1.1 Przykład: Czy powinienem kupić nowy samochód?
(analiza biorąca pod uwagę zasady funkcjonowania gospodarki narodowej)
Aby ocenić czy zakup nowego samochodu jest ekonomicznie uzasadniony biorąc pod uwagę
zasady funkcjonowania gospodarki narodowej, musimy przekonwertować Tabelę 4 i Tabelę
5  zmienić ceny rynkowe na ekonomiczne. W tym celu musimy dokonać:
" Korekt fiskalnych
" Korekt na czynniki zewnętrzne
" Korekty zniekształceń rynkowych
1.1.1 Korekty fiskalne
Ceny rynkowe zawierają podatki pośrednie, które są transferami i nie mają nic wspólnego z
użyciem zasobów, i w związku z tym podatki te powinny zostać odjęte. Wszystkie przepływy
kosztów w Tabeli 4 i Tabeli 5 zawierają 22% VAT. W cenie samochodu zawarty jest też 3%
podatek akcyzowy.
1.1.2 Korekta czynników zewnętrznych
Aby uwzględnić czynniki zewnętrzne musimy wziąć pod uwagę koszt emisji. Skorzystamy z
informacji opracowanych w ramach olbrzymiego, finansowanego przez Unię Europejską
projektu badawczego (EUNET/SASI (2001), EUNET  Socio-Economic and Spatial Impacts of
Transport , w wyniku którego powstał Ostateczny Raport - EUNET/SASI Final Report
(Contract: ST-96-SC037), z którego wynika, że emisje samochodu wyceniono na średnio Ź
10.5 na 1000 km w cenach z roku 1995. Aby przeszacować ceny z 1995 roku na ceny roku
2004, musimy wiedzieć, jaki był wzrost cen w tym okresie. Tabela 12 zawiera
Zharmonizowany Wskaz
nik Cen Konsumenckich (Harmonised Index of Consumer Prices) w
strefie Euro, w latach 1995  2004.
Tabela 12: HICP dla strefy euro (Harmonised Index of Consumer Prices)
1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004
97.9 100.0 101.6 102.7 103.8 106.0 108.5 110.9 113.2 115.6 (*)
y
ródło: ECB, Monthly Bulletin
(*)
oszacowanie konsultanta
Koszt emisji oszacowano jako Ź 10.5 na 1000 km w cenach z roku 1995, co odpowiada Ź
12.3 na 1000 km w cenach z roku 2004, co możemy przeliczyć na około 50 złotych na 1000
km w cenach z roku 2004. Zakładamy, że koszty emisji starego samochodu wynoszą 50
złotych na 1000 km (dane uzyskane w wyniku projektu EUNET/SASI dotyczą emisji
wytworzonych przez  europejski samochód, mający średnią ilość lat). Zakładamy, że emisje
nowego samochodu będą o 10% niższe- jest on wykonany w nowszej technologii  czystsze
spaliny- nowa technologia spalania. Tak więc koszt emisji nowego samochodu wynosi 45
złotych na 1000 km.
1.1.3 Korekty zniekształceń rynkowych
Większość składników kosztów to dobra, którymi obracamy na arenie międzynarodowej, nie
zaobserwowano więc znaczących odchyleń od cen granicznych. Kwestia pracy osób
niewykwalifikowanych jest drugorzędna, jako że stanowi jedynie niewielki ułamek kosztów
utrzymania samochodu, nie ma więc zniekształceń w zakresie płac.
Przepływy finansowe eksploatacji starego samochodu (przypadek  bez projektu ) w cenach
ekonomicznych podano w Tabeli 13:
Tabela 13: Przepływy ekonomiczne eksploatacji starego samochodu (przypadek
 bez projektu )
Przepływy finansowe eksploatacji nowego samochodu (przypadek  z projektem ) w cenach
ekonomicznych podano w Tabeli 14:
Tabela 14: Ekonomiczne przepływy eksploatacji nowego samochodu (przypadek  z
projektem )
Zróżnicowane przepływy ekonomiczne eksploatacji nowego samochodu otrzymujemy
odejmując przepływy eksploatacji starego samochodu (przypadek  bez projektu ) od
przepływów eksploatacji nowego samochodu (przypadek  z projektem ) a rezultat
zestawiamy w Tabeli 15:
Tabela 15: Różnica w ekonomicznych przepływach pomiędzy dwoma wariantami:
kupna nowego i używania starego
Wskaz
niki oceny projektu powstałe w oparciu o różnice w przepływach ekonomicznych z
Tabeli 15 są przedstawione w Tabeli 16:
Tabela 16: Ekonomiczne wskaz
niki oceny projektu eksploatacji nowego samochodu
NPV (@ 6% stopa dyskontowa) 18,593
NPV (@ 5% stopa dyskontowa) 21,455
NPV (@ 4% stopa dyskontowa) 24,579
IRR 16,1%
C/B (@ 6% stopa dyskontowa) -0,30
C/B (@ 5% stopa dyskontowa) -0,33 -
C/B (@ 4% stopa dyskontowa) -0,37
Eksploatacja nowego samochodu jest bardziej opłacalna dla gospodarki narodowej. NPV
jest większe od 0, IRR jest większe od branych pod uwagę stóp dyskontowych, C/B nie
podlega interpretacji.
Dlaczego, biorąc pod uwagę przedstawiony punkt widzenia bardziej opłaca mi się kupić
nowy samochód? Ponieważ eksploatacja nowego samochodu jest bardziej efektywna pod
względem kosztów niż eksploatacja starego. Efektywność kosztowa (koszty eksploatacji
wyrażone w cenach ekonomicznych) została obliczona poprzez podzielenie NPV kosztów
cyklu życia /LCC/ (kosztów kapitałowych i kosztów operacyjnych) za okres 10 letniego
horyzontu czasowego przez NPV km przejechanych w tej dekadzie. Efektywność kosztową
starego i nowego samochodu przedstawiono w Tabeli 17:
Tabela 17: Efektywność kosztowa starego i nowego samochodu
Stopa NPV dla LCC Efektywność kosztowa
Dyskont. NPV dla km Stare auto Nowe auto Stare auto Nowe auto
6% 191,362 km 122,777 zł 107,981 zł 0.642 zł/km 0.564 zł/km
5% 200,765 km 129,310 zł 112,029 zł 0.644 zł/km 0.558 zł/km
4% 210,883 km 136,363 zł 116,377 zł 0.647 zł/km 0.552 zł/km
Koncepcja efektywności kosztów jest podobna do koncepcji kosztów eksploatacji
przeliczanych na km, tak jak to omówiono w paragrafie 4.8.1.
1.1.4 Dyskusja
Przykład miał na celu pokazanie analiz przeprowadzanych z uwzględnieniem różnych
punktów odniesienia (instytucja wdrażająca projekt i gospodarka narodowa jako całość). Miał
on również pokazać, że ekonomiczna analiza kosztów i korzyści może wziąć pod uwagę
aspekty ochrony środowiska, odpowiednio wycenione w wartościach pieniężnych. Nie jest to
jednak łatwe. Wymaga przeprowadzenia specjalnych badań, pochłaniających dużo czasu i
pieniędzy. Aby rozwiązać ten problem studia wykonalności przedstawiają na ogół aspekty
środowiskowe w osobnej części zajmującej się jedynie oceną wpływów środowiskowych.