody i koszty produkcji krążków

Konieczne

będzie

poniesienie

dodatkowych

nakładów

na

reklamę

(1 000 000 zł) i na opracowanie wersji demonstracyjnej programu (1 400 000 zł)

Które informacje będą istotne dla podjęcia tej decyzji? Czy przedsiębiorstwo powinno
zdecydować się na prowadzenie bardziej intensywnej kampanii promocyjnej?

Rozwiązanie:

Polecenie 1: Koszty zapadłe („utopione”)

……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………

Planowany wynik nieuwzględniający kosztów zapadłych

……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………

Polecenie 2: informacje istotne dla podjęcia decyzji:

……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………

Zestawienie przychodów i kosztów różnicowych

Promocja i

reklama

standardowa

Promocja i

reklama

intensywna

Przychody i

koszty

różnicowe

Rachunkowość Zarządcza (1)

R

o

zd

zi

ał

:

P

o

m

ia

r

k

o

sz

tó

w

i

k

o

rz

y

śc

i

w

r

ac

h

u

n

k

o

w

o

śc

i

za

rz

ą

d

cz

ej

1
1

Zadanie 1.2

3

Firma produkuje różne typy kalkulatorów i inne urządzenia biurowe. Pod koniec 2006 roku
firma posiadała 20 000 sztuk modelu Zet w zapasie. Koszt wytworzenia jednej sztuki wynosił 18
zł, w tym 6 zł przypisane było jako koszty stałe ogólne. Firma oczekuje, że sprzeda 80 000 sztuk
tego modelu także w roku 2007 po 30 zł/sztukę, ale wyprodukuje tylko 60 000 sztuk, ponieważ
produkcja modelu ma zostać przerwana i 20 000 jednostek jest w zapasie.

Agent handlowy dużej sieci handlowej zwrócił się do dyrektora ds. sprzedaży z ofertą zakupu
20 000 sztuk po cenie 14 zł/ sztukę. Dyrektor ds. sprzedaży zwrócił się do dyrektora ds.
produkcji o określenie wzrostu kosztów i przedstawienie szacunkowych danych dotyczących
wytwarzania modelu Zet w 2006 roku. Dane te są następujące:

Koszt jednostkowy materiałów bezpośrednich

8 zł/szt.

Koszt jednostkowy płac bezpośrednich

4 zł/szt.

Ogólny jednostkowy koszt zmienny

4 zł/szt.

Ogólny jednostkowy koszt stały

7 zł/szt.

Razem (całkowity jednostkowy koszt wytworzenia)

23 zł/szt.

Dyrektor ds. sprzedaży jest przekonany, że jeśli nawet zaakceptuje specjalne warunki, to i tak
będzie w stanie sprzedać 80 000 sztuk produktu Zet, ponieważ sieć sklepów operuje na takim
obszarze, na którym firma nie prowadzi własnej sprzedaży

Polecenie:

Zidentyfikuj koszty niezbędne do podjęcia decyzji i zdecyduj, czy zaakceptowałbyś specjalne
warunki zamówienia

Rozwiązanie:

Informacje istotne dla podjęcia decyzji:

……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………

Zestawienie przychodów i kosztów różnicowych

Bez przyjęcia

specjalnego

zamówienia

Po przyjęciu

specjalnego

zamówienia

Przychody i

koszty

różnicowe

3

Źródło: D. Dobija, M. Dobija, Podręcznik rachunkowości zarządczej

Rachunkowość Zarządcza (1)

R

o

zd

zi

ał

:

P

o

m

ia

r

k

o

sz

tó

w

i

k

o

rz

y

śc

i

w

r

ac

h

u

n

k

o

w

o

śc

i

za

rz

ą

d

cz

ej

1
2

Zadanie 1.3

4

Drukarnia „Mały Druk” sp. z o.o. drukuje miesięcznie 2 000 000 stron na zlecenie dwóch
wydawnictw oferujących książki z zakresu fantastyki. Wydawnictwa te specjalizują się w
wydawaniu serii wydawniczych w małym formacie na papierze niskiej jakości. W ubiegłym
miesiącu do drukarni wpłynęło zamówienie na wydrukowanie 100 000 stron na
wielkoformatowym papierze wysokiej jakości. W przypadku przyjęcia zamówienia
przedsiębiorstwo poniosłoby koszty związane z przygotowaniem matryc w wysokości 15 000 zł.
Wyprodukowanie jednej strony wielkoformatowej zabiera dwa razy więcej czasu niż strony
standardowej. Moce produkcyjne przedsiębiorstwa są już w pełni wykorzystane.

Koszt papieru i farby drukarskiej dla druku małoformatowego na jedną stronę to 0,10 zł. Cena
sprzedaży jednej zadrukowanej strony papieru o małym formacie to 0,35 zł. Koszt papieru i
farby drukarskiej dla druku wielkoformatowego na jedną stronę to 0,25 zł. Koszty pośrednie
druku wynoszą 200 000 zł, a koszty ogólnoprodukcyjne 30 000 zł.

Polecenia:

1.

Ile wynoszą koszty utraconych korzyści w przypadku przyjęcia zamówienia
specjalnego?

2.

Jaka jest minimalna cena dla zamówienia specjalnego? (cena minimalna to taka,
przy której przedsiębiorstwo nie odnotuje straty na nowym zamówieniu)

Rozwiązanie:

1.

Koszty

utraconych

korzyści

wynoszą:………………………………………

……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………

2.

Cena minimalna zamówienia specjalnego wynosi ……………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………

4

Źródło: G.K.Świderska, Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza, SKwP, Warszawa