Ćwiczenie: Fizjologia wysiłku fizycznego.
20.V.  27.V. 2016 r.
Obowiązujące wiadomości teoretyczne:
1. Klasyfikacja wysiłków (rodzaj aktywności mięśniowej, intensywność, czas trwania).
Rodzaje aktywności mięśniowej
Aktywność mięśni szkieletowych (generowanie mocy i siły) w warunkach
fizjologicznych opiera się na trzech rodzajach skurczów mięśniowych:
Izometrycznych  aktywność statyczna mięśni
Koncentrycznych  aktywność dynamiczna mięśni
Ekscentrycznych  aktywność dynamiczna mięśni
Skurcz izometryczny to rodzaj aktywności mięśniowej, w której mięsień generuje
napięcie bez zmiany swojej długości. W czasie skurczu izometrycznego siła
zewnętrzna równoważy siłę generowaną przez aktywowany mięsień, a wielkość kąta
w obciążonym stawie nie ulega zmianie. Wykorzystywany do pomiaru maksymalnej
siły mięśniowej MVC.
Skurcz koncentryczny - mięsień generuje napięcie, skraca się i wykonuje pracę -siła
zewnętrzna jest mniejsza niż generowana przez mięsień, wielkość kąta w obciążanym
stawie zmienia siÄ™.
Skurcz ekscentryczny (aktywność dynamiczna mięśni) -mięsień generuje napięcie ale
zamiast się skracać wydłuża się -bo siła zewnętrzna przewyższa siłę generowaną przez
mięsień, zmienia się wielkość kąta w obciążanym stawie; ten rodzaj aktywności
najczęściej prowadzi do uszkodzeń.
Przy normalnym przemieszczaniu się człowieka występują wszystkie trzy rodzaje
skurczów mięśniowych, jednak ich udział jest zróżnicowany. W pewnych formach
ruchu dominuje jeden z trzech rodzajów skurczów.
Intensywność i czas trwania
Wysiłki statyczne - wysiłek w którym dominuje aktywność izometryczna, skalowany
na podstawie uzyskanego pomiaru maksymalnej siły mięśniowej -MVC, jest to miara
z jaką siła powinna ćwiczyć zdrowa osoba wykonująca trening siłowy albo chora
poddawana rehabilitacji, zakres obciążeń mieści się miedzy 20-100% MVC.
Wysiłki dynamiczne
Długotrwałe-czas w godzinach, intensywność nie przekracza progu mleczanowego
O średnim czasie trwania -kilkanaście minut do godziny, intensywność od 100 do
130% mocy na progu mleczanowym
Krótkotrwałe-kilka do kilkunastu minut, maksymalna intensywność to 90-120% mocy
w chwili osiągnięcia maksymalnego poboru tlenu
"sprinterskie"-czas od 1-60 s, intensywność 60-100% maksymalnej mocy mięśniowej
(MPO) np. biegi, pływanie, jazda na rowerze, przysiady ze sztangą
Obiektywna ocena intensywności wysiłku -wskaz
niki:
Częstość skurczów serca (HR) -Astranda i Rodahala
Minutowy pobór tlenu (V02) -Astranda i Rodahala
Próg mleczanowy (LT)  Whippa
Umiarkowana -moc poniżej progu mleczanowego
Ciężka - moc powyżej mleczanowego
Bardzo ciężka
Skrajnie ciężka
Subiektywna ocena intensywności wysiłku  skala Borga:
Znane są dwie,10 i 20 -punktowa. Wynik powyżej 18 oznacza że pacjent wykonał
wysiłek z maksymalnym poborem tlenu.
2. Typy włókien mięśniowych i ich funkcjonalna charakterystyka.
Wyróżniamy 3 podstawowe typy włókien mięśniowych:
Typ I
Typ IIA
Typ IIX
W obrębie jednego mięśnia mogą występować wszystkie typy włókien, różnią się one
procentową zawartością poszczególnych typów, w zależności od spełnianej funkcji
Typ I
Wolno kurczÄ…ce siÄ™
Tlenowe
Mała grubość włókien
Wysoki stopień kapilaryzacji, duża zawartość mioglobiny i mitochondriów
Duża aktywność enzymów oksydacyjnych
Niska zdolność przemian beztlenowych
Niska zawartość glikogenu
Wysoka zawartość tłuszczu
Cechy skurczu:
Powolne narastanie siły
Mała rozwijana siła
Bardzo wysoka odporność na zmęczenie
Typ IIA
Szybko kurczÄ…ce siÄ™
Tlenowo-glikolityczne (metabolizm tlenowy i beztlenowy)
Średnia grubość włókien
Średni stopień kapilaryzacji, umiarkowana zawartość mioglobiny,
Umiarkowana aktywność enzymów oksydacyjnych i glikolitycznych
Wysoka zawartość glikogenu
Średnia zawartość tłuszczu
Cechy skurczu:
Duża szybkość skracania
Średnia siła skurczu
Wysoka odporność na zmęczenie
Typ IIX:
Szybko kurczÄ…ce siÄ™
Metabolizm beztlenowy
Niski stopień kapilaryzacji, mała liczba mitochondriów, niewiele mioglobiny
Niska aktywność enzymów oksydacyjnych
Wysoka aktywność enzymów glikolitycznych
Wysoka zawartość glikogenu
Niska zawartość tłuszczu
Cechy skurczu:
Najszybsze narastanie siły
Największa siła skurczu
Najniższa odporność na zmęczenie
Rozkład procentowy poszczególnych włókien w mięśniach jest cechą osobniczą,
uwarunkowanÄ… genetycznie
Przewaga włókien typu IIX  wysiłek siłowy, krótkotrwały (podnoszenie ciężarów,
bieg sprinterski)
Przewaga włókien typu I  wysiłek długotrwały (biegi długodystansowe, wspinaczka
górska)
3. y
ródła energii dla mięśni w różnego rodzaju wysiłkach.
Metabolizm energetyczny mięśni szkieletowych
ATP jest bezpośrednim z
ródłem energii podczas skurczu, jednak podczas pracy
wystarcza go zaledwie na 2 sekundy i musi być stale odnawiany.
Mechanizmy odnowy ATP
1. GLIKOLIZA BEZTLENOWA rozkładana glukoza pochodzi ze zmagazynowanego
w mięśniach glikogenu lub jest dostarczana wraz krwią. Jest mało wydajna, gdyż
dostarcza jedynie 2 cz ATP. Produktem jest kwas mlekowy
2. Fosforylacja oksydacyjna
Może zachodzić jedynie przy udziale tlenu, jednak proces ten jest bardzo wydajny i
dostarcza aż 32 cz ATP.
Tlen pochodzi z wewnątrzmięśniowego magazynu, jakim jest mioglobina
Substratami mogą być:
pirogronian pochodzÄ…cy z lokalnej glikolizy
pirogronian powstający z kwasu mlekowego dostarczanego z krwią pod wpływem
dehydrogenazy
wolne kwasy tÅ‚uszczowe wprowadzane do cyklu Krebsa na drodze ²-oksydacji
ciała ketonowe
3. Fosfokreatyna
Wysoko energetyczne wiązanie jest głównym zapasem energii w mięśniu.
Powstający podczas pracy ADP może zostać ponownie ufosforylowany do ATP
kosztem kreatyny
4. Dwie czÄ…steczki ADP
Reakcja jest katalizowana przez kinazÄ™ adenylowÄ….
ADP+ADP---Kinaza adenylowa---> ATP+AMP
Glikogen
Zmagazynowany w postaci granulek usytuowanych w pobliżu prążków I, czyli blisko
sarkomerów
Wydzielanie glukozy z glikogenu katalizuje fosforylaza glikogenowa.
glikogenoliza dostarcza glukozÄ™, spalanÄ… w procesach energetycznych
Substraty energetyczne w wysiłkach długotrwałych
Podczas wysiłku o niskiej częstotliwości, trwającym nawet kilka godzin, głównym
substratem są kwasy tłuszczowe.
Wzrost intensywności wysiłku powoduje zwiększenie roli glikogenu jako substratu
energetycznego.
Podczas maksymalnego poboru tlenu glikogen staje się głównym substratem.
Udział kwasów tłuszczowych cechuje paraboliczny przebieg. Wzrasta do ok 50%
VO2max , gdzie osiÄ…ga maksymalny poziom, po czym maleje.
Podczas pracy o takiej samej intensywności kwasy tłuszczowe będą głównym
substratem dla długotrwałego wysiłku, a glikoliza dla tego o krótszym przebiegu.
Na czczo też powstaje więcej energii z kwasów tłuszczowych niż podczas sytości.
Substraty energetyczne w wysiłkach krótkotrwałych o maksymalnej mocy
Wysiłek prowadzący do zmęczenia w ciągu kilkunastu sekund
Resynteza ATP w pierwszych sekundach opiera siÄ™ na reakcji kinazy kreatynowej,
Fosfokreatyna+ADP-> kreatyna +ATP
W kolejnych sekundach rośnie rola glikolizy w resyntezie ATP, a w chwili znacznego
deficytu energii, również reakcji miokinazowej.
W wysiłkach o maksymalnej mocy zasoby fosfokreatyny w mięśniach kończą się po
upływie 20 sekund. Znacznie zmniejsza się również stężenie glikogenu mięśniowego.
4. Wpływ wysiłku fizycznego na reakcje krążeniowo-oddechowe (pojemność minutowa
serca i RR, przepływ krwi przez mięśnie i inne narządy, wentylacja płuc).
5. Wpływ wysiłku na:
" układ wewnętrznego wydzielania
" metabolizm i równowagę kwasowo-zasadową
" czynność nerek
" czynność przewodu pokarmowego
" krew, układ odpornościowy
Wpływ wysiłku na układ wewnętrznego wydzielania
Układ współczulno-nadnerczowy:
- Zwiększa się stężenie noradrenaliny we krwi, głównie z powodu zwiększonego jej
uwalniania z zakończeń nerwów współczulnych i adrenaliny wydzielanej przez rdzeń
nadnerczy. Stężenie ich wykazuje zależność od intensywności pracy
Wpływ wysiłku na układ wewnętrznego wydzielania
Układ współczulno-nadnerczowy:
- Aktywacja tego układu odgrywa podstawową rolę w kontroli czynności układu krążenia i
metabolizmu wysiłkowego.
Wpływ wysiłku na układ wewnętrznego wydzielania
Hormony wysp trzustkowych:
- Podczas wysiłku wydzielanie insuliny ulega zahamowaniu, wzmaga się wydzielanie
glukagonu. Główna przyczyna-zwiększenie aktywności współczulnego unerwienia trzustki i
stężenia amin katecholowych we krwi. Zmiany te zapobiegają hipoglikemii wysiłkowej w
długotrwałym wysiłku.
Wpływ wysiłku na układ wewnętrznego wydzielania
Hormony wysp trzustkowych
Zmniejszenie sekrecji insuliny przyczynia się też do mobilizacji FFA z tkanki tłuszczowej.
Podczas wysiłku zwiększa się wrażliwość mięśni na działanie insuliny.
Aktywność ruchowa jest to ważny czynnik kształtujący tolerancję węglowodanów.
Wpływ wysiłku na układ wewnętrznego wydzielania
Przysadka
- Wysiłek powoduje zwiększenie wydzielania hormonów płata przedniego m.in. GH, ACTH,
TSH, prolaktyny i beta-endrofiny.
- W czasie intensywnego lub długotrwałego wysiłku zwiększa się również wydzielanie
ADH. Przyczynia się do tego wzrost osmolarności osocza i spadek centralnego ciśnienia
żylnego.
Wpływ wysiłku na układ wewnętrznego wydzielania
Hormony kory nadnerczy
Stężenie kortyzolu we krwi zwiększa się istotnie podczas wysiłku o obciążeniu
przekraczajÄ…cym 60% VO2max.
Kortyzol wzmaga działanie amin katecholowych i uczestniczy w kontroli metabolizmu
wysiłkowego.
Aldosteron - ważne znaczenie w regulacji objętości krwi i stężenia elektrolitów.
Wpływ wysiłku na układ wewnętrznego wydzielania
Układ renina-angiotensyna
- Zwiększa się pod wpływem AK, angiotensyna II bierze udział w regulacji ciśnienia
tętniczego, zwiększając napięcie błony mięśniowej naczyń krwionośnych, wywiera wpływ
inotropowy na serce i stymuluje wydzielanie aldosteronu.
Wpływ wysiłku na układ wewnętrznego wydzielania
Hormony płciowe
- zwiększa się stężenie testosteronu we krwi, również żeńskich hormonów płciowych.
Testosteron odgrywa ważną rolę w kształtowaniu zdolności do wysiłków anaerobowych i
rozwoju siły mięśniowej dzięki działaniu anabolicznemu.
Wpływ wysiłku na czynność nerek
Dochodzi do zmniejszenia diurezy spowodowanego zmniejszeniem przepływu krwi przez
nerki i zwiększeniem wydzielania aldosteronu i wazopresyny.
Podczas ciężkich wysiłków fizycznych wzrost ciśnienia filtracyjnego może powodować
białkomocz, w moczu może też pojawić się mioglobina.
Wpływ wysiłku na układ pokarmowy
Pomimo zmniejszonego przepływu krwi przez narządy jamy brzusznej tempo opróżniania
żołądka, wydzielanie soku żołądkowego, motoryka jelit, resorpcja wody są prawidłowe.
Zakłócenia w funkcji układu trawiennego mogą pojawić się podczas wyczerpujących,
długotrwałych wysiłków.
Wpływ wysiłku na układ pokarmowy
Wątroba spełnia ważną funkcję w metabolizmie wysiłkowym. Mimo ograniczenia przepływu
krwi, przebiegajÄ… w niej liczne procesy biochemiczne m.in.:
-glikogenoliza
-glukoneogeneza,
przyczyniajÄ…c siÄ™ do zapobiegania hipoglikemii.
Wpływ wysiłku na krew
-Objętość osocza maleje (w ciągu pierwszych 10-15 min zmniejsza się o 5-15%)
-W przypadku pocenia się ubytek osocza wynosi 10% całkowitej utraty wody z organizmu
-Liczba erytrocytów wzrasta, jednak dochodzi także do zwiększonej hemolizy
-Liczba leukocytów obojętnochłonnych i trombocytów wzrasta
-Ciśnienie parcjalne tlenu u ludzi o średniej lub małej wydolności nie zmienia się, u
sportowców może się nieco obniżać
-Zwiększa się stężenie białek w osoczu w wyniku dopływu białek do krwi z układu chłonnego
-Po ciężkich i długotrwałych wysiłkach zwiększa się stężenie mocznika i kreatyniny
(przyczynia siÄ™ do tego zahamowanie diurezy)
Wpływ wysiłku na krew
-Stężenie mleczanów zwiększa się - maksymalne stężenie osiągane jest po wysiłkach
supramaksymalnych
-Amoniak - wytwarzany w pracujących mięśniach i w czasie intensywnych wysiłków z AMP,
w czasie długotrwałych w wyniku przemian aminokwasów
-Stężenie glukozy w czasie wysiłków krótkotrwałych zwiększa się, ponieważ uwalnianie jej z
wątroby przekracza zapotrzebowanie mięśni. Podczas długotrwałych - zmniejsza się
-Podczas wysiłku pojawiają się także niektóre enzymy jak dehydrogenaza mleczanowa,
kinaza kreatynowa. Do krwi, a następnie do moczu dostaje się mioglobina, powodując
mioglobinurię powysiłkową
Wpływ wysiłku na układ odpornościowy
Wysiłek fizyczny może prowadzić do upośledzenia niespecyficznej obrony
przeciwbakteryjnej i przeciwwirusowej.
Obserwuje się zmniejszenie stężenia immunoglobulin i lizozymu, a także zmniejszenie
adherencji krwinek białych
i monocytów oraz osłabienie zdolności bakteriobójczych i fagocytarnych. Przy
uszkodzeniu mięśni zwiększa się stężenie cytokin, interleukiny 1, 6 i TNF alfa.
Wpływ wysiłku na metabolizm (
i równowagę kwasowo-zasadową
 Kwasica metaboliczna pojawia się w czasie wysiłku przy obciążeniach przekraczających
60-70% VO2max , przy których dochodzi do akumulacji kwasu mlekowego we krwi. Podczas
intensywnych wysiłków pH krwi obniża się do 6,8-6,9, jednocześnie zmniejsza się stężenie
nadmiaru zasad (BE).
Wpływ wysiłku na metabolizm (
i równowagę kwasowo-zasadową
Osmolalność osocza zwiększa się podczas wysiłku od kilku do 20 mosm/L.
Jest to spowodowane uwalnianiem z mięśni substancji czynnych i przemieszczanie wody
poza układ naczyniowy. Procesowi sprzyja pocenie się. Ruch jonów jest równoważny z
przesunięciem wody z i do przestrzeni wewnątrznaczyniowej.
Wyjątkiem są jony K+ uwalniane z pracujących mięśni. Stężenie wolnych jonów Ca2+
zwiększa się nieznacznie w trakcie krótkotrwałych wysiłków. Zmniejsza się stężenie takich
jonów jak Mg2+ czy pierwiastków śladowych.
6. Pojęcie wydolności fizycznej i tolerancji wysiłkowej.
Wydolność fizyczna
Jest to zdolność do wykonywania wysiłku fizycznego, bez głębszych zaburzeń
homeostazy i uwarunkowanych przez nie objawów zmęczenia. Wydolność jest
czynnikiem wpływającym na poziom aktywności ruchowej.
Wydolność fizyczna określa potencjał organizmu do wykonywania wysiłków z
udziałem dużych grup mięśniowych, w wyniku czego wyróżnić możemy:
wydolność tlenową (aerobową);
wydolność beztlenową (anaerobową);
Szacowana w wysiłkach:
O wzrastajÄ…cej mocy  wyznaczanie progu mleczanowego i maksymalnego poboru
tlenu; przyrost mocy może być ciągły (ramp test) lub stopniowany (gradual
incremental exercise test)
O stałej mocy  wyznaczanie kinetyki V O2, deficyt tlenowy, dług tlenowy, koszt
energetyczny; intensywność wysiłku o stałej mocy jest planowana w odniesieniu do
progu mleczanowego  może być podprogowa i nadprogowa
Wpływ treningu na wydolność fizyczną człowieka
Regularny trening fizyczny prowadzi do wzrostu wydolności fizycznej.
Wczesne efekty:
Poprawa stanu psychicznego: samooceny, obniżenie poziomu lęku, poprawa funkcji
poznawczych (już po pierwszych treningach);
Wzrasta siła mięśni szkieletowych: MVC; po kilku tygodniach; efekt ten występuje
nawet u osób > 90 lat; jednak nie towarzyszy temu istotny wzrost przekroju
poprzecznego włókien mięśniowych;
Wzrost tolerancji wysiłku i odporności na zmęczenie (już po 1-2 tygodniach treningu
wytrzymałościowego)
Wzrasta stabilność metaboliczna mięśni
Spadek częstości skurczów serca i spadek ciśnienia tt krwi, podczas wykonywania
wysiłku o danej mocy
Przesunięcie krzywej mleczanowej w prawo
Odległe efekty treningu:
Wzrost wydolności fizycznej
Przyrost maksymalnego poboru tlenu
Zmiany adaptacyjne biochemiczne i strukturalne:
Wzrost aktywności enzymów oksydacyjnych
Hipertrofia komórek mięśniowych
Transformacja ciężkich łańcuchów miozyny typu II na typ I
- Działanie przeciwzapalne: wzrost stężenia IL-6 pochodzenia mięśniowego, która w
odróżnieniu od IL-6 pochodzącej z kom. zapalnych i adipocytów wykazuje działanie
przeciwzapalne: hamuje TNF-ą, nasila lipolizę, utlenianie kwasów tłuszczowych;
zapobiega powstawaniu chorób cywilizacyjnych;
7. Moc mechaniczna mięśni szkieletowych  czynniki warunkujące. Moc maksymalna
(MPO) i siła mięśni.
8. Ocena wydolności fizycznej. Wskaz
niki wydolności w wysiłkach długotrwałych.
" pobór tlenu w spoczynku i podczas wysiłku
" próg mleczanowy  definicja, metody wyznaczania
" maksymalny pobór tlenu - czynniki warunkujące
" pobór tlenu podczas wysiłku o stałej mocy
Ocena wydolności fizycznej. Wskaz
niki wydolności w wysiłkach długotrwałych.
Pobór(
tlenu w spoczynku i podczas wysiłku(
W spoczynku: U zdrowych ludzi wielkość spoczynkowego poboru tlenu zależy głównie od
masy ciała (ok. 3,6ml x kg-1 x min-1), określa się ją jako 1MET (metabolic equivalent)
Podczas wysiłku: Wraz ze wzrostem generowanej mocy, wzrasta minutowy pobór tlenu.
Zależność między poborem tlenu, a intensywnością wysiłku wykazuje liniowy przebieg do
chwili wystąpienia progu mleczanowego (LT), potem przyrasta nieproporcjonalnie (wielkość
mocy po przekroczeniu nazwano punktem zmiany w poborze tlenu (CP-VO2)). Przekroczenie
CP-VO2 powoduje, że dalszy wzrost mocy wymaga więcej tlenu niż przyrost poniżej (bo
spada sprawność mechaniczna mięśni przez ich zmęczenie).
Próg mleczanowy
Próg mleczanowy LT (lactate threshold) definiowany jest jako intensywność wysiłku (np.
prędkość biegu) po przekroczeniu której stężenie mleczanu we krwi wzrasta ponad poziom
spoczynkowy.
Metody wyznaczania
Metody wyznaczania progu można podzielić na inwazyjne i nieinwazyjne.
Zasadnicza metoda inwazyjna to pomiar stężenia kwasu mlekowego we krwi (LA)
Oznaczenia progu mleczanowego najczęściej przeprowadza się poprzez badanie stężenia
mleczanu we krwi w trakcie próby wysiłkowej o stopniowo wzrastającej intensywności.
Ponieważ krew pobierana jest najczęściej z palca lub z płatka ucha, metoda ta jest metodą
inwazyjną. Badanie poziomu mleczanów przeprowadzane jest przy każdej intensywności
wysiłku, a następnie w sposób graficzny wyznaczona zostaje krzywa zależność pomiędzy
obciążeniem wyrażonym w watach [W], a stężeniem mleczanów we krwi.(
(
Moment, w którym w badanej próbce obserwuje się gwałtowny wzrost stężenia mleczanów
we krwi, uważa się za punkt wyznaczenia progu mleczanowego.
(
Pomiar progu mleczanowego można wyznaczyć również w sposób nieinwazyjny poprzez
pomiar wentylacji minutowej i ilości wydychanego dwutlenku węgla..W chwili pojawienia
się progowego stężenia mleczanów we krwi w czasie trwania wysiłku dochodzi do załamania
liniowej zależności między wentylacją minutową, a intensywnością wysiłku fizycznego. (
(
W tym momencie dochodzi do gwałtownego zwiększenia wentylacji minutowej, zwiększa się
także wydalanie dwutlenku węgla z płuc. Pojawienie się takich oznak określane jest mianem
progu wentylacyjnego .Wśród metod wyznaczania progu mleczanowego znajdują się próby
na ergometrze rowerowym, wyznaczanie progu wentylacyjnego, próby na bieżni
mechanicznej oraz próby biegowe w terenie.(
Maksymalny pobór tlenu
Wzrost intensywności wysiłku po przekroczeniu progu mleczanowego prowadzi do
osiągnięcia maksymalnego poboru tlenu (VO2max), czyli największą ilość tlenu jaką zużywa
organizm w ciÄ…gu minuty. VO2max jest wskaz
nikiem wydolności fizycznej i oddaje zdolność
do wyczerpujących wysiłków. Wyraża się go najczęściej w mililitrach O2 na kilogram masy
ciała na minutę.
Czynniki warunkujÄ…ce
Czynniki związane z układem oddechowym: Wentylacja minutowa płuc, stosunek wentylacji
pęcherzykowej do perfuzji
Z układem krążenia: pojemność minutowa serca, stężenie hemoglobiny we krwi,
powinowactwo tlenu do hemoglobiny ,tętnicze ciśnienie krwi
Z tkanką mięśniową: przepływ krwi przez mięśnie, gęstość kapilar w mięśniu, gęstość
mitochondriów w mięśniu, masa mięśni i typ włókien
Pobór tlenu podczas wysiłku o stałej mocy
Równowaga czynnościowa- w wysiłkach podprogowych o stałej mocy pobór tlenu stabilizuje
się po około 2 minutach. Świadczy on o ustalonej równowadze między zapotrzebowaniem na
energię z rozpadu ATP, a jego tlenową resyntezą. Podczas takiego wysiłku nie występuje
zwiększona kumulacja kwasu mlekowego i raczej nie dochodzi do przekroczenia jego
wartości spoczynkowych
Deficyt tlenowy- różnica między spodziewanym poborem tlenu, szacowanym na podstawie
równowagi funkcjonalnej, a wielkością VO2 w pierwszych minutach wysiłku.
Dług tlenowy- nadwyżka w poborze tlenu ponad wartość spoczynkową, jaka występuje po
zakończeniu wysiłku.
9. Iloraz oddechowy.
Współczynnik oddechowy
" Współczynnik oddechowy (R) to stosunek ilości wydychanego dwutlenku węgla (VCO2) do
poboru tlenu (VO2)
R=VCO2/VO2
" Dostarcza informacji dotyczących udziału metabolizmu tłuszczów i węglowodanów w
wysiłku fizycznym.
Wartości
" Najczęściej w przedziale: 0,71 - 1,00
" W spoczynku: 0,78 - 0,80
" Podczas intensywnego wysiłku > 1
" Najwyższe wartości są wynikiem nasilonego buforowania kwasicy mleczanowej przez
wodorowęglany i wzrostu dyfuzji dwutlenku węgla z krwi
" Na podstawie wielkości ilorazu oddechowego można szacować proporcje utylizacji
tłuszczów i węglowodanów, zarówno w spoczynku, jak i podczas wysiłku. R = 1 oznacza, że
komórki zużywają do wytwarzania energii jedynie węglowodany.
" Możemy też ustalić wartość równoważnika energetycznego 1l tlenu (il. uwalnianej energii w
czasie zużycia 1l tlenu).
" Wartość tego równoważnika mieści się w granicach 19,62 - 21,12 kJ na litr zużytego tlenu.
10. Koszt energetyczny wysiłku.
11. Podstawy treningu fizycznego. Wpływ treningu wytrzymałościowego,
szybkościowego i siłowego na organizm. Zasady treningu zdrowotnego.