1

MAKROEKONOMIA WYKŁAD 5 Z DNIA 26.05.2012

~ BEZROBOCIE ~

Bezrobocie: zjawisko polegające na tym, że część siły roboczej i ludności w wieku produkcyjnym

18-60 kobiet

18 -65 mężczyzny

zdolnej i skłonnej do pracy na warunkach typowych dla danej gospodarki nie znajduje zatrudnienia mimo
podjęcia poszukiwań.

Warunki typowe:



Przeciętne płace



Ludzie muszą poszukiwać pracy

Zasoby

Lp – ludność w wieku produkcyjnym Sr = Z+B

Sr – siła robocza –aktywni zawodowo

Nsr – nieaktywni zawodowo

Zatrudnienie

Bezrobocie

Z B

Współczynnik aktywności zawodowej obrazuje jaka część ludności w wieku produkcyjnym jest
zatrudniona.

Wysokość tego zatrudnienia zależy od:



Poziomu i zmiany stawek płac – im wyższe tym większy współczynnik aktywności zawodowej



Preferencji jednostek w zakresie kształcenia



Modelu rodziny



Liczby dzieci w rodzinie i sposobu wychowania (czy kobieta pracuje, jakie są tradycje w
rodzinie)



Uwarunkowań społeczno-kulturowych (liczba przedszkoli, urlopy dla tatusiów)

Przekształcenia wzorów

Stopa bezrobocia (w liczbach względnych %)

2

Metody obliczania bezrobocia



Sumowanie informacji poszczególnych rzędów zatrudnienia o liczbie osób poszukujących
pracy (wady: mogą istnieć bezrobotni niezarejestrowani, ale również w urzędach mogły się
zarejestrować osoby które nie są zainteresowane podjęciem pracy a jedynie otrzymaniem zasiłku)



Metoda BAEL – polega na dokonywaniu szacunków wielkości bezrobocia w oparciu o badania

ankietowe z losowo wybranej grupy ludności o liczbie osób poszukujących pracy i pozostających
bez prac (wady: takiej jak badanie ankietowe, tj. wybiórczość)

Społeczno-ekonomiczne skutki bezrobocia
Skutki mikroekonomiczne



pogorszenie się sytuacji materialnej osób bezrobotnych i ich rodzin w wyniku pozostawania bez
pracy, o stopniu degradacji ekonomicznej informuje, tzw. stopa kompensacji (przedstawienia)

d – stopa kompensacji

D

b

– dochód osiągany w czasie bezrobocia

D

z

– dochód w okresie zatrudnienia

Zwykle d < 1

Skutki makroekonomiczne



na skutek niewykorzystanej siły roboczej (niepełne) pojawiają się straty w wytwarzanym
dochodzie narodowym, ta strata liczona jest różnica pomiędzy produkcją potencjalna
(potencjalnym PKB jaki mógłby być wytworzony gdyby było pełne wykorzystanie zasobów
ludzkich) a tym, który jest faktycznie wytworzony przy istnieniu bezrobocia



obciążenie budżetu państwa z tytułu zasiłków i innych wydatków płaconych bezrobotnym



straty we wpływach budżetowych z tytułu podatków (straty wnikają z tego, że mniejsze są
dochody ludności i stąd podatki)

Skutki społeczne i psychologiczne



praca jest wymiarem ludzkiej egzystencji (możliwości realizacji marzeń) a bezrobotny podlega
procesom frustracji i degradacji społecznej (przestępczość, narkomania, alkoholizm)

Typy bezrobocia



frykcyjne (B

f

) – krótkookresowe, frykcje to tarcie, niedostosowane, jest rezultatem opóźnień w

przystosowaniu struktury podaży pracy i struktury popytu na pracę. Podaż pracy to pracownicy,
popyt przejawiają pracodawcy, gdy jest niedostosowanie to występuje bezrobocie frykcyjne,
pewne zawody stają się niepotrzebne np. kowal, a inne nie pojawiają się np. informatyk. Musi
upłynąć pewien czas żeby dopasowanie nastąpiło. Związane ono być może z takimi
bezrobotnymi, którzy sami, z własnej inicjatywy zmieniają pracę (szukają w innym regionie).
Kiedyś przyczyna był brak informacji, obecnie jest to nieaktualne gdyż mamy Internet. Jest to
normalne i uzasadnione bezrobocie, w każdej dynamicznie rozwijającej się gospodarce zmieniają
się podaż i popyt więc jest to normalne.



Strukturalne (B

s

) – ma charakter długookresowy i bardzo obciąża gospodarkę. Powstaje na tle

strukturalnych, chronicznych rozbieżności między popytem i podażą, są bardziej stałe.
Wyróżniam bezrobocie z niedopasowania przestrzennego (bezrobotni nie idą za pracą), z
niedopasowaniem kwalifikacyjnym (dotyczy osób starszych i niskich kwalifikacji),
niedopasowaniem w przekroju „płeć” – są wolne miejsca dla kobiet a nie dla mężczyzn. To
bezrobocie jest trudne w zwalczaniu.



Globalne (B

g

) (koniunkturalne, keynesistowskie) związane z poziomem aktywności

gospodarczej. Związane jest z nadwyżką całkowitej podaży nad całkowitym popytem ale ta
nadwyżka związana jest z niedostatecznym poziomem aktywności gospodarczej. Występuje ono
w okresie recesji.

B = B

f

+ B

s

+ B

g

3

Krzywa Beveridge’a:

Wakaty

B

s

+ B

f

B

g

Bezrobocie (B) podaż pracy

A – równowaga na rynku pracy, gdzie liczba bezrobotnych jest równa liczbie wakatów – bezrobocie
naturalne ( formalna równowaga – w tych warunkach może występować bezrobocie)
Popyt na pracę = Z (zatrudnieni) + W (wakaty)
Podaż pracy = Z + B (bezrobotni)
Z + W = Z + B
Bezrobocie, które towarzyszy takiej samej liczbie wakatów stanowi równowagę na rynku pracy.
W punkcie x jest więcej bezrobotnych niż wakatów bezrobocie globalne nierównowagi to bezrobocie
związane z niedostateczną aktywnością na rynku pracy)

Teoria bezrobocia (przyczyny bezrobocia)

a. Teoria neoklasyczna – charakterystyczne dla niej jest rozdzielenie rynku towarowego (dóbr i

usług) od rynku pracy. Podejście to zakłada że gospodarka dąży do równowagi, płaca jest ceną
pracy, a rynek pracy wygląda następująco

Stawka

pracy

Płr

1 E F

A
Płr

0 C B D

płr – płaca równowagi = Pdp = Ppp = 0B
A – równowaga
0C – podaż na pracę
0D – popyt na pracę
0B – popyt = podaż
0C < 0D

Popyt na pracę jest niski, a podaż wysoka. Wg neoklasyków ma ona charakter dobrowolny, oznacza ono
że sami zgadzają się ze związkami zawodowymi.
Przyczyny



Zbyt silna pozycja związków zawodowych i windykacja/windują (ta namazała że nie mogę się
doczytać)płac



Istnienie ustawy o płacach minimalnych



Zbyt wysokie zasiłki dla bezrobotnych, gdyby były niższe to skłoniło by bezrobotnych do
poszukiwania pracy.

A

45°

Pp

Wielkość
bezrobocia

Pdp

Ppp

4

Zalecenia: neoklasycy proponują:



Likwidację płac minimalnych



Zmniejszenie siły związków zawodowych



Zmniejszenie zasiłków dla bezrobotnych

Rola państwa:



Usprawnianie funkcjonowania informacji o rynku pracy



Subsydia dla pracodawców którzy przewidują szkolenia dla pracowników

b. Teoria keynesistowska – w przeciwieństwie do neoklasyków zdaniem keynesistów rynek pracy i

towary są ze sobą ściśle powiązane. W ich ujęciu rozmiary zatrudnienia są określone przez
wielkość efektywnego popytu na dobra i usługi (jaki faktycznie istnieje popyt na dobra i usługi).
Uważają, że bezrobocie ma charakter przymusowy, czyli chronicznie pojawiają się stany gdy
popyt globalny jest niewystraczający i pracodawcy zwalniają pracowników.
Pp

0

Pp

1

Stawka
Pracy

E F
Pł

0

(Pdp – doskonale elastyczna)

(hipotetyczny popyt na dobra)

Popyt bezrobocie

(popyt na dobra i usługi)

0 A B popyt na pracę + podaż pracy

!!! Krzywa PP

1

powinna być przerywaną linią ale niestety nie da się tak zrobić, linia

normalna dopiero powinna być od tej pogrubionej linii, za utrudnienia w nauce przepraszam 
0A – popyt = podaż
AB – bezrobocie koniunkturalne – spadł popyt na dobra i usługi (w recesji) i powstaje bezrobocie.
To bezrobocie keynesistowskie wynikające z niedostatecznego popytu na towary, ma charakter
przymusowy bo jest dla pracowników przymusem.
Ograniczenia: państwo w okresie recesji powinno dostarczyć niedosyt popytu poprzez ekspansywną
politykę.
Działalność państwa na rynku pracy:

1. Działalność pasywna – łagodzenie skutków bezrobocia – zasiłki, zasiłki socjalne
2. Aktywna – oddziaływanie państwa na rynek pracy – wykorzystywanie różnych elementów

systemu gospodarczego
Metody redukcji bezrobocia:

a. Ograniczanie podaży pracy



Przedłużanie okresu kształcenia obowiązkowego



Wcześniejsze emerytury

b. Zmniejszanie niedopasowań strukturalnych między Pdp a Ppp



Poprawa informacji na rynku pracy



Doradztwo zawodowe



Szkolenia w celu podniesienia lub zmiany kwalifikacji

c. Zwiększając popyt na siłę roboczą (na pracę)



Oddziaływanie bezpośrednie na rynku pracy (państwo jako podmiot): roboty publiczne,
prace interwencyjne, subsydiowanie zatrudnienia, pożyczki dla bezrobotnych na
warunkach lepszych od banków komercyjnych



Oddziaływanie pośrednie : oddziaływanie na makroelementy poziomu aktywności
gospodarczej – ekspansywna polityka fiskalna, ekspansywna polityka pieniężno-
kredytowa. Keynesiści są za polityką fiskalną, ponieważ jest skuteczniejsza niż
monetarna.

5

~ INFLACJA ~

Inflacja – to proces wzrostu ogólnego poziomu cen



To proces – nie jest to zjawisko jednorazowe



To wzrost ogólnego poziomu cen (przeciętne – jedne mogą spadać inne mogą rosnąć, ale
przeciętnie rosną)

Biorąc pod uwagę formy przejawiania się inflacji wyróżniamy:



Inflację otwartą – występuje, gdy presja inflacyjna przejawia się pod postacią wzrastających cen,
taka inflacja jest charakterystyczna dla gospodarki rynkowej.



Inflację tłumioną – przeciwieństwo otwartej, nacisk na wzrost cen jest, ale one nie wzrastają ze
względu na administracyjne tłumienie cen, np. system reglamentacji poprzez wprowadzenie
kartek na żywność.

Z punktu widzenia tempa inflacji wyróżniamy następujące formy (rodzaje) inflacji:



Do 5% inflacja pełzająca



5 % – 10 % inflacja krocząca



10 % - 50 % inflacja galopująca



50 % - 100 % hiperinflacja



Powyżej 100 % megainflacja

Skutki społeczno-ekonomiczne inflacji:



Komplikuje rachunek ekonomiczny (zniekształca informacyjną funkcję cen) polega na tym, zę

dobrze działający rynek poprzez ceny informuje o rzadkości dóbr, relacje między cenami
poszczególnych dóbr stanowią postawę do dobrego rachunku ekonomicznego, przede wszystkim
przez producenta ale i konsumenta. Przeważnie dobra rzadsze są bardziej wartościowe. Do
przeprowadzenia rachunku ekonomicznego potrzebna jest cena i pojawiająca się wysoka inflacja (
i spekulacje, wykupienie dóbr lub wstrzymanie sprzedaży) burzy istniejące podstawy do
rachunku. Konsumenci tracą racjonalne dostawy do rachunku bo nie wiedzą jak cena będzie się
kształtować w przyszłości, dlatego wyróżniamy:

 Inflacje zrównoważoną (mamy do czynienia z wzrostem ogólnego poziomu cen, ale

relacje cen pozostają niezmienne, czyli nie zmienia się struktura cen (wszystko idzie do
góry w równym tempie, np. koszty produkcji rosną o 10% i wyrób gotowy wzrasta o 10%
- brak negatywnych skutków).

 Inflację niezrównoważoną – zmienia się struktura cen, co prowadzi do zniekształcenia

informacyjnej funkcji cen, decyzje podejmowane w takiej sytuacji są gorsze od
optymalnych.



Inflacja wprowadza dodatkowy element niepewności w gospodarowaniu co wpływa na słabienie

przedsiębiorcy w okresie długofalowym, nie chcą podejmować decyzji w tej perspektywie.



Inflacja powoduje redystrybucję dochodów (na inflacji tracą grupy otrzymujące niskie dochody i

dysponujące małą siłą przetargową, np. emeryci, sfera budżetowa, studenci). Przed inflacją można
się teoretycznie zabezpieczyć (istnieje formalny system indeksacji, tj. uwzględnia inflację w
kształtowaniu dochodów nominalnych, który polega na tym, że administracyjnie gwarantuje się
wzrost płac nominalnych w tempie inflacji. Ten system nie jest w praktyce w pełni realizowany,
bo dokonywana jest ona z opóźnieniem, np. płace indeksowane są wg poprzedniego wskaźnika
inflacji. Poza tym, chodzi o indeksację w stosunku do przeciętnego wzrostu w stosunku do
różnych grup społecznych (najsłabsi nie potrafią wymóc aby ten wzrost był na wysokości
przeciętnego wzrostu cen np. ceny zostają o 3 a indeksacja ma miejsce o 1%. Wyróżniamy:

 Inflacja antycypowana (oczekiwana) – występuje, gdy podmioty gospodarcze są w

stanie uwzględnić i uwzględniają jej wielkość w swoich decyzjach dzięki czemu nie
występują efekty redystrybucyjne.

6

 Inflacja nieantycypowana – zmiany wzrostu ogólnego poziomu cen nie są uwzględniane

w decyzjach poszczególnych podmiotów (częściej występuje)



Inflacja wpływa na spadek skłonności do oszczędzania – mówi się, że pieniądz parzy, co ceny
wzrastają stale. Spadek skłonności do oszczędzania powoduje ograniczenia inwestowania i koło
się zamyka (ludzie lokują pieniądze w czymś trwalszym, np. nieruchomościach, kruszcach).

Inflacja antycypowana

Inflacja nieantycypowana

Inflacja zrównoważona

Brak negatywnych skutków
społecznych.

Występują negatywne efekty
redystrybucyjne

Inflacja niezrównoważona

Straty efektywności

Efekty redystrybucyjne, straty
efektywności.

Pomiar inflacji dokonywany jest na podstawie tzw. wskaźnika cen, który informuje o wzroście ogólnego
poziomu cen i jest miara procentowych zmian wydatków związanych z zakupem pewnego zestawu dóbr
(koszyka dóbr) w jakimś okresie. Wskaźnik cen jest w Polsce ustalony przez GUS.

Przykładowe rodzaje tych wskaźników:



Wskaźnik dóbr konsumpcyjnych (CPI – Consumer Price Index)



Wskaźnik dóbr przemysłowych (PPI – Production Proce Index)



Wskaźnik cen hurtowych



Wskaźnik cen detalicznych



Wskaźnik cen wszystkich dóbr i usług wchodzących w skład PKB (tzw. deflator PKB) – jest to
najszerszy ze wskaźników.

Przy konstruowaniu wskaźnika cen każde z dóbr jest ważone zgodnie z jego ekonomicznym znaczeniem,
jako wagi najczęściej stosuje się udział wydatków na poszczególne dobra w wydatkach ogółem w okresie
wyjściowym.

∑ (

)

Obliczenie wskaźnika

Dobra

Żywność

1,5

10 % = 0,1

15

Odzież

1

0,2

20

Komunikacja

1,5

0,2

45

Mieszkania

1,8

0,4

45

Ogólny wzrost cen w okresie t

1

w stosunku do t

0

wyniósł 52%.

Suma: 152

7

Poglądy teoretyczne:
Popytowa teoria inflacji – źródłem inflacji jest taka sytuacja w gospodarce, gdy globalny popyt na dobra
i usługi ( C + I + G) jest wyższy od możliwości podaży, ta teoria wiąże się z tzw. luką inflacyjną (teoria
luki inflacyjnej).

Agregatowy

popyt

App = C + I +G

E

luka

Inflacyjna

Ymax Yc Dochód narodowy (mld zł)

Yc – poziom równowagi gospodarczej (popyt równy podaży)
Ymax – odpowiadająca dochodowi narodowemu wielkość agregatowego popytu jest zbyt mała by można
było mówić o równowadze.

Luka inflacyjna występuje, gdy nie jesteśmy w stanie całkowicie zrównoważyć globalnego popytu przez
wielkość wytworzonego dochodu narodowego. Różnica między popytem agregatowym a dochodem
narodowym odpowiadającym pełnemu wykorzystaniu zdolności wytwórczych. Taka inflacja wystąpiła
po II wojnie światowej w Europie co oznaczało, że zniszczony został był aparat produkcyjny (tj. zbyt
mała ilość surowców, maszyn, fabryk, przestawić produkcję ze zbrojeniowej). Podaż była zbyt, okres
bumu demograficznego. Rzeczowe elementy potrzebne do procesów produkcji były rozbudowane
niedostatecznie w stosunku do popytu. Inflacja miała uzasadnione ramy. Ale po dobudowaniu gospodarki
pod koniec lat 60 okazało się, że ceny dalej rosną, bo wzrost cen spowodowany był działalnością
monopoli.

Kosztowa teoria inflacji – inaczej podażowa – upatruje przyczyny wzrostu cen we wzroście szeroko
pojętych kosztów wytwarzania, np. gdy występuje szybszy wzrost płac od wzrostu wydajności pracy,
wzrost stopy procentowej (rosną koszty produkcji), pogorszenie się terms of trade (ceny w eksporcie
rosną szybciej niż ceny w imporcie – stosunek obu), wzrost cen surowców i paliw i innych elementów
kapitału trwałego, podwyższenie przez przedsiębiorców marży zysku, kosztów. Kosztowa teoria dotyczy
podaży, gdy koszty produkcji wzrastają to przedsiębiorcy podnoszą ceny.

A

Pd1

Cena A

Pd0

B

P

1

P

0

A A

Pp

Y

1

Y

0

!!! Krzywa A

P

d

1

powinna być przerywaną linią ale niestety nie da się tak zrobić za utrudnienia

w nauce przepraszam 

B – wyższa cena przy niższej produkcji
Graficznym odzwierciedleniem wzrostu kosztów jest przesunięcie agregatowej krzywej podaży w lewo,
co skutkuje wzrostem cen i zmniejszeniem wytworzonej podaży.

45 °

8

W tym przypadku występuje tzw. spirala cenowo – płacowa, która opera się na założeniu silnej
monopolizacji rynku pracy (silne związki zawodowe) i monopolizacji rynku dóbr (wielki
przedsiębiorstwa ogopolistyczne). Taka sytuacja doprowadza do spirali cenowo – płacowej, gdy rośnie
przeciętny poziom koszyka dóbr to silne związki będą domagały się jej rekompensaty we wzroście płacy.
Wzrost płacy powoduje zwiększenie kosztów produkcji i ceny itd.

Relacja pomiędzy tymi teoriami (popytową i kosztową) – w latach 50-tych odbyła się dyskusja na temat
tych teorii, zestawiono je z praktyką. Starano się uzyskać odpowiedź na pytanie w jakim stopniu wzrost
cen wynika z przyczyn popytowych, a w jakich z kosztowych. Odpowiedź na to pytanie ma znaczenie,
bo tweedy stosuje się różne polityki antyinflacyjne.

Krzywa Phillips’a
Angielski ekonomista, przeprowadził dla Wielkiej Brytani w latach 1861 – 1957 badanie statystyczno-
historyczne. Badał na podstawie dostępnych danych statystycznych, zależność pomiędzy tempem rocznej
zmiany cen nominalnych a stopą bezrobocia. Stwierdził odwrotną zależność między tymi wielkościami,
jeżeli wzrastało bezrobocie to malało temp zmian płac.

Krótkookresowa krzywa Phillips’a

Roczna stopa

zmian płac

nominalnych

B

A

stopa bezrobocia

Samuelson i Solow zmodyfikowali tę krzywą Phllips’a – stwierdzili mianowicie, że płace nominalne
stanowią istotną determinantę stopy inflacji (gdy rosną płace to będą rosły ceny).

Stopa

inflacji

B

A

stopa bezrobocia

W okresie badanej koniunktury bezrobocie jest małe a inflacja jest coraz większa. I ta teoria się pokrywa
cyklem koniunkturalnym. Stopa bezrobocia określa ceny.

Krótkookresowa krzywa to instrument teoretyczny stosowany w realizowanej polityce ekonomicznej.
Przyjmując, że zawsze tak jest np. rząd poprzez ekspansywną politykę chce pobudzić gospodarkę i
przeprowadza roboty publiczne, zmniejsza podatki, ogranicza stopy procentowe, ale musi się liczyć z
tym, że będzie to opłacone ze wzrostem cen, był to więc instrument za pomocą, którego rządy były w
stanie wykombinować najbardziej korzystną stopę inflacji w danej (tak było do lat 60).
Tak było do momentu, gdy w latach 60 wystąpiła stagflacja (stagnacja i inflacja) co podważyło
całkowicie tę teorię opartej na krzywej Phillips’a. Na gruncie krzywej Phillips’a nie można było już
dawać recept.

9

Monetarystyczna teoria inflacji – wywodzi się z teorii ilościowej i pieniądza (Hume), to teoria
neoilościowa Fishera, który w 1911 zapisał słynnej równanie wymiany

̅ ̅

M – ilość pieniądza w obiegu
V – szybkość jednostki w obiegu
P – przeciętny poziom cen
Y – poziom realnego dochodu

Lewa strona to podaż pieniądza, a prawa to popyt. Równowaga występuje, gdy lewa równa się prawej.
Założenia:



Co do szybkości pieniądza – szybkość obiegu nie zmienia się w ciągu roku (w krótkich okresach)



Co do poziomu dochodu – można przewidzieć (są dla naszych rozważań stałe)



Zmienne to M i P

Przeciętny poziom cen jest wprost proporcjonalny do wielkości ilości pieniądza w obiegu.
Ceny mogą rosnąć (P) gdy będzie za dużo pieniędzy.
W teorii tej nie mówi się o rynku towarowym, ale o rynku pieniężnym.

Friedman M. – to przywódca monetarystów, interesował go popyt na pieniądz.

Popyt na pieniądz to wyrównany popyt:



Transakcyjny – wiąże się z trzymaniem pieniądza w celu realizacji przewidywanych zakupów

towarów i usług, jest wprost proporcjonalny, zależy od wielkości dochodu narodowego.



Przezornościowy – nie wszystkie transakcje są regularne, ale też transakcje np. wakacje

Transakcyjny popyt to L = M (równowaga na rynku pieniężnym), gdy L > M to jest inflacja,
L – oznaczany często poprzez Y (L

y

) bo im większy dochód tym większy popyt.

L(y)

popyt przezornościowy

Y



Spekulacyjny – zależy od wysokości stopy procentowej przy czym chodzi tu o stopę

procentową od aktywów niepieniężnych (przez tę stopę rozumie się uzysk z akcji lub
oprocentowanie obligacji – który polega na tym, że jeśli walory alternatywne na akcje lub
obligacje są wyższe od tego co możemy uzyskać trzymając pieniądz to wtedy nie opłaca się
trzymanie pieniądza i popyt przesuwa się na inne dobra, popyt na pieniądz z motywu
spekulacyjnego jest odwrotnie skorelowany ze stopą oprocentowania aktywów
niepieniężnych).

L(r)

popyt spekulacyjny

r

10

Popyt na pieniądz zależy także od czynników instytucjonalnych:



Obowiązujący system wypłacania wynagrodzeń i oprocentowanie rachunków, rozliczany
przez tzw. koszt transakcji zamiany różnych aktywów na pieniądz lub odwrotnie (w jakim
kraju dokonują się zapłaty – karty bankowe)



Techniki oraz metody rozliczeń finansowych stosowanych przez system bankowy

Nominalny popyt na pieniądz i realny popyt na pieniądz

+ -

To funkcja – wytworzony dochód nominalny (większy to rośnie), r jest z minusem bo to popyt
spekulacyjny jest odwrotnie proporcjonalny.

Popyt realny

+ - +

k – koszt zamiany różnych aktywów na pieniądze lub odwrotnie

Podaż pieniądza

L = M

Monetaryści uważają, że podaż pieniądza ma charakter egzogeniczny (zewnętrzny w stosunku do
gospodarki) i znajduje się wyłącznie pod kontrolą banku centralnego.
Inflacja ma charakter wyłącznie pieniężny i dotyczy sytuacji, gdy bank centralny źle określi ilość
pieniądza w obiegu.
Gdy L > M to dochodzi do inflacji.

Bank centralny celem niedopuszczenia do inflacji stosuje zasadę/regułę monetarną, która polega na
tym, że roczna stopa przyrostu podaży pieniądza powinna być na wysokości (przewidywanego) przyrostu
potencjału produkcyjnego. Gdy przewiduje się, że PKB wzrośnie o 3%, to w celu zachowania równowagi
w gospodarce, o tyle samo przyrosnąć powinna masa pieniądza w obiegu.