I. Kształtowanie się zbiorowości ukraińskiej w Polsce

1. Rys historyczny
2. Struktura demograficzna
3. Wymiar ekonomiczny
4. Tożsamość kulturalna Ukraińców w Polsce
5. Wzajemna percepcja ( jak Polacy postrzegają Ukraińców oraz Ukraińcy

Polaków)

II. Związek Ukraińców w Polsce

1. Ukraińskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne
2. Utworzenie Związku Ukraińców w Polsce
3. Struktura organizacyjno-prawna
4. Główne obszary działalności
5. Współpraca z innymi stowarzyszeniami ukraińskimi w Polsce

III. Związek Ukraińców w Polsce a stosunki polsko-ukraińskie

1. ZUP a historia stosunków polsko-ukraińskich
2. Stosunek ZUP do obecnej sytuacji na Ukrainie
3. Projekty realizowane w ramach ZUP
4. Wpływ ZUP na obecne stosunki polsko-ukraińskie
5. Rzeczywista rola związku w życiu zbiorowości ukraińskiej w Polsce

Wstęp

Problematyka imigrantów, etniczności czy integracji grup narodowych i etnicznych

nie należy do dominujących tematów w polskim dyskursie publicznym. Polska nie ma

problemu z dużym napływem grup odmiennych kulturowo - tak, jak to jest w przypadku

niektórych krajów Europy Zachodniej. Niemniej, obok zamieszkałych w Polsce na stałe

mniejszości narodowych i etnicznych, od co najmniej dwóch dekad przybywa imigrantów z

krajów trzecich poszukujących w Polsce ochrony, pracy, podejmujących tutaj studia czy

otwierających własną działalność gospodarczą. Nierzadko ich pobyt w Polsce jest tylko

„przystankiem” umożliwiającym znalezienie sposobu na wyjazd do bogatych krajów Europy

Zachodniej, przejściowym pobytem zarobkowym - szczególnie dla obywateli sąsiednich

państw zza wschodniej granicy - miejscem studiów. Wielu z nich - z różnych powodów -

zmienia pierwotne plany, zamieszkując w Polsce na dłużej, a nawet na stałe.

Nadal istnieją tu zagadnienia niedostatecznie poznane, czekające na pogłębioną refleksję,

wiele kwestii pozostaje otwartych i dyskusyjnych. Kontrowersje dotyczą problemów tak

podstawowych jak samo pojęcie mniejszość narodowa i etniczna. Emocje budzą statystyki i

szacunki liczebności poszczególnych grup. Dyskutuje się też o kryteriach systematyzacji tego

skomplikowanego zagadnienia. Konstatacja powyższa jest szczególnie aktualna współcześnie,

kiedy nasilają się różnorodne procesy sprzyjające przewartościowaniom, będące między

innymi konsekwencją zmian na mapie politycznej, globalizacji oraz wieloaspektowej

integracji europejskiej. Gdyby utrzymały się dotychczasowe tendencje integracyjne, to w

przewidywalnej perspektywie żaden naród nie będzie mógł pretendować do roli do-

minującego, a wszystkie z nich mogą być traktowane jako swego rodzaju narody

mniejszościowe. Problematyka mniejszości narodowych i etnicznych nabrała więc nowego

wymiaru także w ramach poszczególnych państw. Widoczne jest to m.in. w Polsce, po

spełnieniu podstawowych postulatów mniejszości narodowych, znajdujemy się obecnie w

momencie, kiedy trzeba zdecydować, jaki ma być ostateczny status mniejszości narodowych

w naszym kraju. Czy mniejszości narodowe będą skazane na wyszarpywanie każdego

ustępstwa ze strony władzy, czy też państwo polskie zdecyduje się prowadzić w pełni otwartą

politykę narodowościową,

………………………………………………………Cd.

Rozdział I

Kształtowanie się zbiorowości ukraińskiej w Polsce

1. Rys historyczny

W toku swojej historii Polska była państwem wielu narodowości i religii. Państwem

wielonarodowościowym, w którym członkowie mniejszości stanowili jedną trzecią ogółu

obywateli, pozostała także po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. Dokonywane szacunki

struktury narodowościowej Polski dla okresu lat trzydziestych zmniejszają liczbę ludności

narodowości polskiej do 21 min (64%), a zwiększają liczebność mniejszości narodowych.

Według tych szacunków, miało być Ukraińców 5 mln osób.

Restytuowane w 1918 r. państwo polskie dążyło do tego, aby być państwem prawa i

demokracji, w tym także dla osób o innej niż polska narodowości. Przyjęte regulacje prawne

zapewniały równość obywateli bez względu na wyznanie i narodowość. Konstytucja

Rzeczypospolitej Polskiej z 17 marca 1921 r. (tzw. marcowa), obok zasady równości

wszystkich obywateli wobec prawa (art. 96), stanowiła, iż „Rzeczpospolita Polska zapewnia

na swoim obszarze zupełną ochronę życia, wolności i mienia wszystkim bez różnicy

pochodzenia, narodowości, języka, rasy lub religii” (art. 95), deklarowała, iż: „Każdy

obywatel ma prawo do zachowania swej narodowości i pielęgnowania swojej mowy i

właściwości narodowych” (art. 109), zapowiadała uchwalenie ustaw zapewniających ochronę

praw mniejszości oraz praw specjalnych (art. 110) i postanawiała, że: „Kościoły mniejszości

religijnych i inne prawnie uznane związki religijne rządzą się same własnymi prawami” (art.

115)

1

. Tego stanu prawnego nie zmieniła konstytucja z 23 kwietnia 1935 r. (tzw. kwietniowa),

utrzymująca w tym zakresie, na mocy art. 81, odpowiednie postanowienia konstytucji

marcowej (oprócz art. 95). Postanawiała również w art. 7, że „narodowość nie może stanowić

podstawy do ograniczenia praw obywatelskich”

2

.

Do końca lat dwudziestych przeważała tendencja do ułożenia stosunków

z mniejszościami narodowymi na płaszczyźnie obywatelskiej i lojalności wobec państwa

polskiego. Lata trzydzieste zmieniają tę sytuację, kiedy zaczyna przeważać tendencja do

konfrontacji: z jednej strony pojawiają się bardzo silne dążenia emancypacyjne mniejszości

narodowych, zaś z drugiej - dążenia władz do polonizacji (często o charakterze

1

Dz.U. RP 1921, nr 44, poz. 267, i nr 52, poz. 334.

2

Dz.U. RP 1935, nr 30, poz. 227.

nacjonalistycznym). Mniejszości narodowe stanowiły dla Polski w okresie międzywojennym

poważny problem polityczny i międzynarodowy, w dużym stopniu nie rozwiązany

3

.

………………………………………………………………………………………………

……………..cd.

2. Struktura demograficzna

Po 1945 r. Polska, w nowym już kształcie terytorialnym, stała się państwem niemal

jedno-narodowym. Na zmianę składu narodowościowego i liczebności mniejszości wpłynęły

zmiana granic, hitlerowska eksterminacja całych grup ludności (głównie żydowskiej i

romskiej), wojenne przemieszczenia ludności oraz powojenne ruchy migracyjne (w tym

przede wszystkim repatriacja Polaków, wysiedlenie Niemców, przesiedlenie mniejszości

narodowych do ZSRR lub ich rozproszenie na terenie kraju, co dotyczyło przede wszystkim

Ukraińców). Wydarzenia te sprawiły, że Polska z państwa etnicznie zróżnicowanego na

początku lat pięćdziesiątych przekształciła się w państwo niemal jednonarodowe.

Wedle ówczesnych szacunków mniej szóści narodowe stanowiły nie więcej niż 2%

społeczeństwa

4

.

Pierwszy powszechny spis ludności, tzw. sumaryczny, przeprowadzony w Polsce w

lutym 1946 r. uwzględniał pytanie o narodowość. Wykazał on, że na ogólną liczbę

mieszkańców kraju wynoszącą 23 mln 928 tys. osób było 88,6% osób narodowości polskiej

oraz 304,5 tys. osób, które nie zostały zaliczone do żadnej narodowości

5

. Dane te jednak są

mało wiarygodne, gdyż spis odbywał się w warunkach niestabilnej sytuacji ludnościowej z

powodu trwającej repatriacji Polaków i wysiedlania Niemców. Kolejne spisy powszechne w

latach 1950, 1960, 1978 i 1988 nie uwzględniały pytań o narodowość czy język ojczysty.

Władze państwowe były zdania, że po zmianie granic i powojennych migracjach ludności

Polska jest już krajem jednonarodowym. Według pierwszych przybliżonych szacunków z

początku lat sześćdziesiątych liczba osób należących do mniejszości narodowych była

oceniana na około 450 tys., w tym: 180 tys. Ukraińców

6

. W latach osiemdziesiątych

3

A. Chojnowski, Koncepcje polityki narodowościowej rządów polskich w latach 1921-1939, Warszawa-

Wrocław 1979.

4

A. Kwilecki, „Mniejszości narodowe w Polsce Ludowej”, Kultura i Społeczeństwo 1963, nr 4, s. 87-88.

5

Rocznik Statystyczny 1947, GUS, Warszawa 1947, s. 20.

6

J. Byczkowski, Mniejszości narodowe w Europie 1945-1974. Wybrane zagadnienia, Instytut Śląski, Opole

1976, s. 164.

liczebność tych grup oceniano na około 500-600 tys. osób, w tym Ukraińców na 200-300 tys.

osób

7

.

………………………………………………………………………………………………

…………………….cd.

3. Wymiar ekonomiczny

Według danych Urzędu ds. Cudzoziemców, w 2013 r. liczba osób, które złożyły

wnioski o nadanie statusu uchodźcy w RP, wyniosła blisko 15 tys., wśród których najwięcej

było obywateli ukraińskich. Można uznać, że główne założenie co do pożądanego kierunku

odziaływań państwa w tej sferze zostało wyartykułowane w następującym stwierdzeniu: „[...]

polska polityka migracyjna powinna być, przynajmniej w krótkim okresie, podporządkowana

prymatowi rynku pracy i jego potrzebom. Powinna być ona także w o wiele większym niż

dotychczas stopniu proaktywna, poszukująca optymalnych rozwiązań z punktu widzenia

rozwoju gospodarczego kraju”

8

. Oznaczać to może m.in. przyjęcie założenia o sterowaniu

napływem migrantów w oparciu o diagnozę sytuacji na rynku pracy bądź też w szerszym

ujęciu - rozpatrywanie sytuacji migranta przez jego pozycję na rynku pracy. W konsekwencji,

zwraca się szczególną uwagę na te instrumenty polityki migracyjnej, które promują pobyt i

pracę cudzoziemców szczególnie pożądanych na polskim rynku pracy

9

. Wiodącym typem

migracji jest tu krótko- i średniookresowa migracja zarobkowa (przy jednoczesnym

odnotowaniu małej atrakcyjności migracji osiedleńczej), dużą uwagę zwraca się również na

uwarunkowania i korzyści płynące z migracji edukacyjnych, a także podkreśla się znaczenie

sezonowych przyjazdów zarobkowych. Obecność cudzoziemców na polskim rynku pracy

postrzegana jest jako komplementarna w stosunku do krajowej siły roboczej, niemniej autorzy

strategii zastrzegają, że „Nie oznacza to jednak, że w przyszłości nie pojawi się zagrożenie

konkurencji o te same miejsca pracy i ta kwestia musi być uwzględniona w założeniach

polityki migracyjnej”

10

. Z przedstawionych założeń wynikają rekomendacje co do

preferencyjnego traktowania w zakresie zasad wjazdu, pobytu i podejmowania pracy

7

Ryszard Walicki, „Prawa mniejszości", Życie Warszawy, 10 grudnia 1991 r.

8

Polityka migracyjna Polski - stan obecny i postulowane działania. Dokument przyjęty przez Radę Ministrów w

dniu 31 lipca 2012 r., Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, Departament Polityki Migracyjnej, s. 11.

9

W te założenia wpisują się regulacje przyjęte w nowej ustawie o cudzoziemcach z dnia 12 grudnia 2013 r.

(Dz.U. z dnia 30 grudnia 2013 r., poz. 1650; ustawa wchodzi w życie 1 maja 2014 r.).

10

Polityka migracyjna Polski..., op.cit., s. 11.

określonych grup cudzoziemców

11

. Wymienia się tu m.in.: „imigrantów zarobkowych o

potrzebnych kwalifikacjach”, „studentów, naukowców, absolwentów polskich uczelni”,

„cudzoziemców prowadzących działalność gospodarczą, w szczególności kreujących nowe

miejsca pracy”.

………………………………………………………………………………………………

……………………..cd

4. Tożsamość kulturalna Ukraińców w Polsce

Prawa kulturalne są uważane za najważniejsze dla utrzymania i rozwoju odrębnej

tożsamości kulturowej mniejszości. Obejmują wspomaganie przez państwo działalności

kulturalnej stowarzyszeń mniejszościowych (organizowanie przez nie imprez i prowadzenie

wydawnictw), ułatwiania w dostępie do radia i telewizji oraz ochronę zabytków związanych z

ich historią w Polsce

12

. Rozumiane są szeroko i kompleksowo, a ich celem jest zapobieżenie

asymilacji mniejszości do większości. Dotyczą one nie tylko uznania jej odrębnej tożsamości,

ale wszelkich działań państwa na rzecz jej podtrzymania i rozwoju głównie przez wsparcie

finansowe. Łączą się one z wolnością wyrażania opinii i ułatwieniami w dostępie do mediów:

radio, telewizja, a także prawem do utrzymywania kontaktów przez granice państwowe

jako

państwo czy państwo federalne mogą korzystać z ochrony międzynarodowej”

13

. Kwestia

obywatelstwa jest obecnie najżywiej dyskutowaną sprawą dotyczącą ochrony mniejszości,

głównie w kontekście stosunku do społeczności imigranckich

14

.

Podtrzymywanie dziedzictwa kulturowego w sytuacji, w jakiej znajdują się Ukraińcy, nie

jest sprawą łatwą. Rozproszenie społeczności ukraińskiej znacznie utrudnia pielęgnowanie

języka, kultury i dziedzictwa historycznego. Dodatkową trudnością jest fakt, że tylko w

większych ośrodkach miejskich Związek Ukraińców w Polsce ma swoje lokale. W lokalach

Związku prowadzona jest działalność kulturalna, najczęściej dysponują one również

11

Ibidem, s. 14.

12

S. Łodziński, Równość i różnica, Mniejszości narodowe w porządku demokratycznym w Polsce po 1989 r.

Wydawnictwo naukowe Scholar, Warszawa 2005, s, 178.

13

Analiza deklaracji składanych przez państwa przy ratyfikacji Konwencji ramowej wskazuje jednak, że

państwa-strony zawężają krąg osób uprawnionych do ochrony głównie do członków mniejszości narodowych
posiadających obywatelstwo danego państwa oraz tradycyjnie w nim zamieszkałych. F, Benoit-Rohmer, op. cit.,
s. 15.

14

A. Michalska, „Pracownicy-migranci jako «nowa» mniejszość narodowa”, Sprawy Narodowościowe. Seria

Nowa 1997, z. 1.

podręcznym księgozbiorem w języku ukraińskim. W wielu tych lokalach prowadzona jest

nauka języka ukraińskiego w ramach tzw. międzyszkolnych zespołów nauczania języka (np.

………………………………………………………..cd.

5. Wzajemna percepcja ( jak Polacy postrzegają Ukraińców oraz Ukraińcy

Polaków)

Polityka państwa wobec mniejszości po 1945 r. była konsekwencją powojennych

zmian struktury etnicznej Polski i jej homogenizacji. Stosunek do nich charakteryzował się z

jednej strony ograniczaniem praw do utrzymywania tożsamości (głównie przez folklor), z

drugiej zaś wykluczeniem ze sfery publicznej jako mniejszości (czyli ze względu na swoją

etniczność) i naciskiem na asymilację jako sposób integracji społecznej.

Głównym wyzwaniem, przed jakim stoi polityka wobec mniejszości w Polsce, jest

kwestia udziału państwa w prawnych oraz finansowych działaniach chroniących tożsamość

narodową i etniczną mniejszości. Mniejszości wchodziły w okres przemian demokratycznych

z poczuciem dużej dyskryminacji tak politycznej, jak kulturowej (językowej)

15

. Z powodu

braku swobody wyrażania swoich interesów utajone zostały także napięcia i animozje

etniczne między przedstawicielami mniejszości i większości. Dotyczyły one interpretacji

najnowszej historii i związanych z nią sporów, zwłaszcza okresu międzywojennego i drugie;

wojny światowej oraz lat po niej bezpośrednio następujących. O tych sprawach można byłe

mówić otwarcie dopiero po 1989 r.

………………………………………………………………………………………………

……………….cd.

Rozdział II

Związek Ukraińców w Polsce

6. Ukraińskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne

15

B. Berdychowska, „Tożsamości narodowo i etniczne a tożsamość integrującej się Europy”, Polska w Europie,

nr 25, Warszawa, luty 1998, s. 68.

Dotacja z budżetu państwa jest jednym z głównych źródeł finansowania organizacji

ukraińskich. Tradycyjnie organizacje ukraińskie otrzymują subwencje na działalność

wydawniczą, organizację festiwali i imprez artystycznych, działalność chórów i zespołów

artystycznych, spotkania młodzieży, działalność ośrodków kultury ukraińskiej. Na tego typu

działalność w 1996 r. organizacje ukraińskie miały otrzymać 592 tys. zł, z czego na

działalność wydawniczą przeznaczono około 315 tys. zł. Dotacja tego typu przekazywana jest

organizacjom ukraińskim przez Ministerstwo Kultury i Sztuki

16

. Ogółem na sfinansowanie

programów i podręczników dla mniejszości narodowych w budżecie Ministerstwa Edukacji

Narodowej zarezerwowano na 1996 r. 752 tys. złotych. W 1996 r. ma się ukazać podręcznik

języka ukraińskiego dla klasy drugiej autorstwa dra Jarosława Hryckowiana. Jego nakład ma

wynieść 5 tys. egzemplarzy. Całkowity koszt produkcji tego podręcznika wynosi niecałe 124

tys. zł. Ministerstwo Edukacji Narodowej przeznacza również co roku pewne sumy na obozy

dla dzieci i młodzieży, które organizują towarzystwa mniejszości narodowych. W 1995 r.

stowarzyszenia ukraińskie otrzymały na ten cel około 5 tys. zł. Również w budżecie 1996 r.

zarezerwowano środki na inwestycje szkolne. I tak z budżetu państwa przeznaczono 700 tys.

zł na budowę liceum ogólnokształcącego w Przemyślu, 350 tys. zł na budowę szkoły

podstawowej w Węgorzewie, 600 tys. zł na kontynuowanie budowy kompleksu liceum

ogólnokształcącego w Górowie Iławeckim

17

.

………………………………………………………………………………………………

……………………Cd.

7. Utworzenie Związku Ukraińców w Polsce

Do 1989 r. Ukraińcy praktycznie nie mieli możliwości aktywnego udziału w życiu

politycznym. Spowodowane to było zarówno bardzo negatywnym stereotypem Ukraińca w

oczach Polaków, jak i celową polityką rządzącej partii komunistycznej.

Związek Ukraińców w Polsce - największa organizacja ukraińska w Polsce - powstał

w 1990 r., kiedy to odbył się nadzwyczajny zjazd działającego od 1956 r. Ukraińskiego

Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego. Delegaci zjazdu podjęli decyzję o rozwiązaniu

Ukraińskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego i przekształcili się w zjazd założycielski

Związku Ukraińców w Polsce.

16

Budżet Biura ds. Kultury Mniejszości Narodowych w 1996 r. Notatka MKiS.

17

Koszty finansowania edukacji mniejszości narodowych i etnicznych poniesione w roku 1995 oraz planowane

na rok 1996. Notatka MEN.

Związek Ukraińców w Polsce domagał się potępienia akcji „Wisła" przez Sejm (w

1990 r. uczynił to polski Senat); zwrotu mienia osobom deportowanym lub ich

spadkobiercom, a jeśli to niemożliwe to przyznania rekompensaty; nadania więźniom

Centralnego Obozu Pracy w Jaworznie uprawnień przysługujących osobom represjonowanym

w okresie stalinowskim.

Do podstawowych postulatów ukraińskiej społeczności w Polsce należą również

uchwalenie w konstytucji zapisu o prawach mniejszości narodowych (przyjęta przez Sejm 2

kwietnia 1997 r. konstytucja spełnia ten postulat); uchwalenie ustawy o prawach osób

należących do mniejszości narodowych; powołanie w ramach rządu Pełnomocnika Rządu ds.

Mniejszości Narodowych łub też podobnej komisji, która zajmowałaby się kształtowaniem,

koordynowaniem i dbaniem o realizację polityki narodowościowej państwa (powołanie

wiceministra kultury i sztuki, Michała Jagiełły, na stanowisko pełnomocnika premiera ds.

mniejszości narodowych częściowo realizowało ten postulat); wydatne zwiększenie środków

z budżetu państwa na wspieranie działalności kulturalnej. Od wielu lat pojawia się też

postulat o powołanie, ze środków budżetowych, muzeum ukraińskiego w Polsce. Innym

poważnym problemem, z którym boryka się Związek Ukraińców, jest kwestia bazy lokalowej

(stosunkowo niezła jest ona w Warszawie, Szczecinie, Przemyślu i Koszalinie, niemniej i w

tych przypadkach Związek jest właścicielem tylko lokalu warszawskiego. Budynek w

Warszawie został zakupiony ze środków budżetowych).

……………………………………….cd

8. Struktura organizacyjno-prawna

Związek liczy około 10 tysięcy członków, ma 10 oddziałów i 137 kół terenowych.

Władzami Związku są Zarząd Główny, odpowiadający za bieżącą działalność organizacyjną,

oraz Rada Główna, która wypracowuje długoterminową strategię Związku. Obecnie prezesem

Zarządu Głównego Związku jest Miron Kertyczak, zaś przewodniczącym Rady Głównej -

Jerzy Rejt.

………………………………………………………………………………………………

………………………..cd

9. Główne obszary działalności

Podstawowe cele organizacji to: „działanie na rzecz urzeczywistnienia praw

obywatelskich ukraińskiej mniejszości narodowej w Polsce, zagwarantowanych w normach

prawa międzynarodowego, konstytucji i ustawach RP; wyrażanie wobec władz i instytucji

państwowych i społecznych stanowiska społeczności ukraińskiej w sprawach politycznych i

społecznych; integrowanie społeczności ukraińskiej na gruncie narodowej tradycji i kultury;

działanie na rzecz rozwoju kultury ukraińskiej w Polsce; działania na rzecz zbliżenia polsko-

ukraińskiego”. Związek Ukraińców w Polsce jest wydawcą tygodnika w języku ukraińskim

pt. „Nasze Słowo”. Przy Związku działa Zakład Wydawniczy „Tyrsa”. Sam Związek jest

organizacją federacyjną. W jego ramach działa kilka stowarzyszeń o charakterze

profesjonalnym lub specjalistycznym.

Od 40 lat wychodzi tygodnik w języku ukraińskim pt. „Nasze Słowo”, i jego wydawcą

jest Związek Ukraińców w Polsce. Jego nakład wynosi 5300 egz. Jest to największe i

najbardziej wpływowe pismo ukraińskie w Polsce. Dodatkami do tygodnika są: „Switanok” -

dla dzieci oraz „Krynycia” - dla kobiet. W każdym numerze pisma jedną stronę przeznacza

się na problematykę łemkowską. Redaktorem naczelnym pisma jest od dwóch lat Igor

Szczerba. Dwumiesięcznik „Nad Buhom i Narwoju” powstał w 1991 r. Wydawany jest w

języku polskim i ukraińskim przez Związek Ukraińców Podlasia. Jest to pismo regionalne,

podlaskie. Ukazuje się w nakładzie 1500-2000 egz. Jego redaktorem naczelnym jest Mikołaj

Roszczenko.

………………………………………………………………………………………………

……………..cd.

10. Współpraca z innymi stowarzyszeniami ukraińskimi w Polsce

Do organizacji stowarzyszonych należą: Związek Ukrainek (założony w 1990 r.),

Stowarzyszenie Ukraińców - Więźniów Politycznych Okresu Stalinowskiego (założone w

1992 r.), Związek Lekarzy Ukraińskich (założony w 1990 r.), Związek Przedsiębiorców

Ukraińskich (założony w 1991 r.), Towarzystwo Nauczycielskie (założone w 1991 r.), Klub

Prawników (założony w 1991 r.), Towarzystwo Miłośników Kultury Materialnej

Chełmszczyzny i Podlasia (założone w 1990 r.), Ukraińska Organizacja Skautowska „Płast"

(założona w 1990 r.), Związek Ukraińskiej Młodzieży Niezależnej (założony w 1989 r.),

Towarzystwo Miłośników i byłych Mieszkańców Wsi Tworylne (założone w 1993 r.),

Towarzystwo im. Bohdana Lepkiego (założone w Krakowie w 1991 r.), Towarzystwo

Jarosławian (założone w 1992 r.), Towarzystwo Naukowe im. bpa Hryhorija Łakoty

(założone w 1992 r.), Towarzystwo „Ukraiński Dom Ludowy" w Przemyślu (założone w

1990 r.). Związek Ukraińców w Polsce jest współorganizatorem imprez promujących kulturę

ukraińską wśród Polaków (np. Przegląd Ukraińskich Filmów Fabularnych). W 1990 r.

nawiązał kontakty z polskimi organizacjami na Ukrainie. Najbardziej ożywione kontakty

utrzymuje z Federacją Organizacji Polskich na Ukrainie. Przy Związku Ukraińców działa

Fundacja Kultury Ukraińskiej. Członkowie i sympatycy Związku Ukraińców z Górowa

Iławeckiego powołali Fundację Rozwoju Szkolnictwa i Oświaty „Zahrawa”.

………………………………………………………………………………………………

……………….cd.