monter instalator urzadzen technicznych w budownictwie wiejskim 723[05] z3 01 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Ewa Hartman

Wykonywanie prac poprzedzających montaż instalacji
723[05].Z3.01

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr inż. Karolina Musiałek – Białas
mgr inż. Małgorzata Karbowiak

Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Ewa Hartman

Konsultacja:
dr inż. Jacek Przepiórka

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 723[05].Z3.01:
„Wykonywanie prac poprzedzających montaż instalacj”, zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu monter – instalator urządzeń technicznych w budownictwie wiejskim.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Prace pomiarowe

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Prace przygotowawcze

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Wykonywanie wykopów

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Prace izolacyjne

5.4.1. Ćwiczenia

5.5. Wykonywanie instalacji z elementów miedzianych

5.5.1. Ćwiczenia

5.6. Wykonywanie instalacji z elementów z tworzyw sztucznych

5.6.1. Ćwiczenia

5.7. Wykonywanie instalacji z elementów stalowych

5.7.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela „Wykonywanie prac poprzedzających

montaż instalacji”, który będzie pomocny w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w szkole
kształcącej w zawodzie monter – instalator urządzeń technicznych w budownictwie wiejskim
723[05].

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne,

−

wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

propozycje ćwiczeń, które mają na celu ukształtowanie u uczniów umiejętności
praktycznych,

−

wykaz literatury, z której uczniowie mogą korzystać podczas nauki.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania: tekstu przewodniego,
ćwiczeń praktycznych.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej, do zespołowej pracy uczniów.

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel

może posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym
różnego rodzaju zadania.

W tym rozdziale podano również:

−

plan testu w formie tabelarycznej,

−

punktację zadań,

−

propozycję norm wymagań,

−

instrukcję dla nauczyciela,

−

instrukcję dla ucznia,

−

kartę odpowiedzi,

−

zestaw zadań testowych,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

723[05].Z3

Instalacje stosowane

w obiektach budownictwa

wiejskiego

723[05].Z3.03
Wykonywanie

instalacji grzewczych

723[05].Z3.01

Wykonywanie prac

poprzedzających montaż

instalacji

723[05].Z3.04
Wykonywanie

instalacji

elektrycznych

723[05].Z3.05
Wykonywanie

instalacji

wentylacyjnych

i klimatyzacyjnych

723[05].Z3.02
Wykonywanie

instalacji

wodociągowych

i kanalizacyjnych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

przestrzegać przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska podczas wykonywania robót budowlanych i instalacyjnych,

–

stosować procedury udzielania pierwszej pomocy w stanach zagrożenia zdrowia i życia,

–

stosować odpowiednie zabezpieczenia i oznaczenia terenu budowy,

–

dobierać odzież ochronną oraz środki ochrony indywidualnej do określonych robót
budowlanych i instalacyjnych,

–

posługiwać się ter minologią z zakresu budownictwa wiejskiego oraz ochrony
środowiska,

–

rozróżniać budynki inwentarskie, szklarnie, przechowalnie i magazyny,

–

charakteryzować podstawowe elementy obiektów budownictwa wiejskiego oraz określać
ich funkcje,

–

rozpoznawać materiały i wyroby budowlane stosowane w budownictwie wiejskim,

–

określać właściwości materiałów budowlanych,

–

rozpoznawać technologie wykonywania budynków gospodarczych oraz inwentarskich,

–

określać warunki budowy obiektów budownictwa wiejskiego,

–

rozróżniać rodzaje instalacji stosowanych w budownictwie wiejskim,

–

charakteryzować

instalacje: wodociągowe, kanalizacyjne, gazowe, centralnego

ogrzewania, wentylacyjne i klimatyzacyjne,

–

charakteryzować elementy dokumentacji technicznej,

–

rozróżniać rodzaje rysunków technicznych,

–

odczytywać proste rysunki techniczne i uproszczenia rysunkowe,

–

odczytywać rysunki wykonawcze,

–

posługiwać się dokumentacją konstrukcyjną i technologiczną w zakresie odczytywania
wielkości parametrów technicznych instalacji i urządzeń technicznych,

–

wykonywać przedmiar robót instalacyjnych na podstawie dokumentacji technicznej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji ćwiczeń podanych w poradniku uczeń powinien umieć:

–

odczytać z dokumentacji technicznej rodzaj i zakres robót instalacyjnych,

–

rozróżnić rodzaje i określić właściwości materiałów stosowanych w robotach
budowlanych i instalacyjnych,

–

zaplanować wykonanie robót przygotowawczych i pomocniczych poprzedzających
montaż

instalacji

wodociągowych,

kanalizacyjnych,

centralnego

ogrzewania,

elektrycznych, telefonicznych, grzewczych, wentylacyjnych i klimatyzacyjnych,

–

zorganizować stanowisko pracy do montażu instalacji budowlanych zgodnie
z wymaganiami ergonomii,

–

dokonać transportu i składowania materiałów budowlanych i instalacyjnych,

–

dobrać materiały, narzędzia i sprzęt do wykonania robót przygotowawczych,

–

sprawdzić stan techniczny maszyn, urządzeń, sprzętu i narzędzi do wykonywania robót
instalacyjnych,

–

wykonać prace przygotowawcze i pomocnicze poprzedzające montaż instalacji,

–

określić zasady montażu przewodów instalacji wykonanych z różnych materiałów,

–

wyznaczyć miejsca prowadzenia przewodów,

–

wykonać bruzdy w ścianach i otwory w ścianach i stropach,

–

przygotować rury i kształtki do montażu,

–

wykonać i zabezpieczyć wykopy do wykonania przyłączy,

–

ułożyć przewody w wykopach,

–

dobrać materiały do izolacji przewodów instalacyjnych,

–

dobrać odzież i sprzęt ochrony indywidualnej do wykonywania prac przygotowawczych,

–

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska podczas wykonywania prac przygotowawczych i instalacyjnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

………………………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Monter

–

instalator

urządzeń

technicznych

w budownictwie wiejskim 723[05]

Moduł:

Instalacje

stosowane

obiektach

budownictwa

wiejskiego 723[05]Z3

Jednostka modułowa:

Wykonywanie prac poprzedzających montaż instalacji
713[05].Z3.01

Temat: Wykonywanie połączeń na przewodach z PCV.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności wykonywania połączeń nierozłącznych na

przewodach z PCV.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

dobrać materiały i narzędzia do wykonania połączeń klejonych,

−

zorganizować stanowisko do wykonywania połączeń klejonych zgodnie z zasadami
bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

wykonać połączenia na przewodach z tworzywa sztucznego przy pomocy klejenia,

−

ocenić jakość wykonanych połączeń.

Metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

indywidualna.

Czas: 135 min.

Środki dydaktyczne:

−

stół montażowy z dostępem do oświetlenia,

−

2 odcinki rury PVC o jednakowych średnicach,

−

kształtka równoprzelotowa dwukielichowa o średnicy łączonych rur,

−

nożyce lub piłka do metalu,

−

gradownik lub ostry nóż,

−

materiały do czyszczenia – do wyboru: sucha szmatka, czyściwo chemiczne, klej.

Zadanie dla ucznia

Wykonaj połączenie dwóch rur z PCV o tych samych średnicach metodą klejenia, aby

uzyskać fragment instalacji o zadanej długości.

Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.
4. Wydanie uczniom materiałów do wykonania ćwiczenia: odcinków rur z tworzywa

sztucznego PVC, łączników o jednakowych jak rury średnicach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. Dobranie przez uczniów materiałów do przygotowania końcówek rur z tworzywa PVC

do montażu, materiałów do oczyszczania i klejenia.

6. Realizacja tematu:

−

każdy uczeń sprawdza stan techniczny sprzętu i ocenia jakość materiału,

−

uczeń trasuje i docina rurę na wymiar, obrabia końcówki po cięciu,

−

uczeń przygotowuje końcówki rur i łączników do połączenia,

−

uczeń dokonuje wstępnego montażu przewodu i złączki,

−

każdy uczeń wykonuje po 3 połączenia (czas trwania 1–go połączenia 10 min.),

−

uczeń po wykonaniu połączenia sprawdza poprawność jego wykonania,

−

nauczyciel nadzoruje pracę uczniów i pomaga wykonać operację klejenia
i przygotowania końcówek rur i łączników do połączenia, udziela wskazówek.

Po wykonaniu wszystkich połączeń uczeń wskazuje mocne i słabe strony swojej pracy.
7. Nauczyciel analizuje prace ucznia i stwierdza, czy z każdym następnym połączeniem

czyni on postępy.

8. Uczniowie prezentują swoje prace w kolejności wykonywania.
9. Grupa wspólnie z nauczycielem dokonuje oceny prac.

Zakończenie zajęć
Praca domowa

Odszukaj w literaturze wiadomości na temat powstawania „suchych złączy”. Na

podstawie zgromadzonych informacji przygotuj się do wypowiedzi: jaki wpływ na trwałość
wykonanej instalacji z tworzywa sztucznego ma „suche złącze”?

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………………………………………………..

Modułowy program nauczania:

Monter

–

instalator

urządzeń

technicznych

w budownictwie wiejskim 723[05]

Moduł:

Instalacje

stosowane

obiektach

budownictwa

wiejskiego 723[05]Z3

Jednostka modułowa:

Wykonywanie prac poprzedzających montaż instalacji
723[05].Z3.01

Temat: Wykonywanie cięcia rur miedzianych na zadany wymiar.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności cięcia rur z miedzi na zadany wymiar.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

zorganizować stanowisko do cięcia rur miedzianych zgodnie z zasadami bezpieczeństwa
i higieny pracy,

−

dobrać sprzęt i narzędzia do cięcia rur,

−

posłużyć się sprzętem do cięcia rur z miedzi,

−

ciąć rury miedziane na zadany wymiar,

−

obrobić końcówki rur po operacji cięcia celem przygotowania ich do dalszego montażu,

−

ocenić jakość swojej pracy.

Metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

metoda tekstu przewodniego.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

indywidualna.

Czas: 90 minut.

Środki dydaktyczne:

−

stół montażowy z dostępem do oświetlenia,

−

przymiar liniowy,

−

suwmiarka,

−

odcinki rury miedzianej o średnicy 18 mm,

−

przecinarka krążkowa,

−

gratownik i kalibrator,

−

zestaw materiałów czyszczących,

−

ołówek,

−

arkusz do notatek.

Przebieg zajęć:

Zadanie dla ucznia

Dokonaj cięcia rury miedzianej o średnicy 18 mm na zgodny z dokumentacją wymiar,

przygotuj końcówkę przyciętej rury do połączenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

FAZA WSTĘPNA

Czynności organizacyjno-rządkowe, wyjaśnienie tematu zajęć zaznajomienie uczniów

z pracą metodą tekstu przewodniego.

FAZA WŁAŚCIWA
INFORMACJE
1. Jakie narzędzia służą do cięcia rur miedzianych?
2. Czym należy się kierować przy wyborze narzędzi do cięcia?
3. Kiedy należy wykonać cięcie rury miedzianej wykorzystując prowadnicę korytkową?
4. Jak określić długość przycinanego odcinka rury?
5. W jakie środki ochrony osobistej należy zabezpieczyć się podczas wykonywania cięcia

rur z miedzi?

6. Pod jakim kątem należy wykonać cięcie odcinków rur?
7. Jak obrobić końcówki rur po operacji cięcia?

PLANOWANIE
1. Ustal, jakim narzędziem dokonasz cięcia rur.
2. Ustal, jak określisz długość przycinanej rury.
3. Zaplanuj kolejność czynności do wykonania operacji cięcia rury z miedzi na zadany

wymiar.

4. Zaplanuj czynności końcowe po wykonaniu cięcia rury.

UZGODNIENIE
1. Omów wszystkie punkty z fazy planowania z nauczycielem.
2. Odnieś się do uwag i propozycji nauczyciela.

WYKONANIE
1. Dokonaj pomiarów długości przycinanych odcinków rur.
2. Wykonaj zgodnie z zaplanowanymi czynnościami operacje cięcia rury na zadany

wymiar.

3. Dokonaj obróbki końcówek rur z miedzi po cięciu na zadany wymiar.
4. Zwróć uwagę na prawidłowość i dokładność twojej pracy.
5. Utrzymuj ład i porządek na stanowisku pracy.
6. Zagospodaruj odpady i nieużyte materiały.
7. Uporządkuj stanowisko po wykonaniu ćwiczenia.
8. Przygotuj się do zaprezentowania swojej pracy.

SPRAWDZANIE
1. Czy poprawnie zostały określone długości przycinanych odcinków rur?
2. Czy prawidłowo zostały dobrane narzędzia?
3. Czy prawidłowo posługiwano się sprzętem?
4. Czy dokonano obróbki końcówek rur po cięciu?
5. Czy utrzymywano ład rysunek porządek na stanowisku pracy?
6. Czy uporządkowano stanowisko po wykonaniu ćwiczenia?

ANALIZA

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy ćwiczenia sprawiły im najwięcej

trudności. Nauczyciel podsumowuje całe ćwiczenie, wskazuje jakie nowe, ważne
umiejętności zostały ukształtowane, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać
w przyszłości.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

FAZA KOŃCOWA

Zakończenie zajęć

Praca domowa

Odszukaj w literaturze wiadomości na temat: „Równoczesne kalibrowanie końcówek rur

z miedzi”. Na podstawie zgromadzonych informacji na następnej lekcji przygotuj się do
wypowiedzi: Jaki wpływ na trwałość kalibratora ma posługiwanie się nim w sposób
umożliwiający kalibrację równoczesną wewnętrznej i zewnętrznej średnicy rury z miedzi?.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności
podczas realizowania zadania i zdobytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Prace pomiarowe

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zaplanuj kolejność czynności oraz wyposażenie stanowiska i rozmieszczenie narzędzi do

pomiarów podczas trasowania instalacji sanitarnej przedstawionej w dokumentacji
technicznej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania, a także zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować dokumentację techniczną,
2) zaplanować wyposażenie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zorganizować praktycznie stanowisko wyposażając je w komplet narzędzi do pomiarów,
4) zaplanować kolejność czynności podczas trasowania instalacji,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny poprawności i estetyki wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

tekstu przewodniego,

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

dokumentacja techniczna instalacji sanitarnej,

−

przymiar kreskowy,

−

przymiar taśmowy,

−

przymiar składany,

−

suwmiarka,

−

kątowniki,

−

rysiki,

−

cyrkle,

−

ryśnik,

−

rylec,

−

punktak,

−

drabina,

−

literatura z rozdziału 7, dotycząca prac pomiarowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Wykonaj trasowanie układu instalacji sanitarnej według załączonej dokumentacji

technicznej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania, a także zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować dokumentację techniczną instalacji sanitarnej,
2) przeczytać instrukcję bhp,
3) przygotować stanowisko pracy: dobrać narzędzia pomiarowe i narzędzia do trasowania,
4) wykonać trasowanie instalacji sanitarnej, zgodnie z dokumentacją techniczną,
5) sprawdzić wykonane pomiary,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
7) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

dokumentacja techniczna instalacji sanitarnej,

–

przymiar kreskowy,

–

przymiar taśmowy,

–

przymiar składany,

–

suwmiarka,

–

kątowniki,

–

rysiki,

–

cyrkle,

–

ryśnik,

–

rylec,

–

punktak,

–

drabina,

−

literatura z rozdziału 7, dotycząca prac pomiarowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Prace przygotowawcze

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykuj otwór i bruzdę w ścianie murowanej z cegły ceramicznej pełnej, zgodnie

z załączoną dokumentacją techniczną.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania, a także zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować dokumentację techniczną instalacji sanitarnej,
2) przeczytać instrukcję bhp,
3) przygotować stanowisko pracy: dobrać narzędzia pomiarowe i do trasowania oraz

narzędzia do prac budowlanych,

4) wykonać trasowanie instalacji sanitarnej zgodnie z dokumentacją techniczną,
5) wykuć otwór i bruzdę w ścianie,
6) uporządkować stanowisko pracy,
7) zagospodarować odpady,
8) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
9) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

tekst przewodni,

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

dokumentacja techniczna instalacji sanitarnej,

–

przymiar kreskowy,

–

przymiar taśmowy,

–

przymiar składany,

–

suwmiarka,

–

kątowniki,

–

rysiki,

–

cyrkle,

–

ryśnik,

–

punktak,

–

drabina,

–

młotek,

−

przecinak,

−

rylec,

–

wiertarka,

–

środki ochrony osobistej,

–

literatura z rozdziału 7, dotycząca prac przygotowawczych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Uzupełnij ubytki w ścianie murowanej z cegły ceramicznej pełnej na zaprawie

cementowo-wapiennej po wykonaniu instalacji sanitarnej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania, a także zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać instrukcję bhp,
2) przeanalizować stan przegrody budowlanej po wykonaniu instalacji sanitarnej,
3) przygotować stanowisko pracy: dobrać narzędzia i materiały do prac budowlanych,
4) przygotować zaprawę,
5) uzupełnić bruzdy i otwory w ścianie,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
7) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

przegroda budowlana z wykonaną instalacja sanitarną,

–

cegły ceramiczne pełne,

–

wapno,

–

cement,

–

woda,

–

drabina,

–

skrzynia drewniana lub metalowa,

–

kielnia,

–

paca,

–

środki ochrony osobistej,

–

literatura z rozdziału 7, dotycząca prac przygotowawczych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Wykonywanie wykopów

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przygotuj teren do wykonania wykopu pod połączenia wodociągowe. według załączonej

dokumentacji technicznej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania, a także zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować dokumentację techniczną połączenia wodociągowego,
2) przeczytać instrukcję bhp,
3) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami bhp,
4) dobrać narzędzia,
5) wyznaczyć krawędzie wykopu wzdłuż wytyczonej trasy,
6) usunąć nawierzchnię i złożyć ją zgodnie z przyjętymi zasadami,
7) uporządkować teren,
8) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
9) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

tekst przewodni,

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

dokumentacja techniczna instalacji wodociągowej,

–

przymiar taśmowy,

–

szpadel,

–

kilof,

–

łopata,

–

taczka,

–

literatura z rozdziału 7, dotycząca prac ziemnych.

Ćwiczenie 2

Zaplanuj kolejne etapy wykonania wykopu pod przyłącze gazowe z PE. Na arkuszu

formatu A–4 zapisz wytyczne i zasady bhp obowiązujące podczas wykonywania robót
ziemnych metodą ręczną. Zaplanuj sposób składowania urobku i zabezpieczenia terenu
podczas wykonywania tych prac. Zaplanuj kolejne etapy montażu rurociągu z PE od miejsca
włączenia się w sieć PE za pomocą trójnika siodłowego, do ściany budynku.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania, a także zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przygotować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z literaturą dotyczącą sposobów wykonania wykopów i ich zabezpieczeń,
3) określić wymagania bhp i przeciwpożarowe. związane z wykonywanymi pracami

ziemnymi, zapisać je na arkuszu papieru formatu A–4,

4) zaplanować kolejne etapy wykonania wykopu i sposób jego zabezpieczenia, zapisać je na

arkuszu papieru formatu A–4,

5) zaplanować sposób i miejsce składowania urobku, zapisać propozycję na arkuszu papieru

formatu A–4,

6) przeanalizować technologię zgrzewania PE metodą elektrooporową,
7) zaplanować kolejność czynności związanych z układaniem i montażem rurociągu z PE

i włączeniem się w istniejącą sieć PE,

8) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
9) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne,

–

tekst przewodni.

Środki dydaktyczne:

–

dokumentacja techniczna przyłącza gazowego z PE,

–

arkusz papieru formatu A–4,

–

długopis, ołówek, gumka,

–

literatura z rozdziału 7, dotycząca prac ziemnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Prace izolacyjne

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj izolację ciepłochronną fragmentu instalacji centralnego ogrzewania w piwnicy

budynku szkolnego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania, a także zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować przebieg instalacji centralnego ogrzewania w piwnicy szkolnej,
2) zaplanować kolejność wykonywanych czynności,
3) zabezpieczyć się w środki ochrony osobistej,
4) dobrać materiały i narzędzia,
5) wykonać izolację,
6) sprawdzić poprawność wykonania izolacji,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
7) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

tekst przewodni,

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

instalacja centralnego ogrzewania w piwnicy budynku szkolnego,

–

przymiar składany,

–

materiały izolacyjne,

–

nóż,

–

środki ochrony osobistej,

–

literatura z rozdziału 7, dotycząca prac izolacyjnych.

Ćwiczenie 2

Wykonaj izolację antykorozyjną przyłącza wodociągowego z rur stalowych. Metodę

zabezpieczenia antykorozyjnego ustal z nauczycielem.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania, a także zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować przebieg przyłącza wodociągowego,
2) zaplanować kolejność wykonywanych czynności,
3) dobrać materiały i narzędzia,
4) zabezpieczyć się w środki ochrony osobistej,
5) przygotować powierzchnię pod wykonanie izolacji antykorozyjnej,
6) wykonać izolację,
7) sprawdzić poprawność wykonania izolacji,
8) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
9) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

tekst przewodni,

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

środki ochrony osobistej: rękawice parciane, okulary ochronne,

–

narzędzia i materiały do oczyszczenia powierzchni,

–

materiały izolacyjne,

–

literatura z rozdziału 7, dotycząca prac izolacyjnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Wykonywanie instalacji z elementów miedzianych

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zaplanuj wyposażenie stanowiska i rozmieszczenie sprzętu oraz narzędzi niezbędnych

do obróbki rur przeznaczonych do montażu instalacji sanitarnej wykonanej z miedzi.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania, a także zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować dokumentację techniczną instalacji sanitarnej,
2) zaplanować wyposażenie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zorganizować stanowisko wyposażając je w komplet sprzętu i narzędzi do obróbki

i montażu instalacji z miedzi,

4) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
5) dokonać oceny poprawności i estetyki wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

tekst przewodni,

–

pokaz z objaśnieniem.

Środki dydaktyczne:

–

dokumentacja techniczna instalacji sanitarnej z miedzi,

–

stół montażowy z dostępem do światła,

–

komplet sprzętu i narzędzi do obróbki i montażu instalacji z miedzi,

–

łączniki i odcinki rur miedzianych,

–

materiały pomocnicze do obróbki rur miedzianych,

–

prowadnica korytkowa,

–

sprzęt pomiarowy do trasowania,

–

literatura z rozdziału 7, dotycząca instalacji z miedzi.

Ćwiczenie 2

Dokonaj cięcia rury miedzianej miękkiej o średnicy 28 mm na zadany wymiar, przygotuj

końcówkę przyciętej rury do połączenia.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania, a także zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) przeanalizować zasady cięcia rur miedzianych,
3) dobrać narzędzie do cięcia rury,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4) dobrać rurę miedzianą miękką o średnicy 28 mm,
5) wytrasować obszar cięcia rury,
6) sprawdzić stan techniczny narzędzia do cięcia
7) ocenić jakość przycinanej rury, sprawdzić, czy nie ma deformacji,
8) zabezpieczyć się w środki ochrony osobistej,
9) wykonać cięcie rury zgodnie z zasadami cięcia i dobranego narzędzia,
10) usunąć graty,
11) dokonać kalibracji przyciętego końca rury,
12) oczyścić końcówkę rury do metalicznego połysku,
13) zlikwidować stanowisko pracy,
14) zagospodarować odpady,
15) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
16) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne,

–

tekst przewodni.

Środki dydaktyczne:

–

stół montażowy z dostępem do oświetlenia,

–

przymiar liniowy,

–

suwmiarka,

–

odcinek rury miedzianej miękkiej o średnicy 28 mm,

–

prowadnica korytkowa przy wyborze piły z drobnozębnymi brzeszczotami,

–

przecinarka krążkowa,

–

gratownik lub skrobak,

–

kalibrownica,

–

zestaw materiałów czyszczących

–

ołówek,

–

środki ochrony osobistej,

–

literatura z rozdziału 7, dotycząca instalacji z miedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.6. Wykonywanie instalacji z elementów z tworzyw sztucznych

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zaplanuj wyposażenie stanowiska oraz rozmieszczenie sprzętu i narzędzi niezbędnych do

obróbki rur przeznaczonych do montażu instalacji sanitarnej wykonanej z PVC.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania, a także zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować dokumentację techniczną instalacji sanitarnej,
2) zaplanować wyposażenie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zorganizować praktycznie stanowisko wyposażając je w komplet sprzętu i narzędzi

do obróbki i montażu instalacji sanitarnej wykonanej z PVC,

4) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
5) dokonać oceny poprawności i estetyki wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

tekst przewodni,

–

pokaz z objaśnieniem.

Środki dydaktyczne:

–

dokumentacja techniczna instalacji sanitarnej,

–

stół montażowy z dostępem do oświetlenia,

–

komplet sprzętu i narzędzi do obróbki i montażu instalacji z PVC,

–

łączniki i odcinki rur z PVC,

–

materiały pomocnicze do obróbki rur z PVC,

–

prowadnica korytkowa,

–

sprzęt pomiarowy do trasowania,

–

literatura z rozdziału 7, dotycząca instalacji z tworzyw sztucznych.

Ćwiczenie 2

Dokonaj cięcia rury z PVC o średnicy 28 mm na zadany wymiar, przygotuj końcówkę

przyciętej rury do połączenia.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania, a także zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać w literaturze o zasadach cięcia rur z PCV,
2) dobrać narzędzie do cięcia rury,
3) dobrać rurę z PVC o średnicy 28 mm,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4) wytrasować obszar cięcia rury,
5) sprawdzić stan techniczny narzędzia do cięcia,
6) ocenić jakość przycinanej rury, sprawdzić, czy nie ma deformacji,
7) zabezpieczyć się w środki ochrony osobistej,
8) wykonać cięcie rury zgodnie z zasadami cięcia i dobranego narzędzia,
9) usunąć graty,
10) dokonać kalibracji przyciętego końca rury,
11) oczyścić końcówkę rury,
12) zlikwidować stanowisko pracy,
13) zagospodarować odpady,
14) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
15) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne,

–

tekst przewodni.

Środki dydaktyczne:

–

stół montażowy z dostępem do oświetlenia,

–

przymiar liniowy,

–

suwmiarka,

–

odcinek rury z PVC o średnicy 28 mm,

–

prowadnica korytkowa przy wyborze piły z drobnozębnymi brzeszczotami,

–

przecinarka krążkowa,

–

gratownik lub skrobak,

–

kalibrownica,

–

zestaw materiałów czyszczących

–

ołówek,

–

środki ochrony osobistej,

–

literatura z rozdziału 7, dotycząca instalacji z tworzyw sztucznych.

Ćwiczenie 3

Wykonaj podejście kanalizacyjne z PVC zlewozmywaka z włączeniem do pionu

kanalizacyjnego poprzez wmontowany trójnik, zgodnie z dokumentacją techniczną instalacji
kanalizacyjnej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania, a także zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować dokumentację techniczną instalacji kanalizacyjnej,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zabezpieczyć się w środki ochrony osobistej wymagane przepisami bhp,
4) zgromadzić niezbędne materiały instalacyjne,
5) dobrać sprzęt, narzędzia, materiały pomocnicze do wykonania ćwiczenia,
6) sprawdzić stan techniczny sprzętu i narzędzi,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7) ocenić jakość rur i łączników,
8) sprawdzić kompletność syfonu i zmontować go,
9) dostosować odcinki rur do długości montażowej (odmierzyć długość rur, przyciąć,

obrobić końcówki),

10) dokonać wstępnego montażu syfonu, łączników, rur,
11) skorygować ewentualne błędy,
12) zamontować syfon do zlewozmywaka,
13) połączyć odcinki rur połączeniami kielichowymi z łącznikami,
14) włączyć podejście kanalizacyjne do trójnika w pionie,
15) sprawdzić szczelność wykonanego podejścia kanalizacyjnego,
16) sprawdzić zgodność z dokumentacją instalacji kanalizacyjnej,
17) uporządkować stanowisko pracy,
18) zagospodarować odpady i niewykorzystane materiały,
19) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
20) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne,

–

tekst przewodni.

Środki dydaktyczne:

–

stół montażowy z dostępem do oświetlenia,

–

zamocowany w blacie zlewozmywak,

–

przymiar liniowy,

–

ołówek,

–

suwmiarka,

–

punktak,

–

poziomnica,

–

syfon,

–

rury i łączniki z PVC, zgodnie z dokumentacją,

–

wiertarka z kompletem wierteł,

–

piłka z brzeszczotem,

–

komplet wkrętaków płaskich i krzyżakowych,

–

środki ochrony osobistej: rękawice parciane, okulary ochronne,

–

dokumentacja techniczna instalacji kanalizacyjnej,

–

literatura z rozdziału 7, dotycząca instalacji z tworzyw sztucznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.7. Wykonywanie instalacji z elementów stalowych

5.7.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj połączenie przewodów stalowych o określonym wymiarze na długi gwint tak,

aby wykonany fragment miał zadaną długość.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania, a także zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zgromadzić materiały instalacyjne ze stali o zadanej średnicy rury, połączenie na długi

gwint,

3) dobrać sprzęt, narzędzia, materiały pomocnicze niezbędne do wykonania ćwiczenia,
4) sprawdzić stan techniczny sprzętu i narzędzi,
5) ocenić jakość rur, łączników i elementów uzbrojenia,
6) wyposażyć się w środki ochrony osobistej wymagane przepisami bhp,
7) wykonać pomiary długości przycinanych rur,
8) dociąć i obrobić rury stalowe, końcówki nagwintować,
9) sprawdzić poprawność przygotowanych końcówek odcinków rur stalowych,
10) wstępnie zmontować fragment instalacji,
11) skorygować ewentualne błędy,
12) połączyć odcinki rur ze sobą za pomocą długiego gwintu uszczelniając złącze,
13) sprawdzić zgodność z dokumentacją ćwiczenia,
14) uporządkować stanowisko pracy,
15) zagospodarować odpady i niewykorzystane materiały,
16) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
17) ocenić jakość swojej pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne,

–

tekst przewodni.

Środki dydaktyczne:

–

stół montażowy z dostępem do oświetlenia,

–

imadło,

–

przymiar liniowy,

–

ołówek,

–

suwmiarka,

–

punktak,

–

poziomnica,

–

prowadnica korytkowa,

–

piłka do metalu,

–

gwintownica ręczna lub elektryczna,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

–

zestaw kluczy szwedzkich,

–

kombinerki,

–

zdzierak,

–

szczotka do metalu,

–

odcinki rur stalowych,

–

połączenie typu długi gwint,

–

materiały uszczelniające,

–

środki ochrony osobistej: rękawice parciane, okulary ochronne,

–

literatura z rozdziału 7, dotycząca instalacji ze stali.

Ćwiczenie 2

Zaplanuj wyposażenie stanowiska i rozmieszczenie sprzętu oraz narzędzi niezbędnych do

obróbki rur przeznaczonych do montażu instalacji sanitarnej wykonanej ze stali.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania, a także zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zaplanować wyposażenie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować praktycznie stanowisko wyposażając je w komplet sprzętu i narzędzi do

obróbki i montażu instalacji ze stali,

3) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
4) dokonać oceny poprawności i estetyki wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne,

–

tekst przewodni.

Środki dydaktyczne:

–

stół montażowy,

–

imadło typu Pionier,

–

komplet sprzętu i narzędzi do obróbki i montażu instalacji ze stali,

–

łączniki i odcinki rur ze stali i żeliwa,

–

materiały pomocnicze do obróbki rur ze stali,

–

prowadnica korytkowa,

–

sprzęt pomiarowy do trasowania,

–

literatura z rozdziału 7, dotycząca instalacji ze stali.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie prac
poprzedzających montaż instalacji”

Test składa się z 20 zadań, z których:

−

zadania 1–15 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 16–20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu

ponadpodstawowego,

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. d, 3. d, 4. d, 5. a, 6. b, 7. d, 8. a, 9. c, 10. c, 11. a,
12. c, 13. a, 14. d, 15. d, 16. d, 17. b, 18. d, 19. d, 20. d.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny (mierzone osiągnięcia
ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Rozróżnić przyrządy do trasowania.

Wyjaśnić pojęcie: ubytek materiału

Rozróżnić narzędzia do wykuwania
bruzd i otworów.

Określić

zasady

piaskowania

i śrutowania.

Określić właściwą średnicę rur

Rozróżnić łączniki instalacyjne

Ustalić

kolejność

czynności

montażowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scharakteryzować właściwości stali
jako tworzywa instalacyjnego

Dobrać

materiał

instalacyjny

wykonania instalacji sanitarnych

Zastosować

zasady

transportu

i magazynowania rur z tworzyw
sztucznych

11 Rozróżnić rodzaje połączeń

Zaplanować

kolejność

czynności

montażowych

Dobrać rodzaje łączników

Dobrać narzędzia do obróbki rur

Wykorzystać tworzywa w różnych
typach instalacji

Scharakteryzować trasowanie.

Zastosować

wymagania

dotyczące

układania przewodów instalacji na
gruncie.

Scharakteryzować zadania płaszcza
ochronnego

w instalacjach

termicznych.

Scharakteryzować

właściwości

tworzyw

Zastosować wytyczne przekraczania
przegród budowlanych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami ter min przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel sprawdzianu.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,

jakie będą w teście.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas
przeprowadzania sprawdzianu (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich
możliwości).

8. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

9. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
10. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
11. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

12. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
13. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań o różnym stopniu trudności. Są to zadania wielokrotnego wyboru.
5. Za każdą poprawną odpowiedź możesz uzyskać 1 punkt.
6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Są cztery możliwe

odpowiedzi: a, b, c, d. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna; zaznacz ją znakiem X.

7. Staraj się wyraźnie zaznaczać odpowiedzi. Jeżeli się pomylisz i błędnie zaznaczysz

odpowiedź, otocz ją kółkiem i zaznacz ponownie odpowiedź, którą uważasz za
poprawną.

8. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
9. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudność, wtedy odłóż rozwiązanie

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

10. Po rozwiązaniu testu sprawdź, czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na KARCIE

ODPOWIEDZI.

11. Na rozwiązanie testu masz 35 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

—

instrukcja,

—

zestaw zadań testowych,

—

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Poniższy rysunek przedstawia

a) przymiary składane.
b) komplet kątowników.
c) komplet szczelinomierzy.
d) komplet promieniomierzy.

2. Ubytkiem materiału nazywamy

a) jego uszkodzenie lub zniszczenie podczas montażu.
b) zmniejszenie jego ilości z powodu zagubienia podczas transportu.
c) zmniejszenie ilości materiałów, które może wystąpić w wyniku złego

gospodarowania nim.

d) zmniejszenie ilości materiałów, które może wystąpić w wyniku odpadów przy jego

obróbce na placu budowy i podczas transportu.

3. Narzędzie przedstawione na poniższym rysunku służy do

a) narzucania zaprawy.
b) wykonywania bruzd.
c) wykonywanie otworów o małym przekrojach.
d) wykonywania otworów o dużych przekrojach.

4. Piaskowanie i śrutowanie jest to metoda

a) oksydowania stali.
b) mechanicznego usuwania pyłu z powierzchni instalacji.
c) ręcznego usuwania nierówności, zadziorów i wyrównywania spoin.
d) mechanicznego usuwania z powierzchni rdzy, oleju, smaru, wilgoci.

5. Rura stalowa o średnicy 1¼” to rura o średnicy

a) 32 mm.
b) 25 mm.
c) 40 mm.
d) 20 mm.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. Przedstawiony na poniższym rysunku łącznik stalowy to

a) mufa.
b) nypel.
c) mufa redukcyjna.
d) nypel redukcyjny.

7. Krawędź rury stalowej po cięciu musi być w pierwszej kolejności

a) pozbawiona gratów zewnętrznych.
b) pozbawiona gratów wewnętrznych.
c) wyczyszczona do metalicznego połysku.
d) pozbawiona gratów wewnętrznych i zewnętrznych.

8. Do wad instalacji stalowych należy między innymi mała

a) odporność na korozję.
b) odporność na oddziaływanie promieni UV.
c) odporność na działanie obciążeń mechanicznych.
d) wytrzymałość na rozciąganie, zginanie i ściskanie.

9. Rury ze stali znajdują zastosowanie

a) tylko w instalacjach grzewczych i gazowych.
b) tylko w instalacjach wodociągowych wody zimnej i ciepłej.
c) instalacjach wodociągowych wody zimnej i ciepłej, instalacjach grzewczych

i instalacjach gazowych.

d) jedynie w instalacjach wodociągowych wody zimnej, instalacjach grzewczych

i instalacjach gazowych.

10. Rury z tworzywa sztucznego nieprawidłowo transportowane lub składowane

a) nie mogą ulec trwałemu odkształceniu termicznemu.
b) nie mogą ulec trwałemu odkształceniu mechanicznemu.
c) mogą ulec uszkodzeniu przez promieniowanie słoneczne (promieniowanie UV).
d) nie ulegają uszkodzeniu przez promieniowanie słoneczne(promieniowanie UV).

11. Zaprasowywanie umożliwia wykonanie

a) nierozłącznego połączenia rur.
b) połączenia klejonego instalacji.
c) połączenia rozłącznego instalacji.
d) połączenia zgrzewanego instalacji.

12. Krawędź rury PVC po cięciu powinna być przed montażem

a) wyczyszczona czyściwem chemicznym.
b) pozbawiona tylko gratów wewnętrznych.
c) skalibrowana kalibratorem i pozbawiona tylko gratów wewnętrznych.
d) skalibrowana kalibratorem i pozbawiona gratów wewnętrznych i zewnętrznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13. Do połączenia dwóch odcinków rury o tej samej średnicy służy

a) mufa.
b) korek.
c) trójnik.
d) uchwyt.

14. Kalibrator służy do:

a) cięcia rur na wymiar.
b) wykonywania kielichów.
c) wykonywania odgałęzień.
d) przywrócenia kształtu i wymiaru rury.

15. Za pomocą rur z tworzywa sztucznego można wykonać instalację

a) gazową.
b) elektryczną.
c) odgromową.
d) wodociągową, kanalizacyjną i centralnego ogrzewania.

16. Trasowanie jest to

a) przycięcie materiału izolacyjnego.
b) ułożenie przewodów instalacji sanitarnej w bruzdach.
c) wykonanie na powierzchni ścian i stropów bruzd, wnęk i otworów.
d) zaznaczanie na powierzchni ścian i stropów linii prowadzenia odcinków prostych

instalacji, miejsc wykonania gięć i przejść przez przegrody.

17. Układając przewody na dnie wykopu w gruntach skalistych należy

a) ułożyć go na gruncie rodzimym.
b) ułożyć go na podłożu sztucznym piaskowym.
c) wykonać podłoże sztuczne z chudego betonu.
d) ułożyć go na podłożu sztucznym piaskowo-tłuczniowym.

18. Płaszcz ochronny w izolacjach termicznych ma za zadanie zabezpieczyć izolację przed

a) korozją.
b) wilgocią.
c) promieniami UV.
d) uszkodzeniami mechanicznymi.

19. Wkładka alu miniowa w rurze wielowarstwowej nadaje rurze

a) tylko plastyczność.
b) twardość i plastyczność.
c) sprężystość i plastyczność.
d) wytrzymałość, twardość i sprężystość.

20. Przejście instalacji z tworzywa przez przegrodę budowlaną może być wykonane za

pomocą
a) uchwytów.
b) zaprawy murarskiej.
c) zaprawy cementowo-wapiennej.
d) tulei ochronnej wraz ze szczelnym elastycznym wypełniaczem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Wykonywanie prac poprzedzających montaż instalacji.

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

TEST 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie prac
poprzedzających montaż instalacji”

Test składa się z 20 zadań, z których:

−

zadania 1–15 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 16–20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

bardzo dobry – za rozwiązanie 17 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu

ponadpodstawowego,

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. c, 3. a, 4. d, 5. d, 6. a, 7. d, 8. a, 9. a, 10. c, 11. c,
12. c, 13. d, 14. a, 15. c, 16. c, 17. a, 18. d, 19. b, 20. d.

Plan testu

Nr
zad

Cel operacyjny (mierzone osiągnięcia
ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Rozróżnić przyrządy pomiarowe

Rozróżnić

sposób

oznaczania

otworów.

Rozróżnić

narzędzia

prac

wykończeniowych

Dobrać

materiał

powłokę

izolacyjną antykorozyjną

Określićwłaściwą średnicę rur

Wyjaśnić symbol

Rozróżnić rodzaje połączeń

Rozróżnić łączniki instalacyjne

Dobrać narzędzia do obróbki rur

Określić

właściwości

tworzywa

sztucznego

jako

tworzywa

instalacyjnego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ustalić liczbę śrub w połączeniu
kołnierzowym

Rozróżnić rodzaje połączeń

Dobrać

odpowiednie

rodzaje

łączników

Dobrać narzędzia do obróbki rur

Określić

zastosowanie

tworzyw

w różnych typach instalacji

Scharakteryzować

zapotrzebowanie

materiałowe

Zastosować

wymagania

dotyczące

układania przewodów instalacji na
gruncie.

Dobrać materiał na powłokę ochronną

Dobrać sposób kompensacji

Zastosować wytyczne mocowania rur
miedzianych

przegród

budowlanych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami ter min przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

jakie będą w teście.

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania sprawdzianu

(rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

odpowiedzi: a, b, c, d. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna; zaznacz ją znakiem X.

7. Staraj się wyraźnie zaznaczać odpowiedzi. Jeżeli się pomylisz i błędnie zaznaczysz

odpowiedź, otocz ją kółkiem i zaznacz ponownie odpowiedź, którą uważasz za
poprawną.

8. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
10. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudność, wtedy odłóż rozwiązanie

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

11. Po rozwiązaniu testu sprawdź, czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na KARCIE

ODPOWIEDZI.

12. Na rozwiązanie testu masz 35 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Poniższy rysunek przedstawia

a) przymiary składane.
b) kontownik.
c) przymiar taśmowy.
d) Przymiar kreskowy.

2. Poniższy rysunek przedstawia sposób oznaczenia

a) otworu drzwiowego.
b) skrzyżowania instalacji.
c) otworu w przypadku małych średnic.
d) otworu w przypadku większych średnic.

3. Narzędzie przedstawione na poniższym rysunku służy do

a) narzucania zaprawy.
b) wykonywania bruzd.
c) wykonywanie otworów o małych przekrojach.
d) wykonywania otworów o dużych przekrojach.

4. W celu zabezpieczenia rurociągów stalowych przed korozją stosujemy powłoki

izolacyjne z następujących materiałów
a) styropian, wełna mineralna.
b) farby emulsyjne, farby klejowe.
c) wapno, zaprawa cementowa, zaprawa cementowo-wapienna.
d) asfalty ponaftowe, smoła węglowa, żywice, polietylen, kauczuk.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. Rura stalowa o średnicy 3/4” to rura o średnicy

a) 32 mm.
b) 25 mm.
c) 40 mm.
d) 20 mm.

6. Symbol R 220 oznacza rury

a) z miedzi w stanie miękkim.
b) z miedzi w stanie twardym.
c) z miedzi w stanie półtwardym.
d) z tworzyw sztucznych o średnicy 220 mm.

7. Do połączeń rozłącznych rur z tworzyw sztucznych należą połączenia

a) klejone.
b) zgrzewane.
c) zaprasowywane.
d) kielichowe, skręcane i zaciskowe.

8. Przedstawiony łącznik stalowy to

a) mufa.
b) nypel.
c) mufa redukcyjna.
d) nypel redukcyjny.

9. Klucze proste, nastawne i skośne służą do

a) łączenia.
b) spawania.
c) czyszczenia.
d) cięcie i obróbki.

10. Do wad instalacji z tworzyw sztucznych należy między innymi

a) lekkość.
b) odporność na korozję.
c) rozszerzalność liniowa.
d) izolacyjność elektryczna.

11. Podczas łączenia rur stalowych o dużych średnicach na kołnierz liczba śrub powinna być

wielokrotnością liczby
a) 2.
b) 3.
c) 4.
d) 5.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12. Gwintowanie umożliwia wykonanie

a) nierozłącznego połączenia rur.
b) połączenia klejonego instalacji.
c) połączenia rozłącznego instalacji.
d) połączenia zgrzewanego instalacji.

13. Do połączenia dwóch odcinków rur o różnej średnicy służy

a) nypel.
b) trójnik.
c) uchwyt.
d) mufa redukcyjna.

14. Nożyce oraz piłki ręczne służą do

a) cięcia rur na wymiar.
b) wykonywania kielichów.
c) wykonywania odgałęzień.
d) przywrócenia kształtu i wymiaru rury.

15. Za pomocą rur z tworzywa sztucznego nie można wykonać instalacji

a) wodociągowej.
b) kanalizacyjnej.
c) gazowej.
d) centralnego ogrzewania.

16. Zapotrzebowanie materiałowe jest to

a) wykaz maszyn potrzebnych do wykonania prac budowlano – instalacyjnych zgodnie

z dokumentacją techniczną.

b) wykaz zawodów potrzebnych do wykonania prac budowlano – instalacyjnych

zgodnie z dokumentacją techniczną.

c) wykaz materiałów potrzebnych do wykonania prac budowlano – instalacyjnych

sporządzony na podstawie dokumentacji technicznej.

d) wykaz materiałów potrzebnych do wykonania prac budowlano – instalacyjnych

uwzględniający jego straty na etapie transportu i montażu.

17. W miejscu występowania złączy przewodów w wykopie należy

a) wykonać podkopy (gniazda).
b) ułożyć je na warstwie betonu.
c) wykonać podłoże sztuczne z chudego betonu.
d) ułożyć je na podłożu sztucznym piaskowo-tłuczniowym.

18. Do powłok ochronnych nakładanych metalowych zaliczamy

a) smoły, asfalty.
b) tworzywa sztuczne.
c) farby, oleje, lakiery.
d) nikiel, chrom, miedź.

19. Kompensację naturalną uzyskujemy poprzez

a) włączenie w instalację kompensatorów.
b) zmianę prowadzenia przewodów i właściwe rozmieszczenie punktów stałych.
c) zastosowanie materiałów różnego rodzaju.
d) zastosowanie łączników różnego typu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20. Podczas mocowania rur miedzianych niedopuszczalne jest stosowanie

a) uchwytów mocujących z tworzyw sztucznych.
b) obejm miedzianych.
c) uchwytów stalowych z przekładką ochronną z gumy.
d) haków stalowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Wykonywanie prac poprzedzających montaż instalacji

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Baur G.: Technologia instalacji wodociągowych i gazowych. Część 1. Instalacje

wodociągowe. Podręcznik do nauki zawodu. Rea, Warszawa 1998

2. Bąkowski K., Chudzicki J.: Instalacje sanitarne. Nowy poradnik majstra budowlanego.

Arkady, Warszawa 2003

3. Cieślowski S., Krygier K.: Instalacje sanitarne cz.1. WSiP, Warszawa 1999
4. Dyjuk B.: Murarz. Podręcznik ucznia. REA, Warszawa 1999
5. Francuz W.M., Sokołowski R.: Bezpieczeństwo i higiena pracy na budowie. KWP

Bud–Ergon OW PZiTB, Warszawa 1998

6. Górecki A., Technologia ogólna. Podstawy technologii mechanicznych. Wydawnictwa

Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1998

7. Górecki A., Michalski K.: Instalacje wodociągowe, ogrzewcze i gazowe z miedzi.

Poradnik. Polskie Centrum Promocji Miedzi, Wrocław 2000

8. Hansen A.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. WSiP, Warszawa 1998
9. Heidrich Z.: Wodociągi i kanalizacja cz.1 – Wodociągi. WSiP, Warszawa 1999
10. Heidrich Z.: Wodociągi i kanalizacja cz.2 –Kanalizacja. WSiP, Warszawa 1999
11. Katalog Comap: Estetyczne i bezpieczne łączenie rur wielowarstwowych. Comap Polska

26/08/2003

12. Katalog Comap: Uniwersalna zaciskarka SUDO Press 2432. Comap Polska 08/08/2003
13. Katalog Comap: Złączki zaprasowywane do rur PEX i AL/PEX. Comap Polska

10/05/2003

14. Katalog Geberit HDPE: Podręcznik użytkownika
15. Katalog Genberit Mepla: System instalacji wodociągowych i grzewczych. Geberit

01/2001

16. Katalog Nibco: Poradnik instalatora z katalogiem Nibco 2004
17. Katalog System KAN–therm Poradnik Projektanta: Nowoczesne wewnętrzne instalacje wody

ciepłej i zimnej, centralnego ogrzewania i ogrzewania podłogowego. Firma KAN Sp. z o.o,
Warszawa 2001

18. Katalog USMetrix PEX Marketing USMetrix 2004
19. Katalog USMetrix PP Marketing USMetrix 2004
20. Katalog USMetrix PVC Marketing USMetrix 2004
21. Katalog USMetrix: Rury PE i kształtki zaciskowe PP. USMetrix 15/01/2006
22. Krygier K., Cieślowski S.: Instalacje sanitarne cz.2. WSiP, Warszawa 1998
23. Kuczyński A.,Lenkiewicz W.: Zarys budownictwa ogólnego. WSiP, Warszawa 2000
24. Lewandowski T.: Rysunek techniczny i maszynowy dla szkół mechanizacji rolnictwa.

WSiP, Warszawa 1998

25. Mirski J. Budownictwo z technologią 3. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne,

Warszawa 1998

26. Paprocki K.: Rysunek techniczny. WSiP, Warszawa 1999
27. Popek M., Wapińska B.: Rysunek zawodowy. Instalacje sanitarne. WSiP, Warszawa

2003

28. Popek M., Wapińska B.: O instalacjach sanitarnych najkrócej. WSiP, Warszawa 2001
29. Szymański E.: Materiały budowlane. Podręcznik dla technikum. WSiP, Warszawa 2003
30. Tauszyński K. Budownictwo z technologią 1. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne,

Warszawa 1995

31. Urban L. Murarstwo i tynkarstwo. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne,Warszawa1986

Czasopisma specjalistyczne: Murator, Atlas Budowlany, Forum Budowlane, Materiały

Budowlane.