Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment

pełnej wersji całej publikacji.

Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji

kliknij tutaj

.

Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora

sklepu na którym można

nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji

. Zabronione są

jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z

regulaminem serwisu

.

Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie

internetowym

e-booksweb.pl - audiobooki, e-booki

.

1

WYBRANE ASPEKTY

PRACY Z NIEPE£NOSPRAWNYMI

2

Tom 1 serii:

PROBLEMY EDUKACJI,

REHABILITACJI I SOCJALIZACJI

OSÓB NIEPE£NOSPRAWNYCH

3

WYBRANE ASPEKTY

PRACY Z NIEPE£NOSPRAWNYMI

pod redakcj¹

Jerzego Rottermunda

Oficyna Wydawnicza „Impuls”

Kraków 2008

4

©

Copyright by Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2006

Rada Naukowa Serii:

Józef Binnebesel, Jacek B³eszyñski, Teresa Borowska, Maria Chodkowska,

W³adys³aw Dykcik, Petr Franiok, Mieczys³aw Gulda, Ladislav Horòák,

Aniela Korzon, Jadwiga Kuczyñska-Kwapisz, Jan Pañczyk,

Andrzej Radziewicz-Winnicki, Edward Saulicz, Adam Stankowski,

Wies³aw Theiss, Janina Wyczesany

Rada Redakcyjna Serii:

Zenon Gajdzica, Anna Klinik, Jerzy Rottermund

Recenzent:

dr hab. Józef Binnebesel

Redakcja merytoryczna:

Jerzy Rottermund

Redakcja wydawnicza:

Magdalena Polek

Projekt ok³adki:

Joanna Brzeska-Klinik

Publikacja dofinansowana

przez Polskie Towarzystwo Stwardnienia Rozsianego

Oficyna Wydawnicza „Impuls”

30-619 Kraków, ul. Turniejowa 59/5

tel. [phone], fax [phone]

www.impulsoficyna.com.pl, e-mail: [e-mail]

Wydanie II, Kraków 2008

ISBN 978-83-7308-492-6

ISBN 978-83-7308-748-4

5

SPIS TREŒCI

Wprowadzenie (Zenon Gajdzica) .................................................

Preamble (Zenon Gajdzica) ..........................................................
Wstêp (Jerzy Rottermund) ............................................................

Introduction (Jerzy Rottermund) .................................................
Jadwiga Kuczyñska-Kwapisz, Marlena Kilian

Praca rehabilitacyjna osób niewidomych i s³abowidz¹cych

w starszym wieku......................................................................

Jerzy Rottermund, Anna Klinik

Profilaktyka dolegliwoœci bólowych krêgos³upa w zawodzie

pedagoga specjalnego ...............................................................

Jana Swierkoszová

Droga Metody Dobrego Startu do Republiki Czeskiej ..........

Janusz Kubacki, Marta Motow, Irena Motow

Wybrane zagadnienia edukacji spo³ecznej w dzia³alnoœci

profesora Wiktora Degi ............................................................

Aniela Korzon

Turystyka osób niepe³nosprawnych ........................................

S³awomir Grzeszczyk

Sport i turystyka w rehabilitacji osób niepe³nosprawnych ...

Jadwiga Mazur

Niepe³nosprawnoœæ a bezpieczeñstwo w przestrzeni

publicznej miasta ......................................................................

Krystyna Moczia

Rola obozów terapeutycznych w rehabilitacji i socjalizacji

osób przewlekle chorych (na przyk³adzie pacjentów

diabetologicznych) ....................................................................

7

9

11

15

19

33

45

59

69

81

89

103

6

Maria Jolanta St¹pór

Teoretyczne i praktyczne przes³anki optymalizacji rozwoju

zawodowego m³odzie¿y przewlekle chorej ............................

Monika Konarska, Anna Zabiegaj

Warsztaty arte i muzykoterapeutyczne – dzia³ania

konieczne na rzecz przygotowania zawodowego

przysz³ego pedagoga specjalnego ...........................................

Karol Bidziñski

Hierarchia wartoœci m³odzie¿y z niepe³nosprawnoœci¹

ruchow¹ i jej pe³nosprawnych rówieœników

(lata 1995 i 2005).......................................................................

Ondøej Sekera

Ró¿ni wychowawcy – ró¿ne spojrzenia na pracê z dzieæmi

przebywaj¹cymi w zak³adach opiekuñczo-wychowawczych

Miros³aw Michalik

Teoria prototypu w badaniach wiedzy semantycznej

uczniów z pora¿eniem mózgowym .........................................

Ewa Wysocka

Zraniona to¿samoœæ ludzi niepe³nosprawnych – Ÿród³a,

konsekwencje i radzenie sobie z wewnêtrznym piêtnem

i zewnêtrznym napiêtnowaniem ..............................................

Spis treœci

115

129

137

151

157

173

7

WPROWADZENIE

Edukacja, rehabilitacja i socjalizacja osób niepe³nosprawnych s¹

przedmiotem licznych dyskursów na gruncie medycyny, psychologii,

socjologii, prawa, antropologii, pedagogiki i pedagogiki specjalnej. In-

tensywnoœæ samych dyskursów i bogactwo powsta³ych w ich rezulta-

cie propozycji s¹ tak¿e konsekwencj¹ zmian kulturowych, spo³ecz-

nych i gospodarczych. W ich wyniku od lat obserwujemy wzmocnienie

troski o osoby bêd¹ce w gorszej sytuacji rozwojowej czy/i spo³ecznej.

Trudno jednak obecny stan uznaæ za zadowalaj¹cy. W wielu obsza-

rach dzia³alnoœci na rzecz wskazanej grupy osób dostrzegamy

niepokoj¹ce zmiany, zaniedbania czy zaniechania. Czasem s¹ one

konsekwencj¹ zbyt wolnych reakcji legislacyjnych na intensywne prze-

obra¿enia spo³eczne. Innym razem wynikaj¹ z braku lub niezgodno-

œci koncepcji koniecznych przemian. Zdarza siê równie¿, ¿e dyskursy

prowadzone na rzecz poprawy losu osób bêd¹cych w gorszej sytua-

cji s¹ zag³uszane – gin¹ w g¹szczu innych, g³oœniej wypowiadanych

kwestii spo³ecznych.

Miêdzy innymi dlatego ka¿da diagnoza sytuacji i potrzeb spo³ecz-

nych osób niepe³nosprawnych jest wa¿n¹ inicjatyw¹. Nie bez znacze-

nia s¹ tak¿e próby poszukiwania lepszych, bardziej korzystnych roz-

wi¹zañ w kontekœcie porównawczym. W tym obszarze warto korzystaæ

nie tylko z rozwi¹zañ przyjêtych w krajach o odleg³ych standardach

ekonomicznych i kulturowych, w których tradycyjnie poszukujemy

punktów odniesienia, ale tak¿e podj¹æ próbê dok³adniejszego wgl¹du

w opracowane koncepcje i ukonstytuowane na ich podstawie rozwi¹-

zania praktyczne w krajach s¹siaduj¹cych z Polsk¹.

Jednym z wa¿nych celów zapocz¹tkowanej tym tomem serii „Pro-

blemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepe³nosprawnych”

jest zapoznanie polskiego czytelnika z badaniami nad sytuacj¹ osób

niepe³nosprawnych w Republice Czeskiej i S³owacji. Bliskie s¹siedz-

8

two, zbli¿ona sytuacja ekonomiczna oraz pokrewieñstwo kulturowe

tych pañstw zmniejszaj¹ ryzyko b³êdów ekwiwalencji, pope³nianych

w w¹skokontekstowych diagnozach komparatystycznych. Nie ulega

tak¿e w¹tpliwoœci, ¿e pod wieloma wzglêdami porównywanie to mo¿e

byæ dla nas niezwykle pouczaj¹ce.

W powo³anej serii, prócz opracowañ koncepcyjnych, pragniemy

przedstawiaæ tak¿e prace ca³kowicie empiryczne, pokazuj¹ce rezul-

taty aktualnych badañ nad sytuacj¹ edukacyjn¹ i spo³eczn¹ osób

niepe³nosprawnych. Tego typu opracowania s¹ szczególnie wa¿ne

w kontekœcie sprzecznych dyskursów politycznych i opartych na nich

niespójnych oczekiwañ spo³ecznych wobec planowania dalszych prze-

obra¿eñ w zakresie edukacji, rehabilitacji i wsparcia spo³ecznego oma-

wianej grupy ludzi. Efektem tego zamierzenia s¹ artyku³y o bardzo

zró¿nicowanym poziomie ogólnoœci, pokazuj¹ce rozpatrywane zagad-

nienia w szerokiej perspektywie teoretycznej lub koncentruj¹ce siê

na wycinkowej prezentacji istotnych problemów, poprzedzonej eks-

ploracj¹ tego obszaru przez autora.

Innym, znacz¹cym celem wspomnianej serii jest przedstawianie

zró¿nicowanych dyskursów toczonych w obszarze rozmaitych dys-

cyplin naukowych, czêsto odmiennie postrzegaj¹cych sytuacjê i po-

trzeby osób niepe³nosprawnych. Mamy nadziejê, ¿e wielow¹tkowoœæ

i wielop³aszczyznowoœæ dyskursu pozwoli na wypracowanie zinte-

growanych koncepcji adekwatnych do rzeczywistoœci i u¿ytecznych

w praktyce. Dlatego grono autorów publikowanych w serii opraco-

wañ tworz¹ przedstawiciele nie tylko pedagogiki specjalnej, ale tak¿e

psychologii, medycyny, fizjoterapii, socjologii, filozofii, prawa, antro-

pologii.

Korzystaj¹c z okazji, w imieniu redaktorów serii pragnê podziêko-

waæ wszystkim Autorom. Szczególne podziêkowania kierujê w stronê

cz³onków Rady Naukowej. To dziêki ich ¿yczliwoœci i merytorycznym

sugestiom poszczególne tomy przyjmuj¹ ostateczn¹ postaæ.

W imieniu Rady Redakcyjnej

Zenon Gajdzica

Wprowadzenie

9

PREAMBLE

Education, rehabilitation, socialization of the handicapped is a sub-

ject of frequent discussions in the scope of medicine, psychology,

sociology, law, anthropology, pedagogics and special pedagogics. In-

tensivity of these discussions as well as richness of the arised propo-

sitions is also a consequence of current cultural, social and economic

changes. We can observe for years their result which is strengthener

of care for people being in worse development or/and social situation.

However, it is difficult to admit current state to be satisfactory. In

many fields of activity for the mentioned group of people we can

perceive alarming changes, neglects or desistance. Sometimes they

are a consequence of too slow legislative reactions for intensive social

transformations. Another time they result from lack of or discordant

conceptions of necessary changes. There are also situations, when

discussions hold for people being in worse conditions are being

drowned – they get lost among other, louder expressed social matters.

That is why each diagnosis of a social situation and needs of the

handicapped is an important initiative. Also trials to search for better,

more efficient solutions by comparisons are of importance. In this

subject it is worth taking advantage not only of solutions present in

countries with very different economic and cultural standards, in which

by tradition we search for datum, but also to undertake a trial of

a more detailed inquiry into prepared conceptions and into based on

them practical solutions in neighbour countries to Poland.

One of important goals of the series began with this volume and

titled „Problems of Education, Rehabilitation and Socialization of the

Handicapped” is to acquaint polish reader with researches on the

situation of the handicapped in Czech Republic and in Slovakia. Close

neighbourhood, similar economic situation as well as cultural rela-

tionship of these countries minimize a risk of equivalency errors, made

10

in narrow context comparative diagnosis. There is no doubt that in

many fields this comparison may be very instructive for us.

In mentioned series, despite of conceptional essays, we would like

to present entirely empirical works, that show results of current re-

searches on the educational and social situation of the handicapped.

These kinds of descriptions are especially important towards contra-

dictory political discussions as well as based on them incoherent so-

cial expectations for further changes in education, rehabilitation and

social support of the subject group of people. As a result of this inten-

sion, there are articles of a very different generality level, presenting

issues analyzed in a wide theoretical perspective or concentrating on

a specific presentation of important problems preluded by author’s

exploration of the subject.

Another important goal we wish to reach with the mentioned se-

ries is to present different discussions taking place within several

science disciplines, which often perceive differently the situation and

needs of the handicapped. We hope that multitude of plots and planes

of the discussions will allow to find integrated concepts more ade-

quate to reality and useful in practice. Therefore the authors publis-

hed in this series are recruited not only within special pedagogics

scope, but also psychology, medicine, physiotherapy, sociology, phi-

losophy, law, anthropology.

At this opportunity, in behalf of the series’ editors I would like to

thank all the authors. Special thanks for Educational Council mem-

bers. It is through their kindness and essential suggestions particular

volumes assumed final form.

In behalf of Editorial Council

Zenon Gajdzica

Preamble

11

WSTÊP

Cz³owiek od pocz¹tku swojego istnienia jest istot¹ spo³eczn¹, ¿yje

w grupie, uczy siê, a nastêpnie odgrywa powierzone mu role w rodzi-

nie i œrodowisku spo³ecznym. Te okreœlone funkcje pe³ni zgodnie

z wiekiem, p³ci¹, zdobyt¹ wiedz¹ i doœwiadczeniem, osi¹gniêt¹ pozy-

cj¹ spo³ecz¹, ale równie¿ odpowiednio do posiadanych predyspozycji

intelektualnych i mo¿liwoœci ruchowych. Do ¿ycia i zaspokojenia po-

trzeb ka¿dej osoby niezbêdni s¹ inni ludzie, nie tylko z najbli¿szego

otoczenia, dla których dana osoba stanowi wartoœæ i którym jest po-

trzebna. Ka¿dy cz³owiek, rodz¹c siê, otrzymuje okreœlony kod gene-

tyczny, który pozwala na zró¿nicowany wybór drogi ¿yciowej. To

wp³yw œrodowiska przyczynia siê do w³¹czania lub wy³¹czania ak-

tywnoœci poszczególnych genów. Wyniki prowadzonych badañ jed-

noznacznie wskazuj¹, ¿e dziedzicznoœæ i œrodowisko wspó³dzia³aj¹

i s¹ od siebie uzale¿nione, a efektem wzajemnego oddzia³ywania jest

skutecznoœæ ludzkiej aktywnoœci. Rozwój dziecka to nieustanne do-

starczanie coraz to nowych bodŸców i wra¿eñ, by wywo³aæ reakcjê

organizmu na impulsy zewnêtrzne i wewnêtrzne.

Gdy wszystkie uk³ady i narz¹dy s¹ nieuszkodzone, funkcjonuj¹

prawid³owo i wspó³pracuj¹, mówimy o zdrowym cz³owieku, jednostce

pe³nosprawnej. Oznacza to, ¿e czynnoœæ jednego narz¹du zale¿y od

innych i ka¿dy, nawet najmniejszy narz¹d wywiera wp³yw na pracê

pozosta³ych. Nie wszystkim ludziom jest jednak dane funkcjonowaæ

w takim komforcie. Choroby, uszkodzenia, urazy powoduj¹, ¿e po-

szczególne narz¹dy nie s¹ w stanie przywróciæ wewnêtrznej rów-

nowagi organizmu. Zaburzenia te maj¹ swoje pod³o¿e na poziomie

uk³adu anatomiczno-fizjologicznego, endokrynologicznego i w oœrod-

kowym uk³adzie nerwowym. Wyst¹pienie zak³óceñ w pracy organi-

zmu uruchamia mechanizmy obronne, które mobilizuj¹ poszczegól-

ne uk³ady do procesów regulacyjno-obronnych. Nie zawsze organizm

Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment

pełnej wersji całej publikacji.

Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji

kliknij tutaj

.

Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora

sklepu na którym można

nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji

. Zabronione są

jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z

regulaminem serwisu

.

Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie

internetowym

e-booksweb.pl - audiobooki, e-booki

.