00 Program nauki Mechanik precyzyjny 731 03

Autorzy:

mgr inż. Mirosław Kroma

mgr inż. Piotr Stasiak

inż. Halina Śledziona

mgr inż. Andrzej Zych

Recenzenci:

mgr Józef Grzych

mgr Leon Zujko

Opracowanie redakcyjne:

mgr inż. Janina Dretkiewicz-Więch

Spis treści

Wprowadzenie 4

Założenia programowo –

organizacyjne kształcenia

w zawodzie

1. Opis pracy w zawodzie

2. Zalecenia dotyczące organizacji procesu dydaktyczno –

wychowawczego 9

II. Plany nauczania

III. Moduły kształcenia w zawodzie

1. Techniczne podstawy mechaniki precyzyjnej

Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska 22

Posługiwanie się dokumentacją techniczną

Rozróżnianie materiałów konstrukcyjnych stosowanych
w mechanice precyzyjnej

Wykonywanie pomiarów warsztatowych

Wytwarzanie prostych części maszyn i urządzeń
precyzyjnych 35

Magazynowanie i transport maszyn i urządzeń precyzyjnych 39

2. Montaż maszyn, urządzeń i przyrządów pomiarowych

Organizowanie stanowiska pracy

Montowanie mechanizmów precyzyjnych

Montowanie maszyn i urządzeń precyzyjnych

Montowanie przyrządów pomiarowych

Montowanie elementów mechanicznych w przyrządach
elektrycznych 58

3. Eksploatacja

maszyn,

urządzeń i przyrządów

pomiarowych

Organizowanie stanowiska pracy

Obsługiwanie maszyn i urządzeń precyzyjnych

Diagnozowanie przyczyn nieprawidłowej pracy maszyn
i urządzeń precyzyjnych

Wykonywanie napraw i regulacji mechanizmów precyzyjnych 72

Wykonywanie napraw i regulacji maszyn i urządzeń
precyzyjnych 76

Wykonywanie napraw i regulacji przyrządów pomiarowych

Wprowadzenie

Celem kształcenia w szkole zawodowej jest przygotowanie aktywnego,

mobilnego i skutecznie działającego pracownika gospodarki. Efektywne
funkcjonowanie na rynku pracy wymaga: przygotowania ogólnego,
opanowania podstawowych umiejętności z obszaru zawodowego

oraz kształcenia ustawicznego.

Absolwent współczesnej szkoły powinien charakteryzować się

otwartością, wyobraźnią, zdolnością do ciągłego kształcenia
i doskonalenia się oraz umiejętnością oceny swoich możliwości.
Wprowadzenie do systemu szkolnego programów modułowych ułatwi
osiągnięcie tych celów. Kształcenie modułowe, w którym cele i materiał
nauczania są powiązane z realizacją zadań zawodowych, umożliwia:
– przygotowanie ucznia do wykonywania zawodu, głównie przez

realizacje zadań zbliżonych do tych, które są wykonywane

na stanowisku pracy,

– korelację i integrację treści kształcenia z różnych dyscyplin wiedzy,
– opanowanie umiejętności z określonego obszaru zawodowego.
Kształcenie modułowe charakteryzuje się tym, że:
– proces uczenia się dominuje nad procesem nauczania,
– uczeń może podejmować decyzje dotyczące kształcenia zawodowego

w zależności od własnych potrzeb i możliwości,

– rozwiązania programowo-organizacyjne dają możliwość kształtowania

umiejętności zawodowych różnymi drogami,

– umiejętności opanowane w ramach poszczególnych modułów dają

możliwość wykonywania określonego zakresu pracy,

– wykorzystuje się w szerokim zakresie zasadę transferu umiejętności

i wiedzy,

–

programy nauczania są elastyczne, poszczególne jednostki można
wymieniać, modyfikować, uzupełniać oraz dostosowywać do poziomu
wymaganych umiejętności, potrzeb gospodarki oraz lokalnego rynku
pracy.

Realizacja modułowego programu nauczania zapewnia opanowanie

przez uczniów umiejętności określonych w podstawie programowej
kształcenia w zawodzie oraz przygotowanie do kształcenia
ustawicznego.

W pracach nad doborem treści kształcenia i konstruowaniem

programu nauczania w układzie modułowym została wykorzystana
dostępna literatura, doświadczenia polskie i zagraniczne, a zwłaszcza
metodologia MES Międzynarodowej Organizacji Pracy. Według
metodologii MES zostały opracowane programy szkolenia dorosłych

w ramach projektu TOR

#9, którego celem było między innymi

zwiększenie mobilności zawodowej osób dorosłych.

Opracowany modułowy program nauczania składa się z zestawu

modułów kształcenia w zawodzie i odpowiadających im jednostek
modułowych, wyodrębnionych na podstawie określonych kryteriów,
umożliwiających zdobywanie wiedzy oraz kształtowanie umiejętności
i postaw właściwych dla zawodu. Jednostka modułowa stanowi element
modułu kształcenia w zawodzie obejmujący logiczny i możliwy
do wykonania wycinek pracy o wyraźnie określonym początku
i zakończeniu, nie podlegający zwykle dalszym podziałom, a jego
rezultatem jest produkt, usługa lub istotna decyzja.

W strukturze programu wyróżnia się:

– założenia programowo – organizacyjne kształcenia w zawodzie,
– plany nauczania,
– programy modułów i jednostek modułowych.

Moduł kształcenia w zawodzie zawiera: cele kształcenia, wykaz

jednostek modułowych, schemat układu jednostek modułowych,
literaturę.

Jednostka modułowa zawiera: szczegółowe cele kształcenia, materiał

nauczania, ćwiczenia, środki dydaktyczne, wskazania metodyczne

do realizacji programu jednostki, propozycje metod sprawdzania i oceny
osiągnięć edukacyjnych ucznia.

Schemat korelacji modułów i jednostek modułowych (dydaktyczna

mapa programu), zamieszczony w założeniach programowo-
organizacyjnych umożliwi uczniowi wybór ścieżki edukacyjnej,

w zależności od predyspozycji, możliwości intelektualnych

oraz wcześniej uzyskanych i potwierdzonych umiejętności.

W programie został przyjęty system kodowania modułów i jednostek

modułowych zawierający elementy:
– symbol cyfrowy zawodu, zgodnie z obowiązującą klasyfikacją

zawodów szkolnictwa zawodowego,

– symbol literowy, oznaczający grupę modułów:

O – dla modułów ogólnozawodowych,
Z – dla modułów zawodowych,
S – dla modułów specjalizacyjnych,

– cyfra arabska dla kolejnej wyodrębnionej w module jednostki

modułowej.

Przykładowy zapis kodowania modułu
731[03].O1
731[03] – symbol cyfrowy zawodu: mechanik precyzyjny
O1 – pierwszy moduł ogólnozawodowy: techniczne podstawy mechaniki

precyzyjnej.

Przykładowy zapis kodowania jednostki modułowej
731[03].O1.01
731[03] – symbol cyfrowy zawodu: mechanik precyzyjny
O1 – pierwszy moduł ogólnozawodowy: techniczne podstawy mechaniki

precyzyjnej.

01 – pierwsza jednostka wyodrębniona w module O1: Stosowanie

przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska

I. Założenia programowo-organizacyjne kształcenia

w zawodzie

1. Opis pracy w zawodzie

Typowe stanowiska pracy

Mechanicy precyzyjni mogą podejmować pracę w różnych gałęziach

gospodarki narodowej, przedsiębiorstwach o różnym stopniu organizacji
produkcji lub usług branży mechanicznej, a w szczególności
w wytwórniach sprzętu elektrycznego, elektronicznego, optycznego
oraz mechaniki precyzyjnej i obrabiarek precyzyjnych.
Najczęściej zatrudniani są na stanowiskach:
– montażu maszyn i urządzeń precyzyjnych
– obsługi operatorskiej maszyn i urządzeń precyzyjnych,
– montażu aparatury kontrolno – pomiarowej,
– obsługi aparatury kontrolno – pomiarowej,
– konserwacji aparatury kontrolno – pomiarowej.

Zadania zawodowe
Zadania zawodowe mechanika precyzyjnego obejmują:
– wytwarzanie części maszyn i urządzeń precyzyjnych,
– montowanie mechanizmów precyzyjnych,
– montowanie urządzeń pomiarowych,
– montowanie urządzeń sterowniczych,
– kontrolowanie stanu technicznego zespołów i mechanizmów

precyzyjnych,

– kontrolowanie stanu technicznego i regulacja maszyn i urządzeń

precyzyjnych,

– kontrolowanie stanu technicznego i regulacja urządzeń i aparatury

kontrolno - pomiarowej,

– kontrolowanie stanu technicznego i regulacja maszyn i sprzętu

biurowego,

– kontrolowanie stanu technicznego i regulacja maszyn szyjących,
– kontrolowanie stanu technicznego i regulacja urządzeń napędowych,
– kontrolowanie stanu technicznego i regulacja urządzeń medycznych,
– wykonywanie napraw maszyn i urządzeń precyzyjnych,
– wykonywanie napraw urządzeń i aparatury kontrolno – pomiarowej,
– wykonywanie napraw maszyn i sprzętu biurowego,
– wykonywanie napraw maszyn szyjących,
–

wykonywanie napraw elektrycznych, pneumatycznych

i hydraulicznych układów napędowych,

– wykonywanie napraw urządzeń medycznych,

– konserwowanie precyzyjnych mechanizmów urządzeń sterowniczych,
– konserwowanie maszyn i urządzeń do obróbki elementów

precyzyjnych.

Umiejętności zawodowe
W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent szkoły powinien umieć:
– interpretować podstawowe zjawiska i prawa z zakresu mechaniki,

technologii budowy urządzeń precyzyjnych, elektrotechniki

i elektroniki

– czytać rysunki techniczne maszynowe oraz sporządzać szkice

prostych części maszyn,

– czytać i interpretować schematy i dokumentacje: warsztatowe,

technologiczne, montażowe i demontażowe,

– określać i stosować tolerancje, pasowania, chropowatość

powierzchni, odchyłki kształtu i położenia,

– korzystać z literatury technicznej i norm technicznych,
– rozpoznawać i stosować materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne

wykorzystywane w budowie i naprawach mechanizmów
precyzyjnych,

– wykonywać proste operacje ślusarskie oraz obróbki wiórowej,
– stosować różne sposoby łączenia elementów, dobierać narzędzia,

przyrządy i urządzenia do wykonywania prac, zgodnie

z wymaganiami dokumentacji technicznej,

– ustalać przyczyny wadliwego funkcjonowania mechanizmów

precyzyjnych,

– dokonywać konserwacji i przeglądów technicznych precyzyjnych

maszyn i urządzeń,

– skalować i posługiwać się przyrządami kontrolno-pomiarowymi,
– oceniać stan techniczny maszyn i urządzeń na podstawie pomiarów

wykonanych w procesie diagnozowania,

– ustalać przyczyny niedomagań i uszkodzeń poszczególnych układów,

zespołów i mechanizmów maszyn i urządzeń precyzyjnych

oraz zakres ich napraw,

– wykonywać operacje montażowo-demontażowe maszyn i urządzeń

precyzyjnych oraz ich podzespołów, posługując się narzędziami
i oprzyrządowaniem (uniwersalnym i specjalistycznym),

– wykonywać próby i badania diagnostyczne zużytych części

oraz regulować i naprawiać mechanizmy precyzyjne,

– wykonywać elementy mechaniczne do przyrządów bądź urządzeń

elektrycznych i elektronicznych oraz montować je w układzie,

– przeprowadzać próby działania mechanizmów precyzyjnych

po zainstalowaniu, naprawie, regulacji oraz konserwacji,

– wykonywać rozliczenia kosztów wyrobów i usług w zakresie naprawy

mechanizmów i urządzeń precyzyjnych,

– wykorzystywać technikę komputerową w praktyce warsztatowej,
– organizować i utrzymywać w należytym porządku swoje miejsce

pracy,

– przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej i ochrony środowiska,

– rozróżniać podstawowe kategorie ekonomiczne i najważniejsze

przedsiębiorstwa w gospodarce rynkowej,

– podjąć i prowadzić działalność gospodarczą zgodnie

z obowiązującymi przepisami,

– właściwie prezentować swoje kwalifikacje podczas poszukiwania

pracy,

– działać twórczo, samodzielnie podejmować decyzje w procesie pracy

oraz korzystać ze swoich praw,

– wyszukiwać i przetwarzać informacje oraz doskonalić kwalifikacje

zawodowe.

Wymagania psychofizyczne właściwe dla zawodu
– zainteresowanie

techniczne,

– wyobraźnia przestrzenna,
– koncentracja

podzielność uwagi,

– szybka orientacja i spostrzegawczość,
– aktywność i odpowiedzialność,
– samodzielność w działaniu,
– staranność i systematyczność,
– wytrwałość, cierpliwość i sumienność w realizacji powierzonych

zadań,

– zamiłowanie do dokładnej pracy i porządku,
– dążenie do rozwoju i wzbogacania własnej osobowości,
– koordynacja

zmysłowo – ruchowa.

2. Zalecenia dotyczące organizacji procesu dydaktyczno –

wychowawczego

Podstawowym celem kształcenia w zawodzie mechanik precyzyjny

jest przygotowanie absolwenta szkoły zawodowej do wykonywania prac
produkcyjnych, montażowych, konserwacyjnych i naprawczych
związanych z wytwarzaniem, eksploatacją i naprawą maszyn i urządzeń
precyzyjnych oraz aparatury kontrolno – pomiarowej i automatyki
przemysłowej na poziomie robotniczym oraz wyposażenie w wiedzę
i umiejętności, niezbędne do kontynuacji kształcenia w formach
szkolnych i pozaszkolnych.

Proces kształcenia zawodowego według modułowego programu

nauczania jest realizowany w szkole zawodowej dla młodzieży
oraz w szkole zawodowej dla dorosłych.

Program nauczania obejmuje kształcenie ogólnozawodowe

i zawodowe. Kształcenie ogólnozawodowe zapewnia orientację
w zawodzie mechanik precyzyjny, ułatwia ewentualną zmianę
specjalności w ramach zawodu szerokoprofilowego. Kształcenie
zawodowe ma na celu przygotowanie absolwenta szkoły do realizacji
zadań na typowych dla zawodu stanowiskach pracy. Ogólne

i szczegółowe cele kształcenia wynikają z podstawy programowej
kształcenia w zawodzie.

Treści programowe są zawarte w trzech modułach: techniczne

podstawy mechaniki precyzyjnej, montowanie mechanizmów
precyzyjnych, eksploatowanie mechanizmów precyzyjnych. Moduły,
wyodrębnione według kryteriów przyjętych dla zawodu, uwzględniające
zadania zawodowe są podzielone na jednostki modułowe. Jednostki
modułowe zawierają treści programowe stanowiące określone całości.
Realizacja celów kształcenia modułów i jednostek modułowych zapewnia
opanowanie umiejętności, umożliwiających wykonywanie określonego
zakresu pracy. Czynnikiem sprzyjającym nabywaniu umiejętności
zawodowych jest wykonywanie ćwiczeń zamieszczonych w programach
jednostek modułowych.

Program modułu 731[03]. O1 – „Techniczne podstawy mechaniki

precyzyjnej”, składający się z sześciu jednostek modułowych zawiera
ogólnozawodowe treści dotyczące zawodu.

Program modułu 731[03].Z1 – „Montaż maszyn, urządzeń

i przyrządów pomiarowych” składający się z pięciu jednostek
modułowych, zawiera treści obejmujące montaż mechanizmów
precyzyjnych, maszyn i urządzeń precyzyjnych, przyrządów
pomiarowych oraz elementów mechanicznych w przyrządach
elektrycznych.

Program modułu 731[03].Z2 – „Eksploatacja maszyn, urządzeń

i przyrządów pomiarowych”, składający się z sześciu jednostek
modułowych, zawiera treści obejmujące: przeglądy, konserwację,
diagnozę przyczyn nieprawidłowej pracy, naprawy i regulacje maszyn
i urządzeń precyzyjnych.

W zależności od potrzeb lokalnego i regionalnego rynku pracy szkoła

może opracować i realizować program modułu specjalizacyjnego
731[03].S w zakresie:
– technologii eksploatacji maszyn szyjących,
– technologii eksploatacji maszyn i sprzętu biurowego,
– technologii eksploatacji aparatury kontrolno-pomiarowej,
– technologii eksploatacji urządzeń napędowych,

– technologii eksploatacji urządzeń medycznych.

Wykaz modułów i jednostek modułowych

Symbol

jednostki

modułowej

Zestawienie modułów i jednostek modułowych

Orientacyjna

liczba godzin

na realizację

731[03].O1
Techniczne podstawy mechaniki precyzyjnej

731[03].O1.01

Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony
środowiska

731[03].O1.02 Posługiwanie się dokumentacją techniczną 80

731[03].O1.03

Rozróżnianie materiałów konstrukcyjnych
stosowanych w mechanice precyzyjnej

731[03].O1.04 Wykonywanie

pomiarów warsztatowych

731[03].O1.05

Wytwarzanie prostych części maszyn i urządzeń
precyzyjnych

731[03].O1.06

Magazynowanie i transport maszyn i urządzeń
precyzyjnych

731[03].Z1
Montaż maszyn, urządzeń i przyrządów
pomiarowych

731[03].Z1.01 Organizowanie stanowiska pracy

731[03].Z1.02 Montowanie mechanizmów precyzyjnych

204

731[03].Z1.03 Montowanie maszyn i urządzeń precyzyjnych

180

731[03].Z1.04 Montowanie

przyrządów pomiarowych

731[03].Z1.05

Montowanie elementów mechanicznych
w przyrządach elektrycznych

731[03].Z2
Eksploatacja maszyn, urządzeń i przyrządów
pomiarowych

731[03].Z2.01 Organizowanie stanowiska pracy

731[03].Z2.02 Obsługiwanie maszyn i urządzeń precyzyjnych

731[03].Z2.03

Diagnozowanie przyczyny nieprawidłowej pracy
maszyn i urządzeń precyzyjnych

731[03].Z2.04

Wykonywanie napraw i regulacji mechanizmów
precyzyjnych

102

731[03].Z2.05

Wykonywanie napraw i regulacji maszyn
precyzyjnych

731[03].Z2.06

Wykonywanie napraw i regulacji narzędzi
i przyrządów pomiarowych

731[03].S
Moduł specjalizacyjny

260

Na podstawie tabeli sporządzono dydaktyczną mapę programu

nauczania dla zawodu, uwzględniającą schematy układów jednostek
modułowych w modułach.

Dydaktyczna mapa programu

731[03].O1

731[03].Z1

731[03].Z1.01

731[03].Z1.02

731[03].Z1.03

731[03].Z1.04

731[03].Z1.05

731[03].Z2

731[03].Z1.01

731[03].Z2.02

731[03].Z2.03

731[03].Z2.05

731[03].Z2.06

731[03].Z2.04

731[03].O1.01

731[03].O1.02

731[03].O1.03

731[03].O1.04

731[03].O1.05

731[03].O1.06

731[03].Z1.06

731[03].S

Dydaktyczna mapa modułowego programu nauczania stanowi
schemat powiązań między modułami i określa kolejność ich realizacji.
Nauczyciel powinien ją wykorzystać do planowania zajęć dydaktycznych.
Uczeń może wybrać ścieżkę kształcenia, w zależności od predyspozycji,
posiadanego doświadczenia oraz zgromadzonych dowodów,
potwierdzających opanowanie określonych wiadomości i umiejętności.

Przedstawiony na schemacie układ jednostek modułowych może być

także realizowany w systemie pozaszkolnym (kursowym), umożliwiając
uczestnikom szkolenia uzyskanie kwalifikacji zawodowych,
potwierdzonych egzaminem zewnętrznym.

Nauczyciel realizujący program nauczania powinien posiadać

przygotowanie w zakresie metodologii kształcenia modułowego,
aktywizujących metod nauczania, pomiaru dydaktycznego

oraz projektowania i opracowywania pakietów edukacyjnych.

Nauczyciel kierujący procesem nabywania umiejętności przez ucznia

powinien udzielać pomocy w rozwiązywaniu problemów związanych
z realizacją zadań, sterować tempem kształtowania umiejętności
zawodowych, z uwzględnieniem predyspozycji oraz doświadczeń
uczniów. W uzasadnionych przypadkach, można ustalić indywidualny tok
kształcenia. Ponadto, nauczyciel powinien rozwijać zainteresowanie
zawodem, wskazywać na możliwości dalszego kształcenia, zdobywania
nowych umiejętności zawodowych. Wskazane jest kształtowanie
pożądanej postawy uczniów jak: rzetelność i odpowiedzialność za pracę,
dbałość o jej jakość, porządek na stanowisku pracy, poszanowanie
dla pracy innych osób, dbałość o racjonalne stosowanie materiałów
oraz zasobów energii.

Nauczyciel powinien uczestniczyć w organizowaniu bazy techniczno-

dydaktycznej oraz ewaluacji programów nauczania, szczególnie

w okresie dynamicznych zmian w technologii i technice. Wskazane jest
opracowywanie przez nauczycieli pakietów edukacyjnych,
wspomagających realizację programu nauczania. Pakiety edukacyjne
stanowiące obudowę dydaktyczną programu powinny być opracowane
zgodnie z metodologią kształcenia modułowego.

Zaleca się, aby kształcenie modułowe było realizowane metodami

aktywizującymi, jak: metoda tekstu przewodniego, metoda
samokształcenia kierowanego, metoda sytuacyjna oraz metoda
projektów i ćwiczeń praktycznych. Dominującą metodą nauczania są
ćwiczenia praktyczne. Podczas realizacji procesu dydaktycznego należy
położyć nacisk na samokształcenie z wykorzystaniem materiałów innych
niż podręczniki, jak: normy, instrukcje, poradniki i pozatekstowe źródła
informacji. W realizacji treści kształcenia, w tym ćwiczeń, należy
uwzględniać współczesne technologie, materiały, narzędzia i sprzęt.

Prowadzenie zajęć metodami aktywizującymi i praktycznymi wymaga

przygotowania materiałów metodycznych, jak: tekst przewodni, instrukcja
do metody projektów, karty instrukcyjne do samokształcenia
kierowanego, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, instrukcje
stanowiskowe, bezpieczeństwa i higieny pracy.

Istotnym elementem organizacji procesu dydaktycznego jest system

sprawdzania i oceny osiągnięć szkolnych ucznia. Wskazane jest
prowadzenie badań diagnostycznych, kształtujących i sumatywnych.

Badania diagnostyczne mają na celu dokonanie oceny poziomu

wiedzy i umiejętności uczniów w początkowej fazie kształcenia.

Badania kształtujące powinny być przeprowadzone w trakcie zajęć.

Mają na celu dostarczanie bieżących informacji o efektywności
nauczania – uczenia się. Informacje uzyskane w wyniku badań
pozwalają na dokonanie niezbędnych korekt w procesie nauczania.

Badania sumatywne powinny być prowadzone po zakończeniu

realizacji programu jednostki modułowej.

Ocenianie powinno uświadamiać uczniowi poziom jego osiągnięć

w stosunku do wymagań edukacyjnych, wdrażać do systematycznej
pracy, samokontroli i samooceny. Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć
uczniów powinno być realizowane za pomocą sprawdzianów: ustnych,
pisemnych i praktycznych, obserwacji czynności ucznia, pomiaru
dydaktycznego.

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć szkolnych wymaga od nauczyciela

określenia kryteriów i norm oceny, opracowania testów osiągnięć
szkolnych, arkuszy obserwacji i arkuszy oceny postępów.

Środki dydaktyczne, niezbędne w organizacji i prowadzeniu

modułowego procesu kształcenia, powinny stanowić: pomoce
dydaktyczne, materiały dydaktyczne, techniczne środki kształcenia,
dydaktyczne środki pracy. Pracownie powinny być wyposażone w środki
dydaktyczne, które zostały określone w jednostkach modułowych.

Podana w tabelach wykazu jednostek modułowych orientacyjna liczba

godzin na realizację może ulegać zmianie w zależności od stosowanych
przez nauczyciela metod i środków dydaktycznych.

Programy nauczania jednostek modułowych poszczególnych modułów

powinny być realizowane w różnych formach organizacyjnych, zależnie
od treści.

W zintegrowanym procesie kształcenia modułowego nie ma podziału

na zajęcia teoretyczne i praktyczne. Formy organizacyjne pracy uczniów
powinny być dostosowane do treści i metod kształcenia.

Zaleca się, aby zajęcia były prowadzone w grupach 12-16 osobowych.

Proponowane formy organizacyjne: praca w zespołach 2-4 osobowych
i praca indywidualna.

Kształtowanie umiejętności praktycznych powinno odbywać się

na odpowiednio wyposażonych

ćwiczeniowych stanowiskach

symulacyjnych w pracowniach ćwiczeń praktycznych, warsztatach oraz
na rzeczywistych stanowiskach pracy. Przy stanowiskach ćwiczeniowych
należy stworzyć odpowiednie warunki, umożliwiające przyswajanie
wiedzy związanej z wykonywaniem ćwiczeń.

Ćwiczeniowe stanowisko pracy ucznia powinna stanowić wydzielona

część pracowni ćwiczeń praktycznych, warsztatów, hali, w których
korzystając ze zgromadzonych materiałów, narzędzi i sprzętu uczeń
wykona określone zadania. Na podstawie analizy zadań zawodowych
określonych dla zawodu mechanik precyzyjny można wytypować
następujące stanowiska pracy – miejsca indywidualnego kształcenia
umiejętności zawodowych ucznia:
– obróbki ręcznej,
– montażu mechanizmów precyzyjnych,
– demontażu mechanizmów precyzyjnych,
– weryfikacji części i mechanizmów,
– obróbki mechanicznej skrawaniem,
– regulacji mechanizmów precyzyjnych,
– napraw i konserwacji.

Szkoła podejmująca kształcenie w zawodzie według modułowego

programu nauczania powinna posiadać odpowiednie warunki lokalowe
oraz wyposażenie techniczne i dydaktyczne. Pracownia ćwiczeń
praktycznych, w której zaleca się realizować proces dydaktyczny,
powinna posiadać:
– stanowiska ćwiczeń praktycznych, wyposażone w niezbędne

narzędzia, sprzęt i urządzenia,

– stanowiska pracy uczniów, dostosowane do różnych form

organizacyjnych (praca grupowa, praca indywidualna),

– stanowisko nauczyciela wyposażone w sprzęt audiowizualny

i multimedialny,

– bibliotekę podręczną odpowiadającą potrzebom samodzielnego

lub grupowego uczenia się,

– podręczny magazyn materiałów i części wymiennych.

Stosowanie metody tekstu przewodniego i metody projektów wymaga

odpowiedniego wyposażenia pracowni ćwiczeń praktycznych w sprzęt
i urządzenia techniczne, umożliwiające organizację pracy w grupach
2 – 4 osobowych lub wieloosobowych zespołach.

Wskazane jest, żeby uczestnicy kształcenia modułowego mieli

możliwość zapoznania się z rzeczywistymi warunkami pracy, poznali
organizację stanowisk pracy, warunki magazynowania materiałów,
sprzętu, zabezpieczenia pod względem bhp, specyfikę pracy
indywidualnej i zespołowej oraz organizację.

Konieczne są systematyczne działania szkoły, jak:

– organizowanie zaplecza technicznego, umożliwiającego wykonanie

obudowy dydaktycznej,

– współpraca z zakładami pracy (przedsiębiorstwami, warsztatami

rzemieślniczymi), związanymi z kierunkiem kształcenia w celu
aktualizacji treści kształcenia zawodowego, odpowiadających
wymaganiom technologii, techniki oraz wymaganiom rynku pracy,

– doskonalenie nauczycieli w zakresie metodologii kształcenia

modułowego, aktywizujących metod nauczania, pomiaru
dydaktycznego oraz projektowania pakietów edukacyjnych.

II. Plany nauczania

PLAN NAUCZANIA
Szkoła zawodowa dla młodzieży
Zawód: mechanik precyzyjny 731[03]

Lp. Moduły kształcenia w zawodzie

Liczba godzin

w okresie nauczania

(2 lata)

1. Techniczne podstawy mechaniki precyzyjnej

270

2. Montaż maszyn, urządzeń i przyrządów pomiarowych

510

Eksploatacja maszyn, urządzeń i przyrządów
pomiarowych

328

4. Moduł specjalizacyjny

260*

Razem 1368

* Program modułu specjalizacyjnego opracowuje szkoła

PLAN NAUCZANIA
Szkoła zawodowa dla dorosłych
Zawód: mechanik precyzyjny 731[03]

Liczba godzin w okresie nauczania (2 lata)

Lp. Moduły kształcenia w zawodzie

Forma stacjonarna

Forma zaoczna

Techniczne podstawy mechaniki
precyzyjnej

210 100

Montaż maszyn, urządzeń
i przyrządów pomiarowych

396 188

Eksploatacja maszyn, urządzeń
i przyrządów pomiarowych

256 120

4. Moduł specjalizacyjny

202*

96*

Razem 1064 504

* Program modułu specjalizacyjnego opracowuje szkoła

III. Moduły kształcenia w zawodzie

Moduł 731[03].O1
Techniczne podstawy mechaniki precyzyjnej

1. Cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– przestrzegać i stosować przepisy bhp i ochrony ppoż. oraz ochrony

środowiska,

– udzielać pierwszej pomocy osobie poszkodowanej,
– czytać i interpretować dokumentację techniczną,
– wykonywać odwzorowanie graficzne elementów mechanizmu

precyzyjnego,

– charakteryzować właściwości mechaniczne i technologiczne

materiałów konstrukcyjnych stosowanych w precyzyjnych maszynach
i urządzeniach,

– charakteryzować narzędzia i przyrządy pomiarowe,
– mierzyć wielkości fizyczne występujące w mechanice precyzyjnej

podstawowymi przyrządami pomiarowymi,

– charakteryzować podstawowe technologie wytwarzania,
– wykonywać podstawowe operacje obróbki wiórowej i bezwiórowej,
– posługiwać się sprzętem komputerowym do wspomagania prac

warsztatowych,

– interpretować schematy obwodów elektrycznych i elektronicznych,
– rozróżniać elektryczne przyrządy pomiarowe,
– dokonywać odczytów wskazań przyrządów elektrycznych

znajdujących się w obwodzie elektrycznym,

– dokonywać obliczeń obwodów elektrycznych,
– korzystać z literatury technicznej.

2.Wykaz jednostek modułowych

Symbol jednostki

modułowej

Nazwa jednostki modułowej

Orientacyjna liczba

godzin

na realizację

731[03].O1.01

Stosowanie przepisów bezpieczeństwa
i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej i ochrony środowiska

731[03].O1.02

Posługiwanie się dokumentacją
techniczną

731[03].O1.03

Rozróżnianie materiałów
konstrukcyjnych stosowanych
w mechanice precyzyjnej

731[03].O1.04 Dokonywanie

pomiarów warsztatowych

731[03].O1.05

Wytwarzanie prostych części maszyn
i urządzeń precyzyjnych

731[03].O1.06

Magazynowanie i transport maszyn
i urządzeń precyzyjnych

Razem

270

3. Schemat układu jednostek modułowych

4. Literatura

Ciekanowski A.: Poradnik ślusarza narzędziowego wzorcarza. WNT,
Warszawa 1989r.
Górecki A.: Technologia ogólna. WSiP, Warszawa 2000
Hansen A.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. WSiP, Warszawa 1998
Jakubiec W., Malinowski J.:Metrologia wielkości geometrycznych. ISBN
1999
Kowalewski S., Dąbrowski A., Dąbrowski M.: Zagrożenia mechaniczne.
Centralny Instytut Ochrony Pracy, Warszawa 1997
Kurdziel R.: Podstawy elektrotechniki dla szkoły zasadniczej. WSiP,
Warszawa 1997

731[03].O1.

Techniczne podstawy mechaniki

precyzyjnej

731[03].O1.01

Stosowanie przepisów bezpieczeństwa

i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej i ochrony środowiska

731[03].O1.04

Dokonywanie pomiarów warsztatowych

731[03].O1.03

Rozróżnianie materiałów

konstrukcyjnych stosowanych

w mechanice precyzyjnej

731[03].O1.05

Wytwarzanie prostych części maszyn

i urządzeń precyzyjnych

731[03].O1.06

Magazynowanie i transport maszyn

i urządzeń precyzyjnych

731[03].O1.02

Posługiwanie się dokumentacją

techniczną

Mac S., Leowski J.: Bezpieczeństwo i Higiena Pracy. Podręcznik
dla szkół zasadniczych. WSiP, Warszawa 1999
Maksymowicz A.: Rysunek zawodowy dla szkół zasadniczych. WSiP,
Warszawa 1999
Malinowski J.: Pasowania i pomiary. WSiP, Warszawa 1991
Lewandowski T.: Rysunek techniczny dla mechaników. WSiP, Warszawa
1995
Okoniewski S.: Technologia maszyn. WSiP, Warszawa 1995
Pawlicki K.:Transport w przedsiębiorstwie. Maszyny i urządzenia. WSiP
Warszawa1996
Rutkowski A.: Części maszyn. WSiP, Warszawa 1996

Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych
pozycji wydawniczych.

Jednostka modułowa 731[03].O1.01
Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony
środowiska

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– zinterpretować podstawowe akty prawne, prawa i obowiązki

pracownika oraz pracodawcy, związane z bezpieczeństwem i higieną
pracy,

– scharakteryzować zagrożenia występujące w pracy mechanika

precyzyjnego,

– określić sposób zachowania w przypadku wystąpienia symulowanego

zagrożenia,

– przedstawić propozycje ograniczenia wpływu szkodliwych materiałów

na środowisko,

– dobrać odzież ochronną oraz środki ochrony indywidualnej

w zależności od wykonywanych prac,

– zinterpretować stanowiskowe instrukcje bhp i ochrony ppoż.,
– udzielić pierwszej pomocy osobie poszkodowanej.

2. Materiał nauczania

Prawna ochrona pracy
Zagrożenia występujące w pracy mechanika precyzyjnego.
Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony środowiska.
Zagrożenia pożarowe, zasady ochrony przeciwpożarowej.
Zasady ochrony środowiska na stanowisku pracy.

Środki ochrony indywidualnej.
Bezpieczeństwo pracy przy precyzyjnych przyrządach elektrycznych.
Sposoby udzielania pierwszej pomocy osobie poszkodowanej
Organizacja pierwszej pomocy w wypadkach przy pracy.
Zabezpieczenie miejsca wypadku.

3. Ćwiczenia

• Zaprezentowanie, zgodnie z przepisami bhp, sposobu zachowania

w przypadku wystąpienia określonego zagrożenia.

• Przedstawienie sposobu udzielenia pierwszej pomocy osobie

poszkodowanej.

• Dobieranie środków ochrony przeciwpożarowej do występującego

zagrożenia.

• Wykonanie (na fantomie) sztucznego oddychania, zgodnie

z obowiązującymi zasadami.

4. Środki dydaktyczne

Teksty przewodnie.
Kodeks Pracy.
Przepisy bhp, ochrony ppoż. ochrony środowiska.
Regulaminy i instrukcje dotyczące obsługi eksploatowanych maszyn
i urządzeń stwarzających zagrożenia.
Wyposażenie do nauki udzielania pomocy przedlekarskiej (fantom,
niezbędne środki medyczne).
Podręczny sprzęt gaśniczy.
Odzież ochronna i sprzęt ochrony indywidualnej.
Filmy dydaktyczne – procedury postępowania w razie wypadków
przy pracy, udzielanie pomocy przedlekarskiej,
Filmy dydaktyczne – zagrożenia pożarowe, zachowanie pracowników
w przypadku powstania pożaru.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Treść jednostki modułowej obejmuje: podstawowe pojęcia z dziedziny

bhp, zasady kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy
oraz zasady bezpieczeństwa na stanowisku pracy. Podczas realizacji
programu nauczania należy zwrócić uwagę na obowiązki ucznia
(pracownika) i pracodawcy w zakresie bhp, znaczenie ochrony zdrowia
w pracy zawodowej oraz nieprawidłowości, które mogą wystąpić w pracy
mechanika precyzyjnego w zakresie bhp, ochrony ppoż. i ochrony
środowiska.

Zaleca się, aby podczas realizacji programu nauczania stosować

aktywizujące metody nauczania: inscenizacji, sytuacyjną, dyskusję
dydaktyczną, tekstu przewodniego oraz ćwiczeń praktycznych

z zastosowaniem środków ochrony indywidualnej i sprzętu.

Program jednostki modułowej należy realizować w pracowni

symulacyjnej bhp, wyposażonej w niezbędne środki dydaktyczne. Ilość
środków dydaktycznych jest uzależniona od liczby stanowisk
symulacyjnych. Zajęcia powinny odbywać się w grupach maksymalnie
2 osobowych.

Podczas

ćwiczeń uczeń powinien opanować umiejętności

rozpoznawania i stosowania sprzętu ochrony, wykonywania czynności
związanych z udzielaniem pierwszej pomocy osobom poszkodowanym.

Konieczne jest uświadomienie uczniom, że ochrona człowieka

w środowisku pracy jest zagadnieniem nadrzędnym.

6. Propozycje metod sprawdzania osiągnięć edukacyjnych

ucznia

Do sprawdzania osiągnięć szkolnych uczniów proponuje się

zastosować: sprawdzian ustny, sprawdzian pisemny, obserwację
czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń, pomiar dydaktyczny.

Wiadomości teoretyczne niezbędne do realizacji czynności

praktycznych mogą być sprawdzane za pomocą testów osiągnięć
szkolnych. Zadania w teście mogą być otwarte (krótkiej odpowiedzi,
z luką) lub zamknięte (wyboru wielokrotnego, na dobieranie, typu
prawda-fałsz).

Umiejętności praktyczne proponuje się sprawdzać przez obserwację

czynności wykonywanych przez ucznia podczas realizacji ćwiczeń.

Podczas oceniania zadań praktycznych, należy zwrócić szczególną

uwagę na:
– udzielanie pomocy przedlekarskiej,
– zastosowanie sprzętu przeciwpożarowego oraz środków gaśniczych.

Podstawą uzyskania przez ucznia pozytywnej oceny powinno być

poprawne wykonanie ćwiczeń, zaproponowanych w jednostce
modułowej.

Jednostka modułowa 731[03].O1.02
Posługiwanie się dokumentacją techniczną

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– odczytać dokumentację techniczną,
– wykonać odwzorowanie graficzne elementów mechanizmu

precyzyjnego,

– wykonać proste obliczenia konstrukcyjne i kinematyczne,
– wykorzystać PN, ISO,
– wykonać dokumentację techniczną z wykorzystaniem

oprogramowania komputerowego,

– posłużyć się literaturą techniczną.

2. Materiał nauczania

Podstawy rysunku technicznego.
Tolerancje i pasowania. Chropowatość powierzchni.
Podstawowe obliczenia konstrukcyjne i kinematyczne.
PN, ISO.
Zasady wykonywania dokumentacji technicznej z wykorzystaniem
oprogramowania komputerowego,

3. Ćwiczenia

• Interpretowanie dokumentacji technicznej wybranej części

mechanizmu precyzyjnego.

• Wykonywanie odwzorowania graficznego wybranej części

mechanizmu precyzyjnego.

• Wykonywanie odwzorowania graficznego wybranej części

mechanizmu precyzyjnego techniką komputerową.

• Wykonywanie podstawowych obliczeń konstrukcyjnych

i kinematycznych mechanizmów precyzyjnych.

4. Środki dydaktyczne

Teksty przewodnie.
Komplet materiałów rysunkowych.
Komplet przyborów kreślarskich.
Szkice i rysunki techniczne.
Modele brył geometrycznych.
Modele części mechanizmu precyzyjnego.
Stanowisko komputerowe.
Program komputerowy (edytor graficzny typu CAD).

Plansze poglądowe.
Foliogramy, fazogramy.
Techniczne środki kształcenia.
Literatura techniczna.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Realizacja treści programowych jednostki modułowej ma na celu

ukształtowanie umiejętności wykonywania szkiców części maszyn

oraz interpretowania informacji zawartych w dokumentacji technicznej.
Program nauczania należy realizować za pomocą opisu i wyjaśnienia
w połączeniu z pokazem i ćwiczeniami. Uczniowie powinni samodzielnie
wykonywać szkice (rysunki) części maszyn, zgodnie z zasadami rysunku
technicznego, wymiarować wykonane szkice (rysunki), oznaczać
tolerancję wymiaru, kształtu i chropowatość powierzchni.

Zajęcia powinny odbywać się w pracowni wyposażonej zgodnie

z zasadami ergonomii w stanowiska kreślarskie oraz materiały i przybory
kreślarskie.

Zajęcia w zakresie komputerowego wspomagania kreślenia

technicznego (edytor graficzny typu CAD), wskazane jest prowadzić
w pracowni komputerowej wyposażonej w 10 do 15 stanowisk

z oprogramowaniem typu CAD. Podczas ćwiczeń wskazane jest
zwrócenie uwagi na możliwość edycji (i reedycji) wygenerowanego pliku
rysunkowego, możliwość odczytania potrzebnych, a zawartych

na rysunku informacji (np.: współrzędne punktu) oraz umiejętność
dokonania, przez ucznia, wydruku pliku rysunkowego przy pomocy
plotera lub drukarki.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia

Osiągnięcia edukacyjne uczniów w zakresie wyodrębnionych celów

kształcenia powinny być oceniane na poszczególnych etapach realizacji
programu nauczania jednostki modułowej poprzez ukierunkowaną
obserwację czynności uczniów podczas wykonywania ćwiczeń
oraz stosowanie sprawdzianów testowych z zadaniami praktycznymi.

Obserwując czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń

i oceniając jego pracę należy zwrócić uwagę na:
– samodzielne wykonywanie zadań,
– wykonywanie szkiców i rysunków elementów maszyn, zgodnie

z zasadami rysunku technicznego,

– stosowanie oznaczeń, opisów i wymiarowania elementów na rysunku

zgodnie z obowiązującymi normami rysunkowymi.

Podczas wykonywania ćwiczeń z wykorzystaniem edytora graficznego

typu CAD należy zwrócić uwagę na:
– precyzję odwzorowania graficznego części mechanizmu

precyzyjnego,

– umiejętność pozyskiwania potrzebnych informacji zawartych w pliku

rysunkowym.

Wskazane jest systematyczne prowadzenie kontroli i oceny. Bieżąca

analiza postępów ucznia umożliwia nauczycielowi korygowanie
stosowanych metod nauczania. Popełniane przez ucznia błędy powinny
być interpretowane, uczeń powinien je rozumieć i samodzielnie
poprawiać. Podstawą uzyskania przez ucznia pozytywnej oceny powinno
być poprawne wykonanie ćwiczeń, zaproponowanych w programie
jednostki modułowej.

Jednostka modułowa 731[03].O1.03
Rozróżnianie materiałów konstrukcyjnych
stosowanych w mechanice precyzyjnej

1. Szczegółowe cele kształcenia:

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– sklasyfikować podstawowe materiały konstrukcyjne,
– rozróżnić stopy Fe-C i metali nieżelaznych wykorzystywane

w budowie maszyn i urządzeń precyzyjnych,

– rozróżnić materiały niemetalowe,
– dobrać materiał konstrukcyjny na wybraną część mechanizmu,
– scharakteryzować technologię wytwarzania części mechanizmu

z określonego materiału,

– dobrać materiały na powłoki ochronne i dekoracyjne,
– scharakteryzować obróbkę cieplną materiału o określonych

właściwościach,

– opisać proces technologiczny wytwarzania części

z proszków spiekanych,

– dobrać materiały przewodzące prąd elektryczny i izolacyjne

stosowane w mechanice precyzyjnej,

– skorzystać z PN.

2. Materiał nauczania

Materiały konstrukcyjne.
Materiały eksploatacyjne.
Podstawy obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej.
Powłoki ochronne i dekoracyjne.
Technologia proszków.
Polskie Normy.

3. Ćwiczenia

• Dobieranie materiałów konstrukcyjnych w zależności

od przeznaczenia części mechanizmu precyzyjnego.

• Dobieranie sposobu obróbki cieplnej i cieplno – chemicznej

w zależności od rodzaju i przeznaczenia materiału.

• Identyfikowanie części mechanizmów precyzyjnych wykonanych

z proszków spiekanych oraz tworzyw sztucznych.

4.Środki dydaktyczne

Teksty przewodnie.
Dokumentacja technologiczna mechanizmów precyzyjnych.

Dokumentacja Techniczno – Ruchowa maszyn i urządzeń precyzyjnych.
Elementy mechanizmów precyzyjnych.
PN i BN.
Próbki materiałów konstrukcyjnych.
Próbki materiałów pokrytych powłokami ochronnymi i dekoracyjnymi.
Tablice poglądowe.
Foliogramy i fazogramy.
Techniczne środki kształcenia.
Literatura techniczna.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Treści programowe jednostki modułowej są bardzo ważne w dalszym

procesie kształcenia w zawodzie. Szczególną uwagę należy zwrócić
na podstawowe materiały konstrukcyjne wykorzystywane w budowie
maszyn i urządzeń precyzyjnych. W procesie nauczania – uczenia się
powinny znaleźć zastosowanie metody: przewodniego tekstu, pokaz
z opisem materiałów, ćwiczenia praktyczne. Każdy uczeń powinien mieć
możliwość bezpośredniej identyfikacji materiałów. Wskazane jest
prowadzenie ćwiczeń w grupach 2 osobowych, umożliwiając uczniom
wielokrotne ich wykonywanie, aż do uzyskania zadowalających wyników.

Biorąc pod uwagę postęp w wytwarzaniu nowych materiałów należy

kształtować umiejętność trafnego wyboru materiałów, z uwzględnieniem
ich jakości, możliwości zastosowania, ochrony środowiska oraz czynnika
ekonomicznego.

Pracownia powinna być wyposażona w materiały konstrukcyjne,

części mechanizmów precyzyjnych, oraz informatory i katalogi
producentów różnych materiałów konstrukcyjnych.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie osiągnięć ucznia powinno odbywać się przez cały czas

realizacji jednostki modułowej na podstawie kryteriów przedstawionych
na początku zajęć.
Proces oceniania powinien obejmować:
– diagnozę stanu wiadomości i umiejętności uczniów pod kątem

założonych celów kształcenia,

– identyfikację postępów uczniów się w toku realizacji treści kształcenia

oraz rozpoznawanie trudności w osiąganiu założonych celów,

– sprawdzanie wiadomości i umiejętności ucznia po zrealizowaniu treści

kształcenia.

Podczas realizacji programu nauczania należy oceniać uczniów

w zakresie wyodrębnionych celów kształcenia na podstawie:
– ustnych sprawdzianów poziomu wiadomości i umiejętności,
– pisemnych sprawdzianów i testów osiągnięć szkolnych,
– obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania zadań (ćwiczeń).

Podczas kontroli i oceny przeprowadzanej w formie ustnej należy

sprawdzać umiejętności uczniów w zakresie operowania zdobytą
wiedzą, zwracać uwagę na merytoryczną jakość wypowiedzi, właściwe
stosowanie pojęć technicznych, poprawność wnioskowania.

Wiedza niezbędna do realizacji ćwiczeń może być sprawdzana

za pomocą testów osiągnięć. Zadania w teście powinny dotyczyć
rodzajów, zastosowania oraz właściwości podstawowych materiałów
konstrukcyjnych wykorzystywanych w mechanice precyzyjnej.

Proponuje się sprawdzanie umiejętności praktycznych przez

obserwację czynności wykonywanych podczas realizacji ćwiczeń.
Obserwując czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń należy
zwrócić uwagę na:
– rozpoznawanie próbek podstawowych materiałów konstrukcyjnych,
– charakteryzowanie materiału konstrukcyjnego przeznaczonego

na określony element maszyny lub urządzenia precyzyjnego,

– charakteryzowanie podstawowych właściwości technologicznych

materiału konstrukcyjnego,

– określanie zastosowania materiału konstrukcyjnego,

W ocenie osiągnięć ucznia po zakończeniu realizacji programu

jednostki modułowej należy uwzględnić wyniki sprawdzianów testowych
oraz poziom wykonania ćwiczeń.

Jednostka modułowa 731[03].O1.04
Wykonywanie pomiarów warsztatowych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– wyjaśnić pojęcia: tolerancja, pasowanie, chropowatość powierzchni,
– obliczyć wymiary graniczne, odchyłki, tolerancję, luzy,
– wybrać z PN odchyłki dla zadanych pasowań,
– wyjaśnić pojęcia mierzenia i sprawdzania,
– sklasyfikować przyrządy pomiarowe,
– rozróżnić podstawowy sprzęt pomiarowy: wzorce, przyrządy

pomiarowe, sprawdziany, przybory pomiarowe,

– ustalić przebieg czynności podczas wykonywania pomiarów,
– dobrać przyrządy pomiarowe do pomiaru i sprawdzania elementów

maszyn i urządzeń precyzyjnych w zależności od kształtu oraz
dokładności wykonania,

– odczytać wskazania przyrządów pomiarowych,
– scharakteryzować podstawowe wielkości elektryczne,
– połączyć na podstawie schematu ideowego prosty obwód elektryczny,
– dobrać przyrządy pomiarowe do pomiaru wielkości elektrycznych,
– wykonać pomiar podstawowych wielkości elektrycznych,
– dokonać kontroli zgodności rezystancji izolacji urządzeń i instalacji

elektrycznej z dokumentacją,

– wykonać pomiary zgodnie z obowiązującymi przepisami bhp

i ochrony ppoż.,

– określić dokładność pomiarów,
– określić tendencje rozwojowe w metrologii warsztatowej,
– posłużyć się PN,
– skorzystać z literatury technicznej.

2.Materiał nauczania

Zamienność części w budowie maszyn.
Rodzaje wymiarów. Wymiary graniczne, wymiar nominalny, odchyłki
graniczne.
Tolerancja wymiaru.
Pasowanie.
Zasada stałego otworu i wałka, luz i wcisk.
Układ tolerancji.
Układ pasowań.
Chropowatość powierzchni. Falistość powierzchni.
Mierzenie i sprawdzanie.
Błąd pomiaru.

Metody pomiaru.
Klasyfikacja przyrządów pomiarowych.
Właściwości metrologiczne przyrządów pomiarowych.
Wzorce miar.
Sprawdziany.
Przyrządy suwmiarkowe.
Przyrządy mikrometryczne.
Czujniki.
Przyrządy do pomiaru kątów.
Dobór przyrządów pomiarowych.
Użytkowanie i konserwacja przyrządów pomiarowych.
Pomiary wielkości geometrycznych.
Postęp w metrologii.
Podstawy miernictwa elektrycznego.
Przyrządy pomiarowe do pomiaru podstawowych wielkości
elektrycznych.
Obwody elektryczne.
Zabezpieczenia obwodu elektrycznego.
Zabezpieczenia przeciwporażeniowe.

3.Ćwiczenia

• Obliczanie tolerancji, wymiarów granicznych, luzów oraz tolerancji

pasowania dla pasowań ruchowych, mieszanych i spoczynkowych.

• Odczytywanie z tablic i PN odchyłek dla zadanych pasowań.

• Określanie chropowatości powierzchni za pomocą wzorów.

• Wykonywanie pomiarów wybranych wielkości geometrycznych.

• Łączenie na podstawie schematu prostego obwodu elektrycznego.

• Wykonywanie pomiarów podstawowych wielkości elektrycznych.

• Badanie wybranych zabezpieczeń obwodu elektrycznego.

4.Środki dydaktyczne

Teksty przewodnie.
Wyposażenie stanowiska do pomiarów wielkości geometrycznych.
Wyposażenie stanowiska do pomiarów podstawowych wielkości
elektrycznych.
Wyposażenie stanowiska do łączenia i badania prostego obwodu
elektrycznego lub instalacji elektrycznej.
Wyposażenie stanowiska do badania zabezpieczeń obwodu
elektrycznego.
Techniczne środki kształcenia.
Literatura techniczna. PN.

5.Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Treści programowe jednostki modułowej należy traktować jako

podstawowe i niezbędne do wykonywania zawodu.

Program nauczania powinien być realizowany z zastosowaniem

metody tekstu przewodniego oraz ćwiczeń praktycznych.

Przed rozpoczęciem jednostki 731[03].O1.03 nauczyciel powinien

przygotować materiały potrzebne do wykonania ćwiczeń: teksty
przewodnie, plansze, instrukcje, dokumentację techniczną, PN, poradniki
oraz dane dotyczące wyposażenia pracowni.

Uczniowie, korzystając z pytań prowadzących i arkuszy

Każdy uczeń powinien mieć możliwość dokonania pomiaru wybranych

wielkości geometrycznych występujących w mechanice precyzyjnej
przy zastosowaniu przyrządów pomiarowych o różnej dokładności
pomiaru.

Zajęcia powinny odbywać się w pracowni ćwiczeń praktycznych

w grupie do 16 osób. Pomiary wielkości elektrycznych i nieelektrycznych
wskazane jest prowadzić w grupach 2 osobowych na odpowiednio
wyposażonych stanowiskach. Przyrządy pomiarowe powinny posiadać
aktualne świadectwo legalizacyjne.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń konieczne jest zapoznanie

uczniów z zasadami bezpieczeństwa obowiązującymi na danym
stanowisku.

6.Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie postępów ucznia powinno odbywać się

w trakcie realizacji programu jednostki modułowej na podstawie
kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Podczas kontroli i oceny
należy sprawdzać umiejętności uczniów w zakresie operowania zdobytą
wiedzą, zwracać uwagę na merytoryczną jakość wypowiedzi, właściwe
stosowanie pojęć technicznych, poprawność wnioskowania.

Podczas realizacji programu nauczania należy oceniać uczniów

Wiedza niezbędna do realizacji ćwiczenia praktycznego może być

sprawdzana za pomocą sprawdzianu pisemnego lub ustnego.

Pozytywna ocena sprawdzianu powinna być warunkiem dopuszczenia
ucznia do wykonywania ćwiczeń.

Proponuje się sprawdzanie umiejętności praktycznych przez

obserwację czynności ucznia podczas realizacji ćwiczeń.

Obserwując czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń

pomiarowych i dokonując oceny pracy należy zwrócić uwagę na:
– dobieranie przyrządów pomiarowych i posługiwanie się nimi,
– wykonywanie pomiarów wielkości elektrycznych,
– wykonywanie pomiarów wielkości geometrycznych,
– interpretowanie wyników pomiarów,
– przestrzeganie zasad bhp podczas pomiarów.

Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić

w trakcie i po jego wykonaniu. Uczeń powinien samodzielnie sprawdzić
wyniki swojej pracy według przygotowanego przez nauczyciela arkusza
oceny postępów. Potem kontroli według tego samego arkusza powinien
dokonać nauczyciel, oceniając poprawność, jakość i staranność
wykonania zadania.

Po wykonaniu poszczególnych ćwiczeń zaleca się dokonanie oceny

ucznia w kategorii: „umie” lub „nie umie” wykonać zadania (ćwiczenia).
Po stwierdzeniu, że uczeń „umie”, należy ocenić jego pracę zgodnie
z obowiązującym w szkole systemem oceniania. Ćwiczenia wykonane
nieprawidłowo uczeń powinien powtarzać, aż do uzyskania wyniku
pozytywnego.

Po zakończeniu realizacji programu jednostki modułowej proponuje się

zastosowanie testu pisemnego dwustopniowego oraz testu praktycznego
z zadaniami typu próba pracy, które powinny być zaopatrzone w kryteria
oceny i schemat punktowania.
Zadania w teście teoretycznym mogą być otwarte (krótkiej odpowiedzi,
z luką) lub zamknięte (wyboru wielokrotnego, na dobieranie, prawda-
fałsz).

Jednostka modułowa 731[03].O1.05
Wytwarzanie prostych części maszyn i urządzeń
precyzyjnych

1. Szczegółowe cele kształcenia:

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– zastosować przepisy bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska

na stanowisku pracy,

– zorganizować i wyposażyć stanowisko pracy,
– scharakteryzować techniki wytwarzania części mechanizmów

precyzyjnych,

– dobrać narzędzia obróbcze,
– dobrać oprzyrządowanie technologiczne,
– wykonać część mechanizmu precyzyjnego z zastosowaniem obróbki

ręcznej,

– wykonać część mechanizmu precyzyjnego z zastosowaniem obróbki

mechanicznej skrawaniem,

– wykonać część mechanizmu precyzyjnego z zastosowaniem obróbki

plastycznej,

– zastosować obróbkę cieplną i cieplno – chemiczną do wykonanych

części,

– dokonać docieranie wykonanych części,
– zastosować obróbkę wykończającą do wykonanych części,
– ocenić jakość wykonanych części,
– posłużyć się dokumentacją techniczną.

2. Materiał nauczania

Obróbka ręczna. Obróbka mechaniczna skrawaniem. Obróbka
plastyczna. Obróbka cieplna i cieplno – chemiczna. Obróbka
wykończająca.
Przyrządy pomiarowe.
Kontrola jakości.
Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony ppoż. i ochrony
środowiska.

3. Ćwiczenia

• Wykonywanie części mechanizmu precyzyjnego z zastosowaniem

obróbki ręcznej, zgodnie z przepisami bhp i ochrony ppoż.

• Wykonywanie części mechanizmu precyzyjnego z zastosowaniem

obróbki mechanicznej skrawaniem, zgodnie z przepisami bhp

i ochrony ppoż.

• Wykonywanie części mechanizmu precyzyjnego z zastosowaniem

obróbki plastycznej, zgodnie z przepisami bhp i ochrony ppoż.

• Wykonywanie obróbki cieplnej i cieplno – chemicznej części

mechanizmu precyzyjnego, zgodnie z przepisami bhp i ochrony ppoż.

• Wykonywanie obróbki wykończającej części mechanizmu

precyzyjnego, zgodnie z przepisami bhp i ochrony ppoż.

4. Środki dydaktyczne

Teksty przewodnie.
Narzędzia, oprzyrządowanie i urządzenia do obróbki ręcznej.
Narzędzia, oprzyrządowanie i obrabiarki do obróbki mechanicznej
skrawaniem.
Narzędzia, oprzyrządowanie i urządzenia do obróbki plastycznej.
Urządzenia do obróbki cieplnej i cieplno – chemicznej.
Przyrządy pomiarowe.
PN, ISO.
Foliogramy i fazogramy.
Techniczne środki kształcenia.
Literatura techniczna.

5.

Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Treści programowe jednostki modułowej są bardzo ważne w dalszym

procesie kształcenia w zawodzie.

W procesie nauczania-uczenia się należy stosować metody

aktywizujące ze szczególnym uwzględnieniem ćwiczeń praktycznych.
Wskazane jest, aby przed realizacją ćwiczeń nauczyciel przeprowadził
pokaz trudniejszych operacji z ich szczegółowym objaśnieniem.

Każdy uczeń powinien mieć możliwość wykonania wybranej części

mechanizmu precyzyjnego z zastosowaniem obróbki wiórowej

i bezwiórowej. Wskazane jest umożliwienie uczniom wielokrotnego
wykonywania ćwiczeń praktycznych, aż do uzyskania zadowalających
wyników.

W trakcie realizacji ćwiczeń należy zwracać uwagę na kształtowanie

postaw zawodowych: przestrzeganie zasad bhp, utrzymanie porządku
na stanowisku pracy, prowadzenie racjonalnej gospodarki materiałowej,
staranne wykonywanie zadań.

Ćwiczenia proponowane w tej jednostce powinny być realizowane

w pracowni ćwiczeń praktycznych wyposażonej w potrzebne materiały
konstrukcyjne, narzędzia obróbcze, oprzyrządowanie technologiczne,
oraz maszyny i urządzenia.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń konieczne jest zapoznanie

uczniów z zasadami bezpieczeństwa obowiązującymi na danym
stanowisku.

6.Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie postępów ucznia powinno odbywać się przez cały czas

Znajomość podstaw teoretycznych należy sprawdzić przed

przystąpieniem ucznia do wykonania zadania praktycznego. Zaleca się,
by pozytywna ocena testu była warunkiem przystąpienia do wykonania
ćwiczeń.

Umiejętności praktyczne proponuje się sprawdzać poprzez obserwację

czynności wykonywanych przez ucznia w czasie realizacji ćwiczenia
oraz stosowanie sprawdzianów typu: próba pracy, zadania nisko
symulowane, zadania wysoko symulowane, które powinny być
zaopatrzone w kryteria oceny i schemat punktowania.
Obserwując czynności ucznia i dokonując oceny jego pracy szczególną
uwagę należy zwrócić na
– dobór narzędzi obróbczych i oprzyrządowania technologicznego,
– dobór przyrządów pomiarowych,
– dobór parametrów obróbki,
– wykonywanie operacji obróbki wiórowej,
– zgodność wykonanej części mechanizmu precyzyjnego

z dokumentacją technologiczną,

– stosowanie zasad bhp na stanowisku pracy.

Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić

w trakcie i po jego wykonaniu. Uczeń powinien samodzielnie sprawdzić
wyniki swojej pracy według przygotowanego przez nauczyciela arkusza
oceny postępów. Następnie według tego samego arkusza, nauczyciel
ocenia poprawność, jakość i staranność wykonania zadania.

Po wykonaniu poszczególnych ćwiczeń zaleca się dokonanie oceny

według przyjętych kryteriów, zgodnie z obowiązującą skalą. Ćwiczenia
wykonane nieprawidłowo należy powtarzać aż do uzyskania wyniku
pozytywnego.

W ocenie osiągnięć ucznia po zakończeniu realizacji programu

jednostki modułowej należy uwzględnić wyniki sprawdzianów testowych
oraz poziom wykonania ćwiczeń.

Jednostka modułowa 731[03].O1.06
Magazynowanie oraz transport maszyn i urządzeń
precyzyjnych

1. Szczegółowe cele kształcenia:

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– scharakteryzować sposoby magazynowania maszyn i urządzeń

precyzyjnych,

– dobrać rodzaje opakowania w zależności od konstrukcji

maszyn i urządzeń precyzyjnych,

– zabezpieczyć magazynowane maszyny i urządzenia precyzyjne przed

korozją,

– zabezpieczyć magazynowane maszyny i urządzenia precyzyjne przed

polem elektromagnetycznym,

– wybrać sposób transportu maszyn i urządzeń precyzyjnych

w zależności od konstrukcji,

– skorzystać z literatury technicznej.

2. Materiał nauczania

Podstawy gospodarki magazynowej.
Zabezpieczenie antykorozyjne.
Zabezpieczenie przed działaniem pola elektromagnetycznego.
Zasady transportowania maszyn i urządzeń precyzyjnych.

3. Ćwiczenia

• Dobieranie sposobów magazynowania dla wybranych maszyn

i urządzeń precyzyjnych.

• Dobieranie rodzaju opakowania dla określonych maszyn i urządzeń

precyzyjnych.

• Dobieranie sposobów zabezpieczania do określonych maszyn

i urządzeń precyzyjnych.

• Dobieranie sposobu transportu dla wybranych maszyn i urządzeń

precyzyjnych.

4. Środki dydaktyczne

Teksty przewodnie.
Środki konserwujące.
Opakowania jednorazowe i zwrotne.
Środki transportowe.
Plansze przedstawiające sposoby pakowania maszyn i urządzeń
precyzyjnych oraz metody transportu.

Filmy dydaktyczne – magazynowanie i transport maszyn i urządzeń
precyzyjnych.
Techniczne środki kształcenia.
Literatura techniczna.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Realizacja treści programowych jednostki modułowej ma na celu

ukształtowanie umiejętności magazynowania oraz transportowania
maszyn i urządzeń precyzyjnych. Zajęcia powinny odbywać się
w pracowni wyposażonej w stanowiska do pakowania maszyn i urządzeń
precyzyjnych oraz w podstawowe środki transportowe. Wskazane jest
zwrócenie uwagi na aspekty ekonomiczne oraz bezpieczeństwa
i ochrony środowiska, dotyczące prawidłowego magazynowania

i transportowania maszyn i urządzeń precyzyjnych. Program nauczania
powinien być realizowany metodami: opis i wyjaśnienie w połączeniu
z pokazem, ćwiczenia praktyczne, samokształcenie kierowane, metoda
tekstu przewodniego.

Podczas transportowania maszyn i urządzeń należy zwrócić uwagę

na wyrobienie umiejętności komunikowania się i pracy grupowej.

Podczas zajęć zaleca się zwrócić szczególną uwagę na obowiązujące

przepisy bhp dotyczące transportu maszyn i urządzeń.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie postępów ucznia powinno odbywać się w trakcie

realizacji programu jednostki modułowej na podstawie kryteriów
przedstawionych na początku zajęć. Podczas kontroli i oceny należy
zwracać uwagę na właściwe posługiwanie się terminologią techniczną
oraz sprawdzać umiejętności uczniów w zakresie operowania zdobytą
wiedzą a przede wszystkim umiejętność jej praktycznego wykorzystania
przy wykonywaniu zadań (ćwiczeń). Podczas realizacji programu
nauczania należy oceniać uczniów w zakresie wyodrębnionych celów
kształcenia na podstawie:
– ustnych sprawdzianów poziomu wiadomości i umiejętności,
– pisemnych sprawdzianów i testów osiągnięć szkolnych,
– obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania zadań (ćwiczeń),

Proponuje się sprawdzanie umiejętności praktycznych przez

obserwację czynności wykonywanych przez ucznia podczas realizacji
ćwiczeń. Obserwując czynności ucznia i dokonując oceny jego pracy
szczególną uwagę należy zwrócić na:
– wybór środków konserwujących,
– wybór opakowań do transportu maszyn i urządzeń precyzyjnych,

– dobór środków transportowych,
– przestrzeganie przepisów bhp podczas transportowania maszyn

i urządzeń precyzyjnych.

Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić

Po wykonaniu poszczególnych ćwiczeń zaleca się dokonanie oceny

W końcowej ocenie osiągnięć ucznia po zrealizowaniu programu

jednostki modułowej należy uwzględnić wyniki sprawdzianów

oraz poziom wykonania ćwiczeń.

Moduł 731[03].Z1
Montaż maszyn, urządzeń i przyrządów
pomiarowych

1. Cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– przestrzegać przepisów: bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska

podczas wykonywania prac montażowych,

– organizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami ergonomii,

przepisami bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska,

– posługiwać się dokumentacją technologiczną montażu,
– klasyfikować maszyny i urządzenia precyzyjne,
– charakteryzować podstawowe metody montażu,
– rozróżniać operacje i czynności montażowe,
– stosować narzędzia, oprzyrządowanie technologiczne podczas

montażu mechanizmów precyzyjnych,

– przeprowadzać montaż mechanizmów precyzyjnych,
– przeprowadzać montaż elementów mechanicznych w przyrządach

elektrycznych,

– korzystać z różnych źródeł informacji technicznej.

2. Wykaz jednostek modułowych

Symbol jednostki

modułowej

Nazwa jednostki modułowej

Orientacyjna liczba

godzin

na realizację

731[03].Z1.01

Organizowanie stanowiska pracy

731[03].Z1.02

Montowanie mechanizmów precyzyjnych

204

731[03].Z1.03

Montowanie maszyn i urządzeń
precyzyjnych

180

731[03].Z1.04 Montowanie

przyrządów pomiarowych

731[03].Z1.05

Montowanie elementów mechanicznych
w przyrządach elektrycznych

Razem

510

3.Schemat układu jednostek modułowych

5. Literatura:

Czajkowski J.: Elementy przyrządów precyzyjnych. WSiP, Warszawa
1986
Górecki A.: Montaż i naprawa maszyn i urządzeń przemysłowych. WSiP,
Warszawa 1982
Grzegórski Z.: Technologia – montaż maszyn i urządzeń. WSiP,
Warszawa 1987
Legun Z.: Technologia elementów optycznych. WNT, Warszawa 1982
Okoniewski S.: Technologia maszyn. WSiP, Warszawa 1995
Orlik W.: Egzamin kwalifikacyjny elektryka. KaBe, 1999
Panasiuk A., Pawlak E.: Technologia przyrządów precyzyjnych. PWSZ,
Warszawa 1969
Praca zbiorowa: Konstrukcja przyrządów i urządzeń precyzyjnych. WNT,
Warszawa 1996
Richter E., Schiling W., Weiseg M.: Montaż w budowie maszyn. WNT,
Warszawa 1980r
Rutkowski A.: Części maszyn. WSiP, Warszawa 1996
Rwaski F.: Części maszyn. WSiP, Warszawa 1986

731[03].Z1

Montaż maszyn, urządzeń

i przyrządów pomiarowych

731[03].Z1.02

Montowanie mechanizmów

precyzyjnych

731[03].Z1.043Montowanie

maszyn i urządzeń

precyzyjnych

731[03].Z1.04

Montowanie

przyrządów pomiarowych

731[03].Z1.05

Montowanie elementów

mechanicznych

w przyrządach

elektrycznych

731[03].Z1.01

Organizowanie stanowiska pracy

Szymański J.: Technologia przyrządów pomiarowych. WSiP, Warszawa
1977
Tryliński W.: Drobne mechanizmy i przyrządy precyzyjne. WNT,
Warszawa 1978

Jednostka modułowa 731[03].Z1. 01
Organizowanie stanowiska pracy

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– dobrać, zgodnie z dokumentacją technologiczną narzędzia do prac

montażowych,

– dobrać, zgodnie z dokumentacją technologiczną maszyny

i oprzyrządowanie do prac montażowych,

– dobrać narzędzia do kontroli prac montażowych,
– przygotować stanowisko do wykonywania prac montażowych

z uwzględnieniem zasad ergonomii, przepisów bhp i ochrony ppoż.

– skorzystać z dokumentacji technicznej.

2.Materiał nauczania

Narzędzia do prac montażowych.
Maszyny i oprzyrządowanie do prac montażowych.
Dokumentacja techniczna.
Organizacja stanowiska pracy.
Bhp i ergonomia pracy.

3. Ćwiczenia

• Rozróżnianie narzędzi do prac montażowych.

• Rozróżnianie maszyn i oprzyrządowania technologicznego.

• Dobieranie przyrządów pomiarowych.

• Organizowanie stanowiska do prac montażowych na podstawie

dokumentacji technologicznej.

4.Środki dydaktyczne

Dokumentacja techniczna.
Narzędzia do montażu i demontażu mechanizmów i urządzeń
precyzyjnych.
Maszyny i oprzyrządowanie technologiczne.
Przyrządy pomiarowe.
Tablice poglądowe dotyczące prac montażowych.
Katalogi narzędzi, przyrządów.
Techniczne środki kształcenia.
Literatura techniczna.

5.Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Do realizacji treści tej jednostki modułowej należy wykorzystać

wiadomości i umiejętności ukształtowane w jednostce 731[03]O1.01.
Szczególnie ważne jest opanowanie przez ucznia umiejętności
przygotowania stanowiska do prac montażowych zgodnie z przepisami
bezpieczeństwa i higieny pracy.

Zaleca się, aby podczas realizacji programu nauczania stosować

aktywizujące metody nauczania: przypadków, sytuacyjną oraz
samokształcenia kierowanego. Proponuje się również wykorzystać
pokaz z objaśnieniem. Podczas wykonywania ćwiczeń należy zwracać
uwagę na prawidłowe użytkowanie narzędzi, przyrządów i urządzeń
niezbędnych do montażu mechanizmów oraz maszyn i urządzeń
precyzyjnych.

Zajęcia powinny odbywać się w pracowni ćwiczeń praktycznych

na stanowiskach do montażu w grupach do 12 osób z podziałem na
2 – 3 osobowe zespoły.

6.Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Do sprawdzania i oceniania osiągnięć szkolnych proponuje się

zastosować: sprawdzian ustny oraz obserwację czynności ucznia
podczas wykonywania ćwiczeń.
Obserwując czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń
i dokonując oceny jego pracy należy zwrócić uwagę na:
– dobór środków ochrony osobistej związanych z wykonywanym

zadaniem,

– zorganizowanie stanowiska pracy, zgodnie z obowiązującymi

przepisami bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska,

– dobieranie urządzeń, narzędzi i przyrządów montażowych,
– sprawdzanie stanu technicznego dobieranych narzędzi i przyrządów.

Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy prowadzić

w trakcie i po jego wykonaniu. Uczeń powinien samodzielnie sprawdzić
wyniki swojej pracy według przygotowanego przez nauczyciela arkusza
oceny postępów. Potem kontroli powinien dokonać nauczyciel, według
tego samego arkusza.

Podstawą uzyskania przez ucznia pozytywnej oceny powinno być

poprawne wykonanie ćwiczeń, zaproponowanych w programie jednostki
modułowej.

Jednostka modułowa 731[03].Z1.02
Montowanie mechanizmów precyzyjnych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– wykonać prace przy montażu mechanizmów i urządzeń precyzyjnych,

zgodnie z obowiązującymi przepisami bhp, ochrony ppoż. i ochrony
środowiska,

– zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami bhp, ochrony

ppoż. i ochrony środowiska,

– sklasyfikować części mechanizmu precyzyjnego,
– wyjaśnić budowę i zasadę działania mechanizmu precyzyjnego,
– rozróżnić formy i metody montażu,
– scharakteryzować technologię montażu zautomatyzowanego,
– wyjaśnić przebieg procesu technologicznego montażu,
– wybrać zasadę montażu,
– obliczyć łańcuchy wymiarowe,
– ustalić kolejność czynności podczas montażu mechanizmu

precyzyjnego,

– odczytać plan montażu,
– rozróżnić oprzyrządowanie technologiczne do prac montażowych,
– dobrać narzędzia, przyrządy i urządzenia do montażu mechanizmu

precyzyjnego,

– wykonać montaż podzespołów mechanizmów precyzyjnych

z wykorzystaniem połączeń,

– sprawdzić jakość montażu mechanizmów precyzyjnych,
– posłużyć się dokumentacją technologiczną montażu.

2. Materiał nauczania

Proces technologiczny montażu.
Przepisy bhp i ochrony ppoż. przy wykonywaniu prac montażowych.
Budowa i zasada działania typowych maszyn i urządzeń precyzyjnych.
Narzędzia, przyrządy i uchwyty stosowne podczas montażu
mechanizmów precyzyjnych.
Mechanizacja i automatyzacja montażu.
Kontrola jakości mechanizmów precyzyjnych po montażu.

3. Ćwiczenia

• Rozróżnianie elementów mechanizmów precyzyjnych.

• Wykonywanie montażu wybranych mechanizmów precyzyjnych

zgodnie z dokumentacją technologiczną.

• Kontrolowanie poprawności wykonanego montażu mechanizmu

precyzyjnego.

4. Środki dydaktyczne

Teksty przewodnie.
Dokumentacja technologiczna.
Modele mechanizmów precyzyjnych.
Narzędzia do obróbki ręcznej metali i tworzyw sztucznych.
Narzędzia do lutowania i montażu układów elektrycznych

i elektronicznych.
Tokarki, frezarki, wiertarki, szlifierki.
Narzędzia i urządzenia do montażu.
Przyrządy pomiarowe.
Tablice poglądowe.
Foliogramy, fazogramy.
Przezrocza i filmy dydaktyczne.
Oprogramowanie komputerowe do prac w katalogach i zbiorach.
Techniczne środki kształcenia.
Literatura techniczna.

5.Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Treści programowe jednostki modułowej należy traktować jako

podstawowe i niezbędne do wykonywania zawodu. W procesie
nauczania – uczenia się należy wykorzystać umiejętności ukształtowane
w module 731[03].O1 i jednostce modułowej 731[03].Z1.01.

Program nauczania powinien być realizowany z zastosowaniem

metody tekstu przewodniego oraz ćwiczeń praktycznych. Wskazane jest,
aby przed realizacją ćwiczeń nauczyciel przeprowadził pokaz
trudniejszych operacji z ich szczegółowym objaśnieniem.

Przed rozpoczęciem jednostki 731[03].Z1.02 nauczyciel powinien

przygotować materiały potrzebne do wykonania ćwiczeń: teksty
przewodnie, plansze, instrukcje, dokumentację techniczną, PN, poradniki
oraz dane dotyczące wyposażenia pracowni.

Uczniowie, korzystając z pytań prowadzących i arkuszy

ćwiczeniowych w tekstach przewodnich oraz z materiałów źródłowych,
samodzielnie planują przebieg ćwiczenia i je wykonują. Zadaniem
nauczyciela jest obserwacja przebiegu wykonywanych ćwiczeń
z uwzględnieniem doboru narzędzi i przyrządów, poprawności
wykonania montażu i demontażu, przestrzegania przepisów bhp.
Uczniowie powinni mieć możliwość wielokrotnego powtarzania zadań,
aż do uzyskania zadowalających wyników.

W trakcie realizacji ćwiczeń należy zwracać uwagę na kształtowanie

postaw zawodowych: przestrzeganie zasad bhp, utrzymanie porządku
na stanowisku pracy, prowadzenie racjonalnej gospodarki materiałowej,
staranne wykonywanie zadań.

Zajęcia powinny odbywać się w pracowni ćwiczeń praktycznych

na wydzielonych stanowiskach do montażu, demontażu i pomiarów
w grupach do 12 osób z podziałem na 2-3 osobowe zespoły.

Uczeń powinien mieć stały dostęp do różnych źródeł tekstowych

i pozatekstowych oraz bazy informacyjnej, która powinna być
aktualizowana.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń konieczne jest zapoznanie

uczniów z zasadami bezpieczeństwa obowiązującymi na danym
stanowisku.

6.Propozycje metod sprawdzania osiągnięć edukacyjnych

ucznia

Sprawdzanie postępów ucznia powinno odbywać się przez cały czas

Obserwując czynności ucznia i dokonując oceny jego pracy

szczególną uwagę należy zwrócić na:
– identyfikowanie zespołów oraz części maszyn i urządzeń,
– ustalanie kolejności czynności podczas montażu i demontażu

określonego zespołu,

– obliczanie łańcuchów wymiarowych,
– określanie przydatności podzespołów i części do montażu na

podstawie wyglądu i danych katalogowych,

– dobieranie narzędzi, przyrządów pomiarowych, przyrządów

kontrolnych do diagnozy i kontroli podczas wykonywania prac
montażowych,

– korzystanie z dokumentacji technologicznej montażu,
– poprawność i dokładność wykonanych prac montażowych.
Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić
w trakcie i po jego wykonaniu. Uczeń powinien samodzielnie sprawdzić

wyniki swojej pracy według przygotowanego przez nauczyciela arkusza
oceny postępów. Następnie według tego samego arkusza, nauczyciel
ocenia poprawność, jakość i staranność wykonania zadania.

Po wykonaniu poszczególnych ćwiczeń zaleca się dokonanie oceny

w kategorii: uczeń “umie” lub “jeszcze nie umie” wykonać poprawnie
ćwiczenie, z uzasadnieniem oceny negatywnej. Następnie
po stwierdzeniu, że uczeń “umie” należy dokonać pozytywnej oceny
według przyjętych kryteriów, zgodnie z obowiązującą skalą. Ćwiczenia
wykonane nieprawidłowo należy powtarzać aż do uzyskania wyniku
pozytywnego.

Jednostka modułowa 731[03].Z1.03
Montowanie maszyn i urządzeń precyzyjnych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– wykonać prace montażowe zgodnie z obowiązującymi przepisami bhp

i ochrony ppoż. oraz ochrony środowiska,

– zorganizować stanowisko pracy
– zinterpretować dokumentację technologiczną montażu maszyn

i urządzeń,

– zidentyfikować części maszyn i urządzeń precyzyjnych,
– wyjaśnić budowę i zasadę działania maszyn oraz urządzeń

precyzyjnych,

– wybrać zasadę montażu,
– obliczyć łańcuchy wymiarowe,
– sporządzić plan montażu,
– ustalić kolejność czynności podczas montażu określonego zespołu,
– dobrać, na podstawie dokumentacji technologicznej montażu,

narzędzia i przyrządy do wykonania montażu maszyn i urządzeń
precyzyjnych,

– zastosować narzędzia i przyrządy do wykonania prac montażowych,
– wykonać montaż maszyn i urządzeń precyzyjnych,
– ocenić jakość montażu maszyn i urządzeń precyzyjnych,
– skorzystać z dokumentacji technicznej.

2.Materiał nauczania

Maszyny i urządzenia precyzyjne.
Przyrządy oraz urządzenia montażowe.
Dokumentacja technologiczna montażu.
Mechanizacja oraz automatyzacja montażu maszyn i urządzeń
precyzyjnych.
Kontrola jakości montażu maszyn i urządzeń precyzyjnych.
Bezpieczeństwo i higiena pracy podczas montażu maszyn i urządzeń
precyzyjnych.

3. Ćwiczenia

• Rozróżnianie części oraz mechanizmów wybranych maszyn

i urządzeń precyzyjnych.

• Wykonywanie, montażu maszyn i urządzeń precyzyjnych, zgodnie

z dokumentacją technologiczną i zasadami bhp,

• Kontrolowanie poprawności montażu maszyn i urządzeń precyzyjnych.

4. Środki dydaktyczne

Teksty przewodnie.
Dokumentacja technologiczna montażu maszyn i urządzeń
precyzyjnych.
Foliogramy, fazogramy.
Przezrocza i filmy dydaktyczne.
Modele oraz przekroje maszyn i urządzeń precyzyjnych.
Narzędzia i urządzenia do montażu maszyn i urządzeń precyzyjnych.
Narzędzia do lutowania i montażu układów elektrycznych

i elektronicznych.
Wyposażenie stanowiska do obróbki ręcznej.
Wyposażenie stanowiska do obróbki mechanicznej.
Wyposażenie stanowiska do pomiaru wielkości mechanicznych

i elektrycznych.
Oprogramowanie komputerowe do prac w katalogach i zbiorach.
Techniczne środki kształcenia.
Literatura techniczna.

5. Wskazówki metodyczne do realizacji programu jednostki

W procesie nauczania-uczenia się należy wykorzystać umiejętności

ukształtowane w module 731[03].O1 oraz w jednostce modułowej
731[03]. Z1.01 i 731[03]. Z1.02.

Program nauczania powinien być realizowany z zastosowaniem

metody tekstu przewodniego oraz ćwiczeń praktycznych. Wskazane jest,
aby przed realizacją ćwiczeń przez uczniów nauczyciel przeprowadził
pokaz trudniejszych operacji z ich szczegółowym objaśnieniem.

Przed rozpoczęciem jednostki 731[03].Z1.03 nauczyciel powinien

przygotować materiały potrzebne do wykonania ćwiczeń: teksty
przewodnie, plansze, instrukcje, dokumentację techniczną, PN, poradniki
oraz dane dotyczące wyposażenia pracowni.

Uczniowie, korzystając z pytań prowadzących i arkuszy

ćwiczeniowych w tekstach przewodnich oraz z materiałów źródłowych,
samodzielnie planują przebieg ćwiczenia i je wykonują. Zadaniem
nauczyciela jest obserwacja przebiegu wykonywanych przez uczniów
ćwiczeń z uwzględnieniem doboru narzędzi i przyrządów, poprawności
wykonania montażu i demontażu, przestrzegania przepisów bhp.
Uczniowie powinni mieć możliwość wielokrotnego powtarzania zadań, aż
do uzyskania zadowalających wyników.

W trakcie realizacji ćwiczeń należy zwracać uwagę

na kształtowanie postaw zawodowych: przestrzeganie zasad bhp,
utrzymanie porządku na stanowisku pracy, prowadzenie racjonalnej
gospodarki materiałowej, staranne wykonywanie zadań.

Zajęcia powinny odbywać się w pracowni ćwiczeń praktycznych

na wydzielonych stanowiskach do montażu, demontażu i pomiarów
w grupach do 12 osób z podziałem na 2-3 osobowe zespoły

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń konieczne jest zapoznanie

uczniów z zasadami bezpieczeństwa obowiązującymi na danym
stanowisku.

Uczeń powinien mieć stały dostęp do różnych źródeł tekstowych oraz

bazy informacyjnej, która powinna być aktualizowana.

Wskazane jest organizowanie wycieczek do zakładów zajmujących się

produkcją, naprawą maszyn i urządzeń precyzyjnych w celu zapoznania
uczniów z przebiegiem montażu w warunkach przemysłowych.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych uczniów

Sprawdzanie postępów ucznia powinno odbywać się przez cały czas

realizacji jednostki modułowej na podstawie kryteriów przedstawionych
na początku zajęć. Wiadomości teoretyczne niezbędne do realizacji
czynności praktycznych mogą być sprawdzone za pomocą testów
osiągnięć szkolnych. Zadania w teście mogą być otwarte (krótkiej
odpowiedzi, z luką) lub zamknięte (wyboru wielokrotnego, na dobieranie,
prawda – fałsz). Umiejętności praktyczne proponuje się sprawdzać
poprzez obserwację czynności wykonywanych przez ucznia w czasie
realizacji ćwiczenia oraz stosowanie sprawdzianów typu: próba pracy,
zadania nisko symulowane, zadania wysoko symulowane, które powinny
być zaopatrzone w kryteria oceny i schemat punktowania.
Obserwując czynności ucznia i dokonując oceny jego pracy szczególną
uwagę należy zwrócić na:
– identyfikowanie zespołów oraz części maszyn i urządzeń,
– sporządzanie planu montażu
– ustalanie kolejności czynności podczas montażu i demontażu,
– obliczanie łańcuchów wymiarowych,
– określanie przydatności podzespołów i części do montażu

na podstawie wyglądu i danych katalogowych,

– dobieranie narzędzi, przyrządów pomiarowych do diagnozy i kontroli

wykonanych prac montażowych,

– korzystanie z dokumentacji technologicznej montażu,
– przedstawianie problemów występujących w trakcie realizacji zadania

i sposobów ich rozwiązywania.

Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić

w trakcie i po jego wykonaniu. Uczeń powinien samodzielnie sprawdzić
wyniki swojej pracy według przygotowanego przez nauczyciela arkusza

oceny postępów. Następnie według tego samego arkusza, nauczyciel
ocenia poprawność, jakość i staranność wykonania zadania.

Po wykonaniu poszczególnych ćwiczeń zaleca się dokonanie oceny

Ćwiczenia wykonane nieprawidłowo należy powtarzać, aż do

uzyskania wyniku pozytywnego.

Jednostka modułowa 731[03].Z1.04
Montowanie przyrządów pomiarowych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy podczas montażu

przyrządów pomiarowych,

– zorganizować stanowisko pracy,
– zinterpretować dokumentację montażową przyrządów pomiarowych,
– zidentyfikować elementy i podzespoły przyrządów pomiarowych,
– wyjaśnić zasadę działania przyrządów pomiarowych,
– wykonać montaż przyrządów pomiarowych,
– skontrolować jakość montażu przyrządów pomiarowych,
– skorzystać z literatury technicznej.

2.Materiał nauczania

Przyrządy pomiarowe.
Kontrola montażu przyrządów pomiarowych.
Warunki bezpieczeństwa i higieny pracy podczas montażu.

3. Ćwiczenia

• Rozróżnianie części i podzespołów przyrządów pomiarowych.

• Opracowanie planu montażu przyrządu pomiarowego.

• Dokonanie montażu przyrządów pomiarowych.

• Kontrolowanie poprawności montażu przyrządów pomiarowych.

• Dokonanie oceny jakości zmontowanego przyrządu pomiarowego.

• Opracowanie zaleceń dotyczących eksploatacji montowanego

przyrządu pomiarowego.

4. Środki dydaktyczne

Teksty przewodnie.
Dokumentacja technologiczna montażu przyrządów pomiarowych.
Modele przyrządów pomiarowych.
Narzędzia i urządzenia do montażu przyrządów pomiarowych.
Sprawdziany i wzorce kontrolne.
Foliogramy, fazogramy.
Przezrocza i filmy dydaktyczne.
Techniczne środki kształcenia.
Literatura techniczna.

5. Wskazówki metodyczne do realizacji programu jednostki

W procesie nauczania-uczenia się należy wykorzystać umiejętności

ukształtowane w module 731[03].O1 oraz w jednostce modułowej
731[03].Z1.01 i 731[03].Z1.02.

Program nauczania powinien być realizowany z zastosowaniem

Przed rozpoczęciem jednostki 731[03].Z1.04 nauczyciel powinien

przygotować materiały potrzebne do wykonania ćwiczeń: teksty
przewodnie, plansze, instrukcje, dokumentację techniczną, PN, poradniki
oraz dane dotyczące wyposażenia pracowni.

Uczniowie, korzystając z pytań prowadzących i arkuszy

ćwiczeniowych w tekstach przewodnich oraz z materiałów źródłowych,
samodzielnie planują przebieg ćwiczenia i je wykonują. Zadaniem
nauczyciela jest obserwacja przebiegu wykonywanych przez uczniów
ćwiczeń z uwzględnieniem doboru narzędzi i przyrządów, poprawności
wykonania montażu i demontażu, przestrzegania przepisów bhp.
Uczniowie powinni mieć możliwość wielokrotnego powtarzania zadań,
aż do uzyskania zadowalających wyników.

W trakcie realizacji ćwiczeń należy zwracać uwagę na kształtowanie

postaw zawodowych: przestrzeganie zasad bhp, utrzymanie porządku
na stanowisku pracy, prowadzenie racjonalnej gospodarki materiałowej,
staranne wykonywanie zadań.

Zajęcia powinny odbywać się w pracowni ćwiczeń praktycznych

na wydzielonych stanowiskach do montażu, demontażu i pomiarów
w grupach do 12 osób z podziałem na 2 – 3 osobowe zespoły.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń konieczne jest zapoznanie

uczniów z zasadami bezpieczeństwa obowiązującymi na danym
stanowisku.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych uczniów

Sprawdzanie postępów ucznia powinno odbywać się w trakcie

Proces oceniania powinien obejmować:

– diagnozę stanu wiadomości i umiejętności uczniów pod kątem

założonych celów kształcenia,

– identyfikację postępów uczących się w toku realizacji treści

kształcenia oraz rozpoznawanie trudności w osiąganiu założonych
celów,

– sprawdzanie wiadomości i umiejętności ucznia po zrealizowaniu treści

kształcenia.

Podczas realizacji programu nauczania należy oceniać uczniów

Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić

Po wykonaniu poszczególnych ćwiczeń zaleca się dokonanie oceny

Po zakończeniu realizacji programu jednostki modułowej proponuje się

zastosowanie testu praktycznego z zadaniami typu próba pracy,
zadaniami nisko symulowanymi, zadaniami wysoko symulowanymi, które
powinny być zaopatrzone w kryteria oceny i schemat punktowania.

Aby sprawdzić w formie pisemnej wiadomości i umiejętności uczniów,

można również zastosować test pisemny dwustopniowy. Preferowane
zadania w teście to: otwarte (krótkiej odpowiedzi, z luką) lub zamknięte
(wyboru wielokrotnego, na dobieranie, prawda-fałsz).

Jednostka modułowa 731[03].Z1.05
Montowanie elementów mechanicznych
w przyrządach elektrycznych

Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony ppoż.

podczas montażu,

– skorzystać z dokumentacji montażowej przyrządów elektrycznych,
– wskazać na schematach ideowych zabezpieczenie obwodu

elektrycznego,

– scharakteryzować przeznaczenie i zastosowanie materiałów

przewodzących i izolacyjnych,

– rozpoznać rodzaj ochrony przeciwporażeniowej oraz elementów

zabezpieczających na schematach instalacji elektrycznych,

– rozpoznać na podstawie symboli graficznych podzespoły obwodów

elektrycznych i układów mechanicznych,

– opracować plan montażu układu elektromechanicznego,
– przygotować stanowisko do montażu układów mechanicznych,

elektromechanicznych i elektrycznych,

– ustalić kolejność podłączenia obwodów elektrycznych i układów

mechanicznych,

– dobrać element mechaniczny do montażu w przyrządach

elektrycznych,

– zamontować element mechaniczny w przyrządach elektrycznych,
– skontrolować jakość montażu elementu mechanicznego

w przyrządach elektrycznych.

2.Materiał nauczania

Dokumentacja technologiczna montażu przyrządów elektrycznych.
Elektryczne przyrządy pomiarowe.
Instalacje elektryczne.
Schematy elektryczne.
Przepisy bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska.

3.Ćwiczenia

• Rozróżnianie elementów mechanicznych montowanych

w przyrządach elektrycznych.

• Sporządzenie planu montażu układu elektromechanicznego.

• Montowanie wybranych elementów mechanicznych w przyrządach

elektrycznych.

• Ocenianie montażu wybranych elementów mechanicznych

w przyrządach elektrycznych.

4.Środki dydaktyczne

Teksty przewodnie.
Dokumentacja technologiczna montażu przyrządów elektrycznych.
Schematy instalacji elektrycznych.
Elementy obwodów i instalacji elektrycznych.
Zabezpieczenia obwodów elektrycznych.
Przyrządy pomiarowe.
Tablice przedstawiające przebieg montażu.
Foliogramy i fazogramy.
Techniczne środki kształcenia.
Literatura techniczna.

5.Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

W procesie nauczania-uczenia się należy wykorzystać umiejętności

ukształtowane w module 731[03].O1 oraz w jednostce modułowej
731[03]. Z1.01 i 731[03]. Z1.02. i 731[03]. Z1.04.

Program nauczania powinien być realizowany z zastosowaniem

Przed rozpoczęciem jednostki 731[03].Z1.05 nauczyciel powinien

przygotować materiały potrzebne do wykonania ćwiczeń: teksty
przewodnie, plansze, instrukcje, dokumentację techniczną, PN, poradniki
oraz dane dotyczące wyposażenia pracowni.

Uczniowie, korzystając z pytań prowadzących i arkuszy

ćwiczeniowych w tekstach przewodnich oraz z materiałów źródłowych,
samodzielnie planują przebieg ćwiczenia i wykonują je. Zadaniem
nauczyciela jest obserwacja przebiegu wykonywanych ćwiczeń
z uwzględnieniem doboru narzędzi i przyrządów, poprawności
wykonania montażu i demontażu, przestrzegania przepisów bhp.
Uczniowie powinni mieć możliwość wielokrotnego powtarzania zadań,
aż do uzyskania zadowalających wyników.

W trakcie realizacji ćwiczeń należy zwracać uwagę na kształtowanie

postaw zawodowych: przestrzeganie zasad bhp, utrzymanie porządku
na stanowisku pracy, prowadzenie racjonalnej gospodarki materiałowej,
staranne wykonywanie zadań.

Zajęcia powinny odbywać się w pracowni ćwiczeń praktycznych

na wydzielonych stanowiskach do montażu, demontażu i pomiarów
w grupach do 12 osób z podziałem na 2 – 3 osobowe zespoły.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń konieczne jest zapoznanie

uczniów z zasadami bezpieczeństwa, obowiązującymi na danym
stanowisku.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych uczniów

Sprawdzanie postępów ucznia powinno odbywać się w trakcie

Proces oceniania powinien obejmować:

– diagnozę stanu wiadomości i umiejętności uczniów pod kątem

założonych celów kształcenia,

– identyfikację postępów uczących się w toku realizacji treści

kształcenia oraz rozpoznawanie trudności w osiąganiu założonych
celów,

– sprawdzanie wiadomości i umiejętności ucznia po zrealizowaniu treści

kształcenia.

Podczas realizacji programu nauczania należy oceniać uczniów

Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić

Po wykonaniu poszczególnych ćwiczeń zaleca się dokonanie oceny

Po zakończeniu realizacji programu jednostki modułowej proponuje się

zastosowanie testu praktycznego z zadaniami typu próba pracy,
zadaniami nisko symulowanymi, zadaniami wysoko symulowanymi, które
powinny być zaopatrzone w kryteria oceny i schemat punktowania.

Aby sprawdzić w formie pisemnej wiadomości i umiejętności uczniów,

można również zastosować test pisemny dwustopniowy. Preferowane
zadania w teście to: otwarte (krótkiej odpowiedzi, z luką) lub zamknięte
(wyboru wielokrotnego, na dobieranie, prawda – fałsz).

Moduł 731[03].Z2
Eksploatacja maszyn, urządzeń i przyrządów
pomiarowych

1. Cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– organizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami ergonomii,

przepisami bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska,

– korzystać z Dokumentacji Techniczno – Ruchowej maszyn i urządzeń

precyzyjnych,

– obsługiwać urządzenia i maszyny precyzyjne,
– charakteryzować podstawowe materiały eksploatacyjne,
– rozróżniać rodzaje zużycia elementów maszyn i urządzeń,
– rozróżniać systemy eksploatacyjne,
– oceniać stan techniczny maszyn i urządzeń precyzyjnych,
– rozróżniać etapy procesu naprawczego,
– wykonywać naprawę mechanizmów, maszyn i urządzeń precyzyjnych

oraz przyrządów pomiarowych,

– wykonywać regulację mechanizmów, maszyn i urządzeń precyzyjnych

oraz przyrządów pomiarowych,

– sprawdzać jakość wykonanych napraw,
– wykorzystywać technikę komputerową do wspomagania

diagnozowania usterek i kontroli napraw maszyn i urządzeń
precyzyjnych,

– korzystać z różnych źródeł informacji technicznej.

2.Wykaz jednostek modułowych

Symbol jednostki

modułowej

Nazwa jednostki modułowej

Orientacyjna liczba

godzin

na realizację

731[03].Z2.01

Organizowanie stanowiska pracy

731[03].Z2.02

Obsługiwanie maszyn i urządzeń
precyzyjnych

731[03].Z2.03

Diagnozowanie przyczyn nieprawidłowej
pracy maszyn i urządzeń precyzyjnych

731[03].Z2.04

Wykonywanie napraw i regulacji
mechanizmów precyzyjnych

102

731[03].Z2.05

Wykonywanie napraw i regulacji maszyn
i urządzeń precyzyjnych

731[03].Z2.06

Wykonywanie napraw i regulacji
przyrządów pomiarowych

Razem

328

3. Schemat układu jednostek modułowych

4. Literatura

Górecki A.: Montaż i naprawa maszyn i urządzeń przemysłowych. WSiP,
Warszawa1982
Górecki A., Grzególski Z.: Montaż, naprawa i eksploatacja maszyn
i urządzeń przemysłowych. WSiP, Warszawa 1998
Holis H. Lenart T.: Technologia i eksploatacja maszyn. WSiP, Warszawa
1996
Kasprzak K.: Wagi. Konserwacja i naprawa. CZSR 1977
Orlik W.: Egzamin kwalifikacyjny elektryka. KaBe, 1999
Panasiuk A., Pawlak E.: Technologia przyrządów precyzyjnych. PWSZ,
Warszawa 1969
Solis H., Lenart T.: Technologia i eksploatacja maszyn. WSiP, Warszawa
1994
Wrotkowski J., Paszkowski B., Wojdak J.: Remont maszyn. WNT,
Warszawa 1987

731[03].Z2

Eksploatacja maszyn, urządzeń

i przyrządów pomiarowych

731[03].Z2.02

Obsługiwanie maszyn i urządzeń

precyzyjnych

731[03].Z2.03

Diagnozowanie przyczyn

nieprawidłowej pracy maszyn

i urządzeń precyzyjnych

731[03].Z2.04

Wykonywanie napraw i regulacji

mechanizmów precyzyjnych

731[03].Z2.05

Wykonywanie napraw i regulacji

maszyn i urządzeń precyzyjnych

731[03].Z2.06

Wykonywanie napraw i regulacji

przyrządów pomiarowych

731[03].Z2.01

Organizowanie stanowiska pracy

Jednostka modułowa 731[03].Z2.01
Organizowanie stanowiska pracy

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/ słuchacz powinien umieć:
– dobrać, zgodnie z dokumentacją technologiczną, narzędzia do prac

naprawczych,

– dobrać, zgodnie z dokumentacją technologiczną, maszyny

i oprzyrządowanie do prac naprawczych,

– dobrać narzędzia do kontroli prac naprawczych,
– zorganizować stanowiska pracy przy naprawie i pomiarach

diagnostycznych maszyn i urządzeń precyzyjnych zgodnie

z zasadami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy
oraz ochrony środowiska.

2. Materiał nauczania

Narzędzia do prac naprawczych i konserwacyjnych.
Maszyny i oprzyrządowanie do prac naprawczych.
Dokumentacja techniczna.
Organizacja stanowiska pracy.
Bhp i ergonomia pracy.

3. Ćwiczenia

• Rozróżnianie narzędzi, maszyn i oprzyrządowania technologicznego

do prac naprawczych.

• Organizowanie stanowiska pracy do prac naprawczych na podstawie

dokumentacji technologicznej.

4.Środki dydaktyczne

Dokumentacja techniczna.
Narzędzia do demontażu mechanizmów i urządzeń precyzyjnych.
Maszyny i oprzyrządowanie technologiczne.
Przyrządy pomiarowe.
Tablice przedstawiające prace demontażowe i montażowe.
Katalogi narzędzi, przyrządów.
Literatura techniczna.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Do realizacji treści tej jednostki modułowej należy wykorzystać

wiadomości i umiejętności ukształtowane w jednostce 731[03].O1.01.
Szczególnie ważne jest opanowanie przez ucznia umiejętności

przygotowania stanowiska do prac naprawczych zgodnie z przepisami
bezpieczeństwa i higieny pracy.

Zaleca się, aby podczas realizacji programu nauczania stosować

aktywizujące metody nauczania: przypadków, sytuacyjną
oraz samokształcenia kierowanego. Proponuje się również wykorzystać
pokaz z objaśnieniem. Podczas wykonywania ćwiczeń należy zwracać
uwagę na prawidłowe użytkowanie narzędzi, przyrządów i urządzeń
niezbędnych do naprawy mechanizmów precyzyjnych.

Zajęcia powinny odbywać się w pracowni ćwiczeń praktycznych

na wydzielonych stanowiskach napraw i regulacji maszyn i urządzeń
precyzyjnych w grupach do 12 osób z podziałem na 2 – 3 osobowe
zespoły.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Do sprawdzania i oceny osiągnięć szkolnych proponuje się

zastosować: sprawdzian ustny oraz obserwację czynności ucznia
podczas wykonywania ćwiczeń.

Obserwując czynności ucznia podczas i dokonując oceny jego pracy

należy zwrócić uwagę na:
– dobieranie środków ochrony osobistej związanych z wykonywanym

zadaniem,

– zorganizowanie stanowiska pracy zgodnie z obowiązującymi

przepisami bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska,

– dobieranie urządzeń, narzędzi i przyrządów ,
– sprawdzanie stanu technicznego dobieranych narzędzi i przyrządów.

Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy prowadzić

Podstawą uzyskania przez ucznia pozytywnej oceny powinno być

poprawne wykonanie ćwiczeń, zaproponowanych w programie jednostki
modułowej.

Jednostka modułowa 731[03].Z2.02
Obsługiwanie maszyn i urządzeń precyzyjnych.

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– wyjaśnić ogólne pojęcia dotyczące eksploatacji obiektów

technicznych,

– rozróżnić systemy eksploatacyjne maszyn i urządzeń: użytkowanie,

obsługiwanie, zasilanie,

– scharakteryzować warunki techniczne użytkowania maszyn

i urządzeń precyzyjnych,

– przygotować do pracy maszyny i urządzenia precyzyjne,
– obsłużyć maszyny i urządzenia zgodnie z zasadami eksploatacji,
– scharakteryzować typowe okresy zużycia części maszyn w toku pracy

maszyny,

– rozróżnić metody zapobiegania zużyciu,
– wyjaśnić budowę i zasadę działania obsługiwanej maszyny

i /lub/ urządzenia precyzyjnego,

– określić zakres przeglądu okresowego, naprawy bieżącej, średniej

i kapitalnej,

– zaproponować modernizację konstrukcji maszyny i urządzenia

precyzyjnego,

– zastosować przepisy bhp i ochrony środowiska podczas obsługi

maszyn i urządzeń precyzyjnych.

2. Materiał nauczania

Podstawowe pojęcia dotyczące eksploatacji urządzeń technicznych.
Fizykochemiczne podstawy eksploatacji maszyn i urządzeń
precyzyjnych. Materiały eksploatacyjne.
Korozja metali i zabezpieczenia przed korozją.
Tarcie i smarowanie. Zużycie maszyn i urządzeń.
Przegląd techniczny. Naprawa bieżąca, średnia i główna. Użytkowanie
maszyn i urządzeń precyzyjnych.
Przepisy bhp i ochrony środowiska przy obsłudze maszyn i urządzeń
precyzyjnych.

3. Ćwiczenia

• Dobieranie sposobu zabezpieczenia przed korozją określonych części

maszyn i urządzeń precyzyjnych.

• Obsługiwanie maszyny i /lub/ urządzenia precyzyjnego zgodnie

z zasadami eksploatacji.

4.Środki dydaktyczne

Teksty przewodnie.
Tablice oraz rysunki przedstawiające zespoły oraz części maszyn
i urządzeń precyzyjnych.

Foliogramy

i filmy dydaktyczne.

Katalogi maszyn i urządzeń precyzyjnych.

Katalogi części zamiennych maszyn i urządzeń precyzyjnych.

Poradnik konstruktora przyrządów precyzyjnych.

Dokumentacja Techniczno – Ruchowa.
Polskie Normy.
Techniczne środki kształcenia.

5.Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

W procesie nauczania-uczenia się należy wykorzystać wiadomości

i umiejętności ukształtowane w module 731[03].Z1.

Program nauczania powinien być realizowany z zastosowaniem

metody tekstu przewodniego i ćwiczeń praktycznych. Przed
rozpoczęciem jednostki 731[03].Z2.02 nauczyciel powinien przygotować
materiały potrzebne do wykonania ćwiczeń: teksty przewodnie, plansze,
instrukcje, dokumentację techniczną, PN, poradniki oraz dane dotyczące
wyposażenia pracowni.

Uczniowie, korzystając z pytań prowadzących i arkuszy

i urządzenia precyzyjnego, obsługi maszyny i urządzenia precyzyjnego
zgodnie z zasadami eksploatacji. Uczniowie powinni mieć możliwość
wielokrotnego powtarzania zadań, aż do uzyskania zadawalających
wyników.

W trakcie realizacji ćwiczeń należy zwracać uwagę na kształtowanie

postaw zawodowych: przestrzeganie zasad bhp, utrzymanie porządku
na stanowisku pracy, prowadzenie racjonalnej gospodarki materiałowej,
staranne wykonywanie zadań.

Zajęcia powinny odbywać się w pracowni ćwiczeń praktycznych

na wydzielonych stanowiskach napraw i regulacji w grupach do 12 osób
z podziałem na 2 – 3 osobowe zespoły.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń konieczne jest zapoznanie

uczniów z zasadami bezpieczeństwa obowiązującymi na danym
stanowisku.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie postępów ucznia powinno odbywać się przez

cały czas realizacji jednostki modułowej na podstawie kryteriów
przedstawionych na początku zajęć. Wiadomości teoretyczne, niezbędne
do realizacji czynności praktycznych, mogą być sprawdzane za pomocą
testów osiągnięć szkolnych. Zadania w teście mogą być otwarte (krótkiej
odpowiedzi z luką) lub zamknięte (wyboru wielokrotnego, na dobieranie,
prawda – fałsz). Umiejętności praktyczne proponuje się sprawdzać
poprzez ćwiczenia oraz stosowanie sprawdzianów typu: próba pracy,
zadania nisko symulowane, zadania wysoko symulowane, które powinny
być zaopatrzone w kryteria oceny i schemat punktowania.

Obserwując czynności ucznia i dokonując oceny jego pracy

szczególną uwagę należy zwrócić na:
– przestrzeganie przepisów bhp i ochrony środowiska podczas

obsługiwania maszyn i urządzeń precyzyjnych,

– dobór metod zapobiegających zużyciu elementów maszyn,
– obsługę maszyn i urządzeń precyzyjnych zgodnie z zasadami

eksploatacji.

Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić

w trakcie i po jego wykonaniu. Uczeń powinien samodzielnie sprawdzić
wyniki swojej pracy według przygotowanego przez nauczyciela arkusza
obserwacji. Popełniane przez uczniów błędy powinny być interpretowane
przez nauczyciela, uczniowie powinni je rozumieć i samodzielnie
poprawiać.

Po wykonaniu poszczególnych ćwiczeń zaleca się dokonanie oceny

Ćwiczenia wykonane nieprawidłowo należy powtarzać, aż

do uzyskania wyniku pozytywnego.

Jednostka modułowa 731[03].Z2.03
Diagnozowanie przyczyn nieprawidłowości pracy
maszyn i urządzeń precyzyjnych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:

–

określić zadanie diagnostyki technicznej,

–

rozróżnić parametry i symptomy diagnostyczne,

–

scharakteryzować metody badań diagnostycznych maszyn i urządzeń

precyzyjnych,

– określić czynności w procesie diagnozowania,
– dobrać narzędzia, przyrządy i urządzenia do badań diagnostycznych

maszyn i urządzeń precyzyjnych,

– identyfikować uszkodzenia oraz wady maszyn i urządzeń

precyzyjnych ,

– zastosować przepisy bhp w czasie badań.

2. Materiał nauczania

Metody badania i oceny stanu technicznego maszyn i urządzeń
precyzyjnych. Parametry i symptomy diagnostyczne. Zasady
diagnozowania.
Urządzenia, przyrządy i układy pomiarowe stosowane w badaniach
diagnostycznych.
Typowe uszkodzenia oraz wady maszyn i urządzeń precyzyjnych.
Typowe uszkodzenia oraz wady elementów mechanicznych narzędzi
precyzyjnych i przyrządów elektrycznych.
Badanie maszyn i urządzeń precyzyjnych.

3. Ćwiczenia

• Badanie maszyn i urządzeń precyzyjnych.

• Identyfikowanie przyczyn nieprawidłowego działania maszyn

i urządzeń precyzyjnych na podstawie wyniku badania.

• Identyfikowanie przyczyny nieprawidłowego działania mechanizmów

precyzyjnych narzędzi i przyrządów elektrycznych.

4. Środki dydaktyczne

Teksty przewodnie.
Tablice oraz rysunki przedstawiające zespoły i części maszyn i urządzeń
precyzyjnych.

Tablice oraz rysunki przedstawiające najczęściej występujące wady
i uszkodzenia maszyn i urządzeń precyzyjnych.

Foliogramy

i filmy dydaktyczne.

Narzędzia i przyrządy diagnostyczne.

Elementy maszyn i urządzeń precyzyjnych z typowymi uszkodzeniami.

Przekroje modeli maszyn i urządzeń precyzyjnych.
Techniczne środki kształcenia.

Katalogi i poradniki.

Polskie Normy.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Treści programowe jednostki modułowej należy traktować jako

niezbędne w przygotowaniu do wykonywania zawodu.

W procesie nauczania – uczenia się należy wykorzystać wiedzę

i umiejętności ukształtowane w module 731[03] Z1.

Program nauczania powinien być realizowany z zastosowaniem

metody tekstu przewodniego i ćwiczeń praktycznych. Wskazane jest,
aby przed realizacją ćwiczeń przez uczniów nauczyciel przeprowadził
pokaz trudniejszych operacji z ich szczegółowym objaśnieniem.

Przed rozpoczęciem jednostki 731[03].Z2.03 nauczyciel powinien

przygotować materiały potrzebne do wykonania ćwiczeń: teksty
przewodnie, plansze, instrukcje, dokumentację techniczną, PN, poradniki
oraz dane dotyczące wyposażenia pracowni.

Uczniowie, korzystając z pytań prowadzących i arkuszy

ćwiczeniowych w tekstach przewodnich oraz z materiałów źródłowych,
samodzielnie planują przebieg ćwiczenia i je wykonują. Zadaniem
nauczyciela jest obserwacja przebiegu wykonywanych ćwiczeń
z uwzględnieniem doboru narzędzi i przyrządów obsługowo-
naprawczych, poprawności wykonania naprawy mechanizmów
precyzyjnych, przestrzegania przepisów bhp. Uczniowie powinni mieć
możliwość wielokrotnego powtarzania zadań, aż do uzyskania
zadowalających wyników.

W trakcie realizacji ćwiczeń należy zwracać uwagę na kształtowanie

postaw zawodowych: przestrzeganie zasad bhp, utrzymanie porządku
na stanowisku pracy, prowadzenie racjonalnej gospodarki materiałowej,
staranne wykonywanie zadań.

Zajęcia powinny odbywać się w pracowni ćwiczeń praktycznych

na wydzielonych stanowiskach napraw i regulacji w grupach do 12 osób
z podziałem na 2 – 3 osobowe zespoły.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń konieczne jest zapoznanie

uczniów z zasadami bezpieczeństwa obowiązującymi na danym
stanowisku.

6.Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocena postępów ucznia powinna odbywać się przez

cały czas realizacji jednostki modułowej na podstawie kryteriów
przedstawionych na początku zajęć. Wiadomości teoretyczne niezbędne
do realizacji czynności praktycznych mogą być sprawdzone za pomocą
testów osiągnięć szkolnych. Zadania w teście mogą być otwarte (krótkiej
odpowiedzi z luką) lub zamknięte (wyboru wielokrotnego, na dobieranie,
prawda – fałsz). Umiejętności praktyczne proponuje się sprawdzać
poprzez ćwiczenia oraz stosowanie sprawdzianów typu: próba pracy,
zadania nisko symulowane, zadania wysoko symulowane, które powinny
być zaopatrzone w kryteria oceny i schemat punktowania.

Obserwując czynności ucznia i dokonując oceny jego pracy

szczególną uwagę należy zwrócić na:
– przestrzeganie przepisów bhp podczas rozpoznawania stanu

technicznego maszyn i urządzeń precyzyjnych,

– dobór narzędzi i przyrządów do badań diagnostycznych,
–

identyfikowanie wad oraz uszkodzeń maszyn i urządzeń

precyzyjnych.

Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić

Po wykonaniu poszczególnych ćwiczeń zaleca się dokonanie oceny

Ćwiczenia wykonane nieprawidłowo należy powtarzać, aż

do uzyskania wyniku pozytywnego.

Jednostka modułowa 731[03].Z2.04
Wykonywanie napraw i regulacji mechanizmów
precyzyjnych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– zastosować przepisy bhp i ochrony środowiska naturalnego podczas

wykonywania prac związanych z naprawą,

– scharakteryzować sposoby naprawy mechanizmów precyzyjnych,
– rozróżnić etapy procesu naprawczego mechanizmów precyzyjnych,
– rozróżnić narzędzia i przyrządy do wykonania naprawy i regulacji,
– dobrać narzędzia i przyrządy niezbędne do wykonywania naprawy

zdiagnozowanego uszkodzenia mechanizmu precyzyjnego

– wykonać demontaż mechanizmu w zakresie niezbędnym

do wykonania naprawy zdiagnozowanego uszkodzenia,

– wykonać naprawę przez dorobienie uszkodzonego elementu

mechanizmu precyzyjnego ,

– wykonać naprawę przez usunięcie uszkodzenia elementu

mechanizmu precyzyjnego ,

– wykonać naprawę przez wymianę części mechanizmu precyzyjnego,
– wykonać montaż mechanizmu precyzyjnego po naprawie,
– dobrać sposób konserwacji mechanizmów precyzyjnych,
– wykonać konserwację mechanizmu precyzyjnego,
– sprawdzić jakość naprawy mechanizmu precyzyjnego,
– wskazać sposób magazynowania mechanizmu precyzyjnego

po naprawie,

– posłużyć się dokumentacją serwisową.

2. Materiał nauczania

Bhp i ochrona środowiska podczas wykonywania napraw mechanizmów
precyzyjnych.
Narzędzia i przyrządy do wykonania naprawy i regulacji.
Proces naprawy mechanizmów precyzyjnych.
Montaż i demontaż mechanizmów precyzyjnych w zakresie naprawy.
Konserwacja mechanizmów precyzyjnych.
Ocena jakości napraw mechanizmów precyzyjnych.
Dokumentacja serwisowa.

3.Ćwiczenia

• Wykonywanie naprawy przez dorobienie uszkodzonego elementu

mechanizmu precyzyjnego oraz dokonywanie konserwacji

po naprawie.

• Wykonywanie naprawy przez usunięcie uszkodzenia elementu

mechanizmu precyzyjnego oraz dokonywanie konserwacji

po naprawie.

• Wykonywanie naprawy mechanizmu precyzyjnego przez wymianę

części oraz dokonywanie konserwacji po naprawie.

4.Środki dydaktyczne

Teksty przewodnie.
Tablice oraz rysunki przedstawiające zespoły i części mechanizmów
precyzyjnych.

Tablice oraz rysunki przedstawiające naprawy elementów mechanizmów
precyzyjnych

Foliogramy

i filmy dydaktyczne.

Narzędzia i przyrządy do wykonania naprawy mechanizmów
precyzyjnych.

Elementy mechanizmów precyzyjnych z typowymi uszkodzeniami.
Techniczne środki kształcenia.

Katalogi mechanizmów precyzyjnych.

Katalogi części zamiennych mechanizmów precyzyjnych.

Poradnik konstruktora przyrządów precyzyjnych.

Dokumentacja serwisowa.

Polskie Normy.

5.Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

W procesie nauczania-uczenia się należy wykorzystać umiejętności

ukształtowane w module 731[03] Z1 oraz jednostkach modułowych
731[03].Z2.02 i 731[03].Z2.03.

Program nauczania powinien być realizowany z zastosowaniem

Przed rozpoczęciem jednostki 731[03].Z2.04 nauczyciel powinien

przygotować materiały potrzebne do wykonania ćwiczeń: teksty
przewodnie, plansze, instrukcje, dokumentację techniczną, PN, poradniki
oraz dane dotyczące wyposażenia pracowni.

Uczniowie, korzystając z pytań prowadzących i arkuszy

ćwiczeniowych w tekstach przewodnich oraz z materiałów źródłowych,
samodzielnie planują przebieg ćwiczenia i je wykonują. Zadaniem

nauczyciela jest obserwacja przebiegu wykonywanych ćwiczeń
z uwzględnieniem doboru narzędzi i przyrządów obsługowo
– naprawczych, poprawności wykonania naprawy mechanizmów
precyzyjnych, przestrzegania przepisów bhp. Uczniowie powinni mieć
możliwość wielokrotnego powtarzania zadań, aż do uzyskania
zadowalających wyników.

W trakcie realizacji ćwiczeń należy zwracać uwagę na kształtowanie

postaw zawodowych: przestrzeganie zasad bhp, utrzymanie porządku
na stanowisku pracy, prowadzenie racjonalnej gospodarki materiałowej,
staranne wykonywanie zadań.

Zajęcia powinny odbywać się w pracowni ćwiczeń praktycznych

na wydzielonych stanowiskach napraw i regulacji w grupach do 12 osób
z podziałem na 2 – 3 osobowe zespoły.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń konieczne jest zapoznanie

uczniów z zasadami bezpieczeństwa obowiązującymi na danym
stanowisku.

6.Propozycje metod sprawdzania osiągnięć edukacyjnych

ucznia

Sprawdzanie postępów ucznia powinno odbywać się w sposób ciągły

i systematyczny przez cały czas realizacji jednostki modułowej
na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Wiadomości
teoretyczne niezbędne do realizacji czynności praktycznych mogą być
sprawdzone za pomocą testów osiągnięć szkolnych. Zadania w teście
mogą być otwarte (krótkiej odpowiedzi z luką) lub zamknięte (wyboru
wielokrotnego, na dobieranie, prawda – fałsz). Umiejętności praktyczne
proponuje się sprawdzać poprzez ćwiczenia oraz stosowanie
sprawdzianów typu: próba pracy, zadania nisko symulowane, zadania
wysoko symulowane, które powinny być zaopatrzone w kryteria oceny
i schemat punktowania.

Obserwując czynności ucznia i dokonując oceny jego pracy

szczególną uwagę należy zwrócić na:
– przestrzeganie przepisów bhp podczas wykonywania naprawy

mechanizmu precyzyjnego,

– dobór narzędzi i przyrządów do wykonania naprawy mechanizmów

precyzyjnych,

– wykonywanie naprawy uszkodzenia mechanizmu precyzyjnego

w różny sposób (dorobienie, naprawienie, wymianę uszkodzonego
elementu),

– wykonywanie konserwacji po naprawie,
– dokonywanie kontroli jakości wykonania naprawy.

Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić

w trakcie i po jego wykonaniu. Uczeń powinien samodzielnie sprawdzić

Po wykonaniu poszczególnych ćwiczeń zaleca się dokonanie oceny
w kategorii: uczeń “umie” lub “jeszcze nie umie” wykonać poprawnie
ćwiczenie, z uzasadnieniem oceny negatywnej. Następnie
po stwierdzeniu, że uczeń “umie” należy dokonać pozytywnej oceny
według przyjętych kryteriów, zgodnie z obowiązującą skalą.

Ćwiczenia wykonane nieprawidłowo należy powtarzać, aż

do uzyskania wyniku pozytywnego.

Jednostka modułowa 731[03].Z2.05
Wykonywanie napraw i regulacji maszyn i urządzeń
precyzyjnych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– zastosować przepisy bhp i ochrony środowiska naturalnego podczas

wykonywania prac związanych z naprawą,

– scharakteryzować sposoby naprawy maszyn i urządzeń precyzyjnych,
– rozróżnić etapy procesu naprawczego maszyn i urządzeń

precyzyjnych,

– rozróżnić narzędzia i przyrządy używane w procesie naprawy

i regulacji,

– dobrać narzędzia i przyrządy niezbędne do wykonania naprawy

zdiagnozowanego uszkodzenia maszyny i urządzenia precyzyjnego,

– wykonać demontaż maszyny i urządzenia precyzyjnego w zakresie

niezbędnym do wykonania naprawy zdiagnozowanego uszkodzenia,

– wykonać naprawę maszyny i urządzenia precyzyjnego przez

dorobienie uszkodzonego elementu,

– wykonać naprawę maszyny i urządzenia precyzyjnego przez

usunięcie uszkodzeń mechanizmów,

– wykonać naprawę maszyny i urządzenia precyzyjnego, przez

wymianę części,

– wykonać montaż maszyny i urządzenia precyzyjnego po wykonaniu

naprawy,

– wykonać regulację naprawy maszyny i urządzenia precyzyjnego,
– dobrać sposób konserwacji maszyny i urządzenia precyzyjnego,
– wykonać konserwację maszyny i urządzenia precyzyjnego,
– sprawdzić jakość naprawy,
– posłużyć się dokumentacją serwisową.

2. Materiał nauczania

Bhp i ochrona środowiska podczas wykonywania napraw maszyn
i urządzeń precyzyjnych.
Narzędzia i przyrządy do wykonania naprawy i regulacji.
Proces naprawczy maszyn i urządzeń precyzyjnych.
Montaż i demontaż maszyn i urządzeń precyzyjnych.
Regulacja maszyn i urządzeń precyzyjnych.
Konserwacja maszyn i urządzeń precyzyjnych.
Ocena jakości napraw maszyn i urządzeń precyzyjnych.
Dokumentacja serwisowa.

3. Ćwiczenia

• Wykonywanie naprawy maszyn i urządzeń precyzyjnych

przez dorobienie uszkodzonego elementu oraz dokonywanie regulacji
i konserwacji po naprawie.

• Wykonywanie naprawy maszyn i urządzeń precyzyjnych

przez usunięcie uszkodzeń mechanizmów oraz dokonywanie regulacji
i konserwacji po naprawie.

• Wykonywanie naprawy maszyn i urządzeń precyzyjnych

przez wymianę części oraz dokonywanie regulacji i konserwacji
po naprawie.

4. Środki dydaktyczne

Teksty przewodnie.
Tablice oraz rysunki przedstawiające zespoły oraz elementy maszyn
i urządzeń precyzyjnych.

Plansze oraz rysunki przedstawiające naprawy maszyn i urządzeń
precyzyjnych.

Foliogramy

i filmy dydaktyczne.

Narzędzia i przyrządy używane do naprawy maszyn i urządzeń
precyzyjnych.

Elementy maszyn i urządzeń precyzyjnych z typowymi uszkodzeniami.

Katalogi maszyn i urządzeń precyzyjnych.

Katalogi części zamiennych maszyn i urządzeń precyzyjnych.

Poradnik konstruktora przyrządów precyzyjnych.

Dokumentacja serwisowa.
Techniczne środki kształcenia.

Polskie Normy.

5.Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

W procesie nauczania-uczenia się należy wykorzystać umiejętności

ukształtowane w module 731[03] Z1 oraz jednostkach modułowych
731[03].Z2.02 i 731[03].Z2.03.

Program nauczania powinien być realizowany z zastosowaniem

Przed rozpoczęciem jednostki 731[03].Z2.05 nauczyciel powinien

przygotować materiały potrzebne do wykonania ćwiczeń: teksty
przewodnie, plansze, instrukcje, dokumentację techniczną, PN, poradniki
oraz dane dotyczące wyposażenia pracowni.

Uczniowie, korzystając z pytań prowadzących i arkuszy

ćwiczeniowych w tekstach przewodnich oraz z materiałów źródłowych,

samodzielnie planują przebieg ćwiczenia i je wykonują. Zadaniem
nauczyciela jest obserwacja przebiegu wykonywanych ćwiczeń
z uwzględnieniem doboru narzędzi i przyrządów obsługowo
– naprawczych, poprawności wykonania naprawy, przestrzegania
przepisów bhp. Uczniowie powinni mieć możliwość wielokrotnego
powtarzania zadań, aż do uzyskania zadowalających wyników.

W trakcie realizacji ćwiczeń należy zwracać uwagę na kształtowanie

postaw zawodowych: przestrzeganie zasad bhp, utrzymanie porządku
na stanowisku pracy, prowadzenie racjonalnej gospodarki materiałowej,
staranne wykonywanie zadań.
Zajęcia powinny odbywać się w pracowni ćwiczeń praktycznych

na wydzielonych stanowiskach napraw i regulacji w grupach do 12 osób
z podziałem na 2 – 3 osobowe zespoły.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń konieczne jest zapoznanie

uczniów z zasadami bezpieczeństwa obowiązującymi na danym
stanowisku.

6.Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie postępów ucznia powinno odbywać się

w trakcie realizacji programu jednostki modułowej na podstawie
kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Wiadomości teoretyczne
niezbędne do realizacji czynności praktycznych mogą być sprawdzone
za pomocą testów osiągnięć szkolnych. Zadania w teście mogą być
otwarte (krótkiej odpowiedzi z luką) lub zamknięte (wyboru
wielokrotnego, na dobieranie, prawda – fałsz). Umiejętności praktyczne
proponuje się sprawdzać poprzez ćwiczenia oraz stosowanie
sprawdzianów typu: próba pracy, zadania nisko symulowane, zadania
wysoko symulowane, które powinny być zaopatrzone w kryteria oceny
i schemat

punktowania.

Obserwując czynności ucznia i dokonując oceny jego pracy

szczególną uwagę należy zwrócić na :
– przestrzeganie przepisów bhp podczas wykonywania naprawy

oraz regulacji maszyn i urządzeń precyzyjnych,

– dobieranie narzędzi i przyrządów do wykonania naprawy,
– wykonywanie napraw uszkodzeń maszyn i urządzeń precyzyjnych

w różny sposób (dorobienie , naprawa , wymiana uszkodzonych
elementów),

– wykonywanie regulacji i konserwacji po naprawie,
– dokonywanie kontroli jakości wykonania naprawy

Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić

w trakcie i po jego wykonaniu. Uczeń powinien samodzielnie sprawdzić

Po wykonaniu poszczególnych ćwiczeń zaleca się dokonanie oceny
w kategorii: uczeń “umie” lub “jeszcze nie umie” wykonać poprawnie
ćwiczenie, z uzasadnieniem oceny negatywnej. Następnie
po stwierdzeniu, że uczeń “umie” należy dokonać pozytywnej oceny,
według przyjętych kryteriów, zgodnie z obowiązującą skalą.

Ćwiczenia wykonane nieprawidłowo należy powtarzać, aż

do uzyskania wyniku pozytywnego.

Jednostka modułowa 731[03].Z2.06
Wykonywanie napraw i regulacji przyrządów
pomiarowych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:
– zastosować przepisy bhp i ochrony środowiska naturalnego podczas

wykonywania prac związanych z naprawą i regulacją przyrządów
pomiarowych,

– scharakteryzować sposoby naprawy przyrządów pomiarowych,
– rozróżnić fazy procesu naprawczego przyrządów pomiarowych,
– rozróżnić narzędzia i przyrządy obsługowo – naprawcze,
– dobrać narzędzia i przyrządy niezbędne do wykonania naprawy

zdiagnozowanego uszkodzenia przyrządu pomiarowego,

– wykonać demontaż przyrządów pomiarowych w zakresie niezbędnym

do wykonania naprawy zdiagnozowanego uszkodzenia,

– wykonać naprawę przyrządów pomiarowych przez dorobienie

uszkodzonego elementu,

– wykonać naprawę przyrządów pomiarowych przez usunięcie

uszkodzeń mechanizmów,

– wykonać naprawę przyrządów pomiarowych przez wymianę części,
– wykonać naprawę precyzyjnych elementów mechanicznych

elektrycznych przyrządów pomiarowych,

– wykonać montaż przyrządów pomiarowych po wykonaniu naprawy
– wykonać regulację przyrządów pomiarowych,
– dobrać i uzasadnić wybór sposobu konserwacji przyrządów

pomiarowych ,

– wykonać konserwację przyrządów pomiarowych ,
– sprawdzić jakość naprawy ,
– posłużyć się dokumentacją serwisową,

2. Materiał nauczania

Bhp i ochrona środowiska podczas realizacji napraw przyrządów
pomiarowych.
Przyrządy pomiarowe.
Proces naprawy przyrządów pomiarowych.
Montaż i demontaż przyrządów pomiarowych.
Regulacja przyrządów pomiarowych.
Konserwacja przyrządów pomiarowych.
Ocena jakości napraw przyrządów pomiarowych.
Dokumentacja serwisowa.

3. Ćwiczenia

• Wykonywanie naprawy przyrządów pomiarowych przez dorobienie

uszkodzonego elementu oraz dokonanie regulacji i konserwacji
po naprawie.

• Wykonywanie naprawy przyrządów pomiarowych przez usunięcie

uszkodzeń mechanizmów oraz dokonanie regulacji i konserwacji
po naprawie.

• Wykonywanie naprawy przyrządów pomiarowych przez wymianę

części oraz dokonanie regulacji i konserwacji po naprawie.

4. Środki dydaktyczne

Teksty przewodnie.
Tablice oraz rysunki przedstawiające elementy i zespoły przyrządów
pomiarowych.

Tablice oraz rysunki przedstawiające naprawy przyrządów pomiarowych.

Foliogramy

filmy dydaktyczne.

Modele przyrządów pomiarowych z typowymi uszkodzeniami.

Katalog przyrządów pomiarowych.

Katalog części zamiennych przyrządów pomiarowych.

Poradnik konstruktora przyrządów precyzyjnych.

Dokumentacja serwisowa.

Polskie Normy.

Techniczne środki kształcenia.

5.Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

W procesie nauczania-uczenia się należy wykorzystać umiejętności

ukształtowane w module 731[03].Z1 oraz jednostkach modułowych
731[03].Z2.02 i 731[03].Z2.03.

Program nauczania powinien być realizowany z zastosowaniem

metody tekstu przewodniego i ćwiczeń praktycznych. Wskazane jest,
aby przed realizacją ćwiczeń przez uczniów nauczyciel przeprowadzał
pokaz trudniejszych operacji z ich szczegółowym objaśnieniem.

Przed rozpoczęciem jednostki 731[03].Z2.06 nauczyciel powinien

przygotować materiały potrzebne do wykonania ćwiczeń: teksty
przewodnie, plansze, instrukcje, dokumentację techniczną, PN, poradniki
oraz dane dotyczące wyposażenia pracowni.

Uczniowie, korzystając z pytań prowadzących i arkuszy

ćwiczeniowych w tekstach przewodnich oraz z materiałów źródłowych,
samodzielnie planują przebieg ćwiczenia i je wykonują. Zadaniem
nauczyciela jest obserwacja przebiegu wykonywanych przez uczniów
ćwiczeń z uwzględnieniem doboru narzędzi i przyrządów, poprawności
wykonania naprawy, przestrzegania przepisów bhp. Uczniowie powinni

mieć możliwość wielokrotnego powtarzania zadań, aż do uzyskania
zadawalających wyników.

W trakcie realizacji ćwiczeń należy zwracać uwagę na kształtowanie

postaw zawodowych: przestrzeganie zasad bhp, utrzymanie porządku
na stanowisku pracy, prowadzenie racjonalnej gospodarki materiałowej,
staranne wykonywanie zadań.

Zajęcia powinny odbywać się w pracowni ćwiczeń praktycznych

na wydzielonych stanowiskach napraw i regulacji przyrządów
pomiarowych w grupach do 12 osób z podziałem na 2 – 3 osobowe
zespoły.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń konieczne jest zapoznanie

uczniów z zasadami bezpieczeństwa obowiązującymi na danym
stanowisku.

6.Propozycje metod sprawdzania osiągnięć edukacyjnych

ucznia

Sprawdzanie postępów ucznia powinno odbywać się przez cały czas

Obserwując czynności ucznia i dokonując oceny jego pracy

szczególną uwagę należy zwrócić na:
– przestrzeganie przepisów bhp podczas wykonywania naprawy

narzędzi i /lub/ przyrządów pomiarowych,

– dobór narzędzi i przyrządów do wykonania naprawy,
– wykonanie naprawy narzędzi i /lub/ przyrządów pomiarowych w różny

sposób (dorobienie, naprawa, wymiana uszkodzonych elementów
lub mechanizmu),

– wykonanie regulacji i konserwacji po naprawie,
– dokonanie kontroli jakości wykonania naprawy

Kontrolę poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzić

Po wykonaniu poszczególnych ćwiczeń zaleca się dokonanie oceny

Ćwiczenia wykonane nieprawidłowo należy powtarzać, aż

do uzyskania wyniku pozytywnego.