PÓy
NA DOROSA
OŚĆ.
WIEK STARZENIA SI

GRANICE I KRYTERIA OKRESU PÓy
NEJ DOROSA
OŚCI.
O ile łatwo jest wskazad koniec starości którym jest śmierd, o tyle trudno ściśle zdefiniowad początek
starzenia się charakteryzującego okres póz
nej dorosłości. Różnice progu starości sięgają rzędu 30 lat.
Od 45r.ż do 75r.ż . W opinii wielu autorów wiek graniczy do 70r.ż .natomiast Przetacznik-Gierowska
wskazuje na 55r.ż jako przełomowy dla póz
nej dorosłości zaznaczając płynnośd tej granicy z
możliwością przesunięcia jej w dół lub w górę o 3 lata.
Z kolei wg Światowej Organizacji Zdrowia starośd rozpoczyna się w 60r.ż.
� Biologiczny wymiar starzenia się i starości.
1. Biologiczne zmiany w póz
nej dorosłości mają charakter zmian wstecznych, ich podstawą jest
zanik zdolności reprodukcyjnych komórek oraz ich stopniowa degradacja.
2. Z medycznego punktu widzenia rozróżnia się dwa zasadnicze typy zmian: Obniżenie
sprawności fizycznej oraz tzw. Mnoga patologię.
a) Obniżenie sprawności fizycznej
przejawia się ono w ograniczeniu zdolności do wysiłku, zwiększonej męczliwości i, tym
samym, w ograniczeniu aktywności oraz ogólnym spadku wigoru
b) Mnoga patologia
Jest to drugi istotny wyróżnik starości biologicznej. Terminem ,,mnogiej patologii określa się
występowanie kilku dolegliwości równocześnie u tej samej osoby spowodowane przewagą
procesów katabolicznych nad matabolicznymi.
3. Psychospołeczny wymiar starości.
�� Główną kategorią opisu sytuacji społecznej człowieka w okresie póz
nej dorosłości jest pojecie
,,strata  albo koszty starzenia się.
�� Najczęściej występujące w póz
nej dorosłości zdarzenia krytyczne to:
4. Utrata zdrowia, kondycji i atrakcyjności fizycznej
5. Utrata bliskich osób
6. Utrata statusu społecznego i ekonomicznego
7. Utrata poczucia przydatności i prestiżu, oraz
8. Zbliżająca się perspektywa śmierci.
� Teorie adaptacji o starości.
Teoria aktywności- zakłada ona że naturalny proces starzenia się pozwala jednostce na utrzymanie
dotychczasowego zaangażowania życiowego
Teoria wycofania się-głosi ona że to nie aktywnośd lecz przeciwnie wyłączenie się z życia
społecznego stanowi naturalna i funkcjonalnie ważną potrzebą rozwojową potrzebę człowieka w
póz
nej dorosłości.
Teoria stresu starości-krytyczne zdarzenia w życiu człowieka starzejącego się, takie jak obniżenie
ogólnej sprawności oraz utrata dotychczasowego statusu społecznego i materialnego działają jak
stresory.
Efektywna adaptacja do starości- to sztuka radzenia sobie z problemami codzienności dzięki
sprawowaniu osobistej kontroli nad perspektywa starzenia się oraz jakością życia w warunkach
skumulowanego do0świadczenia utraty najważniejszych wartości.
Wymiar psychologiczno-podmiotowy.
1. Zmiany w sferze percepcyjno-motorycznej
2. Zmiany w sferze pamięci i zapamiętywania
1
3. Zmiany w sferze intelektualnej
�� Rodzaje zmian
�� Czynniki wpływające na obraz funkcji intelektualnych
�� Zmiany w zakresie strategii poznania
Mądrośd ludzi starych.
�� Mądrośd- ujmowana z perspektywy poznawczej to fundamentalna praktyka życia, albo po
prostu zdrowy rozsadek i doświadczenie.
�� Rozróżnianie miedzy mądrością pragmatyczną i transcendentalną opiera się na starym
filozoficznym podziale wiedzy na praktyczną ,społeczną oraz kontemplatywną, metafizyczną.
�� Mądrośd pragmatyczna daje poczucie bezpieczeostwa i pewności siebie, mądrośd
transcendentalna poczucie sensu życia niezależnie od okoliczności i spokój wewnetrzny.
�� Mądrośd transcendentalna
�� Ujawnia się w sytuacjach nietypowych, nieokreślonych, wieloznacznych, paradoksalnych, i
dlatego wymaga wrażliwości na kontekst, intuicji, wyczucia oraz wglądu w całośd sytuacji
także w jej ukryty czy tajemniczy początek
Ostatni etap życia- problem umierania i śmierci.
1. Faza preterminalna- jej zjawiskami są :
�� powrót do przeszłości ,
�� reinterpretacja doświadczenia,
�� lęk przed śmiercia
Podsumowanie
Póz
na dorosłośd jest okresem specyficznym, w którym wyróżnid można charakterystyczne
prawidłowości w przebiegu zmian rozwojowych.
Zmiany w funkcjonowaniu człowieka starego są wielowymiarowe przebiegają w sferze biologicznej
psychospołecznej oraz psychologiczno-podmiotowej . Są to zmiany wielokierunkowe- mają zarówno
charakter regresywny jak i progresywny.
Wszystkie funkcje psychiczne człowieka starego mimo ontogenetycznie określonego kierunku zmian
są plastyczne , podają się stymulacji i modyfikacji.
Efektywna adaptacja do starości związana jest mądrością pragmatyczną jako cecha rozumu
natomiast dalszy rozwój podmiotowy  z mądrością transcendentalną, będącą atrybutem całej
osobowości.
Przejawem mądrości transcendentalnej jako rezultatu rozwoju podmiotowego jest równowaga
psychiczna ostatecznie zaś brak leku przed śmiercią
zmierzenie się z problemami starości wymaga wcześniejszego przygotowania.
2