JAKIE SĄ KORZYŚCI W WADY POLITYKI

REGIONALNEJ W HISZPANII I PORTUGALII?

źródło: CIE

Zarówno Hiszpania, jak i Portugalia należą do największych beneficjentów
Funduszy Strukturalnych i Funduszu Kohezyjnego. W przypadku obu tych
państw demokratyzacja wiązała się z przywróceniem autonomii regionom, przy
czym była ona większa w przypadku regionów hiszpańskich.

Ze względu na niski poziomu PKB jako obszar celu 1 zakwalifikowano całą
Portugalię, a w Hiszpanii 10 spośród 17 wspólnot autonomicznych (obecnie 9).
Korzyści związane z objęciem obu tych krajów polityką regionalną UE
wynikały przede wszystkim z efektywnego wykorzystania przyznanych
środków i przeznaczenia ich na podnoszenie kwalifikacji zawodowych i wzrost
zatrudnienia, poprawę warunków konkurencyjności przedsiębiorstw oraz
wzmocnienie ekonomicznego potencjału regionów, a także niwelowania bardzo
dużych różnic, jakie występują między regionami. Udział w polityce regionalnej
UE pomógł w stworzeniu podstaw do udoskonalenia narodowej polityki
regionalnej, jej koordynacji i skupienia na wybranych priorytetach. W obu
krajach wypracowano własne systemy zarządzania środkami i utworzono
wyspecjalizowane instytucje. W Portugalii zarządzanie środkami pomocowymi
powierzono wyspecjalizowanym instytucjom i jest ono silnie scentralizowane, w
Hiszpanii natomiast uległo ewolucji – początkowo było również w wyłącznej
gestii rządu, ale na początku lat 90-tych regiony zostały włączone w
opracowywanie programów poprzez m.in. powołanie konferencji sektorowych
oraz instancji konsultacyjnej, dzięki czemu obecnie wspólnoty autonomiczne
zarządzają już przeciętnie około 1/3 funduszy. Miedzy systemami
instytucjonalnymi występują dość znaczne różnice – np. w Hiszpanii dość dużą
rolę odgrywają agencje rozwoju regionalnego, które w Portugalii mają o wiele
mniejsze znaczenie. Kluczowe znaczenie w Portugalii ma Ministerstwo
Planowania i Komitety Koordynacyjne – w Hiszpanii Ministerstwo Gospodarki
i Finansów oraz Komitet Inwestycji Publicznych. Jest to charakterystyczne dla
polityki regionalnej UE, która państwom członkowskim zostawia dużą swobodę
w organizowaniu zarządzania środkami z funduszy.

W opracowaniach dotyczących realizowania polityki regionalnej UE w tych
krajach, jako niedociągnięcie najczęściej wymienia się jeszcze niedoskonały
system monitoringu i ewaluacji w Portugalii oraz zbyt mały w obu krajach
udział regionów w realizowaniu polityki UE, co jest niezgodne z zasadą
subsydiarności.