WYCHOWANIE DZIECKA

W DOBIE XXI W.

W dobie komputerów, mediów i robotów.

Anna Dudek

Oligofrenopedagogika I rok

Grupa 1

10

9

8

7

6

5

4

3

2

SPIS TREŚCI:

Świat mediów- zwiększanie wiedzy czy realne zagrożenie?......................................................3
Komputery- rozrywka i nauka. Gdzie granice?.......................................................................... 5
Dzisiejsze zabawki......................................................................................................................7
Bibliografia:................................................................................................................................ 9

10

9

8

7

6

5

4

3

2

„Mądrość uzależniona jest od

trzech rzeczy: osobowości,

wiedzy i samokontroli.”

Arystoteles

Współczesny świat czaruje i przeraża jednocześnie, frustruje i pozytywnie motywuje,

daje nadzieję na sukces i jednocześnie na każdym kroku udowadnia, że w życiu liczą się

układy, znajomości, zbiegi sytuacji... Jest nieprzewidywalny i nudny w swej

drobnomieszczańskiej powtarzalności, wieloznaczny i barwny na ekranie telewizyjnym.

Media pełnią dominującą rolę w edukacji: instytucjonalnej, równoległej i ustawicznej,

edukacji bez granic wiekowych, społeczno – kulturowych, narodowych. Orientują w

globalnych problemach świata i rozszerzają horyzonty. W przypadku ludzi o wysokim

poziomie wykształcenia media dostarczają nowych informacji i wpływają na ich sposób

myślenia. Jeżeli w kształceniu nie wykorzystamy w pełni możliwości, jakie dostaje

natychmiastowa komunikacja elektroniczna, znajdziemy się w takiej sytuacji, jakby „nasi

przodkowie nie zastosowali alfabetu i zrezygnowali z drukowania książek lub z uporem

pocierali dwa patyczki, żeby rozniecić ogień, a nasz naród nigdy nie doścignie innych państw

przodujących w dziedzinie edukacji”.

1

Świat mediów- zwiększanie wiedzy czy realne zagrożenie?

Przez swoją atrakcyjną formę, dostępność, popularność coraz większego znaczenia

odgrywają media masowe- telewizja, prasa czy internet. Praktycznie rzecz biorąc jest to

szeroka możliwość zdobywania wiedzy. Dzięki mediom często możemy zobaczyć rzeczy,

których dotychczas nie widzieliśmy, osoby, o których nigdy nie słyszeliśmy czy też miejsca,

których dotąd nie znaliśmy. Dostajemy dokładny obraz tego, co dzieje się w kraju i poza nim,

możemy uczestniczyć w akcjach charytatywnych oraz uczestniczyć w wydarzeniach

sportowych i kulturalnych. Morze wiedzy i rozrywki dla każdego. Właśnie, dla każdego… Z

jednej strony dobrze. Szeroki wybór programów w telewizji, bajki, programy rozrywkowe dla

1

G. Dyren, J. Vos, Rewolucja w uczeniu, wydawnictwo ZYSK i S-ka, Poznań 2003.

10

9

8

7

6

5

4

3

2

młodzieży, różne seriale, programy edukacyjne, kulturoznawcze, sportowe, wymieniać można

bez końca. A w prasie? Począwszy od gazetek typu „Świerszczyk” poprzez „Gościa

Niedzielnego”, „Komputer Świat”, „Fun-Sport”, „Brawo Girl” i „Przyjaciółkę”. Ciekawe

artykuły, kolorowe zdjęcia i mnóstwo treści.

W świecie kolorowych magazynów życie jest zupełnie inne, świadczą o tym same

nagłówki. Na pytanie, co kulturalna dziewczyna powinna wiedzieć, odpowiedź brzmi:

szczegóły z życia gwiazd najlepiej te „bulwersujące”, albo jak się modnie ubrać za 100zł,

choć właściwie 100zł kosztuje jeden element garderoby. W jednym z magazynów znalazło się

także: „możesz byś jak Wenus, zadbaj o siebie, jesteś tego warta!

czwartek – zadbaj o paznokcie,

piątek – relaksująca kąpiel,

sobota – czas dla włosów,

niedziela – dopieszczenie stóp,

poniedziałek – zgrabne łydki i jędrne pośladki.”

2

Nie ma granic w naszym świecie. Każda kobieta będzie piękna z profesjonalnym

makijażem i drogimi kosmetykami w ubraniach znanych firm. Ale tego ów czasopisma nie

przedstawiają. Sfera prywatności też została do maksimum ograniczona, o ile w ogóle jeszcze

istnieje. Nagie kobiety na okładkach gazet, szokujące wywiady znanych ludzi o intymnych

szczegółach swojego życia. Dziś ochrona prywatności uchodzi za dziwactwo.

Okazuje się, że zaczyna brakować barier, sfera prywatności i intymności właściwie nie

ma granic. Dlatego każdy powinien wiedzieć, że nie przeczytana gazeta czy artykuł nie jest w

stanie nam zaszkodzić.

Internet cud techniki, dawniej nie dostępny dla zwykłego człowieka. Dziś prawie w

każdym domostwie jest przynajmniej jeden komputer, a co drugi podłączony jest do

gigantycznej sieci zwanej internetem. Jest to wynalazek dla każdego, bez względu na wiek i

posiadaną wiedzę, jest to miejsce, gdzie nie ma znaczenia wyznanie, kolor skóry czy

pieniądze. Muzyka, filmy, wiadomości, ilustracje, programy, wymieniać można bez końca.

Pamiętać trzeba, że dostępność do informacji nie oznacza jeszcze jej rzetelności.

Wymiana informacji z wykorzystaniem elektronicznych środków komunikowania jest łatwa,

szybka i wygodna, ale media łączą w sobie cechy ogromnej i chaotycznie zapełnionej

skarbami i śmieciami biblioteki.

W tym miejscu każdy powinien zadać sobie jedno proste, ale jakże ważne pytanie: czy

media, pomimo swojej popularności i dostępności, są odpowiednią formą pozyskiwania

2

Nowa Szkoła nr 1 styczeń 2006 – Obraz świata i styl w kulturze masowej.

10

9

8

7

6

5

4

3

2

wiedzy? Moim zdaniem, nie selekcjonowanie przez nas treści jest zagrożeniem. To ja, jako

rodzic i pedagog powinnam uczyć wybierać co jest istotne i ważne, a co nie. Telewizja jest

natłokiem zdjęć, obrazów, które często są przesadzone. Reklamy kształtują w nas postawę

„mieć”, która jest charakterystycznym nastawieniem do gromadzenia dóbr materialnych,

pokazują nam obraz siły, urody i bogactwa.

Największym jednak zagrożeniem XXI w. jest niewątpliwie internet. Często dzieci, a

przeważnie młodzież narażeni są na treści zawarte w internecie. Sieć umożliwia oderwanie się

od problemów, od świata rzeczywistego, często kosztem nauki a u dorosłych pracy i życia

prywatnego. Internet umożliwia anonimowość, osoba przebywająca w świecie wirtualnym

przez wiele godzin dziennie jest zupełnie inna, niż ta w rzeczywistości. Osoby takie często

tracą więzi społeczne, dochodzi do zaburzeń tożsamości. Ale to nie jedyne zagrożenie. Osoby

przebywające w sieci głównie porozumiewają się poprzez komunikaty pisane. Występują

ogromne trudności wyrażenia swoich myśli i odczuć na piśmie. Pośpiech powoduje często, że

wypowiedzi są prymitywne, ubogie w gramatykę, ortografię i składnię. Prowadzi to do

upośledzenia języka i stosowanie „prostackich” wyrażeń.

„Obok miłośników Goethego, porozumiewają się także sataniści, obok Czerwonego Krzyża-

Hesobollah lub mafia rosyjska, obok filatelistów- pedofile.”

3

Media dają nam coraz więcej możliwości, ale ten wynalazek niesie za sobą ogromne

zagrożenie. Trzeba korzystać z mediów z umiarem i wyborem, trzeba uczyć się żyć w tym

świecie, w świecie mediów.

Komputery- rozrywka i nauka. Gdzie granice?

Żyjemy w czasach, gdzie komputer jest w prawie każdym domu. Wspaniałe

urządzenie, którym posługiwać potrafi się już pięciolatek. Komputery dają mnóstwo

możliwości- oglądanie filmów, słuchanie muzyki, różnego rodzaju rozrywkę i naukę. Ale czy

faktycznie to genialne urządzenie jest cudem techniki XXI wieku? Pytanie jakże banalne,

odpowiedź jest oczywista. Bez komputera nie jest w stanie funkcjonować żadna szkoła czy

jakakolwiek firma. Mnóstwo książek powstaje w wersji elektronicznej, biblioteki zaczynają

działać w sieci, czasopisma i porady w wersji e-booka czyli elektronicznej książki.

3

Dziecko w świecie wiedzy, informacji i komunikacji; pod red. S. Juszczyka, I. Polewczyk; s.97-98

10

9

8

7

6

5

4

3

2

Dzięki komputerowi możemy płacić rachunki nie wychodząc z domu, możemy robić zakupy i

kontrolować działanie naszej firmy nie opuszczając mieszkania. Ale czy faktycznie komputer

i internet jest oknem na świat?

Sieć ma swoje plusy i minusy, ale o tym już była mowa w poprzednim rozdziale. Czy

komputer pomimo ogromnych plusów ma jakieś negatywne cechy? W sumie ułatwia nam

życie, pomaga w pracy i w szkole; daje rozrywkę i naukę. Czy więc może nieść za sobą

jakiekolwiek zagrożenie?

Pierwszy komputer w Polsce powstał w roku 1953. Była to maszyna analogowa ARR

rozwiązująca równania różniczkowe. Od tego czasu minęło już pięćdziesiąt cztery lata. Teraz

komputery są dużo szybsze i wykonują dużo więcej operacji niż te pierwsze maszyny.

Powstają coraz nowsze programy, które ułatwiają dzieciom, młodzieży a także dorosłym

naukę języków obcych, ortografii, szybkiego czytania czy naukę liczenia. Dla zawodowców

mnóstwo programów graficznych czy różnego rodzaju systemów. Komputer daje możliwości

każdemu. Czy wśród tych pozytywnych cech współczesnej maszyny można znaleźć choćby

jedną cechę negatywną? Czy może jest to genialny wynalazek XXI wieku?

Na rynku pojawiają się coraz nowsze gry i to one zdominowały sferę związaną z

rozrywką. „Mają (...) istotny wpływ na kształtowanie nowych trendów i zjawisk kulturowych,

a często także stanowią rodzaj panaceum na kłopoty w szkole i w domu”

4

. Dzieci spędzają

coraz więcej czasu przed monitorem grając w różnego rodzaju gry; ta forma rozrywki

zastępuje naturalne kontakty z rówieśnikami, gdyż użytkownik korzysta z gier zazwyczaj w

samotności. Gry nawiązują często do realnego świata i zazwyczaj przedstawiają jakieś

zło- przemoc, walkę itp. Jednak zwiększający się realizm grafiki i nie tylko, sprawiają, że

pokazywane obrazy są bardzo sugestywne i silnie oddziałują na psychikę odbiorcy. Teraz

powinno nasunąć się jedno pytanie: jak wychować dziecko na wartościowego człowieka a nie

na seryjnego mordercę czy gwałciciela? Pytanie jakże trudne, a jakie oczywiste w naszych

czasach. Po gry sięgają już najmłodsi, rodzice często nie kontrolują co robią ich dzieci w

wolnym czasie. Po pierwsze, rodzic powinien ograniczyć czas spędzany przez dziecko przed

monitorem komputera. Po drugie, należało by się zorientować, jakie gry są preferowane przez

dziecko i ewentualnie zmniejszyć ich liczbę. Wprowadzana jest teraz klasyfikacja gier pod

względem zawartości kontrowersyjnych elementów, do których zaliczamy:

o przemoc

o strach

o wulgaryzm

4

„Komputer w edukacji”; EDUKACJA I DIALOG nr 2(94)/2006 s.94

10

9

8

7

6

5

4

3

2

o narkotyki, alkohol i inne używki nie zawsze legalne

o nagość i erotyka

o dyskryminacja pewnych grup społecznych

o hazard

o przestępczość

5

Powinniśmy przed zakupem przeczytać dokładnie jaka jest tematyka gry i głęboko się

zastanowić, czy nasze dziecko jest wystarczająco dorosłe, aby w tą grę zagrać. Bo to my

jesteśmy rodzicami i to my powinniśmy kontrolować nasze dzieci.

Często jest też tak, że dziecko zamiast tradycyjnych narzędzi- ołówka, kleju, farb,

linijki czy kredek używa prostego programu Paint. Praca ręczna jest wolniejsza, trudniejsza,

bardziej pracochłonna w porównaniu do programu. To jest stosunkowo mniejszy problem w

porównaniu do gier multimedialnych, ale nie należy go lekceważyć.

Czas wolny może zostać wykorzystany przez dzieci w różny sposób. Wspólna zabawa

z rówieśnikami na podwórku, uprawianie sportu- jeżdżenie na rolkach czy rowerze, pływanie;

spędzanie czasu z rodzicami przy na przykład rodzinnych grach planszowych czy

jednodniowych wycieczkach w góry lub do ZOO. Ale również dzieci mogą poświęcić cały

swój wolny czas grając w gry komputerowe.

Komputer używany w odpowiedni sposób jest narzędziem pracy i rewelacyjną

zabawką, nawet dla dorosłego człowieka. Ale korzystanie z niego tylko w sposób

kontrolowany przynosi pozytywne rezultaty. Musimy także pamiętać, że granica jest bardzo

cienka pomiędzy korzystaniem a uzależnieniem, często nie widoczna, a efekty okrutne.

Dzisiejsze zabawki.

Dziś oboje rodziców musi pracować, aby utrzymać rodzinę. Rodzice często chcą

zrekompensować swój brak czasu i zapychają pokoje pociech coraz nowszymi zabawkami.

Wyobraźnia dzieci nie zna granic – wiedzą o tym nie tylko rodzice, czytający listy do

5

czyt. Komputer w edukacji; EDUKACJA I DIALOG str. 100-101

10

9

8

7

6

5

4

3

2

świętego Mikołaja, ale również producenci zabawek. Na rynku pojawia się coraz więcej

zabawek elektrycznych...

Z czystej ciekawości będąc w domu handlowym weszłam na dział zabawek. Dla

dziewczynki mówiące lalki, robiące „siusiu”, jedzące i chodzące; koniki czy pieski reagujące

na imię. Dla chłopca rewelacyjny „MEKA ZOKU- robot dla Super Chłopca” – strzelający,

świecący i sterowany głosem. Super zabawki dla Super dzieci! Czy faktycznie dzisiejsze

zabawki są zawsze dobre dla dziecka?

Kilka lat temu ze Wschodu przyszła do Polski moda na elektronicznego kurczaka w

breloczku – tamagotchi.

Wymagał stałej opieki: karmienia, leczenia, zabawy, ale i karania. "Żył" mniej więcej dwa

tygodnie, a cel zabawy został osiągnięty, jeśli "umarł" szczęśliwy. Oczywiście, kiedy stawał

się nieznośny i o szóstej rano piszczał, domagając się posiłku, można było po prostu wyjąć

baterię.

Rodzice rekompensując swój brak czasu dla swoich dzieci kupują im coraz nowsze

zabawki, zapychając każdą półkę „plastikowym odpadem miłości rodzicielskiej”.

6

Kupowanie dziecku na trzecie urodziny elektrycznego motoru nie jest wcale

rzadkością. Trzykołowe pojazdy są bardzo stabilne i nie wymagają pedałowania. Duże koła

pozwalają na pokonywanie parkowej alejki, a prędkość 2-3 km/h idealnie nadaje się do

spacerów. Tego typu zabawki ładuje się z sieci 230 V ładowarką bardzo podobną do

telefonicznej. Jedno ładowanie starcza na ok. 2 godziny jazdy – pod warunkiem, że młody

kierowca bardzo często się nie zatrzymuje, bowiem ponowne ruszenie z miejsca pochłania

najwięcej energii.

W każdej zabawie najważniejszy jest kontakt rodziców z dziećmi. Obowiązuje tu

zasada złotego środka, czyli zachowanie równowagi między nowoczesnością a tradycją.

Samochody elektryczne mogą służyć np. do przewozu drewnianych klocków. Inną sytuacją

jest natomiast kupowanie podopiecznym samych najdroższych zabawek. Najczęściej wynika

to z chęci zagospodarowania dziecku czasu, którego rodzice nie mogą mu poświęcić. Jednak

tego problemu zabawki elektryczne nie rozwiążą.

Media zadomowiły się w naszym życiu od rana do nocy. Są coraz wspanialsze, coraz

atrakcyjniejsze, dają coraz więcej możliwości. Jednocześnie są niebezpieczne. Choć ludzie

poddani negatywnym wpływom korzystania z mediów nie zdają sobie z tego sprawy, to

zagrożenie jest realne. Trzeba więc podejmować starania o ochronę przed tym

6

Tygodnik Powszechny nr 22 (2760) 2002 „Zabawki mądre i głupie”

10

9

8

7

6

5

4

3

2

niebezpieczeństwem i zarazem o pożyteczne wykorzystywanie mediów. Odpowiedzialne za

to są obie strony masowej komunikacji: nadawcy i odbiorcy. Ponieważ szczególnie bezbronne

są w tej kwestii dzieci, należy się im specjalna ochrona i specjalna pomoc.

Odbiorca powinien regulować korzystanie z mediów i komputera, aby czerpać z nich

korzyści, a chronić się przed wpływem negatywnym. Odbiorca również jest odpowiedzialny

za to, jak natłok informacji wpływa na niego , choć najczęściej nie ma wpływu na nadawane

treści – od niego zależy sposób korzystania z komputera oraz odpowiedni wybór programów.

Dzieci jednak nie potrafią same kierować tą sprawą, a i rodzice najczęściej również nie mają

wystarczającego rozeznania w tym względzie. Bardzo potrzebne jest więc szerokie

wprowadzenie do szkół edukacji medialnej, która dotyczyła by nie tylko informatyki, ale

uczyła również rozumienia języka mediów i świadomego decydowania o sposobie

korzystania zarówno z mediów jak i komputera.

Świat idzie do przodu, a nam pozostaje się z tym pogodzić i nauczyć w nim żyć.

Bibliografia:

G. Dyren, J. Vos, Rewolucja w uczeniu, wydawnictwo ZYSK i S-ka, Poznań 2003.

Nowa Szkoła nr 1 styczeń 2006 – Obraz świata i styl w kulturze masowej.

Dziecko w świecie wiedzy, informacji i komunikacji; pod red. S. Juszczyka, I. Polewczyk;

s.97-98

„Komputer w edukacji”; EDUKACJA I DIALOG nr 2(94)/2006.

Tygodnik Powszechny nr 22 (2760) 2002 „Zabawki mądre i głupie”.

10

9

8

7

6

5

4

3

2

10

9

8

7

6

5

4

3

2