Archiwum Gazety Wyborczej; Dudajew zginął?












WYSZUKIWANIE:
PROSTE
ZŁOŻONE
ZSZYWKA
?







informacja o czasie
dostępu


Gazeta Wyborcza
nr 97, wydanie waw (Warszawa) z
dnia 1996/04/24, dział
ŚWIAT, str. 7
Bartosz Węglarczyk
Z nim lub bez niego - wojna w Czeczenii będzie trwać
Dudajew zginął?
Dżochar Dudajew, były generał radzieckiego lotnictwa i rosyjski wróg
publiczny nr 1, przez półtora roku wodził za nos całą rosyjską armię. Zginął od
rosyjskiej rakiety, jeśli wczorajsze doniesienia są prawdziwe.
Był jedynym Czeczeńcem, który w Armii Radzieckiej doszedł do stopnia
generała. Zanim został czeczeńskim prezydentem, dowodził dywizją bombowców
strategicznych Tu-22 Backfire w Tartu w Estonii. Jednostka Dudajewa w razie III
wojny światowej miała zasypać Europę Zachodnią ładunkami nuklearnymi.
Zamiłowanie do kierowania samolotami pozostało mu do końca życia. Jako
prezydent wielkrotnie siadał za stery swego niewielkiego samolotu i odwiedzał
rozmaite kraje nie informując o tym wcześniej gospodarzy. W 1993 r. w ciągu
kilku tygodni odwiedził w ten sposób Armenię, Azerbejdżan i Litwę. Podobno
regularnie latał do Iranu i Turcji.
Mógł zostać w wojsku i dojść do jeszcze wyższych stanowisk, jednak na
wezwanie Kongresu Narodu Czeczeńskiego rzucił wszystko i poleciał na Kaukaz.
Miał być gościem zjazdu, przykładem Czeczeńca, któremu się powiodło wśród
wrogich Rosjan. Został niespodziewanie dla samego siebie prezydentem.
Gdy wystrojony w odświętny mundur przysięgał na Koran bronić niepodległości
Iczkerii, jak Czeczenię nazywają Czeczeńcy, nikt
nie przypuszczał, że przysięga ta popchnie Rosję do interwencji bardziej
niszczącej niż operacja w Afganistanie. Moskwa nigdy nie uznała niepodległości
niewielkiej republiki na zboczach Kaukazu.
Jednym z pierwszych dekretów Dudajew zezwolił wszystkim dorosłym Czeczeńcom
nosić publicznie broń - spodziewał się wojny z Rosją. Według Moskwy popełnił
straszne przestępstwo: obalił kolonialną administrację w Groznym, rozpędził
parlament pamiętający ZSRR i przejął władzę.
Rosjanie próbowali przywrócić porządek w Czeczenii, jednak próba lądowania jednostek rosyjskich w
Groznym zakończyła się kompromitacją.
Moskwa wiedziała jednak, że Kaukaz pełen jest ambitnych górali, którzy nie
pozwolą, by rządził nimi choćby nawet najzdolniejszy generał. Czeczenia pogrążyła się w sporach klanowych, zamachach i
zemstach za zamachy. Ludzie Dudajewa nie zachowywali się w nich ani lepiej, ani
gorzej niż inni.
Dudajew wiedział, jaki kodeks postępowania obowiązuje na Kaukazie. W 1993 r.
rozwiązał kolejny parlament i wprowadził godzinę policyjną. W Czeczenii ginęli ludzie, a nawet całe rodziny. Do
republiki uciekali przed milicją przestępcy z całej Rosji i zaciągali się do
bojówek któregoś z lokalnych komendantów. Sam Dudajew przeżył niezliczoną liczbę
prób zamachów oraz co najmniej kilka prób przewrotów stanu.
Rok 1994 miał być ostatnim rokiem rządów Dudajewa. W Czeczenii zaczęły wylatywać w powietrze mosty, ginęły
całe pociągi, a czeczeńscy terroryści co chwila porywali autobusy, helikoptery i
samoloty. Rosyjska maszyna propagandowa zaczęła przygotowywać Rosjan i resztę
świata do krwawej rozprawy z reżimem Dudajewa.
We wrześniu 1994 r. oddziały wierne Dudajewowi odparły atak opozycji na
Grozny.
W połowie grudnia 1994 r. wojska rosyjskie wkroczyły do Czeczenii. Od tego momentu rosyjscy komandosi tropili
Dudajewa po całej republice, kilkakrotnie omal go nie zabijając. Nie pomogło
wystawienie za nim listu gończego ani obietnice nagrody. Dudajew pokazywał się
co i rusz w innym miejscu, nagrywał orędzia dla podziemnej telewizji i wydawał
rozkazy kolejnych ofensyw i ataków.
Znienawidzony na Kremlu i wśród części swych podwładnych zginął podczas
rosyjskiego ostrzału. Wszystko wskazuje na to, iż tym razem rosyjskie służby
specjalne dobrze się przygotowały.
- Wątpię, aby po śmierci Dudajewa zapanował pokój. W końcu miał on jakąś ideę
polityczną i fanatycy religijni mogą zająć jego miejsce - powiedział wczoraj w
wywiadzie Wiktor Iliuszyn, szef parlamentarnej komisji bezpieczeństwa. Siergiej
Makarow, politolog z Carnegie Endowment for International Peace, powiedział
Agencji Reutera: "Ta wojna będzie trwała - z Dudajewem lub bez niego".
[Hasła: Czeczenia;
Rosja - Czeczenia; Dudajew Dżochar; ofiary;
zmarli; generałowie; Dudajew Dżochar, notka biogr.; historia]


(szukano: Czeczenia)
© Archiwum GW, wersja 1998 (1) Uwagi
dotyczące Archiwum GW: [e-mail]