operator urzadzen przemyslu spozywczego 827[01] o1 03 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Tomasz Jagiełło

Stosowanie materiałów konstrukcyjnych w przemyśle
spożywczym 827[01].O1.03

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr inż. Tomasz Kacperski
dr niż. Kazimierz Witosław

Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Tomasz Jagiełło

Konsultacja:
mgr Radosław Kacperczyk

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 827[01].O1.03.
„Stosowanie materiałów konstrukcyjnych w przemyśle spożywczym”, zawartego
w modułowym programie nauczania dla zawodu operator maszyn i urządzeń przemysłu
spożywczego.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Metale. Właściwości metali i ich stopów

5.1.1.

Ćwiczenia

5.2. Tworzywa sztuczne. Materiały kompozytowe

5.2.1.

Ćwiczenia

5.3. Materiały ceramiczne i ogniotrwałe. Drewno

5.3.1.

Ćwiczenia

5.4. Materiały uszczelniające. Zjawisko korozji

5.4.1.

Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie operator maszyn i urządzeń przemysłu
spożywczego.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, czyli wykaz umiejętności jakie uczeń powinien mieć już
ukształtowane przed przystąpieniem do poznawania treści tej jednostki modułowej,

−

cele kształcenia, czyli wykaz umiejętności, jakie uczeń pozna podczas realizacji
niniejszej jednostki modułowej,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania oraz środkami
dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego,

−

wykaz literatury.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania. Formy organizacyjne pracy
uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej pracy uczniów do pracy
zespołowej. Jako pomoc w realizacji jednostki modułowej dla uczniów przeznaczony jest
Poradnik dla ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie
z poradnika do nich adresowanego. Podczas realizacji poszczególnych rozdziałów
wskazanym jest zwrócenie uwagi na następujące elementy:

−

materiał nauczania – w miarę możliwości uczniowie powinni przeanalizować
samodzielnie. Obserwuje się niedocenianie przez nauczycieli niezwykle ważnej
umiejętności, jaką uczniowie powinni bezwzględnie posiadać – czytanie tekstu ze
zrozumieniem,

−

pytania sprawdzające mają wykazać, na ile uczeń opanował materiał teoretyczny i czy
jest przygotowany do wykonania ćwiczeń. W zależności od tematu można zalecić
uczniom samodzielne odpowiedzenie na pytania lub wspólne z całą grupą uczniów,
w formie dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania. Druga forma jest korzystniejsza,
ponieważ nauczyciel sterując dyskusją może uaktywniać wszystkich uczniów oraz
w trakcie dyskusji usuwać wszelkie wątpliwości,

−

dominującą rolę w kształtowaniu umiejętności oraz opanowaniu materiału spełniają
ćwiczenia. W trakcie wykonywania ćwiczeń uczeń powinien zweryfikować wiedzę
teoretyczną oraz opanować nowe umiejętności. Przedstawiono dosyć obszerną
propozycję ćwiczeń wraz ze wskazówkami o sposobie ich przeprowadzenia,
uwzględniając różne możliwości ich realizacji w szkole. Prowadzący może również
zrealizować ćwiczenia, które sam opracował,

−

sprawdzian postępów stanowi podsumowanie rozdziału, zadaniem uczniów jest
udzielenie odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie czytając
zamieszczone w nim stwierdzenia potwierdzić lub zaprzeczyć opanowanie określonego
zakresu materiału. Jeżeli wystąpią zaprzeczenia, nauczyciel powinien do tych zagadnień
wrócić, sprawdzając czy braki w opanowaniu materiału są wynikiem niezrozumienia
przez ucznia tego zagadnienia, czy niewłaściwej postawy ucznia w trakcie nauczania.
W tym miejscu jest szczególnie ważna rola nauczyciela, gdyż od postawy nauczyciela,
sposobu prowadzenia zajęć zależy między innymi zainteresowanie ucznia. Uczeń nie
zainteresowany materiałem nauczania, wykonywaniem ćwiczeń nie nabędzie w pełni
umiejętności założonych w jednostce modułowej. Należy rozbudzić wśród uczniów tak
zwaną „ciekawość wiedzy”. Potwierdzenie przez ucznia opanowania materiału nauczania

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

rozdziału może stanowić podstawę dla nauczyciela do sprawdzenia wiedzy i umiejętności
ucznia z tego zakresu. Nauczyciel realizując jednostkę modułową powinien zwracać
uwagę na predyspozycje ucznia, ocenić, czy uczeń ma większe uzdolnienia manualne,
czy może lepiej radzi sobie z rozwiązywaniem problemów teoretycznych,

−

testy zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania z zakresu
całej jednostki modułowej i należy je wykorzystać do oceny uczniów, a wyniki
osiągnięte przez uczniów powinny stanowić podstawę do oceny pracy własnej
nauczyciela realizującego tę jednostkę modułową. Każdemu zadaniu testu przypisano
określoną liczbę możliwych do uzyskania punktów (0 lub 1 punkt). Ocena końcowa
uzależniona jest od ilości uzyskanych punktów. Nauczyciel może zastosować test według
własnego projektu oraz zaproponować własną skalę ocen. Należy pamiętać, żeby tak
przeprowadzić proces oceniania ucznia, aby umożliwić mu jak najpełniejsze wykazanie
swoich umiejętności.
Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to: dyskusja

w grupach, projekty, przewodni tekst, ćwiczenia, pogadanka heurystyczna.

Przed przystąpieniem do ćwiczeń należy zapoznać uczniów z przepisami bezpieczeństwa

i higieny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

827[01].O1

Techniczne podstawy zawodu

827[01].O1.03

Stosowanie materiałów konstrukcyjnych

w przemyśle spożywczym

827[01].O1.01

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,

ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska

827[01].O1.02

Posługiwanie się dokumentacją techniczną

827[01].O1.05

Analizowanie układów elektrycznych

i sterowania w maszynach i urządzeniach

827[01].O1.04

Rozpoznawanie elementów maszyn,

urządzeń i mechanizmów

827[01].O1.06

Stosowanie podstawowych technik

wytwarzania części maszyn

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

identyfikować zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka występujące w procesie pracy,

−

ustalać sposoby zapobiegania i likwidacji zagrożeń występujących w procesie pracy,

−

identyfikować zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka występujące ze strony
środowiska pracy,

−

określać zasady bezpieczeństwa i higieny pracy podczas eksploatacji maszyn i urządzeń
stosowanych w przetwórstwie spożywczym,

−

stosować sprzęt oraz środki gaśnicze zgodnie z zasadami ochrony przeciwpożarowej,

−

wskazywać znaczenie techniki w przetwórstwie spożywczym,

−

rozróżniać rodzaje i przeznaczenie informacji technicznej,

−

wyszukiwać informacje techniczne zawarte w graficznych materiałach informacyjnych,

−

przeanalizować informacje zawarte w tabelach i na wykresach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

rozróżnić główne grupy materiałów konstrukcyjnych stosowanych do budowy maszyn
i urządzeń w przemyśle spożywczym,

−

określić właściwości wytrzymałościowe materiałów,

−

określić wpływ cech wytrzymałościowych na dobór materiałów konstrukcyjnych,

−

scharakteryzować rodzaje i zastosowanie materiałów niemetalowych wykorzystywanych
w konstrukcjach maszyn i urządzeń,

−

rozróżnić właściwości materiałów niemetalowych,

−

rozróżnić materiały ogniotrwałe,

−

uzasadnić dobór materiałów ogniotrwałych i ich zastosowanie w przemyśle spożywczym,

−

określić właściwości metali i ich stopów oraz wskazywać na ich zastosowanie
w przemyśle spożywczym,

−

sklasyfikować stopy żelaza z węglem,

−

rozróżnić gatunki, właściwości i zastosowanie stopów Fe-C,

−

określić zastosowanie poszczególnych gatunków stali, żeliwa i staliwa,

−

rozróżnić gatunki, właściwości i zastosowanie metali nieżelaznych i ich stopów
stosowanych w przemyśle spożywczym,

−

rozpoznać na podstawie oznaczeń: stal, staliwo, żeliwo, metale nieżelazne i ich stopy,

−

dobrać materiały odpowiednio do środowiska pracy, przetwarzanego materiału,

−

określić sposób zabezpieczania materiałów przed korozją, zużyciem,

−

skorzystać z wykresu żelazo-cementyt, PN, katalogów, poradników.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca:

…………………………………………………..

Modułowy program nauczania: Operator maszyn i urządzeń przemysłu spożywczego 827[01]
Moduł:

Techniczne podstawy zawodu 827[01].O1

Jednostka modułowa:

Stosowanie materiałów konstrukcyjnych w przemyśle
spożywczym 827[01].O1.03

Temat: Badanie właściwości mechanicznych metali. Pomiar twardości metodą Brinella

Cel ogólny: Rozpoznawanie właściwości mechanicznych metali. Określanie twardości.

Po zakończeniu zajęć uczeń powinien umieć:

−

charakteryzować różne metody pomiaru twardości,

−

wykonać pomiar twardości metodą Brinella,

−

dobrać odpowiednią siłę docisku,

−

dobrać czas trwania docisku,

−

obsłużyć twardościomierz Brinella,

−

obsłużyć mikroskop warsztatowy,

−

odczytać wymiar odcisku na próbce metalu,

−

posługiwać się tabelami,

−

interpretować wyniki pomiaru.

Metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia,

−

metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

−

instrukcja do ćwiczenia,

−

instrukcje obsługi twardościomierza i mikroskopu warsztatowego,

−

twardościomierz Brinella,

−

mikroskop warsztatowy,

−

próbki metali o różnej twardości,

−

zestaw pytań prowadzących.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie w zespołach dwuosobowych kolejno wykonują ćwiczenie.

Czas trwania zajęć:

−

135 minut.

Uczestnicy: uczniowie zasadniczej szkoły zawodowej.

Zadanie dla ucznia:

Przeanalizuj

instrukcję

obsługi

twardościomierza

Brinella.

Posługując

się

twardościomierzem, określ twardość próbek metalu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1. Określenie tematu zajęć.
2. Wyjaśnienie uczniom szczegółowych celów kształcenia.
3. Wyjaśnienie uczniom zasad bezpiecznej pracy przy wykonaniu ćwiczenia.
4. Ustalenie kolejności wykonania ćwiczenia.

Faza właściwa

Praktyczne wykonanie ćwiczenia.

Faza I
Informacje

Pytania prowadzące:

1. W jakim celu określa się twardość materiałów?
2. Jakie znasz metody pomiaru twardości?
3. Jakiego rodzaju materiały można badać za pomocą twardościomierza Brinella?
4. W jaki sposób dokonuje się pomiaru twardościomierzem Brinella?
5. Jak dobiera się wartość siły docisku?
6. Jak należy dobrać średnicę kulki?
7. Jak się oblicza wartość twardości w jednostkach Brinella [HB]?

Faza II
Planowanie
1. Jakie warunki muszą zostać stworzone, aby ewentualna naprawa przebiegała zgodnie

z zasadami bhp?

2. W jakie narzędzia i przyrządy powinno być wyposażone stanowisko do badania

twardości metodą Brinella?

3. Jak przygotowuje się przyrząd do pomiaru?
4. Jak długo powinien trwać docisk kulki do badanej próbki?
5. Ile razy trzeba mierzyć twardość próbki, aby wyniki były prawdopodobne?
6. Jak dobrać wartość powiększenia?
7. Jaki okular i obiektyw w mikroskopie należy dobrać?

Faza III
Ustalenie
1. Uczniowie czytają instrukcję wykonania ćwiczenia.
2. Uczniowie organizują stanowisko do przeprowadzenia ćwiczenia.
3. Uczniowie analizują instrukcję obsługi twardościomierza.
4. Uczniowie analizują instrukcję obsługi mikroskopu warsztatowego.

Faza IV
Wykonanie
1. Uczniowie ustalają wartość siły docisku i czas jej działania.
2. Uczniowie na talerzyk jarzma wkładają ciężarki odpowiadające wymaganemu dociskowi.
3. Uczniowie mocują kulkę o odpowiedniej średnicy (D).
4. Uczniowie próbkę umieszczoną na stoliku podnoszą do momentu podniesienia jarzma

z ciężarkami.

5. Uczniowie umieszczają kolejne próbki na twardościomierzu i dokonują pomiarów.
6. Uczniowie odczytują przy pomocy mikroskopu warsztatowego średnicę odcisku

w dwóch prostopadłych kierunkach z dokładnością do 0,01 mm.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. Uczniowie korzystając ze wzoru obliczają pole powierzchni odcisku, a następnie

uwzględniając siłę docisku i współczynnik obliczają twardość próbek.

8. Wartość współczynnika powinna być tak dobrana, aby uzyskiwana średnica odcisku (d)

wynosiła od 25 do 60 % średnicy używanej w badaniu kulki.

9. Uczniowie obliczone twardości porównują z wynikami z tablic.
10. Uczniowie po zakończeniu badań, czyszczą i konserwują twardościomierz.

Faza V
Sprawdzanie
1. Uczniowie sprawdzają poprawność uzyskanych wyników.
2. Uczniowie porównują swoje wyniki z wynikami uzyskanymi przez kolegów.

Faza VI
Analiza końcowa

Uczniowie wraz z nauczycielem oceniają przebieg ćwiczenia, wskazują, które etapy

rozwiązania zadania sprawiły im trudności. Nauczyciel powinien podsumować całe
ćwiczenie, wskazać, jakie umiejętności były ćwiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak
ich unikać w przyszłości.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca:

…………………………………………………..

Modułowy program nauczania: Operator maszyn i urządzeń przemysłu spożywczego 827[01]
Moduł:

Techniczne podstawy zawodu 827[01].O1

Jednostka modułowa:

Stosowanie materiałów konstrukcyjnych w przemyśle
spożywczym 827[01].O1.03

Temat: Rozpoznawanie próbek materiałów z tworzywa sztucznego.

Cel ogólny: Poznanie różnego rodzaju tworzyw sztucznych, rozróżnianie ich właściwości.

Po zakończeniu zajęć uczeń powinien umieć:

−

rozpoznawać różne rodzaje tworzyw sztucznych,

−

określić właściwości różnych tworzyw sztucznych,

−

określić oznaczenia graficzne różnych tworzyw sztucznych,

−

wyszukać informacje o poszczególnych tworzywach,

Metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne,

−

pokaz,

−

metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

−

instrukcja do ćwiczenia,

−

próbki różnych tworzyw sztucznych,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

zestaw pytań prowadzących.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie wykonują ćwiczenia samodzielnie.

Czas trwania zajęć:

−

135 minut.

Uczestnicy: uczniowie zasadniczej szkoły zawodowej.

Zadanie dla ucznia:

Dysponując różnego próbkami tworzyw sztucznych, rozpoznaj jakiego rodzaju są to

tworzywa. W tabeli napisz nazwę poszczególnych tworzyw sztucznych, ich właściwości
oznaczenie literowe i graficzne.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna
1. Określenie tematu zajęć.
2. Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.
3. Wyjaśnienie uczniom zasad bezpiecznej pracy przy wykonaniu ćwiczenia.
4. Ustalenie kolejności wykonania ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Faza właściwa

Praktyczne wykonanie ćwiczenia.

Faza I
Informacje

Pytania prowadzące:

1. Z czego powstają tworzywa sztuczne?
2. Jakie tworzywa sztuczne wykorzystuje się w przemyśle spożywczym?
3. Jakiego rodzaju wyroby wykonuje się z tworzyw sztucznych?
4. Czym różnią się wyroby wykonane z tworzyw sztucznych, od wyrobów drewnianych

i metalowych?

5. Jakie są cechy fizyczne tworzyw sztucznych?

Faza II
Planowanie
1. Jakie warunki gwarantują poprawne przeprowadzenie ćwiczenia?
2. Jakie narzędzia i dodatkowe elementy będą potrzebne przy wykonaniu ćwiczenia?

Faza III
Ustalenie
1. Uczniowie czytają instrukcję wykonania ćwiczenia.
2. Uczniowie organizują stanowisko do przeprowadzenia ćwiczenia.

Faza IV
Wykonanie
1. Uczniowie czytają instrukcję wykonania ćwiczenia.
2. Uczniowie analizują cechy charakterystyczne różnych tworzyw sztucznych.
3. Uczniowie wyszukują w Internecie właściwości różnych tworzyw sztucznych.
4. Uczniowie samodzielnie dokonują rozpoznania próbek tworzyw sztucznych.
5. Uczniowie wypełniają tabelkę charakteryzującą poszczególne próbki.

Faza V
Sprawdzanie
1. Uczniowie sprawdzają poprawność przeprowadzonego rozpoznania próbek.
2. Uczniowie porównują swoje wyniki z wynikami osiągniętymi przez kolegów.

Faza VI
Analiza końcowa

Uczniowie wraz z nauczycielem oceniają przebieg ćwiczenia, wskazują, które etapy

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Metale. Właściwości metali i ich stopów

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Mając do dyspozycji stalowy pręt o przekroju kwadratowym (bok 20 mm) i długości

1,2 m, oblicz jego masę wiedząc, że gęstość stali wynosi 7850 kg/m

Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny się rozpocząć krótkim wykładem wprowadzającym. Należy uczniom

przypomnieć podstawowe wiadomości o właściwościach fizycznych metali. Uczniowie
powinni pracować samodzielnie. Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie
powinni przeczytać odpowiedni fragment Poradnika. Uczniowie posługując się dostępnymi
środkami dydaktycznymi obliczają masę pręta.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) obliczyć objętość pręta,
3) obliczyć masę pręta.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie,

−

dyskusja dydaktyczna wielokrotna,

−

metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

−

materiały piśmiennicze,

−

literatura zgodna z wykazem w Poradniku dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Odszukaj w Poradniku mechanika informację na temat twardości różnych metali.

W jakich jednostkach jest ona określona? Czy można zmienić twardość stali? W jaki sposób?

Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny rozpocząć się krótkim wykładem na temat właściwości mechanicznych

metali. Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać
odpowiedni fragment Poradnika ucznia. Uczniowie powinni pracować samodzielnie.
Posługując się Poradnikiem mechanika, Internetem odszukują żądanych informacji.
Nauczyciel wybiera uczniów, którzy zaprezentują pozostałym kolegom swoją pracę.
Nauczyciel inicjuje dyskusję na temat twardości różnych elementów maszyn, a także
o sposobach wpływania na zmianę twardości metali.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2) przeanalizuj treść ćwiczenia,
3) korzystając z Poradnika ucznia i Poradnika mechanika odpowiedz na zadane pytania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie,

−

dyskusja,

−

metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

−

materiały piśmiennicze,

−

literatura zgodna z wykazem w Poradniku dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3

W Poradniku mechanika odszukaj w tabeli wyrobów hutniczych informacje

charakteryzujące kątownik równoramienny o wymiarach 45x45x4. Na podstawie tych
informacji oblicz masę konstrukcji do której budowy zużyto 12 m tego kątownika.

Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny się rozpocząć krótkim wykładem wprowadzającym. Należy uczniom

przypomnieć podstawowe wiadomości o właściwościach fizycznych metali. Uczniowie
powinni pracować samodzielnie. Posługując się dostępnymi środkami dydaktycznymi
obliczają masę konstrukcji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) odszukać w Poradnika mechanika potrzebne informacje,
3) wykonać polecenie z ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie,

−

dyskusja dydaktyczna wielokrotna,

−

metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

−

materiały piśmiennicze,

−

literatura zgodna z wykazem w Poradniku dla nauczyciela.

Ćwiczenie 4

Rozpoznaj różne rodzaje próbek stalowych, wykonując próbę za pomocą szlifierki.

Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny się rozpocząć krótkim wykładem wprowadzającym. Należy uczniom

przypomnieć podstawowe wiadomości o właściwościach fizycznych i mechanicznych metali.
Uczniowie powinni pracować samodzielnie. Uczniom należy udostępnić wiele próbek metali
o różnym składzie chemicznym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić zasady bezpiecznej pracy,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) przeczytać odpowiedni fragment Poradnika ucznia,
4) przeprowadzić obserwację iskier podczas szlifowania różnych gatunków stali,
5) określić gatunki stali na podstawie iskier.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie,

−

dyskusja dydaktyczna wielokrotna,

−

metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

−

stołowa szlifierka tarczowa, okulary ochronne,

−

próbki różnych gatunków stali,

−

literatura zgodna z wykazem w Poradniku dla nauczyciela.

Ćwiczenie 5

Rozpoznaj różne rodzaje stopów metali nieżelaznych.

Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny się rozpocząć krótkim wykładem wprowadzającym. Należy uczniom

przypomnieć podstawowe informacje o metali nieżelaznych. Uczniowie powinni pracować
samodzielnie. Uczniom należy udostępnić wiele próbek różnych stopów metali nieżelaznych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić zasady bezpiecznej pracy,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) przeczytać odpowiedni fragment Poradnika ucznia,
4) określić rodzaje stopów nieżelaznych, z jakiego zostały zrobione przedmioty.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie,

−

dyskusja dydaktyczna wielokrotna,

−

metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

−

próbki różnych przedmiotów wykonanych ze stopów nieżelaznych,

−

literatura zgodna z wykazem w Poradniku dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Tworzywa sztuczne. Materiały kompozytowe

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Rozpoznaj różne rodzaje elementów maszyn i opakowań, wykonanych z tworzyw

sztucznych.

Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny rozpocząć się krótkim wykładem na temat właściwości różnych

rodzajów tworzyw sztucznych. Uczniowie powinni pracować samodzielnie. Każdy z uczniów
powinien mieć możliwość bezpośredniej identyfikacji materiałów. Posługując się Internetem
i informacjami handlowymi różnych firm, odszukują żądane informacje.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić zasady bezpiecznej pracy,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) przeczytać odpowiedni fragment Poradnika ucznia,
4) rozpoznać rodzaje tworzyw sztucznych.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne,

−

dyskusja dydaktyczna wielokrotna,

−

metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

−

próbki różnych rodzajów tworzyw,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

literatura zgodna z wykazem w Poradniku dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Korzystając z dostępu do Internetu, odszukaj przykłady symboliki przy pomocy, których

oznacza się różne rodzaje tworzyw sztucznych. Odpowiedz na pytanie, w jakim celu stosuje
się nanoszenie tej symboliki na wyroby z tworzyw sztucznych?

Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny rozpocząć się krótkim przypomnieniem o różnych rodzajach tworzyw

sztucznych i sposobach ich oznaczania. Uczniowie powinni pracować samodzielnie.
Posługując się Internetem, odszukują żądane informacje.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić zasady bezpiecznej pracy,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) wyszukać żądane informacje w Internecie,
4) wypełnić niżej zamieszczoną tabelę.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Lp Nazwa

chemiczna

tworzywa sztucznego

Nazwa

handlowa

tworzywa sztucznego

Symbol
literowy

Symbol
graficzny

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne,

−

dyskusja dydaktyczna wielokrotna,

−

metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

materiały piśmiennicze,

−

literatura zgodna z wykazem w poradniku.

Ćwiczenie 3

Analizując właściwości poszczególnych tworzyw sztucznych określ, które z nich

najlepiej nadają się na wykonanie następujących elementów:

−

korpus maszyny,

−

zbiornik na wodę,

−

panew łożyska ślizgowego,

−

wypełniacz pustych przestrzeni w opakowaniach,

−

rękojeść dźwigni regulującej,

−

pojemniki przechowywane w niskich temperaturach.

Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny rozpocząć się krótkim przypomnieniem o właściwościach różnych

tworzyw sztucznych. Uczniowie powinni pracować samodzielnie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić zasady bezpiecznej pracy,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) poznać właściwości tworzyw sztucznych,
4) dobrać odpowiednie tworzywa do poszczególnych zastosowań.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne,

−

pokaz.

Środki dydaktyczne:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

materiały piśmiennicze,

−

literatura zgodna z wykazem w Poradniku dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 4

Rozpoznaj różne próbki tworzyw sztucznych. Do tego celu wykorzystaj niżej

zamieszczoną tabelę.

Tabela.2. Informacje służące do klasyfikacji tworzyw sztucznych na podstawie ich wyglądu i właściwości

[www.chem.uw.edu.pl]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny rozpocząć się krótkim przypomnieniem o właściwościach różnych

tworzyw sztucznych. Uczniowie powinni pracować samodzielnie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić zasady bezpiecznej pracy,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) przeczytać odpowiedni fragment Poradnika ucznia,
4) przeanalizować charakterystyczne cechy tworzyw sztucznych.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne,

−

pokaz.

Środki dydaktyczne:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

materiały piśmiennicze,

−

literatura zgodna z wykazem w Poradniku nauczyciela,

−

próbki różnych rodzajów tworzyw.

Ćwiczenie 5

Przeanalizuj, jakimi związkami chemicznymi musiałbyś dysponować, aby przy ich

pomocy rozpoznać tworzywa oznaczone PA, PUR, PE, PS, PP. Do tego celu wykorzystaj
niżej zamieszczoną tabelę.

Tabela 3. Informacje służące do klasyfikacji tworzyw sztucznych na podstawie ich reakcji w związkach

chemicznych [16]

Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny rozpocząć się krótkim przypomnieniem o właściwościach różnych

tworzyw sztucznych. Uczniowie powinni pracować samodzielnie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne,

−

pokaz.

Środki dydaktyczne:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

materiały piśmiennicze,

−

literatura zgodna z wykazem w Poradniku nauczyciela,

−

próbki różnych rodzajów tworzyw.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Materiały ceramiczne i ogniotrwałe. Drewno

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Analizując właściwości poszczególnych materiałów ceramicznych określ, które z nich

najlepiej nadaje się do:

−

izolowania „gołych” przewodów elektrycznych,

−

izolowania elementów grzejnych (spirali z drutu),

−

wyłożenia wnętrza piekarniczego,

−

wykonania zbiornika na agresywną chemiczną ciecz,

−

wypełnienia ścianki działowej wewnątrz budynku,

−

wykonania posadzki w masarni,

−

wykonania zewnętrznej elewacji budynku.

Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny rozpocząć się krótkim przypomnieniem o właściwościach różnych

materiałów ceramicznych. Uczniowie powinni pracować samodzielnie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić zasady bezpiecznej pracy,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) określić właściwości poszczególnych materiałów ceramicznych,
4) dobrać odpowiednie materiały do poszczególnych zastosowań.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

komputer z dostępem do Internetu

−

materiały piśmiennicze,

−

literatura zgodna z wykazem w Poradniku dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Rozpoznaj różne wyroby wykonane z materiałów ceramicznych. Określ rodzaj materiału

ceramicznego użytego do wykonania tych wyrobów. Jakie są jego właściwości?

Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny rozpocząć się krótkim przypomnieniem o właściwościach różnych

materiałów ceramicznych. Uczniowie powinni pracować samodzielnie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić zasady bezpiecznej pracy,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3) rozpoznać rodzaje materiałów ceramicznych użyte do wykonania przedstawionych

wyrobów,

4) określić właściwości poszczególnych materiałów.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

wyroby wykonane z różnych materiałów ceramicznych,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

materiały piśmiennicze,

−

literatura zgodna z wykazem w Poradniku dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Piec piekarski ma ubytki w izolacji cieplnej. Zastanów się jakie materiały są potrzebne do

naprawy. Wyszukaj w Internecie producenta cegieł szamotowych i zaprawy szamotowej. Złóż
zamówienie określając warunki w jakich piec jest eksploatowany.

Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny rozpocząć się krótkim przypomnieniem o właściwościach cegieł

szamotowych. Uczniowie powinni pracować samodzielnie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić zasady bezpiecznej pracy,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) poznać ofertę handlową w Internecie,
4) określić wymagania wobec zamawianych materiałów.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

materiały piśmiennicze,

−

literatura zgodna z wykazem w Poradniku dla nauczyciela.

Ćwiczenie 4

Rozpoznaj próbki drewna pochodzące z drzew różnych gatunków. Określ rodzaj drewna.

Jakie są jego właściwości?

Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny rozpocząć się krótkim przypomnieniem o właściwościach różnych

gatunków drewna. Uczniowie powinni pracować samodzielnie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić zasady bezpiecznej pracy,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) rozpoznać poszczególne rodzaje drewna,
4) opisać właściwości poszczególnych rodzajów drewna.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

drewniane próbki,

−

materiały piśmiennicze,

−

literatura zgodna z wykazem w Poradniku dla nauczyciela.

Ćwiczenie 5

Zastanów się, gdzie w przemyśle spożywczym stosuje się drewno lub tworzywa drzewne.

Opisz te sytuacje. Czy można ten materiał zastąpić innym. Czy jest to korzystne. Odpowiedź
uzasadnij.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Zadania
dla poszczególnych uczniów można zróżnicować. Uczniowie powinni pracować
samodzielnie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić zasady bezpiecznej pracy,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) opisać, gdzie można spotkać wyroby drewniane w przemyśle spożywczym,
4) odpowiedzieć na pytania z ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

materiały piśmiennicze,

−

literatura zgodna z wykazem w Poradniku dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Materiały uszczelniające. Zjawisko korozji

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Korzystając z Internetu i innych dostępnych źródeł dobierz masy uszczelniające do

uzupełnienia ubytków w podłożu budowlanym między płytami kartonowo-gipsowymi,
w szczelinach parapetu, ramy okiennej, tynku, w pomieszczeniu chłodniczym. Odszukaj też
takich mas uszczelniających, które można stosować w środowiskach wilgotnych.

Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny rozpocząć się krótkim wykładem przypominającym właściwości mas

uszczelniających. Uczniowie powinni wykonać polecenie ćwiczenia samodzielnie. Posługując
się Internetem i informacjami handlowymi różnych firm, odszukują żądane informacje.
Nauczyciel wybiera uczniów, którzy zaprezentują pozostałym kolegom swoją pracę.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić zasady bezpiecznej pracy,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) odszukać pożądane informacje,
4) wykonać uszczelnienie w miejscach wskazanych przez nauczyciela.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne,

−

dyskusja dydaktyczna wielokrotna.

Środki dydaktyczne:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

broszury handlowe,

−

masy silikonowe, akrylowe,

−

literatura zgodna z wykazem w Poradniku dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Odszukaj w Internecie oferowane na rynku preparaty antykorozyjne. Przeanalizuj ich

charakterystykę. Ustal sposób postępowania przy nanoszeniu poszczególnych preparatów na
chronione powierzchnie.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia. Uczniowie powinni pracować samodzielnie. Z instrukcji sposobu
używania preparatu uczniowie poznają zasady właściwego używania preparatu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić zasady bezpiecznej pracy,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) odszukać w Internecie polecane preparaty,
4) określić ich charakterystykę i sposób nanoszenia polecany przez ich producentów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne,

−

pokaz.

Środki dydaktyczne:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

materiały piśmiennicze,

−

literatura zgodna z wykazem w Poradniku dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Dysponując przedmiotem, którego powierzchnia jest pokryta korozją, oczyść tę

powierzchnię i odpowiednio przygotuj do naniesienia powłoki ochronnej. W przypadku
głębokich wżerów, powierzchnię oczyść, uzupełnij ubytki szpachlą, wyszlifuj ja w następnej
kolejności i pokryj warstwą farby przeciwkorozyjnej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Następnie uczniowie korzystając z Internetu i innych źródeł informacji, szukają odpowiedzi
na polecania zawarte w ćwiczeniu. Uczniów można podzielić na grupy 2–3 osobowe.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić zasady bezpiecznej pracy,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) przygotować powierzchnię zardzewiałego przedmiotu do nałożenia powłoki ochronnej,
4) nanieść warstwy szpachli i przeszlifować,
5) nanieść warstwy farby antykorozyjnej,
6) ocenić jakość wykonanej przez siebie pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne,

−

dyskusja dydaktyczna wielokrotna.

Środki dydaktyczne:

−

skorodowany przedmiot wymagający renowacji,

−

szczotka druciana, płótno ścierne, szlifierka kątowa,

−

szpachla, pędzel, rozcieńczalnik, farba antykorozyjna,

−

literatura zgodna z wykazem w Poradniku dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Stosowanie materiałów
konstrukcyjnych w przemyśle spożywczym”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 4, 5, 6, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20 są poziomu podstawowego,

−

zadania 1, 2, 3, 7, 14, 15 są poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 7 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 5 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. d, 3. a, 4. a, 5. b, 6. c 7. a, 8. c, 9. d, 10. d, 11. c,
12. a, 13. b, 14. d, 15. a, 16. b, 17. c, 18. b, 19. d, 20. a.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Scharakteryzować

właściwości

mechaniczne

metali

Scharakteryzować właściwości fizyczne metali

Scharakteryzować właściwości technologiczne
metali

Określić skład chemiczny stali

Określić rodzaje stali

Określić skład chemiczny żeliwa

Określić rodzaj stop aluminium

Rozpoznać stopy metali

Określić

sposób

wytwarzania

tworzyw

sztucznych

10 Określić sposób wytwarzania polistyrenu

11 Określić wykorzystanie tworzyw sztucznych

12 Scharakteryzować właściwości kompozytów

Określić

funkcje

składników

materiałów

ceramicznych

Scharakteryzować

właściwości

materiałów

ceramicznych

15 Scharakteryzować właściwości fizyczne drewna

16 Rozpoznać tworzywa drzewne

17 Rozpoznać masy uszczelniające

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18 Analizować zjawiska korozji

19 Określić rodzaj środków antykorozyjnych

Scharakteryzować warunki smarowania maszyn
w przemyśle spożywczym

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 35 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Właściwości mechaniczne metali m.in. określa

a) gęstość.
b) temperatura topnienia.
c) twardość.
d) rozszerzalność cieplna.

2. Właściwości fizyczne metali m.in. określa

a) wytrzymałość na zginanie.
b) wytrzymałość na ściskanie.
c) udarność.
d) przewodność elektryczna.

3. Właściwości technologiczne metali nie są określone przez

a) udarność.
b) skrawalność.
c) spawalność.
d) kowalność.

4. Stal, jest to stop żelaza z węglem, w którym zawartość węgla nie przekracza

a) 2%.
b) 3%.
c) 4%.
d) 5%.

5. Uwzględniając przeznaczenie, stal nierdzewna, kwasoodporna i żaroodporna należy do

stali
a) konstrukcyjnych.
b) specjalnych.
c) narzędziowych.
d) węglowych.

6. Żeliwo jest to stop odlewniczy żelaza z węglem, krzemem, manganem, fosforem, siarką

i innymi składnikami zawierający
a) od 0% do 1,6% węgla.
b) od 1% do 2,6% węgla.
c) od 2% do 3,6% węgla.
d) od 3% do 4,6% węgla.

7. Silumin jest

a) odmianą stopu aluminiowego, zawierającą dużo krzemu i niewiele miedzi, magnezu.
b) rodzajem twardego tworzywa sztucznego.
c) drewnem akacji, impregnowanym pod wysokim ciśnieniem i wysokiej temperaturze.
d) stopem mosiądzu z brązem w obecności krzemu.

8. Brąz to stop

a) mosiądzu z cyną.
b) miedzi z cynkiem.
c) miedzi z cyną.
d) miedzi z mosiądzem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Polimery można otrzymywać na drodze

a) wyłącznie polimeryzacji.
b) wyłącznie polikondensacji.
c) włącznie poliaddycji.
d) polimeryzacji, polikondensacji lub poliaddycji.

10. Na drodze polimeryzacji styrenu otrzymuje się

a) polietylen.
b) polipropylen.
c) poliuretan.
d) polistyren.

11. Żywice epoksydowe

a) to rodzaj materiałów ceramicznych.
b) uzyskuje się z przeróbki drewna sosnowego.
c) znajdują zastosowanie jako dwuskładnikowe kleje.
d) to składnik poliwęglanów.

12. Kompozyty to materiały które pozwalają osiągnąć

a) właściwości niemożliwe do osiągnięcia w materiałach wyjściowych.
b) oszczędność deficytowych importowanych materiałów.
c) oszczędność drogich komponentów.
d) właściwości materiałów wyjściowych.

13. Piasek, mielony kwarc lub szamot pełni w produkcji materiałów ceramicznych rolę

a) wypełniającą.
b) schudzającą.
c) schładzającą.
d) zlepiającą.

14. Wyrobami ogniotrwałymi nazywa się takie materiały ceramiczne, których ogniotrwałość

zwykła jest równa lub wyższa od
a) 80°C.
b) 580°C.
c) 1080°C.
d) 1580°C.

15. Do cech fizycznych drewna zalicza się

a) barwę, połysk, usłojenie, zapach, ciężar właściwy, wilgotność.
b) wymiary gabarytowe.
c) wysokość i szerokość sortymentu.
d) wartość opałowa.

16. Do tworzyw drzewnych zalicza się

a) drewnopodobne tworzywa sztuczne.
b) płyty pilśniowe, wiórowe, sklejki, lignoston.
c) sezonowane deski z drzew iglastych.
d) belki budowlane wykonane z drzew iglastych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17. Silikon to

a) substancja służąca do rozpuszczania krzemu.
b) materiał do wykonania izolacji elektrycznych.
c) rodzaj plastycznej masy uszczelniającej.
d) Rodzaj twardego tworzywa sztucznego.

18. Korozja charakteryzująca się zniszczeniem przebiegającym wzdłuż granic ziaren metalu;

nie wywołując objawów zniszczenia na jego powierzchni, to korozja
a) powierzchniowa.
b) międzykrystaliczna.
c) wżerowa.
d) selektywna.

19. Fluidole to

a) specjalne farby na bazie fluidu.
b) warstwy organiczne służące do regeneracji powierzchni metalowych.
c) warstwy nieorganiczne służące do regeneracji powierzchni metalowych.
d) specjalne kompozycje błonkotwórcze tworzące na powierzchni metalu bardzo cienką

szczelną warstewkę odporną na działanie agresywnych czynników atmosferycznych.

20. Elementy trące, występujące w strefie spożywczej powinny być wyłącznie smarowane

smarem
a) dopuszczonym do kontaktu z żywnością.
b) roślinnym.
c) produkowanym w aseptycznych warunkach.
d) bezbarwnym i bezzapachowym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko:...............................................................................

Stosowanie materiałów konstrukcyjnych w przemyśle spożywczym

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZADANIE TYPU PRÓBA PRACY

Od nauczyciela otrzymasz 5 różnych materiałów (metalowych i niemetalowych).

Scharakteryzuj

opisując

ich

właściwości

fizyczne,

chemiczne,

mechaniczne

i technologiczne. Aby wykonać zadanie skorzystaj z informacji z polskich norm (PN),
literatury technicznej oraz informacji w Internecie. Wyniki swojej pracy zapisz w tabeli.

W miarę możliwości, sprawdź niektóre z opisywanych cech materiałów.

Nazwa
materiału
(jego symbol)

Cechy
wyglądu
zewnętrznego

gęstość

temperatura
topnienia

ciepło właściwe

rozszerzalność
cieplna

Właściwości
fizyczne

przewodność
elektryczna

odporność

działanie kwasów

Właściwości
chemiczne

odporność

działanie zasad

wytrzymałość

twardość

Właściwości
mechaniczne

udarność

lejność

zgrzewalność

skrawalność

ścieralność

spawalność

Właściwości
technologicz
ne

plastyczność

Instrukcja wykonania zadania
1. Przeanalizuj dokładnie treść zadania.
2. Odszukaj informacje w podanych źródłach.
3. Sprawdź te cechy materiałów, o które poprosi Cię nauczyciel.
4. Wpisz do tabeli właściwości materiałów.
5. Opisz, które z tych materiałów są szczególnie często wykorzystywane w przemyśle

spożywczym i dlaczego? Odpowiedź uzasadnij.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Bernaciak A.: Ochrona środowiska w praktyce. Wydawnictwo SORUS, Warszawa 2004
2. Bożenko L.: Maszynoznawstwo dla szkoły zasadniczej. WSiP, Warszawa 2004
3. Górecki A.: Technologia ogólna. Podstawy technologii mechanicznych. WSiP,

Warszawa 2005

4. Dobrzański L.: Metaloznawstwo i obróbka cieplna. WSiP, Warszawa 2004
5. Dretkiewicz - Więch J.: Materiałoznawstwo. OBRPNiSz, Warszawa 1993
6. Dretkiewicz - Więch J.: Technologia mechaniczna. Techniki wytwarzania. WSiP,

Warszawa 2000

7. Górecki A.: Technologia ogólna – podstawy technologii mechanicznych. WSiP,

Warszawa 2004

8. Koza W., Lorenc W.: Pracownia techniczna. PWRiL, Warszawa 1985
9. Mac S., Leonowski J.: Bezpieczeństwo i higiena pracy dla szkół zasadniczych. WSiP,

Warszawa 2004

10. Mac S.: Obróbka metali z materiałoznawstwem. WSiP, Warszawa 2004
11. Mały poradnik mechanika. Tom I i II. WNT, Warszawa 1996
12. Rączkowski B.: Bhp w praktyce. ODDK, Gdańsk 2002
13. Stawiszyński F.: Poradnik mechanika samochodowego. WKiŁ, Warszawa 1983
14. Struzik Cz.: Pracownia techniczna. PWSZ, Warszawa 1973.
15. Zając B.: Materiałoznawstwo. Materiały pomocnicze. WSiP, Warszawa 1997
16. Zawora J.: Podstawy technologii maszyn. WSiP, Warszawa 2001

Podstawowe akty prawne dotyczące materiałów w przemyśle spożywczym
1. Rozporządzenie (WE) Nr 1935/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia

27 października 2004r. w sprawie materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu
z żywnością

2. Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r.o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2006

r. Nr 171 poz. 1225)

3. Ustawa z dnia 6 września 2001r. o materiałach i wyrobach przeznaczonych do kontaktu

z żywnością (Dz. U. z 2001r., Nr128, poz. 1408, z późniejszymi zmianami)

4. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 8 czerwca 2004r. w sprawie wykazu substancji,

których stosowanie jest dozwolone w procesie wytwarzania lub przetwarzania
materiałów i wyrobów z tworzyw sztucznych, a także sposobu sprawdzania zgodności
tych materiałów i wyrobów z ustalonymi limitami ( Dz. U. z 2004r., Nr 157, poz.1643
z późniejszymi zmianami Dz. U. z 2005 r., Nr 216, poz.1832 )

5. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 1 czerwca 2004r. w sprawie wytwarzania lub

przetwarzania materiałów i wyrobów z innych tworzyw niż tworzywa sztuczne
(Dz. U. z 2004r., Nr 145, poz.1544)

6. Ustawa z dnia 11 maja 2001r. o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia

(Dz. U. z 2005r. nr 31 poz.265 z póź. zm.)

7. Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1895/2005 z dnia 18 listopada 2005 r. w sprawie

ograniczenia wykorzystania niektórych pochodnych epoksydowych w materiałach
i wyrobach przeznaczonych do kontaktu z żywnością ( Dz. Urz. WE L 302 str. 28 )

Literatura metodyczna
1. Figurski J., Smela K. (red.): Modułowe programy nauczania w kształceniu zawodowym.

Wydawnictwo ITEE, Radom 2001

2. Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia. WSiP S.A., Warszawa 1999
3. Okoń W.: Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Wydawnictwo Akademickie „Żak”.

Warszawa 2003

4. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000