„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Władysława Maria Francuz

Wykonywanie podstawowych robót ślusarsko-kowalskich
711[04].Z1.05

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
mgr inż. Alicja Zajączkowska

mgr inż. Marek Machnik

Opracowanie redakcyjne:

mgr Halina Zwolska

Konsultacja:

dr inż. Janusz Figurski

Korekta:

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 711[04].Z1.05
„Wykonywanie podstawowych robót ślusarsko-kowalskich” zawartego w modułowym
programie nauczania dla zawodu kamieniarz 711[04].

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

5

3. Cele kształcenia

6

4. Przykładowe scenariusze zajęć

7

5. Ćwiczenia

11

5.1. Podstawowe procesy obróbkowe stali przydatne w pracy kamieniarza

11

5.1.1. Ćwiczenia

11

5.2. Zasady bezpieczeństwa i higieny pracy w trakcie prac ślusarsko - kowalskich

14

5.2.1. Ćwiczenia

14

5.3. Metalowe elementy osadzeniowe w robotach kamieniarskich

15

5.3.1. Ćwiczenia

15

5.4. Konserwacja narzędzi ręcznych do obróbki kamienia

18

5.4.1. Ćwiczenia

18

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia
7. Literatura

19
28

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie kamieniarz.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas pracy z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania-
uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

−

wykaz literatury.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem:

−

pokazu z objaśnieniem,

−

ćwiczeń praktycznych,

−

tekstu przewodniego.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel

może posłużyć się zestawem zadań testowych, który znajduje się w rozdziale 6. Zostały
w nim zamieszczone:

−

plan testu w formie tabelarycznej,

−

propozycje norm wymagań,

−

instrukcja dla nauczyciela,

−

instrukcja dla ucznia,

−

karta odpowiedzi,

−

zestaw zadań testowych.

W rozdziale tym podano również przykład „próby pracy” wraz z kryteriami oceny

wykonania zadania. Próba ta pomoże w sprawdzeniu nabytych przez ucznia umiejętności
praktycznych w trakcie realizacji programu bieżącej jednostki modułowej.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych

711[04].Z1.01
Wykonywanie

podstawowych robót

ciesielskich

711[04].Z1.03
Wykonywanie

podstawowych robót

murarskich

711[04].Z1.04
Wykonywanie

podstawowych robót

tynkarskich

711[04].Z1.05
Wykonywanie

podstawowych robót

ślusarsko-kowalskich

711[04].Z1.02
Wykonywanie

podstawowych robót

betoniarsko-zbrojarskich

711[04].Z1

Technologia prac

pomocniczych

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

– stosować terminologię budowlaną,
– rozróżniać technologie wykonania budynku,
– przestrzegać zasad bezpiecznej pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska,

przewidywać i zapobiegać zagrożeniom,

– stosować procedury udzielania pomocy przedmedycznej osobom poszkodowanym,
– rozpoznawać i charakteryzować podstawowe materiały budowlane,
– odczytywać i interpretować rysunki budowlane i sporządzać szkice robocze,
– posługiwać się dokumentacją budowlaną,
– sporządzać podstawowe konstrukcje geometryczne,
– wykonywać przedmiary i obmiary robót budowlanych,
– wykonywać pomiary i rysunki inwentaryzacyjne,
– organizować stanowiska składowania i magazynowania,
– transportować i składować materiały budowlane,
– oceniać jakość wykonanej pracy i usuwać usterki.
– korzystać z różnych źródeł informacji,
– oceniać własne możliwości w działaniach indywidualnych i zespołowych,
– stosować zasady współpracy w grupie,
– uczestniczyć w dyskusji, prezentacji.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji ćwiczeń podanych w poradniku uczeń powinien umieć:

– posłużyć się dokumentacją techniczną w zakresie niezbędnym do wykonania robót

ślusarsko-kowalskich, realizowanych w pracy kamieniarza,

– posłużyć się sprzętem pomiarowym w celu dokonania pomiarów,
– zorganizować i zlikwidować stanowisko pracy do robót ślusarsko-kowalskich,
– określić szacunkowo ilość materiału niezbędnego do wykonania robót ślusarsko-

kowalskich i sporządzić zapotrzebowanie materiałowe,

– dobrać narzędzia i sprzęt do robót ślusarsko-kowalskich,
– przygotować narzędzia do obróbki ręcznej kamienia,
– wykonać ostrzenie narzędzi niezbędnych do obróbki ręcznej kamienia,
– dobrać i wymienić wkładki do groszkowników,
– wykonać cięcie i profilowanie płaskownika stalowego,
– dokonać wiercenia w płaskowniku stalowym,
– ukształtować proste kotwie, klamry i trzpienie do osadzenia elementów kamiennych,
– rozróżnić i dobrać łączniki osadzeniowe,
– przeprowadzić bieżącą kontrolę poprawności wykonanej pracy,
– ocenić jakość wykonanej pracy i usunąć usterki,
– sporządzić rozliczenie materiałowe do wykonanej pracy,
– obliczyć wynagrodzenie za pracę,
– wykonać prace ślusarsko-kowalskie z zachowaniem przepisów bezpieczeństwa i higieny

pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca …………………………………….………….
Modułowy program nauczania: Kamieniarz 711[04].

Moduł:Technologia robót pomocniczych 711[04].Z1.
Jednostka modułowa: Wykonywanie podstawowych robót ślusarsko-kowalskich
711[04].Z1.05.

Temat: Podstawowe operacje obróbkowe w robotach ślusarsko-kowalskich.

Cel ogólny: Zapoznanie uczniów z podstawowymi operacjami obróbkowymi stali

przydatnymi w pracy kamieniarza

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

−

odczytać rysunki elementów metalowych,

−

dobrać materiał do wykonania elementu metalowego,

−

dobrać narzędzia do operacji obróbkowej,

−

wykonać poszczególne operacje,

−

odszukać potrzebne informacje w różnych źródłach,

−

współpracować w grupie.

Metody nauczania:

−

„JIGSAW” (klasa – układanka – puzzle),

−

ćwiczenia,

−

dyskusja.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna,

−

praca w grupie.

Czas: 2 godziny lekcyjne – 90 minut.

Środki dydaktyczne:

−

plansze poglądowe

−

dokumentacja techniczna,

−

tablice gatunków stali, tablice gwintów i otworów pod gwinty,

−

narzędzia ślusarsko-kowalskie,

−

literatura.

Przebieg zajęć:

1. Wprowadzenie.
2. Określenie celów zajęć.
3. Podział uczniów na 4 zespoły 3÷4 osobowe (najlepiej tylu uczniów w zespole ile jest

zespołów), w celu opracowania następujących tematów:

Zespół I: Przecinanie metali piłką.

Zespół II: Cięcie blach nożycami.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

Zespół III: Gięcie i prostowanie metali.

Zespół IV: Wiercenie otworów, wykonywanie gwintów.

4. Krok 1. Każda grupa opracowuje dany temat. Grupy mają za zadanie przedyskutować

i opanować swoją część wiedzy.

5. Krok 2. Eksperci rozdzielają się do nowych grup, w których:

−

prezentują pozostałym część materiału opracowanego przez grupę, którą reprezentują,

−

uczą się od innych ekspertów ich zagadnień.

6. Krok 3. Eksperci wracają do swoich grup i konfrontują zdobytą całościową wiedzę.
7. Dyskusja – analiza wyników pracy w grupach. Uczniowie sprawdzają czy wszyscy

nauczyli się wszystkiego.

Zakończenie zajęć

Podsumowanie zajęć – ocena poziomu osiągnięć uczniów i ich aktywności.

Praca domowa

Opisz rodzaje wierteł.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca …………………………………….………….
Modułowy program nauczania: Kamieniarz 711[04].
Moduł:Technologia robót pomocniczych 711[04].Z1.
Jednostka modułowa: Wykonywanie podstawowych robót ślusarsko-kowalskich
711[04].Z1.05.

Temat: Narzędzia pomiarowe stosowane w robotach ślusarsko-kowalskich.

Cel ogólny: Zapoznanie uczniów z rodzajami narzędzi pomiarowych stosowanych

w robotach ślusarsko-kowalskich przydatnych w pracy kamieniarza oraz ze sposobami
posługiwania się tymi narzędziami.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

−

rozróżnić narzędzia pomiarowe,

−

określić zastosowanie poszczególnych narzędzi,

−

dobrać narzędzia do wykonywanych prac,

−

poprawnie posługiwać się narzędziami,

−

wykonywać szkice zmierzonych elementów,

−

ocenić dokładność pomiarową uzyskiwaną z użyciem poszczególnych narzędzi,

−

kontrolować na bieżąco jakość robót,

−

odszukać potrzebne informacje na planszach, w instrukcjach i w literaturze,

−

współpracować w grupie.

Metody nauczania:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne,

−

dyskusja.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna,

−

praca w zespole.

Czas: 4 godziny lekcyjne – 180 minut.

Środki dydaktyczne:

−

narzędzia pomiarowe stosowane w robotach ślusarsko-kowalskich,

−

plansze poglądowe dotyczące rodzajów narzędzi pomiarowych,

−

instrukcje dotyczące posługiwania się narzędziami pomiarowymi,

−

różne elementy metalowe,

−

katalogi narzędzi, normy dotyczące gwintów,

−

literatura.

Przebieg zajęć:

1. Wprowadzenie.
2. Określenie celów zajęć.

3.

Pokaz z objaśnieniem

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Nauczyciel powinien:

−

scharakteryzować rodzaje narzędzi pomiarowych stosowanych w robotach
ślusarsko-kowalskich,

−

omówić dobór narzędzi do poszczególnych prac,

−

omówić zasady posługiwania się określonymi narzędziami,

−

omówić sposoby konserwacji narzędzi,

−

zwrócić uwagę na konieczność kontrolowania na bieżąco wykonywanej pracy,

−

zwrócić uwagę na utrzymywanie ładu i porządku na stanowisku pracy,

−

wskazać zasady posługiwania się tablicami, instrukcjami, katalogami, literaturą.

4. Ćwiczenia – praca uczniów w zespołach 2–3-osobowych.

−

zespoły otrzymują zadania: pomiaru poszczególnych elementów, a następnie
wykonania ich szkiców,

−

każdy uczeń wykonuje szkic zmierzonego elementu,

−

uczniowie porządkują stanowisko pracy.

5. Dyskusja

−

analiza pracy w grupach,

−

każdy zespół prezentuje wyniki wykonania zadania,

−

uczniowie dyskutują nad prezentowanymi wynikami prac i oceniają ich
prawidłowość pod kątem zgodności szkicu z pomierzonym elementem.

Zakończenie zajęć

Podsumowanie zajęć - ocena poziomu osiągnięć uczniów i ich aktywności.

Praca domowa

Opisz trzy wybrane narzędzia pomiarowe.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych

umiejętności.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

5. ĆWICZENIA

5.1. Podstawowe procesy obróbkowe stali przydatne w pracy

kamieniarza

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1
Zorganizuj, a następnie zlikwiduj stanowisko pracy do wykonywania robót ślusarsko-
kowalskich.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić sposób składowania materiałów,
2) określić kolejność ułożenia narzędzi,
3) wskazać miejsce na odpady oraz sposób ich składowania,
4) określić zasady bezpieczeństwa i ergonomii,
5) zorganizować stanowisko pracy,
6) uporządkować i zlikwidować stanowisko pracy,
7) uzasadnić wykonane działania.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

plansze poglądowe dotyczące organizacji stanowisk pracy,

−

instrukcje dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej,

−

narzędzia i materiały potrzebne do wykonania robót ślusarsko-kowalskich.

Ćwiczenie 2

Dokonaj pomiarów elementu z blachy z okrągłymi otworami otrzymanego

od nauczyciela, a następnie wykonaj szkic tego elementu.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) obejrzeć otrzymany element,
2) dobrać narzędzia pomiarowe,
3) zmierzyć długość, szerokość i grubość elementu,

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

4) zmierzyć średnicę otworów,
5) zmierzyć odległości krawędzi otworów,
6) oznaczyć krawędź bazową,
7) zmierzyć usytuowanie otworów w stosunku do krawędzi bazowej,
8) wykonać szkic elementu.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

blacha z otworami,

−

narzędzia pomiarowe: przymiar kreskowy, suwmiarka, wysokościomierz traserski, macki.

Ćwiczenie 3

Na pomalowanej farbą traserską blasze stalowej - wytrasuj element według rysunku

otrzymanego od nauczyciela.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z rysunkiem,
2) dobrać narzędzia pomiarowe i traserskie,
3) obejrzeć otrzymaną blachę,
4) wytrasować element według rysunku,
5) sprawdzić wytrasowany element z rysunkiem oraz ocenić jakość wykonanej pracy,
6) zlikwidować i uporządkować stanowisko pracy.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

blacha stalowa pomalowana farbą traserską,

−

dokumentacja techniczna elementu stalowego,

−

narzędzia pomiarowe i traserskie: rysik, suwmiarka, wysokościomierz traserski, punktak,
cyrkiel traserski,

−

narzędzia i sprzęt do sprzątania.

Ćwiczenie 4

Określ szacunkowo ilość materiału niezbędnego do wykonania elementu osadzeniowego

według rysunku otrzymanego od nauczyciela oraz sporządź zapotrzebowanie materiałowe.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z otrzymanym rysunkiem,
2) odczytać gatunek potrzebnego materiału,
3) określić sposób wykonania elementu,
4) określić rodzaj materiału wyjściowego potrzebnego do wykonania elementu,
5) obliczyć wielkość (objętość, ciężar) gotowego elementu oraz dodać wielkości naddatków

na obróbkę i odpadów,

6) sporządzić zapotrzebowanie materiałowe.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem, tekst przewodni.

Środki dydaktyczne:

−

dokumentacja techniczna elementu osadzeniowego,

−

literatura zawierająca charakterystykę materiałów, z których wykonany jest element
osadzenia,

−

kalkulator.

Ćwiczenie 5

Dokonaj wymiany brzeszczotu w piłce do metalu.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien

:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) dobrać brzeszczot do wymiany w piłce do metalu,
3) zluzować naciąg zużytego brzeszczota,
4) ściągnąć brzeszczot z zaczepów,
5) założyć nowy brzeszczot,
6) naciągnąć brzeszczot,
7) sprawdzić naciąg brzeszczota,
8) uporządkować stanowisko pracy.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem, ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

piłka do metalu z zużytym brzeszczotem,

−

tablice doboru brzeszczotów,

−

nowe brzeszczoty,

−

narzędzia i sprzęt do sprzątania.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

5.2. Zasady bezpieczeństwa i higieny pracy w trakcie prac

ślusarsko-kowalskich

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie

Spośród przedstawionych przez nauczyciela środków ochrony indywidualnej, wybierz

środki stosowane podczas wiercenia otworu w płaskowniku stalowym.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) obejrzeć przedstawione środki ochrony indywidualnej,
2) określić zagrożenia, występujące podczas wiercenia otworu w płaskowniku stalowym,
3) wybrać odpowiednie materiały,
4) uzasadnić swój wybór.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

zestaw różnych środków ochrony indywidualnej,

−

instrukcja bhp dotycząca robót ślusarsko-kowalskich.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

5.3. Metalowe elementy osadzeniowe w robotach kamieniarskich

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Spośród przedstawionych przez nauczyciela metalowych elementów osadzeniowych

wybierz:

−

kotwę nośną z płytką,

−

kotwę rurkową,

−

klamrę,

oraz określ ich zastosowanie.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) obejrzeć przedstawione metalowe elementy osadzeniowe,
2) wybrać odpowiednie elementy,
3) uzasadnić swój wybór,
4) określić zastosowanie wybranych metalowych elementów osadzeniowych.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

zestaw metalowych elementów osadzeniowych stosowanych w robotach kamieniarskich,

−

plansze poglądowe z metalowymi elementami osadzeniowymi.

Ćwiczenie 2

Spośród metalowych elementów osadzeniowych przedstawionych przez nauczyciela

wybierz łącznik, który służy do połączenia dwóch elementów z ich tylną wymurówką.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z przedstawionymi metalowymi elementami osadzeniowymi,
2) rozróżnić łączniki i wybrać właściwy łącznik,
3) uzasadnić swój wybór, podać zasadę połączenia elementów.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

Środki dydaktyczne:

−

metalowe elementy osadzeniowe.

Ćwiczenie 3

Przetnij,

przewierć

oraz

wygnij

płaskownik

według

rysunku

otrzymanego

od nauczyciela.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z rysunkiem,
2) przygotować narzędzia do wykonania zadania,
3) zmierzyć płaskownik,
4) wytrasować miejsce cięcia, gięcia i wykonania otworu,
5) uciąć płaskownik na wymaganą długość,
6) wykonać otwór,
7) wygiąć płaskownik,
8) stępić ostre krawędzie,
9) sprawdzić z rysunkiem wykonany element metalowy oraz ocenić jakość wykonanej

pracy, usunąć ewentualne usterki,

10) zlikwidować i uporządkować stanowisko pracy.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem, tekst przewodni, ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

rysunek,

−

narzędzia do robót ślusarskich,

−

płaskownik,

−

plansze poglądowe dotyczące metalowych elementów osadzeniowych,

−

narzędzia i sprzęt do sprzątania.

Ćwiczenie 4

Wykonaj kotwę stalową według rysunku otrzymanego od nauczyciela oraz sporządź

rozliczenie materiałowe do wykonanej pracy.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z rysunkiem,
2) przygotować narzędzia do wykonania zadania,
3) wykonać kotwę zgodnie z rysunkiem,

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

4) kontrolować na bieżąco jakość wykonywanej pracy,
5) wykorzystać materiał w sposób racjonalny,
6) sprawdzić z rysunkiem wykonany element metalowy, usunąć ewentualne usterki,
7) sporządzić rozliczenie materiałowe,
8) zlikwidować i uporządkować stanowisko pracy.

Zalecane metody nauczania– uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem, tekst przewodni, ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

rysunek,

−

narzędzia do robót ślusarskich,

−

płaskownik,

−

plansze poglądowe dotyczące metalowych elementów osadzeniowych,

−

narzędzia i sprzęt do sprzątania.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

5.4. Konserwacja narzędzi ręcznych do obróbki kamienia

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokonaj konserwacji wybranego narzędzia ręcznego do obróbki kamienia.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) oczyścić narzędzie z brudu i kurzu,
2) zakonserwować narzędzie szmatką lekko zwilżoną olejem,
3) uporządkować stanowisko pracy.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

ręczne narzędzia do robót kamieniarskich,

−

czyste szmaty, olej do konserwacji,

−

narzędzia i sprzęt do sprzątania.

Ćwiczenie 2

Dokonaj wymiany wkładki do groszkownika w zależności od rodzaju wykonywanych

prac kamieniarskich.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien

:

1) zorganizować stanowisko pracy,
2) dobrać wkładkę do groszkownika do rodzaju wykonywanych robót kamieniarskich,
3) wymontować z uchwytu zużytą wkładkę,
4) założyć nową wkładkę,
5) unieruchomić wkładkę w uchwycie groszkownika,
6) uporządkować stanowisko pracy.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

groszkownik z zużytą wkładką,

−

tablice groszkowników, nowe wkładki,

−

narzędzia do zamontowania wkładek do groszkowników (śrubokręty, klucze),

−

narzędzia i sprzęt do sprzątania.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej

„Wykonywanie podstawowych

robót ślusarsko-kowalskich”

Test składa się z 22 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 14, 17, 18, 20, 21, 22 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 11, 12, 13, 15, 16, 19 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 14 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 17 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 20 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. c, 3. b, 4. c, 5. b, 6. b, 7. a, 8. a, 9. b, 10. d, 11. a, 12.
a, 13. b, 14. c, 15. b, 16. a, 17. b, 18. b, 19. b, 20. b, 21. a, 22.c

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1.

Rozpoznać operacje obróbkowe
w robotach ślusarskich

B

P

d

2. Wybrać narzędzia ślusarskie

B

P

c

3.

Rozpoznać zawartość dokumentacji
technicznej

A

P

b

4. Określić podstawowe czynności kucia

A

P

c

5. Zidentyfikować narzędzia pomiarowe

A

P

b

6. Określić dokładność pomiarów

B

P

b

7. Rozpoznać czynność kucia

A

P

a

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

8. Określić czynność trasowania

A

P

a

9. Dobrać narzędzie pomiarowe

B

P

b

10. Rozpoznać szczelinomierz

A

P

d

11.

Wybrać nieprawdziwą czynność
z zakresu robót ślusarsko-kowalskich

C

PP

a

12. Określić zastosowanie gilotyny

B

PP

a

13.

Określić proces zachodzący
w zginanym elemencie

C

PP

b

14. Rozpoznać narzędzie traserskie

A

P

c

15.

Wskazać zależność pomiędzy
materiałem a narzędziem
zastosowanym do obróbki

C

PP

b

16.

Rozpoznać stal nie stosowaną
do wyrobu wierteł

B

PP

a

17.

Określić granice temperatury kucia
stali

A

P

b

18. Rozpoznać narzędzia ślusarskie

A

P

b

19.

Wybrać urządzenie, którym nie można
wykonać gwintu

A

PP

b

20.

Wybrać nieprawdziwe stwierdzenie
dotyczące przepisów bezpieczeństwa
i higieny pracy

C

P

b

21.

Wskazać osobę odpowiedzialną za plan
BIOZ na budowie

A

P

a

22. Rozpoznać łącznik metalowy B

P

c

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
3. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
4. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
5. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
6. Nie przekraczaj przeznaczonego czasu na test.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 22 zadania. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawdziwa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej

rubryce znak X. W przypadku pomyłki błędną odpowiedź zaznacz kółkiem, a następnie
ponownie zakreśl odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego

rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

– instrukcja,
– zestaw zadań testowych,
– karta odpowiedzi.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

[

1. W robotach ślusarskich prostowanie, piłowanie, wiercenie i gięcie należą do:

a) czynności pomocniczych,
b) prac przygotowawczych,
c) operacji montażowych,
d) operacji obróbkowych.

2. Do narzędzi ślusarskich należą:

a) klucze, wkrętaki, żłobniki,
b) podsadzki, nadstawki, klucze,
c) młotki, pilniki, piłki do metali,
d) pryzmy, nadstawki, kątowniki.

3. Wykazy potrzebnych materiałów oraz narzędzi znajdują się:

a) w warunkach technicznych odbioru,
b) w dokumentacji technicznej,
c) na rysunku technicznym,
d) na szkicu.

4. Podstawowymi czynnościami kucia są:

a) nitowanie, wycinanie, gładzenie,
b) gięcie, prostowanie, gwintowanie,
c) wydłużanie, spęczanie, przecinanie,
d) prostowanie, polerowanie, rozcieranie.

5. Wzornikami do sprawdzania promieni zaokrągleń wklęsłych i wypukłych są:

a) kątomierze nastawne,
b) promieniomierze,
c) kątowniki,
d) macki.

6. Za pomocą przymiarów kreskowych określa się długość z dokładnością do:

a) 1,0 m,
b) 0,5 mm,
c) 0,01 mm,
d) 1º.

7. Plastyczne kształtowanie metalu na gorąco lub zimno nazywa się:

a) kuciem,
b) spawaniem,
c) trasowaniem,
d) polerowaniem,

8. Przeniesienie z rysunku na przedmiot zasadniczych wymiarów i zarysu przedmiotu

nazywa się:
a) trasowaniem,
b) docieraniem,
c) nitowaniem,
d) piłowaniem,

9. Przyrządy suwmiarkowe służą do:

a) sprawdzania płaskości powierzchni,
b) mierzenia wymiarów liniowych,
c) mierzenia długości krzywych,
d) określania kątów.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

10. Z pakietu blaszek o różnej grubości stopniowanej co 0,05 mm składają się:

a) znaczniki traserskie,
b) głębokościomierze,
c) promieniomierze,
d) szczelinomierze.

11. Wskaż zdanie nieprawdziwe.

a) Nitowanie polega na łączeniu dwóch blach przez stopienie ich brzegów.
b) Temperatura kucia jest zależna od gatunku obrabianego materiału.
c) Obrabiany materiał należy pokryć farbą przed trasowaniem.
d) Przymiar kreskowy jest to sztywna lub półsztywna linijka.

12. Gilotyna jest to urządzenie mechaniczne służące do:

a) cięcia grubych blach,
b) wygładzania powierzchni,
c) prostowania płaskowników,
d) obcinania nierówności elementów.

13. Podczas gięcia elementu metalowego warstwy wewnętrzne materiału ulegają:

a) ścinaniu,
b) ściskaniu,
c) skręcaniu,
d) rozciąganiu.

14. Z podstawy, słupa i rysika o regulowanej wysokości składa się:

a) liniał traserski,
b) cyrkiel drążkowy,
c) znacznik traserski,
d) głębokościomierz suwmiarkowy.

15. Kąt ostrza przecinaka-wycinaka powinien być dostosowany do:

a) rodzaju materiału, z którego jest wykonany,
b) twardości obrabianego materiału,
c) rodzaju ostrzałki tarczowej,
d) wielkości obrabianego elementu.

16. Z jakiej stali nie wykonuje się wierteł?

a) Zwykłej.
b) Szybkotnącej.
c) Stopowej kobaltowej.
d) Węglowej narzędziowej.

17. Temperatura kucia stali jest zależna od gatunku materiału i zawiera się w granicach:

a) 500º ÷ 800º C,
b) 800º ÷ 1100º C,
c) 1100º ÷ 1500º C,
d) 1500º ÷ 1800º C.

18. Kształt płaski, półokrągły, okrągły, trójkątny, kwadratowy, nożowy i rombowy mają:

a) wiertła,
b) pilniki,
c) rozwiertaki,
d) gwintowniki.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

19. Wskaż urządzenie, za pomocą którego nie można wykonać gwintu:

a) wiertarka,
b) frezarka,
c) giętarka,
d) tokarka.

20. Wskaż zdanie nieprawdziwe.

a) Ostrzenie narzędzi na ostrzarkach wymaga bezwzględnego stosowania okularów.
b) Proste usterki elektryczne narzędzi mogą być usunięte przez każdego użytkownika.
c) Wszystkie odpady produkcyjne mogą być przekazane tylko firmom mającym

stosowne uprawnienia.

d) Stan narzędzi należy sprawdzać każdego dnia przed rozpoczęciem pracy i po jej

zakończeniu.

21. Plan Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia przygotowuje przed rozpoczęciem budowy

i umieszcza na jej terenie:
a) kierownik budowy,
b) inspektor nadzoru,
c) mistrz budowy,
d) projektant.

22. Do jednoczesnego połączenia dwóch elementów z ich tylną wymurówką stosuje się jako

łącznik:
a) kołek stalowy,
b) kotwę rurkową,
c) kotwę widlastą,
d) klamrę stalową.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ................................................................................................

Wykonywanie podstawowych robót ślusarsko-kowalskich

Zakreśl poprawną odpowiedź

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

21

a

b

c

d

22

a

b

c

d

Razem:

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

Test praktyczny „Próba pracy”

Temat: Wykonaj kotwę nośną skręconą z płytką rozdzielającą i trzpieniem - według
rysunku otrzymanego od nauczyciela

Czas wykonania: 3 godziny lekcyjne

Uczeń powinien:

1. Zaplanować i zapisać kolejne czynności związane z wykonaniem zadania.
2. Dobrać odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej do wykonania zadania.
3. Skompletować i rozmieścić potrzebne do wykonania zadania materiały, narzędzia

i sprzęt.

4. Sprawdzić, przed rozpoczęciem pracy, czy wybrane urządzenia są sprawne technicznie.
5. Wykonać kotwę zgodnie z dokumentacją:

−

wytrasować na materiale wyjściowym kształt wykonywanego elementu,

−

wykonać konieczne operacje obróbki ręcznej i mechanicznej,

−

obsługiwać, podczas wykonywania operacji technologicznych, odpowiednie

urządzenia techniczne zgodnie z instrukcją obsługi oraz zasadami bezpieczeństwa
i higieny pracy,

−

posługiwać się narzędziami zgodnie z ich przeznaczeniem,

−

posługiwać się narzędziami pomiarowymi.

6. Kontrolować na bieżąco jakość robót i usuwać ewentualne usterki.
7. Utrzymywać ład i porządek na stanowisku pracy.
8. Oczyścić narzędzia, uporządkować stanowisko pracy.
9. Zaprezentować grupie i nauczycielowi efekt wykonanego zadania.

Wyposażenie stanowiska roboczego:

−

rysunek techniczny wyrobu,

−

materiał wyjściowy w postaci płaskownika i pręta na trzpień (ilość i rodzaj w zależności
od decyzji nauczyciela),

−

narzędzia i sprzęt potrzebne do wykonania zadania,

−

narzędzia i sprzęt do sprzątania.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

Kryteria oceny wykonania zadania:

Lp. Kryterium oceny

Maksymalna
liczba punktów

1. Właściwe zorganizowanie stanowiska pracy

4

2.

Poprawność zapisania czynności technologicznych, prowadzących
do wykonania kotwy stalowej

2

3. Wybranie odpowiednich materiałów, narzędzi i sprzętu

3

4. Wybranie odpowiednich środków ochrony indywidualnej

2

5.

Staranność wykonania elementu:
- zgodność z rysunkiem,
- wymiary poszczególnych elementów,
- kąty ustawienia i skręcenia wzajemnego elementów,
- jakość spoiny

10

6. Poprawność posługiwania się narzędziami i sprzętem

4

7.

Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony
przeciwpożarowej w odniesieniu do wykonywanych czynności

3

8.

Właściwe uporządkowanie stanowiska pracy po zakończeniu robót

2

Razem:

30

Schemat punktowania

Proponowane oceny:

27 ÷ 30 pkt – bardzo dobry,
23 ÷ 26 pkt – dobry,
19 ÷ 22 pkt – dostateczny,
15 ÷ 18 pkt – dopuszczający.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

7. LITERATURA

1. Andrzejewski H., Lipski R.: Technologia 1 – obróbka ręczna. WSiP, Warszawa 1958

2. Bancarzewski M.: Wykonywanie podstawowych operacji kowalskich – poradnik

dla ucznia. KOWEZ, Warszawa 2002

3. Dretkiewicz-Więch J.: Nauczycielski system oceniania. CODN, Warszawa 1997

4. Francuz W.M.: Budowniczowie. Politechnika Krakowska, Centrum Pedagogiki

i Psychologii. Kraków 2001

5. Francuz W.M.: Dydaktyka w nowej szkole zawodowej. Politechnika Krakowska,

Centrum Pedagogiki i Psychologii. Kraków 2004

6. Godlewski M., Korolec M.: Poradnik dla mechaników. Państwowe Wydawnictwa

Szkolnictwa Zawodowego, Warszawa1984

7. Górecki A.: Ślusarstwo. Państwowe Wydawnictwa Szkolnictwa Zawodowego,

Warszawa 1968

8. Mac S.: Ślusarstwo ogólne M-149 tom I. Związek Zakładów Doskonalenia

Zawodowego, Warszawa 1987

9. Mac S.: Ślusarstwo ogólne M-149 tom II. Związek Zakładów Doskonalenia

Zawodowego, Warszawa 1987

10. Roj-Chodacka A.: Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. KOWEZ, Warszawa 2002

11. Sell L.: Ślusarstwo w pytaniach i odpowiedziach. Wydawnictwa Naukowo – Techniczne,

Warszawa 1987

12. Szymański E.: Materiały budowlane. WSiP, Warszawa 2003

13. Wilcke H., Thunig W.: Kamieniarstwo. WSiP, Warszawa 1997

14. Praca zbiorowa: Nowy Poradnik majstra budowlanego. Arkady, Warszawa 2003

15. Praca zbiorowa: Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych, Poradnik

projektanta, kierownika budowy i inspektora nadzoru. Verlag Dashofer, Warszawa 2005

Ustawy i rozporządzenia:

16. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997r. w sprawie

ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (z późn. zmianami, tekst jednolity
Dz.U. 2003 Nr 169, poz.1650)

17. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003r. w sprawie bezpieczeństwa

i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz.U. 2003 nr 47 poz.401)